TEPE AKADEMİ Kişisel Koruyucu Donanımlar

Ders Notları

GİRİŞ

Bilindiği gibi, işyerlerinde çeşitli riskler söz konusudur. Bu riskler gerçekleştiğinde

ise, çalışanlar açısından sonuçları iş kazası ve meslek hastalığı olarak kendini

göstermektedir. Çalışanları bu tehlikeden korumak amacıyla normal giysiler dışında bazı

malzemelerin kullandırılması söz konusudur. Çalışan kişileri meslek hastalığı ve iş

kazalarına karşı korumak ve çalışmayı daha ergonomik hale getirmek amacıyla kullanılan

bu malzemelere kişisel koruyucu donanımlar denilmektedir. Kişisel koruyucu donanımlar

için değişik tanımlar kullanılmaktadır. Tanımı nasıl yapılırsa yapılsın sonuç olarak

amaç; Çalışanı sağlık ve güvenlik yönünden korumaktır.

Sosyal yardım amacıyla verilenler dışında kalan kişisel koruyucular ve giyim

malzemeleri işverenin malıdır. Bunlar; işyerinde, yalnızca amacına uygun olarak

kullanılmak zorundadır. Kişisel koruyucu donanımların hangi şartlarda ve kimler

tarafından kullanılması gerektiği konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca özel

bir yönetmelik çıkarılmıştır. Ayrıca 89/686/EEC kişisel koruyucu direktifine göre

hazırlanmış, kişisel koruyucularda TS EN kodları ve CE uygulamasına yönelik tebliğ de

yayınlanmıştır. Bu tebliğe ve söz konusu direktife göre kişisel koruyucular üç grup içinde

incelenmektedir.

1-Kategori I

Tasarımcı tarafından, kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen,

tedrici olarak ortaya çıkan ve zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere

karşı koruma sağlayan basit yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar, Kategori-I olarak

sınıflandırılır.

2-Kategori II

Konu Kişisel Koruyucu Donanımlar

Amaç Çalışanların kullanması gereken KKD’lerin özellikleri, kullanım

yerleri, kullanımı, gözetim ve denetimi konularında bilgi edinmek.

Öğrenim

hedefleri

KKD çeşitleri, kullanım alanları, özellikleri,

KKD’lerin uygunluğu,

Doğru KKD kullanımı,

İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak.

Alt başlıkları KKD’nin tanımı ve özellikleri

KKD seçimi ve kullanımı

KKD kullanılması gereken işler

KKD çeşitleri

Piyasa Gözetimi ve Denetimi (PGD)

İlgili Mevzuat ve Uygulamaları

Kategori-I ve Kategori-III’ ün dışında kalan tüm kişisel koruyucu donanımlar,

Kategori-II olarak sınıflandırılır.

3-Kategori III

Tasarımcı tarafından, ani olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri, kullanıcının

zamanında fark edemeyeceği düşünülen durumlarda ve hayati tehlike oluşturarak,

sağlığa ciddi şekilde ve geriye dönüşü mümkün olmayacak derecede zarar verebilecek

risklere karşı koruma sağlayan karmaşık yapıdaki kişisel koruyucu donanımlar, Kategori

III olarak sınıflandırılır.

Kategori III içinde sayılan Kişisel Koruyucular

Kitabın esas konusu bu malzemelerdir. Çalışanları ortam riskleri ve tehlikelerine

karşı, başka bir deyişle iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korumak üzere

çalışanlara işveren tarafından verilmesi zorunlu olan malzemelerdir.

Eğer kişisel koruyucu donanımların seçimi yanlış yapılırsa veya amaca uygun olarak

kullanılmazlarsa, kesinlikle, koruyucu özellikten söz edilemez. OSHA ve Bureau of Labor

Statistics (BLS) raporlarına göre (Ülkemizde bu konuda yeterli veri ne yazık ki yok. Bu

nedenle yabancı yayınlara başvurulmaktadır.) kişisel koruyucular kullanıldığı halde, pek

çok iş kazasının sonucunda, yine de yaralanmaların olduğu görülmektedir. Peki, kişisel

koruyuculara rağmen neden yaralanma oluyor? Yanıtı çok basit;

Ya koruyucunun koruma kapasitesi aşılmıştır, ya yanlış seçim yapılmıştır ya da hatalı

kullanılmıştır.

Öncelikle bilinmesi gerekir ki;

•KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR; Tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz

etkilenmeyi önler veya en aza indirir.

•KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR; Zarar verici etkenlere maruz kalma olasılığını

azaltmak veya en aza indirmek için kullanılır.

•KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN; Koruma gücünün de bir sınırı vardır.

•YANLIŞ SEÇİLEN KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR; Ekonomik kayıplara da neden

olmaktadır. Çünkü şirketin maddi kaynakları boşuna israf edilmiştir.

İşyerlerindeki risklere karşı sırasıyla;

1-Riski ortadan kaldırmak

2-Riski izole etmek (sınırlandırmak)

3-Toplu korumaya öncelik vermek

4- Kişisel koruma yapmak

şeklinde sıralanabilecek bir uygulama yapılmalıdır. Kişisel koruyucu donanımları seçilmesi

kullanılması için uyulması gereken kurallar ve bilinmesi gereken ayrıntılar vardır. Bir

işyerinde kişisel koruyucu donanımlar başvurulacak en son koruma yöntemi olmalıdır.

Eğer bütün önlemlere rağmen, çalışanların sağlık ve güvenlikleri tehdit altındaysa veya

teknolojik olarak çalışma ortamında ve donanımlarda değişiklikler yapılamıyorsa son çare

olarak korumayı kişiselleştirmek gerekir. Bu aşamaya gelinceye kadar, ilk 3 madde ile

ilgili olarak yapılması gerekenler ve alınması gereken önlemler kitabın önceki

bölümlerinde ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Bu bölümde, son çare olarak kullanılması

düşünülen kişisel koruyucu donanımlar ile ilgili olarak bilinmesi gereken bazı önemli

bilgiler aktarılacaktır.

89/686/EEC sayılı Kişisel Koruyucu Donanımlar Direktifine göre; Bir kişisel koruyucu

donanım, bir veya daha fazla sağlık veya güvenlik riskine karşı korunmak amacıyla bir

kişi tarafından giyilmek veya taşınmak üzere tasarımlanan herhangi bir araç veya

gereçtir.

Kişisel korunma donanımları aşağıda sayılanları da kapsamaktadır:

1. Kişiyi aynı anda bir veya daha fazla olası risklere karşı korumak amacıyla üretici

tarafından bir bütün haline getirilmiş birçok cihaz veya aletten oluşmuş

donanımlar,

2. Özel bir faaliyetin yürütülmesi esnasında bir kişi tarafından giyilen veya taşınan,

kişiyi koruma amacı olmayan ekipmanla ayrılabilir veya ayrılamaz şekilde

birleştirilen koruyucu alet veya cihazlar,

3. Koruyucu donanımın, özgün olarak o donanım için kullanılan ve rahat ve işlevsel

çalışması için gerekli olan değiştirilebilir parçalar.

4. Kişisel korunma donanımının başka bir dışsal araçla birlikte kullanılmasına yönelik

olarak piyasaya sürülen herhangi bir sistem, bu sistem sürekli olarak giyilmek ve

taşınmak için tasarlanmamış olsa bile, donanımın tamamlayıcı parçası olarak kabul

edilir.

EN nedir?

Avrupa için yeni standartları oluşturmakla görevli kurul, Avrupa Standartları

Komitesidir (CEN). Bu komite; EFTA üyesi ülkelerin (Avusturya, Finlandiya, İzlanda,

Norveç, İsveç ve İsviçre) ve her AB üye Ülkesinin Ulusal Standart Enstitüleri ve ayrıca

önde gelen kişisel koruyucu donanım üreticileri temsilcilerinden oluşmuştur. Söz konusu

standartlar Avrupa Standartları Komitesi tarafından geliştirilir ve her Üye Ülkede Sağlık

ve Güvenlik Yönetimi tarafından kontrol edilirler. Bazı standartlar taslak halindedir

(prENs), fakat bunlar tüm üye Ülkeler tarafından onaylandıktan sonra pr ön eki

kaldırılır ve bağlayıcı Avrupa Normu durumuna gelirler.

CE Nedir?

Bir ürünün EN standardına uygun olup olmadığı yetkilendirilmiş kurumlarca test

edilir ve standartlara uygun olan ürüne uygunluk belgesi verilir. Bu belgeye dayanarak,

ürün üzerine CE işreti konur ve yanına da onayı veren kurumun kodu yazılır.

Çalışanların salt EN standartlarında ve CE onaylı kişisel koruyucu donanımlarla iş

kazası ve meslek hastalıklarından korunmasını beklemek büyük hatadır. Bütün kişisel

koruyucu donanımların koruma ve dayanma güçlerinin sınırlı olduğu her zaman hatırda

tutulmalıdır.

Şekil – 1; EN ve CE anlamları

Kişisel Koruyucuların Seçimi

İş/risk ve ortam analizlerini yapıldıktan sonra gerekli kişisel koruyucular seçilmelidir.

Kişisel koruyucuların seçiminde, mutlaka, uzman desteği olmalıdır. İşyeri Hekimi ve İş

Güvenliği Sorumlusu bu konuda hem İSG Kuruluna, hem de çalışanlara teknik destek

sağlamalıdır. Gerekli risk analizleri yapılmadan ve kullanım gereği saptanmadan kişisel

koruyucu donanım kullanılmamalıdır. Olanaklı ise, kişisel koruyucu donanım seçimi ve

gerekleri konusunda bir prosedür hazırlanmalıdır. Bu prosedürde;

Beni bekleyen riskler nelerdir?

Seçtiğimiz kişisel koruyucu neye karşı koruyor?

Seçimlerde nelere dikkat etmeliyim?

Beklentimiz nedir?

Tarzında sorularla sıkı bir şekilde sorgulama yapılmalı ve gereksinimimizin ne olduğu

belirlenmelidir. Bilinçsizce seçilen kişisel koruyucu donanımlar yeterince koruma

sağlamayacağı gibi maliyetleri de daha pahalıya gelecektir. Örneğin; Sizin basit

tasarımlı, kategori I düzeyinde malzemeye gereksiniminiz varken bilinçsiz davranarak

kategori III düzeyinde kişisel koruyucu donanım aldığınızda aslında paranızı sokağa atmış

olursunuz.

Kişisel Koruyucuların Satın Alınması ve Kullandırılması;

İş Güvenliği Sorumlusu uygun olarak seçilen tüm koruyucular için bir teknik

şartname dosyası hazırlamalıdır. Satın alınacak bütün koruyucular için bu dosyadaki

kriterler geçerli olmalıdır. Kriterler İş – Risk Analizi sonuçlarına göre belirlenmelidir.

Alınan bütün kişisel koruyucu donanımlar, çalışanlara zimmet belgesi karşılığında

dağıtılmalıdır. Sürekli veya geçici hizmet akdi ile çalışanlar, stajyerler, çıraklar, iş veya

ziyaret amacıyla gelenler, süreli veya geçici işler için bulunan alt yapımcı firma çalışanları

veya bu firmaya (nedeni ne olursa olsun) gelenlere kişisel koruyucu donanım verilmesi

zorunludur. Bu kişiler de kişisel koruyucu donanımları kullanmak zorundadırlar.

Bazı ürünlerin son kullanma süresi üretici firma tarafından belirlenmiş olabilir.

Ancak, yapılan işin gereği, malzemeler zamanından önce yıpranabilir. Yapılan iş nedeniyle

zamanından önce yıpranarak işlevini yitiren malzeme süratle yenisi ile değiştirilmelidir.

Çalışanlara; Kişisel koruyucu donanımların nasıl kullanılacağı, bakımının ve

temizliğinin nasıl yapılacağı işveren tarafından öğretilmelidir. Kullanıcı kendisine

öğretildiği şekilde malzemenin bakım ve temizliğini yapmak zorundadır. Onarılması

gereken durumlarda doğrudan İş Güvenliği Sorumlusu ile iletişim kurmalıdır. Olası

yanlışlıklar ve olumsuz sonuçlardan kaçınmak için, çalışanların kendi kendine kişisel

koruyucu donanımları tamir etmesi yasaklanmalıdır.

Kişisel koruyucu donanımlar üzerinde bulunması zorunlu olan bilgiler ve

işaretler

Kişisel koruyucu donanımlarda ve ambalajlarında bazı bilgilerin olması gereklidir.

1-Üretici firmayı veya satıcıyı tanıtmaya yarayan bir isim, ticari marka gibi bilgiler.

2-Tüketicinin tanımasına yönelik olarak, ürünün ticari adı, cinsi, kodu, seri numarası vb

gibi, bilgiler.

3-Ölçüsü

4-Kullanım süresi (zaman içinde, koruma gücü ve kalitesi azalabilir. )

Bu bilgilerin dışında, malzeme üzerinde veya aynı zamanda ambalaj üzerinde ek olarak,

depolama, kullanım, temizleme ve dezenfeksiyon, yedekleri ve aksesuarları, koruma

seviyesine ait test sonuçları, kullanım ömrü, taşımak için gereken ambalajlama şekli ile,

hangi risklere karşı kullanılabileceğini belirten semboller ve işaretler bulunmalıdır.

Ürünler üzerinde CE işaretleri ve anlamları

Kişisel koruyucu donanımların üzerlerinde CE işareti ve bazı rakamlar olabilir. Bunların

anlamlarını da bilmek gerekir.

Kategori I düzeyindeki kişisel koruyucularda yalnızca CE işareti bulunabilir. Bunun

anlamı; Bu ürün uygunluk testinden geçmemiştir ama, üreticisi tarafından, sağlık ve

güvenlik gereklerini sağladığı beyan ediliyor demektir. Yani CE işaretini üretici kendisi

koymuştur. Üreticinin buna yetkisi vardır.

Kategori II ve kategori III düzeyindeki kişisel koruyucularda CE işareti ve bunun

yanı sıra onay veren kurumun kodu da olacaktır. Bunun anlamı; Yetkili bir makam

tarafından sağlık ve güvenlik gereklerini yerine getirdiği test edilmiştir.

Üretici firmaların kalite sistemleri ile testleri yapan laboratuarlar da bağımsız

yetkili makamlarca denetlenebilir. Kalite sistemlerini denetleyen kurumların kodları da

ürün üzerinde yer alır.

Şekil – 2; KKD üzerinde bulunan işaretler

Kişisel koruyucu donanımlar aşağıdaki gibi gruplandırılabilir

Göz koruyucu donanımlar

Baş koruyucu donanımlar

Yüzü kısmen veya tamamen koruyan donanımlar

İşitmeyi koruyucu donanımlar

El ve kol koruyucu donanımlar

Solunum sistemini koruyucu donanımlar

Koruyucu giysiler

Yüksekten düşmeye karşı koruyucu donanımlar

Ayak, bacak koruyucular ve kaymaya karşı koruyucu donanımlar

Boğulmayı önlemek veya can yeleği olarak kullanılmak üzere tasarlanmış

donanımlar

Elektriksel risklere karşı koruyucu donanımlar

Solunum Sistemi Koruyucuları

Solunum cihazlarının iki ana türü vardır;

Ortamdan solunan havayı temizleyen solunum cihazı

Temiz hava sağlayan solunum cihazı

Havayı temizleyen solunum cihazları, soluduğunuz havadaki partikülleri filtreleyerek

tehlikeli maddeleri temizler, örneğin ;

•Toz zerreciklerini

•Metal zerreciklerini

•Sisi

•Dumanı

•Buharı solunum havasından filtre ederek kişiye temiz hava sağlar. Bunlar;

Acil Tahliye Donanımları

Çeyrek yüz maskesi

Yarım yüz maskesi

Tam yüz maskesi

Temiz hava sağlayan solunum cihazları çalışana bir hortum yardımıyla, hava tüpünden,

sıkıştırılmış temiz hava sağlar. Bu türde, ortamdaki hava kullanılmaz. Tüplerle veya

kompresörlerle sağlanan havanın içerik ve nem açısından belirli standartlara uyması

gerekir. Temiz hava solunum cihazları;

Yüze sımsıkı oturan cihazlar

Yüz bağlantısı gevşek cihazlar

olarak ikiye ayrılır. Yüze sımsıkı oturan solunum cihazlarında yarım yüz maskeleri veya

tam yüz maskeleri bulunur. Yüz bağlantısı gevşek olan solunum cihazlarında başı ve

boyunu kaplayan başlıklar veya lastikli ya da yan siperlikli yüz maskeleri bulunur.

Başlıklara da, maskelere de hava borusuyla temiz hava sağlanır.

EN 136 =Tam yüz maskeleri

EN 137 =Solunum tüp ve sırtlıkları

EN 139 =Temiz hava beslemeli maskeleri

EN 140 =Yarım yüz maskeleri

EN 141 =Gaz ve buhar filtreleri

EN 143 =Zerrecik (partikül) filtreleri

EN 146 =Kendinden hava beslemeli başlık ve maskeleri

EN 149-2001 =Bakım gerektirmeyen (disposible) maskeler

Not: EN 149 Kişisel Koruyucu Donanımlar arasında yer alıp bakım gerektirmeyen toz,

sis ve duman maskelerinin standardıdır. Bu standarda göre, maskeler koruma

kademesine göre beş ayrı grupta toplanıyordu; FFP1, FFP2S, FFP2SL, FFP3S, FFP3SL .

Koruma kademelerinde yer alan harflerin anlamları ise;

FF: Face Filter (Yüz filtresi veya maskesi)

P1: Mekanik çalışmalar sonucu ortaya çıkan, toksik (zararlı) olmayan tozlar.

P2: Toksik tozlar, MAK değerleri 0,1 mg/m3 'den büyük olan tozlar.

P3: Toksik, kanserojen, radyoaktif tozlar ve MAK değerleri 0,1 mg/m3'den

küçük olan tozlar.

S : Katı ve su bazlı sıvı zerrecikler.

L : Katı ve yağ bazlı sıvı zerrecikler.

2001 yılında, EN 149; EN 149:2001 Toz maskeleri adıyla yeni Avrupa Standardı

olarak yenilendi. Maskelerde koruma kademeleri yükseltilirken, ürün sayısı ise üç olarak

belirlendi. Yeni standarda göre tüm toz maskeleri hem katı hem de su ve yağ bazlı sıvı

zerreciklere karşı koruma sağlıyor ve SL koruma kademesi tüm maskelerde yer alıyor. SL

koruma tüm maskelerde yer aldığından maske üzerinde belirtilme koşulu ortadan kalkmış

oldu. Maske üzerinde sadece FFP1, FFP2, FFP3 koruma kademelerinin EN 149:2001 ve CE

işareti ve onay kodu bulunması gerekiyor. Ayarıca ambalaj üzerinde raf ömrü, sıcaklık ve

nem değerleri de yer almalıdır. Maske üzerinde sadece EN 149 yazılı ise; Ürün bir önceki

standarda uygundur. Halen kullanılmaktadır ve kullanılmalarında bir sakınca yoktur.

Yalnızca yeni standardın koruma özelliğine sahip değildir.

EN 403 =Kaçış maskeleri

EN 405 =Bakım gerektirmeyen gaz/buhar maskeleri

Şekil – 3; Toz maskelerinde eski ve yeni standart özellikleri

Göz Koruyucuları

Göz koruyucuları; Gözleri zararlı ışınlardan, çeşitli yabancı maddelerden ve

darbelerden korurlar. EN Standartlarına göre test edilmiş sertifikalı güvenlik gözlüklerinde

polikarbonat lensler kullanılır. Bunlar normal lenslerden daha güçlüdür, darbelere karşı

daha dayanıklıdır ve reçeteli veya reçetesiz olarak satılan farklı türleri vardır. Onaylı tüm

güvenlik lenslerinin, çerçevelerinin (ön tarafında ve şakaklarda), çıkartılabilir yan

siperliklerin üzerinde ve gözlüklerle kaskların diğer parçalarının üzerinde üretici veya

tedarikçi firmanın logosu bulunur. Güvenlik gözlüklerinde kullanılan çerçeveler, günlük

hayatımızda kullandıklarımızdan daha sağlam ve genellikle ısıya dayanıklı olur. Bunlar,

ayrıca lenslerin yerlerinden çıkarak göze girmesini önleyecek şekilde tasarlanmıştır.

Bir gözlük üzerinde yazan XEN166-F34 kodu ne anlama gelir?

X =Üretici kodu

EN 166 =Gözlük standardı

-F =Darbe direnç kodu

34 =Kullanım amacı (3=Sıvı zerrecik, damlacık, 4= 5 mikrondan iri toz )

Bu gözlük; sıvı zerrecik ve damlacıklarla 5 mikrondan büyük tozlara karşı kullanılabilen

EN 166 ya uygun bir gözlüktür anlamına gelmektedir.

Lensin üzerindeki X1S ne anlama gelmektedir?

X =Üretici firma kodu

1 =Lensin optik kalitesi

S =Darbe direnç kodu

Koruyucu gözlüklerin lensleri çeşitli uygulamalar için özel olarak üretildiğinden, sadece

belirtilen iş ve uygulama alanları için kullanılmalıdır. Farklı uygulama ve işler için

kullanılırlarsa yeterli koruma sağlamayabilirler. Kullanım dışı zamanlarda daima koruma

kaplarında saklanmalıdırlar.

Bu koruyucu gözlükleri temizlemek içini akan suyun altında sıvı deterjan ile yıkamalı ve

yumuşak bir bezle kurulamalıdır.

Ayrıca uygun ürünlerle gerekli hallerde dezenfekte edilebilirler.

Eğer lensler kırılırsa, çizilirse, boya sıçrar ve lekelenirse yine aynı tip ve CE damgalı

yedekleriyle değiştirilmelidirler. Çerçeve hasar görürse kesinlikle kullanılmamalıdır.

EN 166 =Genel özellikler

EN 167 =Optik test metotları

EN 168 =Farklı optik test metotları

EN 169 =Kaynakçı gözlük filtreleri

EN 170 =Ultraviyole filtreleri

EN 171 =İnfrared filtreleri

EN 175 =Kaynak siperleri-başlıkları

EN 207, EN 208 =Lazer filtreleri

Şekil – 4; Lensler üzerindeki işaretlerin anlamları

Şekil – 5; Çerçeveler üzerindeki işaretlerin anlamları

SEMBOLLER

S :Artmış direnç

F :Yüksek hızlı – düşük enerjili partiküllerin çarpmasına karşı direnç

B :Yüksek hızlı – orta enerjili partiküllerin çarpmasına karşı direnç kodu

A :Yüksek hızlı – yüksek enerjili partiküllerin çarpmasına karşı direnç kodu

T :Uç sıcaklıkta yüksek hızlı partiküllere karşı direnç kodu

3 :Sıvı damlacıklı sıçraklara karşı direnç kodu

4 :Toz parçacıklarına karşı direnç kodu > 5μ

5 :Az ve ince tozlara karşı direnç kodu < 5 μ

8 :Düşük akımlı elektrik ark kaynağına karşı direnç kodu

9 :Erimiş metal sıçrakların yapışması ve sıcak katıların delmesine karşı direnç kodu

K :İnce partiküllerin yüzeyi çizmesine karşı direnç kodu

N :Buğulanmaya karşı direnç kodu

R :Kızıl ötesi ışınlara karşı güçlü yansıtma

O :Orijinal lens

V :Yedek lens

H :Küçükbaşlara uygun araç

LENSLER ÜZERİNDEKİ İŞARETLER

x-y-z U 1 B 8 9 K N R O CЄ

x-y-z :Ölçü numarası

U :Üretici

1 :Optik sınıf

B :Mekanik darbe direnci

8 :Kısa elektrik arkı direnci

9 :Erimiş metal sıçrakların yapışmaması ve sıcak

katıların delmesine karşı direnç kodu

K :İnce parçacıklarla yüzeyin çizilme direnç kodu

N :Buğulanmaya karşı direnç kodu

R :Kızıl ötesi ışınlara karşı güçlü yansıma

O :Orijinal lens

CЄ :Onay kodu

ÇERÇEVELER ÜZERİNDEKİ İŞARETLER

U EN 166 3 4 5 8 9 F H x-y-z CЄ

U :Üretici

EN 166 :Avrupa standart numarası

3 4 5 8 9 :Kullanım alan kodu

F :Mekanik direnç kodu

H :Küçükbaşa uygun araç kodu

x-y-z :Kullanılabilir yüksek numaralı filtre

CЄ :Onay kodu

Kulak Koruyucuları

Doğada titreşim yapan her nesneden ses çıkar. Sesler titreşim sayısına bağlı

olarak değişiklik gösterir. Bazı sesler insanın hoşuna giderken bazıları da rahatsız eder.

Gürültü:İnsanı rahatsız edecek düzeydeki sestir.

Sesin frekansı: Saniyedeki titreşim sayısıdır.

Sesin şiddeti: Ses titreşimlerinin atmosferde yaratmış olduğu basınçtır. Ses şiddeti

Logoritmik olarak belirlenir ve dB şeklinde ifade edilir. A, B, C ölçeklerine göre ölçüm

yapılır. En çok kullanılan A ölçeğidir ve sonuç dB A şeklinde ifade edilir. Ses kaynağından

uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır.

Ses şiddetinde, şiddetler arası 10 birim artış olması; şiddetin 10 kat olduğu anlamına

gelir. Örnek: 70 dB’lik bir ses 60 dB’lik bir sesten 10 kat daha fazladır. 90 dB’lik bir ses

60 dB’lik bir sesten; 10X10X10=1000 kat daha şiddetlidir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 dB A

1

0

2

3

dB AYÜKSEK SESE EKLENECEK DEĞER

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 dB A

1

0

2

3

dB AYÜKSEK SESE EKLENECEK DEĞER

Ortamda 90 dB gürültü çıkaran iki makinenin toplam gürültüsü;

90 dB +90 dB =180 dB şeklinde aritmetik toplama ile bulunmaz. Önce iki gürültü şiddeti

arasındaki aritmetik fark bulunur. Bulunan farka karşılık gelen değer, Şekil – 6 daki

grafikten okunur. Bulunan değer en yüksek gürültüye eklenir.

Buna göre; 90-90=0 eder. Bunun grafikteki karşılığına 3 dB denk gelir. 90+3=93 dB

gürültü vardır denir.

Şekil – 6; Yüksek Sese Eklenecek Değer Tablosu (OSHA)

105 dB ve 80 dB gürültü yapan 2 kaynak var. Toplam gürültü şiddeti kaç dB dir?

105 dB – 80 dB =25 dB aritmetik fark bulunur. Logoritmik tabloda 25 dB lik farka karşılık

gelen değer 0,3 dB olarak bulunur. Toplam gürültü şiddeti;

105 dB + 0,3 dB =105,3 dB olur.

Bu, gürültüyü kontrol etme veya azaltma veya gürültüden korunma çalışmaları için

önemlidir.

Gürültünün insan üzerindeki etkileri;

insanlar gürültüden farklı etkilenirler. Kişisel faktörlerin de belirleyici olması sonucu

herkeste etkiler aynı şekilde ortaya çıkmaz. Gürültü sonucu insanlarda;

İşitme yitikleri oluşur,

İletişim bozulur,

Rahatsızlık verir,

Yorgunluk yaratır,

Toplam olarak Verimliliği düşürür.

Bunları;

Psikolojik

Fizyolojik

Sosyal etkiler olarak ta adlandırabiliriz.

Gürültüye bağlı olarak işitme kayıpları 30 gün içinde ortaya çıkabilir. Önce 4000 Hz

seviyesinde işitme yitikleri başlar. Bu aşamada kişi normal konuşmaları duymaktadır. Bu

dönem “Akustik Çentik dönemi” olarak adlandırılır. Etkileşme sürdükçe işitme yitikleri

ilerler ve işitme eğrisi artık konuşma sesleri seviyesini de içine alan “Akustik Çanak

Dönemi” ne girer.

NRR: Noise Reduction Ratio (NRR) Ses önleyicilerin gürültülü bir ortamda

sağlayacağı potansiyel koruma hakkında bazı kurallar sağlamak için geliştirilmiş bir

değerlendirme sistemidir. NRR laboratuar koşullarında ölçülür ve dB cinsinden bir NRR

sayısı olarak verilir. Bu sayının yüksek olması korumanın da yüksek olduğunu gösterir.

Ses önleyicilerin sağladığı gerçek koruma, ideal veya ölçülen değerden azdır. NRR'den

yedi (5 - 10 arası) dB az olduğu varsayılır. Diğer bir deyişle, uygun ses önleyiciler

çalışanın maruz kaldığı gürültüyü (NRR-7) dB(A) kadar azaltabilir.

Ses önleyicisi kullanan bir kişinin maruz kaldığı gürültüyü belirlemek için, işyerinde

ölçülen C ağırlıklı ses düzeyinden [dB(C)] NRR çıkarılır.

dB(A) cinsinden gürültü = dB(C) cinsinden ses düzeyi - NRR

Güvenlik payı bırakmak için, bazı kuruluşlar çalışma ortamı koşullarındaki beklenen

gürültü azaltma faktörü olarak NRR'nin % 50'sini kullanırlar.

SNR: Simplified Noise Reduction veya Single Noise Rating (Kısaca SNR) Avrupa

Birliği (AB) tarafından, ses önleyiciler için oluşturulmuş değerlendirme sisteminin bir

parçasıdır. Testler ticari laboratuarlar tarafından, üreticilerden bağımsız olarak yürütülür.

NRR'ler gibi SNR'ler de dB olarak ifade edilir ve farklı ses önleyicilerin potansiyel gürültü

azaltma kapasitelerini karşılaştırmak üzere bir kılavuz olarak kullanılır. NRR ve SNR ölçme

yöntemleri farklı olduğundan, belli bir ses önleyiciye ait değerler de farklıdır. Örneğin bir

tıkaç için NRR değeri 27 dB ve SNR değeri 30 dB olabilir

Gürültü kontrolü için;

Tasarım aşamasında önlem alınmalıdır

Gürültüyle kaynağında mücadele edilmelidir.

Sesin yayılması önlenmelidir

Kişisel koruyucu malzemeler kullanılmalıdır

EN 352-1 =Kulaklıklar

EN 352-3 =Kulaklıklı baret

EN 352-2 =Kulak tıkaçları kullanılır.

Kulak tıkaçları;

Atılabilir Kulak Tıkacı

Tekrar kullanılabilir Kulak Tıkacı

Özel İmal Edilmiş Kulak Tıkacı

Bantlı Kulak Tıkacı

Şeklinde olabilir.

Kafa Koruyucuları

Baretler yada kasklar; Başı darbelere karşı kabuk aracılığıyla korurlar. Darbenin

şiddetini de süspansiyon görevi yapan içlik aracılığıyla yayıp düşürürler. Çene bağlı

olabilen türleri de vardır. Yapılan işin niteliklerine göre değişik renkleri vardır.

Baretler; 1000 mm yükseklikten düşürülen 5,0 kN kuvvete dayanabilmelidir. Burada

uygulanan darbe 49 J enerjiye karşılıktır.

Baret üzerindeki İşaretler;

Standart numarası,

Üreticinin adı ve tanıtım işareti,

Üretim yılı ve üç aylık dönem,

Şapkanın tipi,

Boyut ve/veya boyut aralığı (cm).

Olanaklıysa ağırlık 400 gramı aşmamalıdır. Olabileceği kadar hafif olmalıdır. Kabuğun

kalınlığı plastiğin türü ne olursa olsun 2 mm.den aşağı olmamalıdır. Hiçbir darbe

görmeseler bile, açık havada kullanılan, “UV” maruziyeti olan kaynak yapılan alanlarda

kullanılan baretlerin 3 yılda bir değiştirilmesi uygun olur. Ömrü dolmamış bir baret darbe

aldığı zaman değiştirilmelidir. Kimyasallarla temas etmiş baret hemen temizlenmelidir.

Baret üzerine yapışkan, yazı, boya vb uygulanmamalıdır. Çatlak, çizik vb hasarlı baretler

KESİNLİKLE Kullanılmamalıdır.

EN 397 =Baret

Gövde Koruyucuları İçin Kodlar

Koruyucu elbise; Kişisel elbiselerin yerini alan veya üstünü örten ve bir veya daha fazla

tehlikeye karşı koruyan elbiselerdir.

EN 470 =Önlüklerin genel özellikleri

EN 343 =Yağmurluk

EN 340 =Genel iş elbiseleri

EN 467 =Sıvı kimyasallara karşı önlükler

EN 465 =Kimyasal risklere karşı koruyucu elbise

EN 471 =Reflektif (fosforlu) elbiseler

EN 469,EN351 =Isı ve alevden koruyucu donanımlar

Emniyet Kemerleri

Eğer, iş yerinde, üç metre ya da daha fazla yükseklikten düşme riski varsa, düşmeyi

önleyici güvenlik donanımı kullanılmalıdır.

EN 355 =Yüksekten düşmede ani şok absorbe eden emniyet halat vb

EN 358 =Bel tipi emniyet kemeri ve emniyet halatı

EN 361 =Paraşüt tipi emniyet kemerleri

EN 362 =Emniyet kancası

EN 353 =Emniyet kemeri halatı, frenleme sistemleri

EN 360 =Ani düşmeyi önleyici, geri salmalı makara, aparat ve örgü kolonlu halatlar

El Koruyucuları

Çalışma hayatında, özellikle de sanayide en çok eller yıpranmaktadır. Eldivenler;

Eli veya elin herhangi bir yerini tehlikelere karşı koruyan kişisel koruyucu bir ekipmandır.

Aynı zamanda önkol ve kolun bir bölümünü de koruyabilir.

Eldivenler; Kendi içinde başka risk oluşturmadan, riskten korumayı sağlayabilmelidir.

El için sayılabilecek riskler aşağıdaki gibi olabilir

1-Mekanik riskler

2-Termal riskler

3-Kimyasal ve biyolojik riskler

4-Elektrik riskleri

5-Titreşimler

6-İyonize radyasyon

İlk 3 risk en sık olarak karşılaşılan risklerdir. Eldivenlerin koruyuculuğunda bu riskler

dikkate alınmıştır. Basit koruma yanı sıra karmaşık risklere karşı koruma da söz

konusudur. Önceki sınıflamaların aksine, artık performans seviyesine göre sınıflama

yapılmaktadır.

1-Mekanik risklere karşı koruyucu eldivenler

Sürtünme direncine göre

Bıçak kesiklerine karşı direncine göre

Yırtılma direncine göre

Delinme direncine göre

Gruplanmış olup, direnç indeksinde 1 den 4 e kadar dört seviye saptanmıştır. 1 en az ve

4 en fazla koruma seviyesidir. Yalnızca, bıçak kesiklerine karşı dirençte 1 den 5 e kadar

koruma seviyesi vardır.

2-Termal risklere (ısı ve ateş) karşı koruyucu eldivenler

Bu grupta 6 parametre söz konusudur. Direnç indeksi dört seviyeli olup 1 en az koruma

ve 4 en fazla korumayı içermektedir.

Aleve karşı davranış

Dokunma ısısına karşı direnç

Yayılma ısısına karşı direnç

Isınım ısısına karşı direnç

Erimiş, küçük metal sıçraklarına karşı direnç

Erimiş, büyük metal sıçraklarına karşı direnç

3-Kimyasallara karşı koruyucu eldivenler

Bu gruptaki eldivenler için 1 den 6 ya kadar koruma indeksi vardır. 1 en az koruma ve 6

en fazla koruma anlamına gelmektedir. Koruma indeksi, kimyasalın nüfuz etme

(geçirgenlikten çok, bir delikten yayılma anlamında kullanılmaktadır) süresine bağlı

olarak saptanmaktadır.

Nüfuz etme süreleri (EN 374-1 e göre)

1>10 saniye 4>120 saniye

2>30 saniye 5>240 saniye

3>60 saniye 6>480 saniye dir.

Şekil – 7; Koruyucu Eldivenlerde Bulunacak İşaretler ve Anlamları

Şekil – 8; Koruma Düzeylerine Göre Eldivenler

Şekil – 8 teki performans seviyesi sırasını karıştırmamak gerekir. Eldivenin veya

ambalajının üzerinde performans indeks değerleri bu sıraya göre verilmektedir.

Örnek: termal risklere karşı bir eldivende (hayali olarak) 2 2 3 3 0 0 olsun. Bunun

anlamı; Bu eldiven aleve ve dokunmaya karşı az, konveksiyon ve radyant ısıya karşı orta

ve erimiş büyük ve küçük sıçraklara karşı çok zayıf koruma sağlar.

Eldiven seçimi ve kullanımı sırasında dikkat edilecek bazı noktalar

Eldivenleri satın almadan önce işyerinde deneyin.

Eldivenlerin Türkçe olarak bilgi sayfalarını isteyin. Satıcı bunu size vermek

zorundadır.

Eldiven temiz ele giyilmelidir.

Eldiveni takarak, dokunma ve eli kavrama açısından test edin. Eli iyi kavramayan

eldiven kullanıcıya zarar verecektir ve korumayacaktır.

Ele uygun ölçüde eldiven kullanılmalıdır.

Unutmayın, bir kimyasal maddeye karşı koruma sağlarken, başka bir kimyasal

maddeye karşı yeterli koruma sağlamayabilir.

PVA eldivenler suyu geçirirler.

Bazı eldivenler eli terletir. Bu da kullanım zorluğu yaratır.

Her kullanımdan önce, delik, yıpranma ve yırtıkları kontrol edin. Hasar görmüş

eldivenin yerine yenisini kullanın.

Kimyasal madde ile temas etmiş eldiveni kuralına uygun olarak yıkayın. Madde ile

bulaşık kalmış eldivenin ömrü kısalır.

Zaman içinde, kimyasallara karşı koruyan eldivenin geçirgenlik indeksi azalır.

Bulaşık eldiveni kullanmayın. Böyle eldivenler, hiç kullanılmamasından daha

tehlikelidir.

Eldivenin temizliğini ve dezenfeksiyonunu daima, üretici veya satıcı tavsiyesine

uygun olarak yapın.

EN 374 =Kimyasal madde ve mikroorganizmalara karşı koruyucu eldiven

EN 374-2=Kimyasal maddeyi içine alma direnci 3 kademe olan eldiven

EN 374-3=Kimyasal maddeyi içine alma direnci 6 kademe olan eldiven

EN 388=Antistatik mekanik iş eldiveni

EN 407=Sıcak iş ve ısıya dayanıklı eldiven

EN 420 =Genel amaçlı iş eldivenleri

EN 421 =İyonize ışınlara ve radyasyona karşı dayanıklı eldiven

EN 511 =Soğuk iş eldiveni

EN 659 =Yangın mücadele eldivenleri

Ayak Koruyucuları

Çalışırken, ayakları delinmeler ve darbeler başta olmak üzere çeşitli risklerden korumak

gerekir. Çalışma dışı zamanlarda giyilen ayakkabıların seçiminde özen gösterilirken,

çalışma sırasında giyilecek ayakkabılar ihmal edilmektedir. Oysa en az 8 – 10 saat

boyunca giyilecek olan bu ayakkabılarda bazı özellikler olmalıdır.

İyi bir ayakkabıda aşağıdaki özellikler olmalıdır.

Ayakkabının iç kısmı topuktan başparmağa kadar tek parça olmalıdır.

Ayakkabı topuğu sıkıca kavramalıdır.

Çalışanı yormamalıdır.

Ön kısım parmakların hareket etmesine izin vermelidir.

Yürürken ayağın kaymasını önlemek için ayakkabının üst kısmında bir bağ

olmalıdır.

Ayakkabının topuğu alçak ve geniş olmalıdır, düz ayakkabılar önerilir.

Ayakkabılarınız ne çok yüksek, ne de çok alçak topuklu olmalıdır.

Şekil – 9; EN 347 İş ayakkabısının özellikleri

Şekil – 10; EN 346 Koruyucu ayakkabının özellikleri

Şekil – 11; EN 345 Güvenlik ayakkabısının özellikleri

Tablo – 8 Ayakkabılarda koruma kodları

Çalışma Birimlerinde Giyilecek Giysilerde Dikkat Edilecek Bazı Özellikler

Koruyucu elbiseler;

Vücuda uygun olmalıdır.

Çalışmada hareketi engellemeyecek nitelikte olmalıdır.

Bunların cep kapakları, saçak gibi sarkıntılı kısımları bulunmamalıdır.

Cepleri az ve küçük olmalıdır. Hareketli makineler veya makine parçalarına

kapılmamak için bu gereklidir.

Yanıcı, patlayıcı, parlayıcı ve zehirli tozlarla çalışanların giydiği iş

elbiselerinde kol kapakları, pantolon paçalarında dubleler ve cep gibi tozun

birikebileceği kısımlar olmamalıdır.

İşbaşında yırtık, sökük, sarkıntılı elbiseler giyilmemelidir.

Döner veya diğer hareketli makinelerde çalışmalarda boyunbağı,

anahtarlık, saat zinciri ve başörtüsü gibi sarkan parçalar ve aksesuarlar

olmamalıdır.

İşbaşında; kolları sıvanmış uzun kollu gömlek yerine kısa kollu gömlek

giyilmelidir.

Parlama ve yanma riski olan veya sıcak ortamda çalışılan yerlerde,

kimyasal maddelerle çalışma sırasında kolalı gömlek ve ısıdan etkilenen

malzemeden yapılmış kıyafetler giyilmemelidir. Bunlar ısıdan etkilenerek

deforme olabildikleri gibi İş Güvenliği açısından da sakıncalıdır.

Ayakkabılar bağcıklı ise, bağcıklar daima kısa olmalı ve ayakkabı kenarına

sokulmalıdır.

Döner ve hareketli makinelerde önlük kullanılmamalıdır. Önlük kullanmak

zorunlu ise bunların göğüs kısmı belden ayrı olmalı ve vücuda gayet ince

bağlarla bağlı olmalıdır.

Maske, toz maskesi gibi bazı malzemelerin kullanımı sırasında

sızdırmazlığın sağlanması amacıyla sakal ve bıyık bırakılması

yasaklanmalıdır.

İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği

Konu İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında Güvenlik

Amaç İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanlarının tasarım aşamasından

başlamak üzere imalat ve kullanımı hususlarının İSG etkileri

hakkında bilgi edinmek.

Öğrenim

hedefleri

İş ekipmanlarında güvenlik,

Makine ve tezgâh ve tesislerde güvenlik

İş ekipmanlarında bulunacak asgari nitelikler,

İmalatçıların sorumlulukları,

Makinelerin güvenli kullanımına yönelik işaret ve talimatlar,

İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak

Alt başlıkları İş ekipmanlarının imalatçılarının sorumlulukları

İş ekipmanlarının kullanımı

Makinelerin işaretlenmesi

İşletme talimatları

İş ekipmanlarında bulunacak asgari gerekler

Makina koruyucuları

İlgili mevzuat ve uygulamaları

TANIMLAR

İş ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi,

İş ekipmanının kullanımı: İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması,

taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile

ilgili her türlü faaliyeti,

Tehlikeli bölge: Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden riske maruz kalabileceği, iş

ekipmanında veya çevresinde bulunan bölgeyi,

Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi,

Operatör: İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya işçileri, ifade eder.

Üretici: Bir Yönetmelik kapsamındaki makina ve emniyet parçalarını üreten, imal eden,

ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle

kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması

halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, ürünün

tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen

gerçek veya tüzel kişiyi,

Makina: En az bir parçası, uygun çalıştırıcı, kumanda ve güç devreleri vasıtasıyla hareket

eden muhtelif parça ve gruplardan oluşan, malzemeyi işlemeye, taşımaya veya

ambalajlamaya yarayan gereçleri; tek başına kullanıldığında ulaşılan amacı sağlamak için,

tek bir bütünmüş gibi çalışmak üzere düzenlenen ve kontrol edilen makinalar grubunu,

yedek parça veya gereç olmamak kaydıyla, bir makinaya veya muhtelif makinalar

grubuna veya bir traktöre kullanıcı tarafından monte edilmek üzere piyasaya arz edilen

ve bir makinanın fonksiyonunu değiştiren değiştirilebilir teçhizatı,

Emniyet Parçaları: Değiştirilebilir teçhizat olmamak kaydıyla, bir güvenlik fonksiyonu

gerçekleştirmek üzere piyasaya arz edilen ve arızalanması veya hatalı çalışması

durumunda, maruz kalan şahısların sağlık ve emniyetinin tehdit altına girdiği parçayı,

CE Uygunluk İşareti: Makinaların çalışırken veya kullanılırken insanların ve çevrenin

sağlık ve emniyetini tehdit etmeyecek nitelikte olduğunu belirten işareti,

Uyumlaştırılmış Avrupa Standardı: Avrupa Birliği Komisyonunun talimatı üzerine bir

Avrupa Standardizasyon Kuruluşu tarafından hazırlanan ve Avrupa Toplulukları Resmi

Gazetesinde ismi yayımlanan standardı,

Uyumlaştırılmış Ulusal Standart: Bir Uyumlaştırılmış Avrupa standardını uyumlaştıran

ve Türk Standardı Enstitüsü tarafından Türk Standardı olarak kabul edilip yayımlanan

standardı,

Ulusal Standart: Türk Standardları Enstitüsü tarafından hazırlanan standartları,

Uygunluk Değerlendirmesi: Ürünün, bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun test

edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin her türlü faaliyeti,

AT Uygunluk Beyanı: Üreticinin, piyasaya arz ettiği makina veya emniyet parçasının bu

Yönetmelik hükümlerine uygunluğunu beyan ettiği belgeyi,

AT Tip İncelemesi Belgesi: Onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenerek üreticiye

verilen, makinanın veya emniyet parçalarının bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunu

gösteren belgeyi,

Piyasaya arz: Ürünün tedarik ve kullanımı amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak

piyasada yer alması için yapılan ilk faaliyeti,

Piyasa Gözetimi ve Denetimi: Bakanlık tarafından, makinaların ve emniyet parçalarının

piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya makine veya emniyet parçaları piyasada

iken, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak üretilip üretilmediğinin ve güvenli olup

olmadığının denetlenmesi veya denetlettirilmesini;ifade eder.

İŞ KAZALARININ NEDENLERİ

İş kazasının oluşmasında iki temel unsur, tehlikeli durum ve tehlikeli harekettir. Her

ikisinin bir ortamda bir araya gelmesi iş kazasını doğurur. Herhangi biri mevcut değil ise

kaza oluşmaz. Dolayısıyla bu iki durumdan en az bir tanesinin kaldırılması gerekmektedir.

Fakat uygulamada her zaman bu amaca ulaşmak kolay değildir. Çünkü bu faktörler yüzde

yüzlük bir oranda sıfırlanamaz. Sebepleri ise insan faktörüdür. İnsanın kültürel geçmişi,

psikolojisi, sosyolojisi, bilgisi ve deneyimidir. Bu nedenle işyerlerinde öncelikle risk analizi

yapılmalı ve riskler tespit edilmelidir. Karşılık gelecek tedbirler alınmalıdır.

Tehlikeli durumlar

İşyeri çalışma koşulları, işin cinsi, kullanılan hammadde ve enerji ve bunların doğuracağı

riskler ayrıntılı olarak analiz yapılmalıdır. Tehlike kaynakları çıkartılmalıdır. İşyerinde olası

tehlike kaynakları aşağıda belirtilmiştir.

Makine ve teçhizatların hareketli kısımlarının kontrol altına alınması: Tamburlar,

kasnaklar, miller, delici – öğütücü başlıklar, hareket mekanizmaları.

Tehlikeli bölgelerin kontrol altına alınması: Malzemelerin düşme, sıçrama noktaları,

kazanların, basınçlı tankların, yanıcı maddelerin depoları, merdivenler vb.

Enerjinin kontrol altına alınması: Elektrik, gaz, hareket enerjisi, patlayıcı ve yüksek

basınçlı akışkanlar.

İşyerlerinde depolanan veya kullanılan tehlikeli ve zararlı maddelerin kontrol altına

alınması:

Nakliyat v sevkıyatın kontrol altına alınması: İşyerlerindeki malzeme akışı, taşınması,

konumlandırılması

İşyerlerinin Organizasyonu

Birçok kişinin bir ortamda çalışması, işyerinde çeşitli zorlukları beraberinde getirecektir.

Çalışan ekiplerin diğer çalışanlara engel olmaması, işletme içi organizasyonun iyi

yapılmasını gerektirmektedir, işletme içi düzenlemeler yapılmalıdır.

Malzeme – Makine –Ekipman Teçhizat Seçimi

İş ile uygun olmayan malzeme, makine, ekipman , techizat seçimi doğrudan doğruya

yapılan işe etkiyecektir. Zorluklar, aksaklıklar çıkaracak ve iş kazalarına neden olacaktır.

Makinalar kabiliyetleri ölçüsünde iş yapmak için tasarlanmış sistemlerdir. Dolayısıyla

tasarım amacının dışına çıkıldığında hedeflenen güvenlik alanının da dışına çıkılmış

olunacak ve tehlike oluşacak, kazalar muhtemel olacaktır.

Personel ve Ekip Seçimi

İş için makine techizat seçimi ne kadar önemli ve zorunlu ise, iş için de uygun personel

ve ekip belirlenmesi de o kadar önemlidir. İlgili iş karşısında nasıl hareket edeceğini bilen,

vereceği kararları hedefe ulaşmak için rahatlıkla alan bilgi ve tecrübeli kişilerin istihdamı

verimi artıracak, kaza risklerini en aza indirecektir.

İşyerinin Psikolojik Durumu

İşyerlerinde mevcut olan olumsuz psikolojik durum, stres, tartışmaların yapılması,

gerçekleştirilen üretimin üzerinde etkiler doğuracaktır. Kazaların oluşmasında, zihnin

farklı noktalarda meşguliyeti, sağlıklı düşünememesi, yapılması gereken birçok görevin

hissi nedenlerle ertelenmesi gibi noktalar neden olmaktadır.

Çevresel faktörler

İşyerinin atmosferik yapısı, aydınlatılması, atıklar, gürültü, titreşim gibi etkenler çeşitli

tehlikeleri de beraberinde getirecektir.

Tehlikeli hareket

İnsanın ortama uyum sağlama kolaylığının yanında, kişinin çeşitli nedenlerle (algılama,

dalgınlık, unutma vb.) yapılan farklı hareketler tehlikeyi yine karşımıza çıkaracaktır.

Tehlikenin Algılanması

Tehlikenin algılanması, bilgi, tecrübe, psikolojik durum gibi birçok etkenin olmasına göre

değişir.

Sağlık Durumu ve Fiziksel Yapı

Eğitim Durumu ve Kültür Düzeyi

Psikoloji

Uyum Sağlama ve Alışkanlıklar

Herhangi bir makinada çalışan kişi makinanın kısımlarını kendi uzuvları gibi iyi

tanımadıkça makineya hakim olması zordur.

İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİ

İşyeri ortamında he tür kaza risklerinin bulunduğu analizlerle ortaya çıkarmalıdır. Olası

senaryolar üretilip, bunlara karşı korunma tedbirleri geliştirilmelidir. İşyerinde yeterli bir

güvenlik ve kontrol ağı kurulmadan işçilerin eğitilmesi de doğru olmayacaktır.

Güvenlik önlemleri

Periyodik kontroller

İş sağlığı ve güvenliği eğitimi

Uyarı ve ikaz

Çalışanların yaptıkları işlerden zevk almaları, severek yapmaları hata payını düşürecektir.

İş sağlığı ve güvenliği artacaktır. Bunu yaparken işyerindeki planlama, projelendirme

düzgün yapılmalı, her bir sorun için bir eylem planı hazır olmalıdır. Çözüm, güvenlik

önlemleri açısından en az %40, kontroller için en az %30, eğitim için en az %20 ve uyarı-

ikaz için en az %10 gibi oranlar dahinde bir kompozisyonda gerçekleştirilmelidir.

İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Genel Yükümlülükler

İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve bu

ekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirleri

alacaktır.

Özel çalışma şartları

Sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeler

Riski en aza indirecek uygun önlemler

İş Ekipmanları ile İlgili Kurallar

Yönetmelikten sonraki iş ekipmanları EK1 de belirlenen asgari gerekler uygun

olmalı

Halihazırdaki iş ekipmanları ise 6 ay içinde uygun hale gerilmelidir.

Gerekli bakım yaptırılmalıdır.

İş ekipmanları EK2 de belirtilen güvenlik hususlarına uymalıdır.

İş Ekipmanının Kontrolü

İş ekipmanının kurulma şartlarına uygun kurulması sağlanacak, uzman kişiler

tarafından ilk çalıştırması yapılacak ve doğru kurulup, çalıştığı belgelenmelidir.

Uzman kişilerce periyodik bakımları yapılmalıdır.

Ekipmanların uzun süre kullanılmaması ve arıza durumunda, sağlık ve güvenlik

koşullarının korunması amacıyla gerekli bakımları yapılmalıdır.

İlgili kontrollerin kayıt altına alınması ve belgelendirilmesi usul ve esasları Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirtilen doğrultuda yapılmalıdır.

Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı

İş ekipmanı sadece görevli kişi tarafından kullanılacaktır, tamir, tadil, kontrol ve bakımı

ilgili görevliler tarafından yerine getirilmelidir.

İş Sağlığı ve Ergonomi

Kullanımda işçilerin duruş pozisyonları, çalışma şekilleri dikkate alınmalıdır.

İşçilerin Bilgilendirilmesi

İş ekipmanlarının kullanım talimatları, kulanım koşulları, olası hatalar, önceki kullanım

deneyimlerinden elde edilen olası tehlikeler işçilerin anlayabileceği şekilde ifade

edilmelidir.

İşçilerin Eğitimi

Kullanımdan doğan olası riskler, kaçınma yolları belirtilecek, bakım görevlilerine yeterli

özel eğitim verilmelidir.

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

İşçilerin veya temsilcilerin görüşlerinin alınarak katılımlarını sağlanması

gerçekleştirilecektir.

İŞ EKİPMANLARINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER

İş ekipmanının kumanda cihazı açıkça görülebilir ve tanınabilir şekilde

işaretlenmelidir. Cihaz tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilmelidir. Makine çalışmaya

başlamadan önce tehlikeli bölgenin içinde kimsenin olmadığını rahatlıkla görmelidir.

Ses ve ışık ile ikaz isteminden yararlanmalıdır. İş ekipmanın kumanda istemi güvenli

olmalı, arızaya bozulmaya karşı tedbirler alınmalıdır.

İş ekipmanlarında sistemi tamamen durdurabilmek için bir sistem bulunmalıdır.

Durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olacaktır. Durdurulduğunda

ekipmanın enerjisi de kesilecektir.

Parça fırlaması, düşmesi riski taşıyan iş ekipmanlarında güvenlik tertibatı, gaz, buhar,

sıvı veya toz çıkarma durumlarında bunları çekecek sistemler bulunmalıdır.

İş ekipmanı hareketli parçalarında mekanik temas riski, tehlikeli bölgeye ulaşmayı

önleyecek şekilde koruyucular ve koruma donanımı ile (takılma ve sökülmeye imkan

sağlayacak şekilde) bertaraf edilmelidir.

İş ekipmanlarının çalışma ve bakımı yapılan yerleri uygun şekilde aydınlatılmalıdır.

Yüksek ve çok düşük sıcaklıktaki ekipmanlar korumaya alınmalıdır. İkaz kolay algılanır

ve anlaşılır şekilde yapılmalıdır.

Ekipmanın bakımı ancak ekipman kapalı halde (enerjisi kesik) iken yapılmalı, bakımlar

kayıt defterine yazılmalıdır.

İşçilerin güvenliğini sağlamada ikaz ve işaretler konulmalıdır.

Ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına karşın, gaz, toz, sıvı, buhar üretilen veya

depolanan kısımlarda yayılma riskine karşı işçiler korunmaya alınmalıdır.

Özel Tipteki İş Ekipmanında Bulunacak Asgari Ek Gerekler

Kendinden hareket eden veya araç vasıtasıyla hareket edebilen ekipmanlarda işçilerin

tekerleklere takılması, temas riski azaltılmalıdır. Ekipmanların birbirleriyle

çarpışmaları, sıkışmaları koruyucularla engellenmelidir. Ekipmanların enerji aktarımını

yapan kısımları hasara, kire karşı korunmalıdır. Devrilme riskine karşı korunmalı,

çeyrek dönmeden fazla durumlarda koruyucu kullanılmalıdır.

Forkliftin devrilmesinden oluşacak risk için ürerinde kabin olmalıdır veya

devrilmeyecek şekilde tasarlanmalıdır.

Ekipmanların yetkisiz kişilerce çalışmasını önleyecek donanım bulunmalıdır. Acil

frenleme, durdurma donanımlarına sahip olmalıdır. Sürücünün görüş alanının yetersiz

olduğu durumlarda yardımcı araçlardan yararlanılmalıdır. Söndürme cihazları

bulunmalıdır.

Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanlarının sabit olanları kullanımları

sırasında dayanıklı, kaldırılacak olan yükler için oluşabilecek gerilmelere dayanıklı

olmalıdır. Maksimum yük miktarı belirtilmeli, kaldırmada kullanılan aksesuarlar

işaretlenmelidir. Yükün işçilere çarpması, düşmesi, istem dışı kurtulması riskleri

emniyete alınmalıdır.

İşçileri kaldıran ekipmanlarında düşme, kullanıcının kabinden düşmesi, kullanıcının

temas ile ezilmesi, çarpması emniyet altına alınmalıdır. Kabin içinde mahsur

kalmaması sağlanmalıdır.

İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR

İş ekipmanları kullanan kişilere ve çalışanlara en az risk oluşturacak şekilde

yerleştirilip, kurulup, çalıştırılmalıdır. Hareketli kısımlarının etrafındaki sabit parçalar

aralarındaki mesafeler, enerjinin güvenli temini ve maddelerin uzaklaştırılmaları

sağlanmalıdır. Talimatlara uyulmalı, yıldırım düşmesi ihtimali olan ekipmanlar uygun

şekilde korunmalıdır.

Kendinden hareketli veya başka araç tarafından hareket edebilen iş ekipmanları,

eğitim almış işçiler tarafından kullanılmalıdır. Ekipmanlar çalışma alanında trafik

kurallarına uymalıdır. Kullanılan alanda görevli olmayan işçilerin bulunması

engellenmelidir. Mekanik seyyar iş ekipmanlarında güvenli ortamlarda işçi

taşınmasına izin verilmelidir. Sağlık riski oluşturmayacak, yeterli hava olması

durumunda yanmalı motorlar kullanılabilir.

Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanlarının zemin özellikleri sağlam olmalıdır.

İnsanların kaldırılmasına uygun ekipmanlar kullanılmalıdır. İşçiler ekipmanlarla

kaldırılıyorken mutlaka görevli kişi bulundurulmalı, haberleşmeleri, tahliyeleri

sağlanabilmelidir. Kullanılan aksesuarlar hasar görmeyecek şekilde muhafaza

edilmelidir.

Serbest askıdaki yükleri kaldırmak için kullanılan iş ekipmanı, kullanıldığında alanda

yüklerin ve/veya kaldırma araçlarının çarpmaması için önlemler alınmalıdır.

Ekipmanların yana eğilmesi, devrilmesi, kaymaması için tedbirler alınmalıdır.

Ekipmanı kullanan elemanın yükü, işçileri yük çarpmalarını engellemek maksatlı

görmesi kolaylaştıracak düzenlemeler yapılmalıdır. Yükün kaldırma ekipmanlarına elle

bağlanması veya çözülmesi güvenli bir şekilde yapılması için önlemler alınmalıdır.

Hava şartları, işçileri tehlikeye atacak şekilde kullanılması durdurulmalı, devrilmeye

karşı tedbirler alınmalıdır.

Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanları kullanılmasında kullanılan platformlar

ergonomik koşullarda yapılması sağlanmalı, aksi takdirde kişisel koruma yerine toplu

korumaya önem verilmelidir. Ulaşımda kullanılan yol en uygun bir şekilde seçilmelidir.

Tehlike halinde tahliye kolaylaştırılmalıdır. Platformlar, katlar, ara geçitler düşme

riskine göre düzenlenmelidir. Kullanılan el merdivenleri, halatlar risk

değerlendirmelerine göre yapılmalıdır. Düşüşleri engelleyecek koruyucular

kullanılmalıdır. Uygun hava koşullarında çalışmalar yapılmalıdır.

El merdivenlerinin kullanılması durumlarında sağlam bir yere yerleştirilmeli,

basamaklar düzgün olmalı, sallanması önlenmelidir.

İskelelerin kullanılması durumunda sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılmalıdır.

İskele kurma ve sökme planları uzman kişilerce yapılmalıdır. Boyutları, şekilleri,

yerleştirilmeleri işin özelliğine göre yapılmalıdır.

Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda en az iki kancalı halat (biri inip, çıkmada,

diğeri ise güvenlik için) bulundurulmalı, işçilerde paraşütçü tip emniyet kemeri işçilere

verilmeli, güvenli iniş ve çıkış araçları düşmeyi önleyecek kendinden kilitlenen sisteme

sahip olmalıdır. Acil durumda işçinin kurtarılma planı yapılmalıdır.

MAKİNALARIN VE EMNİYET PARÇALARININ TASARIMI VE İMALİ İLE İLGİLİ

TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

1.TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

1.1. GENEL DÜŞÜNCELER

Entegre güvenlik için ana prensipler: Makine, fonksiyonuna göre yapılmış, üretici

firma tarafından belirlenen kullanım kurallarına uygun, kimsenin risk almayacağı

şekilde kullanılabilmelidir. Makine, tahmin edilen ömrünün içinde takma – sökme dahil

kaza risklerinden uzak olmalıdır. Üretici uygun üretim metotlarını seçerken riskleri

olabildiğince azaltma yoluna gitmelidir. Risklere karşı gerekli koruma önlemleri

alınmalıdır. Oluşacak riskler konusunda kullanıcılar bilgilendirilmelidir. Makinanın

tasarım ve yapım talimatları anormal kullanımı önleyecek şekilde tasarlanmalıdır.

Amaçlanan kullanma koşullarında operatörün maruz kalacağı yorgunluk, rahatsızlık ve

psikolojik bozukluk, ergonomik ilkeler dikkate alınarak giderilmelidir. Makinada

çalışanların kullanacağı, eldiven, ayakkabı vb. korunma malzemesinin getireceği

kısıtlar dikkate alınmalıdır. Makineler, ayar ve bakımları için gerek duyulan techizat ile

birlikte verilmelidir.

Malzeme ve mamuller

Aydınlatma

Makinaların Kullanmayı Kolaylaştıracak Biçimde Tasaranması

1.2. KUMANDALAR (Kontroller)

Kumanda Sistemlerinin Güvenliği ve Güvenirliği

Kumanda Tertibatları

Çalışmaya Başlama

Durdurma Tertibatı

İşletme Tarzı (Modu) Seçimi

Güç Beslemesinin Arızası

Kumanda Devrelerinin Arızası

Yazılım

1.3. MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

Kararlılık

Çalışma Esnasında Kırılma Riski

Düşen ve Fırlayan Nesnelerin Sebep Olduğu Riskler

Yüzeyler, Kenarlar veya Köşelerin Sebep Olduğu Riskler

Kombine Edilmiş Birden Çok Makinalarla İlgili Riskler

Aletlerin Dönme Hızlarındaki Değişiklikler ile İlgili Riskler

Hareketli Parçalarla İlgili Risklerin Önlenmesi

Hareketli Parçalarla İlgili Risklere Karşı Koruyucuların Seçimi

1.4. KORUYUCULARIN VE KORUMA TERTİBATLARININ GEREKLİ

OLAN ÖZELLİKLERİ

Genel Kurallar

Koruyucular İçin Özel Kurallar

o Sabit Koruyucular

o Hareketli Koruyucular

o Ulaşmayı Kısıtlayan Ayarlanabilir Koruyucular

Koruyucu Tertibatları İçin Özel Kurallar

1.5. DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

Elektrik Beslemesi

Statik Elektrik

Elektrik Kaynağından Başka Çeşit Enerji Beslemesi

Takılma Hataları

Aşırı Sıcaklık

Yangın

Patlama

Gürültü

Titreşim

Radyasyon

Harici Radyasyon

Lazer Donanımları

Tozların, Gazların ve Benzerlerinin Emisyonları

Bir Makina İçinde Tutulma/Yakalanma Riski

Kayma, Tökezleme veya Düşme Riski

1.6. BAKIM

Makinanın Bakımı

İşletme Noktalarına ve Servis Noktalarına Ulaşma

Enerji Kaynağının Ayrılması

Operatör Müdahalesi

Parçaların Temizlenmesi

1.7. GÖSTERGELER

Bilgilendirme Tertibatları

İkaz Tertibatları

Bakiye Riskler Hakkında İkaz

İşaretleme

İşletme Talimatları

2. BELİRLİ MAKİNA SINIFLARI İÇİN İLAVE TEMEL GÜVENLİK VE SAĞLIK

KURALLARI

2.1. ZİRAİ GIDA MAKİNELERİ

2.2. ELDE TAŞINAN VE/VEYA ELLE YÖNLENDİRİLEN MAKİNALAR

2.3- AĞAÇ VE BENZERİ MALZEMELERİ İŞLEME MAKİNALARI

3- MAKİNALERİN HAREKETİ SEBEBİYLE MEYDANA GELEN BELİRLİ TEHLİKELERİ

ÖNLEMEK İÇİN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

3.1- GENEL

3.2- İŞ MAHALLERİ

Sürüş Konumları

Oturma Yerleri

Diğer Yerler

3.3- KUMANDALAR

Kumanda Tertibatları

Çalıştırma/Hareket etme

Duruşa Geçme

Yürüyerek Kumanda Edilen Makinaların Hareketi

Kumanda Devresi Arızası

3.4- MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

Kontrol Edilemeyen Tehlikeler

Çalışma Esnasında Kırılma Riski

Devrilme

Düşen Maddeler

Ulaşma Vasıtaları

Çekilen tertibatlar

Kendinden Tahrikli Makinalar (veya Traktörler) ve Tahrik edilen Makinalar Arasındaki

Güç Aktarması

Hareketli Kardan Parçaları

3.5- DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA

Bataryalar

Yangın

Toz, Gaz ve Benzerlerinin Emisyonu

3.6- GÖSTERGELER (Müşirler)

İşaretler ve İkazlar

İşaretleme

Talimat El kitabı

4- KALDIRMA İŞLEMİ SEBEBİYLE MEYDANA GELEN BELİRLİ TEHLİKELERİ

ÖNLEMEK İÇİN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

4.1- GENEL DÜŞÜNCELER

Tarifer

Mekanik Tehlikelere Karşı Koruma

o Kararsızlık Sebebiyle Olan Riskler

o Kılavuz Raylar ve Demir Yolu

o Mekanik Dayanım

o Makaralar, Tamburlar, Zincir veya Halatlar

o Ayrı Kaldırma Donatıları

o Hareketlerin Kumandası

o Yüklerin Maniplasyonu

o Yıldırım

4.2- KAS GÜCÜNDEN BAŞKA GÜÇ KAYNAĞI BULUNAN MAKİNALAR İÇİN ÖZEL

KURALLAR

Kumandalar

o Sürüş konumları

o Oturma yerleri

o Kumanda Tertibatları

o Yükleme kontrolü

o Kılavuz Halatlı Tesisler

o Kişilerin Maruz Kalacağı Risklere Karşı Sürüş Konumlarına Ve Müdahale

Noktalarına Ulaşma Vasıtaları

o Amaca Uygunluk

4.3- İŞARETLEME

Zincir ve Halatlar

Kaldırma Donatıları

Makinalar

4.4- TALİMAT EL KİTABI

Kaldırma donatıları

Makinalar

5- YER ALTI İŞLERİ İÇİN TASARIMLANMIŞ MAKİNALAR İÇİN TEMEL SAĞLIK VE

GÜVENLİK KURALLARI

5.1- KARARLILIK NOKSANLIĞI SEBEBİYLE OLAN RİSKLER

5.2- HAREKET

5.3- AYDINLATMA

5.4- KUMANDA TERTİBATLARI

5.5- DURDURMA

5.6- YANGIN

5.7- TOZ, GAZ VE BENZERLERİNİN EMİSYONU

6- KİŞİLERİN KALDIRILMASI VEYA TAŞINMASI SEBEBİYLE MEYDANA GELEN

TEHLİKELERİN ÖNLENMESİ İÇİN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

6.1- GENEL

Tarifler

Mekanik Dayanım

İnsan Gücünden Başka Güçle Hareket Ettirilen Tertibatlar İçin Yükleme Kumandası

6.2- KUMANDALAR

6.3- KİŞİLERİN TAŞIYICIDAN DÜŞME RİSKLERİ

6.4- TAŞIYICININ DÜŞME VEYA DEVRİLME RİSKLERİ

6.5- İŞARETLEME

MAKİNELERİN İŞARETLENMESİ (Etiketlenmesi)

CE UYGUNLUK İŞARETİ

CE uygunluk İşareti aşağıdaki formdaki "CE" harflerinden oluşur ve aşağıda verilen

formda kullanılır.

İşaret küçültülür veya büyütülürse yukarıda verilen çizimdeki oranlara itibar edilecektir.

CE uygunluk işaretinin muhtelif kısımları maddi olarak aynı dikey boyutlara sahip

olacaklar, ancak bu boyutlar 5 milimetrenin altında olmayacaktır. Bu minimum boyut

küçük ölçekli makina ve emniyet parçaları için göz ardı edilebilir.

Bütün makinalar, açıkça ve en az aşağıdaki bilgileri ihtiva edecek şekilde

işaretlenmelidir;Üreticinin adı ve adresi,

CE işareti ve imal yılı

Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi,

Gerekirse, seri numarası,

Yapım yılı.

Ayrıca, üreticisinin makinayı potansiyel patlayıcı ortamda kullanılmasının amaçlandığı

durumlarda, bu durum, makina üzerinde mutlaka belirtilmelidir. Makinalar, ayrıca tipine

ait ve emniyetli kullanılması için esas olan bilgileri (mesela, bazı dönen parçaların en

yüksek devir hızları, bağlanan aletlerin en büyük çapları, kütle vb.) taşımalıdır. Bir

makinanın, kaldırma makinaları kullanılarak taşınmasının gerektiği durumlarda,

makinanın kütlesi açıkça okunur ve bir yanlış anlamaya mahal vermeyecek şekilde

belirtilmelidir.

İŞLETME TALİMATLARI

Her makinada en azından aşağıdaki bilgileri ihtiva eden işletme talimatı

bulundurulmalıdır;Makinanın bakım imkanlarına (ithal edicisinin adresi, tamircisi vb. ) ait

uygun ilave bilgiler ile beraber makina üzerinde işaretlenmiş bilgilerin

tekrarı;Makinanın önceden belirtilen şekilde kullanılması,

Operatörler tarafından kullanılabilecek çalışma yerleri,Güvenliği sağlamak amacıyla

aşağıdaki talimatlar bulundurulmalıdır;İşletmeye alma,Kullanma,Makinanın ve ayrı

ayrı taşınacak çeşitli parçalarının kütlesinin verilmesiyle elle taşıma,

Takma ve sökme,Ayar,İdame ettirme, bakım (servis ve onarım),Gerekli olduğu

yerlerde, eğitim talimatları,Gerekli olduğu durumlarda makinaya bağlanabilen

takımların temel karakteristikleri. Gerekli olduğu durumlarda, talimatlar makinanın

kullanma güçlüklerine de dikkati çekmelidir.

Bütün makinalar, servise alındıklarında, orijinal dilindeki bir talimat veya bu talimatın

makinanın kullanılacağı ülkenin dili veya dillerindeki bir tercümesi ile verilmelidir. Bu

talimatlar, üretici tarafından mahalli dile tercüme edilmelidir.

Talimatlar, hizmeti alma, bakım, muayene, düzgün çalışıp çalışmadığının kontrolü ve

uygun olduğu durumlarda, makinanın onarımı ile ilgili teknik resimleri ve diyagramları

ve özelikle güvenlikle ilgili olan faydalı talimatları ihtiva etmelidir.Makinayı tarif eden

herhangi bir doküman, güvenlik bakımından, talimatlarla ters düşmemelidir.Teknik

dokümanlar, bu maddenin ..gürültü emisyonlarına ve titreşimle ilgili bilgiler

vermelidir.Gerekli durumlarda talimat, titreşim ve gürültüyü azaltmak için gereken

tesisat ve montajla ilgili kuralları sağlamalıdır.

Üretici, makinayı muhtemel patlayıcı ortamda kullanılmasını amaçladığı durumlarda,

talimatlarda gerekli bilgiler verilmelidir.Makinaların meslekten olmayan kişilerce

kullanılmasının tahmin edildiği durumlarda, talimatların yerleştirilmesi ve ifade

edilmesinde ifade şeklinin seçilmesi bu gibi operatörlerden beklenen makul anlama ve

genel eğitim seviyesi dikkate alınmalıdır.

İLGİLİ MEVZUAT VE UYGULAMALARI

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI

YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete: Tarih: 11.02.2004, Sayı: 25370).

Bu Yönetmeliğin amacı, işyerinde iş araç ve gereçlerinin kullanımı ile ilgili sağlık ve

güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ (2006/42/AT) Resmi Gazete: Tarih: 03.03.2009, Sayı 27158.

Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların , usulüne uygun şekilde kurulduğunda, bakımı

yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar doğrultusunda kullanıldığında, insan

sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre evcil hayvanlara ve mallara zarar vermiyorsa

piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen , tasarım ve imalat

aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile takip edilmesi gereken uygunluk

değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış

kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri düzenlemektir.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI

YÖNETMELİĞİ

(11.2.2004 tarihli,25370 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır.)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, işyerinde iş araç ve gereçlerinin kullanımı ile ilgili

sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren

tüm işyerlerini kapsar.

Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine göre

düzenlenmiştir.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

İş ekipmanı : İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi,

İş ekipmanının kullanımı : İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması,

taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile

ilgili her türlü faaliyeti,

Tehlikeli bölge : Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden riske maruz kalabileceği, iş

ekipmanında veya çevresinde bulunan bölgeyi,

Maruz kişi : Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi,

Operatör : İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya işçileri,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İşverenlerin Yükümlülükleri

Genel Yükümlülükler

Madde 5 — İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve

bu ekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirleri

alacaktır.

İşveren:

a) İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik

yönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, bu ekipmanın kullanımının ek bir tehlike

oluşturmamasına dikkat edecektir.

b) İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesiz

olması sağlanamıyorsa, riski en aza indirecek uygun önlemleri alacaktır.

İş Ekipmanları ile İlgili Kurallar

Madde 6 — İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanları ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulacaktır:

a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükmü saklı kalmak kaydıyla, işveren;

1) Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra işyerinde ilk defa kullanılacak iş

ekipmanının bu Yönetmeliğin Ek-I’inde belirlenen asgari gereklere uygun olmasını

sağlayacaktır.

2) Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte işyerinde kullanılmakta olan iş ekipmanı bu

tarihten itibaren 6 (altı) ay içinde Ek-I’de belirtilen asgari gereklere uygun hale

getirilecektir.

b) İşveren, iş ekipmanının kullanımı süresince, yeterli bakımını yaptırarak bu

maddenin (a) bendinde belirtilen hususlara uygun durumda olması için gerekli önlemleri

alacaktır.

İşveren, işyerinde kullanılan iş ekipmanının, Ek-II’de belirtilen hususlara uygun

güvenlik düzeyinde olmasını sağlayacaktır.

İş Ekipmanının Kontrolü

Madde 7 — İşyerinde kullanılan iş ekipmanının kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlara

uyulacaktır:

a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma şartlarına bağlı olduğu durumlarda,

ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde

uzman kişiler tarafından kontrolü yapılacak, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını

gösteren belge düzenlenecektir.

b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek

iş ekipmanının;

1) Uzman kişilerce periyodik kontrollerini ve gerektiğinde testlerinin yapılması,

2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre

kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek

durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik

koşullarının korunması için uzman kişilerce gerekli kontrollerin yapılması,

sağlanacaktır.

c) Kontrol sonuçları kayıt altına alınacak, yetkililerin her istediğinde gösterilmek

üzere uygun şekilde saklanacaktır.

İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge de

ekipmanla birlikte bulunacaktır.

Hangi tür iş ekipmanlarının kontrollere tabi tutulacağı, kontrollerin kimler tarafından

ve hangi sıklıkla ve hangi şartlar altında yapılacağı ile kontrol sonucu düzenlenecek

belgelerle ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecektir.

Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı

Madde 8 — İşçilerin sağlık ve güvenliği yönünden, özel risk taşıyan iş ekipmanlarının

kullanılmasında aşağıdaki önlemler alınacaktır.

a) İş ekipmanı, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen ehil kişilerce

kullanılacaktır.

b) İş ekipmanlarının tamiri, tadili, kontrol ve bakımı, bu işleri yapmakla

görevlendirilen uzman kişilerce yapılacaktır.

İş Sağlığı ve Ergonomi

Madde 9 — Asgari sağlık ve güvenlik gereklerinin uygulanmasında, işçilerin iş ekipmanı

kullanımı sırasındaki duruş pozisyonları ve çalışma şekilleri ile ergonomi prensipleri

işverence tam olarak dikkate alınacaktır.

İşçilerin Bilgilendirilmesi

Madde 10 — 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş

Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 10 uncu maddesi hükmü saklı kalmak kaydıyla,

işveren, iş ekipmanları ve bunların kullanımına ilişkin olarak işçilerin bilgilendirilmesinde

aşağıda belirtilen hususlara uymakla yükümlüdür:

a) İşçilere kullandıkları iş ekipmanı ve kullanımına ilişkin yeterli bilgi ve uygun

olması halinde yazılı talimat verilecektir. Bu talimat, üretici tarafından ekipmanla birlikte

verilen kullanım kılavuzu dikkate alınarak hazırlanacaktır.

b) Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az;

1) İş ekipmanının kullanım koşulları,

2) İş ekipmanında öngörülen anormal durumlar,

3) İş ekipmanının önceki kullanım deneyiminden elde edilen sonuçlar,

ile ilgili bilgileri içerecektir.

İşçiler, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan iş

ekipmanlarının kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerinde

yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilecektir.

c) Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, ilgili işçilerin anlayabileceği şekilde olacaktır.

İşçilerin Eğitimi

Madde 11 — İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 12 nci maddesi hükmü saklı kalmak

kaydıyla işverence:

a) İş ekipmanını kullanmakla görevli işçilere, bunların kullanımından

kaynaklanabilecek riskler ve bunlardan kaçınma yollarını da içeren yeterli eğitim

verilecektir.

b) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen, iş ekipmanlarının

tamiri, tadili, kontrol ve bakımı konularında çalışanlara, yeterli özel eğitim verilecektir.

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

Madde 12 — İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda İş Sağlığı ve

Güvenliği Yönetmeliğinin 11 inci maddesine uygun olarak işçilerin veya temsilcilerinin

görüşlerini alacak ve katılımlarını sağlayacaktır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı, Yürürlük ve Yürütme

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı

Madde 13 — Bu Yönetmelik 30/12/1989 tarihli ve 89/655/EEC sayılı, 5/12/1995 tarihli

ve 95/63/EC sayılı, 27/6/2001 tarihli ve 2001/45/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifleri esas

alınarak hazırlanmıştır.

Uygulama

Madde 14 — Bu Yönetmelikte belirtilen daha sıkı ve özel önlemler saklı kalmak kaydı ile

4 üncü maddede tanımlanan iş ekipmanlarının kullanımında, İş Sağlığı ve Güvenliği

Yönetmeliği hükümleri de uygulanır.

Yürürlük

Madde 15 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 16 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

İŞ EKİPMANINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER

1. Genel hususlar

Bu ekte belirtilen hususlar, bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ve söz konusu

ekipmanda bunlara karşılık gelen riskin bulunduğu durumlarda uygulanır.

Bu ekte belirtilen asgari gerekler, yeni iş ekipmanlarında aranacak temel

gereklerdir. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte kullanılmakta olan iş

ekipmanlarında bu gerekler mümkün olduğunca uygulanır.

2. İş ekipmanlarında bulunacak asgari genel gerekler

2.1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları açıkça

görülebilir ve tanınabilir özellikte olacak ve gerektiğinde uygun şekilde işaretlenecektir.

Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilecek ve

bunların kullanımı ek bir tehlike oluşturmayacaktır. Kumanda cihazları, istem dışı

hareketlerde tehlikeye neden olmayacaktır.

Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimsenin

bulunmadığından emin olabilmelidir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadan

önce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunacaktır.

İş ekipmanının çalıştırılması veya durdurulması sırasında doğabilecek tehlikelere

maruz kalan işçilerin bu tehlikelerden korunabilmeleri için yeterli zaman ve imkanı

olmalıdır.

Kumanda sistemleri güvenli olmalıdır. Bunlarda meydana gelebilecek herhangi bir

hasar veya kırılma tehlikeli bir duruma neden olmamalıdır. Kontrol sistemleri güvenli

olacak ve planlanan kullanım şartlarında olabilecek arıza, bozulma veya herhangi bir

zorlanma göz önüne alınarak uygun nitelikte seçilecektir.

2.2. İş ekipmanlarının çalıştırılması, bu amaç için yapılmış kumandaların ancak

bilerek ve isteyerek kullanılması ile sağlanacaktır.

Bu kural, işçiler için tehlike oluşturmadığı sürece;

- Her hangi bir sebeple ekipmanın durmasından sonra tekrar çalıştırılmasında,

- Hız, basınç gibi çalışma şartlarında önemli değişiklikler yapılırken de,

uygulanacaktır.

Bu kural otomatik çalışan iş ekipmanının normal çalışma programının devamı

süresindeki tekrar harekete geçme veya çalışma şartlarındaki değişikler için uygulanmaz.

2.3. Bütün iş ekipmanlarında, ekipmanı tümüyle ve güvenli bir şekilde

durdurabilecek bir sistem bulunacaktır. Her bir çalışma yerinde, tehlikenin durumuna

göre, iş ekipmanının tamamını veya bir kısmını durdurabilecek ve bu ekipmanın güvenli

bir durumda kalmasını sağlayacak kumanda sistemi bulunacaktır. İş ekipmanlarının

durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olacaktır. İş ekipmanı veya

tehlikeli kısımları durdurulduğunda, bunları harekete geçiren enerji de kesilmiş olacaktır.

2.4. İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halinde iş

ekipmanında acil durdurma sistemi bulunacaktır.

2.5. Parça fırlaması veya düşmesi riski taşıyan iş ekipmanları, bu riskleri ortadan

kaldıracak uygun güvenlik tertibatı ile donatılacaktır.

Gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma tehlikesi olan iş ekipmanları, bunları kaynağında

tutacak ve/veya çekecek uygun sistemlerle donatılacaktır.

2.6. İşçilerin sağlığı ve güvenliği açısından gerekiyorsa, iş ekipmanı ve parçaları uygun

yöntemlerle sabitlenecektir. 2.7. İşçilerin sağlık ve güvenliği açısından önemli bir tehlike

oluşturabilecek, iş ekipmanının parçalarının kırılması, kopması veya dağılması riskine

karşı uygun koruma önlemleri alınacaktır.

2.8. İş ekipmanının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yol

açabileceği hallerde; iş ekipmanı, tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu bölgeye

ulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun koruyucular veya

koruma donanımı ile donatılacaktır.

Koruyucular ve koruma donanımı:

- Sağlam yapıda olacak,

- İlave tehlike yaratmayacak,

- Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olacak,

- Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunacak,

- Ekipmanın operasyon noktalarının görülmesini gereğinden fazla kısıtlamayacak,

- Sadece işlem yapılan alana girişi kısıtlayacak, bunlar çıkarılmadan parça takılması,

sökülmesi ve bakım için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olacaktır.

2.9. İş ekipmanının çalışılan veya bakımı yapılan bölge ve operasyon noktaları,

yapılacak işleme uygun şekilde aydınlatılacaktır.

2.10. İş ekipmanının yüksek veya çok düşük sıcaklıktaki parçaları, işçilerin teması

veya yaklaşması riskine karşı korunacaktır.

2.11. İş ekipmanına ait ikaz donanımları kolay algılanır ve anlaşılır olacaktır.

2.12. İş ekipmanı sadece tasarım ve imalat amacına uygun işlerde ve şartlarda

kullanılacaktır.

2.13. İş ekipmanının bakım işleri, ancak ekipman kapalı iken yapılabilecektir. Bunun

mümkün olmadığı hallerde, bakım işleri yürütülürken gerekli önlemler alınacak veya bu

işlerin tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanacaktır.

Bakım defteri bulunan makinalarda bakımla ilgili işlemler günü gününe bu deftere

işlenecektir.

2.14. İş ekipmanlarının enerji kaynaklarını kesecek araç ve gereçler kolayca

görülebilir ve tanınabilir olacaktır. Ekipmanın enerji kaynaklarına yeniden bağlanması

işçiler için tehlike yaratmayacaktır.

2.15. İş ekipmanlarında, işçilerin güvenliğinin sağlanmasında esas olan ikaz ve

işaretler bulunacaktır.

2.16. İşçilerin üretim, bakım ve ayar işlemleri yapacakları yerlere güvenli bir şekilde

ulaşabilmeleri ve orada güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için uygun şartlar sağlanacaktır.

2.17. Bütün iş ekipmanı, ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına veya

ekipmandan gaz, toz, sıvı, buhar veya üretilen, kullanılan veya depolanan diğer

maddelerin yayılması riskine karşı işçilerin korunmasına uygun olacaktır.

2.18. Bütün iş ekipmanı, ekipmanın veya ekipmanda üretilen, kullanılan veya

depolanan maddelerin patlama riskini önleyecek özellikte olacaktır.

2.19. Bütün iş ekipmanı, işçilerin doğrudan veya dolaylı olarak elektrikle temas

riskinden korunmasına uygun olacaktır.

3. Özel tipteki iş ekipmanında bulunacak asgari ek gerekler

3.1. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş

ekipmanları için asgari gerekler;

3.1.1. Üzerinde işçi bulunan iş ekipmanı, ekipmanın bir yerden bir yere götürülmesi

sırasında tekerleklere veya paletlere takılma veya temas etme riski de dahil işçiler için

oluşacak bütün riskleri azaltacak şekilde uygun sistemlerle donatılacaktır.

3.1.2. İş ekipmanının çekicisi ile çekilen ekipman veya aksesuarları ya da yedekte

çekilen herhangi bir nesnenin, birbirine çarpma veya sıkışma riskinin bulunduğu

durumlarda, bu ekipmanlar çarpma ve sıkışmayı önleyecek koruyucularla donatılacaktır.

Çarpma veya sıkışma riski önlenemiyorsa, işçilerin olumsuz etkilenmemesi için

gerekli önlemler alınacaktır.

3.1.3. İş ekipmanının hareketli kısımları arasında enerji aktarımını sağlayan

kısımların yere teması nedeniyle hasar görmesi veya kirlenmesine karşı önlem

alınacaktır.

3.1.4. Üzerinde işçi bulunan hareketli iş ekipmanı, normal çalışma koşullarında

devrilme riskine karşı;

- Cihaz bir çeyrekten (90 derecelik açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olacak

veya

- Bir çeyrekten fazla dönüyorsa, üzerinde bulunan işçinin etrafında yeterli açıklık

bulunacak veya

- Aynı etkiyi sağlayacak başka sistem olacaktır.

Bu koruyucu yapılar iş ekipmanının kendi parçası olabilecektir.

Çalışma sırasında iş ekipmanı sabitleniyorsa veya iş ekipmanının, devrilmesi

mümkün olmayacak şekilde tasarımı yapılmışsa koruyucu sistemler gerekmez.

İş ekipmanında, ekipmanın devrilmesi halinde, üzerinde bulunan işçinin ekipman ile

yer arasında sıkışarak ezilmesini önleyici sistem bulunacaktır.

3.1.5. Üzerinde bir veya daha fazla işçinin bulunduğu forkliftlerin devrilmesinden

kaynaklanan risklerin azaltılması için;

- Sürücü için kabin olacak veya,

- Forklift devrilmeyecek yapıda olacak veya,

- Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınan işçiler

için, yeterli açıklık kalmasını sağlayacak yapıda olacak veya,

- Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesini

önleyecek yapıda olacaktır.

3.1.6. Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken kişiler için risk

oluşturuyorsa aşağıdaki şartları sağlayacaktır;

a) Ekipmanda yetkisiz kişilerce çalıştırılmasını önleyecek donanım bulunacaktır.

b) Aynı anda hareket eden birden fazla elemanı bulunan iş ekipmanında bu

elemanların çarpışmasının etkilerini en aza indirecek önlemler alınacaktır.

c) Ekipmanı frenleyecek ve durduracak bir donanımı bulunacaktır. Güvenlik şartları

gerektiriyorsa, ayrıca bu donanımın bozulması halinde otomatik olarak devreye giren

veya kolayca ulaşılabilecek şekilde yapılmış acil frenleme ve durdurma sistemi

bulunacaktır.

d) Güvenliğin sağlanmasında, sürücünün doğrudan görüş alanının yetersiz kaldığı

durumlarda, görüşü iyileştirmek için uygun yardımcı araçlar kullanılacaktır.

e) Gece veya karanlık yerlerde kullanılmak üzere tasarımlanmış iş ekipmanında,

yapılan işi yürütmeye uygun ve işçilerin güvenliğini sağlayacak aydınlatma sistemi

bulunacaktır.

f) İşçileri etkileyebilecek yangın çıkma tehlikesi olan iş ekipmanının kendisinin veya

yedekte taşıdığı ekipmanın kullanıldığı yerin hemen yakınında yangın söndürme cihazları

bulunmuyorsa, bu ekipmanlarda yeterli yangın söndürme cihazları bulunacaktır.

g) Uzaktan kumandalı iş ekipmanı, kontrol sınırlarının dışına çıkması halinde

otomatik olarak hemen duracak şekilde olacaktır.

h) Uzaktan kumandalı iş ekipmanı, normal şartlarda çarpma ve ezilme tehlikelerine

karşı korunaklı olacak, bunun sağlanamadığı hallerde diğer uygun araçlarla çarpma riski

kontrol altına alınacaktır.

3.2. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanları için asgari gerekler;

3.2.1. Yüklerin kaldırılması için sabit olarak kurulan iş ekipmanları, kullanımı

sırasında, sağlam, dayanıklı ve özellikle de kaldırılacak yükler için belirlenen kaldırma

noktalarında oluşabilecek gerilime dayanıklı olacaktır.

3.2.2. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinalarda, kaldırılabilecek maksimum

yük açıkça görülebilecek şekilde işaretlenmiş olacak, makinanın değişik şekillerde

kullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunacaktır.

Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli kullanım için gereken özelliklerini

gösterecek şekilde işaretlenmiş olacaktır.

İnsan kaldırmak ve taşımak için tasarlanmamış iş ekipmanları, amacı dışında

kullanımını önlemek için uygun bir şekilde ve açıkça işaretlenecektir.

3.2.3. Sabit olarak kurulan iş ekipmanı, yükün;

a) İşçilere çarpması,

b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi,

c) İstem dışı kurtulması,

riskini azaltacak şekilde tesis edilecektir.

3.2.4. İşçileri kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında;

a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenecek,

b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenecek,

c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma veya

ezilme riski önlenecek,

d) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan işçilerin tehlikeye maruz

kalmaması ve kurtarılması sağlanacaktır.

Şayet, çalışma yerinin özelliği ve yükseklik farklılıklarından dolayı taşıma kabininin

düşme riski, alınan güvenlik önlemlerine rağmen önlenemiyorsa, emniyet katsayısı daha

yüksek güvenlik halatı ile teçhiz edilecek ve her çalışma günü kontrol edilecektir.

EK - II

İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR

Bu ekte belirtilen hususlar, bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ve söz konusu

ekipmanda bunlara karşılık gelen riskin bulunduğu durumlarda uygulanır.

1. Tüm iş ekipmanları için genel hükümler

1.1. İş ekipmanları, kullanan işçilere ve diğer çalışanlara en az risk oluşturacak

şekilde yerleştirilecek, kurulacak ve kullanılacaktır. Bu amaçla, iş ekipmanının hareketli

kısımları ile çevresinde bulunan sabit veya hareketli kısımlar arasında yeterli mesafe

bulunacak ve ekipmanda kullanılan ya da üretilen enerjinin ve maddelerin güvenli

bir şekilde temini ve uzaklaştırılması sağlanacaktır.

1.2. İş ekipmanının kurulması veya sökülmesi, özellikle imalatçı tarafından verilen

kullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılacaktır.

1.3. Kullanımı sırasında yıldırım düşmesi ihtimali bulunan iş ekipmanı yıldırımın

etkilerine karşı uygun araçlarla korunacaktır.

2. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş

ekipmanlarının kullanımı ile ilgili hükümler

2.1. Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili

uygun eğitim almış işçiler tarafından kullanılacaktır.

2.2. İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kuralları

konulacak ve uygulanacaktır.

2.3. Kendinden hareketli iş ekipmanının çalışma alanında görevli olmayan işçilerin

bulunmasını önleyecek gerekli düzenleme yapılacaktır.

İşin gereği olarak bu alanda işçi bulunması zorunlu ise, bu işçilerin iş ekipmanı

nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınacaktır.

2.4. Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin

tam olarak sağlanması halinde işçi taşınmasına izin verilecektir. Taşıma sırasında iş

yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanacaktır.

2.5. Çalışma yerlerinde, işçiler için güvenlik ve sağlık riski yaratmayacak yeterli

hava sağlanması şartıyla içten yanmalı motorlu seyyar iş ekipmanı kullanılabilir.

3. Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler

3.1. Genel hususlar

3.1.1. Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir iş

ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarında

sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanacaktır.

3.1.2. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve

aksesuarları kullanılacaktır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 5 inci maddesindeki hükümler saklı kalmak

kaydıyla olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla

yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıyla

insanların kaldırılmasında kullanılabilir.

İşçiler yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken, ekipmanın

kumandası için her zaman görevli bir kişi bulunacaktır. Kaldırılan kişilerin güvenilir

haberleşme imkanları olacaktır. Tehlike halinde tahliye için güvenilir araçlar bulunacaktır.

3.1.3. İşin tekniği yönünden zorunlu olmadıkça kaldırılan yükün altında insan

bulunmaması için gerekli tedbir alınacaktır. İşçilerin bulunabileceği korunmasız çalışma

yerlerinin üzerinden yük geçirilmeyecektir. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun

çalışma yöntemleri belirlenerek uygulanacaktır.

3.1.4. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak

yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygun

seçilecektir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa,

bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde

işaretlenmiş olacaktır.

3.1.5. Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde

muhafaza edilecektir.

3.2. Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan yük) yükleri kaldırmakta kullanılan iş

ekipmanı

3.2.1. Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz

yüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve/veya kaldırma araçlarının elemanlarının

çarpışmaması için gerekli önlemler alınacaktır.

3.2.2. Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın yana

eğilmesi, devrilmesi veya gerekiyorsa kaymasını veya yerinden oynamasını önlemek için

gerekli tedbirler alınacaktır. Bu önlemlerin tam olarak uygulanmasını sağlayacak

kontroller yapılacaktır.

3.2.3. Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü doğrudan

veya gerekli bilgileri sağlayan yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun tamamını

göremiyorsa, operatöre yol gösterecek uzman bir kişi görevlendirilecek ve işçiler için

tehlike yaratacak yük çarpışmasını engellemek üzere gerekli düzenleme yapılacaktır.

3.2.4. Yükün işçiler tarafından elle bağlanması veya çözülmesi halinde işin

güvenlikle yapılabilmesi için gerekli düzenleme yapılacak, özellikle iş ekipmanının

kontrolünün doğrudan ya da dolaylı olarak işçide olması sağlanacaktır.

3.2.5. Bütün yük kaldırma işleri işçilerin güvenliğini korumak için uygun şekilde

planlanacak ve gözetim altında yürütülecektir.

Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş

ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak

düzenleme yapılacak ve uygulanacaktır.

3.2.6. Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini besleyen

güç kaynağı tamamen veya kısmen kesildiğinde yükü askıda tutamıyorsa, ortaya

çıkabilecek risklerden işçileri korumak için uygun önlemler alınacaktır. Tehlikeli bölgeye

giriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir şekilde askıda kalması sağlanmadıkça

askıdaki yük gözetimsiz bırakılmayacaktır.

3.2.7. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve işçileri tehlikeye maruz

bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş

ekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulacaktır. İşçileri riske atmamak için

özellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler alınacaktır.

4. Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgili

hükümler

4.1. Genel hususlar

4.1.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi ile bu Yönetmeliğin 5

inci maddesine uygun olarak, yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik

içinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa, güvenli çalışma koşullarını

sağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilecektir. Kişisel koruma

önlemleri yerine toplu koruma önlemlerine öncelik verilecektir. İş ekipmanının boyutları,

yapılan işe, öngörülen yüke uygun olacak ve tehlikesiz geçişlere izin verecektir.

Yüksekteki geçici çalışma yerlerine ulaşım, geçişlerin sıklığı, söz konusu yerin

yüksekliği ve kullanım süresi göz önüne alınarak, en uygun yol ve araçlarla yapılacaktır.

Seçilen bu araçlar, yakın bir tehlike durumunda işçilerin tahliyesini de mümkün kılacaktır.

Ulaşımda kullanılan yol ve araçlar ile platformlar, katlar veya ara geçitler arasındaki

geçişlerde düşme riski bulunmayacaktır.

4.1.2. El merdivenleri ancak, düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş ekipmanı

kullanımı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi mümkün

olmayan işyeri koşullarında, yukarıda 4.1.1’de belirtilen şartlara uymak kaydıyla yüksekte

yapılan çalışmalarda kullanılabilir.

4.1.3. Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak, risk değerlendirmesi sonucuna

göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediği

durumlarda yapılabilir.

Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ve özellikle işin süresine ve

ergonomik zorlamalara bağlı olarak, uygun aksesuarlı oturma yerleri sağlanacaktır.

4.1.4. Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında bulunan

riskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenecektir. Eğer gerekiyorsa

düşmeleri önleyecek koruyucular yapılacaktır. Bu koruyucular yüksekten düşmeyi

önleyecek ve işçilerin yaralanmasına da meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda ve

yeterli sağlamlıkta olacaktır. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucular

ancak seyyar veya sabit merdiven başlarında kesintiye uğrayabilir.

4.1.5. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işin

yapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı sağlayacak

diğer güvenlik önlemleri alınacaktır. Bu önlemler alınıncaya kadar çalışma

yapılmayacaktır. Bu özel iş geçici veya kesin olarak tamamlandıktan sonra koruyucular

tekrar yerine konacaktır.

4.1.6. Yüksekte yapılan geçici işler, işçilerin sağlık ve güvenliklerini tehlikeye

atmayacak uygun hava koşullarında sürdürülecektir.

4.2. El merdivenlerinin kullanımı ile ilgili özel hükümler

4.2.1. El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilecektir.

Portatif el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam,

ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde duracaktır. Asılı duran el merdivenleri güvenli bir

şekilde tutturulacak, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılmayacak ve sallanması

önlenecektir.

4.2.2. Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek

veya kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan diğer

düzenlemelerle, ayaklarının kayması önlenecektir. Platformlara çıkmakta kullanılan el

merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı sağlamak

için platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta olacaktır. Uzatılıp kilitlenebilir ve

eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket etmeleri önlenecek

şekilde kullanılacaktır. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce hareketleri

durdurulacak ve sabitlenecektir.

4.2.3. El merdivenlerinde her zaman işçilerin elleriyle tutunabilecekleri uygun yer ve

sağlam destek bulunacaktır. Özellikle, bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa bu

durum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz

4.3. İskelelerin kullanımı ile ilgili özel hükümler

4.3.1. İskele kabul edilmiş standartlara uygun yapıda değilse veya seçilen iskelenin

sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılmamış veya yapılan hesaplar tasarlanan yapısal

düzenlemelere uygun değilse bunların sağlamlık ve dayanıklılık hesapları yapılacaktır.

4.3.2. Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planı

uzman bir kişi tarafından yapılacaktır. Bu plan iskele ile ilgili detay bilgileri içeren standart

form şeklinde olabilir.

4.3.3. İskelenin taşıyıcı elemanlarının kayması; taşıyıcı zemine sabitlenerek,

kaymaz araçlar kullanarak veya aynı etkiye sahip diğer yöntemlerle önlenecek ve yük

taşıyan zemin yeterli sağlamlıkta olacaktır. İskelenin sağlam ve dengeli olması

sağlanacaktır. Tekerlekli iskelelerin yüksekte çalışma sırasında kaza ile hareket etmesi

uygun araçlarla önlenecektir.

4.3.4. İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılacak işin

özelliklerine ve taşınacak yüke uygun olacak ve güvenli çalışma ve geçişlere izin

verecektir. İskele platformları normal kullanımda, elemanları hareket etmeyecek şekilde

kurulacaktır. Platform elemanları ve dikey korkulukların arasında düşmelere neden

olabilecek tehlikeli boşluklar bulunmayacaktır.

4.3.5. Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazır

olmayan kısımları, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde genel uyarı

işaretleri ile işaretlenecek ve tehlikeli bölgeye girişler fiziksel araçlarla önlenecektir.

4.3.6. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması,

yetkili uzman bir kişinin gözetimi altında ve bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi uyarınca,

özel riskleri ve ayrıca aşağıda belirtilen hususları kapsayan konularda yapacakları işle ilgili

yeterli eğitim almış işçiler tarafından yapılacaktır.

a) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planların

anlaşılması,

b) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik,

c) İşçilerin veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler,

d) İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına göre

alınacak güvenlik önlemleri,

e) İskelelerin taşıyabileceği yükler,

f) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasında

ortaya çıkabilecek diğer riskler.

Gözetim yapan kişi ve ilgili işçilere gerekli talimatları da içeren yukarıda 4.3.2.’de

belirtilen kurma ve sökme planları verilecektir.

4.4. Halat kullanarak yapılan çalışmalarla ilgili özel hükümler

Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda aşağıdaki şartlara uyulacaktır.

a) Sistemde en az iki ayrı kancalı halat bulunacak, bunlardan biri, inip çıkmada veya

destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olacaktır.

b) İşçilere, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilecek ve

kullandırılacaktır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanacaktır.

c) Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilecek ve kullanıcının

hareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğinden

kilitlenebilen sisteme sahip olacaktır. Güvenlik halatında da, işçi ile birlikte hareket eden

düşmeyi önleyici bir sistem bulunacaktır.

d) İşçi tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyet

kemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale

getirilecektir.

e) Acil bir durumda işçinin derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanacak

ve gözetim sağlanacaktır.

f) Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi doğrultusunda, işçilere yapacakları işe uygun ve

özellikle kurtarma konusunda yeterli eğitim verilecektir.

Risk değerlendirmesi gözönünde bulundurularak ikinci bir halat kullanılmasının işin

yapılmasını daha tehlikeli hale getirdiği istisnai durumlarda, güvenliği sağlayacak yeterli

önlemler alınmak şartıyla tek bir halatla çalışma yapılabilir.

Makina Emniyeti Yönetmeliği ( 98/37/AT )

03.03.2009 tarih ve 27158 sayılı R.G.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığından :

MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ (2006/42/AT)

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların , usulüne uygun şekilde

kurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar doğrultusunda

kullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre evcil hayvanlara ve

mallara zarar vermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen ,

tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile takip edilmesi

gereken uygunluk değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacak

onaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleri

düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; makinaları , değiştirilebilir teçhizatı, emniyet aksamlarını,

kaldırma aksesuarlarını, zincir, halat ve kayışları, sökülebilir mekanik aktarma

tertibatlarını, kısmen tamamlanmış makinaları kapsar.

(2) Bu Yönetmelik; aşağıda belirtilen makinaları ve emniyet parçalarını kapsamaz.

a) Orijinal makinaların imalâtçıları tarafından tedarik edilen ve özdeş aksamları

değiştirmek üzere yedek parça olarak kullanılması amaçlanan emniyet aksamları,

b) Fuar alanlarında ve/veya eğlence parklarında kullanılan özel makinaları ,

c) Özel olarak nükleer amaçlar için tasarımlanmış veya hizmete sunulmuş, arızalanma durumunda radyoaktivite yayabilecek makinaları ,

ç) Ateşli silahlar dahil olmak üzere her türlü silahı,

d) Aşağıdaki ulaşım vasıtalarını:

1) 8/6/2008 tarihli ve 26900 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tarım veya Orman

Traktörleri, Bunların Römorkları ve Birbiriyle Değiştirilebilir Çekilen Makinaları ile

Sistemleri, Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2003/37/AT)

kapsamındaki riskler açısından, üzerlerine monte edilen makinalar hariç, tarım ve orman traktörleri,

2) 1/4/1999 tarihli ve 23653 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Motorlu Araçlar ve

Römorkları Tip Onayı ile İlgili Yönetmelik (98/14/AT) kapsamındaki, üzerlerine monte edilen makinalar hariç, motorlu araçlar ve bunların römorkları,

3) 23/12/2004 tarihli ve 25679 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli

Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT) kapsamındaki, üzerlerine monte edilen makinalar hariç, taşıtları,

4) Sadece yarış amaçlı motorlu taşıtlar,

5) Üzerine monte edilen makinalar hariç, hava, su veya demir yolu ağlarındaki ulaştırma vasıtaları,

6) Denizde hareket eden tekneler ve seyyar açık deniz tertibatı ile bu tekne ve/veya

tertibat üzerine monte edilmiş makinalar ,

7) Askeri veya polisiye amaçlar için özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş makinalar ,

8) Laboratuvarlarda araştırma amaçlarına yönelik olarak geçici kullanım için özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş makinalar ,

9) Maden kuyusu asansörleri,

10) Sanatsal gösterilerde sanatçıyı taşımayı amaçlayan makinalar ,

11) 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Belirli Gerilim

Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat ile İlgili Yönetmelik

(2006/95/AT) kapsamında yer alan; evlerde kullanılması amaçlanan ev aletleri, ses ve

video cihazları, bilgi teknolojisi cihazları, tipik büro makineleri, alçak gerilim şalter ve

kumanda panoları ve elektrik motorları, yüksek gerilimli elektrikli teçhizatın şalter ve kumanda düzenleri ile trafo tipleri.

Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;

a) 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve

Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak, b) Avrupa Birliğinin 2006/42/EC sayılı Direktifine paralel olarak

hazırlanmıştır .

Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

b) Değiştirilebilir teçhizat: Bir makina veya traktörün hizmete girişini müteakip,

operatörün kendisi tarafından işlevini veya özelliğini değiştirmek veya yeni bir işlev katmak amacıyla bu makina veya traktöre takılan bir alet olmayan teçhizatı,

c) Emniyet aksamları: Bir güvenlik işlevini yapan, bağımsız bir şekilde piyasaya arz

edilen, arızalanması ve/veya hatalı çalışması durumunda kişilerin güvenliğini tehlikeye

sokan, makinaların işlevini yerine getirmek için gerekli olmayan veya makinanın işlevini

yerine getiren normal aksamın yedeği olarak kullanılabilecek aksamını; Ek V'te

düzenlenen emniyet aksamlarının listesinin 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (a)

bendine göre güncellenebildiğini,

ç) Hizmete sunma: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinanın amaçları doğrultusunda ilk kez kullanıma alınmasını,

d) İmalatçı: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinayı veya kısmen tamamlanmış makinayı

tasarımlayan ve/veya imal eden ve kendi isim veya ticari unvanı altında veya kendi

kullanımı için piyasaya arz edilmesi amacıyla makinanın veya kısmen tamamlanmış

makinanın bu Yönetmeliğe uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, bu

şekilde tanımlanan bir imalatçının bulunmadığı durumda, bu Yönetmelik kapsamındaki

makinayı veya kısmen tamamlanmış makinayı piyasaya arz eden veya hizmete sunan

gerçek veya tüzel kişiyi,

e) Kaldırma aksesuarı: Kaldırma makinasına monte edilmemiş olup, yükün tutulmasına

imkân sağlayan, makina ile yük arasına veya yükün kendi üzerine yerleştirilen veya

yükün ayrılmaz bir parçası olması amaçlanan ve piyasaya ayrı olarak arz edilen aksam veya teçhizat ile sapanlar ve bunların aksamlarını,

f) Kısmen tamamlanmış makina : Başka bir makinaya veya kısmen tamamlanmış

makinaya dahil edilerek, bu Yönetmelik kapsamındaki bir makinayı oluşturması

amaçlanan, tahrik sistemi gibi, hemen hemen makina durumunda olan, ancak kendi başına belirli bir uygulamayı gerçekleştiremeyen parçalar topluluğunu,

g) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

ğ) Makina : Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından, kısmen tamamlanmış makinalar

dışında, 2 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen ürünleri ifade etmek üzere, doğrudan

insan veya hayvan gücü uygulaması dışındaki bir tahrik sistemi ile donatılmış veya

donatılması amaçlanmış, ilişkili parçaları veya kısımlarının en az biri hareketli olan ve belli

bir uygulama amacıyla bir araya getirilmiş olan parçalar topluluğu ile bunlardan; sadece

kullanım sahasına veya bir enerji ve hareket kaynağına bağlantı için gerekli olan

aksamları bulunmayan veya monte edilmeye hazır ve sadece bir ulaştırma vasıtasına

monte edildiğinde veya bir bina ya da yapıya kurulduğunda çalışma yeteneğine sahip

veya aynı sonucu elde etmek için bir bütün halinde çalışacak şekilde düzenlenen ve

kumanda edilen veya (f) bendinde belirtilen kısmen tamamlanmış makina parçaları

topluluğunu ve yük kaldırma amaçlı ve güç kaynağı doğrudan uygulanan insan gücü olan

birbiriyle bağlantılı en azından biri hareketli bağlantılı parçalar ve aksamdan oluşan parçalar topluluğunu,

h) Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,

ı) Piyasaya arz: Makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın , kullanım veya dağıtım

amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada bulunmasının sağlanması amacıyla yapılan

ilk faaliyeti,

i) Sökülebilir mekanik aktarma organı: Kendinden tahrikli makina veya bir traktör ile

başka bir makina arasında birleştirildiği ilk sabit yataktan güç aktarımını sağlayan

mahfazası ile birlikte piyasaya arz edildiği takdirde tek bir ürün olarak kabul edilen teçhizatı,

j) Uyumlaştırılmış standard : Komisyon tarafından belirlenen işlemlere uygun olarak,

Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN), Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi

(CENELEC) veya Avrupa Telekomünikasyon Standardları Enstitüsü (ETSI) gibi standardizasyon kuruluşu tarafından kabul edilen teknik şartnameyi,

k) Yetkili temsilci: Türkiye'de yerleşik olan, imalatçıdan onun adına bu Yönetmelikle ilgili

yükümlülüklerinin ve formalitelerinin tamamını veya bir kısmını yerine getirmek için yazılı

yetki almış herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,

l) Zincirler, halatlar ve kayışlar: Kaldırma amacıyla, kaldırma makinası veya kaldırma aksesuarlarının bir parçası olarak tasarımlanıp imal edilen, zincirler, halatlar ve kayışları

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Piyasaya Arz, Piyasa Gözetim ve Denetimi

Piyasaya arz ve hizmete sunma

MADDE 5 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinayı piyasaya arz etmeden ve/veya hizmete sunmadan önce;

a) Ek I'de yer alan ilgili temel sağlık ve güvenlik kurallarını sağlamak,

b) Ek VII Bölüm A'da bahsedilen teknik dosyayı temin etmek,

c) Özellikle talimatlar gibi gerekli bilgileri temin etmek,

ç) 13 üncü maddede belirtilen uygunluk değerlendirmesi için gerekli işlemleri yerine

getirmek,

d) Ek II Kısım 1 Bölüm A'da içeriği verilen AT Uygunluk Beyanını makinaya uygun olarak

hazırlamak,

e) 16 ncı madde hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk işaretini iliştirmek.

zorundadır .

(2) İmalatçı veya yetkili temsilcisi kısmen tamamlanmış makinayı , piyasaya arz etmeden önce, 14 üncü maddede belirtilen işlemi yerine getirir.

(3) 13 üncü maddede belirtilen işlemlerin amaçları bakımından, imalatçı veya yetkili

temsilcisi, Ek I'de yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarını sağlamak için gerekli vasıtalara sahip olmak veya bu vasıtalara erişebilmek için gerekli tedbirleri alır.

(4) Makinanın başka hususlarla ilgili olarak, “CE” işaretlemesi öngören başka

yönetmeliklerin kapsamına girmesi durumunda, “CE” işaretlemesi makinanın söz konusu

başka yönetmeliklerdeki hükümlere de uygun olduğunu gösterir. Ancak, bu

yönetmeliklerden bir veya daha fazlasının bir geçiş döneminde, imalatçıya veya yetkili

temsilcisine uygulanacak sistemi seçmesine imkân sağlaması durumunda, “CE” uygunluk

işareti sadece imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından uygulanan yönetmeliklerin

hükümlerine uygunluğunu gösterir. Uygulanan yönetmelikle ilgili bilgiler, Resmi Gazete'de yayımlandığı şekliyle AT Uygunluk Beyanında belirtilir.

Serbest Dolaşım

MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun makinaların piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez.

(2) İmalatçının veya yetkili temsilcisinin Ek II Kısım 1 Bölüm B'de belirtilen, kısmen

tamamlanmış makinayı , makinayı meydana getirmek üzere bir makinaya takılacağını

veya makina oluşturmak için diğer kısmen tamamlanmış bir makina ile birleştirileceğini

beyan etmesi halinde, söz konusu makinanın piyasaya arz edilmesi yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez.

(3) Ticaret fuarlarında, sergilerde ve tanıtımlarda veya benzeri durumlarda, bu

Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın

, uygun olmadığı ve uygun duruma getirilinceye kadar hazır olamadıklarına dair

görülebilir bir işaret olması kaydıyla, teşhir edilmesi engellenmez. Bu tip uygun olmayan

makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın teşhiri sırasında, şahısların emniyetini sağlayacak tedbirler alınır.

Uygunsuz işaretleme MADDE 7 – (1) Aşağıda belirtilen işaretlemeler uygunsuz olarak kabul edilir.

a) Bu Yönetmelik kapsamında yer almayan ürünler üzerine bu Yönetmeliğe göre “CE”

işaretlemesinin iliştirilmesi,

b) Makinada “CE” uygunluk işaretinin ve/veya AT Uygunluk Beyanının bulunmaması,

c) Makina üzerine “CE” uygunluk işareti dışında başka bir işaretin, 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında yasaklanan şekilde iliştirilmesi.

(2) Bakanlığın, işaretlemenin bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun olmadığını tespit

etmesi durumunda, imalatçı veya yetkili temsilcisi ürünü uygun duruma getirmek ve bu uygunsuzluğu Bakanlığın belirlediği koşullar altında, bu ihlale son vermekle yükümlüdür.

(3) Uygunsuzluluğun devam etmesi halinde, Bakanlık, söz konusu ürünün piyasaya arzını

sınırlamak, yasaklamak veya 12 nci maddede belirtilen işleme uygun olarak ürünün, piyasadan geri çekilmesini sağlamak için bütün tedbirleri alır.

Piyasa gözetim ve denetimi

MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren makinaların piyasa gözetimi ve denetimi,

13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan

Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ile 16/5/2008 tarihli ve 26878

sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlık tarafından yapılır.

(2) Bakanlık, makinaların sadece bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerinin gereklerini

karşıladıkları ve doğru bir şekilde kurulup bakımlarının yapıldığında ve amaçlandığı

şekilde veya makul bir şekilde öngörülebilir koşullar altında kullanıldığı zaman, kişilerin ve

durumuna göre evcil hayvanların ve malların, sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmadıkları

sürece piyasaya arz edilebilmelerini ve/veya hizmete sunulmalarını sağlayacak bütün

uygun önlemleri alır.

(3) Bakanlık, kısmen tamamlanmış makinaların sadece bu Yönetmeliğin ilgili

hükümlerinin gereklerini karşıladıkları sürece piyasaya arz edilebilmelerini sağlayacak uygun olan bütün önlemleri alır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Standardlar

Uygunluk varsayımı ve uyumlaştırılmış standardlar

MADDE 9 – (1) Ek II Kısım 1 Bölüm A'da belirtilen AT Uygunluk Beyanı bulunan ve bu

Yönetmelik hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk işareti taşıyan bir makinanın , bu Yönetmelik hükümlerine uygun olduğu kabul edilir.

(2) Uyumlaştırılmış standarda uygun olarak imal edilmiş olan bir makinanın , bu tip bir

uyumlaştırılmış standardın kapsadığı temel sağlık ve güvenlik kurallarına uygun olduğu

kabul edilir.

(3) Bakanlık, uyumlaştırılmış ulusal standardların referanslarını bilgi için Resmî Gazete'de

yayımlar.

(4) Uyumlaştırılmış ulusal standartları hazırlama ve izleme sürecinde sosyal taraflara ulusal seviyede etkin olma imkânı vermek için Bakanlıkça gereken önlemler alınır.

(5) Komisyonun, uyumlaştırılmış standartların Ek I'de belirtilen temel gerekleri veya

ulusal standartların bu gerekleri artık karşılamadığını bildirmesi halinde, söz konusu

standartların uygulamadan tamamen veya kısmen çekilmesi gerektiği hususundaki

Komisyon görüşüne uygun olarak bu standartlar Bakanlıkça geri çekilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tedbirler

Özel tedbirler MADDE 10 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin;

a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen Ek V'teki emniyet

aksamlarını gösteren listenin güncellenmesi,

b) 11 inci maddesinde belirtilen makinaların piyasaya arzının kısıtlanması

için Komisyon tarafından getirilen uygulamaları göz önünde bulundurarak gerekli tedbirleri alır.

Tehlikeli olması muhtemel makinalarla ilgili özel tedbirler

MADDE 11 – (1) Komisyonun, bir uyumlaştırılmış ulusal standardın, kapsamına giren ve

Ek I'de belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini tam olarak yerine getirmediğine

karar verdiği durumlarda Bakanlık, Komisyonun standarttaki eksiklikler nedeniyle teknik

özellikleri risk arz eden makinaların piyasaya arzının yasaklanması ya da kısıtlanması ya da bu makinaların özel koşullara tabi tutulmasını gerektiren tedbirlerini dikkate alır.

(2) Komisyonun herhangi bir Üye Ülkenin aldığı bir tedbiri haklı bulması üzerine teknik

özelliklerinden dolayı birinci fıkrada belirtilen riskleri taşıyan makinaların piyasaya arzının

yasaklanması ya da kısıtlanmasını gerektiren tedbirler alması durumunda Bakanlık, bu

tedbirleri dikkate alır.

(3) Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin alınmasını Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona bildirir.

Koruma hükmü

MADDE 12 – (1) Bakanlık; bu Yönetmelik kapsamındaki makinaların , “CE” uygunluk

işareti taşıdıkları, AT Uygunluk Beyanına sahip oldukları ve amacına uygun olarak

kullanıldıklarında insanların, yerine göre evcil hayvanların veya malların, sağlık ve

güvenliğini tehlikeye atabileceğini tespit ederse, makinanın piyasadan toplanması,

piyasaya arzının veya hizmete konulmasının engellenmesi veya serbest dolaşımının kısıtlanması için gerekli olan bütün tedbirleri alır.

(2) Bakanlık, aldığı tedbirlerle ilgili kararının gerekçelerini ve özellikle uygunsuzluğun;

a) Bu Yönetmelikte belirtilen yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarının yerine

getirilmemesinden,

b) Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartların yanlış uygulanmasından, c) Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerden

kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirterek, alınan tedbirleri Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona bildirir.

(3) Birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerden kaynaklanması durumunda Bakanlık, 9 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre işlem yapar.

(4) Makinanın uygun olmadığı halde “CE” uygunluk işaretini taşıması durumunda

Bakanlık, “CE” uygunluk işaretini iliştiren hakkında gerekli işlemi yapar ve yapılan işlemi Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona bildirir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Uygunluk Değerlendirme İşlemleri, Kısmen Tamamlanmış Makinalar İçin İşlemler, Onaylanmış Kuruluşlar, “CE” Uygunluk İşareti

Makinaların uygunluk değerlendirme işlemleri

MADDE 13 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinaların bu Yönetmeliğin

hükümlerine uygunluğunu belgelemek için bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinden birisini uygular.

(2) Makinaların Ek IV'te yer almaması halinde, imalatçı veya yetkili temsilcisi, Ek VIII'de belirtilen makina imalatındaki iç kontrollerle uygunluk değerlendirme işlemini uygular.

(3) Ek IV'te verilen listede yer alan ve 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen

uyumlaştırılmış standartlara uygun olarak imal edilen makinalarda , bu standartların ilgili

bütün temel sağlık ve güvenlik kurallarını kapsamaları kaydıyla, imalatçı veya yetkili temsilcisi;

a) Ek VIII'de belirtilen, makina imalatında yapılan iç kontrollerle uygunluğun değerlendirilmesi işlemlerini veya

b) Ek IX'da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı sıra, Ek VIII'in 3 numaralı paragrafında

belirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemlerini veya

c) Ek X'da belirtilen tam kalite güvence işlemlerini

uygular .

(4) Ek IV'de yer alan ve 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmış

standartlara uygun olarak imal edilmeyen makinalarda veya bu standartlara kısmen

uygun olarak imal edildiğinde ya da uyumlaştırılmış standartların ilgili temel sağlık ve

güvenlik kurallarının tamamını kapsamadığı durumlarda veya bahsi geçen makinalar için

bir uyumlaştırılmış standardın bulunmadığı hallerde, imalatçı veya yetkili temsilcisi;

a) Ek IX'da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı sıra Ek VIII'in 3 numaralı paragrafında belirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemini veya

b) Ek X'da verilen tam kalite güvence işlemini

uygular .

Kısmen tamamlanmış makinalar için işlemler

MADDE 14 – (1) Kısmen tamamlanmış makinaların imalatçısı veya yetkili temsilcisi, makinayı piyasaya arz etmeden önce aşağıdaki hususları yerine getirir.

a) Ek VII Bölüm B'de açıklanan ilgili belgelerin hazırlanması,

b) Ek VI'da belirtilen montaj talimatlarının hazırlanması,

c) Ek II Kısım I Bölüm B'de belirtilen imalatçı beyanının hazırlanması.

(2) Montaj talimatları ve imalatçı beyanının, nihai makinaya takılıncaya kadar kısmen

tamamlanmış makinayla birlikte bulunması, sonrasında nihai makinanın teknik dosyasının bir parçası olması zorunludur.

Onaylanmış Kuruluşlar

MADDE 15 – (1) Bakanlık tarafından görevlendirilecek onaylanmış kuruluşlar, Ek XI'de

belirtilen asgari kriterleri sağlamak zorundadır. Bakanlık, bu Yönetmeliğin 13 üncü

maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinde faaliyet gösterecek

onaylanmış kuruluşların tespitini, tayinini, bildirimini ve statülerinin kaldırılmasını

13/11/2001 tarihli ve 2001/3531 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan

Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelikte belirtilen hükümler çerçevesinde gerçekleştirir.

“CE” uygunluk işareti

MADDE 16 – (1) “CE” uygunluk işareti CE harflerinden oluşur. Kullanılacak işaretin şekli Ek III'te belirtilmiştir.

(2) “CE” uygunluk işareti makinaya Ek III'e uygun olarak, görünür, okunaklı ve silinmez bir şekilde iliştirilir.

(3) Makina üzerine “CE” uygunluk işaretinin formu veya anlamı veya her ikisi hakkında

üçüncü taraflarca yanlış anlaşılmaya yol açabilecek işaretler, simgeler ve yazılar

iliştirilemez. “CE” uygunluk işaretinin görünürlüğünü, okunabilirliğini ve anlamını bozmamak kaydıyla, makina üzerine başka işaretler de iliştirilebilir.

(4) “CE” uygunluk işaretinin iliştirilmesinde ve kullanılmasında 15/11/2001 tarihli ve

2001/3530 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “CE” Uygunluk İşaretinin

Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesinin hükümleri

uygulanır.

ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Makinaların montajı ve kullanımı

MADDE 17 – (1) Bakanlık, makinaların bu Yönetmelikte öngörülmeyen şekilde tadil

edilmemeleri kaydıyla, kişilerin ve özellikle de işçilerin makinaları kullanırken

korunmalarını sağlamak üzere, ilgili diğer mevzuatlara aykırı olmamak üzere gerekli tedbirleri alabilir.

Gizlilik

MADDE 18 – (1) Gizlilikle ilgili mevcut ulusal hükümlerden ve uygulamalardan ayrı

olarak, bu Yönetmeliğin uygulanmasında yer alan tüm kişi ve taraflar görevlerini

yaparken elde ettikleri tüm bilgileri gizli tutar. Kişilerin sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla açıklanması gerekmedikçe, iş, meslek ve ticari sırlar gizlidir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen hükümler, Bakanlık ile Onaylanmış Kuruluşların karşılıklı bilgi paylaşımı ve uyarıda bulunma ile ilgili yükümlülüklerini etkilemez.

(3) Bakanlık ve Komisyon tarafından 11 inci ve 12 nci maddelere uygun olarak alınan her karar kamuoyuna duyurulur.

Avrupa Birliği Üye Ülkeleriyle işbirliği

MADDE 19- (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili, Üye Ülkelerin yetkili

kuruluşları ve Komisyon ile işbirliği yapar ve gerekli bilgileri Müsteşarlık aracılığıyla Üye Ülkelerin yetkili kuruluşlarına ve Komisyona bildirir.

Çözüm yolları

MADDE 20 – (1) Yönetmelik kapsamındaki herhangi bir makinanın piyasaya arz

edilmesini ve/veya hizmete sunulmasını kısıtlayan ve Yönetmeliğe uygun olarak alınan bir

tedbirin dayandırıldığı gerekçeleri Bakanlıkça açıklanır.

(2) Birinci fıkrada belirtilen tedbir, yürürlükteki yasalar dahilinde başvurulabilecek yasal

çözüm yolları ve bu yasal çözüm yollarına başvurulabilecek sürelerle birlikte Bakanlıkça en kısa zamanda ilgili tarafa bildirilir.

Avrupa Birliği daimi komitesi

MADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işleyişi hususunda bu Yönetmelikle

ilgili Avrupa Birliği Daimi Komitesinin çalışmalarına iştirak edilir.

Ulusal daimi komite

MADDE 22 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işlerliğinin sağlanması amacıyla,

30/9/2003 tarihli ve 25245 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren

SGM/2003-8 sayılı Makina Teknik Komitesinin Oluşumu ve Görevlerine Dair Tebliğ ile,

Bakanlık koordinasyonunda ilgili kamu kurum ve özel kurum ve kuruluşlarının

temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Makina Teknik Komitesi (MAKTEK) gerekli çalışmaları yürütür.

Aykırı davranışta uygulanacak hükümler

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara 4703 sayılı

Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan mevzuat

MADDE 24 – (1) 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de

yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (98/37/AT) yürürlükten kaldırılmıştır.

(2) Diğer düzenlemelerde Makina Emniyeti Yönetmeliğine (98/37/AT) yapılmış atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.

İstisna

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuat

hükümlerine uygun, kartuşla çalışan taşınabilir sabitleme ve diğer darbeli makinaların

piyasaya arzına ve hizmete sunulmasına 29/6/2011 tarihine kadar izin verilir.

Yürürlük MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik 29/12/2009 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik Hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ek I

Makinaların tasarımı ve imali ile ilgili temel sağlık ve güvenlik kuralları

Genel ilkeler

1 - Makinaların imalâtçıları veya yetkili temsilcileri makinalara uygulanacak sağlık ve

güvenlik kurallarını belirlemek için bir risk değerlendirmesi yapılmasını sağlamalıdır.

Makinalar daha sonra bu risk değerlendirmesi sonuçlarını göz önünde bulundurarak

tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler.

Yukarıda atıfta bulunulan risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması sürecinin tekrarlamalı

olarak yürütülmesiyle imalâtçı veya yetkili temsilcisi aşağıdakileri hususları yerine getirmelidir:

- Makinaların amaçlanan kullanımını ve dolayısıyla öngörülebilecek her türlü yanlış kullanımını içerecek şekilde, sınırlarının tespit edilmesi,

- Makinalardan kaynaklanabilecek tehlikelerin veya bunlarla ilgili tehlikeli durumların tanımlanması,

- Muhtemel yaralanmaların veya bunların sağlık üzerinde oluşturabilecekleri hasarların

ciddiyetini ve bunların meydana gelme olasılıklarını göz önünde tutarak riskleri tahmin edilmesi,

- Bu Yönetmeliğin amacına uygun olarak, risk azaltımının gerekli olup olmadığının belirlenmesiyle ilgili olarak risklerin değerlendirilmesi,

- Bu Ekin 1.1.2(b) numaralı paragrafında yer alan öncelik sırasına göre, koruyucu tedbirleri uygulamak suretiyle tehlikelerin ortadan kaldırılması veya risklerin azaltılması.

2 - Temel sağlık ve güvenlik kuralları ile düzenlenen yükümlülükler, sadece söz konusu

makinaların imalâtçı veya yetkili temsilcisi tarafından öngörülen koşullar altındaki veya

öngörülebilen anormal durumlardaki kullanımlarında ortaya çıkabilecek tehlikelere karşılık gelen durumlar için uygulanmalıdır.

Her halükârda, 1.1.2 numaralı paragrafta atıfta bulunulan güvenlik bütünlüğü prensipleri

ve 1.7.3 numaralı paragraf ile 1.7.4 numaralı paragrafta belirtilen makinaların

işaretlenmesi ve talimatlar ile ilgili yükümlülükler uygulanır.

3 - Bu ekte düzenlenen temel sağlık ve güvenlik kuralları zorunludur; bununla birlikte,

teknolojinin bugünkü seviyesi dikkate alınarak, bunların ortaya koyduğu hedefleri

karşılamak mümkün olmayabilir. Bu durumda, makinalar mümkün olduğunca bu amaçlara ulaşacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler.

4 - Bu Ek birkaç kısım halinde düzenlenmiştir. Birinci kısmın genel bir kapsamı vardır ve

bütün makina türlerine uygulanabilir. Diğer kısımlar ise daha özel tehlikelerin bazı türlerini ele alır.

Bunun yanı sıra, ilgili bütün temel gerekliliklerin karşılamasını güvence altına almak için

bu ekin tamamını incelemek gereklidir. Makinalar tasarımlanırken, bu Genel İlkelerin

Madde 1'ine uygun olarak yerine getirilen risk değerlendirmesinin sonuçlarına bağlı

olarak, genel kısmın kuralları ile diğer kısımların bir veya daha fazlasının kuralları dikkate alınmalıdır.

1-Temel sağlık ve güvenlik kuralları 1.1- Genel hususlar

1.1.1- Tarifler

Bu Ekin amaçları bakımından aşağıdaki tarifler geçerlidir:

(a) Tehlike Muhtemel bir yaralanma veya bunların sağlık üzerinde oluşturabileceği hasar kaynağı.

(b) Tehlike bölgesi

Bir kişinin içerisinde ve/veya makina çevresinde sağlığına veya güvenliğine karşı bir riske maruz kalabileceği herhangi bir bölge.

(c) Tehlikeye maruz kalan kişi Kısmen veya tamamen bir tehlike bölgesinde bulunan kişi.

(d) Operatör

Makinaları kuran, çalıştıran, ayarlayan, bakımını yapan, temizleyen, tamir eden veya

hareket ettiren kişi veya kişiler.

(e) Risk

Tehlikeli bir durumda meydana gelebilecek olan sağlığa yönelik yaralanma veya hasarın olasılık ve derecesinin birleşimi.

(f) Mahfaza Özellikle fiziksel bir engel vasıtasıyla koruma sağlayan makinanın parçası.

(g) Koruyucu tertibatı

Yalnız başına veya bir mahfaza ile birlikte riski azaltmak amacıyla kullanılan tertibat (bir mahfazadan ayrı).

(h) Amaçlanan kullanım Makinaların kullanım talimatlarında verilen bilgilere uygun olarak kullanımı.

(i) Makul şekilde öngörülebilir yanlış kullanım

Makinaların kullanım talimatlarında amaçlanmadığı şekilde, ancak kolayca öngörülebilen

insan davranışlarından kaynaklanabilecek kullanım.

1.1.2- Güvenlik bütünlüğü ilkeleri

(a) Makinalar işlevlerine uygun olacak şekilde ve sadece öngörülen şartlar altında değil,

makul bir şekilde öngörülebilir yanlış kullanımları da dikkate alınarak, işletmeye

alındıklarında kişileri riske atmadan çalıştırılabilecek, ayarlanabilecek ve bakımı

yapılabilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Alınan tedbirlerin amacı, makinaların , öngörülebilir çalışma ömrü boyunca, nakliye,

montaj, demontaj , hizmetten çıkarma ve hurdaya ayırma aşamaları dahilindeki her türlü riski bertaraf etmek olmalıdır.

(b) En uygun metotları seçerken, imalâtçı veya yetkili temsilcisi, aşağıdaki ilkeleri sıra dahilinde uygulamalıdır:

- Riskleri olabildiğince bertaraf etmek veya azaltmak (esasında güvenli makina tasarımı

ve imalâtı),

- Bertaraf edilemeyecek riskler için gerekli koruyucu tedbirleri almak,

- Kullanıcıları uygulanan koruyucu tedbirlerin her türlü yetersizliklerinden kaynaklanan

giderilemeyen riskler konusunda bilgilendirmek, özel bir eğitimin gerekli olup olmadığını göstermek ve kişisel koruyucu ekipman sağlama ihtiyacını belirtmek.

(c) Makinaları tasarımlarken veya imal ederken ve talimatları hazırlarken, imalâtçı veya

yetkili temsilcisi sadece makinanın amaçlanan kullanımını değil aynı zamanda

öngörülebilir her türlü yanlış kullanımını da dikkate almalıdır.

Normal olmayan kullanımı bir risk oluşturacak ise, makinalar normal olmayan kullanımı

önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Uygun olduğunda, talimatlar

kullanıcının dikkatini – tecrübelerin olabileceğini gösterdiği şekilde - makinaların nasıl kullanılmaması gerektiğine çekmelidir.

(d) Makinalar, kişisel koruyucu ekipmanın gerekli veya öngörülebilir kullanımlarından

kaynaklanabilecek olan operatörün maruz kaldığı kısıtlamaları göz önünde bulundurarak

tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

(e) Makinalar güvenli bir şekilde ayarlanmasına, bakımı yapılmasına ve kullanılmasına imkân verecek bütün özel teçhizat ve aksesuarlarla birlikte tedarik edilmelidir.

1.1.3- Malzemeler ve ürünler

Makinaların imalâtında kullanılan malzemeler veya bunların kullanımı sırasında kullanılan

veya ortaya çıkan ürünler, kişilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamalıdır. Özellikle,

akışkanların kullanımı halinde, makinalar dolum, kullanım, geri kazınım veya tahliye esnasındaki riskleri önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.1.4- Aydınlatma

Makinalar, normal yoğunluktaki ortam aydınlatması olsa bile, muhtemel bir riske sebep

olabilecek bir aydınlatma yetersizliği olduğu yerlerde, ilgili işlemler için, uygun olan

yekpare bir aydınlatma ile teçhiz edilmelidirler. Makinalar bir rahatsızlığa neden olabilecek

hiçbir gölgelik bir alan, rahatsızlık yaratıcı göz kamaşması ve aydınlatma nedeniyle

hareketli parçalarda tehlikeli bir şiddetli flaşör etkisi olmayacak şekilde tasarlanmalı ve

imal edilmelidirler. Sık muayene ve ayarlama gerektiren iç parçalar ve bakım alanları uygun aydınlatmayla donatılmalıdır.

1.1.5- Makinaların taşımalarını kolaylaştıracak biçimde tasarımlanması Makinalar ve her bir aksam parçası aşağıdaki şekilde olmalıdır:

- Güvenli bir şekilde taşınabilmeli ve nakledilebilmeli, - Güvenli ve hasarsız bir şekilde stoklanacak şekilde paketlenmeli veya tasarlanmalı.

Makinaların ve/veya aksam parçalarının nakliyesi sırasında, makinaların ve/veya aksam

parçalarının talimatlara uygun olarak taşındıkları sürece, kararsızlıktan kaynaklanan hiçbir ani hareket ve tehlike olasılığı olmamalıdır.

Makinaların ve/veya çeşitli aksam parçalarının ağırlık, boyut veya biçimi, el ile hareket

ettirilmesini engellediği durumda makinalar ve/veya aksam parçaları aşağıdaki şekilde olmalıdır:

- Kaldırma düzeni için ataşmanlara sahip olmalı veya

- Bu tür ataşmanlar takılabilecek şekilde tasarımlanmalı veya - Standart kaldırma düzeninin kolayca bağlanabileceği bir şekilde olmalı.

Makinaların veya aksam parçalarının el ile taşınması gerektiği durumlarda, bunlar aşağıdaki şekilde olmalıdır:

- Kolaylıkla taşınabilir olmalı veya

- Güvenli bir şekilde kaldırılıp taşınabilecek şekilde teçhiz edilmeli.

Tehlikeli olabilecek takımlar ve/veya makina parçaları için, hafif olsalar bile, taşınması için özel düzenekler yapılmalıdır.

1.1.6- Ergonomi

Amaçlanan kullanım şartları altında, operatörün karşı karşıya kaldığı rahatsızlık,

yorgunluk ve fiziksel ve psikolojik stres, aşağıdaki ergonomi ilkeleri göz önünde

bulundurularak olabildiğince asgariye indirilmelidir:

- Operatörün fiziksel ölçüleri, kuvveti ve dayanma gücü değişebilirliklerine imkân

vermesi,

- Operatörün uzuvlarının hareket için yeterli yerin sağlanması,

- Makina için belirlenen çalışma aralığından kaçınılması,

- Uzun süre dikkati gerektiren izlemelerden kaçınılması, - İnsan/ makina arayüzünün operatörün öngörülebilir karakteristiklerine uyarlanması.

1.1.7- Çalışma konumları

Çalışma konumu egzoz gazları ve/veya oksijen yetersizliğinin sebep olacağı herhangi bir

riski önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Makinanın , operatörün sağlık ve

güvenliği için risk oluşturan tehlikeli bir ortamda kullanımı amaçlanıyor ise veya

makinanın kendisi tehlikeli bir ortam yaratıyor ise, operatörün iyi çalışma şartlarına sahip

olması ve öngörülebilir tehlikelerden korunması için yeterli olan tedbirler alınmalıdır.

Uygun olduğunda, çalışma konumuna yukarıdaki şartları karşılayacak şekilde

tasarımlanmış, inşa edilmiş veya teçhiz edilmiş uygun bir kabin takılmalıdır. Çıkış hızlı bir

tahliyeye imkân tanımalıdır. Bunun yanında, uygulanabilir olduğunda, alışılagelmiş çıkışlardan farklı bir yönde, bir acil çıkış sağlanmalıdır.

1.1.8- Oturma yerleri

Uygun olduğunda ve çalışma koşullarının elverdiği durumlarda, makinanın ayrılmaz bir

parçasını oluşturan çalışma yerleri koltuklar yerleştirilecek şekilde tasarımlanmalıdır.

Operatörün çalışma sırasında oturması amaçlanıyor ve çalışma konumu makinanın

ayrılmaz bir parçası ise, makinaya koltuk takılmalıdır. Koltuk operatöre kararlı bir konum

sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir. Bunun yanında, koltuğun kumanda aygıtlarına olan

mesafesi operatöre göre ayarlanabilir olmalıdır. Makina titreşimlere maruz kalıyor ise,

koltuk operatöre makul bir derecede mümkün olan en düşük düzeyde titreşim iletilecek

şekilde tasarımlanıp imal edilmelidir. Koltuğun bağlantı elemanları maruz kalabileceği

bütün gerilmelere dayanmalıdır. Operatörün ayakları altında zemin olmadığı durumlarda, kaymaya dayanıklı malzemeden yapılmış ayak dayamaları sağlanmalıdır.

1.2- Kumanda sistemleri 1.2.1-Kumanda sistemlerinin güvenliği ve güvenilirliği

Kumanda sistemleri tehlike oluşturacak durumların oluşumunu önleyecek şekilde

tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Her şeyden önce bunlar aşağıdaki şekilde tasarımlanıp imal edilmelidir:

- Tasarlandıkları çalışma gerilimlerine ve dış etkilere dayanabilme,

- Kumanda sisteminin donanımında veya yazılımında meydana gelen bir arızanın tehlikeli

durumlara yol açmaması,

- Kumanda sisteminin mantık (lojik) devrelerinde meydana gelen hataların tehlikeli

durumlara yol açmaması,

- Çalışma sırasında makulen öngörülebilen insan hatalarının tehlikeli durumlara yol

açmaması.

Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:

- Makina beklenmedik şekilde çalışmaya başlamamalı,

- Makina parametreleri, değişikliklerin tehlikeli durumlara yol açması durumunda,

kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,

- Durdurma komutu verildiğinde, makinanın durdurulmasına engellenmemeli,

- Makinanın hiçbir hareketli parçası veya makina tarafından tutulan parça düşmemeli

veya yerinden çıkmamalı,

- Hareketli parçaların otomatik veya manüel olarak durdurulmaları ne olursa olsun

engellenmemeli,

- Koruyucu tertibatlar tamamıyla etkin olmalı veya bir durdurma komutu vermeli,

- Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili parçaları makinaların veya kısmen tamamlanmış

makinaların bir alt grubunun bütününe tutarlı bir şekilde uygulanmalı.

- Kablosuz kumandada, iletişim kaybı dahil olmak üzere, doğru kumanda sinyalleri

alınmadığında otomatik bir durdurma sistemi devreye girmelidir.

1.2.2- Kumanda tertibatları Kumanda tertibatları aşağıdaki esaslar dahilinde olmalıdır:

- Uygun yerlerde resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve görünür ve tanınabilir olmalı,

- Tereddüde mahal vermeden veya zaman kaybına ve belirsizliğe yol açmadan güvenli bir şekilde çalıştırılacak şekilde konumlandırılmalı,

- Kumanda tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak şekilde tasarımlanmalı,

- Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama cihazı ( teach pendant ) gibi bazı

kumanda tertibatlarının gerekli olduğu durumlar haricinde, tehlike alanları dışına

yerleştirilmeli,

- Kumanda tertibatlarının çalışması ilave risk oluşturmayacak şekilde konumlandırılmalı,

- Bir tehlike söz konusu olduğunda, istenen hareketin sadece maksatlı bir eylem ile

başarılabileceği şekilde tasarımlanmalı veya korunmalı,

- Öngörülebilir kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı; kayda değer kuvvetlere maruz olma eğilimindeki acil durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir.

Bir kumanda teçhizatının birkaç farklı fonksiyonu yerine getirmek için tasarımlandığı ve

imal edildiği durumda, yani bire bir karşılıklılığın olmadığı durumlarda, yapılacak faaliyet açıkça gösterilmeli ve gerekli olduğunda onaylamaya tabi olmalıdır.

Kumanda teçhizatları, ergonomi prensipleri göz önünde bulundurularak, yerleşim planları,

gezintileri ve çalışmaya dirençleri yapılacak eylem ile uyumlu olacak şekilde düzenlenmiş

olmalıdır. Makinalara güvenli çalışmanın gerektirdiği şekilde göstergeler takılmalıdır. Operatör bunları kumanda konumundan okuyabilmelidir.

Her bir kumanda konumunda, operatör hiç kimsenin tehlike alanında olmadığından emin

olmalı veya kumanda sistemi bir kişinin tehlike alanında bulunması durumunda

çalışmanın başlamasını önleyecek şekilde tasarlanmış ve imal edilmiş olmalıdır. Operatör

kumanda konumundan bunları okuyabilir olmalıdır. Operatör, her bir konumundan,

tehlike alanlarına hiç kimsenin bulunmamasını sağlamalıdır veya kumanda sistemi tehlike

alanına bir kişinin girmesini engelleyecek şekilde tasarımlamalı ve imal edilmelidir.

Bu ihtimallerin hiçbirisi uygulanabilir değilse, makina çalışmaya başlamadan önce, bir sesli ve/veya görsel uyarı sinyali verilmelidir.

Maruz kalan kişiler tehlike bölgesinden ayrılmaya veya makinanın harekete geçmesini engellemeye yetecek kadar zamana sahip olmalıdır.

Gerekli ise, makinaların sadece bir veya daha fazla önceden belirlenmiş alanlara veya

bölgelere yerleştirilmiş kumanda konumlarından kumanda edilebileceği araçlar sağlanmalıdır.

Birden fazla kumanda komunun olduğu durumlarda, kumanda sistemi durdurma

kumandaları ve acil durdurmalar hariç olmak üzere, bunlardan birinin kullanımının diğerlerinin kullanımını önleyeceği şekilde tasarımlanmalıdır.

Makinaların iki veya daha fazla çalışma konumuna sahip olduğu durumda, her bir

konumda operatörlerin birbirlerini engellemeyeceği veya tehlikeli bir duruma sokmayacağı şekilde, gerekli olan bütün kumanda tertibatları bulunmalıdır.

1.2.3- Çalıştırma

Makinaları sadece bu amaçla sağlanmış olan bir kumanda teçhizatının, bilinçli bir eylem ile devreye sokulması halinde çalıştırmak mümkün olmalıdır.

Aynı gereklilik aşağıdaki durumlarda da geçerlidir:

- Makinanın , hangi nedenle olursa olsun, duruştan sonra yeniden çalıştırıldığında,

- Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik yapıldığında.

Bununla birlikte, makinaların yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki bir

değişiklik, bu amaçla temin edilmiş kumanda teçhizatından başka bir teçhizatın, bunun

tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile bilinçli olarak devreye sokulması ile yapılabilir.

Otomatik modda çalışan makinalar için, makinaların çalıştırılması, bir duruşu takiben

yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki herhangi bir değişiklik, bu durumun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile müdahale olmaksızın mümkün olabilmelidir.

Makinaların birkaç çalıştırma kumanda teçhizatının olması ve bu nedenle operatörlerin

birbirlerini tehlikeye atabilecekleri durumunda, bu riski ortadan kaldıracak ilave

teçhizatlar takılmalıdır. Güvenlik gereği ile çalıştırma ve/veya durdurmanın belirli bir sıra

izleyerek yapılması gerekiyorsa, bu operasyonların doğru bir sırada yapılmasını güvenceye alacak teçhizatlar bulunmalıdır.

1.2.4 Durdurma 1.2.4.1 Normal durdurma

Makinalara , makinanın tamamen güvenli bir şekilde durdurabilecek bir kumanda teçhizatı takılmalıdır.

Her bir çalışma istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinaların

fonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı takılmalıdır, böylece makina güvenli duruma getirilir.

Makinaların durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe sahip olmalıdır.

Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili harekete geçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir.

1.2.4.2 Operasyonel durdurma

Çalışma nedenlerinden dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir durdurma

kumandası gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve sürdürülmelidir.

1.2.4.3 Acil durum durdurması

Makinalara , fiili veya olası bir tehlikenin bertaraf edilmesi için, bir veya daha fazla acil durum durdurma tertibatı takılmalıdır.

Aşağıdaki istisnalar geçerlidir:

- Duruş süresini azaltmayacağı için veya alınacak riskle baş edecek özel tedbirlere imkân vermeyeceğinden dolayı, riski azaltmayacak acil durum durdurma teçhizatlı makinalar ,

- Taşınabilir elde tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makinalar .

Bu tertibat aşağıdaki özelliklere haiz olmalıdır:

- Açıkça tanınabilen, açıkça görülebilen ve çabucak ulaşılabilen kumanda tertibatlarına sahip olmalı,

- İlave bir risk oluşturmaksızın, tehlikeli işlemleri mümkün olan en çabuk bir şekilde durdurmalı,

- Gerekli durumlarda, belirli koruyucu tertibatları hareketlerini tetiklemeli veya

tetiklenmesini sağlamalıdır.

Bir durdurma komutunu takiben acil durum durdurma teçhizatının aktif konumu sona

erdiğinde, bu komut acil durum durdurma tertibatının devrede olmasını, bu işlem özel

olarak geçersiz kılınana kadar, sürekli kılınmalıdır; bir durdurma komutunu

tetiklemeksizin tertibatın devreye girmesi mümkün olmamalıdır; tertibatın devreden

çıkarılması sadece uygun bir işlem ile mümkün olmalı ve tertibatın devreden çıkartılması makinayı yeniden çalıştırmamalı, ancak yeniden çalıştırmaya izin vermelidir.

Acil durum durdurma işlevi çalışma moduna bağlı olmaksızın, her zaman mevcut ve çalışır durumda olmalıdır.

Acil durum durdurma tertibatları diğer koruyucu tedbirler için bir destekleyici unsurdur ve bu tedbirlerin yerini almaz.

1.2.4.4 Makinaların montajı

Makina veya birlikte çalışmak üzere tasarımlanmış makina parçalarında, acil durum

durdurma tertibatları dahil olmak üzere, durdurma kumandaları sadece makinayı değil,

aynı zamanda, çalışmaya devam etmesi tehlikeli olacaksa ilgili bütün donanımı

durdurabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

1.2.5 Kumanda veya çalışma modunun seçimi

Seçilen çalışma veya kumanda modu , acil durum durdurma hariç tutulmak üzere, diğer bütün çalışma veya kumanda modlarını geçersiz kılmalıdır.

Makina farklı koruyucu tedbirleri ve/veya çalışma işlemlerini gerektiren çeşitli kumanda

veya çalışma modlarında kullanılmasına imkân verecek şekilde tasarımlanmış ve imal

edilmişse, makinaya her bir konumda kilitlenebilecek olan bir mod seçici takılmalıdır.

Seçici her bir konumu açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalı ve tekli bir çalışma ve

kumanda moduna karşılık gelmeldir . Seçici, makinaların belirli işlevlerinin kullanımını belirli operatör kategorilerine sınırlayan başka bir seçme modu ile değiştirilebilir.

Belirli çalışmalar için, makinanın bir mahfazanın devreden çıkarılması veya sökülmesi

ve/veya bir koruyucu tertibatın devre dışı olması gerekiyor ise, kumanda veya çalışma modu seçicisi eş zamanlı olarak aşağıdaki esaslar dahilinde çalışmalıdır:

- Bütün diğer kumanda veya çalışma modlarını devreden çıkarmalı,

- Tehlikeli işlevlerin sadece sürekli eylem gerektiren kumanda tertibatları ile çalışmasına izin vermeli,

- Bağlantılı çalışma sırasında gelen tehlikeleri önlerken, tehlikeli işlevleri sadece azaltılmış risk koşullarında çalışmasına izin vermeli,

- Makina üzerindeki algılayıcılarla isteyerek veya istem dışı hareket ile tehlikeli işlevlerinin

her türlü çalışmasının önlenmelidir.

Bu dört koşul eş zamanlı olarak yerine getirilemiyorsa, kumanda veya çalışma modu

seçicisi güvenli bir müdahale alanı sağlayacak şekilde tasarımlanan ve imal edilen diğer

koruyucu tedbirleri devreye sokmalıdır. İlave olarak, operatör ayarlama noktasından üzerinde çalıştığı parçaların çalışmasını kumanda edebilmelidir.

1.2.6 Güç kaynağı arızası

Makinaları besleyen güç kaynağındaki herhangi bir nedenden dolayı oluşan kesinti veya

kesintiden sonra enerjinin yeniden gelmesi ya da beslemedeki dalgalanmalar tehlikeli bir duruma yol açmamalıdır.

Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:

- Makinalar beklenmedik bir şekilde çalışmaya başlamamalı,

- Makinaların parametreleri, bu tip bir değişikliği tehlikeli bir duruma yol açabileceği durumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,

- Komut daha önceden verilmiş ise, makinanın durdurulması engellenmemeli,

- Makinanın hiçbir hareketli kısmı veya makina tarafından tutulan parça düşmemeli veya yerinden çıkmamalı,

- Her ne şekilde olursa olsun hareketli parçaların otomatik olarak veya el ile

durdurulmaları engellenmemeli,

- Koruyucu tertibatlar bütünüyle etkin kalmalı veya bir durdurma komutu vermelidir.

1.3 Mekanik tehlikelere karşı koruma 1.3.1 Kararlılık kaybı riski

Makinalar , aksamları ve bağlantıları taşıma, montaj, demontaj ve makinalarla ilgili

herhangi diğer eylemlerde devrilmeye, düşmeye veya kontrolsüz hareketlere engel olacak şekilde yeterli kararlılığa sahip olmalıdır.

Makinaların şekilleri veya amaçlanan montaj şekli yeterli bir karalılık sağlamıyorsa,

talimatlar belirtilen uygun bağlama araçları sağlanmalı ve göstermelidir.

1.3.2 Çalışma sırasında kırılma riski

Makinaların ve bunların bağlantılarının muhtelif parçaları kullanım sırasında maruz kaldıkları gerilimlere dayanabilmelidir.

Kullanılan malzemelerin dayanıklılığı, imalâtçının veya yetkili temsilcisinin öngördüğü,

özellikle de yorulma, yaşlanma, korozyon ve aşınma olguları itibariyle çalışma ortamının yapısına uygun olmalıdır.

Talimatlar güvenlik nedenleriyle gerekli olan bakım ve muayenelerin tip ve sıklığını

göstermelidir. Uygun durumlarda bunlar aşınmaya maruz olan parçaları ve değiştirilme kriterlerini göstermelidir.

Alınan önlemlere rağmen kırılma veya dağılma riskinin yine de mevcut olması halinde,

ilgili parçalar herhangi bir kopuk parçanın içeride kalıp tehlikeli sonuçlara neden olmasını önleyecek şekilde takılmalı, konumlanmalı ve/veya korunmalıdır.

Akışkan taşıyan esnek ve de rijit borular, özellikle bunlardan yüksek basınç altında

olanlar, öngörülebilen iç ve dış gerilimlere dayanıklı olmalı ve bir kopma sırasında hiçbir risk oluşturmaması için sıkı bir şekilde bağlanmalı ve/veya korunmalıdır.

İşlenecek malzemelerin alete otomatik olarak beslendiği durumlarda, kişiler için bir risk

meydana gelmesini önlemek için aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir:

- İş parçası alet ile temas ettiği zaman, alet normal çalışma koşullarını sağlamış olmalı,

- Alet çalıştırıldığı ve/veya durdurulduğu zaman (isteyerek veya istem dışı), besleme hareketi ile aletin hareketi eş güdümlü olmalıdır.

1.3.3 Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan riskler

Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan risklere engel olmak için tedbirler alınmalıdır.

1.3.4 Yüzeylerden, kenarlardan veya köşelerden kaynaklanan riskler

Amaçları izin verdiği sürece, makinaların erişilebilir parçaları yaralanmalara sebep olma olasılığı taşıyabilecek keskin kenar, keskin köşe ve pürüzlü yüzeylere sahip olmamalıdır.

1.3.5 Çok işlevli makinalarla ilgili riskler

İş parçasının her bir işlem arasında manüel olarak çıkartılarak birkaç farklı işlemin

yapılması amaçlanan makinalarda (çok işlevli makinalar ), makinalar her bir elemanın

ayrı ayrı kullanılacak şekilde diğer elemanların kişiler için risk oluşturmasına engel olacak tarzda tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Bu amaçla, korumasız elemanlar ayrı ayrı çalıştırılıp, durdurulabilmelidir.

1.3.6 Çalışma şartlarındaki değişikliklerle ilgili riskler

Makinaların farklı kullanım şartları altında çalıştırıldığı durumlarda, makinalar bu şartların

seçimi ve ayarlanmaları güvenli ve güvenilir şekilde yapılabilecek biçimde tasarımlanmalı

ve imal edilmelidir.

1.3.7 Hareketli parçalarla ilgili riskler

Makinaların hareketli parçaları bir kazaya neden olabilecek temas etme risklerini

önleyecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmeli veya riskin devam ettiği durumlarda, mahfazalar veya koruyucu tertibatlarla teçhiz edilmelidir.

Çalışmaya dahil olan hareketli parçaların yanlışlıkla bloke olmasını önleyecek gerekli

bütün tedbirler alınmalıdır. Alınan tedbirlere rağmen bir blokajın meydana gelme

olasılığının sürdüğü durumlarda, uygun olduğunda, bu ekipmanın güvenli bir şekilde blokajdan çıkması için gerekli olan özel koruyucu tertibatlar ve takımlar sağlanmalıdır.

Talimatlarda ve mümkün olduğunda, makina üzerindeki bir işaret ile bu özel koruyucu

tertibatlar ve bunların nasıl kullanılacağı tanımlanmalıdır.

1.3.8 Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı koruma seçimi

Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı korunmak için tasarlanmış olan

mahfazalar veya koruyucu tertibatlar riskin tipi esas alınarak seçilmelidir. Bu seçimin yapılmasında yardımcı olmak üzere aşağıdaki kılavuz bilgiler kullanılmalıdır:

1.3.8.1 Hareketli aktarma parçaları

Kişilerin hareketli aktarma organlarından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması için tasarlanan mahfazalar:

- 1.4.2.1 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya

- 1.4.2.2 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen (ara kilitlemeli) hareketli mahfaza olmalıdır.

Makinalara sıkça erişim öngörülüyor ise, birbirini kilitlemeli hareketli mahfazalar kullanılmalıdır.

1.3.8.2 İşlemde yer alan hareketli parçalar

Kişilerin işleme dahil hareketli parçalardan kaynaklanan tehlikelere karşı korunması amacıyla tasarlanan mahfazalar veya koruyucu tertibatlar:

- 1.4.2.1 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya

- 1.4.2.2 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar

olmalı veya

- 1.4.3 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde koruyucu tertibatlar olmalı veya

- Yukarıdakilerin bir bileşimi olmalıdır.

Bununla birlikte, çalışma sırasında operatörün müdahalesini gerektiren işlemler nedeniyle

işlem içerisinde doğrudan yer alan bazı hareketli parçaların tamamen erişilemez hale getirilemediği durumlarda, bu tip parçalara aşağıdakiler takılmalıdır:

- Çalışmada kullanılmayan parçaların yer aldığı bölümlere erişimi engelleyen sabit mahfazalar veya birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar ve

- 1.4.2.3'te numaralı paragrafta belirtildiği şekilde erişimin gerekli olduğu yerlerde,

hareketli parçaların yer aldığı bölgelere erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar.

1.3.9 Kontrol dışı hareketlerle ilgili riskler

Makinaların bir parçası durdurulduğunda, kumanda tertibatlarındaki bir işlem dışında

herhangi bir sebeple durma konumundan kayma engellenmeli veya bu durum bir tehlike oluşturmamalıdır.

1.4 Mafhazaların ve koruma tertibatlarının karakteristikleri

1.4.1 Genel kurallar

Mahfazalar ve koruyucu tertibatlar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

- Sağlam bir yapıda olmalı,

- Yerlerine sağlam bir şekilde sabitlenmeli,

- İlave herhangi bir tehlikeye ortaya çıkarmamalı,

- Kolayca devreden çıkarılmamalı veya kolayca by - pass edilememeli,

- Tehlike bölgesinden yeterli uzaklığa yerleştirilmeli,

- Üretim işlemin izlenmesini asgari engel olmalı ve

- Çalışmanın yapılması gereken alana özellikle erişimi kısıtlayarak, mümkünse

mahfazanın çıkarılmasına veya koruyucu tertibatın devreden çıkarılmasına gerek

kalmaksızın, aletlerin takılmasına ve/veya değiştirilmesine ve bakım amaçlarıyla gerekli çalışmanın yapılmasına imkân vermeli.

İlave olarak, mümkün olan durumlarda, mahfazalar malzeme ve nesnelerin fırlamasına

veya düşmesine karşı ve makinalardan kaynaklanan emisyonlara karşı koruma sağlamalıdır.

1.4.2 Mahfazalar için özel kurallar

1.4.2.1 Sabit mahfazalar

Sabit mahfazalar sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerle takılmalıdır.

Bunların bağlama sistemleri, mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde makinalara bağlı

kalmalıdır. Mümkün olduğu durumlarda, bağlantıları olmaksızın mahfazalar yerinde kalamamalıdır.

1.4.2.2 Ara kilitlemeli hareketli mahfazalar

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

- Mümkün olduğunca, kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş halde kalmalı,

- Yalnızca bilinçli bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdakileri sağlayan bir birbirini kilitleyen tertibatla irtibatlı olmalıdır:

- Kapanana kadar makinaların tehlikeli işlevlerinin harekete geçmesini önleyen ve

- Kapanmaları durumunda bir durdurma komutu veren birbirini kilitlemeyen tertibatla birlikte çalışmalıdır.

Operatörün, makinanın tehlikeli işlevinden doğan riskin ortadan kaldırılmasından önce,

tehlike bölgesine erişiminin mümkün olduğu durumlarda, hareketli mahfazalar

aşağıdakini sağlayan bir birbirini kilitleme tertibata ilave olarak bir mahfaza kilitleme tertibatına sahip olmalıdır:

- Mahfaza kapanana ve kilitlenene kadar tehlikeli makina işlevlerinin harekete geçmesini

önlemeli ve

- Makinanın tehlikeli işlevinden kaynaklanan yaralanma riski ortadan kaldırılana kadar, mahfaza kapalı ve kilitli olmalıdır.

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar, makinanın aksamlarından birinin olmaması veya

arızalanması halinde, makinanın tehlikeli işlevlerinin çalışmasını önleyecek veya bu

işlevleri durduracak şekilde tasarımlanmadır.

1.4.2.3 Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar

Çalışma için kesinlikle olarak gerekli olan hareketli parçalar bölgesine erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

- Yapılan işin türüne göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir olmalı ve

- Alet kullanmaya gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

1.4.3 Koruyucu tertibatlarla ilgili özel kurallar

Koruyucu tertibatlar kumanda sistemine aşağıdaki hususlar dahilinde tasarlanması ve dahil edilmelidir:

- Hareketli parçalar operatörün erişim mesafesi içerisinde iken çalışmaya başlamamalı,

- Parçalar hareket halinde iken kişiler bunlara erişememeli ve

- Bunların aksamlarından birisinin olmaması veya arızalanması durumunda hareketli

parçaların çalışmaya başlamasını önlemeli veya bunları durdurmalıdır.

Koruyucu tertibatlar yalnızca bilinçli bir eylem ile ayarlanabilmelidir.

1.5 Diğer tehlikelerden kaynaklanan riskler 1.5.1 Elektrik beslemesi

Makinanın bir elektrik beslemesine sahip olduğu durumda, makina elektrikten

kaynaklanan bütün tehlikeler önlenecek veya önlenebilecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidir.

Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli

Teçhizat İle İlgili Yönetmelikte ( 2006/95/AT) yer alan güvenlik hedefleri makinalara uygulanmalıdır.

Bununla birlikte, makinaların elektrikten kaynaklanan tehlikeler itibariyle uygunluk

değerlendirmesi ve piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile ilgi yükümlülükler yalnızca bu Yönetmelikle düzenlenir.

1.5.2 Statik elektrik

Makinalar potansiyel olarak tehlike taşıyan elektrostatik yüklerin birikimini önleyecek ya

da sınırlayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmeli ve/veya bir boşaltma sistemi ile teçhiz edilmelidir.

1.5.3 Elektrik dışındaki enerji beslemesi

Makinalar elektrik dışında başka bir kaynaktan beslendiklerinde, bu enerji kaynağı ile

bağlantılı bütün potansiyel riskler önlenecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidirler.

1.5.4 Bağlantı hataları

Risk kaynağı olabilecek belirli parçaları takarken veya tekrar takarken meydana

gelebilecek hatalar bu parçaların tasarım veya imalâtında ortadan kaldırılmalı veya bu

başarılamıyor ise, parçanın üzerinde ve/veya mahfazası üzerinde bu konuda bilgi

verilmelidir. Aynı bilgi hareketli parçalar üzerinde ve/veya hareketin yönünün riski önlemek için bilinmesi ihtiyacı olduğunda bunların mahfazaları üzerinde gösterilmelidir.

Gerekli olduğunda, talimatlarda bu riskler hakkında daha fazla bilgi verilmelidir.

Hatalı bir bağlantının bir risk kaynağı olabileceği durumlarda, hatalı bağlantılar tasarım

aşamasında ortadan kaldırılmalı veya bu yapılamıyorsa bağlanacak parçanın üzerinde ve

uygun olduğunda bağlantı vasıtaları üzerinde bilgi verilmelidir.

1.5.5 Uç sıcaklıklar

Çok yüksek ya da çok düşük sıcaklıktaki makina parçalarına veya malzemelerine

temastan veya bunların yakınında olmaktan kaynaklanan yaralanma riskini ortadan

kaldıracak önlemler alınmalıdır.

Makinadan çıkan sıcak veya çok soğuk malzemelerin oluşturacağı riskler karşı sakınma

veya korunma sağlayacak olan gerekli önlemler alınmalıdır.

1.5.6 Yangın

Makinalar , makinanın kendisinin veya makinanın kullandığı veya ürettiği gaz, akışkan,

toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir yangın ya da aşırı ısınma riskine engel olacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.5.7 Patlama

Makinalar , makinanın kendisinin ya da makinanın kullandığı veya ürettiği akışkan, gaz,

toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir patlama riskine engel olacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Makinalar, muhtemel bir patlayıcı ortamda kullanımından kaynaklanan bir patlama riski

söz konusu olduğunda, 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de

yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun olmalıdır.

1.5.8 Gürültü

Makinalar , havada yayılan gürültü emisyonunun neden olacağı riskleri en düşük seviyeye

indirilecek şekilde, teknik ilerleme ve gürültüyü özellikle kaynağında azaltma yollarının varlığı dikkate alınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Gürültü emisyon düzeyi, benzer makinalara ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile ilişkili olarak değerlendirilebilir.

1.5.9 Titreşimler

Makinalar , makinanın kendisinden kaynaklanan riskler en düşük seviyeye indirilecek

şekilde, teknik ilerleme ve titreşimi özellikle kaynağında azaltma yollarının varlığı dikkate alınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Titreşim emisyon düzeyi, benzer makinalara ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile ilişkili olarak değerlendirilebilir.

1.5.10 Işıma (radyasyon)

Makinalardan kaynaklanan istenmeyen ışıma emisyonları ortadan kaldırılmalı veya kişiler

üzerinde olumsuz bir etki oluşturmayacak düzeylere düşürülmelidir.

Herhangi bir işlevsel iyonize radyasyon emisyonu ayarlama, çalışma ve temizlik sırasında

makinaların doğru bir şekilde çalışabilmesi için yeterli en düşük düzeyle sınırlanmalıdır. Bir riskin mevcut olması durumunda, gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır.

Ayarlama, çalışma ve temizlik sırasında herhangi bir işlevsel iyonize olmayan radyasyon emisyonları , kişiler üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacak seviyelerle sınırlanmalıdır.

1.5.11 Harici ışıma (radyasyon)

Makinalar, harici ışıma makinanın çalışmasına müdahale etmeyecek şekilde

tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.5.12 Lazer ışıması (radyasyonu) Lazer teçhizatının kullanıldığı durumlarda, aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:

- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatı herhangi bir şekilde istenmeyen ışımayı önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli,

- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatı, etkin ışıma, yansıma ya da yayılmadan

kaynaklanan ışıma ve ikincil ışıma sağlığa zarar vermeyecek şekilde korunmalı,

- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatının ayarlanması veya gözlemlenmesi için kullanılan optik teçhizat lazer ışıması tarafından bir sağlık riski oluşturmayacak şekilde olmalıdır.

1.5.13 Tehlikeli malzeme ve madde emisyonları

Makinalar, ürettikleri tehlikeli malzemelerin ve maddelerin soluma, yutma, deriyle, gözle

ve mukoza tabakasıyla temasına ve deriye nüfuz etme risklerine engel olunacak şekilde

tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Bu tip bir tehlike ortadan kaldırılamadığında, makinalar zararlı malzemelerin ve

maddelerin kapalı olarak muhafaza edilebileceği, tahliye edilebileceği, su spreyi ile

dağıtılabileceği, filtre edilebileceği veya başka eşit derecedeki etkili yöntemlerin kullanabileceği şekilde teçhiz edilmelidir.

Makinanın normal çalışması sırasında, işlemin tamamen kapalı olamayacağı durumlarda,

muhafaza ve/veya tahliye eden tertibatlar azami etki yaratacak şekilde yerleştirilmelidir.

1.5.14 Makinada mahsur kalma riski

Makinalar, kişilerin içerisinde mahsur kalmasını önleyecek, bu mümkün değilse, yardım

çağırabileceği vasıtalara sahip olacak şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli veya teçhiz edilmelidir.

1.5.15 Kayma, sendeleme veya düşme riski

Kişilerin üzerinde durup hareket etmesi gereken makinaların parçaları insanların bu

parçalar üzerine veya üzerinden kaymasını, sendelemesini veya düşmesini önleyecek

şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Uygun olduğunda, bu parçalara, kullanıcılara yönelik olarak tutunup kararlı bir şekilde durabilmelerine imkân tanıyan tutamaklar takılmalıdır.

1.5.16 Yıldırım

Kullanılırken yıldırım etkisine karşı koruma ihtiyacı olan makinalara meydana gelen elektrik yükünün toprağa iletimini sağlayabilecek bir iletim sistemi takılmalıdır.

TEPE AKADEMİ

Adres: Ceyhun Atuf Kansu Cad. Bayraktar Center, G Blok, No:114/9

Balgat/Çankaya/ANKARA

Tel : 0 312 473 43 47

Tel-2 : 0 312 473 43 48

Fax : 0 312 473 43 59