instrukcja szkolenia kawalerii

INSTRUKCJASZKOLENIA KAWALERII

C Z Ę Ś Ć I

ORGANIZACJA I METODY SZKOLENIA

W A R S Z A W A 1 9 3 7

MIN IS T ER ST WO SPRAW W O J S K O W Y C H

K.31937 T ylk o d o u żytku służbow ego

C E N T R A L N A

BI B L I OT E KAW O J S K O W A

MINISTER STWO SPRAW W O J S K O W Y C H

K. 3 I1937

INSTRUKCJASZKOLENIA KAWALERII

C Z Ę Ś Ć I

ORGANIZACJA I METODY SZKOLENIA

W A R S Z A W A 1 9 3 7

Tylko do użytku służbowego

M INISTERSTW O SPRAW W OJSKOW YCHDEPARTAMENT KAW ALERII

Nr 2802=21/Wyszk.

Warszawa, dn. 14.X.1937 r.

ROZKAZ W PRO W AD ZAJĄCY.

Wprowadzam do użytku służbowego „Instrukcję szkolenia kawalerii część I. Organizacja i metody szkolenia".

Jednocześnie unieważniam z części I „Instrukcji wyszkolenia kontyngensu ka* walerii" — M. S. W ojsk. Departament Ka* walerii 1. dz. 58/tjn. Stud. 32 — rozdział A §§ 1 i 2 — ustęp dotyczący pogotowia bojowego, rozdział B §§ 7 i 8 oraz § 9 — ustęp na stronicy 15 i treść rozdziału C.

Dowódcy wielkich jednostek kawalerii i komendant Centrum W yszkolenia Ka= walerii — przedstawią mi w terminie do dnia 1 XII 1939 r., w drodze przez szefa Departamentu Kawalerii, wnioski i uwagi co do treści niniejszej instrukcji.

MINISTER SPRAW WOJSKOWYCH

( — ) K A S P R Z Y C K Igen. dyw.

SPIS RZECZY.

ROZDZIAŁ I.

MYŚLI PRZEWODNIE.Str.

1. Charakter bojowy szko len ia ........................................... 12. Rola jednostki ................................................................. 13. Przewaga czynnika duchow ego...................................... 24. Nowoczesność szkolenia ................................................. 35. Znaczenie zaczepności w działaniu . . . . . . . 36. Wykorzystanie wartości indywidualnych . . . . 47. Wysiłek tw ó r c z y .................................................................. 4

ROZDZIAŁ II. :

WYCHOWANIE.8. Cel i istota wychowania .................................................69. Środki . . ................. ; ............................................6

10. Przykład o s o b i s t y ............................................................711. T r a d y c ja ................................................................................. 712. Ćwiczenia fizyczne i r y g o r ...................................... 713. Warunki życia i otoczenia . . . . . . . . . . 814. Metodyka wychowania . . . . . . . . 915. Pogadanki jako środek wychowawczy . . . , 1016. Wyrabianie p rz y z w y c z a je ń ...................................... 1017. Oddziaływanie na u c z u c ie ........................................... 11

VI

Sir.18. Budzenie woli ................................................. . 1 119. Przeżycia i ich tw orzen ie .................................................1120. Przeciwieństwa ................................................. . . 1121. Wszechstronność wychowania a indywidualizacja . 1222. Wychowanie funkcją dowodzenia ........................... 1223. Czynniki sił d u c h o w y c h ................................. . 1 2

OBOWIĄZEK WOBEC OJCZYZNY.

24. Istota obowiązku ............................................................1325. Rodzaje oddziaływań ...................................... 1326 Służba jako szkoła obow iązku ......................................1427. Pogadanki wychowawcze ............................................1428. Ceremoniał w o jsk o w y ......................................................1529. Szkolenie ............................................ ......................1630. Praca oświatowa . . . . ......................................1731. Kult wodza . ............................................................ 17

HONOR ŻOŁNIERSKI.

32. Znaczenie honoru ż o łn ie rsk ieg o .................................1833. Rodzaje o d d z ia ły w a ń ...................................................... 1834. Ubiór i opo rządzen ie ................................................. . 1835. Musztra i s łu ż b a ................................................................. 1936. Pogadanki wychowawcze . • ......................................1937. Uroczystości wojskowe .................................................2038. Zachowanie się poza s łu ż b ą ........................................... 2039. Rola dowódcy ................................................................. 20

KARNOŚĆ.

40. Istota karności ................................ .................................2141. Rodzaje o d d z ia ły w a ń ...................................................... 2142. Wpływ dowódcy ............................................................2143. Musztra ........................................... . , ............................22

VII

Sir.

44. Służba wewnętrzna i w artow nicza................................ 2245. Pogadanki wychowawcze . . ...................................... 2346. Ceremoniał w o js k o w y ............................................ 2347. Wyszkolenie b o j o w e ...................................................... 24

MĘSTWO.

48. Znaczenie męstwa ............................................................ 2449. Kształtowanie męstwa ................................................ 2450. Wzór dowódcy . ....................................................... 2551. Wychowanie fizyczne i wyszkolenie techniczne . 2552. Wyszkolenie b o j o w e ...................................................... 2653. Pogadanki ............................................................ . . 2754. Służba wewnętrzna . . . . .................................2855. Wskazówki o g ó ln e ........................................................... 28

KOLEŻEŃSTWO.

56. Znaczen:e koleżeństwa ...................................... ..... . 2857. Rodzaje oddziaływań .......................................................2958. Służba i życie pozasłużbowe................ ...........................2959. Ćwiczenia ............................................................................2960. Pogadanki . .................................................................3061. Wpływ d o w ó d c y .................................................................30

PRZYWIĄZANIE I ZAUFANIE DO DOWODCY.

62. Sposób wytwarzania .......................................................3163. Autorytet ..................... ...................................................... 3164. Wymagania i troska o szeregowca . . . . . 3165. Nagrody i k a r y .................................................................32

TRADYCJA ODDZIAŁU I DUCH KAWALERII.

66. Tradycja oddziału ................................................. .... 3267. Duch kawalerii 53

VIII

ROZDZIAŁ III.

S Z K O L E N I E .S ir.

68. Cel i istota s z k o le n ia ...................................................... 3569. Zasady ................................................................................. 35

WYKORZYSTANIE URZĄDZEŃ I ŚRODKÓW WYSZKOLENIOWYCH.

70. U rz ą d z e n ia ............................................................................ 3671. Tereny i place ćw iczeń ...................................................... 3772. Broń, sprzęt i am un ic ja ...................................................... 3873. Sprzęt wyszkoleniowy i inne środki pomocnicze 3874. Stany ć w ic z e b n e .................................................................3975. Urządzenia kulturalnosośw iatowe.................................4076. Poprawa warunków ................................................. . 4 0

METODY.

77. Nierozdzielność wychowania i wyszkolenia . . 4078. Indywidualizacja ........................... ........................... 4179. Poznanie p o d w ła d n y c h ................................................ 4180. Sposoby p o z n a w a n ia ................................................. 4281. Znajomość k a d r y ............................................................4382. Podział zadań ...................................................... . , 4383. Stosowanie wysiłku ............................................................ 4484. Świeżość umysłowa w pierwszych dniach . . . . 4485. Sposoby zwiększenia u w a g i ........................................... 4586. Sposoby ulżenia pamięci . ............................ . 4 687. Wykorzystanie i rozwijanie inteligencji 4788. Dobry n a s t r ó j ...................................................................... 47§9, Pobudzanie ambicji służby . , , ........................... 48

IX

ROZDZIAŁ IV.

O RG AN IZACJA PR AC Y WYSZKOLENIOWEJ.

&7/\

90. Istota organizacji ............................................................ . 4 991. Podział szkolenia na pó łro cza ...................... 4992. Podział szkolenia na okresy i podokresy . . . . 4993. Plany dowódcy f o r m a c j i ...................................... 5194. Konstrukcja programu okresowego: 52

a) K o n tyn gen s .................................52b) Kadra ............................................ ..... 53c) R e z e r w a ...................................... . . . 5 3

95. Programy tygodniowe i miesięczne . . . . . 5396. W y k o n a n ie ................................................ . 5497. Odprawy p u łk o w e ...................................... 5598. Odprawy zastępcy dowódcy pułku 5599. Odprawy in s t r u k to r s k ie .................................................56

100. Przygotowanie ć w ic z e ń .................................................56101. Ćwiczenia instruktorskie k a d r y ......................................57

ROZDZIAŁ V.

OBOWIĄZKI DOWÓDCÓW.

102. Jednoczesność szkolenia kontyngensu i kadry . 59103. Zakres obowiązków i odpowiedzialności . . . . 60104. K ierow nictw o ......................................................................... 61105. K o n tro la ...................................... ..... . . 61106. Rodzaje k o n t r o l i ................................................................. 62107. Kontrola b ie ż ą c a ................................................. . 6 2108. Kontrola doraźna . . • . ...................................... 65

X

PRZEGLĄD Y W Y SZKO LEN IA.Słr.

109. Cel ....................................................................................... 63110. Sposób w y k o n a n ia ............................................................64111. Normy ..................................................................................64112. Dowódca okręgu k o r p u s u ........................................... 65

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI POSZCZEGÓLNYCH DOWÓDCÓW.

113. Dowódca wielkiej jednostki k a w a le r i i ......................66114. Zastępca dowódcy brygady k a w a le r i i ......................66115. Dowódca p u ł k u .................................................................66116. Zastępca dowódcy pułku ........................................... 67117. Dowódca s z w a d r o n u ...................................................... 68118. Instruktor ............................................................................69119. Odpowiedzialność ............................................................69120. S p ra w o z d a n ia ...................................................................... 70

ROZDZIAŁ I.

MYŚLI PRZEWODNIE.

Głównym celem szkolenia jest przygotowanie żołnierza do wojny. Zasada ta nie znajduje jeszcze w pokojowej pracy szkoleniowej dostatecznego potwierdzenia. Często się zdarza, że szkolenie za* traca swój charakter bojowy, zarówno jeśli chodzi0 cel jak i sposoby wykonania, gdyż potrzeby1 względy pokojowe biorą górę nad wymogami wojennymi.

W szyscy dowódcy powinni pamiętać, że ćwiczę* nia podczas pokoju są tylko wstępem do jedynej prawdziwej szkoły żołnierskiej, jaką jest walka. Najlepiej przygotowane ćwiczenia bojowe są tylko namiastką twardej rzeczywistości, z którą się żoł* nierz zetknie na polu walki.

Chociaż w boju nowoczesnym występują duże masy ludzi i choć współdziałają ze sobą liczne środki techniczne, wynik walki zależy od warto* ści poszczególnych żołnierzy. Rozwój sprzętu i roz* członkowanie działań na szereg ognisk walki po* woduje, że małe grupki żołnierzy, a nawet poszczę* gólni strzelcy mogą wydatnie wpłynąć na wynik boju,

1.Charakter

bojow yszkolenia.

2.Rola

jednostki.

3.Przewagaczynnika

duchowego,

Dlatego też podstawę szkolenia w ojskowego stanowi szkolenie pojedynczego żołnierza.

Szkolenie szeregowców w ramach oddziału i szko* lenie samych oddziałów ma wartość tylko wte* dy, gdy jest poprzedzone dokładnym i szczegół łowym wyszkoleniem jednostkowym szeregowców oraz dowódców. Gruntowne przygotowanie jed* nostek znakomicie upraszcza i przyśpiesza wyćwi* czenie oddziałów, które w istocie swej polega na wyrobieniu solidarności i ducha oddziału oraz na zrozumieniu konieczności i celowości współdzia* łania.

Dlatego też w całokształcie w y s z k o l ę * n i a p o ł o ż y ć s z c z e g ó l n y n a c i s k na w y s z k o l e n i e j e d n o s t k o w e k o n t y n* g e n s u i k a d r y .

S z e r e g o w i e c o d n o s i p e ł n ą kos r z y ś ć z ć w i c z e ń n i e p r z e k r a c z a j ą* c y c h s z c z e b l a p l u t o n u . Ć w i c z e n i a o d s z w a d r o n u w z w y ż s ą p r z e d e w s z y s t k i m ś r o d k i e m d o s k o n a l e * n i a d o w ó d c ó w .

R a c j o n a l n e u s t o s u n k o w a n i e s z k o* l e n i a j e d n o s t k i d o ć w i c z e ń od* d z i a ł o w y c h j e s t z a t e m j e d n ą z pod* s t a w d o b r e g o p r z y g o t o w a n i a k a* w a l e r i i d o w o j n y .

Doświadczenia wszystkich dotychczasowych w o* jen dowiodły, że bez względu na stan i rozwój techniki wojennej c z y n n i k i e m r o z s t r z y * g a j ą c y m o zwycięstwie pozostanie zawsze d u c h ż o ł n i e r s k i . Nie wolno zatem ogra* niczać szkolenia do dziedziny życia fizycznego

2 Instrukcja szkolen ia kaw alerii Część I 3-

i umysłowego. S z k o l e n i e s i ę g n ą ć m u s i d o z j a w i s k ż y c i a u c z u c i o w e g o , i n s t y n k t ó w i w o l i .

S z k o l e n i e p o m i j a j ą c e d z i e d z i n ę d u c h a n i g d y n i e d o p r o w a d z i d o z w y c i ę s t w a .

Na tradycję szkolenia wojskowego składa się długoletnie doświadczenie. W iele jest tedy spo* sobów, które mają wartość odwieczną. Obok nich, wskutek cechującej ustrój wojskowy skłonności do konserwatyzmu, utrzymują się i takie, które nie mają dziś żadnego praktycznego znaczenia, a nawet wywołują zjawiska ujemne.

Szkolenie jest pracą dla przyszłości. Dobrze pojmujący swój obowiązek instruktorzy muszą pamiętać, aby zachowując istotne wartości tradycji szkoleniowej, nie dopuszczać do nierozsądnego szablonu, będącego zaprzeczeniem rozwoju myśli wojskowej, idącej z d u c h e m p r z e o b r a ż e ń t e c h n i c z n y c h , ś r o d k ó w i s p o s o b ó w w a l k i .

Zdecydowanie zaczepne działanie jest pierw* szym wymogiem wojny. Każdy żołnierz —■ do* wódca i zwykły szeregowiec —• musi zrozumieć, że bierność i bezradność jest zbrodnią, a opiesza* łość w działaniu przewinieniem cięższym niż błąd w decyzji lub wyborze środków. Trzeba więc przy każdej sposobności znaczenie tej prawdy podkre* ślać i zawsze od żołnierzy swych wymagać peł* nego wykorzystania sił fizycznych i duchowych. T r z e b a z a w s z e ż ą d a ć w y s t ą p i e ń ś m i a ł y c h , z a c z e p n y c h i s a m o r z u t *

4.Nowoczes*

nośćszkolenia.

5.Znaczenie

zaczepności w działaniu.

6.Wykorzy=

stanie w ars tości indy*

widualnych.

7.W ysiłektwórczy.

n y c h n a w e t w t e d y , g d y r o z k a z do* w ó d c y n i e d o c i e r a . W ychowani w tych zasadach żołnierze kawalerii potrafią i w niebez* pieczeństwie zachować zimną krew, a przejęci nie* złomną wolą zwycięstwa porwą za sobą słabszych i niedoświadczonych do decydującego uderzenia.

W każdej społeczności dokonywa się bez przer* wy wymiana oddziaływań jednostki na zbiorowość i na odwrót. Zbiorowość stanowi dla jednostki tło życia psychicznego. Jednostka wchłania je, przera* bia w sobie i wnosi nowe pierwiastki, odbijające się na życiu zbiorowym.

W ustroju wojskowym zaznacza się przeważa* jący wpływ dowódców jako wyrazicieli życia zbio* rowego. Dlatego nie tylko należy się wystrzegać zabijania wartości indywidualnych, ale należy je nawet umiejętnie rozwijać, a przez to ducha od* działu potęgować. W edług bowiem doświadczeń wojennych o wartości bojowej oddziału rozstrzyga wartość dowódców i garści szeregowców przodu* jących, którzy pociągają za sobą resztę.

Rozwinięciem nakreślonych powyżej prawd przewodnich jest dalsza treść instrukcji. Ich wpro* wadzenie w życie, a zatem rzeczywisty poziom szkolenia, zależeć będzie od wysiłku kadry instruk* torskiej. W ysiłek ten nie może polegać na ślepym odrabianiu codziennych zadań. M usi to być wy* siłek twórczy.

Jedyną rękojmią, że prawdy przewodnie szko* lenia będą urzeczywistnione twórczym wysiłkiem kadry, a szkolenie będzie się zbliżało do potrzeb walki, j e s t o r g a n i z a c j a p r a c y s z k o*

4 Instrukcja szkolenia kaw alerii Część 1 5

l e n i o w e j . Jest rzeczą konieczną, aby organi* zację tej pracy i jej przesłanki r o z u m i e l i w s z y s c y o f i c e r o w i e o r a z a b y za* g a d n i e n i a t e n i e b y ł y o b c e r ó w * n i e ż p o d o f i c e r o m ^ i n s t r u k t o r o m .

ROZDZIAŁ II.

WYCHOWANIE.

W ojna wymaga żołnierzy śmiałych i zdecydo* wanych, a przy tym karnych i wytrwałych. Cechy te tworzą podstawę sił duchowych wojska. Budzę* nie i rozwijanie tych sił jest głównym celem żołnierskiego wychowania. Wychowanie powinno ponadto zespolić żołnierza z państwem i społeczeń* stwem cywilnym, budząc w nim i utrwalając pełną świadomość jego powołania i powinności, zarówno podczas pokoju jak i w czasie wojny.

Środki wychowawcze muszą być proste i prze* konywające. Siła ich oddziaływania zależy przede wszystkim od stopnia dostosowania treści wycho* wania do zjawisk i wymogów wojny. Im więcej żołnierz będzie przekonany, że to, czego się nauczy, jest żądaniem stawianym przez wojnę, tym grun* towniej i łatwiej będzie się poddawał wpływom wychowawczym. Środki samowolne, brutalne i zło* śliwę, a przede wszystkim wszelkie argumenty na* tury fizycznej przynoszą wojsku szkody nieobli* czalne. Dowódca, który metody te stosuje lub tole* ruje, burzy zasadniczą podstawę sił duchowych oddziału, a ponadto świadomie poniża godność osobistą i autorytet wojska.

Najważniejszym i najpewniejszym środkiem wy* chowawczym jest przykład osobisty wychowawcy. Jego poczucie honoru służby i pojmowanie obo* wiązków, a przede wszystkim jego wzorowa kar* ność, surowość obyczajów i gotowość do poświę* ceń wywiera najskuteczniejszy wpływ na kształto* wanie ducha podwładnych.

Najwyższą formą przykładu osobistego jest po* garda dla niebezpieczeństwa wyrażająca się w od* ważnym zachowaniu się i zdecydowanym czynie.

Pouczenie i zachęta, nagroda i kara, to nieza* wodne środki w ręku wychowawcy, przy pomocy których może on urobić duszę poszczególnego żoł* nierza, a przez nią ducha całego oddziału podług woli własnej i wymogów żołnierskiego powołania.

Historyczna przeszłość bojowa kawalerii poi* skiej, która musi znaleźć wyraz w pięknych trądy* cjach poszczególnych oddziałów, daje możność wykorzystania ich jako środka wychowawczego, ambicji zbiorowej i postawienia formacyj na wy* sokim poziomie ideowym.

Tradycja bojowa i pokojowa formacyj jest sil* nym czynnikiem wychowawczym i musi być wy* korzystana w tym duchu, zarówno w stosunku do kontygensu jak kadry i rezerwy.

P o d t r z y m y w a n i e t r a d y c j i j e s t s t a ł y m o b o w i ą z k i e m d o w ó d c ó w .

Sport przyśpiesza i potęguje rozwój uzdolnień bojowych. W yrabia męskość i siłę charakteru, budzi przedsiębiorczość, pewność siebie i odwagę, zaszczepia zaciekłość i nieustępliwość. Szczególne znaczenie wojskowe mają te ćwiczenia sportowe,

Część I ^

10.Przykładosobisty.

11.Tradycja.

12. Ćwiczenia

fizyczne i rygor.

8.Cel i istota wychowa*

nia.

Środki.

8 Instrukcja szkolen ia kaw alerii

13.W arunki

życiaotoczenia.

które w swym charakterze zawierają posmak nie* bezpieczeństwa lub cechy walki, rozwijającej du* cha zaczepnego.

Zaprawa w wysiłku fizycznym, w znoszeniu trudów i niedostatku wzmacnia wytrwałość, har* tuje wolę i stwarza wiarę w siebie samego. C z ę* s t e j e d n a k p r z e c i ą g a n i e s t r u n y w y t r z y m a ł o ś c i , c h ł ó d i g ł ó d w y w o* ł a n y n i e z a r z ą d z e n i e m d o w ó d c y , l e c z n i e d o ł ę s t w e m w y k o n a w c y , o r a z b e z c e l o w e m a r n o t r a w s t w o s i ł s t ę p i a i m o c n o p o d r y w a z a u f a n i e ż o ł n i e r z a d o d o w ó d c y .

Niezawodnym środkiem przy wyrabianiu kar* ności, p r z y z w y c z a j a n i u do p o r z ą d k u i d o k ł a d n o ś c i j e s t b e z w z g l ę d n y r y g o r .

R y g o r u s u w a m i ę k k o ś ć , c h w i e j * n o ś ć i p o w i e r z c h o w n o ś ć . W stoso* waniu tego środka nie należy jednak przesadzać ani sprowadzać go do pustych i bezdusznych form.

Stan koszar, ich urządzenie, oświetlenie i ogrze* wanie oraz odpowiednio wyposażone świetlice wywierają bardzo duży wpływ na samopoczucie żołnierza i czynią go bardziej wrażliwym na od* działywania wychowawcze.

Umundurowanie żołnierza ma zasadnicze zna* czenie w jego wychowaniu. Brudny i podarty mun* dur to główny czynnik niechlujstwa i niedbalstwa w służbie.

S c h l u d n o ś ć , e s t e t y k a , a n a w e t e l e*

Część I 9

Mundur musi być czysty, cały i dobrany, jeżeli chcemy, aby był szanowany i godnie noszony.

W arunki życia szeregowca powinny mieć cha* rakter twardy i hartujący. Zbytnia wygoda czyni szeregowca mało odpornym na wysiłek. Nawet w warunkach trudnych muszą być uwzględniane wymagania higieny. Chodzi o to, aby je umiejęt* nie pogodzić z prostotą i surowością życia wojsko* wego.

Ściśle określony i pilnie przestrzegany porządek koszarowy, spokój w izbach, nie przerywany wy* buchami „nerwów" ze strony podoficerów, swo* boda w chwilach wolnych od zajęć — utrzymują dobry i swojski nastrój w oddziale. Nastrój ten stwarza beztroską atmosferę, w której żołnierz czu* je się dobrze i chętnie podporządkowuje swoje myśli i uczucia celom wychowania wojskowego. W pływ tej atmosfery jest tak silny, że sięga poza koszary i poza obowiązkową służbę czynną żoł* nierza. Rezerwista mile wspomina chwile spędzone w szeregach i z przyjemnością przybywa na po* nowne ćwiczenia. Trzeba się starać o dobry humor i przysłowiową wesołość żołnierską. Ta wesołość nie może być czczym frazesem, zawartym w pic* sence, ale naturalnym przejawem młodości i zado* wolenia, płynącego z charakteru polskiej kawalerii, dla której służba jest wprawdzie twarda, ale przy* jemna.

Zagadnienie metodyki wychowania tym się różni od metodyki nauczania, że wychowawca wojskowy nie może czerpać ze źródeł naukowych ogólnych, gdyż odnoszą się one prawie wyłącznie do wieku

14.Metodykawychowa*

nia.

10 Instrukcja szkolenia kaw alerii

15.Pogadanki

jak o środek wychowaws

czy.

16.W yrabianie

przyzwyczasjeń.

dziecinnego i młodzieńczego. Wychowawca woj* skowy ma do czynienia z wiekiem przejściowym do męskiego albo z wiekiem męskim (rezerwiści).

Metodykę wychowania wojskowego stanowi cały szereg zjawisk, właściwych ustrojowi wojskowe* mu, powodujących jednolite lub zbliżone oddziały* wania na żołnierza.

Możliwrości wychowawcze w wojsku są znacznie większe niż w jakimkolwiek ośrodku szkolnym w państwie. Ułan (szwoleżer, strzelec konny) pod* lega przez dwa lata planowym i celowym wpływom, działającym bez przerwy.

W y k o r z y s t a n i e t y c h m o ż l i w o ś c i i i c h p o t ę g o w a n i e j e s t r z e c z ą do* w ó d c ó w w s z y s t k i c h s z c z e b l i .

Znaczenie wychowawcze pogadanek może być wielkie, zależy jednak całkowicie od ich przepro* wadzenia.

Nawet człowiek najbardziej gotowy do poświę* ceń poświęci się tylko za to, co uznał za niezaprze* czalną wartość. Ocena tej wartości może być oparta na przesłankach rozumowych, częściej jednak opie* ra się na przesłankach uczuciowych lub instynktów* nych.

Pogadanki muszą zatem trafić do rozumu i du* szy żołnierza, aby wytwarzać akty woli zbliżone podłożem do aktów wywołujących czyn żołnierski na polu walki.

Częstotliwość niektórych czynności służbowych i ćwiczeń wyrabia szereg przyzwyczajeń, które mogą być wykorzystane przez wychowawcę.

Część I 11

Częstotliwość ta jednakże może mieć również ujemny wpływ (uczucie nudy, braku zainteresowa* nia), do czego nie należy dopuścić.

Działaniami obliczonymi wybitnie na uczucie są wyróżnienia i potępienia za niektóre postępki.

Poza tym oddziaływanie na uczucie może być pośrednie, np. ceremoniał wojskowy, praca kultu* ralno*oświatowa itp.

Oddziaływanie na instynkty mieści się w całym szeregu ćwiczeń i wykładów.

Służba wojskowa jest najlepszą szkołą woli. Z istoty ustroju wojskowego wynika ustawiczne wahanie się natury ludzkiej między potrzebą a wy* godą, swobodą a przymusem, między wolą własną a wolą przełożonych.

Kawalerzysta musi napotykać przeszkody, które musi sam pokonywać. Chodzi tu zatem o ćwiczę* nie woli, a nie łamanie jej.

Punktem ciężkości wychowania są przeżycia. Im więcej będą one zbliżone do potrzeb walki, im bar* dziej będą wytwarzały stany psychiczny zbliżone do wojennych, tym wychowanie będzie warto* ściowsze.

Przeżycia żołnierza muszą zawierać w sobie te same przeciwieństwa, jakie są właściwe wojnie. Muszą być raz ciężkie i dolegliwe, trudne do znie* sienią, to znów miłe, pogodne i krzepiące. Służba wojskowa musi dać żołnierzowi przeżycia silne, gdyż tylko takie pozostaną w jego duszy na całe życie.

17. Oddziały=

wanie na uczucie.

15.Budzenie

woli.

19. Przeżycia

i ich tworzenie.

20.Przeciwień=

stwa.

21.Wszechs

strcmność wychowania a indywidua

alizacja.

22.W ychow a: nie funkcją

dowodzenia

23.Czynniki sil duchowych.


Z praktycznego punktu widzenia jest rzeczą nie* możliwą określić, które cnoty żołnierskie mają znaczenie przodujące u poszczególnego szeregowca. W praktyce nikt nie rozróżnia, czy bodźcem speł* niema zadania był honor żołnierski, miłość ojczy* in y czy też po prostu poczucie karności.

Nie sposób również ocenić, czy podłoże spełnie* nia zadania było natury rozumowej lub uczuciowej, czy też było świadomym aktem woli, przełamują* cym wszelkie względy, a zatem przejawem ducha.

Każdy człowiek przeżywa inaczej.Toteż rzeczą wychowawców wojskowych jest

oddziaływanie wszechstronne. Muszą oni oddziały* wać we wszystkich kierunkach i wszelkimi sposo* bami. Gdy zauważą podatność na pewien rodzaj wpływu, powinni tę podatność przede wszystkim wykorzystywać.

Od tej chwili zaczyna się wychowanie indy* widualne, dostosowane do psychiki poszczegól* nych żołnierzy.

O ile szkolenie może być dzielone między poszczę* gólne szczeble instruktorów bez szkody dla wy* niku, o tyle wychowanie jest ściśle związane z do* wodzeniem. A kty dowodzenia są siłą rzeczy aktami wychowawczymi. Każdy dowódca jest wycho* wawcą. Szczególną rolę w wychowaniu ma do* wódca oddziału szkolącego i jego bezpośredni pomocnik, wachmistrz*szef. Nie wyłącza to wpły* wu wychowawczego dowódców wyższych. Czasami jeden ich wyraz, jedno wystąpienie wobec pod* władnych więcej zdziała niż długotrwały wysiłek.

W b o j u r o z s t r z y g a : n i e z ł o m n a w o l a p o b i c i a w r o g a , m ę s t w o ż o ł *

n i e r s k i e i w y t r w a ł o ś ć . Czynnikami, które te siły duchowe wyrabiają i podtrzymują, są:

— obowiązek wobec ojczyzny,— kult wodza,— honor żołnierski,— karność,— męstwo,

, — koleżeństwo,— przywiązanie do dowódcy,— duch kawalerii i tradycja oddziału.Stopień oddziaływania tych czynników jest różny

i zależy od swoistych cech żołnierza. U jednego góruje kult wodza, u innego honor żołnierski lub koleżeństwo.

Część I 13

Obowiązek wobec ojczyzny.

Gotowość oddania swego życia za ojczyznę w chwili potrzeby jest zaszczytem i przywilejem żołnierza, wywyższającym go nad innych obywa* teli państwa. Poświęcenie trudu, krwi i życia dla ojczyzny jest wyrazem prawdziwego obowiązku żołnierskiego, który trzeba traktować jako rzecz samą przez się zrozumiałą.

Szkołą obowiązku wobec ojczyzny i państwa są właściwie wszystkie czynności szeregowca. Ze względu na szczególne nasilenie wychowawcze naj* więcej korzyści w tym kierunku przynosi służba wewnętrzna, wykłady, wyszkolenie bojowe, praca oświatowa i zachowanie się dowódcy.

24.Istota obo=

wiązku.

25.Rodzaje od* działywań.

W istocie służby wojskowej tkwi pierwiastek musu, nieustępliwej wyższej woli, której trzeba się podporządkować. Nie jest on wyrazem samej tylko karności, ale przede wszystkim obowiązku wobec ojczyzny i państwa.

Stały tok i nastrój służby wyciska swe piętno na psychice żołnierza. Jeśli żołnierz będzie widział wysiłek przełożonych, skierowany do rzetelnego spełnienia obowiązków, pójdzie za nimi. Jeśli służba będzie ożywiona ideowością, żołnierze nabiorą jej Każdy szeregowiec chłonie jak gąbka ducha służby panującego w jego szwadronie i całej formacji.

Pogadanki wychowawcze mają w tej dziedzinie wychowania stosunkowo wielkie znaczenie. Uświa* damiają one i przypominają o wielkich celach istnienia wojska, uczą poznawania praw i obowiąz* ków, kształtują światopogląd żołnierza, nieraz w ogóle pierwszy w jego życiu.

Prowadzenie tych pogadanek, a przede wszyst* kim nauki o miłości ojczyzny i wierności żołnier* skiej, należy opierać na przykładach wielkich po* staci historycznych, zwłaszcza z czasów ostatnich. W i e c z n i e ż y w y m p r z y k ł a d e m mi* ł o ś c i o j c z y z n y i p r a c y d l a n i e j p r z e z ż y c i e c a ł e b ę d z i e w i e k o * p o m n a p o s t a ć p i e r w s z e g o M a r * s z a ł k a P o l s k i , J ó z e f a P i ł s u d s k i e g o .

K t o n i e p r z e p r o w a d z i n a w s t ę p i e s z k o l e n i a n a u k i o o j c z y ź n i e i pań* s t w i e , b ę d z i e o d c z u w a ł j e j b r a k p r z e z c a ł y c z a s , z w ł a s z c z a g d y p r z e j d z i e d o n a u c z a n i a o i n n y c h c n o t a c h ż o ł n i e r s k i c h . Jeśli przeprowa*

14 Instrukcja szkolen ia kaw alerii Część 1 15

dzi to umiejętnie, będzie miał pracę ułatwioną, albowiem zapoczątkuje przekonanie, że chodzi0 rzeczy, za które warto się poświęcić.

Ceremoniał wojskowy obejmuje szereg form1 uroczystości o dużym znaczeniu wychowawczym Są one związane z osobami i symbolami, które żoł* nierzowi uzmysławiają ojczyznę i państwo.

W dziedzinie budzenia i utrwalania poczucia obowiązku szczególne znaczenie mają:

a) oddawanie honorów prezydentowi Rzeczypo* spolitej i najwyższym przełożonym wojsko* wym;

b) oddawanie honorów sztandarowi pułkowemu;c) oddawanie honorów fladze w salach szkol*

nych i obozach;d) przysięga wojskowa;e) wręczanie broni;f) uroczystości i święta narodowe.W e wszystkich tych wypadkach powstają proste

przeżycia, których natężenie zależy od sposobu przeprowadzenia i krótkiego przygotowania. Wiel* kie znaczenie ma wytworzenie odpowiedniego na* stroju. W tym celu w wielkich garnizonach nie należy przeprowadzać uroczystości przysięgi woj* skowej dla całego garnizonu, lecz tylko wewnątrz pułku.

Dopilnowywać, aby w czasie uroczystości woj* skowych i przy przemarszach sztandary były po* zdrawiane przez osoby cywilne. Krzewić i utrwalać stały kult dla okrytych sławą sztandarów pułków.

28.Ceremoniałwojskowy.

26. Służba

jako szkoła obowiązku.

27.Pogadanki

wychowa w* cze.

Instrukcja szkolen ia kaw alerii

29.Szko len ie . Rzetelne i punktualne wykonanie wszelkich ćwi*

czeń odnosi niezawodny skutek wychowawczy. S t a ł e p o d k r e ś l e n i e w ć w i c z e n i a c h b o j o w y c h z n a c z e n i a w i e l k o ś c i ob o* w i ą z ku , k t ó r y w y m a g a o d k a ż d e g o ż o ł n i e r z a k a w a l e r i i b e z w z g l ę d * n e g o d ą ż e n i a d o g ł ó w n e g o a k t u r o z p r a w y z w r o g i e m , t j . d o j ś c i a do s z t u r m u l u b s z a r ż y i w a l k i w r ę c z .

W i m i ę o b o w i ą z k u i h o n o r u m u s i k a w a l e r z y s t a w y t r w a ć w o b r o n i e i b i ć s i ę do o s t a t n i e g o t c h u .

Obowiązkiem żołnierza jest wykorzystanie osło* ny do prowadzenia skutecznej walki. Dlatego bierne krycie się przed niebezpieczeństwem jest zbrodnią i tchórzostwem, a odpowiednie zamaskowanie i wprowadzenie w błąd wroga, przy jednoczesnym prowadzeniu boju, jest zaszczytne i celowe.

Szczególną uwagę zwrócić na wpajanie dbałościo broń, konia i wszelkie dobro skarbowe od pierw* szych dni pobytu w szeregach. Prócz bezpośred* niego skutku praktycznego osiągnie się skutek wtórny, mianowicie zrozumienie pojęcia dobra skar* bowego,^ stanowiącego własność państwa, a przeka* zanego jedynie do użytku szeregowca. W ćwiczę* niach bojowych wpajać konieczność oszczędzania amunicji przez oddawanie strzałów tylko dobrze wycelowanych.

Szkołą obowiązku jest stała troska o przestrze* ganię tajemnicy wojskowej w życiu codziennym, a przede wszystkim w czasie większych ćwiczeń poza garnizonem.

Z a s a d a p r z e s t r z e g a n i a i o c h r o n y t a j e m n i c y w o j s k o w e j w e w s z y s t *

Część I

k i c h o k o l i c z n o ś c i a c h ż y c i a s ł u ż * b o w e g o i p r y w a t n e g o m u s i w e j ś ć w k r e w w s z y s t k i c h ż o ł n i e r z y k a* w a 1 e r i i.

Praca oświatowa stanowi dalsze rozwinięcie nauki0 miłości ojczyzny i obowiązku wobec państwa. Rozwija ona wychowanie obywatelskie nie tylko dla bezpośrednich potrzeb wojska, ale na całe życie.

Praca w świetlicach i uroczystości żołnierskie rozwijają i pogłębiają to, co zaszczepił ceremoniał wojskowy.

Dowódca oddziaływa całym swoim zachowa* niem. W ielkie znaczenie ma jego przykład pracy. Znaczenie pomocnicze, poza wykładami, mogą mieć krótkie, doraźnie rzucone słowa nawiązujące do ważniejszych wydarzeń chwili bieżącej.

W i a r a w w o d z a m n o ż y s i ł y żoł* n i e r s k i e . Żołnierz w osobie wodza skupia swe oddanie sprawie ojczystej, gdyż w tej formie jego powinności są dlań zrozumiałe i uchwytne.

Kult wodza potęguje siły i możliwości żołnierza Umiejętnie rozwijany i pogłębiany w czasie pokoju jest zadatkiem przyszłych zwycięstw.

W ielką swą wartość zawdzięcza nasze wojsko swemu Twórcy Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu. Jego postać była dla wszystkich żołnierzy ostoją siły i wiary w zwy= cięstwo.

Ta ufność i wiara skupia się dzisiaj około osoby Jego następcy, Generalnego Inspektora Sil Zbroj= nych. Rzeczą dowódców jest przelać tę wiarę1 ufność na wszystkich żołnierzy przybywających do szeregów dla spełnienia obowiązku wojskowego.

30.Praca

oświatowa.

31.Kult wodza.

32. Znaczenie

honoru żołs nierskiego.

33.Rodzaje

oddziały*wań.

34.Ubiór i opo>

rządzenie.

Honor żołnierski.

Poczucie własnej wartości jest bodźcem tym sil* niejszym, im bardziej żołnierz jest rozwinięty uczu* ciowo i instynktownie w tym kierunku. Honor żołnierski potrafi wywoływać czyny, których nie spowodowałaby żadna inna pobudka.

Oddziaływania na honor osobisty i żołnierski nie można stosować schematycznie do wszystkich sze* regowców, gdyż różny jest stopień ich poczucia honoru, zależnie od okolicy lub środowiska, z ja* kiego pochodzą.

Istotą pozostaje więc indywidualne traktowanie poszczególnych szeregowców albo całych grup, wyodrębnionych przez dowódcę oddziału szkolą* cego.

Racjonalna gospodarka mundurowa, która wy* posaży ułana (szwoleżera, Strzelca konnego) w przy* zwoity mundur wyjściowy, jest warunkiem wstęp* nym, aby podczas pokoju czuł się dobrze. Również mundur ćwiczebny musi być cały i schludny.

Jeśli dowódcy spełnią ten warunek, wówczas łatwiej o dalsze krzewienie kultury zewnętrznej i wyglądu ułana.

Jeśli sprawa odpowiedniego umundurowania i oporządzenia nie będzie się mieściła w planie wy* chowania, powstanie tak wielki rozdźwięk między nauką a samopoczuciem szeregowca, że trudno bę* dzie trafić innymi środkami do jego duszy. Podobny rozdźwięk powstanie, jeżeli szeregowca będzie się używało do funkcyj lub posług, sprzecznych z jego godnością żołnierską.

18 Instrukcja szkolen ia kaw alerii Część 1 19

Prócz skutków wychowawczych w dziedzinie karności, musztra ma również znaczenie jako śro* dek budzenia honoru żołnierskiego. Dzięki mu* sztrze niezgrabna sylwetka rekruta przeistacza się w sprężystą postać żołnierza. Znaczenie pomocni* cze mają, oczywiście, wszystkie inne zajęcia, w któ* rych występuje wysiłek fizyczny, zwłaszcza wy* chowanie fizyczne.

W dziedzinie szkolenia i służby zwrócić uwagę na te wszystkie wypadki, k iedy szeregowiec otrzy* muje na pewien czas zadanie samodzielne, wyko* nywane nie pod okiem dowódcy, np. służba war* townicza, służba gońca, szperacza, czujki itp.

Dowódcy wszystkich szczebli powinni zwrócić szczególną uwagę na dokładne oddawanie hono* rów szeregowcom i dokładne przyjmowanie ich meldunków. Niedbalstwo i lekceważenie ze strony dowódców tych tradycyjnych form wojskowych jest ujemnym czynnikiem przy w’pajaniu poczucia honoru żołnierskiego.

Nauka prowadzona na tle przykładów’ powinna objąć nie tylko podtrzymywanie godności osobistej, budzenie dumy z przynależności do wojska oraz dodatnie przykłady koleżeństwa bojowego, ale również przykłady ujemne z życia w czasie wojny i w czasie pokoju. Znaczenie pogadanek będzie tym większe, im konkretniej uświadomią one szeregów* ców o uchybieniach i wykroczeniach przeciw hono* rowi. Jest to zresztą dziedzina, w której stosun* kowo najszybciej poznać można wartość moralną szeregowców, nie poruszając nawet spraw służbo* wych.

Pogadanki muszą objąć ze względów praktycz* nych sprawę użycia broni oraz zachowania się poza

35. Musztra i służba.

36.Pogadanki

wychowaw*cze.


koszarami i poza garnizonem. Oszczędzą one do* wódcom konieczności stosowania kar po powrocie szeregowców z urlopów.

Gdy oddział jest dobrze umundurowany i dobrze 1 wyszkolony, wówczas wszelkie uroczystości, pod*

czas których występują oddziały zwarte, nabierają mocnego akcentu wychowawczego. Żołnierz lubi je i zyskuje przez nie na wartości w oczach włas* nych.

Należy więc zwrócić uwagę na dobrą organizację uroczystości, aby uniknąć przedwczesnych zbiórek, długiego wyczekiwania przez oddziały oraz aby zachowanie się obecnych osób licowało z charakte* rem uroczystości.

Konieczne jest sprawdzanie zachowania się i wy* glądu szeregowców poza koszarami. Powinno ono być rycerskie, nie pozbawione zuchowatości i pew* ności siebie. Należy wpajać rycerkość wobec sła* bych: kobiet, dzieci i starszych. W ymagać, aby osoby cywilne tytułowały ułanów (szwoleżerów, strzelców konnych) przez ,,pan“.

W pływ dowódcy w tej dziedzinie pracy wy* chowawczej wiąże się przede wszystkim z jego przykładem osobistym i jego wyglądem zewnętrz* nym. Oficer i podoficer, stale schludnie i przepi* sowo ubrany, zawsze ogolony, sprężysty i twardy w służbie, a uprzejmy poza służbą, oddziaływa na żołnierza skuteczniej niż oficer i podoficer opusz* czony i zewnętrznie zaniedbany.

Należy się jednak wystrzegać zbytnich przeci* wieństw między wyglądem oficera i podoficera a szeregowca.

Część I 21

Karność.

Karność jest uzewnętrznieniem dobrego zrozu* mienia obowiązku żołnierskiego. Jest zestawieniem form niezbędnych w tak wielkim zbiorowisku ludz* kim, jakim jest wojsko. Żołnierz musi odczuwać karność jako samą przez się zrozumiałą konieczność, bez której wojsko nie może istnieć. Karność wy* twarza poczucie musu (wyższej woli), z pod którego żołnierz nie może się wyłamywać. Karność jest często rozstrzygającym czynnikiem na polu walki. Toteż należy ją wszczepiać w czasie pokoju w krew żołnierza w takim stopniu, aby nie zawiodła w prze* łomowym okresie boju.

Jako praktyczny wyraz obowiązku żołnierskiego, karność ma wielką rozpiętość oddziaływań. Szcze* gólne znaczenie mają:

a) wpływ dowódcy,b) musztra,c) służba wewnętrzna,d) pogadanki wychowawcze,e) ceremoniał wojskowy,f) wyszkolenie bojowe.

W pływ dowódcy jako twórcy karności jest przo* dujący. Gdy dowódca ma powagę wynikającą ze stopnia i stanowiska, a ponadto dużą wiedzę i umie* jętność pracy, wówczas jego wpływ działa tak silnie, że każdy podwładny uważa podporządkowanie się mu za samo przez się zrozumiałe.

Szczególną uwagę zwrócić na najmłodszych do* wódców (podoficerów), którzy z braku dośw'iad* czenia przez nieumiejętne traktowanie szeregów*

40.Istota

karności.

41.Rodzaje od* działywań.

42.W pływ

dowódcy.

37.Uroczystościwojskowe'

38.Zachowanie

się poza służbą.

39.Rola

dowódcy.

43.Musztra.

44. Służba

wewnętrzna i wartowi

nicza.


ców mogą wywoływać wykroczenia przeciw kar* ności. Zdarzyć się to może i dowódcom doświad* czonym z powodu braku cierpliwości lub też pod wpływem chwilowego nastroju. Każdy dowódca musi pamiętać, że zdrowa karność polega na posza= nowaniu praw przełożonego i godności podwład= nego. Trzeba umieć tępić zbytnią miękkość (cho* roby przy lada sposobności, skargi, użalanie się przed kolegami), a z drugiej strony baczyć, aby twardy i uparty charakter występował wtedy, gdy to jest potrzebne ze względów wychowawczych.

Należy zwracać uwagę na szczegół praktyczny, ważny dla zagadnienia karności, mianowicie na sprawiedliwą kolejność wyznaczania do służby. Uchybienia na tym polu często pociągają za sobą uchybienia przeciw karności.

Musztra zwarta uczy karności odruchowej. Pod jej wpływem nabiera się przyzwyczajenia, że każdy rozkaz ma być wykonany w milczeniu, natychmiast, dokładnie, całkowicie i bezwzględnie. Musztra uczy namacalnie, że istnieje mus, któremu żołnierz musi się bez zastrzeżeń podporządkować.

Dla osiągnięcia właściwego skutku wychowaw* czego trzeba uwzględniać metodykę musztry, prze* strzegąc konsekwentnie wzorowego wykonania, za* chowując potrzebny umiar w jej stosowaniu.

Bez dobrze postawionej musztry tracą wiele ze swego znaczenia wychowawczego wszelkie większe uroczyste wystąpienia wojska.

Znaczenie wychowawcze służby wewnętrznej, a zwłaszcza służby wartowniczej, jest zbliżone do musztry. Na tle codziennych, drobnych i na pozór mało ważnych czynności występuje takie samo

Część I 13

przełamywanie własnej woli i podporządkowywanie się woli dowódcy, wyrażonej rozkazem lub stałym przepisem regulaminu. Aby jednak służba była szkołą karności, trzeba przestrzegać warunków wy* mienionych w dalszej treści.

Znaczenie pogadanek wychowawczych w dzie* dżinie karności nie polega bynajmniej na uzasad* nianiu jej potrzeby, lecz przede wszystkim na praktycznym zobrazowaniu wykonania. Szerego* wiec nie potrzebuje dowodów naukowych, lecz jak największej ilości konkretnych przykładów, które by go nauczyły, jak się ma zachować w tym czy innym położeniu wobec swoich przełożonych i star* szych. Większość wykroczeń na tle zachowania się ma swe źródło nie w złej woli, lecz w niedostatecz* nym przygotowaniu do różnych wypadków.

Pogadanki wychowawcze mają również uprzedzićo skutkach, jakie pociąga za sobą naruszenie kar* ności.

Pogadanki wychowawcze mają wreszcie przed* stawić jasno prawa podwładnego i środki, które mu przysługują, gdy nabierze przekonania, że jego prawa zostały naruszone (zażalenia). W szystkie te pogadanki przeprowadzać przykładowo.

Karność wyrabiają:a) przysięga wojskowa,b) oddawanie honorów,c) zmiana warty i wartowników,d) uroczyste przekazanie dowództwa.Znaczenie tego jest tak oczywiste, że nie wymaga

dowodów. Nie należy tylko zapominać o tym, że ceremoniał przestaje być dodatnim środkiem wy* chowawczym, gdy zbytnio przeciąża żołnierzy.

45.Pogadanki

wychowaw:cze.

46.Ceremoniałwojskowy.

Instrukcja szkolenia kaw alerii

47.W yszkolenie

bojowe.

48.Znaczenie

męstwa.

49.Kształtowa*

niemęstwa.

Jako czynniki wychowawcze w' zakresie wyszko* lenia na pierwszy plan wysuwają się wszystkie ćwi* czenia o większym natężeniu, a przede wszystkim ćwiczenia forsowne. Są one nie tylko szkołą, ale jednocześnie sprawdzianem karności. Ćwiczenia forsowne mieszczą w sobie jednak pewną dozę nie* bezpiecznego ryzyka. Przeprowadzone nieumiejęt* nie i zbyt gwałtownie załamują przedwcześnie żoł* nierza i niszczą rozwijające się poczucie karności wewnętrznej. Rozpiętość wytrzymałości ludzkiej jest ogromna. M ożna ją rozciągnąć do granic prze= chodzących wszelkie przewidywania, ale na ło po= trzeba stopniowej zaprawy i dużego bodźca uczu= ciowego. Przy określaniu granic wysiłku w ćwi* czeniach forsownych nie wolno o tych warunkach zapominać.

Szczególne znaczenie wychowawcze ma ponadto karność marszowa.

M ę s t w o .

Męstwo jest naturalną właściwością mężczyzny, wypływającą z jego natury. Jednocząc w sobie siłę fizyczną oraz moc ducha, męstwo żołnierskie jest tym realnym i niczym niezastąpionym czynnikiem, który decyduje zawsze o zwycięstwie.

Kształtowanie odwagi i męstwa jest najtrudniej* szym działem wychowania. Ilość oddziaływań zbliżonych do potrzeb rzeczywistej walki jest w cza* sie pokoju znikoma. W ielkie słowa i hasła, tra* fiając na grunt nie przygotowany, nie pozostawiają wrażenia. Ponadto odwaga i męstwo, jako cnoty

wybitnie bojowe, mogą w czasie pokoju łatwo zo* stać usunięte na drugi plan.

Czynniki budzące odwagę i męstwo mieszczą się w następujących dziedzinach życia i służby woj* skowej:

a) wzór dowódcy,b) wychowanie fizyczne i wyszkolenie tech*

niczne,c) wyszkolenie bojowe,d) nauki,e) służba.

W e wszystkich momentach szkolenia i służby, gdziekolwiek tylko wystąpienie oddziału jest połą* czone z niebezpieczeństwem, dowódca musi przo* dować. Zarówno zatem w akcjach ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych jak i we wszystkich ćwiczeniach nasuwających możliwość niebezpie* czeństwa powinien dowódca znajdować się na oczach szeregowców i świecić przykładem.

Przykłady z wojny dowodzą niezbicie, że kawa* lerzysta polski jest zawsze waleczny i odważny, gdy dowodzi nim odważny i dzielny oficer.

Jazda konna, woltyżerka, gimnastyka i lekka atletyka stwarzają podłoże do budzenia i rozwija* nia odwagi. Niektóre ćwiczenia, a przede wszyst* kim jazda konna w trudnym terenie, rozwijają również instynkt walki. Takie sporty, jak : zawody konne, pływanie, narciarstwo, szybownictwo i wio* ślarstwo, są wyraźną szkołą odwagi, ponieważ wy* magają pokonania biernego instynktu samozacho* Wawczego.

50.W zór

dowódcy.

51.W ychow anie

fizyczne i wyszkolenie techniczne.


52.W yszkolenie

bojowe.

W zakresie wyszkolenia technicznego na pierwszy plan wybija się wyszkolenie strzeleckie i nauka wła* dania bronią białą, bagnetem, granatem oraz walka wręcz. Trzeba, aby każdy szeregowiec czuł się do* brze przysposobionym do szarży i szturmu. D o* b r e p r z y g o t o w a n i e s z t u r m o w e j e s t r ę k o j m i ą , że k a w a l e r z y s t a r w ą c y s i ę d o s z a r ż y l u b w a l k i n a b a g n e t y z r o b i n a p e w n o o d p o w i e d n i u ż y t e k i z p o s i a d a n e j b r o n i p a l n e j .

Pośrednio mają znaczenie wszystkie przedmioty wyszkolenia technicznego, gdyż żołnierz, w miarę opanowywania rzemiosła, staje się coraz bardziej pewnym siebie i nabiera coraz więcej zaufania do swych sił.

Szczególny wpływ na wiarę we własną moc ma w kawalerii wysoko postawiona sprawność strzec lecka.

Bezsprzecznie, całe wyszkolenie bojowe, przede wszystkim zaś konne, wywiera wpływ na kształt towanie odwagi i męstwa, gdyż wyrabia umiejęt* ność walki. Istotne jednak i zbliżone do rzeczywi* stości bojowej skutki dają dwa rodzaje ćwiczeń:

a) nasuwające możliwość niebezpieczeństwa,b) forsowne.Ćwiczeniami nasuwającymi możliwość niebezpie*

czeństwa są ćwiczenia bojowe z ostrym strzelaniem artylerii i ciężkich karabinów maszynowych, zwła* szcza im bardziej warunki bezpieczeństwa (pas bezpieczeństwa) są zbliżone do rzeczywistości wo< jennej. Ćwiczeniami odwagi są również ćwiczenia w przeprawach, zwłaszcza wpław z końmi i w nocy.

Znaczenie wychowawcze, zwłaszcza dla początku* jących, mogą mieć ćwiczenia nocne w ogóle.

Ćwiczenia forsowne, połączone z wysiłkiem po* nad zwykłą normę, mają znaczenie wychowawcze pomocnicze. Uczą one pokonywania znużenia, co przygotowuje do pokonania strachu. Ćwiczenia for* sowne polegają na wysiłku marszowym, wysiłku w biegu, pokonywaniu przeszkód terenowych tu* dzież wystawianiu żołnierza na ostre wpływy atmo* sferyczne.

W szelkie pogadanki na temat odwagi i męstwa będą miały wartość, jeśli instruktor wytworzy w słuchaczach przekonanie, że męstwo jest nieod* łączne od pojęcia mężczyzny i kawalerzysty. Nie trzeba zagłębiać się w dowody teoretyczne, lecz jak najczęściej sięgać do przykładów, o ile możno* ści z czasów najnowszych i z historii własnego pułku. Nie stosować przykładów kończących się śmiercią dzielnego żołnierza. Podawać również przykłady odwagi żołnierskiej i odwagi cywilnej— śmiałości i junactwa z życia potocznego. Przytaczać przykłady, gdy garstka odważnych, zdecydowa* nych uderzeniem lub uporem bojowym zwycięża przewagę liczebną. Podkreślać, że najwyższym i najchlubniejszym dowodem męstwa żołnierskiego jest akt poświęcenia się w imię obowiązku, dla od* niesienia zwycięstwa lub ocalenia swych towarzy* szv broni. Potęgować poczucie wielkiej wartości naszej kawalerii i wojska w ogóle. U c z y ć na* p r z y k ł a d j a k r o z s t r z y g a j ą c y w p ł y w w y w i e r a n a w r o g a z d e c y d o w a n e p a r c i e n a p r z ó d w n a t a r c i u , p i ó r u * n u j ą c e u d e r z e n i e l u b t e ż u p o r c z y * we , n i e u s t ę p l i w e t r w a n i ę w obr o*

C ręść I 27

53.Pogadanki.

54.Służba

wewnętrzna.

55.W skazów ki

ogólne.

56.Znaczenie

koleżeństwa.


n i e. Nie ograniczać pouczania do osobnych go» dzin nauki o powinnościach żołnierskich, lecz wpla* tać je w omówienia ćwiczeń bojowych. Odnosi się to zwłaszcza do wszystkich wypadków, gdy od* dział osiągnął zaskoczenie przeciwnika albo wyka* zał wysoką wartość duchową.

Dobrze postawiona służba wewnętrzna może być pośrednio szkołą odwagi, jeśli nauczy opanowy* wania słabości natury ludzkiej, przełamywania się, innymi słowy: odnoszenia zwycięstw codziennych nad sobą samym.

Praktyczną szkołą odwagi jest do pewnego stop* nia służba wartownicza na posterunkach ochron* nych o dużej odpowiedzialności oraz służba asy* stencyjna.

Nie wolno straszyć niebezpieczeństwem ani go wyolbrzymiać. Analiza przeżyć bojowych — to rzecz dowódców. Jest to praca przeznaczona dla nich samych, żeby zrozumieli walkę. Szeregowcom trzeba uzmysławiać, że miliony dobrych żołnierzy biły się z pełnym męstwem aż do zwycięstwa.

Instruktor, który przed rozpoczęciem strzelania będzie się rozwodził nad tym, że karabin kopie, nie nauczy dobrze strzelać. Kto będzie wyolbrzy* miał grozę walki, nie przygotuje do niej natur i umysłów prostych, nie mających dostatecznego krytycyzmu.

Koleżeństwo.

Koleżeństwo jest czynnikiem psychicznym wiel* k i ej wartości praktycznej. Właściwe naturze Po* laka, może wiele zrobię tam, gdzie inne bodźce

Część I 29

uczuciowe pozostaną niezrozumiałymi lub bez* czynnymi.

Prawdziwe koleżeństwo powstaje w polu o wiele szybciej niż w warunkach pokojowych. Służba w czasie pokoju ma to do siebie, że nieunikniona jednostajność życia koszarowego może wpływać ujemnie na nastrój szeregowców i wywoływać drobne nieporozumienia, odbijające się na ich współżyciu. Ponadto dla umysłów i natur pro* stych jest dosyć trudne odróżnienie prawdziwego koleżeństwa od fałszywego, polegającego na po* krywaniu cudzych wykroczeń.

Koleżeństwo zależy od ducha i nastroju panują* cego w oddziale. W ytworzy się ono o wiele łatwiej, jeśli nastrój jest pogodny, a szeregowcy nie czują się przytłoczeni ciężarem służby, mając przeciw* wagę w postaci odpoczynku, dobrego wyżywienia, znośnych warunków koszarowych i rozrywek.

Praca kulturalno*oświatowa powinna mieć na celu nie tylko nauczanie, lecz jednocześnie dostar* czanie chwil beztroskiego odprężenia po dobrze spełnionym obowiązku. Życie świetlicowe, przed* sta^wienia teatralne i kinowe, orkiestra wojskowa, piosenka żołnierska, audycje radiowe—są oddzia* lywaniami na rzecz koleżeństwa.

Wartość wychowawcza ćwiczeń wzrasta w miarę zwiększania się wysiłku. Z punktu widzenia bu* dzenia i utrwalania koleżeństwa największe zna* czenie mają ćwiczenia w polu, zwłaszcza w okresie koncentracji, mającej najwięcej podobieństwa do życia wojennego. Powstają przeżycia, których waż*

57.Rodzaje od; działy wań.

58. Służba

i życie poza* służbowe.

59.Ćwiczenia.


ności nie można porównywać z przeżyciami wo* jennymi, w każdym jednak razie zbliżają one sze* regowców do siebie i wywołują zadzierzgnięcie węzłów koleżeństwa.

Pogadanki z tego zakresu nie powinny obejmo* wać uzasadnienia, że koleżeństwo jest potrzebne. Muszą natomiast wyjaśniać na przykładach gra* nicę, od której się zaczyna koleżeństwo fałszywe, a następnie brak koleżeństwa. Należy zwrócić uwagę, że szeregowcy często rozumieją i odczu* wają potrzebę koleżeństwa w stosunku do swych towarzyszy tego samego szwadronu. Natomiast poczucie koleżeństwa w stosunku do żołnierzy innych szwadronów lub innego pułku, zwłaszcza innych broni — to rzecz, która wymaga wytłuma* czenia i wpojenia.

Dowódca oddziaływa przez swą opiekę nad podwładnymi, dbałość o ich potrzeby oraz szcze* gólną kontrolę, aby szeregowcy mniej rozgarnięci lub też słabo fizycznie wyrobieni nie stawali się przedmiotem drwin ze strony współtowarzyszy.

Dowódca powinien tępić intrygi koleżeńskie, służalstwo i donosicielstwo, a przede wszystkim wszelkie ulgi i wyróżnienia protekcyjne.

Nie wolno również ośmieszać ani poniżać pod* komendnych w oczach ich podwładnych.

Jednym z obowiązków dowódcy na polu wy* twarzania koleżeństwa jest dopilnowanie zamyka* nia szafek (kuferków) oraz kontrola przez organa służbowe w celu przeszkodzenia kradzieżom „ko* leżeńskim" i wzajemnym nadużyciom przy wyda* waniu strawy. Każda kradzież wewnątrz szwadronu jest wielką stratą dla koleżeństwa i nastroju,

Część I 31

Przywiązanie i zaufanie do dowódcy.

Dowódcy muszą wzbudzać w swych podwład* nych przywiązanie do siebie i pełne zaufanie. Nasz szeregowiec ma tę właściwość, że swój obowiązek w stosunku do państwa wiąże z osobą dowódcy. W szystkie dodatnie strony służby kładzie na jego karb. Fakt ten, potwierdzony dziesiątkami przy* kładów z wojny, należy wykorzystać już w czasie pokoju i zapamiętać go na czas wojny.

Pierwszym warunkiem dobrych stosunków mię* dzy przełożonym a podwładnym jest posiadanie przez dowódcę odpowiedniego autorytetu. Żołnierz powinien żywić szacunek dla swych dowódców. Poza nielicznymi wyjątkami przybywa do szere* gów nastawiony dodatnio w tym kierunku. Trzeba tylko, aby postępowanie dowódcy nie psuło tego nastawienia.

Dla większości szeregowców duże znaczenie ma zewnętrzne wystąpienie dowódcy, zwłaszcza przed frontem. Szeregowiec widzi przede wszystkim po* stawę dowódcy, jego ubiór i wygląd zewnętrzny. Jest wrażliwy na mocne słowa komendy i rozkazu

Wychowanie wojskowe polega w gruncie rzeczy na umiejętnym stosowaniu wysiłków oraz kolej* nym wytwarzaniu przeżyć twardych i miłych. Kto potrafi to przeprowadzić, ten na pewno przyspo* sobi szeregowców do walki, a obok wielu dodat* nich skutków wychowawczych, o których już była mowa, zdobędzie przywiązanie i szczerą ufność Żołnierską podwładnych,

62.Sposób wy*

twarzania.

63.Autorytet.

64.Wymagania

i troska o szere* gowca.

60.Pogadanki.

61.W p ływ

dowódcy.

65. Nagrody

i kary.

66.Tradycjaoddziału.


Obowiązkiem i prawem dowódcy jest stosowa* nie kar i nagród.

Kary dyscyplinarne są środkiem wychowawczym. Dowódca jednak nie może stosować ich dowolnie O ile z jednej strony karanie szablonowe za każde bez wyjątku przekroczenie osłabi wynik wychowawczy, o tyle z drugiej strony — zbytnia łagod* ność może doprowadzić do rozprzężenia. W każdym zaś razie nie należy brać ilości nałożonych kar jako jedynej podstawy do oceny wartości wychowaw* czej dowódcy.

W yróżnienia w stosunku do szeregowców służby czynnej nie są liczne, ale powinny być również objęte planem wychowania. Po urlopach świątecz* nych należy przeprowadzać kontrolę uchybień urlo* powych (spóźnienia, nieopłacanie biletów) i wycią* gać z tego odpowiednie konsekwencje.

Zarówno kara jak i nagroda, powinny następo* wać jak najszybciej, gdyż opóźnienie zmniejsza ich wartość wychowawczą.

Wychowanie jako funkcja dowodzenia jest sto* sunkowo łatwo osiągalne dla dowódcy doświad* czonego, myślącego i pracującego według planu.

W gruncie rzeczy chodzi o to, aby zachować styczność z ułanami (szwoleżerami, strzelcami kon* nymi), by między nimi a dowódcą nie tworzyła się niewłaściwa przegroda i aby w każdym bez wy* jątku szeregowcu widział dowódca człowieka.

Tradycja oddziału i duch kawalerii.

W szystkie wymienione oddziaływania, prócz wnikania w psychikę i umysł poszczególnych sze* regowców, wywierają również wpływ na cały od*

Część I 33

dział. Dzięki dobrym wynikom wyszkolenia, do* datniej atmosferze służby i pracy, prócz wpływu dowódców zaczyna się przejawiać wpływ przewa= żający jednostek dodatnich spośród samych szere= gowców.

Jednostki słabsze ulegają temu wpływowi i w wy= padkach zbiorowego wystąpienia opanowują sła= bość swej natury. Powstaje ambicja oddziałowa, która potęguje ducha żołnierskiego.

Duch oddziału wyraża się najmocniej w ramach pułku jako formacji mającej swój dorobek, a przede wszystkim swą tradycję wojenną. Symbolem jej jest sztandar pułkowy.

Wobec ogromnego znaczenia wpływu tradycji oddziałowej na wychowanie żołnierskie, należy tradycje te wszelkimi sposobami podtrzymywać.

Należy wpajać i utrwalać w żołnierzach przekor nanie o wielkiej wartości polskiej kawalerii oraz podtrzymywać jej piękne i cenne tradycje.

Trzeba prowadzić nadal te wszystkie poczyna* nia, które mają na celu utrwalenie spójni duchowej kawalerii i całego wojska.

Całe wojsko stanowi jedność.K a w a l e r i a — b r o ń r u c h u i ma *

n e w r u —- p r z y g o t o w u j e b i t w ę p r z e z r o z p o z n a n i e i b i e r z e w n i e j u d z i a ł j a k o j e d n a z b r o n i g ł ó w n y c h .

J e j c e c h ą z a s a d n i c z ą j e s t z d o l * n o ś ć do s z y b k i c h i g w a ł t o w n y c h u d e r z e ń . J e j d z i a ł a n i a m u s i ce* c h o w a ć ś m i a ł a i n i c j a t y w a , z u c h o* w a t o ś ć i d ą ż n o ś ć do z a s k o c z e n i a .

67.Duch kawa*

lerii.


W b i t w i e k a w a l e r y j s k i e j z a t e m b r a w u r a d o w ó d c ó w , i c h z d o l n o ś ć d o r y z y k a o r a z m ę s t w o i s p r y t s z e r e g o w c ó w s t a n o w i ą o p o w o= d z e n i u.

D l a w y w a l c z e n i a z w y c i ę s t w a l u b g d y t e g o w y m a g a z a d a n i e — k a wa * l e r i a m u s i u m i e ć p o ś w i ę c i ć s i ę b e z z a s t r z e ż e ń .

K a w a l e r i a m u s i b y ć w z o r e m spo< t ę g o w a n e j k a r n o ś c i i z u c h o w a t e j o c h o t y ż o ł n i e r s k i e j . T e g o w y m a g a j e j h o n o r i w s p a n i a ł a p r z e s z ł o ś ć , t e g o s p o d z i e w a s i ę po n i e j k r a j i n a r ó d c a ł y , t e g o ż ą d a o d k a w a * l e r i i N A C Z E L N Y W Ó D Z .

ROZDZIAŁ III.

S Z K O L E N I E .

Celem szkolenia żołnierza jest wpojenie tych umiejętności i sprawności, które uzdolnią go do wykonywania wszystkich zadań na polu walki.

Im trudniej jest przewidzieć w czasie pokoju wszystkie zjawiska i warunki, przed jakimi żoł= nierz będzie postawiony w boju, tym gruntowniej należy wykorzystać doświadczenia ubiegłej wojny i tym więcej trzeba poświęcić myśli i czasu wymo* gom wojny przyszłej.

Na wojnie udają się działania proste i zdecydo* wane. W yszkolenie tedy pokojowe powinno w pełni prawdzie tej odpowiadać. Rzeczy sztuczne i skom* plikowane powinny zniknąć z planu ćwiczeń, bo zawiodą na polu walki.

Opanowanie form jest tylko podstawą szkolenia. Pełnię przygotowania żołnierza do boju daje do* piero gruntowne uzdolnienie go do działania sa* modzielnego. W pajanie zatem umiejętności i spraw* ności musi być ściśle związane z budzeniem zrozu* mienia celu i istoty tych sprawności.

N ie w o l n o n i g d y z a p o m i n a ć , że d o k ł a d n o ś ć i g r u n t ó w n o ś ć s z k o *

68.Cel i istota szkolenia.

69.Zasady.

70.Urządzenia.


l e n i a i d z i e p r z e d w i e l o s t r o n n o ? ś c i ą , a p r a k t y k a p r z e d t e o r i ą .

Im częściej ćwiczy się żołnierz w nocy lub w cięż* kim terenie, tym bliżej celu stoi szkolenie i tym realniejsza jest z niego korzyść.

Wykorzystanie urządzeń i środków wyszkoleniowych.

Obok warunków gospodarczo-administracyjnych, których znaczenie zostało omówione w rozdziale II, bardzo dużą rolę w szkoleniu kawalerii odgrywa ilość i stan urządzeń wyszkoleniowych. Do urzą* dzeń tych należą jako podstawowe warsztaty pracy:

a) place ćwiczeń — garnizonowe i przykoszaro* we oraz odpowiednie warunki szkolenia w terenie, w garnizonach i w obozach ćwi* czeń;

b) strzelnice szkolne i tereny strzelań szkolno* bojowych oraz bojowych;

c) urządzenia stałe, jak : ujeżdżalnie kryte, tor przeszkód, rzutnia granatów, tor szermierczy, komora gazowa;

d) sprzęt pomocniczy do szkolenia, a w szczegół* ności wyposażenie w amunicję i środki pozo* rowania rzeczywistości wojennej.

Umiejętne gospodarowanie tymi urządzeniami oraz stała troska o ich konserwację i rozbudowę należy do pierwszych obowiązków wszystkich do* wódców odpowiedzialnych za wyszkolenie.

W wykorzystywaniu placów i terenów ćwiczeń do szkolenia wziąć pod uwagę niżej przytoczone wskazania:

1) przyjął się zwyczaj, że szkolenie bojowe prze* prowadza się tylko przed południem. Taki rozkład ćwiczeń powoduje przepełnienie te* renów ćwiczebnych rano, podczas gdy po południu zalega na nich pustka.

Jakkolwiek podobne postępowanie ma swoje uzasadnienie, jednak w tych garnizon nach, gdzie są bardzo szczupłe tereny, nie jest to słuszne. C e l o w y p r z y d z i a ł t y c h p l a c ó w w g o d z i n a c h p r z e d * p o ł u d n i o w y c h i p o p o ł u d n i o* w y c h , p r z y o d p o w i e d n i m ur e* g u l o w a n i u c z a s u p r z y g o t o w a * n i a i w y d a w a n i a o b i a d u j e s t j e d n y m z z a s a d n i c z y c h z a d a ń d o w ó d c ó w p u ł k ó w i i c h za* s t ę p c ó w.

2) I l o ś ć ć w i c z ą c y c h s i ę p o w i n n a b y ć z a w s z e d o s t o s o w a n a d o p o j e m n o ś c i p l a c u ć w i c z e ń .

3) Jeśli chodzi o ćwiczenia bojowe, kolejność objętych programem ćwiczeń może ulec pew* nym odchyleniom z powodu szczupłości lub nieprzydatności placów z tym jednakże za* strzeżeniem, żeby dokonywane zmiany nie wywołały pogmatwania pojęć u szeregowców L e p i e j z r o b i ć m n i e j ć w i c z e ń w o d p o w i e d n i c h w a r u n k a c h t e r e n o w y c h i d o b r z e p r z y g o * t o w a n y c h , niż więcej, lecz takich, w któ*

Część 1 37

71.Tereny

i place ćwi* czeń.


rych się nie udaje postawić wykonawcy w po* łożeniu zbliżonym do rzeczywistości wojennej.

Najważniejszym i nieodłącznym materiałem do szkolenia jest broń i sprzęt bojowy, tj. właściwe środki walki.

Środki te muszą być stale w doskonałym stanie konserwacji i gotowości bojowej. Żadne ćwiczenie nie może się zakończyć bez wzorowego oczyszczenia broni, sprzętu i oporządzenia konia.

S z c z e g ó l n a t r o s k a o b r o ń i ko? n i a p o w i n n a w e j ś ć w k r e w i s t a ł y z w y c z a j k a w a l e r z y s t y .

Na ćwiczeniach bojowych od plutonu wzwyż obowiązuje tak szeregowców jak i dowódców ubiór połowy. U lgi są dopuszczalne tylko dla kadry kierownictwa lub rozjemstwa. Przestrzega* nie jednolitości w umundurowaniu jest wyrazem dobrej karności.

Dostarczenie sprzętu wyszkoleniowego na plac ćwiczeń i uprzątanie go po zakończeniu ćwiczeń powinno się odbywać w sposób zorganizowany, aby oddziały maszerujące nie były nim obciążone. Najlepiej sprzęt przewozić. W razie braku środków przewozowych może być sprzęt niesiony, ale w tym wypadku oddział niosący go powinien maszero* wać oddzielnie i nie tworzyć „ogonków** w ko* lumnie.

Zaopatrzenie w sprzęt i pomoce wyszkoleniowe oraz środki pozorowania ognia nie powinny stwa* rzać szczególnych trudności przy planowym uzu* pełnianiu i rozdzielaniu.

Planowość zaopatrzenia polega na:

a) stałym i dostosowanym do programu szko* lenia zopatrywaniu pododdziałów pułku w sprzęt i pomoce do szkolenia;

b) uzupełnianiu środków materiałowych do szkolenia z corocznie przydzielanych na ten cel formacjom kawalerii kredytów (ryczał* tów wyszkoleniowych), według pilności i war* tości istotnych potrzeb, określanych corocz* nie, odpowiednio do wymagań organizacyjno* metodycznych szkolenia;

c) opracowywaniu na każdy rok i okres szkole* nia planu zużycia amunicji ślepej i środków pozorowania ognia, z dostosowaniem ich do przyjętych metod szkolenia na podstawie otrzymywanego corocznie przydziału;

d) opracowywaniu planu zużycia amunicji ostrej do strzelań według obowiązujących progra* mów.

W całym zaopatrzeniu niedopuszczalna jest bez* planowość. Usilnym staraniem dowódcy pułku i szczególną jego troską musi być stałe utrzymy* wanie wyposażenia pododdziałów w potrzeby ma* teriałowe na poziomie zapewniającym normalny bieg pracy wyszkoleniowej.

W każdym ćwiczeniu należy używać zasadniczo tylko właściwej i rzeczywistej broni. W szelkie na* miastki lub środki pozorujące nie dają rzeczywi* stego obrazu walki i dlatego można je stosować tylko w razie konieczności.

Oceniając warunki pracy, brać pod uwagę stany liczebne i obciążenie serwitutami (warty, roboty) W oddziałach małych liczebnie nadmiar serwitu* tów może podważyć możliwości wyszkoleniowe,

72.Broń, sprzęt i amunicja.

73.Sprzęt wy*

szkoleniowy i inne środki pomocnicze.

74.Stany

ćwiczebne.


75.Urządzeniakulturalno*oświatowe.

76. Poprawa

warunków'.

Uzupełnieniem warunków pracy są wszystkie urządzenia kulturalno-oświatowe formacji.

Ocena warunków pracy nie ma na celu stwier* dzenia tylko stanu faktycznego i dostosowania się do niego. Byłoby to ograniczaniem się i skazywa* niem na zastój.

Chodzi o to, aby wciągnąć wszystkie zagadnie* nia w orbitę szkolenia, aby podnieść jego poziom naginając po prostu warunki do potrzeb szkolenia.

N ie i ś ć po l i n i i n a j m n i e j s z e g o o p o r u , l e c z t w a r d o d ą ż y ć d o w y k o n a n i a n a k r e ś l o n e g o c e l u i p r o g r a m u s z k o l e n i a , w b r e w w a r u n k o m i p r z e c i w n o ś c i o m .

Praktyka dowodzi, że dowódcy kierujący szko* leniem mogą wiele zdziałać w dziedzinie warun* ków gospodarcza*administracyjnych, urządzeń szkoleniowych, a zwłaszcza zwiększenia stanów ćwi* czebnych.

77.Nierozdziel=

ność wychow ania i wyszkos

lenia.

M e t o d y .

P e ł n i a d o s k o n a ł e j p r a c y d o w ó d * c y w y r a ż a s i ę w t y m, że w y c h oj w u j ą c — s z k o l i , a s z k o l ą c — w y c h o * w u j e. Zasadę tę należy stosować do wszystkich ćwiczeń, tak w polu jak i w koszarach. Wykona* nie tedy programu musi obejmować nie tylko wy* czerpujące wiadomości z poszczególnych przed* miotów nauczania, ale w równej mierze budzenie i rozwijanie czynników sił duchowych. Obok błę* dów sprawności fizycznej lub technicznej trzeba

Część I 41

tępić objawy miękkości i bierności, a rozbudzać zawziętość, przedsiębiorczość i wytrwałość, przede wszystkim zaś ambicję jak najstaranniejszego wy* konania rozkazu.

W szkoleniu kontyngensu należy uwzględniać w jak najszerszym zakresie zasady indywiduali* zacji. Organizacja oparta na mechanicznym obli* czaniu godzin w stosunku do ilości szkolonych, z pominięciem ich osobowości i wrodzonych uzdol* nień, jest nieekonomiczna i niecelowa. Dlatego nie powinno się nigdy krępować dowódców i kierów* ników w użyciu i wykorzystaniu czasu przezna* czonego na szkolenie. Dopuszczalne jest wydzie* lanie najzdolniejszych w oddzielne grupy i szko* lenie ich w szerszym zakresie, jeżeli gruntownie opanowali wiadomości objęte normalnym progra* mem. Nie wolno natomiast tworzyć oddzielnych grup niedołęgów' i doszkalać ich dodatkowo w cza* sie i w warunkach dla nich dokuczliwych. Istota dobrego wyszkolenia polega nie na tym, zeby wszystkich żołnierzy nauczyć wszystkiego, ale żeby ich nauczyć sprawnego i dokładnego wykonywa* nia tych funkcyj i zadań, do których będą użyci na wojnie.

Poznawanie podwładnych jest służbowym obo* wiązkiem dowódców. Dowódcy szwadronów i niżsi muszą poznać wszystkich podwładnych, bez wy* jątku. Ograniczanie poznawania podwładnego tylko do znajomości jego nazwiska i danych ewi* dencyjnych nie jest wystarczające.

Poznawanie podwładnych musi być wszech* stronne.

78.Indywidusa lizac ja .

79.Poznaniepodwład=

nych.


Dowódca oddziału szkolącego ma obowiązek zbierać materiał odnoszący się do cech fizycznych i psychicznych każdego szeregowca przez cały czas jego pobytu w oddziale. Dane te mogą być noto* wane w sposób dowolny.

Dane ogólne, dotyczące środowiska, stosunków rodzinnych, narodowości, religii i zatrudnienia przed służbą wojskową, uzyskuje się z bezpośred* nich rozmów.

Dane co do wartości szeregowca pod względem fizycznym wyprowadza się z badań lekarskich, ogólnej oceny postawy i ruchliwości, wytrzyma* łości na trudy, posiadania państwowej odznaki sportowej lub odznaki strzeleckiej, należenia do klubów sportowych przed służbą wojskową.

Poziom umysłowy poznaje się z danych ogól* nych oraz dzięki zastosowaniu prostych, łatwych pytań.

Temu samemu celowi służą badania psychotech* niczne. Dają one dużo materiału, nie należy ich jednak traktować jako źródła wyłącznego i nieza* wodnego.

Pozostała dziedzina życia psychicznego może być badana dorywczo, w czasie ćwiczeń i służby wewnętrznej, przez codzienną obserwację.

W zbieraniu i uzupełnianiu danych psychofizycz* nych współpracują z dowódcą oddziału szkolącego jego dowódcy plutonów, zastępcy dowódców plu* tonów i wachmistrz*szef. Najcenniejszymi danymi są te, które zbiera dowódca oddziału szkolącego osobiście, gdyż jego pomocnicy mogą nie mieć odpowiedniego doświadczenia.

Część I 43

Aby wykorzystać kadrę odpowiednio do uzdol* nień oficerów i podoficerów oraz wymagań pro* gramów i przeciętnego stanu umysłowego szere* gowców, musi dowódca oddziału szkolącego po* znać szczegółowo swą kadrę instruktorską. Naj* lepszą sposobnością do poznania kadry są zajęcia doskonalące, odprawy instruktorskie i ciągła obser* wacja przy pracy.

Dobre użycie kadry instruktorskiej polega na:a) odpowiednim podziale zadań między instruk*

torów,b) unikaniu przesunięć kadry w ciągu półrocza.Nie wolno ograniczać roli podoficerów zawodom

wych do ciasnych ram robotników*wykonawców, których nie można spuścić z oka. N i e d o w i e * r z a n i e i o g r a n i c z a n i e s a m o d z i e l * n o ś c i p r o w a d z i d o z a s t o j u , a na* w e t o b n i ż e n i a w a r t o ś c i k a d r y pod* o f i c e r s k i e j .

Dopóki w pracy szkoleniowej rocznika nie będzie się można poważnie oprzeć na kadrze podofi* cerskiej, dotąd, nawet przy nadmiernym obcią* żeniu pracą kadry oficerskiej, nie uzyska się w kawalerii masy gruntownie wyszkolonych sze* regowców.

U d z i a ł k a d r y p o d o f i c e r s k i e j w w y c h o w a n i u i o d p o w i e d z i a ł * n o ś c i z a s z k o l e n i e d a p o d o f i c e* r o m p o c z u c i e p r z y d a t n o ś c i d l a w o j s k a , w z b u d z i z a u f a n i e w e w ł a s n e s i ł y , s t w o r z y p o d n i e t ę d o p r a c y w k i e r u n k u i n s t r u k t o r s k i e g o do*

81.Znajomość

kadry,

R9Podziałzadań.

80.Sposoby

poznawania.


s k o n a l e n i a s i ę i p o d n i e s i e o g ó l n ą w a r t o ś ć k o r p u s u p o d o f i c e r s k i e g o .

Oficerowie, a w szczególności dowódcy oddzia* lów szkolących, odciążeni w znacznym stopniu w pracy szkolenia przez podoficerów, będą mogli owocniej i swobodniej pracować nad doskonale* niem się w dowodzeniu.

Zasadniczą cechą odróżniającą metodę od impro* wizacji jest zachowanie umiaru w stosowaniu wy< siłku fizycznego i umysłowego. Znużenie jest pra* wem natury. Wytężona praca fizyczna nie pozwala na jednoczesny większy wysiłek umysłowy.

W e wszystkich ćwiczeniach fizycznych i umy* słowych trzeba umiejętnie stopniować wysiłek.

Zdolność do wysiłku, właściwa szeregowcowi w pierwszych dniach służby wojskowej, zależy od zaprawy fizycznej i umysłowej, z jaką przybył do wojska. Poznawanie szeregowców jest konieczne aby można było ocenić początkową zdolność do wysiłku i jej rozwoju z biegiem dni szkolenia.

Stosowanie wysiłku zawsze zależy od odpo* czynku, odżywiania i innych warunków, w których się odbywa szkolenie.

Ćwiczenia i pogadanki przeprowadzane na po* czątku służby żołnierskiej mają najlepsze widoki powodzenia, gdyż większość szeregowców przy* swaja je sobie stosunkowo łatwo i trwale. Toteż niedopuszczalne są błędy i omyłki w pierwszych dniach, gdyż trudno je odrobić w późniejszych okresach.

Część I 45

Przyrodzoną zdolnością człowieka jest uwaga mimowolna. Dopiero po odpowiedniej zaprawie wyrabia się uwagę dowolną.

Rzeczą instruktora jest zastosowanie takich spo* sobów,aby wytworzyć i utrwalić uwagę dowolną Trzeba uczniów zainteresować ćwiczeniami.

a) Działanie na zmysły.

Żeby ułatwić naukę, trzeba wytwarzać wrażenia zmysłowe. Im więcej zmysłów zaprzęgnie się do pracy, tym nauka jest skuteczniejsza. Należy zatem oddziaływać na wzrok (film, obraz, pokaz, rysu* nek, zasłona dymna), słuch (słowa żywe, dźwięk, pozorowanie ognia), węch i smak (próby gazów bojowych).

Jest to droga najpierwotniejsza, ale i najsku* teczniejsza.

b) Ograniczenie wykładów. Ich obrazowość.

Szeregowcy są na ogół mało przygotowani do słuchania wykładów. Słuchanie nuży. W ykłady powinny zatem trwać krótko i należy je przeplatać działaniem na wszystkie zmysły oraz ożywiać przykładami konkretnymi, związanymi z osobami żvwymi lub postaciami opisywanymi.

c ) Współpraca szeregowca.Dla ożywienia uwagi stosować pytania. Pytania

mają również inny cel. M iędzy innymi służą także jako środek zainteresowania. Nazwisko ułana wy* mieniać po sformułowaniu pytania.

Ożywienie uwagi można osiągnąć przez umie* jętne wprowadzenie pierwiastków uczuciowych.

83,Stosowanie

wysiłku.

84. Świeżość

umysłowa w pierwszych

dniach.

Sposobyzwiększenia

uwagi.

85.

Jednym z celów nauki jest nabycie przez ułanów (szwoleżerów, strzelców konnych) potrzebnych wiadomości. Żeby ułatwić zapamiętanie, stosuje się różne sposoby metodyczne.

a) W ykonanie praktyczne.

C z y n n o ś ć w y k o n a n a p r a k t y c z n i e utrwala się łatwiej w pamięci od opisanej, a nawet pokazanej.

b) Grupowanie materiału poznawczego.

Dla ułatwienia zapamiętania i zebrania kilku czynności w jeden logiczny wątek, należy dopilno* wać, aby poszczególne przedmioty, a wewnątrz przedmiotów poszczególne lekcje łączyły się w pewną całość.

c ) Ciągłość nauczania.

Ciągłość nauczania stanowi duże ułatwienie na* wet dla umysłów stosunkowo mało sprawnych.

Warunkiem zapamiętania jest kolejne podawa* nie materiału poznawczego. Podział na lekcje oraz rozbicie ich na kolejne części ma, między innymi, na celu ulżenie pamięci.

d) Praca inteligencji.

Nie należy przeciążać pamięci nazwami ani fak* tami, które nie wpływają na istotę rzeczy. Np. w nauce o broni ważniejsza jest zasada działania niż kilkanaście nazw technicznych. Należy więc uczyć drogą zrozumienia.

46 Instrukcja szkolenia kaw alerii Część I 47

W praktyce instruktorskiej stosuje się zasadni* cze następujące metody:

— pamięciową,— poglądową (opisową),— naprowadzająco*pytającą.Metoda pamięciowa jest niezbędna jako podsta*

wowa. Metodę poglądową (opisową) należy sto* sować przy nauczaniu czynności prostych, których zrozumienie nie przedstawia trudności. Metoda naprowadzająco*pytająca budzi uwagę , wyobraź* nię, ułatwia zapamiętanie, lecz powoduje duże zu* życie czasu i dlatego nie można jej stosować wy* łącznie.

Dobór najwłaściwszej metody zależy od:— przeciętnego poziomu słuchaczy,— czasu i warunków pracy,•— treści lekcji i— doświadczenia instruktora.Czasami w jednej lekcji trzeba zastosować kilka

metod.

Przy szkoleniu należy dbać o dobry nastrój, pogodę ducha i często dawać wypoczynek. Dobry nastrój i pogodę wprowadza instruktor przez oso* biste oddziaływanie swoim sposobem bycia. Do* wódca nie może być pobłażliwy, musi być wyma* gający, a kiedy zachodzi potrzeba surowy, ale zawsze powinien być pogodny i dbać o dobry humor żołnierski i zdrową rozrywkę.

Trzymać się zasady, że wolno jest na ćwiczę* niach przez intensywność ich prowadzenia nawet bardzo zmęczyć żołnierza, ale nie wolno dopuścić, żeby go zajęcia nużyły lub nudziły.

87. W yk orz ys

stanie i rozwijanie

inteligencji.

88.D obry na=

strój.

86. Sposoby

ulżenia pas mięci.


W wielu przedmiotach, dla osiągnięcia lepszych wyników szkolenia, celowe jest stosowanie metody pobudzania zdrowej ambicji osobistej i zbiorowej oddziału.

Zewnętrznym wyrazem tej metody będą przede wszystkim zawody, przeglądy i popisy, a w życiu codziennym słowo zachęty lub pochwały dowódcy we właściwej chwili rzucone.

W stosowaniu tej metody jednak nie przesadzać.

ROZDZIAŁ IV.

ORGANIZACJA PRACY WYSZKOLENIOWEJ.

Zakres pracy wyszkoleniowej i krótki czas będą* cy do dyspozycji wymagają planowej organizacji i celowego wykorzystania każdej godziny.

Planowość organizacji pracy polega na:1. podziale szkolenia,2. opracowaniu planów i programów,3. rzetelnym wykonaniu.

Ze względu na odmienne warunki klimatyczne dzieli się rok pracy na dwa półrocza:

a) półrocze zimowe — obejmujące czas od wcie* lenia rocznika do 1 maja,

b) półrocze letnie — obejmuje czas od 1 maja do wcielenia nowego rocznika.

Podział ten jest podstawą planu pracy na szczeń blach od pułku wzwyż.

Ze względu na podział materiału i konieczność jego stopniowego opanowywania dzieli się czas szkolenia szeregowca jednego rocznika na okresy i podokresy.

90.Istota

organizacji.

91.Podział

szkolenia na półrocza.

92. Podział

szkolenia na okresy

i podokresy.

89.Pobudzanie

ambicjisłużby.


Obejmują one kolejno:a) szkolenie podstawowe, które daje szeregów*

com podstawy wychowania żołnierskiego oraz niezbędny zakres umiejętności, uzdol* niający ich do wykonywania najbardziej ty* powych zadań bojowych;

b) specjalizację, polegającą na dokładnym i grun* townym przygotowaniu do zadań specjalnych, wynikających z uzbrojenia, organizacji i spo* sobu walki kawalerii, a ponadto na uzupeł* nianiu wyszkolenia podstawowego.

Szkolenie specjalne nie może nastąpić wcześniej niż po wyszkoleniu podstawowym w ra* mach zespołu i odbywa się w całości w od* działach szkolących lub częściowo — na spe* cjalnych kursach (praktykach);

c) doskonalenie, polegające na utrwalaniu i do* pełnianiu wiadomości oraz pogłębianiu spraw* ności, nabytej przez wyszkolenie podstawowe albo też przez wyszkolenie podstawowe i spe* cjalizację.

Podział na okresy i podokresy jest podstawą do układania programów.

Gotowość bojowa (mobilizacyjna) powinna być osiągnięta w szwadronach liniowych i karabinów maszynowych do 1 kwietnia.

W plutonach specjalnych (z wyjątkiem plutonu narciarzy) i drużynie pioniersko*chemicznej goto* wość bojowa ma być osiągnięta przed rozpoczęciem półrocza letniego, tj. do 1 maja.

Pełną gotowość bojową osiąga szeregowiec w dru* gim roku szkolenia.

Część 1

Każdy okres i podokres powinien dać w swym końcowym wyniku wyraźny stopień przygotowa* nia bojowego rocznika.

Stopniowanie wartości przygotowania bojowego w poszczególnych okresach powinno się przejawiać w stałym rozszerzaniu zakresu umiejętności i spraw* ności. Dokładność i gruntowność w opanowywa* niu treści programu nie może być przedmiotem stopniowania. Te cechy, stanowiące najważniejszą podstawę wychowania i wyszkolenia wojskowego, muszą występować z jednakową siłą we wszystkich okresach, przy czym zarówno po stronie szkolą* cego jak szkolonych.

A . Plany.

Dowódca pułku układa półroczne ogólne plany szkolenia.

Ogólny plan półroczny dowódcy formacji ma zawierać:

— zarządzenia organizacyjne na dane półrocze, ze szczególnym uwzględnieniem należytego wykorzystania kadry. W ykorzystanie to po* winno iść nie tylko w kierunku wyszkolenia kontyngensu, ale, co również jest bardzo ważne i w kierunku jej doskonalenia. W za* rządzeniach więc trzeba określić zakres udziału kadry w szkoleniu kontyngensu i oddzielnie przewidzieć zajęcia i czas doskonalenia jej w dowodzeniu. Czas ten należy obliczać tak, aby każdy oficer, bez uszczerbku dla wyszko* lenia rocznika, mógł spędzić co najmniej je* den dzień w tygodniu na doskonaleniu się osobistym w dowodzeniu w terenie. Pod

93.Plany

dowódcyformacji.


nieobecność oficerów szkolenie kontyngensu powierzać podoficerom;

— przewidywania wykorzystania urządzeń wy* szkoleniowych i kulturalno-oświatowych;

— podział służby wartowniczej i robót, pod kątem najlepszego wykorzystania pory roku do szkolenia kontyngensu;

— przewidywania zasilenia oddziałów rezerwie stam i;

— kolejność urlopów' kadry zawodowej.Plan ten dowódca formacji szkolącej układa dla

siebie. Potrzebne zarządzenia organizacyjne ogła* sza w rozkazach.

B. Programy.

Dowódca formacji szkolącej wydaje programy okresowe albo podokresowe dla wszystkich kate* goryj szeregowców, którzy, według norm pro* dukcji, szkoleni są we wszystkich oddziałach szko* lących formacji.

Istotą programów pułkowych jest podział ma* teriału poszczególnych przedmiotów na lekcje, z określeniem czasu potrzebnego na jedną lekcję lub grupę lekcyj. Program pułkowy powinien być trwałym dokumentem, uzupełnianym w miarę po* trzeby. Z tego też względu nie należy na szczeblu formacji szkolącej dzielić materiału na tygodnie.

Istotą każdej lekcji jest wskazanie celu ćwiczę* nia lub wykładu i treści.

Treść powinna ujmować krótko:— organizację ćwiczenia (teren, sprzęt, wielkość

grupy i czas w zastosowaniu do warunków miejscowych);

Część I 53

— szczegółowe dyspozycje, ujmujące cel i istotne zagadnienia, które stanowią przedmiot danego ćwiczenia lub nauczania;

— wskazówki metodyczne dla instruktora.Lekcje są podręcznikiem trwałym, ułatwiającym

pracę instruktora, a nie martwym przykazaniem Samodzielność, inicjatywa twórcza każdego do* wódcy musi być nadal utrzymana i popierana.

Opracowaniem lekcyj powinni się zająć starsi i doświadczeni dowódcy pododdziałów pod kie* rownictwem zastępcy dowódcy pułku (formacji). Będzie to spuścizna, napisana przez oficerów o do* świadczeniu wojennym i w szkoleniu zaprawio* nych, dla kolegów młodszych. Życie i dalsze doświadczenia powinny corocznie spuściznę tę uzupełniać i doskonalić.

Obok programu dla żołnierzy służby czynnej opracowuje dowódca formacji, na podstawie wy* tycznych dowódcy wielkiej jednostki kawalerii, półroczny program doskonalenia kadry zawodowej.

Ponadto dowódca formacji wydaje wskazówki szkolenia rezerwy oraz programy dla tych okresów (podokresów), kiedy z rezerwistów' są tworzone zwarte oddziały.

Następny z kolei program opracowuje dowódca szwadronu (plutonu specjalnego) na podstawie wskazówek zastępcy dowódcy pułku, udzielonych na miesięcznej odprawie wyszkoleniowej.

Program ten musi obejmować szczegółowy roz* klad materiału na cały tydzień, z rozbiciem przed* miotów i lekcyj na dni i godziny. Udział zastępcy

b) Kadra.

c) Rezerwa,

95, Program y

tygodniowe i miesięczne.

94Konstrukcja

programuokresowego:

a ) Kontyn* gens.


dowódcy pułku w układaniu programu tygodnio* wego powinien się przejawiać w określaniu mate* riału zaczerpniętego z programu pułkowego, przy* dziale placów ćwiczeń, środków, strzelnic, boisk i ujeżdżalni.

Zarządzenia te wydaje się raz na miesiąc w roz* kazie pułkowym jako potwierdzenie wskazówek wydanych na odprawrie.

W zakresie szkolenia i doskonalenia kadry za* stępca dowódcy pułku opracowuje programy mie* sięczne lub podokresowe, opierając się na wska* zówkach i programie dowódcy pułku.

W łaściwą wartość wyszkolenia przynosi dopiero rzetelne wykonanie programów. W wykonaniu należy przestrzegać następujących podstawowych zasad:

— d o k ł a d n o ś ć s z k o l e n i a w i s t o t * n y c h s p r a w n o ś c i a c h i u m i e j ę t n o * ś c i a c h j e s t k o n i e c z n o ś c i ą p i e r w * s z o r z ę d n e g o z n a c z e n i a .

Dokładności w rzeczach podstawowych musi ustąpić miejsca wielostronność.

Jeśli czas nie pozwala na gruntowne prze* robienie całego programu, co się może zda* rzyć przy opóźnionym wcieleniu, lepiej odrzu* cić zupełnie dział mniej ważny dla gruntów* nego opanowania działów zasadniczych, jak wyszkolenie strzeleckie, bojowe i naukao broni.

— D o k ł a d n o ś ć i s u m i e n n o ś ć wy* k o n a n i a j e s t d r u g ą n a t u r ą żoł* n i e r z a k a w a l e r i i . P o w i e r z c h o w * n o ś ć i m i ę k k o ś ć j e s t j e g o z g u b ą .

Część I 55

Na ważność tych zasad w pracy szkoleniowej powinno się zwracać szczególną uwagę. N a 1 e ż y p r z e t o ż ą d a ć o d w s z y s t k i c h d o w ó d * c ó w b e z w z g l ę d n e g o w p r o w a d z e n i a w k r e w i t r a d y c j ę o d d z i a ł ó w t y c h z a s a d n i c z y c h p r z y m i o t ó w , b e z k tó* r y c h k a w a l e r i a n i e m o ż e b y ć z d o l n a d o c i ę ż k i c h z a d a ń n a w o j n i e .

Uwragi o wyszkoleniu dotyczące wszystkich in* struktorów i swe zasadnicze wskazówki co do wy* chowania i wyszkolenia podaje dowódca pułku osobiście co pewien czas na odprawach ogólnych.

Odprawy takie są niezbędne przed rozpoczęciem każdego okresu lub podokresu. S ą o n e wy* r a z e m d e c y z j i d o w ó d c y p u ł k u w n a j w a ż n i e s z y c h s p r a w a c h .

Omawianie zagadnień wychowawczych i wy* szkoleniowych na odprawach ogólnych oficerskichi podoficerskich daje kadrze możność zrozumienia intencji i zamierzeń dowódcy oraz przyczyni się do jednolitego traktowania zagadnień wewnątrz pułku.

U z u p e ł n i e n i e m o d p r a w s ą o mó * w i e n i a i u w a g i po k o n t r o l a c h do* r a ź n y c h .

Zastępca dowódcy pułku odbywa z dowódcami oddziałów szkolących miesięczne odprawy wyszko* leniowe, podając swoje uwagi o ćwiczeniach wyko* nanych oraz wskazówki metodyczne i zarządzenia do ułożenia programu tygodniowego.

Na odprawach tych należy regulować przydział strzelnic, placów ćwiczeń i innych środków.

97.O dprawypułkowe.

98.O dpraw yzastępcy

dowódcypułku.

96.W ykonanie.

99.O dpraw y ins struktorskie.

100. Przygotowa= nie ćwiczeń.


Odprawy wyszkoleniowe zastępcy dowódcy pułku powinny się odbywać w ostatnich dniach miesiąca poprzedniego.

Potwierdzenie zarządzeń ogłasza się w rozkazie pułkowym.

Odprawy instruktorskie przeprowadzają do* wódcy oddziałów szkolących zasadniczo co naj* mniej jeden raz w tygodniu. Na odprawach tych omawia dowódca wykłady i ćwiczenia wykonane oraz przewidziane na dni następne, ustalając szcze* góły i metody wykonania.

Jeśli kadra instruktorska nie jest dostatecznie przygotowana do swych zadań, odprawy instruk* torskie muszą się odbywać częściej i bardzo szczegółowo. Trzeba na nich przerabiać praktycz* nie ważniejsze szczegóły ćwiczeń.

Dokładne opracowanie materiału wyszkoleniom wego na odprawach instruktorskich da instruktor rom dużo korzyści i będzie uzupełnieniem ćwiczeń instruktorskich. J e s t t o p o d s t a w a i i s t o t a d o s k o n a l e n i a k a d r y w z a k r e s i e s z k o l e n i a , p r z y g o t o w u j ą c a j ą po* n a d t o d o d o w o d z e n i a .

Ćwiczenia bojowe przygotowywać tylko w tere* nie. W koszarach przygotowywać wykłady i ćwi* czenia techniczne tudzież podawać wskazówki wy= chowawcze.

Dokładne opanowanie przedmiotu przez do* wódcę lub instruktora, głębokie wykorzystanie doświadczeń, właściwe ujęcie tematu, odpowiedni wybór terenu, ostre nastawienie na cel, proste zało*

żenie i krótki, ale jasny rozkaz — to niezbędne składniki dobrego przygotowania ćwiczenia.

Spokojne, dokładne i sumienne wykonanie, tre* ściwe, pouczające i niedługie omówienie — to istota organizacji szkolenia.

Długie wykłady, częste i nudne pogadanki, zbęd* ne pouczania i wyjaśnienia, a nade wszystko nie* potrzebna pisanina kancelaryjna — to wyraźne za* przeczenie tego, czego rzeczywistość boju wymaga.

Przed wcieleniem rocznika zastępca dowódcy pułku przeprowadza krótkie ćwiczenia instruktor* skie dla kadry oficerskiej i podoficerskiej w celu ujednostajnienia szkolenia, dzieląc kadrę na nastę* pujące grupy:

1. Grupa dowódców plutonów:— organizacja ćwiczeń bojowych,— wyszkolenie jednostkowe (pieszo, konno),— musztra konna,— musztra piesza,—■ wyszkolenie strzeleckie,— metodyka pogadanek,— metody wychowania.

2. Grupa starszych podoficerów:— wyszkolenie jednostkowe (pieszo, konno),— musztra piesza,— wyszkolenie strzeleckie,— porządek koszarowy,— nauka służby,— metody wychowania.

101. Ćwiczenia instruktora skie kad ry .


3. Grupa młodszych podoficerów zawodowych:— wyszkolenie jednostkowe,— wyszkolenie strzeleckie,— porządek koszarowy,— metody postępowania z szeregowcami

(szczególnie ważne w stosunku do re* krutów).

4. Grupa podoficerów nadterminowych i służbyczynnej (absolwentów pułkowych szkół pod*oficerskich):— wyszkolenie jednostkowe,— wyszkolenie strzeleckie,— metody postępowania z szeregowcami.

Na ćwiczeniach instruktorskich powinni być obecni dowódcy oddziałów szkolących.

Ćwiczenia instruktorskie prowadzić w stosunku do oficerów i starszych podoficerów metodą ćwi* czeń pokazowych (wzorowych), w stosunku do młodszych podoficerów — formować z nich oddział ćwiczący.

ROZDZIAŁ V.

O B O W IĄ Z K I D O W O D C Ó W .

W szyscy dowódcy odpowiedzialni za wychowa* nie i wyszkolenie kontyngensu powinni pamiętać, że czynny udział, jaki biorą w przygotowaniu żoł* nierzy służby czynnej do wojny, nie zwalnia ich z obowiązków i odpowsedzialności za gotowość bo* jową całego oddziału. Stałe podnoszenie wartości dowódczych w podległej kadrze oraz osobiste za= prawianie się i doskonalenie w dowodzeniu jest za* daniem również ważnym jak szkolenie roczników.

Nadmierne obciążanie oficerów drobiazgami wy* szkolenia podstawowego oraz tak zwaną robotą podoficerską jest dla służby i przyszłej wojny nie* mniej szkodliwe, jak zbytnie przeładowanie ich umysłu wiedzą teoretyczną z zaniedbaniem zaprawy praktycznej.

Czynny udział dowódcy pułku w szkoleniu kon* tyngensu ograniczyć się musi, siłą rzeczy, do ogól* nego kierownictwa i kontroli, gdyż wychowanie korpusu oficerskiego i przygotowanie dobrych do* wódców szwadronów i plutonów to obowiązek cięższy i trudniejszy, wymagający dużo czasu i energii.

Rola zastępcy dowódcy pułku nie może przeja* wiać się w codziennym, mniej lub więcej celowym nadzorze na placach ćwiczeń.

102, Jednoczesność

szkolenia kontyngensu

i kadry.

103. Zakres

obow iązków i odpowie* dzialności.


Doskonalenie w dowodzeniu dowódców oddzia* łów, oficerów młodszych i podoficerów, to obo* wiązek, którego rzetelne wypełnienie pochłania większość jego służbowego zajęcia.

Dowódca szwadornu, który dźwiga na swych barkach główny ciężar odpowiedzialności za war* tość bojową żołnierza służby czynnej, musi parnię* tać, że tylko pod jego kierownictwem uczy się młody oficer wystąpienia przed frontem, umiejęt* nego obchodzenia się z podwładnymi, sposobu ich traktowania oraz innych praktycznych umiejętności we wszystkich dziedzinach służby. Pod jego okiem wyrabia się podoficer na doskonałego i wiernego przodownika w boju, sumiennego pomocnika w służbie i dokładnego oraz samodzielnego in* struktura w pracy wyszkoleniowej.

Gruntowne wniknięcie w istotę swych zadań i pełnię obowiązków powinno skłonić każdego do* wódcę do ścisłego określenia swej roli i swego czynnego udziału w szkoleniu kontyngensu. W związku z tym wyłania się konieczność wyraź* nego określenia granic samodzielności i zakresu odpowiedzialności dla swych podwładnych.

Do podwładnych trzeba mieć zaufanie i trzeba na nich polegać. Jeżeli chwilowo do zadań tych niezupełnie dorośli, należy ich kwalifikacje pod* nieść własną sumienną i dobrze zorganizowaną pra* cą wychowawczą i wyszkoleniową.

Największy zakres obowiązków i odpowiedział* ności, jeżeli chodzi o wyszkolenie żołnierza służby czynnej, spoczywa na kadrze szwadronu. Im wyżej znajduje się przełożony, tym mniejszy powinien być jego czynny i bezpośredni udział w szkoleniu rocznika. Każde nie wchodzące w obręb kierów*

Część I 61

nictwa lub kontroli wrystąpienie wyższego przelo* żonego w roli bezpośredniego instruktora wpro* wadza do planowej i systematycznej pracy zamie* szanie, powoduje stratę drogiego czasu i psuje u podwładnych radość z uczucia dobrze spełnio* nego obowiązku. Częste wtrącanie się przełożo* nych do zakresu uprawnień podkomendnych osła* bia w nich wiarę we własną wartość i przydatność.

Zupełnie inaczej rozkłada się ciężar pracy bezpo* średniej, jeżeli chodzi o wychowanie i doskonalenie kadry. Tu zakres obowiązków wzrasta w stosunku odwrotnym. Mniejsza jest odpowiedzialność do* wódcy szwadronu, a znacznie większa zastępcy, dowódcy pułku i wyżej.

Ta różnica w zakresie i kompetencjach pracy nad kontyngensem i kadrą oraz konieczność jednoczes* nego spełniania tych obowiązków na wszystkich szczeblach wymaga przemyślanego uzgodnienia w czasie. Rzeczą dowódców pułków jest programy swe tak ułożyć, aby zajęcia z kadrą nie były w sprzeczności z potrzebami szkolenia kontyn* gensu, a podwładni nie przerzucali się z jednej osta* teczności do drugiej — z pośpiechu do czekania, a z przemęczenia do bezczynności.

To uzgodnienie zajęć jest ważną funkcją dowo* dzenia i niezbędnym warunkiem dobrego kierów* nictwa.

Drugim, zasadniczym obowiązkiem wynikają* cym z funkcji dowódczej jest kontrola.

I s t o t a k o n t r o l i p o l e g a n i e na czę* s t y m n a d z o r z e i s t a ł y m p i l n o w a * n i u p o d w ł a d n y c h , a l e n a c e l o w y m i s k u t e c z n y m s p r a w d z a n i u i c h p r a c y o r a z u s u w a n i u b ł ę d ó w i w a d .

104.Kierownic*

two.

105.Kontrola.

Instrukcja szkolen ia kaw alerii

106.Rodzajekontroli.

107,Kontrolab ieżąca.

Kontrola powinna tępić nieróbstwo, nieścisłość, niedokładność i powierzchowność w pracy.

K o n t r o l a n i e e g z a m i n u j e , l e c z u c z y — nagina do rygoru i zaprawia podwład* nych do walki z trudnościami. Kontrola powinna przede wszystkim usuwać najgroźniejszą chorobę wojska, jaką jest brak dokładności i wytrwałości w wykonaniu rozkazu. W te j d z i e d z i n i e k o n t r o l a n i e m o ż e s i ę c o f n ą ć p r z e d u ż y c i e m ś r o d k ó w m o c n y c h .

Kontrola jest obowiązkiem i prawem każdego dowódcy. Powinna być sprawdzianem, czy wyko* nanie jest zgodne z zadaniem, całkowite, punktualne i dostosowane do możliwości uczniów i środków. Kontrolę przeprowadzają wszyscy dowódcy, do najniższego instruktora włącznie, lecz przede wszyst* kim przełożeni w stosunku do podwładnych.

N a j b a r d z i e j s u m i e n n ą i w n i k l i w ą k o n t r o l ą j e s t s p r a w d z a n i e s i e b i e s a m e g o i o c e n a w ł a s n y c h w y n i k ó w p r a c y .

Kontrola ma dać potrzebne wnioski na przyszłość do ulepszania organizacji i metod szkolenia:

Kontrola może mieć formę:a) kontroli bieżącej,b) kontroli doraźnej,c) przeglądu.

Kontrolę bieżącą sprawują wszystkie szczeble, od dowódcy formacji szkolącej w dół. Jej celem jest dopilnowanie, aby przewidziany programem materiał wyszkoleniowy został całkowicie wy? czerpany.

Część I 63

W iąże się ona z odprawami wyszkoleniowymi. Daje właściwym szczeblom podstawę do ponow* nego umieszczenia w programie lekcyj, które z tych czy innych względów nie mogły być wykonane, oraz lekcyj, których czas okazał się niewystarcza* jącym do nauczania wszystkich szeregowców.

Kontrola bieżąca daje podstawę do należytego wykorzystania godzin dyspozycyjnych, przewidział nych planem.

Kontrola doraźna ma na celu sprawdzenie sta* nów ćwiczebnych i użytych środków, tempa reali* zacji programu, metod i organizacji pracy. Jeśli chodzi o przedmioty, których wyniki są protokó* łowane, kontrola ma objąć również rzetelność pro* tokółów (metryki strzeleckie, klasyfikacyjne ta* blice strzelań). Kontrolę doraźną sprawują do* wódcy kierujący szkoleniem.

Kontrola doraźna ma wielkie znaczenie wycho* wawcze pod warunkiem, że przełożony przeprowa* dza ją w pewnych odstępach czasu, a nie przez co* dzienną obecność na placu ćwiczeń.

Przeglądy w yszkolenia.

Przeglądy wyszkolenia mają na celu kontrolę jakościową. Dają one dowódcy przeglądającemu i obecnym miarę, czego istotnie nauczono, a po* nadto dostarczają dużo materiału porównawczego do oceny kadry i metod stosowanych.

W przeciwieństwie do kontroli doraźnej, mogą być przeglądy wyszkolenia inspekcją zapowie* dzianą.

108,Kontroladoraźna.

109,Cel.

110.Sposób

wykonania .

111.Normy.


Przy przeglądzie danego oddziału szkolącego powinni być obecni dowódcy innych oddziałów szkolących tego samego pułku.

Dowódca przeglądający określa dopiero w ostat* niej chwili, które przedmioty będą treścią prze? glądu. Wewnątrz danego szwadronu (plutonu spe* cjalnego) powinien przejrzeć taką ilość szeregów* ców, aby mógł sobie wyrobić pogląd na poziom wyszkolenia, a przynajmniej jeden dział wyszko* lenia sprawdzić u wszystkich, bez wyjątku.

Normy przeglądów wyszkolenia są następujące:a) dowódca dywizji kawalerii przegląda for*

macje bezpośrednio mu podległe zasadniczo do dwóch razów, formacje zaś wchodzące w skład podległej mu brygady kawalerii — jeden raz w toku szkolenia danego rocznika; szkoły i kursy bezpośrednio podległe do* wódcy dywizji kawalerii — przegląda zależ* nie od potrzeby;

b) dowódca brygady kawalerii przegląda pod* ległe formacje zasadniczo do dwóch razów w ciągu szkolenia danego rocznika; szkoły i kursy podporządkowane bezpośrednio — zależnie od potrzeb.

W brygadach kawalerii, gdzie istnieją eta* towi zastępcy dowódców brygad, przeglądy przeprowadzane przez zastępców mają się mieścić w ogólnych ramach norm ustalonych dla dowódców brygad kawalerii;

c) dowódca pułku przegląda oddziały szkolące raz na okres;

Część I 65

d) zastępca dowódcy pułku przeprowadza prze* gląd raz na podokres.

Jeśli w danym okresie przypadnie przegląd do* wódcy wielkiej jednostki kawalerii lub jego zastęp* cy, wówczas odpadają przeglądy dowódcy i za* stępcy dowódcy pułku. Podobnie odpada osobny przegląd zastępcy dowódcy pułku w tym podokre* sie, w którym dowódca pułku przeprowadzał swój przegląd okresowy.

W yn ik przeglądu powinien być zawsze omówio* ny. Omówienie odnosi największy skutek, gdy jest prowadzone w życzliwym nastawieniu, nie ograni* cza się do wytknięcia błędów, lecz wskazuje drogi naprawy i zachęca do nowych wysiłków.

Dowódca okręgu korpusu czuwa nad całością wychowania żołnierskiego, a w szczególności nad karnością i porządkiem wewnętrznym w oddzia* łach załogujących na jego terenie. W tych spra* wach wydaje własne okresowe zarządzenia, opie* rając się na ogólnych wytycznych i wszelkich in* nych obowiązujących zarządzeniach M. S-. W ojsk, (oraz regulaminach i instrukcjach), albo doraźne, wynikające z potrzeb chwili i warunków miejsco* wych.

Poza tym dowódca okręgu korpusu kontroluje wykonanie wszelkiego rodzaju wytycznych i zarzą* dzeń M . S. W ojsk., regulujących wyszkolenie kon* tyngensu. W tym zakresie nie wydaje żadnych własnych rozkazów, lecz w yniki kontroli ujmuje w konretne wnioski i przesyła je do M. S. W ojsk, w terminach, w których mają być przedstawiane sprawozdania z wyszkolenia w myśl § 120 niniej* szej instrukcji.

112.Dowódca

okręgukorpusu.

113.Dowódca

wielkiejjednostkikawalerii.

114.Zastępcadowódcybrygady

kawalerii.115.

Dowódcapułku.


Podstawowe obowiązki poszczególnych dowódców.

Obowiązkiem dowódcy wielkiej jednostki ka* walerii jest:

a) szkolić i doskonalić osobiście lub wspólnie ze swoim zastępcą wszystkich podległych mu oficerów sztabowych, do dowódcy pułku włącznie;

b) wydawać półroczne wytyczne szkolenia dla kadry, kontyngensu i rezerwy;

c) zapewnić i rozdzielać środki materialne w ra* mach obowiązujących rozkazów;

d) organizować oddziały szkolące wspólne dla pułków, w garnizonach, na przedoboziach lub specjalnych koncentracjach;

e) wskazywać metody pracy;f) przeprowadzać kontrolę i ocenę wyszkolenia

w podległych formacjach szkolących.Zakres obowiązków zastępcy dowódcy brygady

kawalerii w dziedzinie szkolenia określa dowódca brygady kawalerii w ramach obowiązujących in* strukcyj. organizacyjnych.

Dowódca pułku jest właściwym organizatoremi kierownikiem wychowania i wyszkolenia pułku. Obowiązkiem jego jest:

a) wychowanie korpusu oficerskiego,b) doskonalenie dow ódców szwadronów i plu

tonów,c) opracowywanie planów półrocznych na pod*

stawie wytycznych dowódcy wielkiej jed< nostki kawalerii,

d) tworzenie oddziałów szkolących, odpowied* nio pod względem personalnym i materiał? nym wyposażonych,

Część I 67

e) wydawanie programów szczegółowych okre* sowych dla kadry, kontyngensu i rezerwy,

f) wskazywanie metod i dokładne określanie za* dań w czasie wykonania,

g) kontrola oddziałów szkolących i ocena ich pracy.

Powyższe czynności wykonuje dowódca pułku osobiście lub, jeżeli chodzi o wyszkolenie kontyn* gensu i rezerwy, przez swego zastępcę. G ł ó w n y s w ó j o b o w i ą z e k , j a k i m j e s t wy c h o < w a n i e k o r p u s u o f i c e r s k i e g o i do* s k o n a l e n i e d o w ó d c ó w s z w a d r o n ó w w p o l u , w y p e ł n i a o s o b i ś c i e i b e z p o* ś r e d n i o w s p ó l n i e ze s w y m z a s t ę p c ą . Dowódców plutonów doskonali sam lub przy po* mocy podległych oficerów sztabowych.

Obowiązkiem zastępcy dowódcy pułku jest:a) stawianie wniosków w zakresie organizacji

szkolenia i udział w doskonaleniu dowódców szwadronów i plutonów;

b) uczenie i zaprawianie dowódców szwadronówi plutonów w wykonywaniu ich obowiązkówi zadań;

c) wskazywanie podwładnym dowódcom metod pracy;

d) przygotowywanie miesięcznych programów dla oddziałów szkolących;

e) kierowanie wykonaniem programów i kon* trola tego wykonania;

f) przydział placów ćwiczeń, strzelnic, pomocyi środków wyszkoleniowych;

g) czuwanie nad stanami ćwiczebnymi;h) nadzór nad układaniem programów tygodnio*

wych;

116.Zastępcadowódcy

pułku.


i) dokładne skreślenie zadań według wytycz* nych dowódcy pułku i z własnej woli, poda* wanie wskazówek metodycznych;

j) szkolenie i doskonalenie kadry podoficerskiej; k ) organizowanie i prowadzenie ćwiczeń instruk*

torskich z kadrą.D o w ó d c a s z w a d r o n u j e s t g ł ó w*

n y m t w ó r c ą ż o ł n i e r z a s ł u ż b y c z y n * ne j . D u c h k a w a l e r y j s k i u l a n a , j e g o s p r a w n o ś ć t e c h n i c z n a i f i z y c z n a , a g ł ó w n i e j e g o w a r t o ś ć b o j o w a i s ł u ż b o w a , z a l e ż y w y ł ą c z n i e o d w o l i i p r a c y d o w ó d c y s z w a d r o n u . J e g o ż o ł n i e r s k i e c e c h y , e n e r g i a , o b o w i ą z k o w o ś ć , a n a d e w s z y s t k o j e g o p r z y k ł a d o s o b i s t y , s t w a r z a i k s z t a ł t u j e w ł a ś c i w ą w y m o g o m w o j n y s y l w e t ę k a w a l e r z y s t y — f u n d a m e n t g o t o w o ś c i i b i t n o ś c i b o j o w e j k a w a l e r i i . Dowódca szwadronu jest pierwszym nauczycielem młodego oficera. On go wyciąga przed front, daje odpowiedzialne zada* nia, uczy pojmowania zawodu i służby oraz postę* powania z podwładnymi. Dowódca szwadronu uczy rzemiosła wojennego i mistrzostwa w służbie swych podoficerów, kształci i wyrabia instruktor rów. Tylko dzięki nim oraz stale nabieranemu do* świadczeniu i życzliwej pomocy ze strony swych przełożonych może niewątpliwie najcięższym w woj* sku obowiązkom podołać.

Obowiązki jego obejmują:a) szczegółową organizację pracy wewnątrz szwa*

dronu, zapewniającą najlepsze warunki szko* lenia;

Część I 69

b) doskonalenie podoficerów służby czynnej;c) wychowanie żołnierskie szeregowców;d) układanie programów tygodniowych;e) przygotowanie instruktorów do wykonania

poszczególnych lekcyj i ćwiczeń;f) kontrolę.

Do obowiązków instruktorów należy:a) znajomość przedmiotu i materiału wyszkolę*

niowego ;b) zastosowanie właściwej metody;c) wychowanie i nauczanie wszystkich szere*

gowców.Bezpośrednimi pomocnikami dowódcy szwadro*

nu są dowódcy plutonów i wachmistrz*szef,a w ra* zie braku oficerów — starsi podoficerowie.

Zakres pracy oficerów i podoficerów wynika z organizacji pracy, ustalonej przez dowódcę szwa* dronu. Ich obowiązkiem jest wczuć się w intencję dowódcy i spełnić ją lojalnie i sumiennie.

K a ż d y d o w ó d c a ( i n s t r u k t o r ) po* n o s i p e ł n ą o s o b i s t ą o d p o w i e d z i a ł * n o ś ć z a w y s z k o l e n i e w g r a n i c a c h u s t a l o n y c h o b o w i ą z k ó w .

W s z y s c y o f i c e r o w i e s ą o d p o w i e * d z i a l n i z a r e a l i z a c j ę m y ś l i pr z e* w o d n i c h w y s z k o l e n i a .

Od wszystkich dowódców należy żądać, aby przystępowali do pracy z dobrą myślą i ze ś w i a* d o m o ś c i ą k o n i e c z n o ś c i z a r a d z e n i a s o b i e s a m o d z i e l n i e w e w s z y s t k i c h o k o l i c z n o ś c i a c h c o d z i e n n e g o ż y c i a

118.Instruktor.

119.Odpowie*dzialność.

117.Dowódca

szwadronu.


w o j s k o w e g o w tym przekonaniu, że nigdy forma nie zastąpi istoty rzeczy, a słowa — czynu.

T y l k o t e n , k t o z p r z e ż y ć w ł a s * n y c h p o z n a s ł u ż b ę , ż y c i e i m y ś l i ż o ł n i e r z a , k t o s a m n a u c z y s i ę do* b r z e d o w o d z i ć i s ł u c h a ć , m o ż e d o b r z e s z k o l i ć , w y c h o w y w a ć i roz< k a z y w a ć.

Sprawozdania z wyszkolenia ujmować krótko i treściwie, podając w nich:

1. Czy i w jakim stopniu zostały osiągnięte na* kazane cele wyszkoleniowe w odniesieniu do poszczególnych kategoryj szkolonych?

2. W jakim zakresie program nie został wyko* nany i dlaczego?

3. Na jakie trudności natrafiono przy układaniu programów i wykonywaniu ich postanowień wydanych przez Ministerstwo Spraw Woj* skowych?

4. Na jakie trudności natrafiono w sprawach materiałowych związanych ze szkoleniem, a dotyczących: placów ćwiczeń, strzelnic, ry= czałtów, broni, amunicji, materiału taboro* wego itd .?

5. Własne wnioski dotyczące celów, zakresu i pomocy do szkolenia.

Terminy nadsyłania sprawozdań są uregulowane oddzielnymi zarządzeniami ministra spraw woj* skowych.

120.Sprawo®zdania.

f..— CrJ'»v•\Vp?yw

W . -

nr inw.: SZ - 7135CBW Warszawa

MG Arch. 20774 Cz. 1

instrukcja szkolenia kawalerii

Documents