12e jaargang nummer 2

VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP Schepenstraat'71, 3039 Ne Rotterdam Vriendennieuwsis een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt tenmÎnste 4 maal per jaar. OPLAGE: 4.000 . De Veren iging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: "het opwekken van belangstelling voor de Diergaarde Blijdorp, het steunen daarvandoot het bijeenbrengen van gelden en het doen van giften in geld oi natura, voorts het geven van bekendheid aan het doel en streven van culturele zoölogi~he tuinen". . De jaarlijkse contributie bedraagt (minimaal) f. 30,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het ver­enigingsorgaan cVriendennieuws ontvangen, als­mede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde BI ij dorp in Rotterdam of Artis in Amsterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld om deel te nemen aan excursies naar binnen- en buiten­landse dierentuinen, speciale lezingen gedurende het winterseizoen b~ te wonen en wordén zij uitg~ nodigd voor de jaarlijkse Blijdorp-dag annex Al­gemene ledenvergadering.

Verenigingssecretariaat: A.M. Bos, Schepen" straat 71, 3039 Ne Rotterdam, VRIENDENFOON 010 -465 9015; giro 1357803. 8ankrekeningnr. 98.55.33.099 Ver. l:ipaarbank Afdeling'Reizen: mevr. C. Berger-Kindt, Korte­dreef 48,3075 GR Rotterdam, telefoon 010 -41918 63; giro 2071059.

Promotieteam:fam.H. Gerritse, Gleyburchstraat 5a, 3039 DA Rotterdam, telefoon 010- 466 36 82.

Redactie-adres Vriendennieuws: A. Noordermeer, R. Visscherstraat118, 3132 EV Vlaardingen, telefoon 010 -434 77 46

Samenstelling Verenigingsbestuur: voorzitter A. Noordermeer vice-voorzitter mevr. C.Berger'Kindt secr.-penningmeester A.M. Bos 2esecretaris e.M. GroenhorSt leden H. Gerritse

Foto's en illustraties:

O.A. van Herwijnen T.~lijkoort

Diergaarde B1ijdorll (1), Dublin Zoo (r), Fota Wild'Iife Park (1), G.N. Groshart(I), A. Noordermeer(I), F.H.M. Ramack(4).

Aan dit nummer werkten mee: RJ. Bruin, G. GerritSe, . A. Noordermeer.

Foto voorpagina: Indische olifant Irma in Blijdorp (zie pagina 5 e.v.)

INHOUDSOPGAVE Van de redactie

pag. 3 4 5

11 12

Dierentuinen van de wereld (15) 16 Ontstaan Rotterdamse Diergaarde ·26

U it de promotiehoek Olifanten in Blijdorp Nieuws uit Blijdorp Nieuws uit andere dierentuinen

REIZEN NOG NIET VOLGEBOEKT

Bij het ter perse gaan van V rienden­nieuws bleken zowel voor de excursie naar Emmen op 19 mei a.s. als voor de vijfdaagse reis naar N oord-Duitsland

(16-20 juni a.s.) nog enkele plaatsen beschikbaar te zijn.

Eventuele belangstellenden worden verzocht z.s.m. contact op te

nemen met mevrouw C. Berger, telefoon 010-4191863.

Van de redactie Het zijn spannende tijden voor zowel Dier­gaarde Blijdorp als voor haar fanclub. Als u dit leest is in Blijdorp de grote tentoon­stelling China Natuur te bewonderen met o.m. de fraaie Chinese sfeertuin, die zeker een waardevolle aanwinst voor de Dier­gaarde is. Even verderop wordt nu met man en macht gewerkt aan de eerste fase van het werelddeel Azië met doorloopvolières, apeneilanden, een otterverblijf en de veel spectakel belovende vleermuisgrot. Bijzondere omstandigheden voorbehou­den kan alles nog in de loop van dit jaar voor het publiek worden opengesteld en eerlijk gezegd: we kunnen bijna niet wach­ten tot het moment, dat we alles zelf kunnen bekijken en beleven!

Met het oog op de toekomst van de Rotter­damse Diergaarde is het slagen van deze eerste fase van doorslaggevend belang, maar minstens even belangrijk is de ver­grotingvan het Diergaarde-terrein. Het is nu wel zeker, dat tenminste 5 of 6 hectaren van het RoeI Langerakpark aan de huidige 17 ha. van Blijdorp zullen worden toege­voegd. Van levensbelang voor de opvang van de grote(re) aantallen bezoekers is de aanleg van parkeerruimte. Onder de hui­dige omstandigheden komt het te vaak voor, dat potentiële Diergaardebezoekers op drukke dagen wegens het gebrek aan

parkeerruimte onverrichterzake huis­waarts keren. Het nieuwe terrein zal dan nog voldoende plaats bieden voor bijvoorbeeld het ge­plande Oceanium of wellicht het nieuwe dikhuidengebouw . Zo komt er heel wat af op staf en directie van de Diergaarde, maar Blijdorp zit on­miskenbaar in de lift.

Ook onze vereniging maakt turbulente tijden door: het vertrek van voorzitter en mede-oprichter Ben Swaep vergt van het verenigingsbestuur de nodige extra in­spanningen en een (her)verdeling van ta­ken. Aangezien vrijwel alle bestuursleden een normale dagtaak hebben, gaat er heel wat vrije tijd zitten in bestuursvergade­ringen, de organisatie van excursies, over­leg met de Diergaardedirectie over de nieuwbouwplannen en ons aandeel daarin, de vervaardiging van Vriendennieuws en natuurlijk het coördineren van de promo­tieteamwerkzaamheden als inkoop van goederen en de kiosk bezetting. Ervan uitgaande dat Diergaarde Blijdorp gaat groeien in oppervlakte, aantrekkings­kracht en daarmee in bezoekersaantallen, zal haar fanclub mee kunnen en moeten groeien. Het bestuur wil die uitdaging graag aangaan en is er klaar voor; wij vertrouwen op uw financiële en morele medewerking!

Onlangs kwamen we in het bezit van het allereerste jaarverslag van de Rotterdamse Diergaarde, zoals dat in 1869 door de toenmalige directeur, A.A. van Bemmelen, werd geschreven. Het boekwerkje bevat naast het Jaarbericht van de Rotterdamse Diergaarde over 1868-1869 tevens de korte "Geschiedenis dier Inrichting tot den 1sten januari 1869". Deze ontstaansgeschiedenis van de Rotterdamse diergaarde lijkt ons voor de leden van de Vereniging Vrienden van Blijdorp dermate interessant, dat wij ons voor­stellen deze in afleveringen in Vriendennieuws af te drukken. Om de authenticiteit zoveel mogelijk te behouden is daarbij gekozen voor het originele drukwerk, dat weliswaar volgens de huidige maatstaven kwalitatief te wensen overlaat, maar de sfeer beter overbrengt. Uit ruimtebesparende overwegingen zijn vijf pagina's met namen van oorspronkelijke inschrijvers niet afgedrukt. Zie pagina 26 e. v.

2

..) -') 1f~~V

_ ~ r5;) Uit de Promotiehoek /

I

I I I I

'~I !

4

N adat onze kiosk was afgebroken hebben wij een spannende tijd doorgemaakt: zou­den we een nieuwe krijgen of wordt de oude kiosk weer opgebouwd? Eind februari hadden de heer Bos en wij een bespreking hierover met de heer Dor­resteyn. Deze had enkele folders van win­keltjes met rieten daken met een doorsnee van 4 tot 5 meter. Nu zijn wij dankbaar voor elke verkoopplaats, maar er was ons gezegd dat het iets moois mocht worden en dat we gerust brutaal mochten zijn als we een tekening inleverden. Zo zaten we dus ietwat onwennig te kijken en te zoeken in die folders maar konden beslist niet kiezen, want ons idee zat er helemaal niet bij. N a een poosje babbelen en kijken vroegen we of wij zelf ook wat folders aan mochten vragen, met name van de firma Hagi, die hoofdzakelijk volkstuinhuisjes en vakantie­bungalows bouwt. Dat mochten de andere dag Ua, u leest het goed, er ging maar één nacht over heen) bracht de post al een tekening, die op telefonische aanwijzingen door de heer V.d. Bout van firma Hagi was gemaakt. Natuurlijk belden we direct de heer Dor­resteyn om hem het ontwerp te laten zien. Hij vond het best aardig, maar toch een beetje statisch: er moesten wat rondingen inkomen.

N a een avondje tekenen had de heer Bos er iets op gevonden. Er zouden twee etalage­kasten met een driekantige vorm aan de buitenkant worden opgehangen.

Op een goede dag togen we naar Hardinx­veld-Giessendam om het geheel aan de heer V.d. Bout voor te leggen. Eerst legden we uit wat de Vrienden zoal doen en ver­volgens kwamen de tekeningen op tafel die al sn~l weer van nieuwe lijnen werden voorzien. Er werd een puntdak getekend en een brede dakrand: wij vonden het erg leuk en dat vonden ze in de Diergaarde ook. Maar ja, nu ging het nog om de kostprijs ...

We krijgen in elk geval wel veel meer ruimte voor de verkoop, als alles volgens plan verloopt. De heer Bos is op papier aan het inrichten en wij doen dat 's nachts in onze dromen, want slapeloze nachten krijg je er wel van! Al met al komt het er dus op neer, dat we onze nieuwe winkel tussen half mei en 1 juni verwachten. Tot die tijd zitten we sinds 30 maart in een tijdelijke behuizing (een container). Overigens komt onze winkel rechts van de pinguins, tegenover de ingang van het tij­gergebouw, te staan.

G. Gerritse

Adverteren in Vriendennieuws Vriendennieuws heeft zich de laatste jaren ontwikkeld van een eenvoudig sten­ciltje tot een blad, dat zeker gezien mag worden. Op dit moment verschijnt het blad (tenminste) vier maal per jaar in een oplage van 4.000 stuks, waardoor de aan­trekkelijkheid voor adverteerders aan­zienlijk gestegen is. Om u een idee te geven van de gehanteerde

tarieven: voor f 950, - heeft u een heel jaar de beschikking over een hele pagina in Vriendennieuws, terwijl een eenmalige verschijning op een achtste pagina al voor f 70,- geregeld kan worden. Adverteren m.b.v. steunkleuren behoort ook tot de mogelijkheden. Voor nadere informatie kunt u bellen 010-465 90 15.

Olifanten in Blijdorp RAMON WERD OPNIEUW GEOPEREERD EN UIT FRANKRIJK ARRI­VEERDE EEN SCHONE JONGELING.

Op woensdag 14 februari j.l. vertrok een select gezelschap van 4 personen (Kuno Bleyenberg, Rob van Loon, Ger de Waard en Angela Glatston) van Diergaarde Blijdorp naar het Parijse Bois de Vincennes. De reden van dit uitstapje was: een baby olifantje te begeleiden naar Blijdorp. Bij een eerder kontakt van Blijdorp-direkteur Dorresteyn met zijn Franse collega was dit besloten.

Het olifantje is op 28 februari 1989 in het Parc Zoologique de Vincennes geboren en hij werd John genoemd. Hij is het zesde jong van zijn vader, Siam, een oude circus­olifant en het vijfde jong van zijn moeder, Billie. Beide ouders zijn wildvangexem­plaren. Omdat één van de olifantekoeien in Parijs hoogdrachtig is, moest de kraam­box, waar de jonge olifant in verbleef, vóór de nieuwe bevalling vrijgemaakt wor­den. Vandaar het transport van het jong. Het olifantje is erg gehecht aan zijn moe­der en dit is wederzijds natuurlijk. Van­daar dat de moeder eerst verdoofd moest worden. Daarna was het de bedoeling dat de kleine in zijn transportkist zou stappen, maar zijn franse afkomst verried zich al snel: John is een behoorlijke heethoofd. Enigszins gèintimideerd door een over­daad aan onvervalst Hollands taalgebruik belandde het olifantje uiteindelijk toch in de transportkist en zo vertrok een klein konvooi van één vrachtwagen (met achter­in een olifantje en verzorger Rob van Loon) en één luxewagen om 11.15 uur richting Nederland.

De jonge olifant werd onderweg verwend met appeltjes om hem kalm te houden, maar hij zag toch nog kans om het plafond van zijn transportverblijf half te verwij­deren. Bij de frans-belgische grens volgde een oponthoud van een paar uur, maar al om 21.40 uur bereikte de karavaan de

hekken van de diergaarde: door het zijhek bij het voedselmagazijn werd het dikhuid­je binnengereden. De aankomst werd ech­ter pas om 22.00 uur verwacht, zodat het welkomst comité nog niet volledig was aangetreden. Het olifantje werd omgedoopt in Ben. Een eerbetoon aan Ben Swaep, onze scheiden­de voorzitter. Ben was bij zijn geboorte voor olifanten­begrippen maar een heel kleintje: hij was 70 cm hoog en woog 70 kg. (Bernhardine was 100 kg!) Inmiddels, op zijn eerste ver­jaardag, is het gewicht van Ben gekomen op 640 kg! En dat terwijl Ben tot nu toe groot geworden is op voornamelijk moe­dermelk. Verwacht wordt dan ook dat het een stevige knul zal worden. Zijn vader is ook al groter dan Ramon nu en zijn moeder is ongeveer even groot als de grootste B1ij­dorpseolifantedame: Sonny. De eerste avond werd de kleine Ben bij Douanita ondergebracht. Daar wilde Ben echter "moedertje" spelen met Douanita en zocht bij haar de moedermelk waarover hij tot dan toe altijd vrij kon beschikken. Douanita was daarvan echter niet gediend en werd ook bang van deze toenadering: zij gedroeg zich agressief tegen de nieuw­komer. Daarom werd Douanita verplaatst naar de leeggevallen box van Anna. Van deze box is het front verwijderd. Ben heeft nu dus de kraam box voor zichzelf. Het duurde vier nachten voordat hij uiteinde-

1 ~ f

J

5

\

~ I I

6

lijk, dodelijk vermoeid, durfde te gaan slapen. Er is ook nogal wat voor hem veranderd, hij was ook nog nooit bij zijn moeder weggeweest. Het publiek komt ook veel dichterbij dan hij in Parijs ge­wend was. De komst van het olifantje heeft ook zijn weerslag op de andere olifanten. Vooral de Ouwe hand se Anka is niet erg verheugd over de plaatsing van Douanita naast haar.

Ben is nog niet getraind. Er zijn wel plannen om hem te wennen om aan de ket­ting te staan. Dat zal vermoedelijk gewoon gebeuren door de Blijdorpse verzorgers. Een en ander hangt ook af van de moge­lijkheden van nieuwbouw van het dikhui­denverblijf.

In zijn jeugdig enthousiasme sjeest Ben achter de verzorgers aan. Het is nogal een klus om de kleine in zijn verblijf te krijgen: hij holt wel achter de verzorgers aan naar binnen, maar ook weer net zo hard eruit wanneer de verzorger het olifantenver­blijf verlaat. Een doordravertje dus.

Zijn voedsel bestaat ondermeer uit rijst met melk, vermengd met bestanddelen van het voedsel dat hij hier vaker te eten zal krijgen. De melk zal waarschijnlijk niet lang meer deel uitmaken van zijn menu want hij gebruikt het om mee te spuiten. Ben blijkt het wel te kunnen waarderen wanneer bix, banaan, appel en peer hem in de mond gestopt worden, maar daarmee kan men natuurlijk niet doorgaan. Ondertussen grist hij het hooi weg van Irma, die de plaats naast hem in de stal bezet. Irma laat zich zoiets niet gebeuren, die wijst de baldadige jongeling stevig terecht. Voor Irma heeft Ben meer respect dan voor de kleine Douanita. Ben blijft zoals het er nu uitziet in Rotter­dam. De samenstelling van de olifanten­kudde heeft op den duur behoefte aan een andere (jongere) man.

.' .. ~J "; ;:" "A.~.~ .Lè __ • __ • ..;;o~~ ..... _ ,!,~!:=':.'

Tenslotte is Dina een dochter van Ramon, dus die is voor haar in elk geval geen goede keus. Bovendien wordt gehoopt dat de aanwezigheid van een andere olifantestier mogelijk wat rivaliteitsgevoelens zal los­maken bij Ramon. Daarvoor lijkt het voor­lopig echter nog wat te vroeg, Ben is nog veel te jong. Als u vóór het olifantenverblijf staat ziet u tegenwoordig van links naar rechts: Ben, Irma, Sonny, Bernhardine, Raya, Anka, Douanitaen Ramon.

RAMON Op 23 februari onderging Ramon opnieuw een kaakchirurgische behandeling. Eind 1984, januari, mei en december 1985 von­den grotere en kleinere ingrepen plaats aan zowel de linker als de rechter slag­tand. De linker slagtand werd in decem­ber 1985 geheel verwijderd.

Een olifantenslagtand heeft geen echte wortel. De slagtand is bij deze wortel hol. In die holte zit pulpa: een goed doorbloed, zacht weefsel dat ivoor vormt. Het ivoor is niet overal even dik. Aan de basis van de tand (bij een olifant vlakbij het oog) is het ivoor dun, aan het eind is het ivoor veel dikker. Het materiaal dat bij de laatste operatie verwijderd werd, toont duidelijk dat de tand naar de basis toe wat wijder uitloopt. Ramon hield na zijn vorige twee rechter­tandingrepen steeds maar last van pus uit de opening waar de slagtand vanonder een huidplooi zichtbaar zou moeten zijn. Die slagtand is er niet te zien. Het plan was om in maart 1989 eens beter te kijken wat het probleem was, maar toen raakte Ramon nèt in een drie maanden durende "musth" periode. Toen dat over was werd de olifant ziek zodat de ingreep nog steeds geen doorgáng kon vinden. In december 1989 zag alles er weer rooskleurig uit en werden de voorbe­reidingen getroffen.

Vereniging vrienden van Blijdorp

Van Hoorn BYe BOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJF

Groenedijk 12 2903 LZ Capelle aan den Ijssel Tel.: 010-4503333 Telefax (010) 4501586

I . i'"

· I

drukkerij

Uw drukstek

bij uitstek

Hoornbrekersstraat 10a-12 3011 CL Rotterdam

Telefoon: 010-4120613 Telefax: 010-4045404

Info: Dhr. J. Stek of R.J. Stek

Het team werd samengesteld uit: Peter Kertesz, een engelse tandarts met erva­ring in tandheelkundige zorg in dieren­tuinen, (hij wordt bovendien aanbevolen door de Amerikaanse tandarts Dr Boyd Welsh, die al 8 maal eerder slagtanden opereerde), chirurg Rien van der Velden van de diergeneeskundige faculteit te Utrecht en het anesthesie team van Peter Stolk. Onder leiding van dierenarts Wil­lem Schaf ten aar en met assistentie van stafleden, fotograaf en verzorgers die bij­eengedromd waren in het verblijf van Ramon begunom 10.05 uur de operatie: Imobilon

Ramon weer op de been

.,. / . \ .../ '''IJ',

~ 'b ., i. 'H ~~ ~ ,

wordt roegedie~~ is e~:na:c~:--' t en tegelijk pijnbestrijdingsmiddel. Tij-dens de rest van de ingreep wordt narco­segas toegediend en zuurstof. Gedurende de behandeling wordt de hartslag geregi­streerd met een heel nieuw apparaat: een sensor wordt geplaatst op het slurf tussen­schot. Deze registreert de hartfrequentie, de intensiteit van de hartslag en de slaga­derlijke zuurstofverzadiging. Voor andere bloedbepalingen werd een "hot-line" on­derhouden met het Sophia kinderzieken­huis. Van deze gelegenheid werd tijdens de operatie tweemaal gebruik gemaakt.

'9

I

10

Ramon valt natuurlijk weer in de ver­keerde hoek en op zijn verkeerde kant en moet dus opgetakeld worden in de zoge­naamde "sternale positie" (dit is te verge­lijken met de sfinxhouding). Dit neemt drie kwartier in beslag. Gelukkig is bij de nieuwbouw van Ramon's verblijf rekening gehouden met deze af en toe noodzakelijke takelkarweitjes, zodat een takel door het dak van het verblijf omlaag kan worden gelaten.

Dan kan de operatie echt beginnen. Er blijkt een grote hoeveelheid littekenweef­sel te zijn gevormd rondom- en voor de toegang tot de slagtand. Uit een kleine opening stroomt wat pus. Als er een sonde wordt ingebracht, volgt er een golf pus. In de diepte kan een harde wand worden gevoeld. Het littekenweefsel wordt weggesneden en in de richting van de slagtand wordt een snee gemaakt van 10 cm lengte. Omdat het weefsel hier en daar verkalkt is, moet er een elektrische zaag aan te pas komen. Dan komt de ivoren tand schacht in zicht. De wand is betrekkelijk dun en van slechte kwaliteit ivoor. De tandholte zit vol met pus tengevolge van de ontsteking. Er is geen gezonde pulpa aanwezig. Dit moet ook de reden zijn dat de tand niet meer is gegroeid.

...... -. l'~ <' '. ;'

" ,,-_~!..V.i,.

Het pus en ontstekingsweefsel worden ver­wijderd, de holte wordt schoongespoeld. Door met de hand te voelen, blijkt dat het ivoorstuk slechts 21 cm lang is. Aan de basis bevindt zich een abces. Het stuk wordt in de lengte in vijf stukken gezaagd en losgebeiteld, zodat stukje bij beetje de tand verwijderd wordt. Dit onderdeel van de behandeling duurt 45 minuten. De ruimte wordt gespoeld en nog eens betast. Er worden geen aanwijzingen gevonden dat het abces bezig was door te breken naar binnen (bijvoorbeeld de voorhoofds­holte) of naar buiten (door de huid). De huidsnede van 10 cm lang wordt ge­hecht met vijf hechtingen van ouderwetse, steriele navelbandjes. Om 14.15 uur krijgt Ramon Revivon toe­gediend om weer wakker te worden uit de narcose. Binnen 7 minuten staat hij weer op zijn voeten en hij laat zich alweer enkele minu­ten daarna het eten goed smaken. Hij krijgt nog antibiotica, waarvan overigens de toediening al begonnen was op de dag voor de ingreep. Inmiddels zijn de hechtingen verwijderd. Dat doen de verzorgers zelf: een hech­tingmesje wordt op een stok bevestigd, een verzorger voert Ramon wat lekkers zodat die dichtbij de tralies komt en de andere verzorger kan de hechtingen lossnijden.

ADRESWIJZIGINGEN DOORGEVEN S.V.P.! Er wordt heel wat verhuisd in ons land en gewoonlijk worden de administratieve gevolgen daarvan probleemloos verwerkt. Toch blijkt het wel voor te komen, dat bij verhuizingen aan allerlei instanties mededeling wordt gedaan van het nieuwe adres, maar dat daarbij net niet wordt gedacht aan het secretariaat van de Vereniging V rienden van Blijdorp. Daardoor bereikt Vriendennieuws de verhuisden niet meer, de acceptgirokaart voor de betaling van de jaarlijkse contributie gaat naar het oude adres en blijft onbetaald, waardoor uiteindelijk een ongewilde afvoering als lid moet plaats­vinden. Daarmee is de Vereniging noch u gebaat! Laat daarom bij een op handen zijnde verhuizing ons secretariaat tijdig weten naar welk adres u vertrekt en per welke datum. Een simpel verhuiskaartje naar het secretariaat van de Vereniging Vrienden van Blij­dorp, Schepenstraat 71 ,3039 Ne Rotterdam scheelt ons veel werk en kosten en u een ongewilde beëindigingvan uw lidmaatschap!

Nieuws uit Blijdorp Blijdorps grootste vis moest onlangs snel naar een andere zwemgelegenheid wor­den verplaatst. De steur zwemt al jaren vredig rond in het aquarium aan de rech­ter ingang van de Rivièrahal. Af en toe werd hij in zijn bestaan gestoord door wat kleine lekkages maar deze konden tot nog toe weer verholpen worden. In februari was het echter goed raak. Door onbekende oorzaak ontstond er een flink lek waardoor het water naar buiten gutste: binnen een half uur stond de bak al voor de helft leeg. In allerijl werden de verzorgers opgetrommeld om het dier van de verstikkingsdood te redden. De vis was vrij snel in een net gevangen, maar waar laat je dit ruim 1. 70 m lange en ca. 30 kg zware dier? Na discussie besloot men de steur in de vijver in het bantengperk te zetten. In dit water zwemmen al jarenlang wat karpers rond, zodat de waterkwaliteit goed moet zijn. Deze plas is ook groot genoeg voor een zo grote bewoner. Ook kan het dier weer redelijk eenvoudig met een net uit het water worden gehaald. De steur zwemt nu dus zijn rondjes in dit buitenverblijf. Het ziet ernaar uit dat de nieuwe omgeving goed bevalt, het dier eet weer als vanouds en op zonnige dagen kun je hem net onder het wateroppervlak zien zwemmen.

Sinds enkele maanden krijgen de flamin­go's in Blijdorp speciale korrels te eten. Deze vervangen het dagelijkse flamingo­papje dat voor de vogels in de tuin werd klaargemaakt. De korrels zijn afkomstig van een diervoederfabriek in Waalwijk en bevatten alle benodigde voedingsstoffen. Het bevalt de flamingo's kennelijk goed, want ze eten nu meer dan vroeger.

Op zaterdag 3 februari is een geelkuifka­ketoe geboren in één van de broedblokken

in de Harencarspelkooi. (Dit is de grote kooi in de Victoriaserre.)

In de reptielenopfok is nu een baby-pan­nekoek- of spleetschildpad te bewonderen. Voor de eerste keer in Nederland en voor zover kon worden nagegaan de tweede keer in Europa, kroop er zo'n schildpadje uithetei. Dit mag een snel fokresultaat genoemd worden: de 4 volwassen dieren zijn pas twee jaar in de tuin. De kleine wordt gevoerd met groenten en fruit en heeft ook al hetzelfde zachte schild als zijn ouders.

Het paartje muismaki's in het nachtdie­renhuis is verhuisd naar de tuin van Arn­hem. Het lukte niet de dieren tot voort­planting te bewegen, vandaar de verplaat­sing. Het verblijf wordt nu bewoond door vier mannetjes van deze soort. Achter de schermen huizen nu nog 3 mannetjes, 4 vrouwtjes en 3 jonge muismaki's.

De kerkuilen die huizen in de ruimte tus­sen de twee roofdierterrassen hebben nu de mogelijkheid om naar buiten te kijken. Er is een kleine gazen kooi voorgezet. Zodra de dieren op eieren zitten zal ook dit worden verwijderd zodat de vogels dan vrij in en uit kunnen vliegen.

I t~:/ f Nieuws uit andere dierentuinen 1 ,/

r

. I

We beginnen deze rubriek vrij dicht bij huis: ARNHEM (Burgers' Dierenpark) meldt de zeker niet alledaagse geboorte van een Aardvarken (Orycteropus afer). Deze merkwaardige diersoort werd voor het eerst in gevangenschap gefokt in Frankfurt (1962) en in Nederland was tot dusverre alleen Artis ooit succesvol met Aardvarkens (eind zestiger, begin zeven­tiger jaren). Jaarlijks worden er over de hele wereld gemiddeld vier of vijf Aard­varkentjes in dierentuinen geboren, maar helaas komt maar een heel klein gedeelte daarvan groot. Vaak toont de moeder wei­nig tot geen belangstelling voor haar jong en moet de kleine met de fles worden grootgebracht, hetgeen in 1969 lukte in de dierentuin van Miami, die later herhaal­delijk jonge aardvarkentjes opfokte. De laatste jaren is de dierentuin van San Antonio op dit gebied het meest succesvol. En nu is het dan de beurt aan Burgers', waar de moeder haar jong wel accepteerde en het nu zelf grootbrengt.

De enige plaats buiten Noord-Amerika, waar Alaska-elanden te zien zijn, is het Wildpark Lünenburger Heide in NIN­DORF. Van de Eland, de grootste herten­soort, is de Alaska-eland (Alces alces gigas) de grootste ondersoort. Het paartje dat nu in Duitsland te bewonderen is, werd in juni 1988 geboren en is rechtstreeks uit Alaska geïmporteerd.

In het nieuwe vivarium van Tierpark Dähl­hölzli in BERN werd in oktober 1988 een termietenvolk ondergebracht. Vanuit het ondergrondse en voor de bezoekers niet­inkijkbare nest, moeten de termieten door doorzichtige glasbuizen hun voedsel halen. Een dergelijke opstelling kennen we uit diverse dierentuinen, die beschikken over bladsnijdermieren, zoals het Noorderdie­renpark in Emmen, maar voor zover be-

kend heeft nog geen enkele dierentuin zich gewaagd aan het houden van termieten. De dieren in Bern behoren tot de soort Macrotermes michaelseni en voelen zich er blijkbaar prima thuis, want de dieren hebben inmiddels een groot deel van het vivarium-gebouw gekoloniseerd en sinds mei 1989 groeit bovengronds de door de termieten gebouwde beluchtingstoren, die nu al meer dan een meter hoog is.

Wat in Blijdorp dit jaar helaas niet lukte, gebeurde in KARLSRUHE wel: de ge­boorte van een IJsbeert je. In deze dieren­tuin zijn nu al heel wat ijsbeert jes geboren en grootgebracht, maar het blijf natuur­lijk een vreugdevolle gebeurtenis, te meer daar nu tegelijkertijd maar liefst vier ver­schillende IJsberinnen elk een jong groot­brengen!

Vorig jaar slaagde een team van de dieren­tuin van TORONTO er in een Liberiaanse mangoeste (Liberiictis kuhni) in handen te krijgen en veilig over te brengen naar deze Canadese dierentuin. Deze soort werd pas in 1957 door de wetenschap ontdekt en het duurde tot 1974 voordat het allereerste vol­ledige exemplaar een museum bereikte. Hetnu in Torontoaanwezigedier(eenjong mannetje) is de eerste vertegenwoordiger van zijn soort die ooit levend Liberia verla­ten heeft. Liberiaanse mangoesten komen alleen in het noorden van Liberia (Gbi N ational Forest) voor en hoewel dit gebied formeel een beschermde status heeft, wordt er wel oerwoud gekapt, hetgeen duidelijk zijn sporen nalaat. Toronto Zoo beoogt een fokgroep van deze bedreigde diersoort op te zetten.

De dierentuin van OKLAHOMA CITY houdt zich o.m. bezig met de fok van kame­leons. Als we bedenken hoe moeilijk het in leven houden van de diverse soorten kame-

/ (;~

'\ .. ",,:~ '-i !&.~'f: ..

r--------------.~1 I

i ~

.T KRAANVERHUUR

vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 4375777* fax 010 - 46212 95

Hoogwerkers. Vorkheftrucks

•• TRANSPORT

vlaardingweg 22 3044 CK rotterdam tel. 010 - 4375777* fax 010 - 4621295

\\ \

I \?

I )

r1 I f:)

1\ , "

••

~I ! ,

14

Het ideale arrangement voor partijen

personeelsfeestjes en

gezelschappen

Diner met avondrondleiding

Voor meer informatie: DIERGAARDE BLIJDORP Van Aerssenlaan 49 3039 KE Rotterdam Telefoon 010 - 465 43 33

leons nog altijd is (dat is ook de reden dat Blijdorp bewust geen kameleons verwerft) mag het zeker opmerkelijk worden ge­noemd, dat men er in Oklahoma City in slaagt om verschillende soorten stelselma­tig te kweken. Vorig jaar kon men een nieuw succes melden: voor het eerst in gevangenschap werden er vier Oustalet's kameleons (Cha­meleo oustaleti ) gefokt terwijl nog meer dan honderd eieren van drie verschillende fokstellen in de broedmachine werden uit­gebroed.

Een andere mogelijke wereldprimeur vor­men de twee Chinese drieklauwen (Trio­nyx sinensis) die in de Lowry Park Zoo in TAMP A (Florida) uit het ei kwamen. Een Amerikaanse primeur vormt het Ba­weanhertje (Cer'I!US kuhli ), dat in SAN DIE GO Zoo werd geboren. De ouderdie­ren werden in 1988 uit de dierentuin van Singapore geïmporteerd.

\kln~Ptiek De Vriend voor uw ogen en oren.

Statenweg 108e - Tel. (010) 466 6052 Walenburgerweg 77 - Tel. (010) 465 49 91

Rotterdam

H. Mourik en Zn Specialist in

Aardappelen, groente en fruit. Vers gesneden rauwkost,

vruchtensalade en stamppotten.

Statensingel127 3039 LJ Rotterdam ~ 010-4661671

~,..i? ), ) r\ L:~ ~]? l~

~l~~i:kk:~~~ te~:~~~~~~:d~i~ -l1î Europese dierentuinen: HAMBURG: 3 \';, Reuzenotters die door de moeder goed ver- # zorgd worden, OOST-BERLIJN: 1 Pant- I serneushoorn - 1 Takin - 1 Kuifhert, ! ~ WEST-BERLIJN:4Witbaardpecari's-1 I. "~ Moerashert, LEIPZIG: 1 Uilekopaap, ~.~ DORTMUND: 2 Reuzenmiereneters - 1 Angola giraffe, WUPPERTAL: 1 Bonobo - 1 Orang oetan - 1 Goudbuikmangabey, KEULEN: 1 Bonobo -1 IJsbeer -Brillen­beren -1 Douc langoer.

boek- en kantoorboekhandel van Setten

Bentinckplein 13 3039 KL Rotterdam tel. 466.54.44

Hobby Centrum Magazijn Blij dorp

Nobeb!"atll2 ~~:~ 3039 SP Rotterdam 4iII!!!! TelefoonOlO-4663 l 80 .... ~

Gereedschappen I]zerwarén' Elektra Sanitair Verf Sleutelservice

DE VERS SPECIAALZAAK VAN BLIJDORP

Dagelijks verse kip en kipproducten. Onze specialiteit:

Boerenkaas, fijne vleeswaren en 1 e soort noten.

LA FROMAGERIE EXCELLENTE Stadhoudersweg 95d

Rotterdam

I I j

/lÎ/<,~' Dierentuinen van de wereld, deel 15 ".. ( GROOT-BRITTANNIE(3)ENIERLAND

I

16

Als een dierentuin-liefhebber de naam EDINBURGH hoort, denkt hij automatisch aan pinguins, Al zo'n 75 jaar geleden, toen arctische pinguinsoorten in Europese dieren­tuinen nog als vrijwel onhoudbaar golden, zorgde een in Schotland gevestigde rederij er voor, dat meerdere transporten pinguins (o,m, Koningspinguins, Keelbandpinguins en Ezelspinguins) in de Edinburgh Zoo arriveerden en de daar aanwezige lucht werd door de gevoelige vogels blijkbaar voldoende zuiver bevonden om er uitstekend te acclimatiseren, In 1919 kwam hier de eerste koningspinguin uit het ei (wereldprimeur) en sindsdien geldt Edinburgh internationaal als een van de grootste pingujnproducenten, Tegenwoordig zijn het vooral de Ezelspinguins die zich in grote getal en voorplanten en

Ingang van Edinburgh Zoo

vanuit Edinburgh hun weg vinden naar andere dierentuinen over de hele wereld, Een van de grootste attracties van deze Zoo is de "pinguinparade", waarbij de grote groep pinguins in een lange rij tussen het publiek door de dierentuin wandelt. Maar deze 32 ha. grote dierentuin heeft zijn (jaarlijks ruim 400.000) bezoekers natuur­lijk veel meer te bieden dan pinguins. Allereerst is er het naast de ingang gelegen Carnegie Aquarium (geopend in 1927), waarna de bezoekers op zijn wandeling tegen de heuvel op (er moet flink geklommen worden!) vrijwel alle klassieke dierentuindieren kan bewonderen. Een deel van de verblijven is uit de rotsformaties uitgehouwen, o.m. voor de zeeleeuwen en grote katachtigen. De wilde kolonie Nachtreigers is terug te voeren op enkele uit een volière ontsnapte vogels, die zich in 1939 vrij op het dierentuin­terrein vestigden en er begonnen te nestelen. Tot de opvallende diersoorten behoren een fraaie fokgroep Litschie-waterbokken, een fok groep Duikertjes en als grote bijzonderheid fokt men hier al sinds 1967 Helmcasua­rissen. Tot de meest recente nieuwbouwprojekten behoort moderne behuizing voor een fokgroep Gorilla's, waarin voormalige Rotterdammer "Sam-Sam" de scepter zwaait en inmiddels bewezen heeft zijn verplichtingen voor de instandhouding van zijn soort plichtsgetrouwen met succes te vervullen.

: ~ I

Cf'!

r.: (.

De dierentuin wordt geleid door de in 1909 opgerichte Royal Zoological Society of Scotland en bezit naast de in het aquarium getoonde vissen en ongewervelden ongeveer 75 zoogdier- en ruim 100 vogelsoorten, alsmede ca. 35 soorten reptielen en amfibieën. Wie ooit in Schotland komt moet zeker niet nalaten om de dierentuin van Edinburgh een bezoek te brengen.

Minder uitgebreid en bekend is de dierentuin van GLASGOW, al timmert ook deze Zoo in toenemende mate aan de weg. De Calderpark Zoo werd in 1947 geopend en beslaat thans ongeveer 15 ha: (nog zo'n 26 ha. is aanwezig voor uitbreidingsplannen). De dieren­collectie is bescheiden: in totaal ongeveer driehonderd dieren in zo'n honderd verschil­lende soorten. Desondanks trekt de tuin jaarlijks ca. 140.000 bezoekers, aan wie de Zoological Society of Glasgow & West of Scotland tracht "iets van hun bezoek mee te geven": het woordje educatie staat hoog in het vaandel van deze Zoo. Tot de in Glasgow aanwezige diersoorten behoren Witte neushoorns, Pater Davidsher­ten, diverse soorten primaten en katachtigen. Een van de nieuwste verblijven is een gebouw met twee zeer ruime buitenverblijven van ongeveer 0,4 en 1,2 ha. voor een groep Kraagberen.

Entree van Calderpark Zoo in Glasgow

Niet ver van Glasgow en Edinburgh bevindt zich het Safari and Leasure Park, gelegen in BLAIR DRUMMOND bij Stirling. Dit privé-park is alleen gedurende het zomersei­zoen geopend en ontvangt dan ongeveer 150.000 bezoekers op het 48 ha. grote terrein. Ruim tweehonderd dieren in meer dan dertig verschillende soorten zijn hier te zien. Het park werd geopend in 1970 en huisvest vooral Afrikaanse diersoorten als Leeuwen, Witte neushoorns, Giraffen, Nijlpaarden en Chimpansees.

! J

L ~ " "t' i ',' I ~~~ i~

Ook het Highland Wildlife Park in KINGUSSIE is 's winters voorhet publiek gesloten, - 11, Dit 105 ha. grote park specialiseert zich in inheemse (c.q. Europese) diersoorten en \r wordt net als Edinburgh Zoo gerund door de Royal Zoological Society of Scotland. Dit is \ geen conventionele dierentuin maar meer een natuurreservaat, dat in twee secties is ~ verdeeld. Het grootste deel (80 ha.) wordt door de bezoekers per auto bezocht, vanwaar-uit de grote, grazende dieren bekeken kunnen worden. Bovendien is er een sectie, waar de bezoekers te voet langs kleinere verblijven en volières wordt geleid. Het park werd in 1972 geopend en in 1986 door de Royal Zoological Society of Scotland overgenomen. Vanuit de auto krijgen de (jaarlijks) 85.000 bezoekers Edelherten, Wisen­ten, Alpensteenbokken, Reeën, Moeflons, Przewalskipaarden en Schotse hooglandrun­deren te zien. In het "conventionele" deel van het park zijn o.m. Wilde katten, Bevers, Wolven, Lynxen, Poolvossen, Marters, Otters, Bruine beren, Dassen, Sneeuwuilen en Arenden ondergebracht.

Een van de grootste aquaria in Groot Brittannië is sinds 1896 te vinden in het Marine Biological Station in MILLPORT, dat uitsluitend lokale soorten zeedieren tentoonstelt. Het aquarium beslaat ongeveer 200 m2 en is gezamenlijk eigendom van de universiteiten van Londen en Glasgow. Wetenschappelijk onderzoek vormt de hoofdmoot van alle activiteiten, maar bezoekers (jaarlijks maken 15.000 aquariumbezoekers de oversteek naar het eiland Cumbrae) zijn (behalve op zondag) welkom in het aquarium.

In 1979 werd in OBAN het Sea Life Centre voor het publiek opengesteld; een modern opgezet aquariumgebouw met een buitenbassin voor Zeehonden, Gedurende de winter is het aquarium gesloten. Net als in Millport worden hier diersoorten gehouden die afkom-stig zijn uit de wateren rondom de Britse eilanden. Als gevolg van het grote succes van dit aquarium werden aan de Engelse zuidkust inmiddels twee vergelijkbare aquaria il

geopend: het Weymouth Sea Life Centre in Dorseten het Portsmouth Sea Life Centre op de Clarence Esplanade in Southsea, Hampshire.

De dierentuin van BLACKPOOL beslaat 13 ha. en wordt jaarlijks door meer dan 300.000 mensen bezocht. Ongeveer 40 soorten zoogdieren en 75 vogelsoorten (plus nog enkele reptielen) vormen de collectie, waaronder kangoeroes en Arabische gazellen die tot de specialiteiten gerekend worden. Deze moderne stadsdierentuin werd in 1973 geopend op een blijkbaar zeer vlak terrein. Door het uitgraven van grote watervogelvijvers en basins voor zeeleeuwen en pinguins kwam grond beschikbaar die elders in de tuin werd benut voor het aanbrengen van heuvels, zodat het terrein inmiddels een wat meer afwisselend beeld biedt. Een gebouw voor grote zoogdieren huisvest Witte neushoorns, Olifanten en Giraffes, er is een grote doorloophal met tropische vogels, een mensapenhuis met o.m. Gorilla's, rotsen voor grote fokgroep Gemzen en Manenschapen en in de watervogelvijvers een serie eilanden voor Gibbons. Elders in de stad Blackpool bevindt zich binnen de beroemde Blackpool Tower een van Engelands grootste aquaria. Voordat de nieuwe dierentuin werd geopend fungeerde deze instelling tevens als dierentuin voor Blackpool, een functie die de huidige Zoo terecht heeft overgenomen, zodat het aquarium zich helemaal kan richten op waterdie­ren.

. 19 '

J

20

1 ' . 1\

Zeeleeuwenbasin in Blackpool Zoo

Flamingo Land in MALTON is een privé-onderneming die gedurende het zomerseizoen ruim vierhonderdduizend bezoekers trekt. Het park meet 145 ha., waarvan de Zoo er 40 voor zijn rekening neemt. De overige oppervlakte wordt ingenomen door een kermis en andere pretpark-attracties. Met meer dan duizend dieren in ruim 150 verschillende soorten mag de dierencollectie vrij aanzienlijk genoemd worden, maar het zal duidelijk zijn dat u hier geen bijzonderheden hoeft te verwachten.

Ondanks zijn geringe grootte (1,8 ha.) trekt HAREWOOD Bird Gardens (niet ver van Leeds gelegen) ongeveer 230.000 bezoekers, die er een kleine 200 verschillende diersoor­ten te zien krijgen, grotendeels uiteraard vogels, waaronder vele met uitsterven bedreigde soorten. Zowel in WASHINGTON (Washington Waterfowl Park; 42 ha. en goed voor ruim 60.000 bezoekers) als in MARTIN MERE (bij Omskirk; 146 ha. en per jaar door bijna 130.000 mensen bezocht) zijn "filialen" van de Wildfowl Trust in Slimbridge te vinden. Met elk meer dan honderd verschillende (water)vogelsoorten in de collectie zijn beide instellingen zeker een bezoekje waard. Overigens vindt u Martin Mere als gevolg van plaatsgebrek op het landkaartje simpelweg aangegeven met M.M.!

De grote stad MANCHESTER bezit geen dierentuin meer; met financiële steun van de stad heeft de plaatselijke universiteit in het Manchester Museum hetCannon Aquarium and Vivarium ingericht. Op ruim 300 m2 is hier een veertigtal soorten reptielen, amfibieën en vissen te bewonderen. Geopend in 1964 trekt het Cannon Aquarium ondanks de bescheiden afmetingen en dierenverzameling toch rond 200.000 bezoekers per]aar.

Overigens was er vroeger wel een bekende dierentuin in Manchester te vinden: de al in 1836 voor het publiek geopende Belle Vue Zoo ontwikkelde zich tot een internationaal bekende dierentuin, waar in de loop der tijden veel bijzondere dieren te zien zijn geweest, maar die in 1977 zijn poorten moest sluiten.

Op het eiland MAN bevindt zich in Ballaugh het Curraghs Wildlife Park, bestaande uit 10~ ha. dierenpark en 75 ha. vogel- en plantenreservaat. In totaal 130 verschillende diersoorten worden jaarlijks door ruim 50.000 bezoekers bewonderd. Het Wildlife Park werd in 1965 geopend en ligt aan het TT -circuit. Vogels vormen met honderd soorten de hoofdmoot, maar ook apen, zeeleeuwen, herten, poema's, kangoeroes, tapirs en otters zijn aanwezig.

Slechts 0,5 ha. groot is het Marineland and Oceanarium in MORECAMBE (geopend in 1964) dat zo'n 150.000 bezoekers ontvangt. Voornaamste attracties vormen de dolfij­nenshows, maar ook zeehonden, zeeleeuwen, pinguins, alsmede aqaria en terraria zijn hier te vinden.

De graaf van Derby is de eigenaar van Knowsley Safari Park in PRESCOT (160 ha.; 300.000 bezoekers), slechts acht mijl van Liverpool, met de gebruikelijke dieren als leeuwen, Afrikaanse olifanten, zebra's, giraffen, witte neushoorns en nijlpaarden.

Een klein vogel park (3 ha.) is te vinden in RAVENGLASS (Muncaster Castie Bird Gardens); in SOUTHPORT bestaat een bescheiden dierentuin van 1,8 ha.

Bavianenrots in Flamingo Land, Malton 21

,"1r ~' ' -'I

tr 1iI In"U~~:(N::rl~~~-iS de BELFAST Zoological ::dens de enige zoölogische 1 instelling. Deze gemeentelijke dierentuin meet 24 ha. en bezit ongeveer honderd ver­schillende diersoorten, voornamelijk zoogdieren (46) en vogels (44). Geopend in 1934 als privé-onderneming ging deze Zoo in 1962 over in gemeentebezit. De laatste jaren is men druk doende om de Bellevue Zoo om te toveren in een moderne, bezoekwaardige Zool­ogical Gardens.

22

In 1987 werd hier een nieuw gebouw voor olifanten, giraffen en zebra's met grote buiten perken in gebruik genomen en in 1988 kregen de drie Indische olifant-dames gezelschap van een volwassen bul uit Leipzig.

In de republiek IERLAND zijn slechts twee dierentuinen te vinden, die beide worden gerund door de Royal Zoological Society of Ireland. De Zoo van DUBLIN is op twee na de oudste dierentuin van de wereld: de opening vond plaats op 1 september 1831. Dublin Zoo ligt in Phoenix Park en beslaat 13 ha. De dierencollectie omvat voornamelijk zoogdieren (ruim 60 soorten) en vogels (bijna 100 soorten). Voor de show houdt men dan ook nog een paar reptielen (veel eenlingen en dus ook geen fok) en vissen. Plannen voor een echt aquariumgebouw zijn in ontwikkeling. Maar het zijn toch vooral de zoogdieren die de internationale status van Dublin Zoo bevestigen en alle "klassiekers" zijn er dan ook aanwezig: Afrikaanse olifanten, Witte neushoorns, Nijlpaarden, Giraffen, Tapirs, IJsberen, Mensapen, etc. en men fokt er o.a. Vari's, Wanderoes, Siamangs en Sneeuw luipaarden.

IJsberen in J)ublin Zoo

- . è

DE 800.000 ADRESSEN VAN

MULTIMAIL IMiI'II~U,"_ het modem geoutilleerde mailingbureau in 't hart van bedrij­

vig Nederland: Rotterdam! Alle denkbare (en soms ondenkbare!) adressen zijn direct beschikbaar voor het adresseren van uw mailings. Naar 2255 zelfstandige apotheken ol 165 deurwaarders. Naar 6410 groenteboeren ol 10 wapen·en munitielabrikanten. Kortom, naar bijna 16OO(!!) verschillende adresgroepen.

100000 MAILINGS IN 24 UUR OP OE POST'

Dat wordt geregeld' Want MultiMai l levert niet alleen adressen. Ook het gehele traject van vouwen, insteken, adresseren en ter post bezorgen wordt door MultiMa il verzorgd . Overigens. kleinere aantallen zijn even welkom en worden met dezelfde zorg behandeld'

BEHEER VAN UW ADRESSENBESTAND

Er is nog ruimte op de computer van MultiMail voor het beheren van uweigen adressenbestand . Dat is praktisch, want dan bent u verzekerd van up·to-date adressenlijsten, die u meteen kunt inzetten voor uw mailings.

DE 3 P' S VAN MUL TlMAIL

IQH;jII. alle technische facilit~iten onder één dak: adresseren op che-shire/davac of zelfklevende etiketten, prepostale verwerking, insealen, vacumeren, verpakken, enz ., enz.

I "vliegensvl~g mailen" is het motto van MultiMail. Daar zijn al onze medewerkers op getraind.

IQ;j'''i:jMi~il door een goede organisatie, kunnen wij efficiënt werken . En dat 11 merkt u in de kosten. Het dagelijks bij de PTT aanleveren van gigantische

. ' Dat kan oplopen tot een totaal korting van wel 10%' I ~

' hoeveelheden post, levert bovend,en een belangrijk porto·voordeel op.

-~ ,'.,. , ~;;f!;;;;iJiri / ' VUtf~VÛA,e VVtIJi,~ Vvt.d

~ Kipstraat 35·37 - 3011 RS Rotterdam

,~,~ • --2~~~~14697~axOIO - 4142998_X-_ -t..GJ • WIJ verzoeken u ons per omgaande volledIge dok u

lil csi'_ ~:oo.~,,~=m:::~: . Adressenburo ~a Ta v - Tel --Dlrectma,l ~ Fax Telex

~ Deze bon ,n ongefrankeerde enveloppe zenden aan ~ Mult,Ma,lBV Antwoordnummer3027 .3000WB Rotterdam 23

24

_l::::==b=a=s=i=1 =o~a VANHOGENDORPLAAN1~ 3135 BJ VLAARDINGEN

Voor informatie:

~ 010-4705620 B.g.g.010-4712474

DAK BEDEKKING RENOVATIE ISOLATIE REPARATIE ONDERHOUD

alle soorten zinkwerken!

DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!

Oh"!' UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman ~/~ ~ Noorderhavenkade 27a, 3039 RD Rotterdam, Tel. 010 - 466 62 77

Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies. Informatie over: het O.R.V. depositofonds (= verzorgingsfonds) de N.V.V.O. natura (gezins, kinder (tot 20 jaar) en per persoon), aanvullende-, senioren - (tot 83 jaar) en monumentenverzekeringen. Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.

Vooral •

UlV snIppen.

BANKMEES & HOPE

t~~?'(It' De relatie met de Rotterdamse Diergaarde mag innig genoemd worden: in Dublin zijn rt heel wat uit Rotterdam afkomstige dieren te zien, zoals in Blijdorp geboren Gorilla's en een Orang oetan. Dublin zit ook (steviger dan welke andere Europese dierentuin ook) in het "uitleen"-circuit: in 1986 logeerde hier een paartje Reuzenpanda's, in 1987 logeerde er een paartje Gouden stompneusapen uit China en in 1988 zorgde een tweetal Koala's uit San Diego voor grote bezoekersaantallen. Noch Gouden stompneusapen noch Koala's waren ooit eerder levend in Europa te zien geweest! Zoals zo veel "bejaarde" dierentuinen kampt Dublin Zoo met financiële problemen: de meeste gebouwen zijn oud en de noodzakelijke reparaties en moderniseringen kosten handenvol geld. De geringe oppervlakte van de Zoo (en het grote aandeel van waterpar­tijen daarin) maakt het alleen nog maar moeilijker om aan de huidige dierentuineisen te voldoen. In dit besef besloot men elders een tweede, grotere dierentuin voor het fokken van bedreigde diersoorten in te richten. Als uiteindelijke plaats werd gekozen voor het eiland FOT A, vlak bij de stad Cork. Het Fota Wildlife Park meet 28 ha. en werd in 1983 voor bezoekers opengesteld. Dat het park aan de verwachtingen voldoet bleek al in 1984, toen hier voor het eerst in Ierland een nest Cheetahs ter wereld kwam en gedurende de

Cheetahs in het Fota Wildlife Park eerste jaren werden er in totaal al meer dan vijftig van deze katachtigen geboren. De dierenverzameling is (nog) bescheiden (in totaal bijna honderd soorten zoogdieren en vogels) maar in ruime perken of op eilanden krijgt men hier o.m. giraffen, zebra's, kangoeroes, herten, antilopen (Algazelles), pinguins, verschillende apen soorten en natuurlijk Cheetahs te zien.

Lex Noordermeer

'j

I )

i25 /

26

//. ,.

KORTE GESCHIEDENIS JlBR

ROTTERDAMSCHE DIERGAARDE van hare opriohting af tot 1 Januari 1869.

BU het meerenJeel der ingezetenen van Rotterdam, zal de herinnerinO' noO' wel levendig zïln, dat ruim twintig

b b "

jaren geleden, laag gelegen weilanden zich uitstrekten tot

dic.ht onder de Delftsche Poort; Jat toen de eerste groote verandering op die gronden plaats had uoor den aanleg van (Iell Hollandsc.hen Spoorweg en het bouwen van het fraaie Station, voorzien van een ruim plein, hetwelk later door

eenig pbntsoen in den vorm vall t.uintjes werd aangelegu, terwijl wegens den modderachtigelI toestand van uen bodem

eene waterkom werd gegraven. Een gedeelte van dat plein, een dezer tuintjes met

Je waterkom, werd in het begin van 1855 als eene geschikte gelegenheid ter voldoening aan eene hartstochtelijke liefhebberij in levende dieren, in gebruik genomen door de Heeren 1". VAN DER VALK, beambte aan het Station en G. Y. H. VAN

DEN BERGH. De Hollandsche Spoorwegmaatschappij liet hen vrij begaan. Dit plekje werd al spoedig door het publiek

bestempeld met den naam van Spoorbo8chje of Spoortuintje. De verzameling dieren breidde zich langzamerhand uit,

de waterkom werd in een eendenv\iver herschapen, er kwam een hek om het tuintje.

" ~ \~.

ln Januari 1856 werd de Heer s. 1. ROOSDORP be­noemd tot Chef van het Station en sloot zich aan Jie twee Heeren aan j door zijne bemiddeling werd door de

Hollandsche Spoorwegmaatschappij deze grond ter vr~ie be­schikking aan hen overgelaten j het tuintje werd in het volgende voorjaar uitgebreid en de omrastering van den vijver vergroot. Intusschen voegde zich nog de Heer 1. Y. SCHEFFEK

bij het genoemde drietal. Op 15 A.pril 1856 huurden zij een aangrenzenden tuin

met koepel, vereenigden uezen door een dam met het tuintje en sloten hun grondgebieu af met een hek, dat op het Stationsplein uit.kwam. De koepel diende tot sociëteit en restauratie. Hoewel er steeds tot bezichtiging gelegenheid was

gegeven, werd nu den geregelden toegang tot den tuin

verleend tegen eene contributie van f 10.- 's jaars en iu korten tijd bedroeg het getal contribueerenden ongeveer 400.

Op 26 Mei van het7.elfde jaar dienden der.e vier Heeren een adres in aan het Gemeentebestuur en verzochten zij

om op der.elfde plek eenc eigenlijke Diergaarde t.e mogen oprichten.

Zij verkregen die toestemming van Burgemeester en Wethouders op den 4den Augustus j en wendden zich toen

tot Je Hollandsche Spoorwegmaatschappij met een adres, om het bovengenoemde stuk grond, uat zij tijdelijk in gebruik hadden ontvangen, voor een onbepaalden tijd te mogen

behouden. Het getal leden bedroeg nu vijfhonderd. Onder hen waren velen die dezelfde wenschen tot uitbreiding koes­terden als deze vier Heeren, wier verlangen het was om werkelijk eene Diergaarde in optima forma nabij de stad

Rotterdam te doen verrijzen, een denkbeeld, dat trouwens reeds in 1852 bij eenige ingezetenen was opgekomen en

dat de Heeren A. w. VAN DAM alhier en 1. D. ZOCHER

te Haarlem, door -het ontwerpen van plannen voor de ge­bouwen en voor den aanleg van den tuin, ofschoon zonder gevolg, tot we7.enlijkheid hadden trachten te brengen.

27

Op het genoemde verzoek van de Heeren eigenaars van het Spoortnintje, werd door de Hollandsche Spoorwegmaat­schappij den 29sten November goedgunstig beschikt.

1\fiddelerwijl hadden zich de Heeren J. VAN DER

HOOP IAC.ZN., H. VAN RIJCKEVORSEL en lOOST VAN VOJ,l,EN­

HOVEN vereenigd om, in overeenstemming met die plannen ~ te trachten eene Commissie te vormen uit belangstellende ingezetenen bestaande, en te beproeven het benoodigde geld bijeen te brengen. Aan dit driemanschap sloten zich nog de Heeren Mr. N. I . A. c. A. HOFPlIAl\"N en A. R. DUNLOP

aan , die allen te zamen een vast plan beraamden. De hoofdinhoud van dit plan was het maken van een Dierentuin op grootere schaal, in de nabijheid van het Holl. Spoorweg­station, met ruime gelegenheid tot latere uitbreiding ; het daarin opnemen van het bestaande dierentuintje met overigens geheele onafhankelijkheid; hei verkrijgen van een kapitaal van minstens f 200000 . tot aankoop van terrein en tot bestrijding der kosten van aanleg en het maken van gebouwen.

Spoedig breidde zich deze Commissie uit en voegdc er zich nog een zevental Heeren bij : de Heeren J AMF.S SlUT\{ ,

C. SCHADEE, P . H . lfARTIN, J . DE BRUYN, S . B . CRIEJ.­

LAERT, H. J . HOOGEWEEGEN en J. VAN HOBOKEN \' A X

CORTGENE .

De eerste bijeenkomst van dit twaalftal Heeren had plaats op 21 November. De beraamde plannen werden goedgekeurd en op 28 November, 12 en 19 December hadden verdere bijeenkomsten plaats. De Commissie had zich intnsschen nog uitgebreid , en nadat zich een tweetal had teruggetrok -ken, bestond zij uit de een en twintig Heeren, wier namen als Commissie van Oprichting vermeld zijn op de late bladzijde van dit Jaarbericht.

Tot de voornaamste werkzaamheden dezer Commissie behoorde het beramen van middelen om het benoodigde kapitaal voor zulk eene onderneming bijeen te brengen , het doen eener keU7.e, hetzij in de onmiddelijke nabijheid

ATELIER ES I E 8erke nd aa l 157 307 5 XD Rotterdam te l. : 010 - 4324693

portretopdrachten - ontwerpen

Ferd inand Sikke n Joyce Turek

SCHILDERIJEN AQUARELLEN GRAFIEK KERAMIEK

Is uw huidige telefooncentrale te klein? Of aan vervanging toe? Bel meteen naar TELEMATE 010· 4128359 voor een vriibl ii' vende offerte. Ook voor autotelefoon, mobi· lifoon, fax, antwoordapparaten, doormei· ders, bedriifsalarmkiezers, faxselect (de slimme schakelaar die uw faxliin weer bruik· baar maakt voor telefoonverkeer) ziin wii de iuiste leverancier. ï,-, ,-,-n'Îï,-

I C LCII IIÎ I C TELECOMMUNICATIE ARCHITECTUUR Telefooncen trales NKT / KEMA qekeurd Ge,e,commee,de merken O .Q .

PHILlPS SIEMENS AEG

H. VAN DONGEN STALENSTEIGERBOUW BV

MONTAGE EN DEMONTAGE VERHUUR - VERKOOP

ADVIES

Ohmweg 6 -Spijkenisse -Tel. 01880 -18133

._B __ U_N_I_N_G __ H __ I _N __ T_E_R_I_E_U __ R--:i:::::{!J .

Met zorg geSelekteerdl1

't M oet m ooi zijn. M aar ook van het a lle r.~ hoogste kwalita tief niveau . Z o voeren W IJ

=:~:~~~i.

U zoekt een spaarvorm die goed voor uw geld zorgt.

Als u spaart, kiest u natuurlijk de spaarrekening die u het meeste ople­vert. Bij ons vindt u spaarvormen die uw spaargeld snel laten groeien: spaarrekeningen waarbij uw tegoed altijd opvraagbaar is, ---'.=--­spaarrekeningen met vaste looptijd en hoge rente, en ver- Ei schillende soorten waardepapieren.

Geïnteresseerd? Op onze kantoren vertelt men u er verenigde

graag meer over. spaarbank

De Verenigde Spaarbank doet meer.

van het Spoorwe1:,rstatioll, hetzij elders, van een terrein, dat. de meeste geschiktheid en genoCr,oozame uitgestrektheid voor eene uitgebreide Diergaarde bezat en het sluiten van over­eenkomsten met de eigenaren tot eventuëlen aankoop dier gronden en landerijen.

Na vele besprekingen werd het plan eener rentelo07,c geldleening groot f 300000 vastgesteld, te plaatsen in

aandeelelI van f 1000, f 500 en f 250; de voordeelen Illk'lraan verbonden werden op de volgende wijze bepaald.

De inschrijvers · voor éen of meer aandeelen zouden

rechtens lid zijn der Vereeniging en vrijgesteld worden van de betaling der entréegelden.

De inschrijvers voor aandeelen van f 1000 of VRn f !"l00 r.ouden, mits bezitters blijvende van hun aandeel,

geene jaarlijksche contributie betalen, terwijl die vall f 250 ecnc jaarlijksche vcrmindering van f 10 der cont.ribut.ie :l,Qunen genieten.

Hij eigendomsovergang van aandec!cn zondc aan ncn Hieuwcn eigcnaar van ecn aandeel van f 1000 geheclp vrij­

<lom, aan dien van j' 500 eenc jaarlijksche verminncring van j 10.- en altll dicn van f 250 eene jaarlijkschc vcr­

mindering van / 5.- hunncr contributie verlcend wordcn. Vervolgens werd bcsloten, dat de jaarlijksche contribu­

tie van elk lid r.oude zijn f 25 en de entrée f 1 0; dat de storting der ingeschrcvene geldcn in termijnen van 20 % zoude plaats hebben; dat de entréegelden der · leden tot uitloting van aandeelcn bcstemd zouden zijn; dat gedrukte

lijsten van inschrijving zoudcn verspreid worden onder de ingezetenen en dat de Leden der Commissie zich de moeite zouden getroosten in de verschillende gedeelten der stad in

persoon rond te gaan ter aanbieding dier lijsten. Dit geschiedde voor de eerste maal op 6 Januari 1857,

en velen hunner zullen zich nog wel herinneren hoe gereeden ingang bij sommige inge7,ctenen het denkbeeld tot intee­kening in deze lcening vond, hoe bij anderen die poglllgen

32

wnder eenige vrucht gedaan werden en na hllrhaliug 7.elfs

bleven. mislukken; hoe onder de Leden de7.er Commissie

vooral de Heer H. VA~ RUCKEVORSEL uitblonk, die door

:t,ijne eigenaardige l)ersoonlijkh~id de ingezetenen en vooral den gegoeden burgerstand wist over te halen tot deelneming,

overal inschrijvers vond, in korten tijd wonderen deed.

Met het oog op het spoedige slagen in dezen, dat stellig

voor een groot gedeelte moet worden toegeschreven aau de

onvermoeide pogingen dier Heeren, achten wij het een plicht.

hunne namen zooals zij ûch in zes subcommissiën hadden

verdeeld, hier te vennelden.

Het waren de Heeren: 1. Mr. HOl'l'MANN, HOOGEWEEGEN , MEES;

2.

-t. 5.

BREUKELJ.fAN, DE KUUPER, V. RIJCKEVORSEJ.;

DE BRUlJN, JACOBSON, VI.IERBOOlll;

HO]<'FHAN, VAN SCHEI.LE, S)(ITR;

DUNJ.OP, V. D. HOOP. VERBRUOOE; 6. CRIEJ.l.AERT, V. HOBOKEN, JOOS'1' v . VI)1.LENHOVEN.

De ('JÜmmissie ha{l intusschen voor het terrein hare

keu:r.e ,bepaald op de weilanden van den Coolpolder tusschen

K rul'3kade en Hollandsehen Spoorweg, en het derde boven­

genoemde voorname punt hunner werkzaamheden, het slui­

ten Val! overeenkomsten met de eigenaren dezer gronden

tot een goed einde gebracht. De Heeren c. SCHADEE en

J . H. lllNDEROP J.ZN., de voornaamste eigenaren dezer

gronden stemden in den verkoop toe; de heer SCH.mEE stelde

echter als vomwaarde, dat er aan de Kruiskade een in- en uitgang voor de leden van den tuin zou gemaakt worden

cu dat eene strook grond tegenover zijn woonhuis gelegen,

Haar zijn goedvinden beplant zou worden, om te voorkomen

Jat hem het geûcht in de Diergaarde te eeniger tijd zou

ontnomeu· wordeu ., waar tegenover hij den prijs van de 4

bunders land laag berek~nen zou; eveDZOO we,d met ~nige

andere ingezetenen, die eigenaren waren van klell\e tusschen­

liggende strooken ~ond, .of met rcchthel)benden qp e.rfdienst-

baarheden of op overpaden, en met den Raad van Admi­

nistratie der Hollandsche Spoorwegmaatschappij als eigenaar

van eene strook grond, die van het Station naar den tuin

wu leiden, over ingebruikgeving overeengekomen. Zoo werden dan 9 bunders 33 roeden aangekocht voor j 77000.

De plannen moeten wel goed beraamd, de voorberei­

clende werkzaamheden wel in groote overeenstemming ge­

schied zjjn, dat men na de4de bijeenkomst in het laatst

van December slechts nog twee ver~aderingen in Maart noollig

oordeelde en op den 2711en dier maand reeds de eerste ver­

gadering van aandeelhouders kon bijeenroepen. Zij had plaat~

ties middags ten 12 uren in de Zaal van de Maatschappij t.ot Nut van het Algemeen, onder voorûtterschap van dell

Heer J. VAN DER HOOP JAC. ZN. en werd bijgewoond door

220 aandeelhouders.

De Voorzitter opende de vergadering met een uitvoerige

toespraak, deelde mede, dat, hoewel eerst in het begin van Ja­nuari de gelegenheid tot deelneming aan de geldleening was

geopend, er nu reeds voor f 292,500 ingeschreven was ell d\l~

veilig kon voortgegaan worden met verwezenlijking der groote

plannen tot stichting eener Diergaarde. Daarna nam de 2dc

Voorzitter, de Heer VAN RIJCKEVORSEL het woord ell bracht den

wakkeren Burgers van Rotterdam den hartelijksten dank,

vooral den middelstand , die door woord en daad getoond had

7,oozeer te zijn ingenomen met de zaak.

De Statuten, door het Lid der Commissie Mr. N . J.

HOFFMANN samengesteld, werden nu in behandeling geno­

men en in de eerste lilaats art. 11, handelende over de benoeming van het Bestuur, waarbij vastgesteld werd, dat

hetzelve uit niet minder dan 10 en uit niet meer dan 30 leden

zou bestaan en gekozen moest worden door de aandeelhou­ders uit hun midden. Na goedkeuring van dit artikel,

werd bepaald, dat het Bestuur uit 25 leden zou bestaan en

werden 4 stembureaux uit de Leden der Commissie samen­

gesteld, die zich belastten met de stemopneming. De uit.-

.. ~

33

34 >,

slag dezer stemming vindt men op blz. 1 van dit Jaar­

bericbt.

De voorloopige Commissie werd hierna ontbonden. De

overige artikelen van de Statuten werden nu besproken

en na een paar kleine wijzingen in de redactie werden zij

aangenomen. Ten gevolge van een door den Minister van

Justitie gemaakt be'lwaar, werden op een in Augustus gehou­

den algemeene vergadering de Statuten gewijzigd en b~j

Koninklijk besluit van 15 September 1857 (Staatsblad N°.

109) de Vereeniging als regtspersoon erkend.

Nadat bepaald was, dat in de volgende maand de eer­

ste ballottage bij eenvoudige meerderheid van st.emmen plaats

wu hebben van hen die lid van de nieuwe Diergaarde wenscllten te worden, werd deze merkwaardige vergadering

gesloten (1) . Weinige dagen daarna was de leenin'g volgeteekend en

bedroeg dus het totale cijfer waarmede de zll<'lk begonnen

werd f 300000, bijeengebracht door 635 aandeelhouders,

waaronder 8 donatrices, die voor ll<'lndeelen hadden in­

geschreven. Van die oorspronkeLjke inschrijvers, die stichters der

Diergaarde heb ik hierachter in alphabetische orde de namen

vermeld, want hoewel in de ledenlijsten in het begin van

dit Bericht de aandeelhouders zijn aangewe7.en, vindt men

daaronder velen die in lateren tijd door koop of erfenis aan­

neelhouders zijn geworden en uus niet tot de oprichting

hebben bijgedragen of medegewerkt, doch ontbreken er ne namen van hen die sedert overleden. zijn of om andere

redenen opgehouden hebben tot de inrichting in betrekking

te staan welke zij hielpen tot stand brengen. Eere wien eere toekomt.

(I) F..en uitvoerig verslag van al bet gC!'prokene op deze vergadering

"indt men in de N. Rotterd. en in de Roet"'. C.ura .. e van 28 Maart 1857.

", \ . '\

\ .,:;';,J'{, ._-, \~ ti

. . ~' Het Bestuur snmengesteld zooals vroeger gezegd IS UIt "-

het 7,cldzame hooge cijfer van 25 leden, verdeelde zich iJl ~\~ H oof'dbestuur en 4, Subcommissiën, 6éne voor de dieren, éélle

voor de gebouwen, ééne voor den tuin en é6ne voor ûe 1 Sociëteit, en benoemde één der leden, den Heer P. H . MAR'l'CN , .....

t~)t. Directeur.

Gelukkiger kew,c had in de gegeven omstandigheden

wel niet kunnen plaats hebben; de man die in geheet Eu:ropa

!looI' z1jnc SUHlte kunstverrichtingen met wiJde dieren, door

y.ijn moed en talent in het temmen van de sterkste eu meest

verscheurende· dieren, zich eene onmiskenbare vermaardheid

hRd verworven, van wien men veilig kon vooronderstellen,

aat die lange en gemeenzame omgang met versohillende

diersoorten hem een groo(.e kennis van hunnen 1U\rd en hlmne

levenswijze had doen vergaren, 'llARTIN verleende meer.dall

iemand anders een prestige aan de zaak en moest de belangstel-

ling van het groote publiek in eene pas opgerichte Diergaarde

'lo!OOr vermeerderen en de be-T.oekers van alle ,zijden doell

toestroomen. wordt vervolgd

AANMELDING LEDEN (BLOKLETTERS S,V.P.) Naam: ________________________________________________ _

Voorletters: ____________________________________________ __

Adres: _____________________ --"n""r.'--____ _ Postcode: _______________________ __

Woonplaats: ______________________ _

Geb. datum: _____________________ _

Giro/banknr.: __________ ____________ _

geeft zich hierbij op als lid en verzoekt om toezending van een acceptgiro. Bovenstaand lid is opgegeven door: ~);,

I ~', <

/ç Datum: Handtekening:

I

• Indien onbestelbaar retour afzender •

VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP Schepenstraat 71,3039 Ne Rotterdam

Vereniging Vrienden van Blijdorp Antwoordnummer 30555 3030 WB ROTTERDAM

Port betaald Portpayé

Rotterdam

Postzegel mag wel hoeft niet