Južnoslavenske književnosti između

dva svjetska rata

Podsjetimo se: Kako nazivamo književnost

između dva svjetska rata? Od kada do kada traje? Koje pravce ona obuhvata? Koje su odlike te književnosti? Koji pravac se razlikuje od ostalih

u tom periodu?

Srpska književnost između dva rata Slovenski jug zajednički časopis

srpskih i hrvatskih pisaca Beograd ponovo postaje kulturno

sjedište – povratak pisaca iz Francuske koji utječu na oblikovanje književnog života

Odbacivanje sistema vrijednosti kritičara J. Skerlića i B. Popovića

Iako su se, manje-više, pojavili svi pravci avangarde, najznačajniji je ekspresionizam

Ekspresionizam u Srbiji Prva faza: Počinje izlaskom zbirke Lirika Itake Miloša

Crnjanskog i Objašnjenjem Sumatre, koji se smatra programskim člankom ekspresionizma

Raskid sa tradicionalnom književnošću, akcenat na čovjeku kao kosmopolitskom biću > sumatraizam

Čežnja za visinama i daljinama Slobodni stih

Ekspresionizam u Srbiji

Druga faza: Konstruktivizam – bitan je način

građenja djela, njegova konstrukcija Ljubomir Micić pokreće časopis Zenit

> zenitizam po uzoru na dadaizam (konstruktivističko ustrojstvo književnog djela)

Socijalna literatura u Srbiji

Lijeva struja ekspresionizma Neoromantičari 30-ih godina XX stoljeća

približavaju se pokretu socijalne literature

Predstavnici: Risto Ratković, Jovan Popović, Rade Drainac i dr.

Nadrealizam u Srbiji Ogranak pokreta sa sjedištem u Parizu Dvije faze: a) prednadrealistička faza – prihvatanje

nadrealističkih stavovab) nadrealistička faza – nadrealizam kao

organiziran književni pokret: Oskar Davičo, Marko Ristić, Aleksandar Vučo i dr.

Poslije 1932. grupa se raspada i većina ih se javno odriče nadrealizma, pristupajući socrealizmu ili Krleži

Hrvatska književnost između dva rata

Moderna simbolično završava smrću A. G. Matoša 1914, a počinje Krležinom dramom Legenda i objavljivanjem zbornika Hrvatska mlada lirika, u kojoj su pjesme i Ive Andrića i Tina Ujevića

Ekspresionizam u Hrvatskoj Krležine drame: Kraljevo, Kristofor

Kolumbo, Michelangelo Buonarotti Antun Branko Šimić, pjesnik i kritičar -

centralna ličnost ekspresionizma u Hrvatskoj. Nova književnost mora odbaciti sve trope i figure (aliteracije, metonimije, asonance...)

Miroslav Krleža – počeo kao ekspresionista, a zatim se okrenuo socrealizmu

Tin Ujević, Gustav Krklec

Socrealizam u Hrvatskoj Ni ekspresionizam ni socrealizam

nisu izdiferencirani do kraja kao samostalni pokreti

Književnost u službi revolucije (književnost postaje utilitarna – korisna, u službi praktičnih ciljeva)

Mile Budak, Slavko Kolar, Vjekoslav Kaleb

Međuratna književnost u BiH Književnost se djelimično koristi kao

sredstvo nacionalne borbe Kao posljedica nepriznavanja bh.

zasebnosti Sarajevo gubi status kulturnog centra te se pisci sve više okreću Zagrebu i Beogradu

Književnost Mlade Bosne – ekspresionisti i futuristi. Književni rad je politička borba za ideju jugoslavenstva: Dimitrije Mitrinović, Vladimir Gaćinović, Borivoje Jevtić

Dvije književne struje Prva struja – Književni jug,

Vladimir Ćorović i Ivo Andrić (ideja jugoslavenstva)

Druga struja – Vijavica i Juriš, A. B. Šimić, Hamza Humo, Ahmed Muradbegović

Obnova nacionalnih časopisa: Gajret, Novi behar, La Benevolencia

Dva uzora

Jovan Kršić: Pripovjedačka Bosna – uzor u usmenoj poeziji (sevdalinka i epske pjesme) – Grupa sarajevskih književnika (Humo, Samokovlija, Kršić)

Ekspresionisti i socrealisti: Hasan Kikić, Eli Finci, Skender Kulenović, Zija Dizdarević

Ekspresionizam u BiH Hamza Humo i Ahmed

Muradbegović Bh. pisci svoje ideje i težnje nisu

mogli uklopiti u program ekspresionizma, stoga je 30-ih godina XX stoljeća nastala čudna kombinacija ekspresionizma i socrealizma

Predstavnici: Hasan Kikić i Novak Simić

PredstavniciBiH A. H. Bjelevac, Hamza Humo, Ahmed

Muradbegović, Hasan Kikić, Zija Dizdarević, Alija Nematek, Branko Ćopić, Ivo Andrić, Nikola Šop

Srbija Borivoje Jevtić, Marko Marković, Novak Simić, Jovan Radulović

Hrvatska

Miroslav Krleža, Tin Ujević, A. B. Šimić

Jevreji Isak Samokovlija, Laura Papo-Bohoreta