isf 107 genel muhasebe i - karabük...

01.07.2019

1

KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

ISF 107GENEL MUHASEBE I

Doç.Dr. Murat YILDIRIM

[email protected]

2. HAFTA

Muhasebe Kayıt Sisteminde Kullanılan Belge ve Defterler

2

Muhasebede Kullanılan Belgeler

• Belge; olayları kişi, yer, zaman, nitelik, nicelik, tutar gibi açılardan tespitedenvekanıtlayannesnelerdir.

• Belge, muhasebeye konu olan mali nitelikli olayların kayıtlara geçmesini sağlayanmuhasebenintemeltaşıdır.

• Muhasebeyi ilgilendiren olaylahesabakayıt arasındabağlantıbelge ile sağlanır.

• Muhasebede ticari işlem kayıtlarının yapılabilmesi için söz konusu işlemin neolduğunu gösteren belgelere ve bu işlemlerin kaydedildiği defterlere gerekvardır. Kullanılacak belgelerin şekli ve içeriği hangi işlemlerin ne tür defterlerekaydedileceği ile ilgili hususlaryasalarcadüzenlenmiştir.

3

VAKA

BELGEKAYIT

Kullanılan Belgeler

• Muhasebe bilgileriningüvenirliği için işlemlerindoğru belgeleredayandırılmasınıgereklikılmaktadır.

• Muhasebenin temel kavramlarından biri olan tarafsızlık vebelgelendirme kavramı gereği, muhasebe kayıtlarının gerçekdurumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgeleredayandırılmasıgerekmektedir.

• Bu nedenle yasalarla düzenlenmiş özellikleri ve şekil şartlarınıtaşımayanbelgelermuhasebekayıtlarınaesasteşkiledemez.

• Muhasebede kullanılan belgelerin bir kısmı Vergi UsulKanununda (V.U.K) diğerleri ise Türk Ticaret Kanununda(T.T.K) yeralmaktadır.

4

Vergi Usul Kanunundaki Belgeler

• Devletin vergi alacaklarını eksiksiz olarak tahsiledebilmesine olanak sağlayan belgeler Vergi UsulKanununda (VUK)’ta düzenlenmiştir.

• Bu belgeler sayesinde olayın gerçekleştiği tarihte işletmelertarafından yapılan tahsilat, ödeme ve yapılan vergikesintileri taraflarıyla birlikte ortaya konulmaktadır.

• VergiUsulKanunu GereğiKullanılan Belgeler:– Fatura,– Perakende SatışBelgeleri,– GiderPusulası,– MüstahsilMakbuzu,– SerbestMeslekMakbuzu,– ÜcretBordosu,– TaşımaveSevkİrsaliyesi,– YolcuListesi,– GünlükMüşteri Listesi,

5

Fatura

• Fatura, satılan mal ve yapılan iş karşılığında müşterilerin borçlandığı

tutarı göstermek üzeremalı satan veya işi yapan tarafındanmüşteriye

verilenticari belgedir.(V.U.K.MADDE229).

• Faturadaenaz aşağıdakibilgilerbulunur:(V.U.K.Madde230)1) Faturanındüzenlenmetarihi, serivesıranumarası;

2) Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğuvergidairesivehesapnumarası;

3) Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesapnumarası;

4) Malınveyaişin nevi, miktarı, fiyatıvetutarı;

5) Satılanmallarınteslim tarihiveirsaliye numarası,

6

01.07.2019

2

7

Fatura Düzenleme Esasları

• Müşteriler satın aldıkları mal ve hizmetler karşılığındafaturayı kanıt olarak kullanabilirler. Faturaya itirazsüresi 7 gün olup bu süre içerisinde fatura içeriğineitiraz edilmezse fatura kabul edilmiş sayılır.

• Vergi usul kanununa göre faturalar 5 yıl, Türk TicaretKanunu’na göre ise 10 yıl saklama zorunluluğubulunmaktadır.

• Fatura, mal ve hizmetin satışından itibaren azami 7 güniçerisinde düzenlenmesi gerekir. Bu süre zarfındadüzenlenmeyen fatura yok hükmündedir.

8


• Ticari hayatta fatura tutarının tahsil edilip edilmediğiningöstergesi ve şekli piyasada kendiliğinden oluşmuştur.

• İşletme tarafından satılan mal ve hizmetler karşılığındafatura bedelinin peşin alındığını göstermek içinfaturanın alt kısmı kaşelenip imzalanır. Bu faturayakapalı fatura denir.

• İşletmenin veresiye(kredili) satışlarında ise mal veyahizmetin bedelinin tahsil edilmediğini göstermek içinfaturanın üst kısmı kaşelenir ve imza edilir. Bu faturayaaçık fatura denir.

9


• Bir tacir, diğer bir tacir ya da vergi mükellefine sattığı her maliçinfaturakesmekzorundadır.

• Alınan ve satılan mal ve hizmetlerin bedelleri 2019 yılında 1.200TL’yi aşması ya da bedeli, 1.200 TL’yi aşmıyorsa bile müşterininistemesi halinde mal ve hizmeti satanın fatura düzenlemesizorunluluktur.

• Ancak bir tacirindiğer tacire yada vergimükellefine sattığımal,satın alan tacir ya da vergi mükellefi için gider niteliği taşıyorsa;malısatanfaturayerineperakendesatışfişide verebilir.

10


• İşletmenin satışlarının toptan veya perakende şekildeyapması fatura düzenlemede ve katma değer vergisiişlemlerinde önemli bir unsurdur.

• Eğer satış tüketiciye değil malı satacak olan birişletmeye yapılıyorsa bu ticaret toptan sayılır ve malınnet fatura tutarı üzerinden ayrıca katma değer vergisihesaplanarak toplam fatura tutarı bulunur.

• Eğer satış nihai tüketiciye yapılıyorsa, bu ticaretperakende sayılır. Katma değer vergisi ilgili malınfiyatına dahildir.

11

Katma Değer Vergisi

• Katma Değer Vergisi(KDV), bir malın üretiminden nihaitüketiciye ulaşıncaya kadar geçirdiği her aşamadaoluşturulan katma değer üzerinden alınan bir vergidir.

• Katma değer, bir malın satış değeri ile alış değeriarasındaki fark olarak tanımlanabilir.

• Malların nihai tüketiciye ulaşmasına aracılık eden işletmeler birtaraftan mal veya hizmet alımları nedeniyle satıcılara KDVöderken, diğer taraftan mal veya hizmet satışları nedeniylemüşterilerindenKDVtahsiletmektedirler.

12

01.07.2019

3


• İşletmelerdevletekarşıvergiaracısıolarakçalışırlar.

• Her ay sonunda o ay içinde tahsil ettikleri KDV tutarı ileödedikleri KDV tutarını karşılaştırırlar tahsil ettikleri KDVödedikleriKDV’denbüyükisebunudevleteaktarırlar.

• Un, ekmek vb. gibi zorunlu gıda maddelerinde katmadeğer vergisi oranı %1, gibi sembolik bir vergiuygulanırken, kuru bakliyat, kuruyemiş, giyim eşyasıvb. ürünler için %8, kırtasiye malzemesi, deri vb. ürünleriçin katma değer vergisi %18 olarak uygulanır.

13


• İşletmenin satışlarının toptan veya perakende şekildeyapması fatura düzenlemede ve katma değer vergisiişlemlerinde önemli bir unsurdur.

• Eğer satış tüketiciye değil malı satacak olan bir işletmeyeyapılıyorsa bu ticaret toptan sayılır ve malın net faturatutarı üzerinden ayrıca katma değer vergisihesaplanarak toplam fatura tutarı bulunur.

• Eğer satış nihai tüketiciye yapılıyorsa, bu ticaretperakende sayılır. Katma değer vergisi ilgili malınfiyatına dahildir.

14

KDV Dahil ve Hariç Hesaplamaları

• Katma değer vergisi dahil satışlarda ilgili malın netsatış fiyatı aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanabilir:

15

KDV Dahil TutarNet Fatura Tutarı =

1+Vergi Oranı(%)

KDV Tutarı = Net Fatura Tutarı x KDV Oranı


• Örnek: İşletmemiz, toptancılık yapan (Nihai Tüketici olmayan)müşterisi Sesa A.Ş’ye % 18 KDV hariç 40.000 TL’lik ticari malıçek karşılığında satmıştır. KDV tutarını ve toplam ödenmesigerekentutarıhesaplayınız.

16

Toptan Satış (Nihai Tüketim Değil)

«E» Malı Satışı 40.000 TL

Katma Değer Vergisi (% 18) 7.200 TL

Toplam 47.200 TL


• Örnek: İşletmemiz nihai müşterisi olan Sesa AŞ.’ye %

18 KDV dahil 59.000 TL’lik ticari malı çek karşılığındasatmıştır. Malın net fatura tutarını ve KDV tutarınıhesaplayınız

17

Perakende Satış (Nihai Tüketim)

KDV dahil satış tutarı 59.000 TL

Net Net Fatura Tutarı 59.000 / 1,18 = 50.000 TL

KDV tutarı 50.000 x 0,18 = 9.000 TL


• ÖnemliNot:

• İşletmeler satın aldıkları mal ve hizmetler için katma değervergisi öderler. İşletmeler sattıkları mal ve hizmetler içinsekatmadeğervergisitahsilederler.

• Ancak bu işlemler neticesinde gerçekte kendilerinden birparasal eksilme söz konusu olmamaktadır. Çünkü satmışoldukları mal ve hizmetler sonucunda tahsil ettikleri katmadeğer vergisinden mal ve hizmet alırken ödedikleri katmadeğer vergisini düşerek, sadece mal ve hizmet için belirlediklerikatma değer kadar devlete vergi ödemek zorundadırlar. Buvergidezatenmalvehizmetialantarafındanödenmektedir.

18

01.07.2019

4

Örnek

• Soru 1: İşletmemiz, % 18 KDV hariç A tipi bir ticari malı24.000 TL’ye banka aracılığı ile satın almıştır. Bu ticarimal için satıcıya ödenecek KDV’sini hesaplayarak,toplamda ödenmesi gereken tutarı bulunuz.

• Soru 2: İşletmemiz, daha önce % 18 KDV hariç 24.000TL’ye satın almış olduğu A tipi ticari malı, % 18 KDVdahil 37.760 TL’ye çek karşılığında satmıştır. Müşteriyesatılan bu ticari malın net fatura tutarını ve tahsiledilmesi gereken KDV’sini hesaplayınız.

• Soru 3: Serdemir işletmesinin devlete aktarılmasıgereken KDV’ni hesaplayınız.

19


• Soru 1: İşletmemiz, % 18 KDV hariç A tipi bir ticari malı24.000 TL’ye banka aracılığı ile satın almıştır. Bu ticarimal için satıcıya ödenecek KDV’sini hesaplayarak,toplamda ödenmesi gereken tutarı bulunuz.

20

KDV Tutarı = Net Fatura Tutarı x KDV Oranı

KDV Tutarı = 24.000 x 0,18 = 4.320 TL

KDV dahil tutar = 24.000 + 4.320 = 28.320 TL


• Soru 2: İşletmemiz, daha önce % 18 KDV hariç 24.000TL’ye satın almış olduğu A tipi ticari malı, % 18 KDVdahil 37.760 TL’ye çek karşılığında satmıştır. Müşteriyesatılan bu ticari malın net fatura tutarını ve tahsiledilmesi gereken KDV’sini hesaplayınız.

21

KDV Dahil TutarNet Fatura Tutarı =

1+Vergi Oranı(%)

37.760 37.760Net Fatura Tutarı = 32.000

1+0,18 1,18TL

Örnek

• Soru 3: İşletmemizin devlete aktarılması gereken KDV’nihesaplayınız.

22

Mal Satışından Tahsil Edilen KDV Tutarı = 5.760 TL

Mal Satışından Tahsil Edilen KDV Tutarı = 4.320 TL

Ödenmesi Gereken KDV Tutarı = 5.760 - 4.320 = 1.440 TL

Perakende Satış Belgeleri

• Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutmak zorunda olan çiftçilerin faturavermekzorundaolmadıkları satışlarıveyaptıkları işlerinbedellerini ispatetmektekullanacaklarıbelgelerdir (V.U.K.MADDE 233)

• Üç başlıkaltında toplanmaktadırlar:

– Perakende satış fişleri

– Makinelikasalarınkayıt ruloları

– Giriş veyolcutaşıma biletleri

• 2017 yılı için fiş kesmenin üst sınır 900 TL olarak belirlenmiştir. Ancakalıcının talep etmesi halinde bu sınırdan daha az dahi faturadüzenlenmesizorunludur.

• Bulunması gereken bilgiler, İşletme veya mükellefin adı, düzenlenmetarihivealınanparanın miktarıgösterilir.

23 24

01.07.2019

5

Yazar Kasa Fişi

25

Giriş Bileti

26

Gider Pusulası

• Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespitedilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslekerbabının ve çiftçilerin: Vergidenmuafesnafa; Yaptırdıkları işlerveya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapanaveya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergidenmuafesnaf tarafındanverilmişfaturahükmündedir.

• Vergiden Muaf Esnaf, işyeri açmadan, işçi çalıştırmadan, pazartakibi yapamadan, motorlu araç kullanmadan değeri yüksekolmayan malları kendi adına üreten yada alıp satan kişidir.Kalaycı, seyyar satıcı, berber, odun ve kömür kırıcı, hamallarvb.

27

Gider Pusulası

• Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satankimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için detanzimedilir. (V.U.K.MADDE234)

• Giderpusulasındabulunmasıgerekenhususlar;

– İşinmahiyeti,

– Emtianıncinsvenev'i ilemiktarvebedelini

– İş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanınadlarıyla soyadlarını (Tüzelkişilerde unvanlarını)

– Adresleri

– Tarihi ihtivaeder

– İkinüshaolaraktanzimvebir nüshası işiyapanaveyamalısatanaverilir

– Gider pusulaları, serivesıranumarasıdahilinde teselsül ettirilir.

28

Gider Pusulası

• Örnek:

29

Hizmet Alınması

Temizlik Bedeli 900 TL

Gelir Vergisi (900 TL x % 10) (90 TL)

Net Tutar 810 TL

Zati Eşya Alınması

İkinci El Buzdolabı 200 TL

Gelir Vergisi -

Toplam 200 TL

GiDER PUSULASI

KARDESAN LTD.ŞTİ.TEKSTİL KONFEKSİYON

MERTER, SAKA SOK.NO:75/ 4 İSTANBUL Seri : ADIŞ TICARET V.D. 3400013427 Sıra No : 1

Tarih : 12/1/02

İŞİN MAHİYETİCİNSİ ADEDİ FİYATI TUTARI

Taşıma 5.000.000

Toplam 5.000.000Gelir Vergisi %10 500.000Fon %10 50.000Kesintiler Toplamı 550.000 Ödenecek Tutar 4.450.000

Yalnız dört milyon dörtyüz elli bin ............................. TL. nı

.........KARDESAN LTD.STI...............................................'ndenyukarıda belirtilen Mal/iş bedelini aldım.

Adı Soyadı : Kazım Güçlü

Adresi : Barbaros Cad. Uzun Sok.

No:5 Beşiktaş, İSTANBULPlaka No :

Kaz?m Güçlü

http://www.webmuhasebe.com/belgeler.htm 30

01.07.2019

6

Müstahsil Makbuzu

• Müstahsil makbuzu(üretici-yetiştirici makbuzu), birinci ve ikincisınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve deftertutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabiolmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödediklerisırada iki nüsha makbuz tanzim etmek ve bunlardan biriniimzalayarak satıcı çiftçiye vermek, diğerini ona imzalatarakzorundaolduğuticaribirbelgedir.

31

Müstahsil Makbuzu

• Çiftçiden avans üzerine yapılan mubayaalarda, makbuz,malın teslimi sırasında verilir.

• Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdindekalan nüshası faturayerine geçer.

• Bulunmasıgereken bilgiler;– Makbuzun tarihi;

– Malı satınalantüccarveyaçiftçininsoyadı, adıunvanıveadresi;

– Malı satançiftçinin soyadı, adıve ikametgahı adresi;

– Satınalınan malıncinsi,miktarı vebedeli;

– Bu Maddede yazılımakbuzlar hiçbir resimveharca tabideğildir.

– Müstahsil makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde teselsülettirilir.

32

33

Müstahsil Makbuzu

• Örnek:

34

Kabuklu Fındık Bedel 3.000 TL

Gelir Vergisi (3.000 TL x % 4 ) (120 TL)

Net Tutar 2.880 TL

Serbest Meslek Makbuzu

• Serbest meslek makbuzu, serbest meslek erbabının yaptığıhizmetten doğan alacağını tahsil edilmesi sırasında düzenleyipalıcıyaverdiğimakbuzdur.

• Bulunmasıgerekenbilgiler• Makbuzu verenin soyadı, adı veya unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap

numarası;

• Müşterinin soyadı, adıveyaunvanıveadresi;

• Alınanparanınmiktarı;

• Paranınalındığı tarih;

• Yazılır vebumakbuzlarserbest meslekerbabıtarafındanimzalanır.

• Serbest meslek makbuzları seri ve sıra numarası dahilindeteselsülettirilir.

35 36

01.07.2019

7

Serbest Meslek Makbuzu

• Örnek:

37

Avukatlık Ücreti 6.000 TL

Katma Değer Vergisi(%18) +1.080 TL

Toplam 7.080 TL

Gelir Vergisi (6.000 TL x % 20 ) (1.200 TL)

Net Tutar 5.880 TL

Ücret Bordrosu

• İşverenlerin çalıştırdıkları personel ve işçilerine ödedikleri brüt ve netücretler ile ücretlerinden yaptıkları gelir ve damga vergisi kesintileri,sosyal güvenlik kesintileri ile diğer eklenti ve kesintilerin gösterildiğibelgedir.

• Bulunmasıgerekenbilgiler; Hizmet erbabının soyadı, adı; ücretin alındığına dair imzası veya mührü

(Ücretin ödenmesinde ayrıca makbuz alan iş verenlerin tutacakları ücret bordrosuna imza veya mühür konulması mecburi değildir.);

Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası;

Birim ücreti (Aylık, haftalık, gündelik, saat veya parça başı ücreti);

Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre;

Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı.

38

Ücret Bordrosu

39

Sevk İrsaliyesi

• Sevk irsaliyesi, malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcıtarafından taşındığı ve taşıttırıldığı hallerde satıcının,teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması vetaşıttırılması halinde alıcının taşınan yada taşıttırılanmallar için düzenlenen ve taşıtta bulundurulması gerekliolan ticari bir belgedir.

• İrsaliye satılan malı bir yerden başka bir yeregönderirken kullanılan belgedir.

40

41

Yolcu Listeleri

• Yolcu listeleri, şehirlerarası yapılan yolcu taşımaları sırasındayolcu taşıma bileti kesmek zorunda olan mükelleflerin (TCDDhariç) her sefer için yolcuların oturma yerlerini planlı bir şekildegösterenticaribirbelgedir.

• Bulunmasıgerekenbilgiler– Yolculistesini düzenleyen işletmenin adıveyaunvanıileadresi,

– Taşıtı işletenmükellefinadı, soyadıvarsaunvanı,adresivergidairesivehesapnumarası,

– Taşıtın plakanumarası,sefer tarihivehareketsaati,

– Bilet numaralarıişaretlenmek suretiyle yolcusayısı vetoplamhasılat tutarı.

42

01.07.2019

8

Günlük Müşteri Listeleri

• Günlük müşteri listesi, otel, motel ve pansiyon gibi konaklamayerleri, odaları, bölmeler ve yatak planlarına uygun olarakmüşteri içindüzenlenenbir ticaribelgedir..

• Bulunması gereken bilgiler– Mükellefin adı, soyadı, varsa unvanı ve adresi,

– Oda numaraları yazılmak suretiyle müşterinin adı, soyadı ve oda ücreti,

– Düzenleme tarihi.

43

Türk Ticaret Kanunu Gereği Kullanılan Belgeler

• Türk Ticaret kanununa göre kullanılan belgeleraşağıdaki gibidir.

– Çek

– Bono

– Poliçe

– Hisse senedi

– Tahvil

44

Çek ve Çek’in Özellikleri

• Çek, bir bankaya hitaben ve belli kurallara uyarak yazılan birödemeemridir.

• Çek,

– paranaklininkolaylaştırılması,

– kişinin yanında fazla para bulundurmayı önlemek suretiyleparanınçalınmasıyadakaybolmasınamaniolması,

– piyasadafazlapara dolaşımınıönlemesive

– ödemede kullanılan paranın faizinden yararlanılması gibiamaçlariçindüzenlenir.

45


• Bir çekin düzenlenebilmesi için bankada çeki düzenleyenkişininemrineayrılmışbirkarşılığınınbulunmasıgerekir.

• Çekte vade yoktur. İbraz edildiğinde ödenir. Çek düzenlendiğiyerde ödenecek ise 10 gün; başka bir şehirde ödenecek ise 1 ay,aynı kıtada ödenecekse yine 1 ay; başka bir kıtada ödenecek ise3ayiçindetahsiledilmelidir.

• Aslında çek bankaya gösterildiği anda ödenmesi gereken birbelgedir. Ancak ülkemizde çekin üzerine bir vade tarihibırakılarak o tarihte bozdurulmasına yönelik ticari bir gelenekvardır.

46


• Buradada

– çekidüzenleyen(keşideci),

– çekiödeyecek(banka)ve

– çekialacak(lehtar)olmaküzereüçlübir ilişkivardır.

• Çek bankalar tarafından basılan ve kullanmaları içinkeşidecilereverilenbirbelgedir.

• Çek, tahsil için bankaya götürülebilir, yada mal yada hizmetalımlarında para yerine kullanılabilir. İleri tarihli çeklervadesindenöncekırdırılaraktahsiliyapılabilir.

• Çekinüzerindekihaklarınbirbaşkasınadevrinecirodenir.

47


48

01.07.2019

9

Bono ve Poliçe

Bono, (senet), borçlunun alacaklısına olan borcunu belirlibir tarihte, kayıtsız ve şartsız bir biçimde ödeneceğinigösteren bir belgedir. Senet borçlusuna muhatap, senetalacaklısına lehtar denilir.

Poliçe, Bononun bir ödeme vaadi ve ikili bir ilişkiiçermesine karşın, poliçede ödeme emri ve üçlü bir ilişkisöz konusudur.

Burada senedi düzenleyen kişi (keşideci), alacaklıolduğu bir kişiye (muhatap), poliçede ismini yazdığıkişiye (lehtar) belli bir meblağı belli bir tarihte kayıtsız veşartsızödeme emrini vermektedir.

49

Bono

50

Poliçe

51

Vade Ödeme Tarihi Türk Lirası No:

15.02.20x2 # 490 000 000# 16

Is bu pol ice mukabil inde ...............15 Subat 20x2. ........ tarihinde

Bay ...................Heraslan Koll. Sti` ne.. ........................... veya emruhavale sine......

yukar ida yazil i yanliz .Dörtyuzdoksanmilyon ..........................................TL. Ödeyiniz.

Is bu pol ice vadesinde ödenmedigi takdirde, m üteakip policelerin de muaccel iyet

kesbedecegini , iht ilaf vukuunda ..Istanbul.. mahkemeler inin selehiyetini simdiden

kabul ederiz.

MUHATAP KESIDECI

KARSU A.S. AHMET KIZIL

adres, pul, imza adres, pul, imza

Hisse Senedi

• Hisse senedi, Anonim şirketler ve sermayesipaylara bölünmüş komandit şirketlerde,ortakların sermaye paylarını göstermek üzere, bupayları karşılığında çıkarılan ve şekil şartlarıkanunda belirtilmiş olan menkul kıymetniteliğindeki belgedir.

• Hisse senetleri, sahipleri şirketin karına ortak olma,tasfiye bakiyesinden pay alma, şirket yönetiminekatılma ve şirketi denetleme gibi haklar sağlar.

52

Hisse Senedi

53

Tahvil

• Tahvil, Anonim şirketlerin ve devletin uzun vadeliborç sağlamak amacıyla çıkarıp sattığı, nominaldeğerleri eşit borç senedi niteliğindeki menkulkıymetlerdir.

• Tahvil satına alarak şirkete borç vermiş olanlar, şirketinkar veya zararına katılmazlar, sadece belli orandaki faizialırlar.

54

01.07.2019

10

Tahvil

55

Muhasebede Kullanılan Diğer Belgeler

• Muhasebede kullanılan diğer belgeler iseşunlarıdır:

– Makbuz senedi

– Rehin senedi

– Katma Değer Vergisi Beyannamesi

– Muhtasar Beyannamesi

– SGK Prim ve Hizmet Bildirgesi

56


• Makbuz senedi, Emtia senetlerinden olanmakbuz senedi, umumi mağazalara(antrepo)bırakılan zahire veya mallar üzerindeki mülkiyethakkının temsil eden kıymetli evrakniteliğindeki belgedir.

• Rehin senedi, Umumi mağazalara bırakılanzahire ve mallar üzerinde rehin hakkı sağlayankıymetli evrak niteliğindeki belgedir.

57


• Katma Değer Vergisi Beyannamesi, Gerçek usuldevergiye tabi mükellefler tarafından düzenlenen, ilgilidönemde (ayda) mal veya hizmet alım satımlarısırasında ödenen ve tahsil edilen katma değer vergileriarasında ortaya çıkan farkı esas alacak biçimde her ayhazırlanarak vergi dairesine sunulan beyannamedir. Herayın KDV beyannamesi takip eden ayın 25. günü mesaibitimine kadar vergi dairesine verilir.

58


• Muhtasar Beyannamesi, Gerçek usulde vergiye tabimükelleflerce aylık veya üç aylık olarak düzenlenen veGelir ve Kurumlar Vergisi, Türk Ticaret, Vergi Usul,Katma Değer Vergisi kanunlarına göre düzenlenenbelgelerdeki Gelir Vergisi, Damga Vergisi ve SavunmaSanayi Destekleme Fonu Kesintisi ve söz konusukanunlarda belirtilen diğer kesintilerin gösterildiğibeyannamedir. Her ayın muhtasar beyannamesi takipeden ayın 20. günü mesai bitimine kadar ilgili vergidairesine sunulmak durumundadır.

59


• SGK Prim ve Hizmet Bildirgesi, SosyalGüvenlik Kanunu hükümleri uyarınca birişyerindeki tüm iş görenlerin SGK primi işçi veişveren paylarının topluca gösterildiği aylıkbildirgedir. İlgili ayı takip eden ayın son günümesai bitimine kadar SGK Müdürlüklerineteslim edilmesi gerekmektedir.

60

01.07.2019

11

Muhasebe Kullanılan Defterler

• Birinci sınıf tüccarlar bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarlar iseişletme hesabıesasına göredefter tutarlar.

• Birinci sınıf tüccarın tutmak zorunda oldukları defterler aşağıdaki gibidir.

– YevmiyeDefteri(GünlükDefter)

– DefteriKebir(BüyükDefter)

– EnvanterDefteri

• İkinciSınıf tüccarlarıntutmakzorundaolduğudefterler

– İşletmehesabıdefteri

– Günlükperakendesatışvehasılatdefteri

61

Muhasebe Defterleri Hangi Dönemler için Tutulur

• Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur.• Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi

dönem başında yeniden açılır.• Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır. 1 Ocak

itibariyle başlar ve 31 Aralık tarihi itibariyle sona erer.• Takvim yılı dönemi faaliyet ve muamelelerinin

mahiyetine uygun bulunmayanlar için, bunlarınmüracaatı üzerine Maliye Bakanlığı 12'şer aylık özelhesap dönemleri belli edebilir.

• Yeniden işe başlama veya işi bırakma hallerinde, hesapdönemi içinde bir yıldan eksik olan faaliyetsüresi,hesap dönemi sayılır.

• Bu maddeye göre özel hesap dönemi tayin edilenlerinticari ve zirai kazançları, hesap dönemlerininkapandığı takvim yılının kazancı sayılır.

62

Birinci Sınıf Tüccarın Tutmak Zorunda Oldukları Defterler

• Yevmiye Defteri, parayla ölçülen işlemlerin ilgilibelgelere dayanarak, tarih sırasına göre maddelerhalinde kaydedildiği defterdir. Bu deftere işlemlertarih sırasıyla kaydedilir ve haklı bir sebepolmaksızın on günden fazla geciktirilmez.

• Yevmiye defteri piyasada satılan ciltli defterlerolabildiği gibi günümüzde daha çok bilgisayarçıktısı almaya kolaylık sağlayan form kağıtlardaolabilmektedir.

63

Yevmiye Defterinde Bulunması Gereken Unsurlar

64

1. Madde sıra numarası,2. Büyük defter sayfa numarası,3. Tarih,4. Borçlu hesap,5. Alacaklı hesap,6. Varsa yardımcı hesaplar ve tutarları,7. Borçlu hesapların tutarları,8. Alacaklı hesapların tutarları,9. Ticari işlemlerin dayandığı belgelerin türü tarihi ve

numaraları ile ilgili bilgileri de içeren maddeaçıklaması.

Ciltli Yevmiye Defteri

65

Defteri Kebir(Büyük Defter)

• Yevmiye defterine tarih sırasına göre maddeler halindekaydedilen mali olay ve işlemlere ait bilgilerin aynınitelikte olanlarının belli hesaplarda toplandığıdefterdir.

• Yevmiye defterinde borçlandırılan hesap, defterikebirde de borçlu tarafa, yevmiye defterindealacaklandırılan hesap ise defteri kebirde dealacaklı tarafa kaydedilir.

• Defteri kebir sınıflandırma fonksiyonun temel aracıdır.

66

01.07.2019

12


Büyük defterde sayfalar karşılıklı olarak aynı sayfanumarasını taşır ve sağ taraftaki sayfa hesabın borç tarafısayfasını, sağ taraftaki sayfa ise hesabın alacak tarafısayfasını gösterir.

Bulunması gereken bilgiler.1. Hesabınkod numarasıveadı,2. Tarih,3. Kayıt sıranumarası,4. Açıklama,5. Günlük defter madde numarası,6. Tutar,7. Genel toplam

67


68

Envanter Defteri

• İşletmenin işe başladığı tarihte ve daha sonra her faaliyet dönemisonunda çıkardığı envanterde belirlenen varlık ve borçlarıayrıntılıolarakkaydedildiğidefterdir.

• Ayrıca, dönem sonu bilançolarının bu deftere kaydedilmesizorunlu olduğu gibi gelir tablosunun da bu deftere kaydedildiğigörülür.

• Envantervebilançonunçıkarıldığıgünebilançogünüdenir.

69

İşletme Esasına Göre Tutulan Defterler

• V.U.K.’nun 193. maddesine göre ikinci sınıf tüccarlarıntutmak zorunda oldukları defterler şunlardır;

– İşletme Hesabı Defteri

– Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri

70

İşletme Hesabı Defteri

• İşletme defteri, Türk Ticaret Kanununa göre ikinci sınıf tacirlerinekonomikfaaliyetleriniizledikleridefterlerdir.

• Bu defterin sol tarafını giderler, sağ tarafını ise hasılat kısmıoluşturur.

• Gider kısmına, satın alınan mallar veya yaptırılan hizmetlerkarşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgilidiğertümgiderlerkaydedilir.

• Hâsılat kısmına ise, satılan mal bedeli veya yapılan hizmetkarşılığı olarak tahsil edilen paralar ile tahakkuk eden alacaklar veişletmefaaliyetindeneldeedilentümhâsılatkaydedilir.

71

Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri

• Bu deftere günlük perakende satışlar ile diğer işletmehasılatı günü gününe kaydedilir.

• İkinci sınıf tacirler, günlük perakende satışları ile hizmetkarşılığı suretlerle alınan paraları kaydetmek üzere günlükperakende satış ve hasılat defteri tutmak zorundadırlar.Perakende satışların günlük tutarı bu deftere, perakendesatış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları, giriş ve yolcutaşıma biletleri ve diğer belgelere dayanılarak toplucayazılabilir.

• Ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) kullanan ikinci sınıftacirlerin günlük perakende satış ve hasılat defteri kullanmamecburiyeti 167sayılı V.U.K Genel Tebliği ile kaldırılmıştır.

72

01.07.2019

13

Muhasebe Fişleri

• Mali işlemlerin objektif belgelere dayanarak doğrudan doğruyayevmiye defterine kaydedilebileceği gibi önceden muhasebefişlerine kaydedilip sonra buradan yevmiye defterine aktarıladabilir.

• Muhasebe fişleri hataların erken tespit edilmesi vegiderilmesindeetkilidir.

• Muhasebedekullanılanmuhasebefişleriüççeşittir.

– KasaTahsilFişi

– KasaTediyeFişi

– MahsupFişi

73

Muhasebe Fişleri

• Kasa tahsil fişi, işletmenin kasasına para girişine neden olanişlemlerin kaydedildiği fiştir. Kasa tahsil fişine, kasaya girişolduğunda kayıt yapıldığından, borçlu hesap her zaman Kasahesabıdır.Alacaklıhesapveya hesaplarise işlemdenişlemedeğişir.

• Kasa tediye fişi, işletmenin kasasından para çıkışlarına neden olanişlemlerin kaydedildiği fiştir. Kasa tediye fişine, kasadan para çıkışıolduğunda kayıt yapıldığından alacaklı hesap her zaman Kasahesabıdır. Borçlu hesap veya hesaplar ise işlemden işlemedeğişmektedir.

74

Muhasebe Fişleri

• Mahsup fişi, işletmenin kasasına para girişi sağlamayanveya işletmenin kasasından para çıkışına neden olmayanişlemlerin kaydedildiği fiştir. Mahsup fişinde ne borçlutarafa, nede alacaklı tarafa Kasa hesabı kullanılmaz.

75

Temel Kavramlar

• Tacir, (tüccar, ticaret yapan) bir ticari işletmeyi kısmendahi olsa, kendi adına işletmen kimsedir. Gerçek kişiler,ticaret şirketleri vb.

• Esnaf, ister gezici olsun ister bir dükkânda veya birsokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomikfaaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasınadayanan ve geliri tacir yada sanayici niteliğinikazandırmayacak tutarda olan kişi esnaftır. Ayakkabıtamircisi, berber, yorgancı, vb.

76

Temel Kavramlar

• Vergiden Muaf Esnaf, işyeri açmadan, işçiçalıştırmadan, pazar takibi yapamadan, motorlu araçkullanmadan değeri yüksek olmayan malları kendiadına üreten yada alıp satan kişidir. Kalaycı, seyyarsatıcı, berber, odun ve kömür kırıcı, hamallar vb.

• Perakende satış, malların teker teker yada parçadurumunda azar azar satılması biçimidir.

• Toptan satış, malların çok miktarda satılmasınadayanan satış biçimidir.

77

Bölüm Soruları

78

• Satılan mal ve yapılan iş karşılığında müşterininborçlandığı tutarı göstermek üzere malı satan veya işiyapan tarafından müşteriye verilen ticari belgeye nedenir?a) Perakende SatışFişi

b) MüstahsilMakbuzu

c) Fatura

d) İrsaliye

e) Gider Pusulası

01.07.2019

14

Bölüm Soruları

79

• Borçlunun alacaklısına olan borcunu belirli bir tarihte,kayıtsız ve şartsız bir biçimde ödeyeceğini vadedenbelgeye ne denir?a) Hisse Senedi

b) Senet

c) Fatura

d) Tahvil

e) Çek

Bölüm Soruları

• Bir bankaya yönelik olarak, üçüncü bir kişiye yazılıbedelin ödenmesini emreden bir kambiyo senediaşağıdakilerden hangisidir.a) Hisse Senedi

b) Senet

c) Fatura

d) Tahvil

e) Çek

80

Bölüm Soruları

• Vergiden muaf çiftçiden satın alınan emtialar içinmüşteri tarafından düzenlenen ve çiftçiye imza ettirilenbelgeye ne denir?a) Perakende satış fişi

b) Senet

c) Fatura

d) Müstahsil(Üretici-Yetiştirici) Makbuzu

e) Çek

81

Bölüm Soruları

• Vergiden muaf esnaftan satın alınan mal ve hizmetlerkarşılığında müşteri tarafından düzenlenen ve esnafaimza ettirilen belgeye ne denir?a) Gider Pusulası

b) Perakende satış fişi

c) Fatura

d) MüstahsilMakbuzu

e) Çek

82

Bölüm Soruları

• İşletme % 18 KDV dahil 49.560 TL’lik ticari malı çekdüzenleyerek satın alıyor. Bu mal alımına ilişkin netfatura tutarı ne kadardır?a) 34.000TL

b) 38.000TL

c) 42.000TL

d) 46.000TL

e) 48.000TL

83

Bölüm Soruları

• İşletme % 18 KDV dahil 49.560 TL’lik ticari malı çekdüzenleyerek satın alıyor. Bu mal alımına ilişkin katmadeğer vergisi tutarı ne kadardır?a) 5.500TL

b) 6.750TL

c) 7.560TL

d) 8.000TL

e) 9.750TL

84

01.07.2019

15

Bölüm Soruları

• İşletme % 18 KDV hariç 52.250 TL’lik ticari malı çek ciroederek satın alıyor. Bu mal alımına ilişkin katma değervergisi tutarı ne kadardır?a) 5.500TL

b) 6.750TL

c) 7.560TL

d) 9.405TL

e) 9.580TL

85

Bölüm Soruları

• İşletme % 18 KDV hariç 52.250 TL’lik ticari malı çek ciroederek satın alıyor. Bu mal alımına ilişkin düzenlenmesigereken çekin tutarı ne kadardır?a) 55.500TL

b) 56.750TL

c) 61.655TL

d) 69.580TL

e) 79.405TL

86

Bölüm Soruları

87

• Yevmiye defterine maddeler halinde ve tarih sırasına görekaydedilen işlemlerden aynı tür olanların bir araya getirilereksınıflandırıldığıdefterene adverilir?a) Büyükdefter (DefteriKebir)

b) Yardımcıdefter

c) Yevmiyedefteri

d) İmalatdefteri

e) İşletmedefteri

Bölüm Soruları

88

• Mali nitelikli işlemlerin maddeler halinde ve tarih sırasıylakaydedildiğidefterene adverilir?a) Yardımcıdefter

b) Büyükdefter

c) Yevmiyedefter

d) Envanterdefteri

e) İşletmehesabıdefteri

Bölüm Soruları

89

• İşletmenin para giriş ve çıkışları ile ilgili olmayan işlemlerdendolayıaşağıdakimuhasebefişlerindenhangisikullanılır?a) Ödemefişi

b) Tahsil fişi

c) Tediye fişi

d) Teslim fişi

e) Mahsupfişi

Bölüm Soruları

90

• Kasayapara girişlerininizlendiğifişene adverilir?a) Ödemefişi

b) Tahsil fişi

c) Tediye fişi

d) Teslim fişi

e) Mahsupfişi

01.07.2019

16

Bölüm Soruları

91

• Kasadanpara çıkışlarınınkaydedildiğifişene adverilir?a) KDVfişi

b) Tahsil fişi

c) Tediye fişi

d) Teslim fişi

e) Mahsupfişi

Bölüm Soruları

92

• Büyük defterle ilgili ayrıntılı bilgilerin izlendiği deftere ne adverilir?a) Yardımcıdefter

b) Büyükdefter

c) Yevmiyedefter

d) Envanterdefteri

e) İşletmehesabıdefteri

Bölüm Soruları

93

• İşlemlerin büyük defterlere aktarılması, muhasebenin hangiişlevininözelliklegerçekleşmesinisağlar?a) Özetleme

b) Raporlama

c) Kaydetme

d) Sınıflandırma

e) Analizetme

Bölüm Soruları

94

• Ana hesaplardaki bilgilerin ayrıntısının izlendiği hesapların yeraldığıdeftereneadverilir?a) Yevmiyedefteri

b) Defterikebir

c) Büyükdefter

d) Yardımcıdefter

e) Envanterdefteri

Bölüm Soruları

95

• Muhasebe kayıtları için tutulması zorunlu olan defterlerinkullanılmadanönceaşağıdakilerdenkimtasdikeder?a) Yeminlimalimüşavir

b) Serbest muhasebecimalimüşavir

c) Vergi dairesi

d) Ticaretodası

e) Noter

Bölüm Soruları

96

• Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde birinci sınıf tacirlertarafından tutulması zorunlu olan defterler doğru şekildeverilmiştir?a) Kasadefteri, Senetdefteri,

b) İmalatdefteri, Stokdefteri,

c) İşletmehesabıdefteri, Günlükdefter

d) Yevmiyedefteri, Büyükdefter,Envanterdefteri

e) Çekdefteri,

01.07.2019

17

Kaynakça

• Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara.

• Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.

• Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.

• Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002.

• Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları

• Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi.

• CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003.

• 8 No’lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar

• Ferhat Yıldız, Numerus Özgun Muhasebe Soruları, İkinci Sayfa Yayınları, İstanbul, 2013

• Özgün Cemalcılar, Yılmaz Benligiray, Fevzi Sürmeli, Genel Muhasebe, AçıköğretimFakültesi Yayını, Eskişehir, 2009.

97

Teşekkür Ederim

Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi

çalışmalar dilerim…

98

isf 107 genel muhasebe i - karabük...

Documents