İnşaat mühendislerinin vergisel yükümlülükleri

8/8/2019 naat Mhendislerinin Vergisel Ykmllkleri

1/57

NAATMHENDSLERNN

VERGSELYKMLLKLER

TMMOB

NAAT MHENDSLER ODASIZMR UBES

HazrlayanAykut KOLATARVergi Denetmeni

SEMNER24-26-28 Aralk 2007

EKLER

- Vergi ncelemelerinde Mkellen Haklardarenin Ykmllkleri- Tm Ynleriyle Vergi ncelemesi(Gelir daresi Bakanl Yaynlar)


2/57


3/57

naat Mhendislerinin Vergisel Ykmllkleri

naat Mhendisleri Odas zmir ubesi 3

NAAT MHENDSLERNNVERGSEL YKMLLKLER

Hazrlayan

Aykut KOLATARVergi Denetmeni

I-Serbest Meslek Kazancnn Tanm Ve Unsurlar:

A-Tanm:naat mhendislerinin elde etmi olduklar kazanlar, Gelir Vergisi

Kanunu ierisinde yedi gelir unsuru arasnda saylarak serbest meslek kazanlarkapsamnda deerlendirilmektedir. Gelir Vergisi Kanununun 65 inci maddesindeher trl serbest meslek faaliyetinden doan kazanlar serbest meslek kazancolarak belirlenmi ve serbest meslek faaliyeti de "sermayeden ziyade ahsimesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyetteolmayan ilerin iverene tabi olmakszn, ahsi sorumluluk altnda kendi nam vehesabna yaplmasdr" eklinde tanmlanmtr.

B- Unsurlar:

Yukardaki tanmdan anlalaca zere bir faaliyetin serbest meslekfaaliyeti olup olmad, faaliyetin;

- sermayeden ziyade ahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veyaihtisasa dayanmas,

- biriverene bal olmakszn ahsi sorumluluk altnda kendi nam vehesabna yaplmas,

- devaml olmas,

unsurlarn tayp tamadna bal bulunmaktadr.

Bu unsurlar, bir taraftan serbest meslek kazanc ile ticari kazan, teyandan serbest meslek kazanc ile cret ilikisinin snrlarn belirlemektedir.Ayrca, faaliyetin devaml olmas zellii de serbest meslek faaliyetini, arziolarak yaplan serbest meslek faaliyetinden ayrmaktadr.

Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "cret, iverene tabi vebelirli bir iyerine bal olarak alanlara hizmet karl verilen para ve aynlarile salanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir." eklinde tanmlanmtr.


4/57


4 naat Mhendisleri Odas zmir ubesi

Bu aklamalardan anlalaca zere gerek cret gerek serbest meslekkazanc emee dayanan gelir unsurlardr. Serbest meslek kazanlarnda emek;bir iverene tabi olmakszn, ahsi sorumluluk altnda kendi nam ve hesabnadeerlendirilmektedir. Bir iverene tabi ve belirli bir iyerine bal olarak

allmas halinde ise elde edilen gelir crettir.

Uygulamada baz durumlarda cret ile serbest meslek kazancnnayrmnda zorluklarla karlalmaktadr. Bu durumda yukarda da belirtildiigibi esas alnacak en nemli lt; i yerine ballk ve iverene tabiliktir. yerine ballktan maksat; kendisine ait olmayan bir organizasyonuniyerinde allmasdr. verene tabilikten maksat ise; iverenin hizmetlizerinde hiyerarik bir kontrol ve yaptrm uygulama hakknn bulunupbulunmamasdr. Bu unsurlarn bulunmamas halinde, gelir vergisi asndaniverene tabi olarak iveren-hizmetli ilikisinden bahsedilemez.

cret serbest meslek kazanc ayrmnn nemi, vergilendirme ileilgili devlerin yerine getirilmesinde ortaya kmaktadr. Zira, serbest meslekfaaliyetinin bir hizmet akdi kapsamnda bir iverene tabi ve bir iyerine bal olaraksrdrlmesi halinde elde edilen gelircret olarak vergilendirileceinden, budurumdaki bir mkellen defter tutma, makbuz dzenleme, katma deervergisi ve geici vergi ykmllkleri sz konusu olmayacaktr. Gelir vergisi

beyannamesi verme ykmll ise, Gelir Vergisi Kanununun cretlerinvergilendirilmesine ilikin hkmlerinin gerektirdii koullarda doabilecektir.

Ayn ekilde, serbest meslek faaliyetinin arzi olarak yaplmas halindede, mkellen katma deer vergisi ve geici vergi ykmll bulunmadgibi defter tutma ve makbuz dzenleme zorunluluu da sz konusu deildir.Faaliyetin srekli olmas halinde ise, izleyen blmlerde de aklanaca zerebtn bu ykmllklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.

C-Serbest Meslek Erbab :Gelir Vergisi Kanununun 66 nc maddesinde serbest meslek faaliyetini

mutad meslek halinde ifa edenler serbest meslek erbab olarak tanmlanmtr.Buna gre, bir kimsenin serbest meslek erbab olabilmesi iin hem serbestmeslek faaliyetinde bulunmas hem de bu faaliyeti mutad meslek halinde yapmasgerekmektedir.

Dier taraftan sz konusu maddede serbest meslek faaliyetinin yannda

baka bir i veya grev ile devaml olarak uralmasnn bu vasf deitirmeyecei belirlenmitir. Dolaysyla serbest meslek erbab olan bir kimse ayn zamandaticari kazan sahibi veya cretli de olabilir. Bu durum onun serbest meslek erbabolma niteliini deitirmez.


5/57



II-naat mhendislerininMkelleyetle lgili devleri:

A-Bildirim devleri:

1-e Balamay Bildirme:e balama bildirimleri, ie balama tarihinden itibaren on gn iinde

kendilerince veya 1136 sayl kanuna gre ruhsat alm inaat mhendisleri veya3568 sayl kanuna gre yetki alm meslek mensuplarnca; irketlerin kuruluaamasnda ie balama bildirimleri ise ie balama tarihinden itibaren on gniinde ticaret sicili memurluunca ilgili vergi dairesine yaplr.

Bir serbest meslek erbabnn ie baladnn belirtileri vardr. Bunlarkanunda yle saylmtr:

* Muayene, yazhane, atlye gibi zel iyerleri amak,* allan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduunu ifade

eden alametleri asmak,* Her ne ekilde olursa olsun devaml olarak mesleki faaliyette

bulunulduunu gsteren ilanlar yapmak,* Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak zere mesleki teekkllere

kaydolunmak,

Mesleki teekkllere kaydolunanlardan grevleri veya durumlar icab bilil mesleki faaliyette bulunmayacak olanlar bildirmelerinde bu ciheti deaklarlar.

e balama bildirimini zamannda yerine getirmeyen serbest meslekerbaplar adna V.U.Knun 352/I-7 bent hkm uyarnca 2007 iin 1. derece 49YTL usulszlk cezas kesilecektir.

2-Adres Deiikliklerini Bildirme:Vergi Usul Kanununun Adres Deiikliklerinin Bildirilmesi balkl

157 nci maddesi hkmne gre 101. maddede yazl bilinen i veya ikametadreslerini deitiren mkelleer, yeni adreslerini vergi dairesine bildirmeyemecburdurlar.

Bu kapsamda vergi dairesine daha nce bildirdikleri i veya ikamet

adreslerini deitiren inaat mhendislerinin de yeni adreslerini ayn Kanunun168 nci maddesinin birinci bendine gre adres deiiklii tarihinden itibaren biray iindebildirmeleri gerekmektedir.


6/57



3- Deiikliklerinin Bildirilmesi:Vergi Usul Kanununun Deiikliklerinin Bildirilmesi balkl 158.

maddesi hkmne gre ise; ie baladklarn bildiren mkelleerden;

Yeni bir vergiye tabi olmaya)Mkelleyet eklinde deiiklii,b)Mkelleyetten muaa gemeyi,c)

Gerektirecek surette ilerinde deiiklik olanlar, bu deiikliklerideiikliin meydana geldii tarihten itibaren bir ay iinde vergi dairesinebildirmeye mecburdurlar.

4- letme Deiikliinin Bildirilmesi:Vergi Usul Kanununun letmede Deiikliin Bildirilmesi balkl 159

ncu madde hkmne gre ayn teebbs veya iletmeye dahil bulunan iyerlerininsaysnda meydana gelen art veya azallarn da mkelleer tarafndan vergidairesine deiikliin meydana geldii tarihten itibaren bir ay iinde bildirilmesizorunludur.

Yukarda sraladmz her deiiklik bildirim ykmllklerinin 1 ayierisinde yerine getirilmemesi durumunda, yerine getirmeyen inaat mhendisleri

adna V.U.K nun 352/II-4 bendi hkm uyarnca 2007 yl iin 24 YTL 2. dereceusulszlk cezas kesilecektir.

5-i Brakmay Bildirme ve naat Mhendisinin Vefat Durumu:i brakma, vergiye tabi olmay gerektiren muamelelerin tamamen

durdurulmas ve sona ermesidir. 213 Sayl Vergi Usul Kanununa gre iibraktn bildirme devinin, ii brakma tarihinden itibaren en ge bir ay iindeyaplmas gerekmektedir. i brakan inaat mhendislerinden, kullandklarserbest meslek makbuzlarnn en son ciltleri ile kullanlmam olarak ellerinde

kalan serbest meslek makbuzu ciltleri ve vergi levhas da vergi dairesindeistenmektedir.

naat mhendislii faaliyetinden dolay mkellef olan bir inaatmhendisinin lm halinde, bu durum miras kabullenmi miraslar tarafndanlm tarihinden itibaren en ge bir ay iinde vergi dairesine bildirilmelidir. ibrakma ykmllnn yerine getirilmemesi durumunda da V.U.K nun 352/II-4 bendi hkm uyarnca 2007 yl iin 24 YTL 2. derece usulszlk cezas

kesilecektir.

Ancak bir serbest meslek faaliyetinin rnein serbest inaat mhendisliifaaliyetinin sona erdirilmesi veya baka bir iin rnein cretli olarak bir inaat


7/57



irketinde allmaya balanldnda, faaliyet sresi ierisinde tahsil edilmeyenancak ii braktktan sonra tahsil edilen gelirler iin bir takm ayrcalklar szkonusudur. Bu anlamda bu rnekten yola karak konuyu aklamaya alalm.

rnek:teden beri inaat mhendislii yapmakta olan bir kimse 05.05.2007tarihinde iini terk etmi, bir irkette cretli olarak almaya balamtr. Butarihte:

- naat mhendisinin bir proje nedeniyle 2005 ylnda tahsil edilemeyen3.000 YTL alaca vardr. Mahiyet ve tutar itibariyle kesinlemi bu alacakhenz tahsil edilmemitir.

- 2006 yl sonunda balayacak bir i nedeniyle 4000 YTL pein tahsilatyaplm serbest meslek makbuzu da bu ylda dzenlenerek gelir beyan edilmitir.Ancak proje henz balamadan iptal edilmitir. Bu nedenle alnan cretin iadesigerekmektedir.

- 2004 ylnda sonulanm bir i dolaysyla mhendisle mteri arasndacret ynnden anlamazlk km, olay mahkemeye intikal etmitir. naatmhendisi, iini terk ettii tarihe kadar bu iten hi bir tahsilat yapmamtr. Talepedilen cret 2.500- YTL dir.

Bu durumda :

* Hak kazanld, mahiyet ve tutar kesin olduu halde henz tahsiledilmemi 3.000 YTL haslat,

* Pein tahsil edilen ancak iadesi gereken fakat geliri bir nceki yl beyanedilerek denen 4.000 YTL tutarnda bir haslat,

*Hak kazanlp kazanlmad henz ihtilaf olan tahsil de edilmemi2.500- YTL lik bir haslat vardr.

Tm bunlara iin terk edilmesi ynnden bakldnda vergiye tabi olmaygerektiren muamelelerin tamamen sona ermedii grlmektedir. Bu anlamdasz konusu inaat mhendisinin ii terk ettiini zamannda vergi dairesinebildirmesi hkm ifade edecekmidir ? Zira daha nce de dediimiz gibi henzkazanlm ama iktisap edilmemi alacaklar sz konusudur ve bu durum vergiye

tabi olmay durdurmaz. Ancak vergi kanunlar asndan bu durumu ifade edenak bir hkm de bulunmamaktadr. Bu yzden yeni bir haslata hak kazanlacakfaaliyette bulunmama kouluyla iin brakld kabul edilebilir.


8/57



rneimizde; pein tahsil edilen 4.000 YTL haslat faaliyetin durdurulduu05.05.2007 tarihinde tamamen veya ksmen iade edildiinde, iade yapldylda matrahtan indirilir. Eer baka haslat yok ise zarar beyan edilir. Buradakigenel kural artl olarak alnan paralarn tahsil edildii yl geliri olarak beyan

edilmesidir. artn gereklememesi halinde iade sz konusu olduunda iadeedildii yl matrahndan mahsup edilir.

Yine rneimizde ihtila olan ve tahsil edilmemi 2.500 YTL lik mahiyetve tutar kesin olduu halde henz tahsil edilmemi 3.000 YTL lik haslat, 2007yl iinde tahsil edilirse o yln serbest meslek kazanc olarak beyan edilecektir.Sonraki yllarda tahsil edilmesi halinde ise GVK nun 82/5. maddesi uyarncaarzi kazan olarak deerlendirilecektir.

B-Defter Tutma:V.U.Knun 210 ncu maddesinde serbest meslek erbabnn serbest meslek

kazan defteri tutaca hkm altna alnmtr. Buna gre inaat mhendislerimesleki kazanlarn serbest meslek kazan defterine istinaden tespitederler.V.U.Kna gre defter tutmak zorunda olan serbest meslek erbaplarnn, buykmllklerini yerine getirmemeleri durumunda V.U.K 352/1-2 bendi hkmuyarnca 2 kat 1. derece 98 YTL tutarnda usulszlk cezas kesilecek ve vergimatrahlar resen tespit ve takdir edilecektir.

C-Amortisman Kaytlar:V.U.Knun 211. maddesi uyarnca serbest meslek erbab, ilerinde bir

yldan fazla kullandklar ve amortismana tabi tuttuklar tesisat ve demirbaeyann kymetleri ile amortismanlarn 189. maddede yazl ekilde amortismankaytlarnda gsterirler. Anlan Kanunun 189 ncu maddesinde; zerindenamortisman ayrlan kymetler ve bunlarn amortismanlarnn aada yazlekillerden herhangi biri ile gsterilecei belirtilmitir.

Envanter defterinin ayr bir yerinde,-zel bir amortisman defterinde,-Amortisman listelerinde,-

Serbest meslek erbabnn, yukarda belirtilen kymetler ile bunlarnamortismanlarn serbest meslek kazan defterinin ayr bir yerine yazmalar dammkndr.

D-Muhafaza ve braz devi:V.U.Kna gre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, defterler ilevesikalar ilgili bulunduklar yl takibeden takvim ylndan balayarak 5 yl sreile muhafaza etmeye mecburdurlar. Ayrca V.U.K nun 256 nc maddesi hkm


9/57



gereince de, muhafaza sresi iinde yetkili makam ve memurlarn talebi zerineibraz ve inceleme iin arz etmek zorundadrlar.

E-Vergi Levhas Asma Ykmll:

V.U.Knun 5. maddesinin 3. fkras hkmne gre inaat mhendisleri deher yl Mays aynn son gnne kadar vergi tarhna esas olan kazan tutarlar ilebunlara isabet eden vergi miktarlarn gsteren levhay iyerlerinin grnen biryerine asmak zorundadrlar. Bu mecburiyete uyulmad takdirde V.U.K 353/4bent hkm gerei 2007 yl iin 139 YTL zel usulszlk cezas kesilecektir.

III-naat Mhendislerinde Kazancn Tespiti:

A- Tahsilat Esas:Serbest meslek erbaplarnda Gelir Vergisi asndan vergiyi douran olay

tahsilat esasna balanmtr. Serbest meslek erbab herhangi bir tahsilat yapmadsrece gelir vergisi asndan beyan gerektirir bir durum olumamaktadr. Yaniserbest meslek erbab, hizmetin verildii dnemle ilikilendirilmeksizin buhizmetin karln tekil eden bedel hangi dnemde tahsil edilmise Gelir Vergisiasndan vergiyi douran olayn da o dnemde ortaya kt kabul edilmektedir.Bu itibarla serbest meslek kazanlarnda tahsilatn yapld dnemde kazanlarbeyan edilecektir.

193 Sayl Gelir Vergisi Kanununun 67 nci maddesinin 1 nci fkrasyla;Serbest meslek kazancnn bir hesap dnemi iinde serbest meslek faaliyeti karlolarak tahsil edilen para ve aynlar ve dier suretlerle salanan ve para ile temsiledilebilen menfaatlerden, bu faaliyet dolaysyla yaplan giderler indirildiktensonra kalan fark olduu belirtilmitir. Buna gre inaat mhendislerininkazanlarn tespit edebilmek iin ncelikle haslatlarna ulaarak, buradanindirilecek ve indirilemeyecek giderleri belirtilerek serbest meslek kazanlartespit edilmeye allacaktr.

B-Tahsil Edilen cretler:Serbest meslek kazancnn tespitinde haslat; bir hesap dnemi iinde

serbest meslek faaliyeti karl olarak tahsil edilen para ve aynlar ile diersuretlerle salanan ve para ile temsil edilebilen tm menfaatler toplamdr.

C-Gider Karl Alnan Paralar:Serbest meslek erbaplarnda gider karl olarak alnan paralarn haslat

saylp saylmayaca konusunda da zellik gsteren hususlar vardr. Gelir VergisiKanunun 67. Maddesinde; serbest meslek erbabnn mteri veya mvekkilindenserbest meslek faaliyetiyle ilgili olmak zere para ve ayn eklinde alnan giderkarlklar kazanca ilave edilir. Denilmektedir. Yani genel kural mteriden


10/57



gider karl alnan para dahi, inaat mhendisi asndan haslat olarak dikkatealnacak ve vergilendirilmesi gereken bir para olacaktr.

Ancak bu duruma yine Gelir Vergisi Kanununun 67 nci maddesinin 4.

Fkrasnda bir istisna getirilmitir. Maddenin bu fkrasnda vergi, resim, har,keif, ahitlik, bilirkiilik, ekspertiz gibi hususlara harcanmak zere mteri veyamvekkilden alnan paralar tamamen bu ilere harcanmas artyla haslat kabuledilmez. Denilmektedir. Buna gre inaat mhendisi tarafndan mterisindenalnan parann harcanmayan ksm haslat yazlacaktr.

rnein, bir inaat mhendisi bilirkii creti olarak 2.000 YTL almtr.Ayrca Ankarada brokratik bir i nedeniyle, Ankaraya gidi-dn masrafolarak da mterisinden 400 YTL almtr. Bilirkiilikten alnan parann 1.200YTL si bu ie harcanm olsun. Bu paradan geriye kalan 800 YTL ve mteridengider karl olarak alnan 400 YTL haslat olarak kaydedilmesi gerekmektedir.Mkellef inaat mhendisi , yol giderine istinaden mterisinden alm olduuparann ne kadarn yol gideri yapm ise o kadarn gider olarak yazacaktr. Eerbilirkiilik cretinin tamam harcanm ise bu durumda bunun haslat yazlmasnagerek yoktur.

D-Amortismana Tabi ktisadi Kymetlerin Satndan Elde Edilen Haslat:

naat mhendislerinin yada dier serbest meslek erbaplarnn sahipolduklar amortismana tabi iktisadi kymetlerini, rnein binek otomobillerini, brolarnda kullanm olduklar bilgisayarlarn veya benzeri demirbalarnsatmalar durumunda eer bu sattan bir kazan douyorsa, sattan doan kazanyine serbest meslek kazancnn tespitinde haslat olarak dikkate alnacaktr.

Tersi durumda ise yani satlan amortismana tabi iktisadi kymetin satsonucunda bir zarar domu ise bu zararda gider olarak dikkate alnmak suretiylednem matrahndan indirim konusu yaplacaktr.

IV-Serbest Meslek Kazancnn Tespitinde Giderler:

Gelir Vergisi Kanununun Mesleki Giderler balkl 68 nci maddesikapsamnda inaat mhendislerinin kazanlarnn tespitinde indirebileceklerigiderlere ilikin ksa aklamalar aadaki gibidir.

A-ndirilecek Giderler

1-Mesleki Kazancn Elde Edilmesi Ve dame Ettirilmesi in denenGenel Giderler:Bu kapsamda mhendislik kazanc ile illiyet ba bulunan tmgiderlerin genel giderler bal altnda indirimi mmkn klnmtr. Bir giderin,mesleki kazancn tespitinde dikkate alnabilmesi iin yaplan giderle kazancn


11/57



elde edilmesi ve idamesi arasnda ak bir nedensellik ilikisinin bulunmasgerekmektedir. Yaplan giderlerin mesleki haslattan indirilebilmesi iin gereklibir dier art da sz konusu giderlerin iin mahiyetine uygun bulunmas ve iingenilii ile orantl olmasdr.

Eer bir serbest meslek erbab, bir inaat mhendisi yapm olduu giderlefaaliyet arasnda bir illiyet ba kurabiliyorsa bu gider ile ilgili bir giderse bugideri indirim konusu yapmas mmkndr.

Yaplan giderlerin, kazancn tespitinde indirim olarak dikkate alnabilmesiiin V.U.K da belirtilen belgeler ile belgelendirilmesi gerekir. Dier taraftanVergi Usul Kanununun 228 nci maddesine gre baz giderler iin ispat edicibelge aranmayaca hkm altna alnmtr.

Genel Giderlere, yaplan mesleki faaliyetle ilgili olmak artyla, unlarrnek gsterebiliriz.

-Aydnlatma, stma, su, elektrik, telefon giderleri,-yeri Kiras,-Krtasiye, temsil arlama giderleri,-Finansman giderleri,

-Deeri 2007 yl iin 560 YTL yi amayan demirba almlar,-Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve konaklama giderleri.

2-Mesleki Faaliyetin Srdrld yerinin Kiras:Mesleki faaliyetin icra edildii iyerinin nc ahslardan kiralanm ve

sadece iyeri olarak kullanlmas durumunda, denen kira bedelleri hangi dnemeait olduuna baklmakszn, denmi olmas artyla dendii dnemde gideryazlr. Gelecek dnemlere ait pein denen kiralarn, iyerinin kira kontratndayazl sreden nce boaltlmas gerekesiyle geri alnmas durumunda alnan

kira bedeli alnd yla haslat olarak kaydedilir. yeri kendi mlk olanlar kirayerine amortisman gider yazabilirler.

193 sayl G.V.K nun 68. Maddesinin birinci bendinin parantez iihkmnde serbest meslek erbabnn ikametgahnn bir ksmn ayn zamandaiyeri olarak kullanyorsa yani inaat mhendisi brosunu ayn zamanda ikametmaksatl da kullanyorsa, ikamet iin demi olduu kirann tamamyla, stma,aydnlatma ve dier giderlerin yarsn kazancn tespitinde gider olarak dikkate

alabilir.

Ayn zamanda iyeri olarak kullanlan ikametgah kira deil de inaatmhendisinin kendi mlk ise o takdirde kira bedeli olmayacandan


12/57



amortismanlarn yarsnn indirim konusu yapabilecei ynnde madde metnindedzenleme bulunmaktadr.

3- Personel Giderleri:

Serbest meslek erbab yannda ii veya hizmetli ad altnda elemanistihdam ediliyorsa bunlar iin iyerinde yada iyeri mtemilatnda yaplan iaeve ibade giderleri, tedavi ve ila giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatlarile bunlara demirba eya niteliinde vermi olduklar giyim giderlerini genelesaslar erevesinde indirim konusu yaplabilmektedir.

yle ki, bir inaat mhendisinin yannda altrm olduu elemandarda yemek yerse ne olur yada broda yemek piirilip bu hizmet verilmekteise bu takdirde bunun ne kadarn gider yazabiliriz. Eer yemek iyerindepiiriliyorsa, iyeri bnyesinde ayr bir yemekhane de olabilir, bu pien yemekiin yaplan harcamalarn tamam serbest meslek kazancnn tespitinde giderolarak indirilebilmektedir. Tabi ki gerek olmas ve abartl olmamas kouluyla.

Eer iyeri dnda yemek yenmesi sz konusu ise bu durumda inaatmhendisinin yannda alan personele salam olduu bu menfaat onunasndan cret geliridir. Dolaysyla eer bir inaat mhendisi yannda alanpersoneline yemek creti veriyorsa, bu yemek bedellerinin o personelin bordrosuna

dahil edilip zerinden ii cretlerinden yaplan stopajn gerekletirilmesidir.Ancak bu hususta GVKnn 23 maddesi mteferrik istisnalar blmnde zel birdzenleme yaplmtr. Buna gre hizmet erbabna iverenlerce, iyerinde veyamtemilatnda yemek verilmeyen durumlarda allan gnlere ait bir gnlkyemek bedelinin 8,80 YTL yi (2007 yl iin) amamas ve buna ilikin demeninyemek verme hizmetini salayan mkelleere yaplmas artyla cretlereuygulanan stopaj gelir vergisinden istisnadr.

Buna gre bir inaat mhendisi yanndaki personeline yemek vermek

eklinde bir menfaat salyorsa, bunun gnlk 8,80 YTL + KDVlik ksmvergiden istisna edilmi cret geliri olarak kabul edilmektedir. Dolaysyla bututardaki ksmn personelin bordrosuna dahil edilip vergiye tabi tutulmasnagerek yoktur. stisna tutarn aan miktarda bir demede bulunuluyorsa, rneingnlk 15 YTL yemek bedeli deniyorsa, bu durumda aan ksmn mutlaka opersonelin bordrosuna dahil edilip stopaja tabi tutulmas gerekmektedir.

4- Mesleki Faaliyetle lgili Seyahat Ve kamet Giderleri

(Seyahat Maksadnn Gerektirdii Sre le Snrl Olmak artyla):Yaplan seyahatin ile ilgili olduunun aka ortaya konabilmesi arttr.Seyahat kapsamnda yaplacak olan iin tahmini sresi ile yaplan seyahatinsresinin uyumlu, kabul edilebilir olmas gerekir. Bu bent erevesinde seyahat


13/57



ve konaklama giderleri kavramna seyahatle ilgili olarak yaplan yol, konaklama,yeme ve ime giderleri dahildir.

5- Mesleki Faaliyette Kullanlan Tesisat, Demirba Eya ve Envantere

Dahil Tatlar in Vergi Usul Kanunu Hkmlerine Gre Ayrlan Amortismanlar(Amortismana Tbi ktisadi Kymetlerin Elden karlmas Halinde AynKanunun 328. Maddesine Gre Hesaplanacak Zararlar Dahil):

Bu bent erevesinde inaat mhendisleri iletmede bir yldan fazlakullanlan ve anmaya, ypranmaya maruz bulunan ve deeri 560 YTL yiaan tesisat ve demirba eya iin ayrdklar amortismanlar gider olarakyazabileceklerdir. Bu madde kapsamnda inaat mhendislerince iktisapedilecek binek otomobilleri maliyet bedeli zerinden envantere alnacak ve bu bedel zerinden amortisman ayrlacaktr. Dier taraftan binek otomobillerininenvantere dahil edildii hesap dnemi iin ay kesri tam saylmak suretiyle kalanay sresi kadar kst amortisman ayrlacaktr.

6- Kiralanan Veya Envantere Dahil Olan Ve te Kullanlan TatlarnGiderleri:Bu hkm erevesinde mkelleer kiraladklar veya envantere dahil

olan ve ite kullanlan aralar iin yaptklar harcamalarnn tamamn giderolarak dikkate alabileceklerdir. Bu bent kapsamndaki giderler, genel olarak

tatlarn tamir, bakm, yakt, kasko sigortas ve benzeri cari giderleridir.

Hem ahsi hem de mesleki ilerde mtereken kullanlan tatlarn giderve amortismanlarnn kazancn tespitinde indirim konusu yaplmas mmkndeildir. Aracn envantere alnd tarihten itibaren, ahsi ilerde kullanlmamakve sadece mesleki ilerde kullanlmak art ile gider ve amortismanlarnnkazantan dlmesi mmkndr.

7- Alnan Mesleki Yaynlar in denen Bedeller:

Bu bent kapsamnda gider yazlabilecek kitap ve dergiler sadece inaatmhendislerinin faaliyet konusu ile ilgili olarak yaynlanan mesleki ieriklikitap ve dergilerdir. Bu erevede bir inaat mhendisinin alm olduu mevzuatsetinin bedelini ve yllk abonelik cretlerini, ya da mesleki konularda yaymlanandergilerin bedellerini gider yazmas mmkn bulunmaktadr.

8- Mesleki Faaliyetin fas in denen Mal Ve Hizmet Alm Bedelleri:Buna gre, bir inaat mhendisinin faaliyeti erevesinde eitli

gerekelerle bir baka meslektandan ya da dier bir serbest meslek erbabndanihtiya duyduu hizmeti almas karlnda yapt demeleri gider yazabilmesimmkndr.


14/57



9- Serbest Meslek Faaliyetleri Dolaysyla Emekli Sandklarna denenGiri Ve Emeklilik Aidatlar le Mesleki Teekkllere denen Aidatlar:

Serbest meslek faaliyetleri dolaysyla mesleki teekkllere, rneininaat mhendisinin zmir naat Mhendisleri Odasna demi olduu aidatlarda

mesleki kazancn tespitinde gider olarak indirim konusu yaplabilecektir.

Bu hkmn uygulanmasnda kanunda geen emekli sandklar tabirindenlkemizde kanunla kurulmu bulunan sigorta ve emeklilik kurulularn anlamakgerekir. lkemizdeki sosyal gvenlik dzenlemelerine gre serbest meslekfaaliyetinde bulunan kiilerin yasal olarak prim ve aidat demek zorunda olduklarkurulular SSK ve Ba-Kur dur. Bu bent kapsamnda gider yazlabilecek aidattutarlar iin herhangi bir tutar snrlandrlmas bulunmayp, denmi olmaskouluyla aidatlarn tamam haslattan indirilebilecektir.

10- Mesleki Kazancn Elde Edilmesi Ve dame Ettirilmesi in denenMeslek, lan Ve Reklam Vergileri le Yerleriyle lgili Ayni Vergi,Resim Ve Harlar:naat mhendislerinin mesleki faaliyetlerini srdrd bro nedeniyle

doan ayni vergi, resim ve harlar da serbest meslek kazancnn tespitinde giderolarak indirilebilecektir. Bu hkm kapsamnda inaat mhendisleri iyerininmlkiyeti kendisine ait ise emlak ve evre temizlik vergilerinin tamamn, iyerini

ayn zamanda ikamet olarak da kullanyorsa yarsn demi olmak kaydylagider yazabilecektir. Yine ilan ve reklam vergileri, belediyelere denmi olmakkouluyla gider yazlabilecektir.

11- Mesleki Faaliyetle lgili Olarak Kanun, lam Ve MukavelenameyeGre denen Tazminatlar:Mesleki faaliyetle ilgili olarak szlemeye, kanun emrine yada yarg

kararna istinaden bir tazminat demesine hkmedildii takdirde inaatmhendislerinin bunu da gider olarak yazmas mmkn bulunmaktadr. Eer bu

tazminat demesi serbest meslek erbabnn ahsi kusurundan kaynaklanyorsa butazminatlarnda gider olarak yazlmas mmkn bulunmamaktadr.

B-Mesleki Kazancn Tespitinde ndirilemeyecek Giderler:Gelir Vergisi Kanununun 68 nci maddesinin son fkrasnda Her trl

para cezalar ve vergi cezalar ile serbest meslek erbabnn sularndan doantazminatlarn gider olarak dikkate alnmayacana hkmolunmutur. rneintrak cezalar, belediyece kesilen cezalar vergi cezalar da gider olarak kabul

edilmeyecektir.

Serbest meslek erbaplarnn, herhangi bir surette kaybettikleri paralarveya aldrdklar mal ve benzer maddelerle demirba eya bedelini gider


15/57



yazmalar mmkn deildir.

Yine Gelir Vergisi Kanunumuzun 90. Maddesi hkm erevesindegelir vergisi, gecikme faizi, gecikme zamm, tecil faizi gibi vergi mevzuatmzda

dzenlenen bir takm vergi ve buna bal alacaklarnda gider olarak yazlmasmmkn grlmemitir.

Yine yanmzda alan personelin SSK primleri eer denmise giderolarak yazlabilecektir. Aksi takdirde bu primler tahakkuk etse dahi SSK yadenmemise gider olarak yazlmas mmkn deildir.

Motorlu Tatlar Vergisi Kanununun 14. Maddesi erevesinde serbestmeslek erbab ii ile ilgili kullanyor olsa bile binek otomobilleri iin Ocak veTemmuz aylarnda iki eit taksitte demi olduu motorlu tatlar vergilerinigider olarak yazamamaktadr.

Mobil telefonlar zerinden haberleme cretlerinin %25i (diertelekomnikasyon hizmetleri % 15i) orannda alnan zel letiim Vergisi 5228sayl yasa ile yaplan dzenlemeler erevesinde sabit hatl telefonlardan da alnrhale geldi. zel iletiim vergisi ad altnda tutarlarn fatura edilerek tarafmzagnderildiini gryoruz. te bu haberleme ister sabit hatta olsun, ister mobil

hatlar iin olsun haberleme creti zerinden alnan zel iletiim vergilerininserbest meslek kazancnn tespitinde gider olarak indirilmesi 6802 SaylKanunun 39. Maddesinde yaplan dzenlemeye gre mmkn bulunmamaktadr.Dolaysyla telefon faturalarn deftere gider yazarken bu hususa da mutlakadikkat edilmesi gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanununun Mesleki Giderler balkl 68 nci maddesinin2. bendinde Hizmetli ve iilerin iae ve ibade giderleri, tedavi ve ila giderleri,sigorta primleri ve emekli aidat ..ile 27 nci maddede yazl giyim

giderlerinin serbest meslek kazancnn tespitinde haslattan indirilecei hkmyer almakta olup, anlan Kanunun Tehizat ve tayn bedelleri balkl 27.maddesinde ise; Aada yazl tehizat ve tayn bedelleri Gelir Vergisindenmstesnadr:

2.Demirba olarak verilen giyim eyas (Resmi ve zel daire ve

messeselerce hizmet erbabna iin icab olarak verilen ve bunlarn itenayrlmalar halinde geri alnan giyim eyas )

hkmne yer verilmitir.

Bu hkmlerin uygulanabilmesi iin serbest meslek kazancnn elde


16/57



edilmesi amacyla iyerinde altrlan hizmetli ve iilere verilecek giyimeyasnn iilerce kullanmnn iin gerei zorunlu olmas (i nl, niforma,apka vb.) bunlarn giyime hazr ekilde ve ayn olarak verilmesi, ticariteamllere gre bu eyann iverence temininin mutat hale gelmi olmas ve

hizmetli ve iilerin iten ayrlmalar durumunda bunlarn geri teslim edilmelerigerekmektedir.

Bu hkm ve aklamalar gre, inaat mhendislerince serbest meslekfaaliyetinin icras esnasnda gerek iyerinde gerekse iyeri dnda kullanlangiyim eyalarnn serbest meslek kazancnn tespitinde gider olarak indirilmesimmkn deildir.

V-Matrahtan ndirilecek Giderler:Gelir vergisi matrahnn tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde

bildirilecek gelirlerden aadaki indirimler yaplabilir:Beyan edilen gelirin % 10unu (bireysel emeklilik sistemi dndaki ahs

sigorta primleri iin, beyan edilen gelirin %5ini) ve asgar cretin yllk tutarnamamak artyla, mkellen ahsna, eine ve kk ocuklarna ait hayat,lm, kaza, hastalk, sakatlk, analk, doum ve tahsil gibi ahs sigorta primleriile bireysel emeklilik sistemine denen katk paylar (sigortann veya emeklilikszlemesinin Trkiyede kin ve merkezi Trkiyede bulunan bir sigorta veya

emeklilik irketi nezdinde akdedilmi olmas, prim ve katk tutarlarnn gelirinelde edildii ylda denmi olmas ve cret geliri elde edenlerin cretlerinin satutarnn hesaplanmas srasnda ayrca indirilmemi bulunmas artyla, elerinveya ocuklarn ayr beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katkpaylar kendi gelirlerinden indirilir).

Beyan edilen gelirin % 10unu amamas, Trkiyede yaplmas ve gelirveya kurumlar vergisi mkelleyeti bulunan gerek veya tzel kiilerden alnacakbelgelerle tevsik edilmesi artyla, mkellen kendisi, ei ve kk ocuklarnailikin olarak yaplan eitim ve salk harcamalar (Gelir Vergisi Kanunu Mkerrer

1 2 1 inci madde erevesinde eitim ve salk harcamalar nedeniyle vergiindiriminden yararlanan cretliler, ayn harcamalarn bu hkmden yararlanarakmatrahlarndan indiremezler).

Serbest meslek faaliyetinde bulunan zrllerin beyan edilen gelirlerine,31 inci maddede yer alan esaslara gre hesaplanan yllk indirim (Bu indirimdenbakmakla ykml olduu zrl kii bulunan serbest meslek erbab (tevkifatmatrah dahil) da yararlanr.)

Sakatlk indirimini ksaca u ekilde zetlemek mmkn; eer bir serbestmeslek erbab inaat mhendisi alma gcnn % 80 ve daha fazlasn yitirmise

1. Derece sakat, % 60 ile 80 arasnda yitirmise 2. Derece sakat, % 40 ile 60 arasnyitirmi ise 3. Derece sakat olarak kabul ediliyor. 2007 yl iin 1. Derece sakatlaraylk 570 YTL, 2. Derece sakatlar aylk 280 YTL, 3. Derece sakatlarn ise aylk140 YTL ye kadar olan kazanlar vergiden istisna edilmektedir. Dolaysyla


17/57



bunlar aylk tutarlar olduu iin serbest meslek erbaplar asndan on iki ilearpmak suretiyle indirim konusu yaplabilecektir. rnein bir serbest meslekerbabmz, inaat mhendisi 1. Derece sakatsa, bir baka deyile alma gcnn% 80inden fazlasn yitirmise bu takdirde 570 YTL yi on iki ile arptmzda

6.840 YTL kazanc vergi d kalmaktadr.

Burada zellik arz eden bir baka husus serbest meslek erbabnn kendisisakat olabildii gibi bakmakla ykml olduu kiiler arasnda sakatlar varsabunlardan her birisi iin yine ayr ayr sakatlk indiriminden yararlanabilecektir.Bir serbest meslek erbabnn iki ocuu da sakatsa her bir ocuu iin ayr ayr beyan ettii gelirin az nceki rneimizde olduu gibi 6.840 YTL iki ocukolduu iin 13.680 YTL ye kadar kazanc vergi d kalabilecektir.

Genel ve zel bteli kamu idareleri, il zel idareleri, belediyeler, kylerile kamu yararna alan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muayetitannan vakara yllk toplam, beyan edilecek gelirin %5ini (kalknmadancelikli yreler iin % 10unu) amamak zere, makbuz karlnda yaplanba ve yardmlar.

Genel ve zel bteli kamu idarelerine, il zel idarelerine, belediyelere vekylere balanan okul, salk tesisi ve yz yatak (kalknmada ncelikli yrelerdeelli yatak) kapasitesinden az olmamak zere renci yurdu ile ocuk yuvas,yetitirme yurdu, huzurevi, bakm ve rehabilitasyon merkezi inas dolaysylayaplan harcamalar veya bu tesislerin inas iin bu kurululara yaplan her trlba ve yardmlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri iinyaplan her trl nakd ve ayn ba ve yardmlarn tamam.

Fakirlere yardm amacyla gda bankacl faaliyetinde bulunan dernek vevakara Maliye Bakanlnca belirlenen usul ve esaslar erevesinde balanangda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamam.

Genel ve zel bteli kamu idareleri, il zel idareleri, belediyeler, kyler,kamu yararna alan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muayeti tannanvakar ve bilimsel aratrma faaliyetinde bulunan kurum ve kurulular tarafndan

yaplan ya da Kltr ve Turizm Bakanlnca desteklenen veya desteklenmesiuygun grlen; Kltr ve sanat faaliyetlerine ilikin ticari olmayan ulusal veya

uluslararas organizasyonlarn gerekletirilmesine, lkemizin uygarlk birikiminin kltr, sanat, tarihi, edebiyat,

mimarisi ve somut olmayan kltrel miras ile ilgili veya lke tantmna ynelikkitap, katalog, bror, lm, kaset, CD ve DVD gibi manyetik, elektronik vebiliim teknolojisi yoluyla retilenler de dahil olmak zere grsel, iitsel veya basl materyallerin hazrlanmas, bunlarla ilgili derleme ve aratrmalarn

yaynlanmas, yurt iinde ve yurt dnda datm ve tantmnn salanmasna, Yazma ve nadir eserlerin korunmas ve elektronik ortama aktarlmas ilebu eserlerin Kltr ve Turizm Bakanl koleksiyonuna kazandrlmasna,

2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu kapsamndaki


18/57



tanmaz kltr varlklarnn bakm, onarm, yaatlmas, rlve, restorasyon,restitsyon projeleri yaplmas ve nakil ilerine,

Kurtarma kazlar, bilimsel kaz almalar ve yzey aratrmalarna, Yurt dndaki tanmaz Trk kltr varlklarnn yerinde korunmas

veya lkemize ait kltr varlklarnn Trkiyeye getirtilmesi almalarna, Kltr envanterinin oluturulmas almalarna,2863 sayl Kanun kapsamndaki tanr kltr varlklar ile gzel sanatlar,

ada ve geleneksel el sanatlar alanlarndaki rn ve eserlerin Kltr ve TurizmBakanl koleksiyonuna kazandrlmas ve gvenliklerinin salanmasna,

Somut olmayan kltrel miras, gzel sanatlar, sinema, ada vegeleneksel el sanatlar alanlarndaki retim ve etkinlikler ile bu alanlarda aratrma,eitim veya uygulama merkezleri, atlye, stdyo ve lm platosu kurulmas, bakmve onarm, her trl ara ve tehizatn tedariki ile lm yapmna,

Ktphane, mze, sanat galerisi ve kltr merkezi ile sinema, tiyatro,opera, bale ve konser gibi kltrel ve sanatsal etkinliklerin sergilendii tesislerinyapm, onarm veya modernizasyon almalarna,

likin harcamalar ile bu amala yaplan her trl ba ve yardmlarn% 100 (Bakanlar Kurulu, blgeler ve faaliyet trleri itibariyle bu oran yarsnakadar indirmeye veya kanuni oranna kadar karmaya yetkilidir).

3289 sayl Genlik ve Spor Genel Mdrlnn Tekilat ve GrevleriHakknda Kanun ile 1 7.6. 1 992 tarihli ve 38 1 3 sayl Trkiye FutbolFederasyonu Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun kapsamnda yaplan

sponsorluk harcamalarnn; amatr spor dallar iin tamam, profesyonel spordallar iin %50si.

Mkelleerin, iletmeleri bnyesinde gerekletirdikleri mnhasran yeniteknoloji ve bilgi arayna ynelik aratrma ve gelitirme harcamalar tutarnn%40 orannda hesaplanacak Ar-Ge indirimi.

Aratrma ve gelitirme faaliyetleri ile dorudan ilikili olmayangiderlerden ve tamamen aratrma ve gelitirme faaliyetlerinde kullanlmayanamortismana tabi iktisadi kymetler iin hesaplanan amortisman tutarlarndanverilen paylar zerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz. Ar-Ge indiriminden

yararlanlacak harcamalarn kapsam ile uygulamadan yararlanlabilmesi iingerekli belgeleri ve usulleri belirlemeye Maliye Bakanl yetkilidir.

Ba ve yardmn nakden yaplmamas halinde, balanan veya yardmnkonusunu tekil eden mal veya hakkn varsa mukayyet deeri, yoksa Vergi UsulKanunu hkmlerine gre Takdir Komisyonunca tespit edilecek deeri esasalnr.

VI-Serbest Meslek Kazanlarnda Vergi Tevkifat ve adesi:

Gelir Vergisi Kanununun 94nc maddesinin birinci fkrasnda, kamuidare ve messeseleri, iktisadi kamu messeseleri, sair kurumlar, ticaret irketleri,i ortaklklar, dernekler, vakar, dernek ve vakarn iktisadi iletmeleri,


19/57



kooperatier, yatrm fonu ynetenler, gerek gelirlerini beyan etmeye mecburolan ticaret ve serbest meslek erbab, zirai kazanlarn bilano veya zirai iletmehesab esasna gre tespit eden iftiler demeleri nakden veya hesaben yaptklarsrada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur

olduklar hkme balanmtr.

Ayn maddenin 2. Bendinde yaptklar serbest meslek ileri dolaysyla buileri icra edenlere yaplan demelerden (noterlere serbest meslek faaliyetindendolay yaplan demeler hari) denilmek suretiyle noterler dnda kalan tmserbest meslek erbabna yaplan demelerin vergi kesintisine tabi olduu hkmebalanmtr. Bu bendin b alt bendinde ise bu oran 2007 ve sonras iin % 20olarak belirlenmitir.

Tevkif yoluyla kesilen vergilerin, yllk beyannamedeki mahsuplar sonundakalan ksm dier vergi borlarndan mahsup edilebilecei gibi mkellentalep etmesi zerine gerekli artlar yerine getirilerek nakden iade edilmesi demmkndr. Ancak gerek mahsuben iade yaplrken, gerekse nakden iadeyaplrken bir takm usullere uyulmas gerekmektedir.

A-Mahsuben adede Usul:Yllk beyanname veren serbest meslek erbaplar beyanname zerinden

hesapladklar gelir vergisinden daha nce tevkif suretiyle dedikleri vergilerimahsup edebileceklerdir. Mahsuptan sonra arta kalan tutar varsa kalan tutarlarnmahsuben ve/veya nakden iadesi mmkndr.

Yl ierisinde sizlerden yaplan bu stopajlar beyan ettiiniz gelir zerindenhesaplanan gelir vergisinden mahsup edebiliyorsunuz. Beyannamede mahsupedilecek vergiler ksmnda bunu gsteriyoruz ve bizden kesinti yapan kimse onunad, soyad, bal olduu vergi dairesi, vergi numaras, kesintinin yapld dnem,deme tutar ve kesinti tutarn ierir bizzat sizin tarafnzdan dzenlenmi olan

bir tabloyu verdiiniz beyannameye eklemeniz bu mahsup ilemini yapmanziin yeterlidir.

rnein hesaplanan 10 bin YTL gelir verginizden yl ierisinde kesilen 8 binYTLlik stopaj mahsup etmeniz gerekiyorsa bu stopajn dkmn ierir ve 252nolu gelir vergisi kanunu genel teblii ekinde de yer alan tabloyu beyannamenizeeklemeniz gerekmektedir.

Yl sonunda gelir vergisi beyannamesi zerinde 5 bin YTL gelir vergisihesaplanm ama yl ierisinde 8 bin YTL stopaj kesilmi dolaysyla 3 bin YTLbir iade rakam gndeme geliyor. te bu 3 bin YTL lik rakam eer dier vergiborlarnzdan mahsup edilmesini istiyorsanz o beyannameyle beraber verdiiniz


20/57



tabloya ilaveten vergi dairesine bir dileke vermeniz gerekiyor. Bu dilekedede o dnem itibariyle muaccel hale gelmi, vadesi dolmu olan bir katma deervergisi borcunuz varsa rnein mart 2006 dnemi 10 bin YTL tutarndaki KDV borcumdan 3 bin YTL lik stopaj iade hakkmn mahsup edilmesini istiyorum

eklinde bir dileke yazdnz takdirde vergi dairesince bu mahsup ilemigerekletirilecektir.

B-Nakden adede Usul:Serbest Meslek Erbab bir inaat mhendisi tarafndan, tevkif suretiyle

kesilen vergilere nakden para iade talebi varsa, nakden iade taleplerinin demahsuben iadede olduu gibi dileke ile yaplmas arttr.

Nakden para iadesi istiyorsanz ve eer nakden iade talebiniz 10 binYTLnin altnda ise bu takdirde yaplmas gereken ey beyannamemizle birlikteverdiiniz tabloya ilaveten sizlerden bu vergileri kesen mkelleerin bunu vergidairesine beyan edip tahakkuk ettirdiine dair yaz getirmenizdir. Yani mterinizsizden kestii vergiyi muhtasar beyannamesiyle beyan etmi ise nakden stopajiadesi iin yeterli olmaktadr. Bu tutarn altndaki iade taleplerinde incelemeraporu ve teminat aranmamaktadr.

Eer stopaj iade talebiniz 10 bin YTLyi geiyorsa rnein 30 bin YTL

ise iadenin yaplabilmesi iin mutlaka Maliye Bakanlnn vergi incelemesinceyetkili denetim elemanlarnca, bir inceleme yaplmas ve bu iade rakamnninceleme sonucu tespit edilip tarafnza iade edilmesi gerekmektedir.

Yalnz burada yine una dikkat edelim 10 bin YTL ye kadar olan ksm yinederhal iade edilecek, 10 bin YTLyi aan ksm ise yaplacak inceleme sonucunagre tarafnza iade edilmesi gndeme gelecek. Ama eer iade talebiniz 100 binYTL ye kadar ise o takdirde yeminli mali mavir tasdik raporu vergi dairesineibraz etmeniz koulu ile yine herhangi bir vergi incelemesi yaplmakszn iadenin

tarafnza yaplmas mmkn olmaktadr.

Serbest Meslek Erbab bir inaat mhendisinin nakden iade edilebiliraamaya gelen alacaklarnn nc ahslarn vergi borlarna mahsubu dammkndr. Bu mahsup ilemine ilikin verilecek dilekede lehine mahsuptalebinde bulunulan kiinin kimlik bilgileri ile borcun tr, miktar ve dnemininbildirilmesi gerekir.

VII-Geici Verginin Mahsubu:

Geici verginin mahsubu ve iadesi asndan herhangi bir prosedrbulunmamaktadr. lgili dnem beyannamesinde ncelikle yl ierisinde denen


21/57



geici vergiler mahsuba konu edilecektir. Mahsuba konu edilen geici vergilereer hesaplanan gelir vergisinden fazla ise aan ksm herhangi bir teminataranmakszn yada inceleme yaplmakszn mkellen talebi zerine iadeedilmek zorundadr.

VIII-Serbest Meslek Kazancnda KDV:

A-Serbest Meslek Kazancnda KDV nin Douu :Katma Deer Vergisi Kanununun 1/1 maddesine gre serbest meslek

faaliyeti kapsamnda yaplan teslim ve hizmetler katma deer vergisine tabidir.Buna gre sz edilen faaliyetleri srekli bir ekilde yapanlar gerek usulde katmadeer vergisine tabi olacak, arzi nitelik tayan serbest meslek faaliyetleri isevergiye tabi olmayacaktr.

Gelir Vergisi Kanununa gre serbest meslek kazanlarnda elde etme tahsilesasna balanmtr. Dolaysyla tahsil edilmedii srece gelir olumayacandan bu anlamda bir beyanda bulunulmasna gerek bulunmamaktadr. Ancak,Gelir Vergisi asndan tahsil esas geerli olmasna karn, vergiyi douranolay asndan katma deer vergisine baktmzda bedelinin tahsil edilipedilmemesinin Katma Deer Vergisi asndan bir nemi bulunmamaktadr. Yanieer bir inaat mhendisi mterisine hizmette bulunmu ise onun karln

tahsil edip, etmemesi Katma Deer Vergisi asndan nem arz etmemektedir. Buhizmetin bedeli ne ise eer szleme varsa szlemeye gre tespit edilen bedel,aksi takdirde nat Mhendisleri Odasnca aklanan tarife zerinden tahsilatyaplmasa bile KDV beyan edilmek zorundadr.

Bu durumu ksaca zetlemek gerekirse, inaat mhendisleri asndan GelirVergisi Kanununa baktmzda vergiyi douran olay tahsil esasna balanm,Katma Deer Vergisi kanununa baktmzda ise vergiyi douran olay hizmetinverilmesine, bir baka deile tahakkuk esasna balanmtr. Katma Deer

Vergisi uygulamasnda vergiyi douran olayn, yaplan hizmetin bedelinintahsil edilip edilmemesi ile ilikisi bulunmamaktadr. Bedel tahsil edilmese bilehizmetin yapld anda ve/veya hizmet yaplmadan nce fatura veya benzeribelge dzenlendii anda katma deer vergisi domaktadr.

Bu nedenle hizmet bedelinin tahsil edilip edilmemesine baklmakszn,faaliyetin yapld dnemde belgeye bal olmadan KDVnin beyan edilmesigerekmektedir. Gelir Vergisi asndan serbest meslek kazanlarnda elde etme

tahsil esasna balandndan tahsilatn yapld dnemde serbest meslekmakbuzunun dzenlenmesi ve nceki dnemde beyan edildii erhi konularakKDVnin de serbest meslek makbuzunda gsterilmesi gerekmektedir. Ancaknceki dnemde KDV beyan edildii iin tekrar beyan edilmeyecektir.


22/57



naat mhendislerince bedelsiz olarak gerek akrabalarna gerekseyakn dostlarna verilen inaat mhendislik hizmetleri de az nceki aklamalardorultusunda Katma Deer Vergisi ne tabi olacak ve asgari cret tarifesindeyer alan cretten dk olmamak kouluyla ait olduu dnem KDV beyannamesi

ile beyan edilmesi gerekecektir.

B-Katma Deer Vergisinde ndirim Hakknn Kapsam ve artlar:naat mhendisleri yaptklar hizmetler zerinden hesaplanan Katma

Deer Vergisinden kanunda aksine hkm olmadka faaliyetlerine ilikin olarak,kendilerine yaplan teslim ve hizmetler dolayssyla hesaplanarak dzenlenenfatura ve benzeri belgelerde gsterilen Katma Deer Vergisi ile thal olunan mal vehizmetler nedeniyle denen Katma Deer Vergisini indirim konusu yapabilirler.

Ancak indirimin yaplabilmesi iin verginin fatura ve benzeri belgeler ilegmrk makbuzunda ayrca gsterilmi olmas gerekir. Ayrca ithale ilikin KatmaDeer Vergisinin indirilebilmesi iin mutlaka denmi olmas gerekmektedir.ndirimin dier artlarndan biri de fatura ve benzeri belgeler ile gmrkmakbuzunun kanuni defterlere kaydedilmesidir. Defterlere kaydedilmeyen faturave benzeri belgeler zerindeki Katma Deer Vergisi indirim konusu yaplamaz.KDV indirimi iin aranlan artlardan biride belgelerin gerei yanstmas,KDVnin ise gerekten yklenilmi olmasdr.

Katma Deer Vergisi Kanununun 29/3 maddesine gre indirim hakk,vergiyi douran olayn vukuu bulduu takvim yl almamak artyla ilgilivesikalarn kanuni defterlere kaydedildii vergilendirme dneminde domaktadr.Ancak eitli sebeplerle belgelerin ge gelmesi halinde mkellef bu suretlerlebelgeleri kanuni srenin gemesinden sonra defter kaytlarna almalar halinde defatura ve benzeri vesikalarda ayrca gsterilen KDV bu belgelerin kanuni defterlerekayt edildii vergilendirme dneminde indirim konusu yaplabilecektir.

Katma Deer Vergisinin belge zerinde ayrca gsterilmese dahi, indirimkonusu yaplabilecei durumlar 22 Nolu KDV Genel Tebliinde aklanmtr.Buna gre tarifesi vergi dahil olarak tespit edilen iler ile bedelin biletle tahsiledildii durumlarda(akaryakt rnleri, sinema, tiyatro,gazete, dergi, yolcu tamabiletleri , lokanta ve kebaplar) KDVnin vergi dahil bedel iinden i yzdeoranyla ayrlarak indirilmesi mmkndr. Faturada veya benzeri belgelerdeayrca gsterilmemesi nedeniyle indirilemeyecek olan katma deer vergisi KDVKanununun 58 nci maddesi uyarnca gider veya maliyet unsuru olarak dikkate

alnabilecektir.

C-ndirim Konusu Yaplamayacak Katma Deer Vergileri:Katma Deer Vergisi Kanununun 30/b maddesi hkmlerine gre serbest


23/57



meslek erbabnn envanterine dahil ettii binek otomobillerinin almnda dediiKDVyi indirmesi mmkn deildir. ndirimi mmkn olmayan bu KDV binekotomobillerinin maliyetine dahil edilerek amortisman yoluyla itfa edilmesigerekmektedir.

Dier taraftan KDV Kanununun 30/c bendinde deprem ve sel felaketinedeniyle zayi olanlar hari olmak zere zayi olan mallarn al belgelerindegsterilen KDVnin indirim konusu yaplamayaca hkme balanmtr. Bunedenle mallarn deprem ve sel felaketi dndaki nedenlerle(yangn, krlma,alnma)zayi olmas halinde, bu mallarn al belgelerinde gsterilen KDVninindirilmesi mmkn deildir. Zayi olaynn meydana geldii dnemde zayi olanmala ait KDV daha nce indirim konusu yaplmsa bu dneme ait verilecekKDV beyannamesinde zayi olan mala ait KDV beyannamenin ilave olunacakKDV stununda beyan edilecektir.

D-naat Mhendislerinde KDVTevkifat Uygulamas:

1-Katma Deer Vergisi Kanununun 9. Maddesi Hkm Ve 91,95,99 SeriNo.l u KDV Genel Tebliinde Yaplan Aklamalara Gre;

-Genel bteye dahil daireler, katma bteli idareler, il zel idareleri,

belediyeler ve bunlarn tekil ettikleri birlikler,-Dner sermayeli kurulular-Kanunla kurulan kamu kurum ve kurulular,-niversiteler (vakf niversiteleri hari)-Kanunla kurulan veya tzel kiilii haiz emekli ve yardm sandklar-Bankalar ve zel nans kurumlar-Kamu iktisadi teebbsleri-zelletirme kapsamndaki kurulular-Organize sanayi blgeleri ile menkul kymetler, vadeli ilemler borsalar

dahil btn borsalar,-Yardan fazla hissesi dorudan yukarda saylan kurum ve kurululara

ait olan(tek bana veya birlikte) kurum, kurulu ve iletmeler,

Yapm ileri ile birlikte ifa edilen mimarlk ve mhendislik, ett ve proje,harita ve kadastro, imar uygulama, her lekte imar plan hizmetleri ve benzerihizmetlere tevkifat uygulamalar gerekmektedir. Bu hizmetlerde tevkifat oran99 Nolu KDV Genel Teblii ile 1/6 olarak tespit edilmitir. Ancak bu hizmetler

yapm ilerinden ayr olarak danmanlk ve benzeri hizmetler ad altnda verildiitakdirde 91 Seri nolu KDV Genel Teblinin A/5 blmnde gre deil A/5-fblmne gre tevkifat yaplacaktr. Ancak 2007 ylnda 560 YTL yi gemeyenilemlerde tevkifat uygulanmayacaktr. 95 Seri nolu KDV Genel Tebliine gre


24/57



Danmanlk ve Denetim hizmetlerinde tevkifat oran , dier hizmetlerde 1/3 dr.

Yukarda saylan kurum ve kurulular bu ilere ilikin mhendislik-

mimarlk ve ett-proje hizmetleri almlarna ait bedel zerinden hesaplananKDVnin Genel Teblilerde belirlenen oranlara gre belirlenecek ksmn inaatmhendislerine demeyip sorumlu sfatyla beyan etmek ve vergi dairesinedemek zere tevkifata tabi tutmak zorundadrlar.

rnein Tevkifata tabi danmanlk hizmeti ifa eden inaat mhendisihizmetin yapld dnemdeki KDV beyannamesinde hesaplanan KDV stunundadanmanlk hizmetine ait hesaplanan KDVnin tamamn deil tevkifat sonraskalan ksm yazacaklardr. Hizmete ait tevkifatn iadesinin talep etmesi halindeise beyannamenin dier iade hakk douran ilemler balkl ksma KDV harihizmet tutar ve iadeye konu tevkif edilen KDV tutar yazlacaktr. ade edilecekKDV hibir zaman tevkif edilen KDV tutarn aamayacaktr.

2- naat Mhendislerinin zel Gvenlik Hizmeti Almalar DurumundaTevkifat Uygulamas:

Katma Deer Vergisi Kanununun 9 ncu maddesinin Maliye Bakanlnaverdii yetkiye istinaden, 104 Nolu Katma Deer Vergisi Genel Tebliinde yaplan

dzenleme ile btn KDV mkelleerine verilen zel gvenlik hizmetleri tevkifatuygulamas kapsamna alnm ve bu hizmetlerin tamamnda tevkifat oran 4/5olarak uygulanmas uygun grlmtr. Buna gre naat Mhendisinin Brosunaald zel gvenlik hizmeti karlnda dedii bedel zerinden hesapladkatma deer vergisinin 4/5 ini gvenlik rmasna demeyerek 2 Nolu KatmaDeer Vergisi beyannamesi ile bal olduu vergi dairesine deyecektir.

IX-Son Deiikliklere Gre Damga Vergisi Uygulamas:

44 Nolu Damga Vergisi Genel Teblii ile serbest meslek erbab bir inaatmhendisinin 488 sayl kanunun 22 nci maddesinin birinci fkrasnn (a) bendikapsamnda srekli damga vergisi mkelleyeti tesis ettirmesi durumunda, bir ayiinde dzenledii katlarn vergisini, ertesi ayn yirminci gn akamna kadargelir vergisi ynnden bal olduu vergi dairesine damga vergisi beyannamesi ilebildirilip yirmi altnc gn akamna kadar demesi gerekir. Eer damga vergisiynnden herhangi bir mkelleyet tesis ettirilmemise bu inaat mhendisinin

mterileri ile imzalam olduu szlemelerden doan damga vergisiniszlemenin imzaland tarihten itibaren 15 gn ierisinde bal olduu vergidairesine beyan edip, vergisinin denmesi gerekmektedir.


25/57



X-zellik Arz Eden Dier Hususlar:A-Kaytlara ntikal Eden Serbest Meslek Kazancnn adesinde Yaplacak

lemler:Tahsil edilen ve serbest meslek defterine kaydedilerek elde edilen kazancn

fazladan denmi olmas gerekesiyle iade edilen ksmnn kazancn tespitindegider olarak indirim konusu yaplmas olanakl bulunmaktadr.

B-Broda Kullanlacak Ancak Bakas Adna Kaytl Elektrik-Su-Telefonve Doalgaz Faturalarnn ndirim Konusu Yaplp Yaplmayaca:Vergilendirme dneminde kullanldnn ilgili kurumlardan alnacak

belgelerle tevsiki halinde(ayrca kesin delillerle ispat), Gelir Vergisi Kanununun68/1 maddesi erevesinde serbest meslek kazancnn tespitinde demeningerekletii ylda haslattan gider olarak indirilmesi mmkn bulunmaktadr.

C-cret Bordrolar:213 Sayl Vergi Usul Kanununun 238inci maddesinde; iverenler her

ay dedikleri cretler iin (cret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Gelir VergisiKanununa gre vergiden muaf olan cretlerle dier cret zerinden vergiyetabi hizmet erbabna yaplan cret demeleri iin bordro tutulmaz, hkm yeralmtr.

Buna gre, hizmet akdine bal olarak alanlara yaplan demelerin cret

olarak vergilendirilmesi, cret bordrosunda gsterilmesi ve bu harcamalarn dagider olarak yazlmas mmkn bulunmaktadr.

D-Sekiz Bin YTL yi Aan Tahsilat ve demelerin Banka Kanal leYaplmas Ykmll:5228 Sayl Kanunu nun 10 ncu maddesi ile V.U.K nun mkerrer 355 nci

maddesinin sonuna aadaki fkra eklenmitir. Tahsilat ve demelerini banka, benzeri nans kurumlar veya posta idarelerince dzenlenen belgelerle tevsik

etme zorunluluuna uymayan mkelleerden her birine, her bir ilem iin bumaddeye gre uygulanan cezalardan az olmamak zere(2007 yl iin 1.390 YTL)ileme konu tutarn % 5'i nispetinde zel usulszlk cezas kesilir. Bu ekildeceza kesilen mkelleer hakknda nc fkra hkm uygulanmaz.

Bu fkra hkm ve 324, 332 seri Nolu V.U.K Genel Teblilerinde yaplanaklamalara gre Serbest Meslek Erbab mesleki faaliyetlerine ilikin ve tutar8.000 YTL yi aan her trl tahsilatlarn banka, zel nans kurumu veya PTT

araclyla yapldn tevsik etmek zorundadr. Aksi takdirde yukardaki maddemetnine gre zel usulszlk cezas kesilebilecektir.


26/57



E-Serbest Meslek Erbabnn Bilirkiilik Faaliyeti Nedeniyle AyrcaElde Ettii Gelirin Vergilendirilmesi:Serbest meslek faaliyetinin dnda mahkemelere yaplan bilirkiilik

faaliyetinden elde edilen gelirin cret olarak deerlendirilmesi gerekmektedir.

Sz konusu bilirkiilik demelerinin mahkemelerce tahakkuk ileminin tekvezneden yaplm olmas halinde bir tek iverenden elde edilen cret geliri olarakdeerlendirilmesi ve tek iverenden elde edilen ve tevkif suretiyle vergilendirilenbu cret gelirinin serbest meslek faaliyeti nedeniyle verilen yllk gelir vergisibeyannamesine ithal edilmesi de gerekmemektedir.

Ancak bilirkii demelerinin ayr ayr veznelerden yaplmas halindeikinci ve mteakip mahkeme veznelerinin ayr iveren olarak deerlendirilip,birinci iveren seimi serbest meslek erbabnca tespit edilmek zere ikinci vedaha sonraki iverenlerden elde edilen cret gelirinin 2006 yl iin 18.000 YTLyi gemesi halinde beyannameye ithal edilmesi gerekmektedir.

F-Babanza, Annenize veya Einize Ait yeri in Emsal Kira BedeliUygulamas:Gelir Vergisi Kanununun Emsal Kira Bedeli Esas n dzenleyen

73 nc maddesi ile 70 ve 94 nc maddelerinde yaplan aklamalarn toplucadeerlendirilmesinde, mlkiyeti babanza, annenize veya einize ait olan

iyeri iin nakden veya hesaben kira demesinde bulunulmamas halindetevkifat yaplmayacak, dolaysyla muhtasar beyanname verilmesine gerekbulunmayacaktr. Ancak sz konusu iyeri iin emsal kira bedelinin belirlenerekiyeri sahibi tarafndan yllk gelir vergisi beyannamesi ile genel hkmlere grebeyan edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

Yine naat mhendislii faaliyetinizi yrttnz kendinize aitiyerinizin bir blmn cretsiz olarak bir baka inaat mhendisi arkadanznkullanmna terk ettiinizde de ayn usul geerli olacaktr.

G- Beyannamelerin nternet Ortamnda Gnderilmesi:18.10 2007 tarihinde yaymlanan 376 Sra Nolu Vergi Usul Kanunu

Genel Teblii ile Ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolay gerek usuldevergilendirilen Gelir Vergisi mkelleerine hibir hadle snrl olmakszn YllkGelir Vergisi Beyannamesini ve Geici Vergi Beyannamelerini elektronik ortamdagnderme zorunluluu getirilmitir.

Buna gre ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolay gerek usuldevergilendirilen Gelir Vergisi mkelleeri;

-2007 ylna ilikin olup, 25 Mart 2008 tarihine kadar verilecek olan Yllk


27/57



Gelir Vergisi Beyannamesini,

-2008 ylnn birinci geici vergi dnemine ilikin olup, 14 Mays 2008tarihine kadar verilecek olan Geici Vergi Beyannamesini elektronik ortamda

gndereceklerdir.

Ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolay gerek usulde vergilendirilenGelir Vergisi mkelleeri ile Kurumlar Vergisi mkelleerine hibir hadle snrlolmakszn Muhtasar ve Katma Deer Vergisi Beyannamelerini elektronikortamda gnderme zorunluluu getirilmitir.

Bu nedenle ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolay gerek usuldevergilendirilen Gelir Vergisi mkelleeri ile Kurumlar Vergisi mkelleeri;

-Ekim-Kasm-Aralk 2007 Dnemine ilikin olup, 23 Ocak 2008 tarihinekadar verilecek olan Muhtasar Beyannamesini,

-Ekim 2007 Dnemine ilikin olup, 23 Kasm 2007 tarihine kadar verilecekolan Muhtasar Beyannamesini,

-Ekim 2007 Dnemine ilikin olup, 24 Kasm 2007 tarihine kadar verilecek

olan Katma Deer Vergisi Beyannamesini,

-Katma Deer Vergisi Kanunu Genel Teblilerine gre er aylk dnemlerhalinde beyanname vermelerine izin verilenler iin Ekim-Kasm-Aralk 2007Dnemine ilikin olup, 24 Ocak 2008 tarihine kadar verilecek olan Katma DeerVergisi Beyannamesini elektronik ortamda gndereceklerdir

XI-Serbest Meslek Makbuzu Dzenleme:

Vergi Usul Kanununun 236 nc maddesi hkmne gre serbest meslekerbablar, mesleki faaliyetlerine ilikin her trl tahsilatlar iin iki nsha serbestmeslek makbuzu tanzim etmek ve bir nshasn mteriye vermek, mteri de bumakbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.

Serbest meslek makbuzunun dzenlenmemesi veya belgede olmasgerekenden daha dk bir meblaa yer verilmesi durumunda ise, ayn Kanunun353/1 maddesi uyarnca bu belgeleri dzenlemek ve almak zorunda olanlarn her

birine, her bir belge iin 139 YTL den aa olmamak zere bu belgelere yazlmasgereken meblan veya mebla farknn % 10'u nispetinde zel usulszlk cezaskesilir. 232 nci maddenin birinci fkrasnn 1 ila 5 numaral bentlerinde saylanlardnda kalan kiilerin serbest meslek makbuzu almadklarnn tespit edilmesi


28/57



halinde, bunlara bu maddenin 2 numaral bendinde belirtilen cezann(139 YTLnin) bete biri kadar zel usulszlk cezas kesilir.

Dzenlenecek olan serbest meslek makbuzlarnda ayrca mutlaka %

18 orannda katma deer vergisinin hesaplanarak makbuz zerinde ayrcagsterilmesi, dier taraftan demeyi yapann Gelir Vergisi Kanunun 94 ncmaddesinin birinci fkrasnda saylan mkelleerden olmas durumunda demeyiyapanlarca yaplacak % 20 oranndaki gelir vergisi stopajna da mutlakadzenlenecek serbest meslek makbuzunda yer verilmesi gerekmektedir.

Bu aklamalar erevesinde rnein naat mhendisi Ayberk zkanvermi olduu mhendislik(danmanlk) hizmeti karlnda mterisi YldzA. den tahsil ettii KDV hari net 1000 YTL iin dzenleyecei serbest meslekmakbuzundaki hesaplamalar aadaki gibi yaplacaktr.

Serbest meslek makbuzu dzenlenirken ncelikle KDV hari net hizmet bedeli olan 1000 YTL zerinden % 20 oranndaki Gelir Vergisi Stopaj esasalnmak suretiyle stopaj ncesi brt tutara ulalacaktr. Bu ekilde netten brtegider iken esas alnacak forml aadaki gibidir.

Stopaj ncesi Brt Tutar = KDV Hari Net Ele Geen Tutar

1-Stopaj Oran

=1000 YTL/(1-0,20)=1.250 YTL

Daha sonraki aamada ise bulunan brt cret tutar stopaj vergisi vekatma deer vergisinin matrah da olduundan bu tutar zerinden % 20 oranndastopaj vergisi ve % 18 orannda KDV hesaplanacaktr.

Stopaj Vergisi = Brt cret x Stopaj Vergisi OranStopaj Vergisi = 1.250 x % 20Stopaj Vergisi = 250 YTL

KDV = Stopaj ncesi Brt Tutar x % 18KDV = 1.250 x % 18KDV = 225 YTL

Grld zere mteri tarafndan kesilen stopaj tutar zerinden de KDVhesaplanmakta, buna karn KDV tutar zerinden stopaj yaplmamaktadr. Btnbu aklamalar erevesinde rneimizdeki naat mhendisi Ayberk zkanndzenleyecei serbest meslek makbuzu tasla aadaki gibi olacaktr.


29/57



SERBEST MESLEK MAKBUZU

NAAT MHENDS : Ayberk ZKAN

Adres : KIZILAY - ANKARAVergi Daire / No : SEMENLER / 333 888 99 11Cilt No: 001 Sra No: 029 Tarih: 28/06/2007

MTERNNAd Soyad (nvan) : YILDIZ A..Adresi : A. AYRANCI - ANKARAVergi Daire / No : ANKAYA / 950 011 3969Yaplan Hizmet : Danmanlk cretiBrt cret : 1.250,00 YTLStopaj : (-)250,00 YTL Net cret : 1.000,00 YTLKDV : (+)225,00 YTLToplam Tahsilat : 1.225,00 YTL


30/57




31/57



VERG NCELEMELERNDEMKELLEFN HAKLARI

DARENN YKMLLKLER

GELR DARES BAKANLIIMkellef Hizmetleri Daire Bakanl

Yayn No: 49 Kasm 2007


32/57



Vergi Usul Kanununun 134 nc maddesinde, vergi incelemesinden maksadn,denmesi gereken vergilerin doruluunu aratrmak, tespit etmek ve salamakolduu belirtilmitir. Buna gre bu ilem, mkellen dedii verginin defter,hesap, kayt ve belgeler ile gerekli olduunda yaplacak ili envanter ve dsal

dier aratrmalardan elde edilecek bulgularn uygunluunun incelenmesi vedoruluunun saptanmasdr.

Vergi incelemesi yaplrken mkellen bir takm haklarnn gzetilmesigerekmektedir. Bu haklarn gzetilmesi vergi idaresinin mkellene karykmlldr. Bunun yan sra mkellen de vergi incelemesinin salkl birekilde gereklemesi iin vergi mevzuatndan doan devlerini yerine getirmesigerekmektedir.

Bu rehberde vergi inceleme srecinde mkellen sahip olduu haklar, dareningenel nitelikteki ykmllkleri ile nezdinde vergi incelemesi balatlan mkelle-erin ykmllkleri, vergi inceleme srecinde incelemeye yetkili olanlarn yet-kileri ve ykmllkleri yer almaktadr.

Bu yayn, Hesap Uzmanlar Kurulu Bakanl, Maliye Tefti Kurulu Bakanl, Ge-lir daresi Bakanl Gelirler Kontrolrleri Daire Bakanl, Denetim ve UyumYnetimi Daire Bakanl ve Mkellef Hizmetleri Daire Bakanlnn katklarylahazrlanmtr.


33/57



VERG NCELEMESNDEHAKLAR VE YKMLLKLER

Vergi incelemesi, -gerekli olduunda yaplacak ili envanter, yoklamaveya arama sonucu ele geirilecek defter ve belgeler ile aratrma sonucu eldeedilecek bilgi ve bulgular da dahil olmak zere- mkellen defter, belge, he-sap ve kaytlarnn incelenmesi suretiyle, mkellef tarafndan denmesi gerekenvergilerin doruluunun saptanmasdr.

Vergi incelemesi 5 yllk tarh zamanam sresi sonuna kadar, ncedenbildirilmeksizin her zaman yaplabilir.

Vergi idaresince vergi incelemesi yaplrken mkellen bir takm haklarnngzetilmesi gerekmektedir. Bu haklarn gzetilmesi vergi inceleme elemanlarnn

genel anlamda ve vergi idaresinin mkellefe kar ykmlldr.Mkelleerin vergi incelemesine tabi olmas, beyana dayal mkelleyetsonucunda doal olarak ortaya kan bir ykmllktr. Vergi inceleme srecindetaraar, sahip olduklar hak ve yetkilere uygun hareket ettikleri, buna karlkykmllklerini de laykyla yerine getirdikleri lde salkl ve hukuki zem-ine oturmu bir vergi incelemesinden bahsetmek mmkn olacaktr.

Bu brorle Gelir daresi Bakanl, vergi incelemesi alannda uygula-ma birliini salamak, adil ve hukuka uygun bir inceleme srecinin oluumunakatkda bulunmak, taraarn hak

ve ykmllklerinin erevesini net bir ekilde vurgulamak suretiylemkellef odakl yaklamn pekitirmeyi arzulamaktadr.

Vergi inceleme srecinde, taraardan birinin kendi hak ve ykmllk-lerini daha iyi alglamas, kar tarafnda hak ve ykmllklerini bilmesinekatks olacaktr. Baka bir deyile; mkellen haklar, darenin yerine getirme-si gereken ykmll, darenin ykmllkleri ise mkellen gzetilmesigereken haklardr.

VERG NCELEME SRECNDEMKELLEFN HAKLARI

Vergi incelemesi srecinde mkellen haklarn u ekilde sralayabiliriz:

1. Vergi incelemesi iin gelen grevlilerden kim olduklarn ve yetkilerinigsteren bir belge veya kimlik gstermelerini istemek;

2. Vergi inceleme elemanndan, incelemenin konusunun, hangi vergibakmndan ve hangi hesap dnemlerine ilikin olarak ya-pldnn belirtilm-esini istemek;


34/57



3. Vergi incelemesi esas itibariyle incelemeye tabi olann iyerinde yaplr.yerinin msait olmamas, lm, iin terk edilmesi gibi zorunlu sebeplerin varlveya mkellef veya vergi sorumlusu tarafndan talep edilmesi halinde incele-

menin ilgili inceleme elemannn dairesinde yaplmasn istemek. (ncelemenindairede yaplmas talebinin inceleme elemannca uygun grlmesi durumunda,gerekli defter ve belgelerin mkellef tarafndan daireye getirilmesi yazl olarakistenir);

4. Zor durum nedeniyle defter ve belgelerin istenen srede ibraz olanakldeilse, ek sre verilmesini istemek (Bu sre 15 gnden az olamaz);

5. Mkellen iyerinde yaplan vergi incelemesinin alma saatleri iindeyaplmasn istemek (Tutanak dzenlenmesi ve inceleme ile ilgili emniyet ted-birlerinin alnmas bu hkmn dndadr. Ancak bu tedbirler ilgili yerdeki ilerisekteye uratmayacak ekilde alnr);

6. Vergi incelemesinin her safhasnda inceleme sreci hakknda incelemeelemanndan bilgi almak;

7. Vergi incelemesine yetkili memurlarca ya-plan ilk hesaplara gre tahsildairelerince teminat istenmesi durumunda, teminat veya kel gsterememe ya da

ahsi kefalet teklinin veya kelin kabul edilmemesi nedeniyle haklarnda ihti-yati haciz karar verildiinde, haczin yapld, haczin gyapta yaplmas halindeise haczin tebli edildii tarihten itibaren 7 gn iinde ihtiyati haciz sebebineitiraz edebilmek;

8. Fiili envanter srasnda yaplan ve vergi incelemesi yapan tarafndanonaylanan giderlerin kendisine denmesini istemek;

9. Vergi incelemesine yetkili olanlarca el konulmu olan ve onlarn

denetim ve gzetimi altnda bulunan defter, belge ve dier vesikalar ile eyalarzerinde inceleme yapmak, bunlardan rnekler almak, kaytlar karmak;

10.Nezdinde arama yaplmas srasnda, Sulh Yargcnca verilen aramakararnn gsterilmesini istemek;

11.hbara dayanan aramalarda, ihbarda belirtilen hususlarn mevcutolmadnn ortaya kmas halinde ihbarda bulunan renmek;

12.Yaplan aramalar sonucunda defter ve belgelere el konulmu olmassresi gelen vergi beyannamelerinin verilmesi grevini ortadan kaldrmadndan,

beyanname dzenlemek iin gerekli bilgileri her zaman alabilmek;13.Vergi incelemeleri ile ilgili grmelere, defter ve kaytlarla ilgili olanyetkili Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Mavir ve Yeminli MaliMavirlerin kendisiyle birlikte katlmasn salamak ya da kendisini temsilen


35/57



yetkili bir temsilcisini gndermek (Mkelle temsilen gelen kiilerin yasal olar-ak yetkilendirilmi olmalar ve temsil belgesinin grmeler balamadan nceinceleme elemanna verilmesi gerekir);

14.nceleme srasnda gerekli grlen hallerde tutulan tutanaklara inceleme

ile ilgili her trl itiraz, erh ve grlerinin yazlmasn istemek;15.Vergi incelemesi srasnda alkonulan veya aramada ele geirilen defter,

belge ve dier eyalara ilikin olarak tespit edilen kanuna aykr olay ve hesaplarile ilgili olarak dzenlenecek tutana imzalamamak. (Mkellef veya temsilcisininbu tutanaklar imzalamamalar durumunda alkonulan ya da aramada ele geirilendefter, belge ve eyalar, aramann konusu ile ilgili vergi ve cezalar kesinleinceyekadar mkellefe geri verilmez ve darece muhafaza edilir. Mkellef veya temsil-cisi bunlar, su delili olmamalar artyla, tutana imzalayarak her zaman gerialma hakkna sahiptir);

16.Arama sonucunda el konulan defter ve belgelerin muhafaza altndaolmas sebebiyle zamannda yaplamayan kaytlar, defterlerin geri verilmesindensonra 1 aydan az olmamak zere verilecek uygun bir sre iinde yapabilmek;

17.Arama sonucunda muhafaza altna alnm olan defter ve belgeler geriverilinceye kadar, tm ilemleri tasdik ettirilecek yeni defterlere kaydetmek vedefterler geri verilince bu kaytlar geri verilen defterlere aktarabilmek;

18.ncelemenin sona ermesinden sonra, kendisine inceleme yapldnadair bir yaz verilmesini istemek;

19.Vergi incelemesi srasnda veya sonrasnda vergi mahremiyetinin ihlaledildiinin belirlenmesi halinde ikayette bulunabilmek.

VERG MKELLEFLERNNYKMLLKLER

Vergi mkelleerinin ykmllkleri aada; Mkelleerin Genel Ma-

hiyetteki Ykmllkleri ile Vergi ncelemesine Tabi Olan Mkellen Ykm-llkleri olmak zere iki grup ele alnmtr.

Mkelleerin Genel Mahiyetteki Ykmllkleri

1. Vergi Usul Kanununa gre; tutmak zorunda olduklar defterleri zamanndatasdik ettirmek, bu defterler ile bunlarn dayanan oluturan belgeleri usulneuygun bir ekilde tutmak, tuttuklar defterleri ve bunlarla ilgili belgeleri, ilgilibulunduklar yl takip eden takvim ylndan balayarak be yl sre ile muhafazaetmek;

2. Vergi Usul Kanununa (V.U.K.) gre defter tutmak mecburiyetindedeillerse, ayn Kanunun 232, 234 ve 235inci maddeleri uyarnca almak zo-


36/57



runda olduklar fatura, gider pusulas ve mstahsil makbuzlarn tarih sras iletanzim tarihlerini takip eden takvim ylndan balayarak be yl sre ile muhafazaetmek;

3. Muhafaza etmek zorunda olduklar her trl defter, belge ve karnelerile vermek zorunda bulunduklar bilgilere ilikin mikro , mikro lm, manye-tik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kaytlarn ve bu kaytlara eriim veyakaytlar okunabilir hale getirmek iin gerekli tm bilgi ve ifreleri, muhafazasresi ierisinde yetkili makam ve memurlarn talebi zerine ibraz ve incelemeiin arz etmek. (Vergi kanunlarna gre tutulan veya dzenlenen ve saklanma veibraz mecburiyeti bulunan defter, kayt ve belgeleri yok edenler, tahrif edenlerveya gizleyenler -varl noter tasdik kaytlar veya sair suretlerle sabit olduuhalde, inceleme srasnda vergi incelemesine yetkili olanlara defter ve belgelerinibraz edilmemesi gizleme demektir- hakknda V.U.K.nun 359uncu maddesindeyer alan cezalar uygulanr):

4. Vergi matrahn doru beyan etmek ve denmesi gereken vergilerivadesinde demek;

5. Vergi daresince vergi alacan gvence altna almak iin istenen tem-inat veya keli gstermek.

Vergi ncelemesine Tabi OlanMkelleerin Ykmllkleri

1. Messesenin durumuna gre, vergi incelemesi yapana uygun bir almayeri gstermek ve resmi alma saatleri ierisinde messesede almasna(dzenleme ilemleri resmi alma saatleri sonrasna sarkan bir tutanantamamlanmasna) izin vermek;

2. Vergi inceleme elemanna inceleme ile ilgili her trl izahat vermek (Bu

zorunluluk hem i sahibini, hem de iletmede alanlar kapsar);3. Gerektiinde, incelemeyi yapann iyerinin her tarafn gezip grmesineizin vermek;

4. ncelemeye yetkili olanlar tarafndan incelemenin, iletmeye dahil iktisa-di kymetlerin ili envanterinin yaplmasna temil edilmesinin gerek grlmesihalinde; ara, gere ve personeliyle bu ilemlerin yaplmas iin gerekli yardmve kolayl gstermek;

5. Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarn isteyecekleri bilgileri vermek(Mkelleer, Vergi Usul Kanununun 151inci maddesinde belirtilenler hari ol-

mak zere, zel kanunlarda yazl mahremiyet hkmlerini ileri srerek, bilgivermekten imtina edemezler);

6. Mkellef nezdinde vergi incelemesine yetkili kiilerce yaplan bir


37/57



yoklama srasnda kanuni defter ve belgeler dnda kalan ve vergi kaybnn bulunduuna emare tekil eden defter, belge, kayt ve benzeri delillerin tespitedilmesi halinde, bunlarn yoklama yetkisine haiz elemanlarca alkonulmasnazorluk karmamak;

7. Vergilendirme ile ilgili olay ve hesap durumlarn ieren tutanaklarimzalamadnda, bunlarn dayana olan defter, belge ve kaytlarn vergi in-celeme elemannca alkonulmas konusunda zorluk karmamak (Sz konusudefter ve belgeler, inceleme sonucunda ortaya kan vergiler ve kesilen cezalarkesinleinceye kadar geri verilmez. lgililer, bu defterlerin su delili olmamasartyla, her zaman bu tutanaklar imzalayarak defter ve vesikalar geri alabi-lirler);

8. Yoklama veya arama sonucunda defter ve belgeler vergi incelemeelemannca alkonulup muhafaza altna alnm olsa dahi, sresi gelen vergibeyannamelerinin verilmesi devini yerine getirmek (Mkellef beyannamesinitanzim iin gerekli bilgileri defter ve vesikalardan inceleme yapann huzurundakarabilir).

VERG NCELEMESNDE DARENN(NCELEME ELEMANININ)

YKMLLKLERVergi inceleme srecinde incelemeye yetkili olanlarn ykmllklerini

ise u ekilde sralamak mmkndr:

1. Memuriyet sfatlarn ve inceleme yetkilerini gsteren fotora birbelgeyi yanlarnda bulundurmak ve gittikleri yerde ie balamadan nce ilgilileregstermek;

2. ncelemeye tabi olana, incelemenin konusunu, hangi vergi bakmndanve hangi hesap dnemlerine ilikin olarak yapldn aklamak;

3. Vergi incelemesini esas itibariyle incelemeye tabi olann iyerinde yap-mak. (Ancak, zorunlu sebeplerin varl veya mkellef ya da vergi sorumlusununtalebi halinde inceleme dairede yaplabilir);

4. ncelemenin mkellen iyerinde yaplmas durumunda incelemeye tabiolann izni olmadka resmi alma saatleri dnda inceleme yapmamak veyaresmi alma saatleri iinde balam bir incelemeye res-mi alma saatlerininbitiminden sonra devam etmemek. (Tutanak dzenlenmesi ve inceleme ile ilgiliemniyet tedbirlerinin alnmas bu hkmn dndadr. Ancak bu tedbirler ilgili


38/57



yerdeki ileri sekteye uratmayacak ekilde yaplr);5. Zorunlu sebeplerin varl veya mkellef ya da vergi sorumlusunun talebi

zerine dairede yaplacak incelemelerde, gerekli defter ve belgeleri mkelleftenyazl olarak istemek. (Mkellen hakl mazeret gstermesi halinde, ibraz iin,

15 gnden az olamak zere sre verilir);6. Defter ve belgelerin ibrazna ilikin tebligat usulne uygun olarak yap-

mak ve mkellef tarafndan ibraz edilen defter ve belgeleri tutanakla teslim al-mak;

7. Tutanakla teslim aldklar defter ve belgelerden su delili tekil etmey-enleri, inceleme bitiminde tutanakla teslim etmek;

8. Defter ve belgelerin salkl bir vergi incelemesine elverili olmadynnde bir tespit bulunmadan resen takdir yoluna gideemek;

9. Mkellen veya mkellee ilgili kimselerin ahslarna, muamele vehesap durumlarna, ilerine, iletmelerine, servetlerine veya mesleklerine ilikinrendikleri srlar veya gizli kalmas gereken dier hususlar ifa etmemek vekendilerinin veya nc ahslarn yararna kullanmamak;

10. nceleme srasnda gerekli grlen hallerde vergilendirme ile ilgili olayve hesap durumlarn tutanak ya da tutanaklar ile tespit

etmek. Bu ekilde dzenlenen tutanaklarn birer rneinin mkellefe veyanezdinde inceleme yaplana verilmesi zorunludur;

11. hbar yada yaplan incelemeler sonucu, bir mkellen vergi kardna

ilikin belirtiler bulunuyorsa, Sulh Yargcndan alnan gerekeli karar erevesin-de yaplan aramaya balamadan nce kimliini ve mahkeme kararn gstermek,aramann amacn ve kapsamn aklamak;

12. Arama srasnda, arama yaplan yerin sahibi veya eyann zilyediyoksa vekilinin veya temyiz kudretine sahip bir akrabasnn ya da kendisiyleoturan birisinin veya komusunun hazr bulunmasn; Cumhuriyet Savcsnnhazr bulunmad ev, iyeri veya dier kapal yerlerde yaplan aramalarda ise,o mahallenin ihtiyar heyetinden veya komulardan 2 kiinin bulundurulmasnsalamak;

13. Aramay gndz ve alma saatleri iinde yapmak (Bununla birlikte,gndz ve alma saatlerinde balam bir aramann tutanaklarnn dzenlenme-sine, aramada el konulan ve incelemede yararl olaca dnlen defter, belgeve eyann gvenliklerinin salanmasna ilikin i ve ilemlere gece de devamedilebilir);

14. Aramal vergi incelemelerini en ge 3 ay iinde (bu sre Sulh Yargcnnkarar ile uzatlabilir) bitirmek ve aldklar defter ve belgelerden su delili tekiletmeyenleri sahibine bir tutanakla geri vermek. (Mkellef, kanuna aykr grlen

olaylar ve hesap durumlarn tespit eden tutanaklar imzadan ekindii takdirde,su delili tekil etmeseler dahi, aramann konusunu tekil eden vergi ve cezalarkesinleinceye kadar defter ve belgeler kendisine geri verilmez);

15. Dzenlenen tutanaklarda ilgililerin diledikleri itiraz, erh, deerlendirme


39/57



ve aklamalarda bulunmalarna izin vermek;16. nceleme bitince bunun yapldn gsterir bir belgeyi incelemeye tabi

olana vermek.

VERG NCELEME ELEMANLARININYETKLER

Vergi inceleme elemanlarnn balca yetkileri unlardr:

1. Mkelleerin defter, belge ve hesaplar zerinde vergi incelemesi yap-mak (Mkellen, herhangi bir hesap dnemine ilikin gerek vergi matrahn

beyan etmedii yolunda ilave bir takm bilgi ve belgelere ulalmas durumunda,daha nce bu dnemin vergi incelemesine tabi tutulmu olmas, ayn dneminyeniden incelemesine engel deildir);

2. Vergi incelemesini, tarh zaman am sresi sonuna kadar (5 Yl),nceden mkellefe bildirmeksizin her zaman yapabilmek;

3. Mkelleften, vergi incelemesine ilikin defter ve belgelerin ibrazn, he-sap durumlar ve kaytlara ilikin gerekli aklamalar yapmalarn istemek;

4. Mkelleerle ilikili kiilerden (alanlar dahil), kamu kurum vekurulularndan vergi incelemesine ilikin bilgi istemek;

5. Gerekli grdnde mkellen i yerinde ili envanter ve yoklama yap-mak/yaptrmak;

6. Usulne uygun bir ekilde yaplm bir ihbar dilekesinde ya da vergiincelemeleri sonucunda mkellen vergi kardna iaret eden ciddi bilgi ve bulgulara eriilmesi durumunda, Sulh Yargcndan mkellen zerinde, ev veiyerlerinde ve mkelleerle ilikide bulunanlar nezdinde arama yaplmasn is-temek;

7. Fiili envanter, yoklama ya da arama srasnda bulunan vergilendirmeye

ilikin defter, belge ve kaytlara el koymak;8. Vergi incelemesinin dairede yaplmas ynndeki mkellef talebini,

mkellen tutumu ve iyerinin durumu erevesinde deerlendirmek suretiyle,vergi incelemesinin nerede yaplacana karar vermek;

9. Zor durum nedeniyle defter ve belgelerin istenen srede incelemeelemanna ibraznn olanakl olmad durumlarda ek sre vermek;

10. Vergi alacan teminat altna almak bakmndan, vergi incelemesininbelli bir aamasnda, yapt ilk hesaplamalara istinaden, mkellen teminat veyakel gstermesini ilgili tahsil dairesi kanalyla istemek;

11. Mkellen ve sorumlunun vergilendirme ile ilgili devlerini zamanndayerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi nedeniyle, verginin zamanndatahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk etmesi nedeniyle kesilecek cezalar


40/57



ile kaaklk sularna temas eden bir durumla karlaldnda, kamu alacanteminat altna almak amacyla tahsil dairesince mkelleften istenecek teminataesas olmak zere, ilk inceleme sonularna dayanan tahmini kamu alacan he-saplayarak ilgili tahsil dairesine bildirmek;

12. Aramada veya yoklamada el koyduu defter, belge ve dier vesikalar ileeyalar zerinde, mkellen inceleme yapmasna, bunlardan rnekler almasna,kendi gzetimi altnda izin vermek;

13. Mkellen tutanaklar imzalamas durumunda, alkoyduu ya da ara-mada ele geirilen defter, belge ve eyalar, aramann konusu ile ilgili vergi vecezalar kesinleinceye kadar mkellefe geri vermemek (Mkellef veya temsilcisibunlar, su delili olmamalar artyla, tutana imzalayarak her zaman geri almahakkna sahiptir);

14. Gerektiinde, iyerinin her tarafn gezip grmek;15. ncelemenin, iletmeye dahil iktisadi kymetlerin ili envanterinin

yaplmasna temil edilmesini gerekli grmesi halinde, mkelleften; ara, gereve personeliyle bu ilemlerin yaplmas iin gerekli yardm ve kolayl gs-termesini istemek.


41/57



NKAPAK


42/57



Trk vergi sisteminde elde edilen gelir yada kazancn mkellef tara-fndan beyan edilmesi esas geerlidir. Bu durum beraberinde, m-

kellef beyanlarnn doruluunun tespit edilmesini getirmektedir.Vergi Usul Kanununun 134nc maddesinde, vergi incelemesin-den maksadn, denmesi gereken vergilerin doruluunu aratr-mak, tespit etmek ve salamak olduu belirtilmitir. Buna gre builem, mkellefin dedii verginin defter, hesap, kayt ve belgelerile gerekli olduunda yaplacak fiili envanter ve aratrmalardanelde edilecek bulgularn uygunluunun incelenmesi ve doruluu-nun saptanmasdr.

Dier taraftan vergi incelemesinin mkellefin gelirini doru beyanetmesi srecinde retici olma zellii de vardr. Bu nedenle vergiinceleme srecinin tam olarak bilinmesi, salkl bir vergi incelemesiiin mkellef ile gelir idaresi arasndaki iletiimi arttracaktr.

Bu brorde mkelleflerin hangi durumlarda vergi incelemesinetabi olacaklar, kimlerin vergi incelemesine yetkili olduu, vergi in-celeme trleri, vergi incelemesinin sonular, vergi incelemesi sonu-cunda mkelleflerin kullanabilecei haklar ve aramal incelemeye

ilikin aklamalara yer verilmitir.*

* Bu yayn, Hesap Uzmanlar Kurulu Bakanl, Maliye Tefti Kurulu Bakanl,Gelir daresi Bakanl Gelirler Kontrolrleri Daire Bakanl, Denetim ve Uyum

Ynetimi Daire Bakanl ve Mkellef Hizmetleri Daire Bakanlnn katklaryla

hazrlanmtr.


43/57



Vergi ncelemesi Nedir? Ne Zaman Yaplr?

Vergi incelemesinin amac, denmesi gereken vergilerin doruluunuaratrmak, tespit etmek ve salamaktr. Vergi incelemesi gerekliolduunda yaplacak fiili envanter, yoklama veya arama sonucu elegeirilecek defter ve belgeler ile aratrma sonucu elde edilecek bilgive bulgular da dahil olmak zere, mkellefin defter, belge, hesap vekaytlarnn incelenmesi suretiyle mkellef tarafndan denmesi gere-ken vergilerin doruluunun saptanmasdr.*

Vergi incelemesi, iinde bulunulan yl da kapsamak zere,takip eden ylbandan balayarak 5 yl iinde nceden

size bildirilmeksizin her zaman yaplabilir.

Kimler Vergi ncelemesine Yetkilidir?

Vergi incelemesine;

Hesap uzmanlar ve

yardmclar

Maliye mfettileri ve yardmclar

Vergi Dairesi Bakanlar/Defterdarlar

Gelirler kontrolrleri ve stajyergelirler kontrolrleri

Vergi denetmenleri veyardmclar

Gelir daresi Bakanl merkezve tara tekilatnda mdrkadrolarnda grev yapanlar Vergi dairesi mdrleri

yetkilidir.

Yukarda saylanlar dnda hibir kiinin vergi inceleme yapma yetkisibulunmamakta olup, inceleme balamadan nce ilk temasta incelemeelemanlarnn kimliklerini size gstermeleri yasal bir zorunluluktur.

* Vergi incelemesinde mkellefin haklar ve darenin ykmllkleri ile incelemeelemannn yetkileri ve mkellefin ykmllkleri konusunda Bakanlmzn 49

Yayn Nolu rehberine baknz.


44/57



Kimler Vergi ncelemesine Tabidir?

Vergi Usul Kanununa veya dier kanunlara gre;

- Defter ve hesap tutmak,- Evrak ve vesikalar muhafaza ve ibraz etmek,

mecburiyetinde olan gerek ve tzel kiiler vergi incelemesine tabidir.

Neden Vergi ncelemesineTabi Tutulmu Olabilirsiniz?

Vergi beyannameleri ve ekleri zerinde ve/veya harici bilgileredayanlarak yaplan risk analizi sonularna gre veya belirli vergikonularna ynelik olarak dzenlenen gr ve nerme raporlarnadayanlarak ya da yaplan bir ihbar sonucu vergi incelemesine alnmolabilirsiniz.

te yandan bir baka mkellef nezdinde inceleme yaplrken bu m-kellefle ilgili olarak sizden de defter ve belgelerinizi ibraz etmenizistenebilecei gibi sizden baz bilgiler de talep edilebilir. Uygulama-da kart incelemeolarak tanmlanan bu durum bir vergi inceleme-

si olmayp, sadece vergi incelemesi yaplan mkellefin kaytlarnndoruluunun teyidi iin yaplan bir aratrmadr.

Kart incelemeye tabi tutulmu olmanzvergi incelemesine tabi tutulduunuz anlamna gelmemektedir.Bununla birlikte, kart inceleme srasnda sizin hesap, defter ve

belgelerinizde yasaya aykrlk tespit edilmesi halinde,sizin de vergi incelemesine alnmanz sz konusu olabilir.

Uygulamada Hangi Tr ncelemelerle Karlaabilirsiniz?

- Tam nceleme: Mkelleflerin her trl i ve ilemlerini tm mat-rah unsurlarn kapsayacak ekilde ve mkellefin tabi olduu vergilerkarsndaki durumunu, bir veya birden fazla vergilendirme dnemiitibariyle tespit etmeye ynelik olarak yaplan incelemelerdir.


45/57



- Ksa nceleme: Vergi matrahn oluturan unsurlardan bir veyabirkan belirli bir ynyle kapsamaya ynelik olarak yaplan incele-melerdir.

-Kart nceleme: Yrtlmekte olan vergi incelemeleri srasnda ge-rek duyulan belli konularda baka mkellefler nezdinde yaplan ince-lemelerdir.

Vergi ncelemesi Nasl Balar?Nerede Yaplr?

Her vergi incelemesi, inceleme elemannn grev yapt birimde yetki-liler tarafndan dzenlenen incelemeye ilikin grevlendirme yazsyla

balar.Vergi incelemeleri kural olarak incelemeye tabi olann i yerinde yaplr.yerinin msait olmamas, lm, iin terk edilmesi gibi zorunlu sebep-lerle incelemenin iyerinde yaplmasnn imkanszl veya mkellef vevergi sorumlularnn istemesi ve bunun inceleme elemannca uygungrlmesi durumunda, inceleme dairede yaplabilir. Bu takdirde in-celeme eleman belirli bir gn ve saati ieren bir yazs ile sizi daireyedavet eder.

Aldnz davet yazsnda gidemeyeceiniz bir grme tarihi varsa,

grme tarihini yeniden belirlemek iin ltfen mmkn olan en ksasrede inceleme elemann araynz. Yeni grme tarihini belirlemekiin inceleme eleman ile grmeden nce ltfen takviminizi iyicegzden geiriniz.

nceleme ister mkellefin iyerinde isterse dairede yaplsn; incelemeeleman, size inceleme konusunu bildirip, ie (incelemeye) balamatutanan hazrlayarak sizinle birlikte imzalar ve tutanan bir rneinisize verir.* Bylece vergi inc

İnşaat mühendislerinin vergisel yükümlülükleri

Documents