Jak wybrać ogrzewanie domu?

– 10 ważnych punktów

Kryteria techniczne i ekonomiczne wyboru systemu grzewczego

Wpływ warunków zabudowy na wybór rodzaju źródła ciepła

Zalecenia dla wyboru standardu energetycznego budynku

Wydanie 1/2015

28.02.2015

www.eko-blog.pl www.vaillant.pl

2

Koszty ogrzewania – znaczenie dla budżetu

gospodarstwa domowego

Największy udział w kosztach zakupu paliw i energii elektrycznej stanowią

koszty wynikające z potrzeb ogrzewania domu oraz podgrzewania ciepłej wody

użytkowej. W domu jednorodzinnym łączne potrzeby ciepła wynoszą zwykle

powyżej 80% całkowitego bilansu energetycznego. Wybór systemu ogrzewania

jest decyzją o długofalowych skutkach, dzięki której mieszkańcy będą obarczeni

niskimi lub wysokimi kosztami ogrzewania. Równie istotny będzie poziom

komfortu i bezpieczeństwa użytkowania wybranego systemu grzewczego.

Rys. Poglądowy bilans

zużycia energii w budynku

jednorodzinnym (wg. asue.de)

3

Jak wybrać system grzewczy dla domu?

Jak wybrać ogrzewanie

dla planowanego domu?

€

Pytanie o wybór systemu ogrzewania domu powinno być więc stawiane na

etapie wstępnego projektu nowego budynku. Dzięki temu można dostosować

do potrzeb układ pomieszczeń, konstrukcję budynku, wymagane przyłącza

i elementy wyposażenia technicznego. Pozwoli to uniknąć zbędnych wydatków

podczas inwestycji i przyspieszyć oddanie budynku do użytku.

10 ważnych punktów do uwzględnienia w procesie decyzyjnym

4

1. Ustalenie standardu energetycznego

nowobudowanego domu jednorodzinnego

Obecnym standardem dla nowo budowanych domów jednorodzinnych powinien

być tzw. standard energetyczny NF40. Budynek tego rodzaju cechuje się

zapotrzebowaniem ciepła dla celów grzewczych na poziomie 40 kWh/m2rok.

Oznacza to, że każdy 1 m2 powierzchni ogrzewanej domu wymagać będzie

spalenia około 4 m3 gazu ziemnego lub około 9÷13 kWh energii elektrycznej przy

zastosowaniu pompy ciepła. Jeszcze niższe zapotrzebowanie ciepła będzie

uzyskiwane dla budynków tzw. pasywnych w standardzie NF15.

Największy udział w zapotrzebowaniu

ciepła wynika ze strat na wentylację oraz

przenikanie ciepła przez ściany, dach

i okna budynku.

Budowa budynku w standardzie NF15 lub

NF40 może liczyć aktualnie (stan na 02.2015)

na dofinansowanie w ramach programu

ogólnopolskiego NFOŚiGW.

5

2. Wybór rodzaju paliwa/energii

Kluczowa decyzja o wyborze rodzaju paliwa rzutuje wprost na komfort

użytkowania systemu grzewczego oraz koszty ogrzewania domu. W praktyce, gdy

budynek może być przyłączony do sieci gazociągowej, bardzo często za źródło

ciepła wybierany jest gazowy kocioł kondensacyjny. Jeśli podłączenie budynku

do sieci gazociągowej jest realne w bliskiej przyszłości, można wykorzystać jako

paliwo gaz płynny. Ten sam kocioł kondensacyjny można następnie w szybki

sposób przezbroić w celu przystosowania do spalania gazu ziemnego.

Jeśli koszty ogrzewania mają być jeszcze

niższe, zakładane jest chłodzenie latem

budynku, czy też eliminowana budowa

komina, to wybór powinien paść na pompę

ciepła typu powietrze/woda lub grunt/woda.

Niezależność od paliwa/energii z sieci

uzyskuje się stosując kocioł opalany olejem

opałowym, gazem płynnym lub paliwem

stałym. Z uwagi na ekonomię oraz ekologię,

są to coraz rzadziej stosowane rozwiązania.

6

3. W jakim stopniu ma być wykorzystana

energia odnawialna?

Połączenie podstawowego źródła ciepła (kotła grzewczego, pompy ciepła)

dodatkowo z instalacją solarną pozwala na dalsze ograniczenie kosztów

ogrzewania, jednocześnie skracając czas pracy źródła ciepła co dodatkowo

wpływa na wydłużenie jego żywotności.

Standardowo instalacja solarna złożona zwykle z 2÷3 kolektorów płaskich (dla

rodziny 4-osobowej) służy do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, dla której

roczne oszczędności w zużyciu paliwa mogą sięgać 60%.

W krajach Europy Zachodniej częściej

znajdują zastosowanie instalacje solarne

przeznaczone dodatkowo do wspomagania

ogrzewania. Wówczas roczne łączne

oszczędności (dla ciepłej wody użytkowej

i centralnego ogrzewania) mogą wynieść

rocznie od 20 do 30% w przypadku

budynków niskoenergetycznych.

7

4. Ustalenie planowanego miejsca zabudowy

źródła ciepła w budynku

Nowoczesne gazowe kotły kondensacyjne z zamkniętą komorą spalania, można

instalować w wielu pomieszczeniach domu, np. gospodarczych, w pralni, łazience

czy w kuchni. Jest to możliwe dzięki zwartym gabarytom, cichej pracy, a przede

wszystkim dzięki bezpiecznej i ekonomicznej pracy niezależnej od powietrza

wewnętrznego. Przy braku miejsca wewnątrz budynku można zastosować pompę

ciepła typu powietrze/woda przystosowaną do montażu na zewnątrz budynku.

8

5. W razie wyboru kotła grzewczego ustalenie

lokalizacji komina dla odprowadzenia spalin

Odprowadzenie spalin z kotła gazowego w nowym domu najczęściej korzysta

z możliwości technicznych zamkniętej komory spalania. Kocioł może być

wówczas podłączony do 2-ściennego systemu spalinowo-powietrznego lub

pobierać powietrze oddzielnym przewodem powietrznym. Sam komin najczęściej

lokalizowany jest wewnątrz budynku lub rzadziej znajduje się na ścianie

zewnętrznej (w wersji izolowanej cieplnie).

W budynkach jednorodzinnych wolnostojących można stosować jeszcze jedną

opcję – odprowadzenie spalin bezpośrednio przez ścianę. Dotyczy to kotłów

o mocy grzewczej ograniczonej do 21 kW przy spełnieniu wymaganych odległości

wyrzutu spalin od poziomu terenu, okien i zagłębień w elewacji.

9

6. Zaplanowanie przebiegu przewodów

instalacji solarnej, układu klimatyzacji, itp.

Na etapie projektowania domu lub co najmniej na etapu wykonywania jego stanu

surowego, należy zaplanować rozmieszczenie urządzeń systemu grzewczego:

źródła ciepła, grzejników, rozdzielaczy ogrzewania podłogowego, a także

dodatkowych układów jak np. instalacja solarna, czy też klimatyzacja budynku.

Przewody prowadzone w posadzce czy też w przegrodach domu, będą później

trudno dostępne. Należy starannie dobrać wielkość instalacji solarnej – ilość

kolektorów słonecznych i w związku z tym wymagane średnice przewodów. Ich

przewymiarowanie może powodować poważne problemy eksploatacyjne.

Nawet gdy instalacja solarna nie jest

początkowo planowana w budynku, warto

na etapie stanu surowego przeprowadzić

przewody pomiędzy dachem, a miejscem

zabudowy podgrzewacza wody użytkowej

lub zbiornika buforowego wody grzewczej.

Ułatwi to maksymalnie zastosowanie takiej

instalacji w przyszłości.

10

7. Wybór systemu ogrzewania budynku

- grzejnikowe, czy podłogowe?

Wybór systemu ogrzewania wiąże się temperaturami jego pracy, co w wysokim

stopniu wpływa na dobór i eksploatację nowoczesnych źródeł ciepła takich jak

w szczególności kocioł kondensacyjny, czy też pompa ciepła.

Koszty inwestycji dla ogrzewania podłogowego zazwyczaj są wyższe około 10

do 30% w porównaniu do ogrzewania grzejnikowego (chociaż zależy to od tego

jakie grzejniki będą stosowane). Jednak zastosowanie ogrzewania podłogowego

podwyższa średniroczną sprawność kotła kondensacyjnego o kilka procent,

a dla pompy ciepła nawet o 20÷30% w porównaniu do układu z grzejnikami.

Zastosowanie ogrzewania podłogowego

bez dodatkowych grzejników możliwe jest

przy dobrym standardzie energetycznym

budynku (jak np. NF40). Wówczas źródło

ciepła pracuje z niskimi temperaturami

roboczymi nie podwyższanymi z uwagi

na brak grzejników, uzyskują swoją

najwyższą sprawność pracy.

11

8. Wybór sposobu podgrzewania ciepłej

wody użytkowej – centralnie lub miejscowo?

Zastosowanie ekonomicznych w pracy źródeł ciepła, jak kocioł kondensacyjny,

czy pompa ciepła, stwarza dobre warunki do współpracy z pojemnościowym

podgrzewaczem wody użytkowej. Straty ciepła w układzie cyrkulacji wody należy

minimalizować poprzez stosowanie skutecznej izolacji cieplnej przewodów wody

oraz czasowe lub inne włączanie pompy cyrkulacyjnej wg potrzeb mieszkańców.

Decyzja o wyborze rodzaju kotła to również wybór pomiędzy kotłem jedno-,

a dwufunkcyjnym. Kocioł dwufunkcyjny stosowany jest tam, gdzie punkty poboru

wody użytkowej są położone blisko siebie, brak jest przewodów cyrkulacji wody

w budynku a także miejsca na podgrzewacz pojemnościowy wody.

12

9. Sprawdzenie możliwości uzyskania dotacji

wspierających inwestycję

Inwestycje w ekonomiczne i ekologiczne systemy grzewcze mogą być

w niektórych przypadkach wspierane w ramach programów ogólnopolskich lub

lokalnych. Wsparcie może być udzielane zarówno w formie dotacji, jak i nisko-

-procentowanych kredytów. Informacje o lokalnych formach wsparcia dostępne

są w urzędach miasta, gminy, starostwach powiatowych. W zależności od

województwa wsparcia udzielać mogą także Wojewódzkie Fundusze Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW)

Ogólnopolskie programy skierowane do indywidualnych klientów prowadzone

są zazwyczaj przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki

Wodnej (NFOŚiGW) nfosigw.gov.pl

Przykładowo NFOŚiGW prowadzi aktualnie (stan

na 02.2015) program wsparcia budowy budynków

energooszczędnych (standard NF40) i pasywnych

(NF15). Wsparcie dotyczy także wyposażenia ich

w nowoczesne system grzewcze.

13

10. Emisje zanieczyszczeń i lokalna

jakość powietrza

Emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw

w budynkach indywidualnych jest kilka razy

wyższa niż dla dużej energetyki.

Problem niskiej emisji zanieczyszczeń jest

jednym z głównych powodów złej jakości powietrza

i negatywnego wpływu na zdrowie człowieka.

Nowoczesne kotły kondensacyjne, pompy ciepła,

a także kolektory słoneczne ograniczają do minimum

obciążenie środowiska naturalnego nie tylko w skali

globalnej, ale także lokalnie w otoczeniu domu.

Chłodzenie

www.eko-blog.pl www.vaillant.pl

Ogrzewanie

Energia odnawialna

Kotły gazowe

Kotły olejowe

Pompy ciepła

Kolektory słoneczne

Systemy wentylacji