kerjasama tim dan hubungan interpesonal dokter dengan tenaga kesehatan

8/16/2019 Kerjasama Tim Dan Hubungan Interpesonal Dokter Dengan Tenaga Kesehatan

1/49

KERJASAMA TIM DAN HUBUNGAN INTERPESONAL DOKTERDENGAN TENAGA KESEHATAN

dr. HM. Mambodyanto SP., SH., MMR


2/49

Kerjasama antara pasiendan Dokter

• duu !"nd#d#$an $"do$t"ran%ra&m"nta'#, d"n&an Teacher CenterLearning, '"$aran& 'uda( #nt"&ra'#dan Student Center Learning

• Duu do$t"r d#an&&a! '"ba&a# ba!a$,'"dan&$an !a'#"n d#an&&a! '"ba&a#

ana$, d#$ata$an b"r'#%at Pat"rna#','"$aran& (ubun&an #n# 'uda(b"ruba( m"n)ad# (ubun&an

K"m#traan yan& '")a)ar


3/49


• da(uu Su!"rman '"$aran& Su!"rt#m

• B"$"r)a'ama daam t#m daamm"a$'ana$an tu&a' !ro%"'#nya yan&m"ru!a$an t#m !ro%"'#ona daama'u(an $"'"(atan '"aud#t#n&$at$an $"r)a'amanya daam

t#m d"n&an b"rba&a# d#'#!#n #mu*Mut# d#'#!#n #mu+


4/49


• b"$"r)a'ama d"n&an t"man '")aatma$a '"oran& do$t"r (aru'm"m!"ra$u$an t"man '")aat

tan!a m"mb"da$an )"n#' $"am#n,ra', $"-a-atan, a&ama $"!"r-ayaan,u'#a, 'tatu' 'o'#a, atau !"rb"daan

$om!"t"n'# yan& da!at m"ru$an(ubun&an !ro%"'#ona antar '")aat


5/49


• !"ru m"n-#!ta$an (ubun&an yan& Humanisdan '"ra'# )an&an m"ra'a !a#n& b#'a, '"babd# ata' ant ma'#( ada ant yan& "b#(

t#n&,• P"ru d#!"rt#mban&$an yan& muaranya untu$$"!"nt#n&an !a'#"nnya, daam m"a$'ana$ana'u(an !a'#"n !"ru 'uatu $oord#na'# yan&

ba#$ dan b"nar, dan !a'#"n !"ru d#b"r#$an$"'"m!atan untu$ b"r$omun#$a'# '#a!a yan&(aru' d#(ubun b#a t"r)ad# 'atu ma'aa(t"ntan& !"r$"mban&an !"nya$#tnya


6/49

B"r#$ut adaa( &ambaran$ara$t"r#'t#$ 'uatu !ro%"'#ona#'m"

Pro%"'#ona#'m"

K"do$t"ran

B"$"r)a

Kua#ta' t#n&

/a$tor yan&

b"r!"n&artu(

M"mua'$an !a'#"n

0+ Imu

P"n&"ta(uan,

K"t"ram!#an1+ Pro'"' b"r!#$#r

yan& b"nar

*!"n"ra!an

!"n&"ta(uan+

Komun#$a'#

S#$a! da'ar *attitude+


7/49


• Komun#$a'# do$t"r dan !a'#"n 'uda( d#mua# '")a$aa tran'a$'# t"ra!"ut#$ dan b"ran&'un& t"ru'2m"n"ru' 'am!a# tran'a$'# t"ra!"ut#$ b"ra$(#r 3

0. Aa# d"n&an 'aam

1. Komun#$a'# m"n&um!u$an data $#n#$ 'aatanamn"'#' dan !"m"r#$'aan )a'man#

4. Komun#$a'# daam m"n)"a'$an r"n-ana a'u(anm"d#'

5. Komun#$a'# daam !"a$'anaan r"n-ana

6. Komun#$a'# '"ama !"mantauan

7. Komun#$a'# !ada (a'# a$(#r (a'# "8aua'#


8/49


• Komun#$a'# t#da$ d#a$u$an '"-ara !ar'#a 'atu!"r'atu, d#ba(a' dan d#a$u$an '"-ara $"'"uru(an.

• Komun#$a'# b"ran&'un& '"-ara ba#$, d#a$u$and"n&an 'atu $"t"ram!#an b"r$omun#$a'# yan&

"%"$t#% '"-ara #nt"r!"r'ona '"!"rt# yan&d#'am!a#$an '"ama !"nd#d#$an.

• Ba($an $"t#$a !"nd#d#$an $#n#' d#a$u$an, ma$a (a!"nt#n& yan& t#da$ b#'a d#t#n&&a$an adaa( b"a)ar

dar# !a'#"n daam (a b"r$omun#$a'#, $ar"nabanya$ !"n&aaman t"a( m"mbu$t#$an ba(a (a#tu !"nt#n&.


9/49


• Rumu'an yan& ba$u t"ntan& 9:(o;adaa( !andan&an do$t"r t"r(ada!!a'#"nnya, m"ru!a$an 'atu $"'atuan

b#o!'#$a2r"# *b#o!'#$a '!#r#tua+.

• M"'$#!un daam 'um!a( do$t"r t#da$m"mb"da$an a&ama, rumu'an

b"rba'#' r"# m"ru!a$an $on'"!da'ar yan& !"ru d#!a(am#.


10/49


• Daam t#m, t"rda!at "m!at a'!"$ yan& (aru'd#)an&$au 3

0. M"ny""'a#$an

1. M"ny"mbu($an4. M"n&a'u( *m"ndam!#n, m"m#m!#n+ !a'#"n

a&ar ma'aa( da!at d#'""'a#$an t"rma'u$m"mb"r# na'#(at dan !"nyuu(an a&ar !"nya$#t

t#da$ $ambu( '"rta t#nda$an !"n-"&a(an5. M"ny"nan&$an atau m"mbuat !a'#"n dan

$"uar&anya !ua'.


11/49


• A'!"$ !"rtama dan $"dua b"r$a#tand"n&an #mu !"n&"ta(uan dan$"tram!#an,

• A'!"$ $"t#&a dan $""m!atb"r'an&$utan d"n&an !"r#a$u*attitude+, $omun#$a'#, '"rta

$"mam!uan m"n#mban&2n#mban&* judgement +.


12/49


• B"r#$ut !"r#a$u '"oran& do$t"r daam m"a$'ana$an !ro%"'#nyaadaa( 3

0+ P"ma(aman dan $"'"t#aan do$t"r !ada Kod" Et#$ K"do$t"ranIndon"'#a

1+ K"mam!uan untu$ b"r"m!at# daam (a 3

a+ P'#$#' !a'#"n

b+ P"nd"r#taan !a'#"n

-+ Kond#'# 'o'#a "$onom# !a'#"n

d+ Adat #'t#adat, budaya dan r"# *$"a&amaan+

4+ K"mam!uan b"$"r)a'ama daam '#'t"m yan& '"$'ama, d"n&an

do$t"r mau!un !ro%"'# a#n5+ K"'adaran ba(a !"n&"ta(uan dan $"t"ram!#an do$t"r t"ntua(

t"rbata', '"(#n&&a 'adar b"nar adanya '#'t"m ru)u$an

6+ M"m##$# $on'"! yan& ba$u dan ma!an yan& m"n)ad# !"domandaam b"$"r)a.


13/49

Kerjasama antara pasien danDokter

• Kon'"! a'u(an m"d#$ *Medical Care+m"ru!a$an !"mba(aruan dar# $on'"! t"ra!#m"d#$ *Medical treatment +.

• /un&'# utama '"oran& do$t"r adaa(!"ny"mbu( *healer +, bu$an b"ror#"nta'# !ada!"nu#'an r"'"! dan (onorar#um '"mata.

• P"ru d#!"r(at#$an ba(a !ro'"' anamn"'#'

yan& "n&$a! !"m"r#$'aan yan& '"$'ama'"rta !"nyuu(an yan& o!t#ma t#da$ bo"(d#t#n&&a$an d#u!a$an.


14/49

Int"r Pro%"'#ona Edu-at#on*IPE+

• Untu$ m"n#n&$at$an $"!ua'an !a'#"n * patientsatisfaction+, ma$a d#budaya$an teamwork antard#'#!#n #mu < !ro%"'# b"rtu)uan untu$ 3 – m"nurunnya morbiditas *an&$a $"'a$#tan+ dan

mortalitas *an&$a $"mat#an+• Am"r#-an M"d#-a A''o'#at#on *AMA+, 0==5 – “Kolaborasi adalah proses dimana dokter dan

perawat merencanakan dan praktik bersamasebagai kolega, bekerja saling ketergantungan

dalam batasan-batasan lingkup praktik merekadengan berbagi nilai-nilai dan saling mengakuidan menghargai setiap orang angberkontribusi untuk merawat indi!idu,keluarga, dan masarakat"#


15/49


• Menurut Shortridge, et al (1986) – 9$ubungan timbal balik di mana %pemberi

pelaanan& memegang tanggung jawab palingbesar untuk perawatan pasien dalam kerangka

kerja bidang respektif mereka “ – M"'$#!un ada b#dan& y& tum!an& t#nd#(, mayor#ta'!"ayanan y& d#b"r#$an adaa( !""n&$a! daam!"n-a!a#an $"!ua'an t"r(ada! !a'#"n.

• K"r)a'ama Koaborat#% m"n#t#$ b"rat$an 3

– Tan&&un& )aab b"r'ama daam mana)"m"n !"raatan!a'#"n

– Pro'"' !"mbuatan $"!utu'an d#da'ar$an !ada$om!"t"n'# ma'#n&2ma'#n& !"nd#d#$an dan $"mam!uan!ra$t#'#.


16/49


• :HO *0=>>+ t"a( m"mbuat '"bua(Grand Design t"ntan& !"mb"tu$an$ara$t"r $oabora'# daam '"bua(

b"ntu$ !"nd#d#$an %orma ya#tub"ru!a Inter ProfessionalEducation (IPE)

“ Interprofessional education (IPE) adaa( 'uatu!"a$'anaan !"mb"a)aran yan& d##$ut# o"( dua atau"b#( !ro%"'# yan& b"rb"da untu$ m"n#n&$at$an$oabora'# dan $ua#ta' !"ayanan. P"a$a'anaanyada!at d#a$u$an daam '"mua !"mb"a)aran, ba#$ #tu

ta(a! 'ar)ana mau!un ta(a! !"nd#d#$an $#n#$ untu$m"n-#!ta$an t"na&a $"'"(atan yan& !ro%"'#ona *L"",


17/49


• B"b"ra!a d"@n#'# KO!"O#!S$ m"nurut !ara a(#, ya#tu3 – S#"&"r dan :(#tn"y *1???+, m"n&ut#! dar# 'ational (oint

)ractice Commision *0==+, m"n&ata$an ba(a t#da$ adad"@n#'# yan& mam!u m"n)"a'$an '"$#an ra&am 8ar#a'# dan$om!"$'nya $oabora'# daam $ont"$' !"raatan $"'"(atan.

– S(ortr#d&", "t a *0=>7+ m"nd"@n#'#$an $oabora'# '"ba&a#(ubun&an t#mba ba#$ d#mana !"mb"r# !"ayanan m"m"&an&tan&&un& )aab !a#n& b"'ar untu$ !"raatan !a'#"n daam$"ran&$a $"r)a b#dan& r"'!"$t#% m"r"$a. Pra$t#$ $oaborat#%m"n"$an$an tan&&un& )aab b"r'ama daam mana)"m"n!"raatan !a'#"n d"n&an !ro'"' !"mbuatan $"!utu'an b#at"rayan& d#da'ar$an !ada ma'#n&2ma'#n& !"nd#d#$an dan$"mam!uan !ra$t#'#.

– Jonat(an *1??5+ m"nd"@n#'#$an $oabora'# '"ba&a# !ro'"'#nt"ra$'# d#antara b"b"ra!a oran& yan& b"r$"'#nambun&an.


18/49


• B"b"ra!a d"@n#'# KO!"O#!S$ m"nurut !ara a(#, ya#tu3 – Kamu' H"r#ta&" Am"r#$a *1???+, adaa( b"$"r)a b"r'ama

$(u'u'nya daam u'a(a !"n&&abun&an !"m#$#ran.

– Gray *0=>=+, adaa( 'uatu !ro'"' b"r!#$#r d#mana !#(a$ yan&t"r#bat m"mandan& a'!"$2a'!"$ !"rb"daan dar# 'uatu ma'aa(

'"rta m"n"mu$an 'ou'# dar# !"rb"daan t"r'"but dan$"t"rbata'an !andan&an m"r"$a t"r(ada! a!a yan& da!atd#a$u$an.

– *merican Medical *ssosiation *AMA, 0==5+ adaa( '"bua( !ro'"'d#mana do$t"r dan !"raat m"r"n-ana$an dan !ra$t#$ b"r'ama'"ba&a# $o"&a, b"$"r)a 'a#n& $"t"r&antun&an daam bata'an2bata'an #n&$u! !ra$t#$ m"r"$a d"n&an b"rba&a# n#a#2n#a#,'a#n& m"n&a$u# dan m"n&(ar&a# t"r(ada! '"t#a! oran& yan&b"r$ontr#bu'# untu$ m"raat #nd#8#du, $"uar&a, dan ma'yara$at.


19/49


• B"b"ra!a d"@n#'# KO!"O#!S$ m"nurut !ara a(#,ya#tu3 – ANA *0==1+ m"namba($an, $oabora'# (ubun&an $"r)a

d#antara t"na&a $"'"(atan daam m"mb"r#$an !"ayanan

$"!ada !a'#"n adaa( daam m"a$u$an d#'$u'# t"ntan&d#a&no'a, m"a$u$an $"r)a 'ama daam a'u(an $"'"(atan,'a#n& b"r$on'uta'# d"n&an ma'#n&2ma'#n& b"rtan&&un&

)aab !ada !"$"r)aannya.

– L#d"n$" dan S#"-$"rt *1??6+, adaa( !ro'"' $om!"$' yan&

m"mbutu($an sharing !"n&"ta(uan yan& d#r"n-ana$anyan& d#'"n&a)a, dan m"n)ad# tan&&un& )aab b"r'amauntu$ m"raat !a'#"n, dan $adan&$aa #tu t"r)ad# daam(ubun&an yan& ama antara t"na&a !ro%"'#ona $"'"(atan.


20/49


• ar!"nt"r *0==?+, > $ara$t"r#'t#$ $oabora'# adaa( 3

0.Part#'#!a'# t#da$ d#bata'# dan t#da$ (#rar$#'.

1.Part#'#!an b"rtan&&un& )aab daam m"ma't#$an!"n-a!a#an $"'u$'"'an.

4.Adanya tu)uan yan& ma'u$ a$a.5.Ada !"nd"@n#'#an ma'aa(.

6.Part#'#!an 'a#n& m"nd#d#$ atau m"n&a)ar 'atu 'ama a#n.

7.Adanya #d"nt#@$a'# dan !"n&u)#an t"r(ada! b"rba&a#!##(an.

.Im!"m"nta'# 'ou'# d#ba $"!ada b"b"ra!a !art#'#!anyan& t"r#bat.

>.Part#'#!an '"au m"n&"ta(u# !"r$"mban&an '#tua'#.


21/49

%$M&O#K

• Timwork !"ayanan $"'"(atan #nt"rd#'#!#n m"ru!a$an'"$"om!o$ !ro%"'#ona yan& m"m!unya# aturan yan&

)"a', tu)uan umum, dan b"rb"da $"a(#an.

• Timwork a$an b"r%un&'# ba#$ )#$a t"r)ad# adanya

$ontr#bu'# dar# an&&ota t#m daam m"mb"r#$an!"ayanan $"'"(atan t"rba#$.

• An&&ota Timwork $"'"(atan m"#!ut# !a'#"n, !"raat,do$t"r, @'#ot"ra!#', !"$"r)a 'o'#a, a(# C#, mana&"r,dan a!ot"$"r.

• Timwork ("nda$nya m"m##$# $omun#$a'# yan& "%"$t#%,b"rtan&&un& )aab, dan 'a#n& m"n&(ar&a# antar'"'ama an&&ota t#m


22/49

%$M&O#K

• 'asien '"-ara #nt"&ra adaa( an&&ota t#myan& !"nt#n&.

• Part#'#!a'# !a'#"n daam !"n&amb#an$"!utu'an a$an m"namba( $"mun&$#nan 'uatur"n-ana m"n)ad# "%"$t#%.

• T"r-a!a#nya tu)uan $"'"(atan !a'#"n yan&o!t#ma (anya da!at d#-a!a# )#$a !a'#"n '"ba&a#!u'at an&&ota t#m.

• K"uar&a '"rta oran&2oran& a#n yan&b"r!"n&aru( ba !a'#"n )u&a t"rma'u$ !#(a$2!#(a$ yan& t"r#bat daam $oabora'#


23/49

$nter 'roesional du*ation

• M"nurut data DIKTI *1??7+ t"rda!at 01 Un#8"r'#ta' N"&"r# d#Indon"'#a yan& m"ny""n&&ara$an !"nd#d#$an %orma !ro%"'#$"'"(atan yan& d#daamnya t"rda!at !ro&ram !"nd#d#$ando$t"r dan !"nd#d#$an $"!"raatan.

• P"n&a!#$a'#an IPE da!at b"ru!a $u#a( !a$ar dar# b"b"ra!aatar b"a$an& !"nd#d#$an '"!"rt# do$t"r, !"raat dan a(#C#, '"rta d#'$u'# daam !"m"-a(an $a'u' d"n&an!"nd"$atan dar# b"b"ra!a a'!"$ $"'"(atan

• Int"&ra'# #n# da!at d#u)ud$an daam !"n&aaman b"a)ar d#$am!u' dan d# t"m!at !ra$t#$. P"n&aaman b"a)ar d#

$am!u' '"!"rt# d#'$u'# $"om!o$ tutor#a, !"ny"d#aan mat"r#,$u#a( !a$ar, !"n&a)aran d#bantu $om!ut"r, ab $om!"t"n'#+da!at m"n"$an$an !"ran dan $"r)a 'ama antar !ro%"'#t"r'"but.


24/49

$nter 'roesional du*ation

• Untu$ !"n&aaman b"a)ar d#t"m!at !ra$t#$ *ruma('a$#t, Pu'$"'ma', !ra$t#$ 'a'ta, a!ot"$, aborator#um,t"m!at2t"m!at umum, !"mu$#man !"ndudu$, '"$oa(,dan t"m!at $"r)a+ !#(a$ %a$uta' '"ba#$nya m"n)a#n

$"r)a 'ama d"n&an !"n&"oa2!"n&"oa t"m!at !ra$t#$yan& m"ma(am# dan m"n"ra!$an $"r)a 'ama *'"!"rt#$#mun#$a'#, $oord#na'#, dan $oabora'#+ antar !ro%"'#$"'"(atan.

• Modu2modu !"nd#d#$an d# $am!u' yan& b"rt"ma$an

&")aa atau tanda dan !"nya$#t bu$an mono!o# dar#!ro%"'# $"do$t"ran.

• Tu)uan bar'ama dar# '"mua !ro%"'# $"'"(atan dan non2$"'"(atan t"r$a#t adaa( !"n&"nda#an !"nya$#t.


25/49

Dokter + '#!&!%


26/49

$%#!KS$ danKO!"O#!S$

• P"raat m"m%a'##ta'# danm"mbantu !a'#"n untu$m"nda!at$an !"ayanan $"'"(atan

dar# !ra$t#$ !ro%"'# $"'"(atan a#n.

• P"raat b"r!"ran '"ba&a#!"n&(ubun& !"nt#n& antara !a'#"n

dan !"mb"r# !"ayanan $"'"(atan.


27/49


• Do$t"r m"m##$# !"ran utama daamm"nd#a&no'#', m"n&obat#, danm"n-"&a( !"nya$#t.

• Pada '#tua'# #n# do$t"r m"n&&una$anmoda#ta' !"n&obatan '"!"rt#!"mb"r#an obat dan !"mb"da(an.

• Do$t"r '"r#n& b"r$on'uta'# d"n&anan&&ota t#m a#nnya '"ba&a#manam"mbuat r"%"ra !"mb"r#an

!"n&obatan.


28/49


• Hubun&an Do$t"r Pa'#"n 3 – Duu 3 PATERNALIS

– S"$aran& 3 KEMITRAAN

• S"b"um ada mod" Koabora'#,(ubun&an yan& ada adaa( Mod"'#!K%$K H$#!#K$S-

– Pra$t#$ H#rar$#' m"ru!a$an 'aa( 'atu!"nd"$atan yan& d#a$u$an '"b"um!ro%"'# !"raat '"ma$#n b"r$"mban&.

• S"an)utnya d#$"na ada 1 *dua+


29/49

'endekatan 'raktikHirarkis

'endekatan ini sekarang masih dominandalam 'raktik dokter di $ndonesia-

• M"n"$an$an

Komun#$a'# 'atu ara(• Konta$ Do$t"r d"n&an

Pa'#"n t"rbata'

• Do$t"r m"ru!a$an

To$o( yan& dom#nan• o-o$ untu$d#t"ra!$an d# $"adaant"rt"ntu, '!t IGD

DOK%#

'era.at

'em/eri

'ela0anan ain

'!S$


30/49

Model Kola/orati %ipe $

• M"n"$an$anKomun#$a'# DuaAra(

• Ma'#(m"n"m!at$anDo$t"r !ada !o'#'#utama

• Ma'#( m"mbata'#Hubun&an Do$t"rd"n&an Pa'#"n

DOK%#

'em/eri'ela0anan

ain

'!S$

'era.at


31/49

Model Kola/orati %ipe $$

'!S$

DOK%#

'em/eri'ela0anan

ain

'era.at

• L"b#( b"r!u'at !adaPa'#"n

• S"mua P"mb"r#

P"ayanan (aru'b"$"r)a 'ama• Ada $"r)a 'ama

d"n&an Pa'#"n• T#da$ ada !"mb"r#

!"ayanan yan&m"ndom#na'# '"-arat"ru'2m"n"ru'


32/49


• T#da$ '"mua #nt"ra$'# Do$t"r2P"mb"r#Layanan K"'"(atan La#n b"r'#%at Koaborat#%. – Pa'#"n raat )aan mun&$#n (anya

m"mbutu($an $oabora'# '"-ara b"r$aa.

– Gaat darurat dan !"raatan !a'#"n "ma( "b#( !"ru $oabora'#.

– S"-ara 9naur#; !ro%"'#ona ta(u $a!an (aru'd"n&an $oabora'#, $a!an t#da$.

• Pra$t#$ Koabora'# y& #d"a

!ro%"'#onamuda( b"ra#( &aya, t"r&antun& dar#$ond#'# $#n#' dan $"butu(an !a'#"n.


33/49


• Pra$t#$ Koabora'# !"rum"m!"rt#mban&$an b"b"ra!a a'!"$ $"r)a'ama antar an&&ota Teamwork , t"rma'u$3 – S#a!a y& a$an d##bat$an *d#'#!#n a!a y&

d#butu($an+ – K"butu(an @'#$ !"a$'anaannya *ruan&an,

!"raatan+ – K"uan&an – K"butu(an $omun#$a'#

• P"rt"muan• P"n-atatan• Kor"'!ond"n'#, d


34/49

$%#!KS$ dan KO!"O#!S$

• B"b"ra!a $"ndaa yan& '"r#n& d#)um!a# 3

P"rb"daan ba(a'a dan 'o'#a antara Do$t"rdan P"mb"r# Layanan K"'"(atan *L#nau&(, "t a+alam S#"&"r dan :(#tn"y, 0==7+

– Do$t"r -"nd"run& m"m!"rta(an$an auraomn#!ot"n'# '"ba&a# !"n&amb# $"!utu'an.

– P"raat '"-ara tundu$ b"ru'a(a m"n-a!a# a!ay& d#(ara!$an !a'#"n.

M"nurunnya m#nat m"a$u$an !ra$t#$b"r'ama.

B"um )"a'nya a'!"$ (u$um dan "$onom#.


35/49

Dokter + !poteker


36/49


• Untu$ da!at b"r$omun#$a'# d"n&an ba#$,do$t"r !"ru m"n&"ta(u# a!a yan&m"n)ad# tan&&un& )aab !ro%"'# a!ot"$"rdaam !"ayanan %arma'#

• P"ayanan %arma'# da!at d#a$u$an d#b"rba&a# t"m!at '"!"rt# ruma( 'a$#t,Pu'$"'ma', Po#$#n#$, A!ot"$, d

• Adanya !"ma(aman ma'#n&2ma'#n& !ada!ro%"'# m#tra $"r)anya a$an m"muda($ant"r)ad#nya $omun#$a'# yan& ba#$ antar!ro%"'#


37/49

mpat unsur 'ela0ananarmasi

• Em!at un'ur P"ayanan /arma'#0.P"ayanan /arma'# yan& ba#$.

1.P"ayanan !ro%"'# a!ot"$"r daam

!"n&&unaan obat.4.Pra$t#$ d#'!"n'#n& yan& ba#$.

5.P"ayanan !ro%"'#ona a!ot"$"r y&!roa$t#% daam b"rba&a# $"atan y&

b"rtu)uan untu$ m"n#n&$at$an mutu!"ayanan $"!ada !a'#"n.


38/49

S0arat 'ela0anan armasi 0ang/aik

• Syarat P"ayanan /arma'# yan& ba#$ *:HO+0+ K"'"amatan dan $"'")a(t"raan !a'#"n mr!

!"r(at#an utama1+ P"ny"d#aan obat dan ba(an a#n d"n&an

• Mutu t"r)am#n

• In%orma'# dan na'"(at yan& t"!at ba !a'#"n, dan• P"mantauan "%"$ !"ma$a#an

4+ B"r$ontr#bu'# !ada !"nu#'an r"'"! y& ra'#onadan "$onom#', '"rta t"!at daam !"n&&unaanobat.

5+ Tu)uan t#a! un'ur P"ayanan %arma'#• Haru' r""8an d"n&an #nd#8#du• D#t"ta!$an '"-ara )"a', dan• D#$omun#$a'#$an '"-ara "%"$t#% $"!ada '"mua yan& t"r#bat


39/49

S0arat 'ela0anan armasi 0ang/aik

• Pro%"'#ona#'m" adaa( @a'o@ utama y&m"nda'ar# !ra$t#$, d#'am!#n& %a$tor "$onom#

• Untu$ !"n&&unaan obat do$t"r !"ru ma'u$andar# a!ot"$"r *'"-ara normat#%+

• Hubun&an $"m#traan b"rda'ar$an 'a#n& !"r-ayadan ya$#n daam b"rba&a# (a y& b"r$a#tand"n&an %arma$ot"ra!#

• A!ot"$"r !"ru #n%orma'# y& #nd"!"nd"n,$om!r"("n'#% dan muta$(#r t"ntan& t"ra!# danobat y& d#&una$an

• M"a$u$an a'"'m"n !ro%"'#ona t(d mat"r#!romo'# obat, '"rta !"ny"baran #n%orma'# y&t"a( d#"8aua'#

• A!ot"$"r '"'ua# !ro%"'# *'"(aru'nya+ a$ant"r#bat daam '"mua ta(a! !"r-obaan $#n#$


40/49

%ujuan 'ela0anan 'roesi!poteker dalam penggunaan o/at

0+ M"#ndun !a'#"n dar# t"r)ad#nya $"mba#!"nya$#t yan& b"r$a#tan d"n&an obat,m#'anya a"r atau r"a$'# obat y&m"ru$an

1+ M"nd"t"$'# dan m"m!"rba#$#$"t#da$t"!atan atau ba(aya t"ra!# y&d#b"r#$an '"-ara b"r'ama2'ama

4+ M"rama$an dan m"n-"&a( to$'#'#ta' obat

5+ M"n#n&$at$an $"!atu(an !a'#"n m"au#%un&'# %arma'# $#n#'


41/49

%ahap+tahap 2tama dalam proses penggunaanO/at

0+ Id"nt#@$a'# ma'aa( !a'#"n

1+ P"n&amb#an '")ara( !"n&&unaan obat

4+ P"nu#'an r"'"!ord"r

5+ S""$'# !rodu$ obat

6+ D#'!"n'#n& obat

7+ Edu$a'# dan $on'"#n& !a'#"n

+ P"mb"r#an $on'um'# obat

>+ P"mantauan t"ra!# obat

=+ E8aua'# !"n&&unaan obat0?+P"nd#d#$an in-ser!ice untu$ !ro%"'#ona

$"'"(atan

' k ik Di i


42/49

'raktik Dispensing 0ang"aik

Dispensing o/at adaa( !ro'"' yan& m"n-a$u! b"rba&a#$"atan yan& d#a$u$an a!ot"$"r, – Mua# dar# !"n"r#maan r"'"! *atau !"rm#ntaan obat b"ba' ba

!a'#"n+ – D"n&an m"ma't#$an !"ny"ra(an obat yan& t"!at ba !a'#"n

t'b

– S"rta $"mam!uannya m"n&on'um'# '"nd#r# d"n&an ba#$ 'raktik dispensing 0ang /aik adaa( 'uatu !ro'"'

!ra$t#$ y& m"ma't#$an ba(a 'uatu b"ntu$ y& "%"$t#% dar#obat y& b"nar – D#(antar$an $"!ada !a'#"n yan& b"nar – Daam do'#' dan $uant#ta' yan& t"rtu#'

– D"n&an #n'tru$'# yan& )"a', dan – Daam 'uatu $"ma'an yan& m"m"#(ara !ot"n'# obat

' ktik Di i


43/49

'raktik Dispensing 0ang"aik

• Pra$t#$ d#'!"n'#n& m"n-a$u! '"mua$"atan y& t"r)ad# antara a$tu r"'"!d#t"r#ma dan obat atau ba(an a#n y&

d#tu#' d#'am!a#$an $"!ada !a'#"n• D#'!"n'#n& m"ru!a$an 'aa( 'atu un'ur

8#ta dar# penggunaan o/at se*ararasional, '"a#n un'ur a#n ya#tu $"b#a'aan

!"nu#'an obat '"-ara ra'#ona


44/49

Kegiatan dalam 'rosesDispensing

• M"n"r#ma dan m"m8a#da'# r"'"!ord"r

• M"n&"rt# dan m"nnt"r!r"ta'# ma$'ud do$t"r!"nu#' r"'"!

• P"n'#an Pro@ P"n&obatan Pa'#"n *b#a d# RS+

• M"ny"d#a$an m"ra-#$ d"n&an t"#t#• M"mb"r# ada( dan "t#$"t yan& b"nar

• M"r"$am '"mua t#nda$an

• M"nd#'tr#bu'#$an obat ba(an a#n $"!ada !a'#"n,

d#'"rta# na'"(at atau #n%orma'# y& d#!"ru$an!a'#"n dan !"raat.

l i l


45/49

'ela0anan 'roesional!poteker 0ang 'roakti

• B#a'anya d"n&an b"r!"ran '"-ara a$t#%daam b"rba&a# $"atan *t"rutama d# RS+y& b"rtu)uan untu$ !"n#n&$atan mutu!"ayanan !a'#"n

• B"b"ra!a $"atan a. 30+ /arma'# dan T"ra!#

1+ S#'t"m !"mantauan !"n&&unaan obat

4+ P"n&"nda#an #n%"$'#

–)D.


46/49

!S'K %$K D!MD$KO3!

Daam Hubun&an DOKTER d"n&an Pro%"'# a#n


47/49

tika 'roesi

• Do$t"r (aru' '"au m"n)a&a danb"r!"&an& !ada "t#$a $"do$t"ran,t"rma'u$ daam (ubun&an dan

$omun#$a'# d"n&an !ro%"'# a#n• Do$t"r (aru' m"n&(ormat# !ro%"'# a#n

'"ba&a# m#tra $"r)a yan& '")a)ar '"-ara!ro%"'#, d"n&an tu)uan utama !"ayanan

t"rba#$ untu$ !a'#"n


48/49

Medikolegal

• Daam $ont"$' (ubun&an d"n&an !ro%"'# a#n3 – Do$t"r (aru' m"ma(am# 'am!a# d# mana tan&&un& )aab dan

""nan& !ro%"'#nya *a!a y& (aru' d#a$u$an dan t#da$ bo"(d#a$u$an+

– M"ma(am# '")au( mana !"nd""&a'#an da!at d#a$u$an – T"ta! b"rtan&&un& )aab dan m"m!"r(at#$an a'!"$

m"d#$o"&a, daam m"n)aan$an $oabora'# dan $"r)a 'amad"n&an !ro%"'# a#n, '"'ua# $""nan&an !ro%"'# ma'#n&2ma'#n&.

• Do$t"r a)#b m"ma(am# '"mua !"raturan !"rundan&an y&b"ra$u d# b#dan& $"'"(atan, $(u'u'nya yan& b"r(ubun&and"n&an !ra$t#$ $"do$t"ran. – UU, P"raturan M"nt"r#, P"raturan P"a$'ana dar# D#r)"n, d – K"t"ntuan daam #n't#tu'# '"!"rt# $ospital b Laws *Statuta RS+

dan Medical Staf b Laws *Statuta Sta% M"d#'+ – M"taat# b"rba&a# Standar Pro'"dur O!"ra'#ona *SPO+, P"tun)u$

P"a$'anaan *Ju$a$+ dan P"tun)u$ T"$n#' *Ju$n#'+ yan& ada


49/49

%#$M! K!S$H

kerjasama tim dan hubungan interpesonal dokter dengan tenaga kesehatan

Documents