izdavač: agencija za zaštitu ţivotne sredine crne gore za ... · okrugli sto: ,,zaštita...

Okrugli sto: ,,Zaštita životne sredine i NATO’’

1

Izdavač:

Agencija za zaštitu ţivotne sredine Crne Gore

Za izdavača:

Daliborka Pejović, dipl. pravnik

Direktor Agencije za zaštitu ţivotne sredine Crne Gore

Obrađivači:

Dušan Raspopović, dipl.ing. poljoprivrede

Mr Bojan Bašanović, magistar ekonomije i dipl.sociolog

Dizajn korica:

Kooordinacioni tim za implementaciju Komunikacione

strategije o evroatlantskim integracijama Crne Gore


2

SADRŽAJ

1. Uvod.........................................................................4 2. Otvaranje Okruglog stola......................................5

2.1. Vladimir Gasparič, pozdravni govor..................5 2.2. Ivana Vojinović, pozdravni govor......................5 2.3. Daliborka Pejović, pozdravni govor..................6

3. Prva panel diskusija – Bezbjednost i odbrana....7

3.1. Prezentacija: ,,Vanredne situacije i podrška zemalja članica NATO’’ – Zoran Begović, Ministarstvo unutrašnjih poslova...............................7 3.2. Prezentacija: ,,Uništavanje viška naoruţanja i njegov uticaj na ţivotnu sredinu’’ - Ljiljana Đerković, Ministarstvo odbrane..............................................13

4. Druga panel diskusija - Strategije i politike……22 4.1. Prezentacija: ,,Zaštita ţivotne sredine i NATO -

Zagađenje Jadranskog basena’’- Nada Medenica, Centar za ekotoksikološka ispitivanja (CETI)..............................................................22

4.2. Prezentacija: ,,Hidrometeorološki projekti – prekogranična saradnja’’ - Luka Mitrović, Hidrometeorološki zavod Crne Gore (HMZCG).........................................................30

4.3. Prezentacija: „Harmonizacija karata seizmičkog hazarda zemalja Zapadnog Balkana" - Branislav Glavatović, Seizmološki zavod Crne Gore......40


3

4.4. Prezentacija: ,,Razminiranje mora i zaštita ţivotne sredine’’ - Veselin Mijajlović, Regionalni centar za obuku ronilaca za podvodno razminiranje (RCUD)............................................................48

5. Treća panel diskusija – Projekti…………………63

5.1. Prezentacija: ,,Modeliranje i simulacije

vazdušnih zagađivača u urbanim sredinama u

incidentnim situacijama’’ - Radovan Stojanović,

ETF – Podgorica..............................................63

5.2. Prezentacija: ,,Vanredne situacije i podrška

partnera’’ - Zoran Mrdak, Nacionalni park

,,Skadarsko

jezero’’.............................................................74

5.3. Prezentacija: ,,NVO u ulozi odgovornog

građanina’’ - Aleksandar Dedović NVO ,,ALFA

Centar’’............................................................80

6. Preporuke i zaključci Okruglog stola…………..85

6.1.Lista učesnika Okruglog stola………………….87


4

UVOD

Dragi čitaoci,

U okviru aktivnosti informisanja crnogorske javnosti sa informacijama u vezi sa naučnim i ekološkim aspektima članstva u Sjevernoatlantskoj alijansi, Agencija za zaštitu životne sredine i Kooordinacioni tim za implementaciju Komunikacione strategije o evroatlantskim integracijama Crne Gore organizovali su Okrugli sto: „Zaštita životna sredine i NATO“.

Cilj događaja bila je razmjena dosadašnjih

iskustava i dalje unaprjeđenje procesa informisanja

javnosti o evroatlantskoj perspektivi, sa posebnim

akcentom na očuvanju ţivotne sredine kao jednog od

preduslova bezbjednosti građana.

Na Okruglom stolu se govorilo o dostupnim

mehanizmima koji doprinose korišćenju novih

tehnologija, unaprijeđenju zaštite ţivotne sredine, a time

i poboljšanju kvaliteta ţivota svih građana Crne Gore.

Učesnici Okruglog stola bili su: predstavnici političkih partija, drţavnih organa, predstavnici nevladinog sektora i akademske zajednice, studenti koji se bave procesom evroatlantskih integracija i zaštitom ţivotne sredine kao i diplomatski predstavnici R.Slovenije, Kontakt ambasade za NATO u Crnoj Gori.

Daliborka Pejović

Direktor Agencije za zaštitu životne sredine


5

Otvaranje Okruglog stola

Vladimir Gasparič , Ambasador Republike Slovenije,

u Crnoj Gori (izvod iz pozdravnog govora)

,,Zaštita ţivotne sredine jedan je od ključnih

izazova za male drţave, orijentisane na razvoj turizma,

kao što su Crna Gora i Slovenija. Inostrani turisti to

odmah osjete, nema turizma bez čiste okoline. Ulaskom

u NATO, svaka drţava ima mogućnost da kroz brojne

odbore učestvuje u vaţnim projektima koji doprinose

očuvanju ţivotne sredine i bezbjednosti uopšte.

Ekstremni vremenski uslovi, nedostatak prirodnih izvora,

zagađivanje okoline, sve to vodi u prirodne katastrofe,

koje mogu prouzrokovati tenzije i destabilizaciju, kao i

sukob u određenim sredinama, i uloga NATO-a je da to

sprječava kroz razne aktivnosti’’.

Mr Ivana Vojinović, pomoćnica ministra održivog

razvoja i turizma

,,Ulazak u NATO donio bi Crnoj Gori višestruke

koristi, prvenstveno ekonomske. Doći će do poboljšanja

kreditnog rejtinga i direktnog privlačenja stranih

investicija. Kada je riječ o oblasti ţivotne sredine,

članstvo u NATO otvoriće nam mogućnosti za efikasnije

i odrţivije upravljanje prirodnim resursima i bogatstvima,

naročito onim koje dijelimo sa drugim drţavama.

Drţave koje su ušle u NATO, postale su najposjećenije

turističke destinacije, a porast u toj oblasti biljeţe i one

koje su izrazile spremnost da se priključe Alijansi’’.


6

Daliborka Pejović, direktorica Agencije za zaštitu

životne sredine (izvod iz pozdravnog govora)

,,Ulazak u NATO za Crnu Goru nema samo vojnu i političku, već i dimenziju bezbjednosti u ţivotnoj sredini.

Zadatak okruglog stola: ,,Zaštita životne sredine i NATO’’ nije da građane ubijedi da treba ući u Alijansu, već da se argumentovano objasni suština evroatlanskih integracija. Tri ključna ekološko - bezbjedonosna problema u Crnoj Gori su: klimatske promjene, uništavanje viška naoruţanja i sanacija crnih ekoloških tačaka.

Uništavanje viška naoruţanja i sanacija crnih ekoloških tačaka, vaţne su aktivnosti kojima Crna Gora nastoji da prati međunarodne trendove u rješavanju ekoloških izazova. Ima tendencija da klimatske promjene u narednih sedamdeset godina mogu dovesti do povećanja temperature u Crnoj Gori za oko 4,8 stepeni, što moţe imati nesagledive posljedice za ukupan ekonomski i turistički, kao i kulturološki razvoj Crne Gore’’.


7

Prva panel diskusija – Bezbjednost i

odbrana

Prezentacija: ,,Vanredne situacije i podrška zemalja

članica NATO’’

Zoran Begović, pomoćnik ministra za civilnu

bezbijednost i vanredne situacije MUP-a Crne Gore

CRNA GORA I NATO

SEKTOR ZA VANREDNE SITUACIJE

I CIVILNU BEZBJEDNOST


8

NATO

NIJE DILEMA

NEGO

POTREBA

CRNE GORE


9

NATO

North Atlantic Treaty Organisation

Međunarodni sistem za reagovanje

NATO / EADRCC

Evroatlansko partnerstvo

(NATO + 20 partnera)

NATO/Partnerstvo

za mirEAPC (Evroatlanski

savez partnerstva)

EADRCC


10

E A D R C C

Euro-Atlantic Disaster

Response Coordination Centre

Evroatlanski koordinacioni centar

za reagovanje u slučaju katastrofa

Započeo sa radom 3. 6. 1998 god.

EADRCC

Informisanje generalnog sekretara NATO-a o

katastrofama i zahtjevima za meĎunarodnu pomoć

Koordinisanje reagovanja na nesreće na zahtjev

pogoĎene države

Sredstvo za razmjenu informacija za države EAPC-a

po pitanju pomoći u nesrećama

Njegove funkcije :


11

BENEFITI KOJE DONOSI ČLANSTVO U EU

I NATO:

- Crna Gora postaje dio šireg odgovora na izazove vanrednih situacija, što omogućava

1. neposrednu pomoć:

- u opremi i sredstvima u vanrednim situacijama

- u spasilačkim timovima

- expertsku pomoć

- logistiku

BENEFITI KOJE DONOSI ČLANSTVOU EU I

NATO:

2. pomoć u razvoju sistema u svim segmentima:

- preventiva

- obuka spasilačkih jedinica i timova

- opremanje spasilačkih jedinica i timova savremenom opremom i sredstvima

- uspostavljanje neophodnih standarda za opremu i sredstva

- uspostavljanje neophodnih procedura za korišćenje opreme i

sredstava

- uspostavljanje standardnih operativnih postupaka djelovanja u

vanrednim situacijama

- korišćenje svih vrsta informacija, podataka i procjena (satelitski snimci i dr.)

- korišćenje resursa razvijenih država

- korišćenje modela za izrade procjena ugroženosti

- korišćenje modela za izrade planova djelovanja


12

BENEFITI KOJE DONOSI ČLANSTVOU EU I

NATO:

3. korišćenje informacija sa sistema ranog upozoravanja

- umrežavanje u hidrološke, meteorološke i seizmološke sisteme informacija

NATO

NIJE DILEMA

NEGO

POTREBA

CRNE GORE


13

Prezentacija: ,,Uništavanje viška naoružanja i njegov

uticaj na životnu sredinu’’

UNIŠTAVANJE VIŠKA NAORUŢANJA I

NJEGOV UTICAJ NA ŢIVOTNU SREDINU

Samostalni savjetnik zaštite ŢS

Ljiljana Đerković, dipl. ing.

MINISTARSTVO ODBRANE CRNE GORE


14

VIŠKOVI MUNICIJE

2006. 2011.

UKUPN0 MUNICIJE 12.136,82 t UKUPNO MUNICIJE 6.643,91 t

POTREBENO MUNICIJE ZA VOJSKU CRNE GORE

2.385,37 tPOTREBENO MUNICIJE ZA VOJSKU CRNE GORE

2.385,37 t

VIŠKOVI MUNICIJE 9.751,45 t VIŠKOVI MUNICIJE 4.258,54 t

OD 2006. DO KRAJA 2011. GODINE VIŠKOVI MUNICIJE SU SMANJENI ZA 5.492,91 TONA

PRISTAN

1.064,7 t.

ŠPILJICE

228,3 t.

PETROVIĆI

707,5 t.

SASOVIĆI

1.014,1 t.

OPATOVO

1.142,5 t.

ROGAME

361,8 t.

TARAŠ

849,0 t.

BREZOVIK

6.191,2 t.

PLJEVLJA

223,4 t.

RAZMJEŠTAJ UbS VCG (iz 2006)

Ukupno 12.136,80 tViškovi 9.751,45 t.

GOLUBOVCI

354,3 t.

KOLIĈINE MUNICIJE PO SKLADIŠTIMA 2006.


15

PRISTAN

713,45 t.

ŠPILJICE

0,0 t.

PETROVIĆI

430,62 t.

SASOVIĆI

501,91 t.

OPATOVO

784,90 t.

ROGAME

242,55 t.

TARAŠ

566,88 t.

BREZOVIK

3.165,98 t.

PLJEVLJA

99,17 t.

RAZMJEŠTAJ UbS VCG (iz 2006)

Ukupno 6.643,91 t.Viškovi 4.258,54 t.

GOLUBOVCI

138,45 t.

KOLIĈINE MUNICIJE PO SKLADIŠTIMA 2011.

RJEŠAVANJE VIŠKOVA MUNICIJENEUTRALIZACIJOM

251.83Po potrebi

NAĈIN

U SOPSTVENOJ ORGANIZACIJI

MONDEM

TEHNIĈKI SPORAZUM

1.490

1.888

577,94

892,29

REALIZOVANOPLANIRANO

DO SADA JE UKUPNO NEUTRALISANO

1.722,06 tona

*U tonama


16

REALIZACIJA UNIŠTAVANJA VIŠKA MUNICIJE PO PROGRAMU “MONDEM”!

Demilitarizaciju finansira UNDP i OSCE

Neutralizacija se realizuje kapacitetima preduzeća “Poliex” Berane i “Tara” Mojkovac

1. U prvoj fazi završena je neutralizacija 430,43 tone municije.

2. U toku je neutralizacija viškova u II fazi. Predviđeno je da se neutrališe 702,4 tone. Do sada je završena

neutralizacija 147,51 tona

Preduzeća vrše delaboraciju municije (rastavljanje).

Delaborisane opasne komponente se koriste u privredne svrhe (exploziv TNT), uništavaju detonacijom (inicijalna sredstva) i spaljuju (baruti i ostali eksplozivi)

Preduzeća posjeduju Elaborate zaštite ţivotne sredine i

vrše redovna ispitivanja parametara ŢS.

Neutralizacija po “MONDEM” programu

realizuje se kapacitetima preduzeća “Poliex”

Berane i “Tara” Mojkovac


17

Dio opreme za delaboraciju municije u preduzećima „Poliex“ Berane i „Tara“ Mojkovac

Tehniĉki sporazum o uništenju malog i lakog naoruţanja

Za uništenje1.888 t

Uništeno892 t

Rakete “Strela 2M” – 1.500 kom.

Kasetne bombe – 353 kom.

Morske mine – 1.481 kom.

Raketne dubinske bombe – 56 kom.

Bombe morske dubinske i protivdiverzantske – 18.325 kom.

Avio bombe – 521 kom.

Ostala avio sredstva – 2.948 kom.

Razne mine KoV – 16.919 kom.

Ostaje996 t

UNIŠTENA MUNICIJA


18

Dio uništene municije po Tehničkomsporazumu

Do sada je, u okviru ovog programa neutralisano 892.3 tone

municije i to: 330.94 tone detonacijom (eksplozijom) i 561.33 tone

delaboracijom (rastavljanjem na sastavne dijeloje).

Delaboracija je raĊena u pogonima preduzeća "Booster" iz Nikšića,

a detonacija na poligonima »Pusti Lisac« 43.5 tona, »Prage« 40.56

tona i »Latiĉno-Golija« 246.88 tona.

Delaboracijom su raĊene morske mine koje su laborisane sa

eksplozivom TNT, koje je preduzeće koristilo za privredne svrhe.

Detonacijom (330,94 tone) uništene su sledeće vrste i koliĉine

opasnih elemenata i to:

•461,58 kg exploziva heksogena (RDX), (hem. form. (CH2NNO2)3)

•15.123,7 kg. smješe exploziva trotila i heksogena (TNT:RDX),

•22.143 kg exploziva trotila (TNT), (hem. form. (C6H2(NO2)3CH3)

•8.800 kg. Explozina amonijum nitrat (AN), (hem. form. (NH4NO3)

•927,64 kg. malodimnih baruta, nitroceluloznih i nitroglicerinskih

(NC i NG) (hem. form. C24H31N9O38 i C3H5(ONO2)3

REALIZACIJA NEUTRALIZACIJE PO TEHNIĈKOM

SPORAZUMU


19

Produkti kod eksplozije navedene

municije

• Uvidom u hemijske formule uništenih eksplozivnih materija vidi se da se one sastoje od samo 4 hemijska elemenata: C, H, O i N

• Iz toga slijedi da su produkti eksplozije gasovi: CO2, CO, H2O, H2, NO2, O2, NO i C (čađ ili gar).

• Svi ostali nus produkti su neznatni.

• Uništavanje detonacija na svim poiligonima

vršeno je u skladu sa propisima.

• Maksimalna koliĉina eksploziva po jednoj

fugasi bila je 22 kg. na poligonima „Pusti

Lisac“ i „Prage“ i 250 kg. na poligonu

„Latiĉno“ Golija.

• Efekti udarnog talasa, seizmiĉkog dejstva,

parĉadnog dejstva i dr. nijesu mogli da

nanesu nikakvu štetu okolnim objektima.

• U Vojsci Grne Gore ne postoji radioaktivna

municija, municija punjena bojnim otrovima

niti biološkim agensima.

Ostali efekti uništavanja detonacijom


20

ANALIZA REZULTATA DRUGIH LABORATORIJA

• Analizom je ustanovljeno da su teški metali prisutni u najvećoj mjeri u Višnjića dolu (5.000 m).

• Cd i Hg na mjestu opaljenja nema a u Višnjića Dolu su povećani 2 puta,

• Veća koncetracija teških metala nađena je na dubini od 30 cm od površine ili 10 cm, što ukazuje ili na njegovo prirodno porijeklo ili na dugotrajno zagađenje,

• Teških metala As, Hg, B, Cd, nema u uništenoj municiji, dok Cr i Ni ima u košuljicama zrna kao dodatak čeličnoj leguri. Međutim oni se nijesu mogli ni u kom slučaju izdvojiti kao elementarni.

• Prisustvo teških metala na ovoj lokaciji nije od

uništene municije.

Uništavanje u sopstvenoj organizaciji

• Do sada je uništeno 251,83 tona

• Radi se o municiji koja je u proteklom vremenu postala nestabilna.

Neutralizacija (delaboracija) je vršena u preduzećima „Poliex“ Berane i „Tara“ Mojkovac.


21

Uništavanje toksičnih i opasnih materija

UNIŠTENO

48.1 t Oksidator AK-20K

(Melange)

42.7 t Raketno gorivo TG-02

25.8 t Prah za NAPALM bombe

Uništeno od strane

kompanije “SAKAB” –Švedska

,,Smatramo da je u narednom periodu, u daljim

aktivnostima na uništavanju UbS-a neophodno

uspostaviti trajni monitoring sadrţaja mogućih

razgradnih produkata eksploziva odnosno sadrţaja

TNT-a i ugljovodonika, kao i ostalih parametara u

zemljištu, vodama i biološkom materijalu u cilju

pravovremenog preduzimanja’’.

Ljiljana Đerković, Ministarstvo odbrane


22

Druga panel diskusija - Strategije i

politike

Prezentacija – ,,Zaštita životne sredine i NATO -

Zagađenje Jadranskog basena’’

Nada Medenica

Centar za ekotoksikološka ispitivanja CG

novembar 2011. godine


23

Prednosti ulaska CG u NATO Približavanjem i njenim punopravnim članstvom u NATO-u kreira se

politički, bezbjednosni i ekonomski okvir za uspješan sveukupni razvoj;

Članstvo de donijeti dugoročne pozitivne ekonomske efekte koji de uticati na poboljšanje kreditnog rejtinga, povedanje agregatne tražnje, rast BDP-a, sigurnije i bezbjednije tržište za strana ulaganja, posebno razvijenih članica NATO-a;

Obaveza uvažavanja svih zakonom propisanih mjera zaštite životnesredine;

NATO je u posljednje 2 decenije značajno podigao standarde u smislu ekološke sigurnosti i zaštite životne sredine, CG kao ekološkadržava bi mogla da iskoristi fondove koje Savez nudi za projekteživotne sredine;

NATO i životna sredina Životna sredina - prevencija i sistem djelovanja u situacijama kao što

su ekstremni vremenski uslovi, zagađenja izazvana nesredama, sprečavanje zloupotrebe iskorišdavanja prirodnih resursa, energetskabezbjednost, uništavanje zaliha starog naoružanja i zastarjele municije, izgradnja kapaciteta i stvaranje sistema reagovanja u slučaju prirodnih tj. ekoloških rizika i zagađenja i preventivne mjere protiv eko-terorizma;

Kontrola ekoloških rizika kako bi se unaprijedila bezbijednost uopšte;

NATO pruža pomod partnerskim zemljama u smanjenju i eliminisanju rizika za stanovništvo i životnu sredinu;

Podrška u rešavanju regionalnih prioriteta - prekogranični rizici, upravljanje prekograničnim prirodnim resursima, podizanje svijesti, informisanost i obrazovanje...


24

VODE Jedan od osnovnih ciljeva politike očuvanja, zaštite i unapređenja

životne sredine je očuvanje kvaliteta voda, a time i ljudskog zdravlja, kao i zaštita prirodnih resursa koji direktno ili indirektno utiču na vode;

Vode - jedan od osnovnih i najugroženijih elemenata životne sredinei osnovni pokazatelj opšteg stanja ambijenta;

Okvirna Direktiva o vodama (Directive 2000/60/EC) - dugoročnapolitika u oblasti voda kao i principi i standardi u kreiranju i realizacijipolitike održive upotrebe i zaštite voda;

Cilj - dovođenje svih prirodnih voda u dobro stanje i obezbjeđenje dobrog hidrološkog, hemijskog i ekološkog statusa voda do 2015. godine.

MORE Jadransko more, kao i obalno područje od izuzetne su važnosti za CG

zbog svog geostrateškog položaja, kao i izrazite biološkeraznovrsnosti;

More i obalni prostor izloženi su velikim pritiscima;

Ljudske aktivnosti dovode do kontinuiranog zagađenja, čime se ugrožava morski ekosistem i narušava vrijednost obalnog područja;

More ima svojstva samopročišdavanja do određene granice -smatralo se da su mora i okeani “kanta za smede” zbog velikog prihvatnog kapaciteta – najugroženiji su zalivi i poluzatvorena mora npr. Sredozemlja;

Morski organizmi imaju veliku toleranciju na postepene promjene u okolini (kroz adaptaciju, aklimatizaciju i evoluciju) – to se ne smijezloupotrebljavati.


25

Zagađenje Prema oblicima: fizički – čvrstim otpadom, naftom, povišenom temperaturom; hemijski – organskim i neorganskim materijama, pesticidima, teškim metalima; biološki – prenamnožavanjem patogenih mikroorganizama, virusa, stranih

vrsta; radioaktivno – nuklearne probe, havarije podmornica, nuklearni otpad i sl.

Zagađenje

Prema izvorima: •zagađivanje sa kopna, •zagađivanje sa brodova, •zagađivanja iz vazduha.


26

Zagađenje

Oko 80% zagađenja u morima dolazi od aktivnosti na kopnu. 60% svjetskog transporta nafte ide morskim putem i mora i okeani su najugroženiji kada je riječ o takvoj vrsti zagađenja. Samo 8 grama nafte dovoljno je da se zagadi kubni metar mora.

MED POL - Program monitoringa stanja morskogekosistema priobalnog mora Crne Gore

Program pradenja kvaliteta obalnih, tranzicionih (bočatnih) i morskih voda(OTM);

Program pradenja eutrofikacije;

Program pradenja unosa preko atmosfere, pritokama i efluenata;

Program pradenja bioloških indikatora;

Program pradenja kvaliteta voda za marikulturu i ekotoksikologija riba;

Program ispitivanja kvaliteta vode lučkih akvatorijuma;

Monitoring trenda zagađenja - 4 „HOT SPOT“ lokacije: Brodogradilište Bijela, Barski zaliv, Adu Bojanu i lokaciju bišeg Remontnog Zavoda u Tivtu, kao i referentnu stanicu Dobra Luka na Luštici.


27

Ocjena stanja - problemi Sveobuhvatan program monitoringa životne sredine mora tek od 2008. godine,

na osnovu preporuka MED POL, EEA (Evropske agencije za životnu sredinu) inacionalnog zakonodavsta;

Stanje morskog ekosistema zadovoljavajudeg kvaliteta;

Glavni problem su kanalizacioni ispusti kojima se u morski recipijent unosenutrijeti;

Biomonitoringa - analize na koncentraciju teških metala i organskih jedinjenja u živim organizmima pokazuju povedane koncentracije određenih supstanci;

Morski ekosistem trpi veliki pritisak od strane brodova koji se kredu našimteritorijalnim vodama, zbog tereta koji prenose i balastnih voda koje ispuštaju;

Opasnosti od zagađenja balastnim vodama sa plovila, posebno Bokokotorskog zaliva;

Zaokruživanje zakonske regulative –indikatori;

Zaštita mora od zagađenja Konvencije Međunarodne pomorske organizacije, EU zakonodavstvo i

nacionalno zakonodavstvo; Efikasna primjena zakona; Zaokruživanje zakonske regulative; Jačanje kapaciteta (oprema i ljudstvo) za reagovanje u slučajevima

zagađenja na otvorenom moru; Jasno definisanje nadležnosti i kvalitetna međuresorska saradnja svih

subjekata koji se bave poslovima od značaja za zaštitu mora; Definisanje zona odgovornosti za čišdenje mora – sporazum sa zemljama

regiona; Jačanje kontrole unosa i upravljanja balastnim vodama; Adekvatan monitoring i podsticanje istraživanja u cilju zaštite i očuvanja

životne sredine radi stvaranja kvalitetne baze podataka;

Neophodnost integralnog upravljanja morem i obalnim područjem


28

Regionalna saradnjaMješovita komisija za zaštitu voda Jadranskog mora i obalnihpodručja

Saradnja na kontinuiranom ispitivanju ekosistema Jadranskog mora, utvrđivanjem i suzbijanjem zagađenja neadekvatnim rukovanjem i odlaganjem krutog tj. opasnog otpada;

Rješavanje problematike balastnih voda u Jadranu; Saradnja i direktna međusobna pomod u suzbijanju incidentnih zagađenja i

posebna zaštita osjetljivih područja – subregionalni plan intervencija potpisan 2005. godine;

Saniranje najopteredenijih područja i podrulja večih gradova, indutrsijakih zona i luka;

Saradnja u vezi sa revitalizacijom i zaštitom ambijentalnih vrijednosti (pejzaža, prirode...);

Saradnja u preventivnoj zaštiti tj. u sprovođenju daljih strategija razvoja usklađenog s očuvanjem resursa.

Aktivno učešde u regionalnim projektima koji imaju za cilj zaštitu Jadrana.

Međunarodna saradnja

EU fondovi

GEF

Fondovi drugih međunarodnih organizacija

NATO fondovi


29

Koristi Prvi međunarodni odgovor na izazove bezbijednosti životne sredine - 2004. godina

NATO i 5 drugih međunarodnih agencija (UNEP, UNECE, UNDP, OSCE i REC) -ENVSEC – Inicijativu za životnu sredinu i bezbijednost.

Misija - najbolji način za rešavanje ekoloških i bezbjednosnih problema je međunarodni dijalog i dobrosusjedska saradnja u cilju smanjenja bezbjedonosnih rizika životne sredine;

Crna Gora de modi da koristi sredstva iz fondova za izgradnju infrastrukture, sredstva iz naučnih programa NATO-a i sredstva za ublažavanje eventualnih posledica prirodnih katastrofa;

Države članice NATO-a imaju najviše ekološke standarde i CG može imati koristi od fondova za projekte životne sredine ,kao i koristi od razmjene iskustava i znanja iz oblasti zaštite životne sredine.

NATO je na Balkanu u poslednjih 6 godina finansirao brojne programe – očuvanje čiste vode za pide i navodnjavanje u razvoju rijeka Vardar i Aksios (Makedonija i Grčka), održivo upravljanje međunarodnim vodama na Prespanskom jezeru (Makedonija i Velika Britanija)...

Nada Medenica, direktorica Centra za

ekotoksikološka ispitivanja (CETI)


30

Prezentacija: ,,Hidrometeorološki projekti –

prekogranična saradnja’’

Okrugli sto

“ Zaštita životne sredine i NATO”

mr Luka Mitrović, Direktor Hidrometeorološki zavod Crne Gore

Podgorica, 30. 11.2011. godine


31

Projekti HMZCG

1. “ Zajednička promocija i unaprijeĎenje nivoa

sigurnosti nautičkog turizma u Dubrovačko-

neretvanskom kantonu i na Crnogorskom primorju”

2. “DRR – Redukcija rizika od vremenskih nepogoda” / realizovan

3. “DMCSEE – Upravljanje sušom u jugo-istočnoj

Evropi”

4. “Modelski sistem za šumske požare na ograničenoj

oblasti” / kandidovan

1. ,,Zajednička promocija i unaprijeđenje nivoa sigurnosti nautičkog turizma

u Dubrovačko-neretvanskom kantonu

i na Crnogorskom primorju”

Dubrovnik


32

Partneri u projektu

Vodeći partner u Crnoj Gori:

Hidrometeorološki zavod Crne Gore

(HMZCG)

Partner:

Nacionalna turistička organizacija Crne

Gore (NTOMNE)

Vodeći partner u Hrvatskoj:

Hidrografski institut Republike Hrvatske

(HHI)

Partner:

Sveučilište u Dubrovniku (DU)

Pomorski odjel

Dubrovnik

Boka Kotorski zaliv

Bokokotorski zaliv

Korčula

Opšti cilj projekta

poboljšanje turističkog potencijala Dubrovačko-neretvanske županije i

Crnogorskog primorja, kroz zajedničku promociju kao integrisane turističke

destinacije.

Specifični cilj projekta

unaprijediti kvalitet usluga i stepen sigurnosti u nautičkom turizmu u

prekograničnom području Dubrovačko-neretvanske županije i Crnogorskog

primorja kroz saradnju hidrografskih institucija, nautičkog turizma i usluga

kancelarija lučke kapetanije.

Porto Montenegro - Tivat

Ciljevi projekta


33

Projekat će obuhvatiti skup zajedničkih informacija za nautičke turiste (pregled

informacija neophodnih za prekogranično putovanje);

Uspostaviće se osnove za koordinaciju turističkih usluga u nautičkom turizmu

(marine, charter agencije) i sigurnosti pomorskog prometa u prekograničnom

području;

Poboljšaće se kapaciteti HMZ CG za obavljanje hidrografskih mjerenja i

pripremu zvaničnih hidrografskih publikacija kroz saradnju sa HHI.

Korčula

Očekivani rezultati

Postignuti rezultati

Početak implementacije projekta 10.01.2011.

Vremenski period za realizaciju projekta: 23 mjeseca.

Prikupljeni podaci o prekograničnom području:

– opšti pregled geografije, istorije, kulture i tradicije,

– informacije o turističkoj ponudi u odnosu na nautički turizam,

– informacije o pomorskoj sigurnosti u tom području,

– fotografije atraktivnih i tipičnih mjesta kao i opšte servisne informacije.

Nabavka hidrografske opreme

Dubrovnik


34

Planirane aktivnosti za naredni period

Razvoj seta prekograničnih ruta za brodiće i jahte;

Razvoj web-stranice za nautički turizam u području koje pokriva projekat;

Izdavanje turističkog vodiča za nautičare u Dubrovačko-neretvanskoj županiji i

Crnogorskom primorju;

Izdavanje turističkog vodiča za mega-jahte u Dubrovačko-neretvanskoj

županiji i Crnogorskom primorju

Bokokotorski zaliv-Kotor

Krajnji korisnici projekta

turistički radnici i preduzetnici u tom području (bolje informisanjeo njihovoj ponudi);

kulturne ustanove (bolja promocija i više posjetilaca);

regionalna i lokalna vlast u području (povećanje prihoda, uslijedbolje turističke djelatnosti);

ostale institucije odgovorne za pomorsku sigurnost (pomorskapolicija, pomorske granične policije, Lučke uprave );

ostale institucije i agencije zainteresovane za promociju turizma(nacionalne, regionalne i lokalne turističke kancelarije i turističkeagencije).

Sveti Stefan


35

2. DRR – Redukcija rizika

Regionalni DRR (Disaster Risk Reduction) je projekat finansiran od strane

Evropske Komisije u sklopu DG Enlargement (mart 2009. – oktobar 2011.

godine)

Korisnici projekta su 8 zemalja regiona (Albanija, Bosna i Hercegovina,

Hrvatska, Makedoniji, Kosovo / UNSCR 1244/99, Crna Gora, Srbija i Turska)

Projekat se realizovao kroz dvije paralelne aktivnosti:

Aktivnost 1. Izgradnja kapaciteta u redukciji rizika kroz regionalnu saradnju

u jugo-istočnoj Evropi / koordinator UNDP.

Aktivnost 2. Regionalna saradnja u jugo-istočnoj Evropi u razmjeni i

upravljanju meteorološkim, hidrološkim i klimatskim podacima

u cilju podrške DRR / koordinator SMO.

Smanjenje ranjivosti zemalja jugo-istočne Evrope na prirodnenepogode;

Smanjenje broja izgubljenih života, materijalnih dobara iekonomske produktivnosti, uslijed vremenskih i klimatskihhazarda.

Finalni benefitori

Cilj projekta

cjelokupna javnost i različiti socio-ekonomski sektori, koji suznačajni finalni korisnici hidrometeoroloških podataka i produkata(poljoprivreda, drumski i vazdušni saobraćaj, civilna zaštita,turizam, energetika, zdravstvo…)


36

Projekat je kroz brojne obuke i

nabavku opeme, obezbijedio jačanje i

stručnih i tehničkih kapaciteta

HMZCG:

o instalacija satelitske prijemne

stanice (EUMETSAT),

o instalacija softvera za Metview,

koji omogućava meteorolozima u

operativi, kao i meteorolozima

istraživačima, da pristupe, rukuju i

predstave vizuelno tj. grafički

meteorološke podatke

o Meteoalarm ( sistem upozorenja na

vremenske prilike širom Evrope)

3. DMCSEE

• Projekat : Centar za upravljanje sušom za jugoistočnu Evropu (DMCSEE)

• Glavni cilj: poboljšanje pripravnosti na sušu kroz izvoĎenje procjene rizika i uspostavljanje sistema rane najave

• Postizanje cilja kroz nekoliko specifičnih ciljeva:

• Uspostavljanje sistema za monitoring suše na osnovu dobre prakse monitoringa i mapiranja u klimatologiji.

• Procjenu regionalne ranjivosti na sušu (uglavnom u poljoprivredi); ova informacija bi bila uključena u sistem ranog upozorenja

• Kreiranje web strane uključujući tzv.web-based GIS client za razmjenu prostornih informacija i priprema zajedničkih regionalnih karata (SPI i mape padavina)


37

• Projekat DMCSEE je finansiran od strane EU kroz program meĎudržavne saradnje u jugoistočnoj Evropi

• Učesnici u projektu su nadležne institucije u regionu ( Slovenija-kao lider, Albanija, Crna Gora, Grcka, Hrvatska, MaĎarska, Makedonija i Srbija). Više informacija o učesnicima projekta možete naći na web strani DMCSEE projekta: www.dmcsee.eu).

• Na web strani www.dmcsee.eu u dijelu Subscribe to Newsletter, možete se upisati za dobijanje novosti i elektronskih pisama od DMCSEE, imati uvid u pet poslednjih novosti koje se tiču dešavanja u vezi suša, kao i kalendara predstojećih dogaĎaja.

• DMCSEE bilteni i

mape:SPI indeksa i

padavina – dostupni na

sajtu www.dmcsee.org


38

Primjer:

mapa SPI indeksa i padavina

(septembar 2011)

Primjer:

DMCSEE bilten (septembar, 2011)


39

4. Projekat kandidovan za NATO

• Naziv projekta: Modelski sistem za šumske požare na ograničenoj oblasti:razvoj pilot pre-operativnog sistema

• Geografska oblast:Jugoistočna Evropa

• Učesnici projekta: HMZCG,RHMZS,Istraživačka grupa za geofizičko modeliranje, National Observatory of Athens Institute of Environmental Research and Sustainable Development Lofos Koufou

• Utvrđen i predložen pristup: šumski požari su jedna od nepogoda koje dovode do ogromnih ekonomskih i ekoloških šteta;postaju sve jači u nekoliko regiona svijeta uključujući i djijelove jugoistočne Evrope. Ključna komponenta u upravljanju požarima i ranom upozorenju je uspostavljanje sistema za prognozu ponašanja požara

• Glavni cilj: razvoj i implementacija probnog dinamičkog kaplovanog/uparenog modela.Atmosferske i požarne komponente su u cijelosti spregnute i integrisane u modelu.Ključni pokretač procesa je stanje prizemnog vjetra

#####

##

#

#

#

# #

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

# #

#

PLJEVLJA

B. POLJE

BERANE ROZAJE

PLAV

Andrijev.

KOLASIN

MOJKOVAC

ZABLJAKPLJUZINE

SAVNIK

NIKSIC

DANILOVGR.

PODGORICACETINJE

BAR

ULCINJ

BUDVA

KOTOR

TIVATH.NOVI

vrlo mala

mala

umjerena

velika

vrlo velika

METEOROLOSKI INDEKSOPASNOSTI OD SUMSKIH POZARA(FWI)

Luka Mitrović, direktor Hidrometeorološkog zavoda

Crne Gore (HMZCG)


40

Prezentacija: „Harmonizacija karata seizmičkog

hazarda zemalja Zapadnog Balkana"

Prof. Dr Branislav GlavatovićDirektor Seizmološkog zavoda Crne Gore

Istraživački projekat NATO SfP - 983054

HARMONIZACIJA KARATA SEIZMIČKOG HAZARDA

ZEMALJA ZAPADNOG BALKANA

NATO Science for Peace and Security Programme

Public Diplomacy Division

ZAŠTITA ŢIVOTNE SREDINE I NATO

Podgorica, 30.11.2011.

VLADA CRNE GORE

Koordinacioni tim za implementaciju

Komunikacione strategije o

evroatlantskim integracijama Crne

Gore

Projekat je realizovalo:

12 institucija iz 6 zemalja,

7 kodirektora i 48 glavnih istraživača i drugo osoblje institucija

Prof. Branislav Glavatović, Podgorica, Crna Gora, PPD

Prof. Sinan Akkar, Ankara, Turska, NPD

KODIREKTORI Projekta:

Prof. Ismail Hoxha, Tirana, Albanija,

Mr. Vlado Kuk, Zagreb, Hrvatska,

Mr. Amer Zoranić, Sarajevo, Bosna i Hercegovina,

Prof. Mihail Garevski, Skoplje, Makedonija,

Mr. Svetlana Kovaĉević, Beograd, Srbija.

Projektom su rukovodili:

Zemlje uĉesnice:

• Crna Gora

• Hrvatska

• Bosna i Hercegovina

• Srbija

• Albanija

• Makedonija

• Turska - NPD

• Slovenija - expertiza

Period realizacije: 2007. – 2011. godina

Seizmološki zavod Crne Gore je glavni nosilac Projekta

HARMONIZACIJA KARATA SEIZMIĈKOG HAZARDA

ZEMALJA ZAPADNOG BALKANA


41

Osnovni koraci tokom pripreme Projektnog doukumenta

• Ideja je potekla od DPPI INITIATIVE EU Stability Pact krajem 2006. godine

• PROJEKNI DOKUMENT je pripreman kroz nekoliko regionalnih sastanaka

koji su finansijski podržani od DPPI inicijative

• Projektni Dokument je predstavljen NATO SfP Envirement Panel-u sredinom

2007. godine, kada je i prihvaćen i Projekat nagrađen sa 640.000 EUR

• Projekat je planiran da traje od 2007. do 2010. godine, ali je produžen jednu

godinu zbog kašnjenja u relaizaiji nekih zadataka od strane nekoliko

strana učesnica. Projekat je i formalno završen prije 7 dana.

• U toku je završna priprema Finalnog Izvještaja.

Promocija Projekta: Podgorica 2. oktobar 2007.

Projekat je formalno završen prije 25 dana


42

Skoplje, Makedonija 1963. sa 1.070 žrtava

Motivi za Projekat:

Snažni zemljotresi u regionu kontinualno ugrožavaju ljudske živote, ekonomiju i društvo u

cjelini, namećući obavezu realne ocjene seizmičkog hazarda, što je primarni korak u

primjeni preventivnih mjera u cilju zaštite tih resursa.

Crna Gora, 1979: 136 žrtava u Crnoj Gori i Albaniji

4.5 milijardi dolara direktnih gubitaka

(oko 20 milijardi dolara na današnjem nivou)

Ciljevi elaboracije Projekta:

1. Sigurnost ljudskih ţivota, socijalne i ekonomske vrijednosti i

kulturno nasleĊe koji su izloţeni seizmiĉkom hazardu, uvijek je

potrebno uvećati

2. Dosadašnje karte seizmiĉke opasnosti su zastarjele i morale su

biti inovirane,

3. Novi seizmološki, seizmotektonski, geofiziĉki i drugi podaci su

ukljuĉeni u proraĉun seizmiĉkog hazarda,

4. Primijenjeni su novi metodološki pristup i empirijski seizmiĉki

modeli regiona za proraĉun hazarda


43

Ostvarena su i 4 dodatna cilja:

1. Potreba harmonizacije karata seizmičkog hazarda sa EU standardima

(EUROCODE 8),

2. Nacionalni seizmički propisi, procjena seizmičkog rizika i upravljanje rizikom,

sada će biti bazirani na novim, pouzdanijim kartama hazarda,

3. Naučna saradnja u metodologiji utvrđivanja seizmičkog hazarda i razmjeni

seizmoloških podataka u regionu je unaprijeđena i

4. Mlađi istraživači zemalja regiona obučeni su u primjeni savremenih

metodoloških postupaka proračuna hazarda i drugim saznanjima.

Identifikovano je najmanje 7 krajnjih korisnika:

1. Agencije (sektori) za civilnu zaštitu Regiona,

2. Ministarstva odgovorna za povećanje seizmiĉke sigurnosti i

upravljanje seizmiĉkm rizikom,

3. Autoriteti odgovorni za propise u oblasti seizmiĉki sigurnog

projektovanja i planiranja,

4. Institucije za prostorno i urbanistiĉko planiranje,

5. Nacionalne seizmološke mreţe,

6. Seizmološke, geologške i geofiziĉke institucije u regionu,

7. Osiguravajuće kompanije.


44

Algoritam aktivnosti u Projektu

Projekat je realizovan kroz 9 radnih paketa u periodu od 4 godine

Budžet: ukupni troškovi ~ 640.000 Eur

7


45

Oprema (instrumenti, kompjuteri): 54.1 %

Putovanja (sastanci, workshops): 13.2 %

Obuka i stipendije: 22.1 %

~ 90 %

1) Podgorica, Montenegro – Project presentation and launching (October 2, 2007).

2) Ig, Ljubljana, Slovenia (ARSO 7-9 November 2007), covering: Hazard software analysis (OHAZ); Spatial smoothing seismicity; Seismic source

zones delineation and characterization and Earthquake catalogue unification.

Donation by: Administration of the Republic of Slovenia for Civil Protection and Disaster Relief and Stability Pact/DPPI

3) Dubrovnik, Croatia - WG Meeting (26-27 March 2008) covering discussion and decisions on:

Earthquake catalogue compilation, declustering, completeness, format; Seismic source zones delineation and characterization; Strong ground

motion attenuation models; Seismic hazard assessment methodology; Seismic instrumentation analysis and selection.

4) Belgrade, Serbia – Workshop (25-26 September 2008): National Earthquake Catalogues compilation, Ground Motion Prediction Models, Seismic

Hazard estimation software OHAZ further development.

5) Budva, Montenegro - WG Meeting (16-17 December 2008), covering discussion and decisions on:

Overview of the ongoing Project results (finalized data bases); Decision on specific elements on thematic maps; Decision on purchasing GIS

software (MapInfo+VMapper) and hazard assessment software, decision on ground motion prediction.

6) Divcibare, Serbia - Workshop and GIS training seminar (20 – 24 April 2009 ): MapInfo and VerticalMapper software training, preparation of

thematic layers, georeferencing and digitizing maps.

7) Banja Luka, Bosnia and Herzegovina – WG Meeting (26-27 October 2009): Overview of the ongoing Project results, Improvements in OHAZ

software for seismic hazard calculation and it BSHAP implementation; further thematic maps consideration.

8) Sarajevo (Bosnia&Hercegovina) Workshop (April 9, 2010): Overview of the BSHAP achieved results, national reports on activities, discussion on

open questions.

9) Ohrid, Macedonia (27 – 28 May 2010): Joint workshop of the groups for identifying the seismic sources and their characteristics and hazard

computation

10) Tirana, Albania – Co-directors Meeting (October 29, 2010): Project Progress overview, Seismic Instrumentation, Hazard estimation topics, Maps

production, GIS preparation.

11) Zagreb, Croatia - Workshop on final Project results presentation (12-13 May 2011): Presentation of the Mid-term results; GIS finalization,

Preparation for publishing of the results.

12) Ankara, Turkey – Final and Closing Meeting: Presentation of the results, publishing; Follow-up project idea shaping.

Koordinacija i saradnja je ostvarena kroz veći broj radnih sastanaka i radionica


46

GEOFIZIĈKA MREŢA CRNE GORE

Nove seizmološke stanice širokog frekventnog spektra

LEGENDA:

Permanentne geodinamiĉke GPS stanice

Akcelerografske stanice

PDG

BUM

ULC

BRY

NKY

UPM

PLE

BEY

PVY

HCY

Seizmološke telemetrijske stanice osnovne mreţe

Permanentne GPS stanice MONTEPOS mreţe u

sistemu geodinamiĉkog monitoringa

CEME

DRME

KOME

Data

storage

6 TB

Iskustvo sa NATO SPS Programom:

• Fondovi NATO SfP Programa su relativno lako dostupni (oko 60 %

od ukupnih aplikacija biva odobreno za finansiranje)

• Tehnička podrška i pomoć SfP osoblja je veoma korisna i

kvalitetna tokom cijele realizacije Projekta

• Sve procedure pripreme Projektnog dokumenta, upravljanja,

finansiranja, izvještavanja i dr. su jasne i relativno jednostavne

Za svih 14 institutucija učesnica iz Regiona, ovaj Projekat je bio vrijedno i

korisno iskustvo. Omogućio je uspostavljanje novih kontakata, značajnih za

nove projekte.


47

“Harmonizacija Seizmiĉkog Hazarda Evrope“, 2010. – 2013.

Budţet: 3.5 miliona EUR

Ciljevi SHARE Projekta:

1. Build a framework for integration to compile earthquake data and assess seismic hazard

2. Pursue best practices and high standards in all aspects of seismic hazard assessment, from data collection to the computational framework.

3. Cover the whole Euro-Mediterranean area

4. Develop the appropriate computational infrastructure to qualify and validate all components of the hazard

5. Maintain a direct connection to the Eurocode 8 applications and the definition of the Nationally Determined Parameters, through the participation of the CEN/TC250/SC8 committee in the definition of the output specification requirements and in the hazard validation

6. Produce direct outputs for risk assessment, enabling the European participation in the Global Earthquake Model program initiated by the OECD

7. Focus on the effective dissemination of hazard tools and results.

Seizmološki zavod Crne Gore ima integracionu ulogu

izmeĊu BSHAP i SHARE projekata

Framework Program 7

prof. dr Branislav Glavatović, direktor Seizmološkog

zavoda Crne Gore


48

Prezentacija: ,,Razminiranje mora i zaštita životne

sredine’’

C R N A G O R AJ.U.

REGIONALNI CENTAR ZA OBUKU RONILACA I

PODVODNO RAZMINIRANJE

Bijela, obala bb; e-mail: [email protected] :: web: www.rcud.co.me

mr Veselin Mijajlović

instruktor obuke profesionalnih ronilac

Podgorica, 30. novembar 2011

• smještajni kapaciteti

•Tehniški blok

• podvodni poligon

• školska zgrada

• ušionica


49

• PODVODNO DEMINIRANJE

• OBUKA PROFESIONALNIH I SPORTSKIH RONILACA

SPAŠAVANJE LJUDSKIH ŢIVOTA I MATERIJALNIH DOBARA NAVODAMA

PODVODNO ISTRAŢIVANJE

MONITORING PODVODNIH RADOVA


50


51

obuka

• SAD – vojna baza Fort Majers

na Floridi

• GRĈKA – NATO baza

“Katastrofa” u Atini

• FRANCUSKA – Antibi i Marsej

• ITALIJA – Venecija i Rim

• HRVATSKA - Topusko

• CRNA GORA - Bijela

U BIJELOJ JE ZAVRŠILO OBUKU ZA PODVODNO RAZMINIRANJE ŠEST GENERACIJA PROFESIONALNIH RONILACA IZ OSAM DRŢAVA


52

• Albanija,

• Bosna i Hercegovina,

• Hrvatska,

• Ruska federacija,

• Makedonija,

• Srbija,

• Slovenija,

• Crna Gora

PRVA GENERACIJA SUPERVIZORA ZA PODVODNO RAZMINIRANJE I PODVODNO RADOVE ZAVRŠILA JE OBUKU PROŠLE GODINE U CENTRU I TO IZ:

• HRVATSKE

• MAKEDONIJE

• SRBIJE

• SLOVENIJE I

• CRNE GORE


53

Glavni cilj programa razminiranja je smanjiti rizik od mina i drugih eksplozivnih naprava na nivo pri kojem ljudi mogu da ţive sigurno.

Program razminiranja se odnosi na aktivnosti koje zajedno imaju za cilj da smanje socijalne, ekonomske i ekološke

posledice mina i drugih eksplozivnih sredstava.

RAZMINIRANJE

• NA KOPNU JE RAZMINIRANO 720 000 KVADRATA

• POD VODOM PREKO 2 MILIONA KVADRATA

• IZVAŠENO JE I UNIŠTENO PREKO 100 TONA EKSPLOZIVNIH SREDSTAV


54

Boka Kotorska - razniniranje Veriga2 500 kvadrat – 65 tona eksplozivnih sredstav

Verige


55

PODVODNO RAZMINIRANJE:

1. ULCINJ

2. BAR

3. BUDVA

4. TIVAT

5. KOTOR

6. HERCEG NOVI

PODVODNO RAZMINIRANJE - JANUAR/DECEMBAR• 14.03.2010. Opština Herceg Novi, mjesto

Bijela- u neposrednoj blizini bazena u Bijeloj, (ručna bomba RP M75).

• 08.06.2010.u Baru je iz mora izvađen NUS klasična aviobomba MX80.

• 13.06.2010. Veliki pijesak, Opština Bar; topovsko zrno 80mm.

• 04.07.2010. izvršeno je uklanjanje neeksplodiranog ubojnog sredstva sa lokacije neposredno u blizini plaže Mirišta, opština Herceg Novi,

• 14.07.2010., plaža Mogren 2, u blizini rta Ponta izvršena pretragu terena I pronađena NUS- reketa 120 mm.

• 19.07.2010. Bar, mjesto Ratac, 12 komada NUS-a

• 28.07.2010. izvršeno vađenje 10 komada NUS-a - Bar.

• 18.06.2010. Lalovina, Opština Herceg Novi , na 50 m od obale izvađena iz mora, sa 5m dubine ofanzivna ručna bomba.


56

PODVODNO RAZMINIRANJE U BUGARSKOJ 220 000 kvadrata, izvaĊeno oko 3 tone raznih eksplozivnih sredstav

UĈESTVOVALO 16 RONILACA CENTRA


57

PRIPREMA PROJEKTA PODVODNOG RAZMINIRANJA

• LIBIJA – 300 000 kvadrata u podmorju

• SRBIJA - RAZMINIRANJE DUNAVA

• ALBANIJA – RAZMINIRANJE PODMORJA

• IRAK

• VIJETNAM

ĈIŠĆENJE MORSKOG DNA – PORTO MONTENEGROMonitoring podvodnih radova i zaštita ţivotne sredine


58

POMOĆ U ELEMENTARNIM NEPOGODAMA

POMOĆ PORODICAMA U PODVODNOM TRAGANJU ZA NJIHOVIM STRADALIM ĈLANOVIMA

• 11.01.2010. Opština Nikšić- rijeka Zeta, izvaĊeno tijelo utopljenog lica Savete Nešović.

• 14.01. i 15.01.2010. Opšina Plav- izvršeno pretraţivanje rijeke Vruje u duţini od 15 km; u kojoj je krajem decembra 2009.god. nakon saobraćajne nesreće nestala Danijela Kovaĉ iz Panĉeva.

• 15.03.2010. Opština Danilovgrad- rijeke Zete i izvaĊeno tijelo nestalog Vladimira Radonjića,

• 29.03.2010. Magistralni put Podgorica-Kolašin; u blizini 7. tunela u Platijama iz korita rijeke Moraĉe izvaĊeno vozilo u kojem su se nalazili i nastradali Miljan Jojić i Neda Nedović.

• 08.04.2010. Opština Kotor- kod mjesta Orahovac izvršeno je vaĊenje vozila Vojislava Kašćelana iz Kotora, koji je tom prilikom, nakon saobraćajne nesreće smrtno nastradao.


59

• 10.06.2010. mjesto Kosijeri, Opština Cetinje izvršeno vađenje utopljenika iz seoskog bazena za tehničku vodu.

• 20.06.2010. u saobraćajnoj nesreći iz Morače izvađen bračni par Dimitrijević iz Užica, a za njihovom kćerkom se još traga.

• 22.07.2010. Citadela, H.N., na dubni od 3,5m nekih 30 m od obale, izvršeno vađenje utopljenog lica ( žensko lice 30-40 god. strani državljanin).

• 01.10.2010. u jutarnjim časovima, iz rijeke Morače, mjesto- Dromina, izvršeno vađenje automobila direktora Vodovoda.

• 05.10.2010. oko 22h, iz rijeke Morače, kod Sportskog Centra izvršeno vađenje utopljenog lica.(žena)

• 29.10. i 30.10.2010. nastavak akcije pretraživanja Pivskog jezera.

• 02.11.2010. magistralni put Podgorica-Kolašin kod 6.tunela, oko 15h, uspješno završena akcija vađenja unesrećenog lica iz rijeke Morače.

• 5.12.2010. Nikšić – Krupačko jezero, traganje za izgubljenim licem

• 18., 21., 24. 12.2010. podgorica –rijeka Morača, traganje za nastradalim mladićem

ZAŠTO SAM ZA ULAZAK CRNE GORE U NATO

• GDJE SMO BILI

- tri rata u prošlom vijeku

- sukobi na Balkanu - Jugoslaviji

- Crna Gora bez rata na svojoj teritoriji

- primjer Ronilačke jedinice


60

GDJE ĆEMO BITI

ULOGA NAŠEG CENTRAKROZ NATO INTERVENCIJE

• Nasa Vizija je da pomognemo da se obezbijede sigurne vode koje ce omoguciti prosperitet narodima i zemljama svijeta

• Misija Regionalnog centra je da pomogne zemljama svijeta da obezbijede sigurno koriscenje vodenih bogastva kojima raspolazu.

“EKSPLOZIVNA SREDSTVA KOJA SE NALAZE POD VODOM

SU

SAMOPOSLUGA ZA TERORISTE”

mi nudimo znanje i vještine u humane svrhe


61

• Uloga stranih investitora u očuvanju životne sredine

• Pomoć NATO članica u razminiranju

Misija naše drţave u NATO intervencijama

• Pomoć dopremanjem vode za piće u kriznim područjim za vrijeme elementarnih i drugih nepogoda

• Obuka ronilaca za spašavanje ljudskih života i materijalnih dobara na vodama


62

Šta oĉekujemo od ulaska u NATO

• Angažovanje instruktora centra za obuku u drugim državama profesionalnih ronilaca za pružanje pomoći i spašavanje na vodama

• Adekvatnu opremljenost i obučenost za borbu protiv organizovanog kriminila umjetninama

• Pomoć u adekvatnoj zaštiti podvodnih dobara

Veselin Mijajlović, direktor Regionalnog centra za

obuku ronilaca za podvodno razminiranje (RCUD)


63

Treća panel diskusija – Projekti

Prezentacija: ,,Modeliranje i simulacije vazdušnih

zagađivača u urbanim sredinama u incidentnim

situacijama’’

Geographical Information

Processing for Environmental

Pollution-Related Security within

Urban Scale Environments

GEPSUS

By:

Prof. dr Radovan Stojanovic,

University of Montenegro

PPD


64

Science for Peace and Security (SPS)

Instead introduction

Disasters triggered by nature or man-caused

destroy lives and livelihoods.

They effect millions of people every year,

reach or poor.

With help of science and technology, we can

reduce human, physical and financial cost of

disasters by understanding the risks

and applying the science and technology in

preventing and mitigation.

Simple, save lives.

Videos: About us, Flooding, Nuclear, Fire


GEPSUS - Goals

General objective: Given above.

Specific objectives:

Integrated system for environmental pollution-related disasters management based on fusion of Geographical Information Processing, Computer Modeling and Simulation, and Creditable Decision Making.

System simulation and testing in real conditions: industrial and traffic air pollution in the Montenegrin capital of Podgorica, with emphasis on air pollution from KAP.

System evaluation, pilot work, dissemination, embedding project into Montenegrin emergency management measures and institutions.


65


GEPSUS Data/action flow

Real accident, the data about place,

source and weather conditions are

sent to Centre

The Centre

calculate

threat zones,

draw them over

geobrovser and

propose safe route

The

policemen

access data

and take the

action


Objects of interest

Podgorica, KAP

Pljevlja, TPP

Industrial facilities


66


Different sources

- Each source,

different

mathematical

approaches for

modeling.


Brussels, September 22, 2009

GEPSUS- General approachDatabases:

Population

Housing

Businesses

Topography

Geology

Infrastructure

Structural

Vulnerability

Ground Truth:Imagery, Aerial

Photography

Communication Links

Internet, Land Line,

Satellite

3D GIS GeoBrowser

Modeling knowledge:Chemical release

mathematical models for

dispersion and prediction

simulation models

The disaster simulation

Decision-makers

Disaster Prevention/Mitigation plan with detailed measures and reduction strategy

Disorder management knowledge:Operational and tactical know-how,

field experience

Decision-maker

knowledge:Feature extraction and space

optimizing intelligence to support

actors

GEPSUS platform


67


CETIEcotoxicologicalResearch Centre

Air PollutionSimulation Models

ServersGPUHPC/

REAReal Estate

Administration

User Input

HMZCGHydrometeorological

Service

Curent state &

Prognosis

Data from the Accident Area

Updated geographic

DataEm

iss.

da

ta

GEPSUSCOMPUTINGFACILITY

AutomaticWeatherStations

AutomaticTelemetricStations

TerrainSurveyData

Automatic input data:

- Meteorological

- Topography, strategic

geoinformation

- Emission inventory

User input data:

- Location Latitude, Longitude

- Emission rate

- Wind Speed, direction (autoamatic)

- Type of Emission

- Weather description (automatic)

- Chemical description

- Release parameters description

- Threat zones determination

...

Output:

- Results provided

via mobile

devices

- Provision of

Results to

Control Centres

- Providing the

Information

to Exposed Population

WeatherSimulation

Models

Weather dataReading UK

Washington USA

Population

Rescue Crew

Database

Threat zonesEvacuation plans

Montenegro, Macro flow of data


Montenegro, Emergency flow of data

Podgorica, 16-17/03/11Brussels,

September 22, 2009

Global flow

(HMZCG, CETI, EC, AZN)


68


Realization

Take the data

Calculate models in software like MATLAB

Output threat zones and rescue instructions to Geo-browser

Take the action Example: Using google earth export threat zones as KML format


EXAMPLES

CASE I Aluminium Plant (KAP Podgorica).

Lat.: 42.389000, Lon.: 19.218797

Scenario SC1 is performed based on

the real data at 09:00h.

Scenario SC2 is performed based on

prognosis for 12:00h.

Scenario SC3. The validation

was performed on the real

data at 12: 00h


69


Scenario (KAP)

Parameter SC1 (9:00) SC2 (12:00) SC3 (12:00)

Emission rate Q [g/s] 76.3 76.3 76.3

Height H [m] 37 37 37

Wind welocity [m/s] 2 3.2 2

Wind direction [deg] 320 160 180

z [m] 0 0 0

Stack x [m] 100 100 100

Stack y [m] 200 200 200

x min [m] 1000 1000 1000

y max [m] 400 400 400

W. condition [A-F] 'A' 'A' 'A'

T [C] 28.5 28 28.7

Real time of simulation execution 5.6.2011 9:00 5.6.2011 9:00 5.6.2011 12:00


Results (KAP)

A B C

Real, prediction based and observation based pollution concentrations


70


Results KAP (cont.)

One could observe extreme change in the direction of air pollutant spread which occurred in the period of three hours

Actual wind change was from 320o (A) at 9:00h to 180o (C) at 12h

The predicted wind direction (B) was 160o and missed for 20o

Due to the larger predicted wind speed of meteorological prognosis, one could observe larger expected perimeter in the predicted run (B)


EXAMPLES

CASE II

Thermo Electric Plant (Pljevlja). Lat.: 43.333494, Lon.: 19.327311.

Scenario SC1 is performed

based on the real data at 09:00h.

Scenario SC2 is performed

based on prognosis for 12:00h.

Scenario SC3. The validation

was performed on the real data

at 12: 00h


71


RESULTS (P TPP)

CASE II


EXAMPLES• In a small industrial park outside Podgorica, a 1810 lit, 1,2m-diameter, vertical tank contains liquid

benzene. During routine control, a security guard discovers that liquid is leaking out of the tank

through a 0.2m circular hole located 0.254m above the bottom of the tank. He also sees that the liquid

is flowing onto a paved area in the industrial park. The guard thinks that the tank has just been filled

that evening. The temperature on scene is 26°C, with the wind from the southwest at 11km per hour

(as measured at a height of 10 meters by a fixed meteorological tower at the site). The sky is more

than half covered by clouds and the humidity is about 75 percent. A thunderstorm is approaching

from the southwest. There is no low-level inversion. There are very few buildings in the industrial

park and a large grassy field is located to the northeast of the industrial park.

The Local Emergency Planning Committee

has requested that on-scene responders

use ERPG-2 concentrations to define

the toxic endpoints in their analysis

of benzene hazards.


72


Results

THREAT ZONE:

Model Run: Heavy Gas

Red : 73 meters --(1000 ppm = ERPG-3)

Orange: 248 meters --(150 ppm = ERPG-2)

Yellow: 503 meters --(50 ppm = ERPG-1)


Concluding Comment

To prepare against disasters, one of the most

effective and crucial requirements is information.

This is the core of GEPSUS.


73


Demonstrations

Follows demonstration:

Demonstration of MATLAB based GUI for

modeling and simulation of dispersion of toxic

gases through the air with exporting to google

earth and decision making (by Marko Dragovic).

prof. dr Radovan Stojanović, direktor GEPSUS

projekta za Crnu Goru


74

Prezentacija: ,,Vanredne situacije i podrška

partnera’’

Okrugli sto

“ Zaštita životne sredine i NATO”

NP Skadarsko jezero / Vanredne situacije i podrška partnera

Zaštidena područja i vanredne situacije Za zaštićena područja, incident se moze

formalno opisati kao „događaj ili više događaja koji mogu biti slučajni, namjerni ili prirodni, i koji zahtijevaju hitan odgovor ili odgovor zasnovan na sprovođenju zakona“

Slučajevi u kojima upravljači zaštićenih područja mogu biti uključeni mogu se ticati napada divljih životinja na ljude i njihovu imovinu, požara, poplava, oštećenja od oluja, potraga i spašavanja, zagađenja...

Veliki incidenti mogu uključiti složen miks vladinih tijela i vojnih snaga, kao i volonterskih organizacija. Incidenti mogu brzo postati haotični. Ovo je posebno slučaj kada razna državna tijela međusobno sarađuju, a pritom koriste različite sisteme komande i kontrole. Postoje velike prednosti u korišćenju zajedničkog sistema upravljanja incidentima.


75


Zaštidena područja u Crnoj Gori

Pet nacionalnih parkova

Oko 9 % teritorije CG

Centri biodiverziteta

Područja očuvane divljine

Strategije i planovi CG prepoznaju bududnost ovih područja kroz izbalansirani ekološko –ekonomski razvoj

Turističke destinacije

Incidenti u proteklim godinama: Požari- NP Durmitor i NP Lovden Poplave – NP Skadarsko jezero Zagađenje – NP Skadarsko jezero


Vanredne situacije u regionu Skadarskog jezera

Decembar 2009 – Januar 2010

Decembar 2010 –Januar 2011

Obim poplava je prevazišao ulogu, odgovornosti i kapacitete Parka

Park se uključio u sistem upravljanja vanrednim situacijama


76

NP Skadarsko jezero je učestvovao, u dogovoru sa kriznim štabovima, zajedno sa pripadnicima Vojske i Uprave policije, na poslovima evakuacije pokudstva, domadih životinja i dostavljanja pomodi stanovništvu.


STANOVNIŠTVO


BIODIVERZITET /

KONJI

Zajedničkom akcijom Uprave policije, Vojske RCG, lokalnog stanovništva i NP Skadarsko jezero u decembru 2009 god. iz vode je spašeno preko 50 konja u reonu Žabljaka Crnojevića i Ponara.

Kroz mjere i aktivnosti na zbrinjavanju ugroženih životinja – konja tj. medicinskom tretmanu i ishrani, pomoć su pružili Veterinarska uprava i Uprave policije, pri čemu su na izuzetan način pomoć pružili i pripadnici Posebne jedinice policije -Konjičke jedinice i NVO Društvo za zaštitu životinja.


77

NP Skadarsko jezero /Vanredne situacije i podrška partnera

BIODIVERZITET / KONJI

Velike fluktuacije vodenog stuba negativno utiču na gniježdenje pelikana tj. dolazi do potapanja gnijezda

U saradnji sa GIZ-om izgrađeno je 15 vještačkih platformi koja trebaju osigurati opstanak pelikana na Jezeru

Ekstremne vremenske prilike – poplave i suše, mogle bi da dovedu u pitanje opstanak kolonije pelikana koja danas broji oko 60 jedinki.


BIODIVERZITET / PELIKANI


78


OTPAD

NP Skadarsko jezero/ Vanredne situacije i podrška partnera

OTPAD


79


ZAKLJUČAK

Rizik od prirodnih katastrofa u regionu Skadarskog jezera nije smanjen npr. uzroci koji su doveli do poplava nisu otklonjeni

Potrebno je raditi na jačanju mehanizama odgovora na prirodne katastrofe

Zoran Mrdak, direktor Nacionalnog parka

,,Skadarsko jezero’’


80

Prezentacija: ,,NVO u ulozi odgovornog građanina’’

,,U dosadašnjoj javnoj debati o članstvu u

NATO, pitanje ekologije i zaštite ţivotne sredine se

najčešće pominje u negativnom kontekstu, u stavovima

protivnika ovog članstva.

Veoma tendeciozno, spretno i glasno, građanima je

predstavljena slika naše obale, posebno Bokokotorskog

zaliva u kojem se nalaze stotine plovila na nuklearni

pogon, zauzimajući kupališta i plaţe, ispuštajući otrovne

materije ubijajuci morsku floru i faunu, a usput i turiste

od čijih ćemo novaca ţivjeti.

Druga slika je vezana za sjeverniji ambijent, prelijepe i

čiste šume, jezera i proplanke koje će biti devastirane

izgradnjom NATO baza iznad kojih se vije gusti, crni dim

kao i puteve zakrčene oklopnim vozilima koji ispuštaju

NATO izduvne gasove, koji su otrovniji i opasniji od ovih

običnih.

Ima i onih koji u svojoj zabludi i imaginaciji tvrde da su

NATO avioni zaprašivali i našu Trebjesu i grad oko nje i

to specijalnom materijom, čije produţeno dejstvo ima za

cilj upravo naklonost prema Savezu. Ovo je pomalo

smiješno, više tragično, a i uznemiruje.

Iza ovoga opisa obavezno slijedi i nešto manje

“ekološki” a više socijalni opis kada iz baza i oklopnih

vozila povremeno izađu NATO vojnici da prodaju drogu


81

našoj omladini i usput ponešto ukradu, polome i nekoga

istuku ili siluju.

Ovako kompletna i lijepo nasloţena slika, obično je

dočarana veoma zabrinutim i ljutitim izrazom lica ne

ostavljajući mogućnost da se slušalac-građanin zapita

da li je to zaista tako. Sasvim prirodno, svako normalan

će ustuknuti i stati u odbranu od ovakve opasnosti i

članstva u organizaciji koja je pogubna za svoje članice.

Oni Crnogorci i Crnogorke koji su imali priliku a sigurno i

zadovoljstvo da posjete Norvešku (članicu NATO-a od

1949.g) mogli su se na svakom koraku uvjeriti sa koliko

brige i paţnje o ţivotnoj sredini se razmišlja i ţvi.

Potpuno isto se moţe ustvrditi za Veliku Britaniju,

Island, Francusku, Kanadu, Luksemburg koje su takođe

osnivači Sjevernoatlantskog saveza.

I ostale zemlje koje su do danas pristupile NATO-u, ne

mogu se pohvaliti velikim problemima sa zagađenošću,

energetskom efikasnošću i nekontrolisanom potrošnjom

prirodnih resursa.

Pametne političke elite u zemljama koje su aplicirale za

članstvo u NATO, iskoristile su mogucnosti i kapacitete,

znanje i iskustvo partnerskih zemalja u cilju

unaprijeđivanja kvaliteta ţivota u svim sferama, a

posebno u dijelu razvijanja naučnih dostignuća,

očuvanja i zaštite ţivotne sredine, unaprijeđenja

tehnologije i energetske efikasnosti.


82

Naša je Crna Gora jedna, drugu nemamo. Ţivotna

sredina nam je takva kakva je. Veliki broj industrijskih

zagađivača više ne postoji. Kampanja “Tranzicijom i

privatizacijom protiv zagađenja” je dala razultate.

Ekološke “crne tacke” su prepoznate i krenulo se u

njihovu sanaciju. Nadajmo se da će kupci placeva bivših

zagađivača graditi zgrade i hotele koji neće negativno

uticati na ţivotnu sredinu. Ostaje i dalje prijetnja od

stanara u zgradama i gostiju u tim hotelima. Od nas

samih. Naša svijest se najteţe i najsporije mijenja. Ne

odgovara nam i novi kontejner da u njega odloţimo

otpad. Malo je dalje od zgrade. Vidjeće nas neko kako

nosimo smeće. Neko nam je i tu kriv - NATO.

Komunalci ne stiţu da registruju, a kamoli uklone divlje

deponije na svakom koraku. I kada im se ukaţe na tone

smeća u centru grada – nijesu u nadleţnosti. Dom

Revolucije. NATO. Riječna korita, nacionalni parkovi,

morske plaţe dekorisane limarijom i odbačenim

kamionskim gumama. NATO kamiona. Ulice, parkovi,

šetališta i izletišta su ljeti-zimi prekrivena limenkama,

plastičnim flašama i svakojakim smećem. NATO vojnici.

U Boku uplovljavaju jahte i brodovi nekoliko puta veće

nego prosiječna fregata, zagađuju more i priobalje ni

više ni manje nego druga plovila. Preţivjela riba se

uglavnom izlovljava NENATO dinamitom i većim dijelom

sluţi u restoranima gostima iz NATO zemalja. Ne pravi

se razlika ako gost plaća u civilu ili u uniformi. Vaţno je

da plaća. I da ne siluje, naravno. Nikoga.


83

Našim drumovima krstare vozila sumnjivih stanja,

sagorjevajući derivate koji se kupuju u NATO zemljama.

Opasnije se na putu sresti sa kamionom koji noću bez

upaljenih svijetala transportuje NENATO drva za ogrijev

nego sa konvojem oklopnih NATO kamiona. I danas u

ponekim se vozilima nekada pronađu desetine

kilograma različite droge, a da vozilo nije NATO i vozač

nije NATO vojnik.

Zaključujem da je velika povezanost Crne Gore, NATO-

a i ekologije.

NATO je Savez koji je opredijelio i konkretne fondove za

razvoj nauke i tehnologije, i omogućio čak i zemljama

koje nijesu članice da koriste taj novac u svrhu svog

razvoja i poboljšanja kvaliteta ţivotnog ambijenta.

Crna Gora za sada veoma skromno i nedovoljno

učestvuje u ovom programu, a mogućnosti i potrebe su

mnogo veće. Treba nam prava informacija. Treba nam

znanje i odlučnost, čvrsta vjera u ono što hoćemo da

napravimo, i ono šta hoćemo da postanemo. Nije

neophodno voljeti NATO da bi iskoristili ponuđene

mogućnosti i riješili veliki broj postojećih problema. Ako

nam je u interesu da ţivimo u zdravijoj sredini

shvatićemo da je jedan od načina da tako i bude -

saradnja sa partnerskim zemljama i članstvo koje će

nam omogućiti da pozitivna iskustva, znanje i

tehnologiju primijenimo i kod nas.

Ako je članstvo u NATO unaprijedilo stanje ţivotne

sredine u mnogim zemljama (a u to se lako moţemo

uvjeriti), zašto ne iskoristiti ove mogućnosti i već sada


84

prilično zabrinjavajuće stanje u Crnoj Gori, dovedemo u

stanje za primjer i ostalim zemljama?

Zaključujem i da je članstvo u NATO sa ovog aspekta

višetruko korisnije za Crnu Goru nego za NATO. A u to

se svako ko ţeli da ima pravu informaciju i svoj stav

moţe uvjeriti. Ako nikako drugačije – onda klikom na

internetu’’.

Aleksandar Dedović, izvršni direktor NVO ,,ALFA

Centar’’


85

Preporuke i zaključci Okruglog stola: ,,Zaštita životne sredine i NATO’’

- Bezbjednost je globalni cilj, pa stoga i instrumenti za njegovo očuvanje moraju biti globalni, a NATO je jedan od instrumenata koji se efektivno moţe suočiti sa modernim bezbjednosnim izazovima;

- Klimatske promjene, uništavanje viška naoruţanja, izgradnja kapaciteta i sistema reagovanja u slučaju prirodnih i ekoloških rizika i zagađanja, i preventivne mjere protiv eko-terorizma predstavljaju izazove bezbjednosti u oblasti ţivotne sredine kao i dodatnu obavezu Crne Gore;

- Saradnja sa međunarodnim partnerima, nevladinim sektorom i akademskom zajednicom od velikog je značaja za zemlje Zapadnog Balkana, a neophodno je razvijati i posebne metode za zaštitu ţivotne sredine u cilju dugoročnog unaprijeđenja ţivota crnogorskih građana;

- Proces zaštite standarda ţivotne sredine treba da bude kontinuiran, konzistentan i sistematičan, kako bi se stvorile pretpostavke za odrţivije i odgovornije upravljanje nacionalnim prirodnim resursima;

- Crna Gora treba da bude dio šireg regionalnog odgovora na izazove vanrednih situacije. Dosadašnja iskustva pokazuju da je ključno da


86

drţave od NATO i drugih partnera imaju pomoć u razvoju sistema, preventiva i obuka, opremanju, korišćenju resursa, modela i informacija, kao i korišćenju informacija za sistematska upozorenja, ali i umreţavanje u hidrološke, meteorološke i seizmičke sisteme razmjene informacija;

- Potreba brzog reagovanja u slučajevima vanrednih situacija i uključivanje i informisanje svih struktura društva, kao i edukacija građana u slučajevima prirodnih i drugih katastrofa je od velikog značaja;

- Neophodno je što prije postići visoke standarde NATO-a u ovoj oblasti, kako bi Crna Gora izgradila sistem efikasnog ranog upozoravanja, prevencije i upravljanja savremenim bezbjednosnim i ekološkim prijetnjama;

- U kontekstu podrške evroatlantskim integracijama, neophodno je istaći NATO program Nauka za mir i bezbjednost koji je pokazao da se zajedničkim radom Vlada, nevladinog sektora i akademske zajednice moţe doći do krajnjeg cilja ovog procesa – zajedničkog rada i kreiranja uspješnih modela u zaštiti ţivotne sredine uz pomoć međunarodnih partnera.

Dragan Pejanović, šef koordinacionog tima Vlade

Crne Gore za implementaciju komunikacione

strategije o evroatlanskim integracijama Crne Gore


87

Lista učesnika Okruglog stola: ,,Zaštita životne

sredine i NATO’’

1. Nj.E. Vladimir Gasparič, Ambasador Republike

Slovenije, e-mail: [email protected]; 2. Ivana Vojinović, Ministarstvo odrţivog razvoja i

turizma, e-mail: [email protected];

3. Daliborka Pejović, Agencija za zaštitu ţivotne

sredine, e-mail: [email protected];

4. Zoran Begović, Ministarstvo unutrašnjih poslova,

e-mail: [email protected];

5. Ljiljana Đerković, Ministarstvo odbrane,


6. Biljana Vujović, Ministarstvo odbrane,


7. Dunja Kaţić, Ministarstvo odbrane,


8. Mina Adţić, Ministarstvo odbrane,


9. Milica Dubljević, Ministarstvo odbrane,


10. Milena Radenković, Ambasada Republike

Slovenije, e-mail: [email protected];

11. Nada Medenica, Centar za ekotoksikološka

ispitivanja, e-mail: [email protected];

12. Anja Amidţić, Centar za ekotoksikološka

ispitivanja,e-mail: [email protected];

13. Luka Mitrović, Hidrometeorološki zavod,



88

14. Branislav Glavatović, Seizmološki zavod Crne

Gore, e-mail: [email protected];

15. Veselin Mijajlović, Regionalni centar za obuku

ronilaca za podvodno razminiranje,


16. Radovan Stojanović, direktor GEPSUS projekta

za Crnu Goru, e-mail: [email protected];

17. Raffaele De Amicis - NATO direktor GEPSUS

projekta, e-mail: [email protected];

18. Doron Elhanani - Ko-direktor projekta i ekspert

za bezbjednost i civilnu zaštitu,


19. Zoran Mrdak, Nacionalni park ,,Skadarsko

jezero’’, e-mail: [email protected];

20. Aleksandar Dedović, NVO ,,ALFA Centar’’,


21. Dragan Pejanović, šef Koordinacionog tima,


22. Ana Ponoš, portparol Koordinacionog tima,


23. Jelena Kneţević, Ministarstvo odrţivog razvoja i

turizma, , e-mail: [email protected];

24. Ivana Bulatović, Ministarstvo odrţivog razvoja i

turizma, , e-mail: [email protected];

25. Dušan Raspopović, Agencija za zaštitu ţivotne


26. Lidija Šćepanović, Agencija za zaštitu ţivotne


27. Vesna Zarubica, Agencija za zaštitu ţivotne


mailto:[email protected]




89

28. Dragan Asanović, Agencija za zaštitu ţivotne


29. Slavko Radonjić, Agencija za zaštitu ţivotne


30. Darko Saveljić, NVO ,,Centar za zaštitu i

proučavanje ptica Crne Gore’’,


31. Danilo Mrdak, PMF - UCG , odsjek za biologiju


32. Aleksandar Perović, Ekološki pokret ,,Ozon’’,


33. Nebojša Kavarić, Demokratska partija socijalista

Crne Gore (DPS), e-mail: [email protected];

34. Mirko Stanić, Socijal demokratska partija Crne

Gore (SDP), e-mail: [email protected];

35. Zorana Mijović, Pokret za promjene (PZP),


36. Davor Mladić, Atlantski savez Crne Gore, e-mail:

[email protected];

izdavač: agencija za zaštitu ţivotne sredine crne gore za ... · okrugli sto: ,,zaštita...

Documents