informacja o realizacji dziaŁaŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/rm-24-187-14infor… · web...

79
RADA MINISTRÓW INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ WYNIKAJĄCYCH Z NARODOWEGO PROGRAMU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO W 2013 ROKU Podstawa prawna: art. 2 ust. 8 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375, z późn. zm.).

Upload: others

Post on 03-Jun-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

RADA MinistrOacutew

INFORMACJAO REALIZACJI DZIAŁAŃ WYNIKAJĄCYCH Z NARODOWEGO PROGRAMU OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO W 2013 ROKU

Podstawa prawna art 2 ust 8 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 231 poz 1375 z poacuteźn zm)

WARSZAWA 2014

Spis treści

Wstęp4

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego5

Rozdział I9Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących9

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym9

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym27

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego45

Rozdział II46Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu46

Rozdział III49Podsumowanie realizacji Programu49

2

Wykaz skroacutetoacutew

AFPWS Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu SpołecznemuART Trening Zastępowania AgresjiBOR Biuro Ochrony RząduDULUTH Program korekcyjnondashedukacyjny wobec sprawcoacutew przemocyCZP Centrum Zdrowia PsychiatrycznegoGPR Grupy PoszukiwawczondashRatownicze MON Ministerstwo Obrony NarodowejMPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej MSW Ministerstwo Spraw WewnętrznychNGO Organizacje Pozarządowe (nonndashgovermental organizations) NFZ Narodowy Fundusz ZdrowiaProgram Narodowy Program Ochrony Zdrowia PsychicznegoODN Ośrodek Doskonalenia NauczycieliOPS Ośrodek Pomocy SpołecznejORE Ośrodek Rozwoju EdukacjiPFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osoacuteb NiepełnosprawnychPSP Państwowa Straż PożarnaPTSD Zespoacuteł Stresu PourazowegoPUP Powiatowy Urząd PracySP ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ZOZ MSW Zakłady Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych

3

Wstęp

Podstawa opracowania Informacji o realizacji działań wynikających z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 roku wynika z rozporządzenia Rady Ministroacutew z dnia 28 grudnia 2010 r w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 24 poz 128) wydanego na podstawie art 2 ust 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 231 poz 1375 z poacuteźn zm)

Program ten wskazuje głoacutewne kierunki i obszary działań jakie należy podejmować aby zapewnić wsparcie osobom z zaburzeniami psychicznymi i wielostronną opiekę zdrowotnąPrzygotowana Informacja przedstawia syntetyczną ocenę działań podejmowanych w 2013 r przez ministroacutew właściwych ze względu na realizację celoacutew Programu tj Ministra Zdrowia Ministra Edukacji Narodowej Ministra Pracy i Polityki Społecznej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministra Sprawiedliwości Ministra Spraw Wewnętrznych Ministra Obrony Narodowej oraz Narodowy Fundusz Zdrowia i jednostki samorządu terytorialnego

Przedmiotowa Informacja składa się z trzech części W pierwszej z nich na podstawie analizy sprawozdań podmiotoacutew zobligowanych do realizacji Programu zostały przedstawione działania jakie zostały wykonane zgodnie z harmonogramem celoacutew głoacutewnych i szczegoacutełowych Druga część prezentuje wysokość środkoacutew finansowych poniesionych na realizację Programu W trzeciej części zawarto podsumowanie działań dokonanych w ramach realizacji Programu ze wskazaniem najważniejszych osiągnięć w czasie jego dotychczasowego trwania

4

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego

Diagnozy epidemiologicznej w zakresie zdrowia psychicznego dokonano w oparciu o analizę struktury liczby osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece zdrowotnej Diagnoza stanu epidemiologicznego formułowana na podstawie informacji Narodowego Funduszu Zdrowia może być niepełna z uwagi na fakt iż część pacjentoacutew korzysta ze świadczeń zdrowotnych poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (świadczenia komercyjne) Poniżej przedstawiono dane odnoszące się do liczby osoacuteb ktoacuterym udzielono świadczeńw warunkach stacjonarnych dziennych i ambulatoryjnych w zależności od ich potrzeb i stanu zdrowia Należy zauważyć iż najczęstszym problemem zdrowotnym z grupy zaburzeń psychicznych w populacji stanowiły inne zaburzenia niepsychotyczne Najwyższą liczbę osoacuteb tj 106 147 (13) korzystających ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych z rozpoznaniem ww zaburzeń zarejestrowano w wojewoacutedztwie mazowieckim i wielkopolskim najniższą natomiast w wojewoacutedztwach opolskim oraz lubuskim

Świadczenia ambulatoryjneOW NFZ

rozliczającyZaburzeni

a afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia

psychotyczne (F20 ndash

F29)

Zaburzenia niepsychotycz

ne

Upośledzenie

umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowa

ne używaniem

alkoholu(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 19 105 12 987 62 063 5 517 12 197 3 918

02 - KujawskondashPomorski 24 843 9 877 56 495 5 852 7 749 1 636

03 - Lubelski 21 201 9 187 39 502 3 832 9 276 1 84204 - Lubuski 5 730 4 545 22 947 1 869 5 422 1 76105 - Łoacutedzki 22 618 12 852 61 476 4 593 12 002 1 70806 - Małopolski 28 193 18 497 76 927 5 602 10 750 2 31207 - Mazowiecki 42 206 24 150 106 147 7 167 23 533 6 67808 - Opolski 6 347 5 309 17 060 1 962 3 939 74509 - Podkarpacki 21 203 11 613 45 029 4 452 10 006 83110 - Podlaski 11 616 7 427 25 535 1 642 5 815 81911 - Pomorski 24 930 11 452 55 439 4 872 9 492 2 36412 - Śląski 36 501 21 294 87 053 7 721 21 251 3 95213 - Świętokrzyski 8 163 6 021 26 485 2 517 6 503 679

14 - WarmińskondashMazurski 7 411 6 595 25 219 2 320 7 021 1 008

15 - Wielkopolski 33 395 10 624 94 453 7 210 16 401 4 76816

Zachodniopomorski

8 036 6 894 33 314 2 652 8 135 2 115

W kraju 320 999 178 600 832 482 69 652 168 729 36 624

Tabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

W ramach psychiatrycznej opieki w warunkach ambulatoryjnych udzielono świadczeń

5

zdrowotnych łącznie 1 460 168 osobom

Osoacuteb leczonych z powodu zaburzeń psychicznych w dziennej opiece zdrowotnej było 38 304 największą grupę stanowiły osoby z zaburzeniami niepsychotycznymi i zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu Najwięcej osoacuteb leczyło się w wojewoacutedztwie śląskim najmniej w wojewoacutedztwie świętokrzyskim

Świadczenia dzienneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe

(F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu (F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 431 548 1 955 30 604 209

02 - KujawskondashPomorski 359 266 946 9 478 20

03 - Lubelski 190 164 135 4 295 1004 - Lubuski 151 42 438 66 254 6705 - Łoacutedzki 514 303 915 65 500 106 - Małopolski 710 595 1 941 93 925 10207 - Mazowiecki 838 689 2 077 6 1 106 35908 - Opolski 73 212 409 4 311 2909 - Podkarpacki 366 266 589 7 324 210 - Podlaski 124 279 811 5 423 2111 - Pomorski 367 389 777 37 578 1812 - Śląski 703 1 061 2 852 1 1 974 23713 - Świętokrzyski 115 59 83 7 385 6

14 - WarmińskondashMazurski 166 120 569 23 711 20

15 - Wielkopolski 387 216 760 5 959 12016 - Zachodniopomorski 92 264 614 0 520 21

W kraju 5 585 5 473 15 861 382 10 341 1 239Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

6

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 2: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Spis treści

Wstęp4

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego5

Rozdział I9Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących9

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym9

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym27

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego45

Rozdział II46Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu46

Rozdział III49Podsumowanie realizacji Programu49

2

Wykaz skroacutetoacutew

AFPWS Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu SpołecznemuART Trening Zastępowania AgresjiBOR Biuro Ochrony RząduDULUTH Program korekcyjnondashedukacyjny wobec sprawcoacutew przemocyCZP Centrum Zdrowia PsychiatrycznegoGPR Grupy PoszukiwawczondashRatownicze MON Ministerstwo Obrony NarodowejMPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej MSW Ministerstwo Spraw WewnętrznychNGO Organizacje Pozarządowe (nonndashgovermental organizations) NFZ Narodowy Fundusz ZdrowiaProgram Narodowy Program Ochrony Zdrowia PsychicznegoODN Ośrodek Doskonalenia NauczycieliOPS Ośrodek Pomocy SpołecznejORE Ośrodek Rozwoju EdukacjiPFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osoacuteb NiepełnosprawnychPSP Państwowa Straż PożarnaPTSD Zespoacuteł Stresu PourazowegoPUP Powiatowy Urząd PracySP ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ZOZ MSW Zakłady Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych

3

Wstęp

Podstawa opracowania Informacji o realizacji działań wynikających z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 roku wynika z rozporządzenia Rady Ministroacutew z dnia 28 grudnia 2010 r w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 24 poz 128) wydanego na podstawie art 2 ust 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 231 poz 1375 z poacuteźn zm)

Program ten wskazuje głoacutewne kierunki i obszary działań jakie należy podejmować aby zapewnić wsparcie osobom z zaburzeniami psychicznymi i wielostronną opiekę zdrowotnąPrzygotowana Informacja przedstawia syntetyczną ocenę działań podejmowanych w 2013 r przez ministroacutew właściwych ze względu na realizację celoacutew Programu tj Ministra Zdrowia Ministra Edukacji Narodowej Ministra Pracy i Polityki Społecznej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministra Sprawiedliwości Ministra Spraw Wewnętrznych Ministra Obrony Narodowej oraz Narodowy Fundusz Zdrowia i jednostki samorządu terytorialnego

Przedmiotowa Informacja składa się z trzech części W pierwszej z nich na podstawie analizy sprawozdań podmiotoacutew zobligowanych do realizacji Programu zostały przedstawione działania jakie zostały wykonane zgodnie z harmonogramem celoacutew głoacutewnych i szczegoacutełowych Druga część prezentuje wysokość środkoacutew finansowych poniesionych na realizację Programu W trzeciej części zawarto podsumowanie działań dokonanych w ramach realizacji Programu ze wskazaniem najważniejszych osiągnięć w czasie jego dotychczasowego trwania

4

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego

Diagnozy epidemiologicznej w zakresie zdrowia psychicznego dokonano w oparciu o analizę struktury liczby osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece zdrowotnej Diagnoza stanu epidemiologicznego formułowana na podstawie informacji Narodowego Funduszu Zdrowia może być niepełna z uwagi na fakt iż część pacjentoacutew korzysta ze świadczeń zdrowotnych poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (świadczenia komercyjne) Poniżej przedstawiono dane odnoszące się do liczby osoacuteb ktoacuterym udzielono świadczeńw warunkach stacjonarnych dziennych i ambulatoryjnych w zależności od ich potrzeb i stanu zdrowia Należy zauważyć iż najczęstszym problemem zdrowotnym z grupy zaburzeń psychicznych w populacji stanowiły inne zaburzenia niepsychotyczne Najwyższą liczbę osoacuteb tj 106 147 (13) korzystających ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych z rozpoznaniem ww zaburzeń zarejestrowano w wojewoacutedztwie mazowieckim i wielkopolskim najniższą natomiast w wojewoacutedztwach opolskim oraz lubuskim

Świadczenia ambulatoryjneOW NFZ

rozliczającyZaburzeni

a afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia

psychotyczne (F20 ndash

F29)

Zaburzenia niepsychotycz

ne

Upośledzenie

umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowa

ne używaniem

alkoholu(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 19 105 12 987 62 063 5 517 12 197 3 918

02 - KujawskondashPomorski 24 843 9 877 56 495 5 852 7 749 1 636

03 - Lubelski 21 201 9 187 39 502 3 832 9 276 1 84204 - Lubuski 5 730 4 545 22 947 1 869 5 422 1 76105 - Łoacutedzki 22 618 12 852 61 476 4 593 12 002 1 70806 - Małopolski 28 193 18 497 76 927 5 602 10 750 2 31207 - Mazowiecki 42 206 24 150 106 147 7 167 23 533 6 67808 - Opolski 6 347 5 309 17 060 1 962 3 939 74509 - Podkarpacki 21 203 11 613 45 029 4 452 10 006 83110 - Podlaski 11 616 7 427 25 535 1 642 5 815 81911 - Pomorski 24 930 11 452 55 439 4 872 9 492 2 36412 - Śląski 36 501 21 294 87 053 7 721 21 251 3 95213 - Świętokrzyski 8 163 6 021 26 485 2 517 6 503 679

14 - WarmińskondashMazurski 7 411 6 595 25 219 2 320 7 021 1 008

15 - Wielkopolski 33 395 10 624 94 453 7 210 16 401 4 76816

Zachodniopomorski

8 036 6 894 33 314 2 652 8 135 2 115

W kraju 320 999 178 600 832 482 69 652 168 729 36 624

Tabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

W ramach psychiatrycznej opieki w warunkach ambulatoryjnych udzielono świadczeń

5

zdrowotnych łącznie 1 460 168 osobom

Osoacuteb leczonych z powodu zaburzeń psychicznych w dziennej opiece zdrowotnej było 38 304 największą grupę stanowiły osoby z zaburzeniami niepsychotycznymi i zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu Najwięcej osoacuteb leczyło się w wojewoacutedztwie śląskim najmniej w wojewoacutedztwie świętokrzyskim

Świadczenia dzienneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe

(F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu (F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 431 548 1 955 30 604 209

02 - KujawskondashPomorski 359 266 946 9 478 20

03 - Lubelski 190 164 135 4 295 1004 - Lubuski 151 42 438 66 254 6705 - Łoacutedzki 514 303 915 65 500 106 - Małopolski 710 595 1 941 93 925 10207 - Mazowiecki 838 689 2 077 6 1 106 35908 - Opolski 73 212 409 4 311 2909 - Podkarpacki 366 266 589 7 324 210 - Podlaski 124 279 811 5 423 2111 - Pomorski 367 389 777 37 578 1812 - Śląski 703 1 061 2 852 1 1 974 23713 - Świętokrzyski 115 59 83 7 385 6

14 - WarmińskondashMazurski 166 120 569 23 711 20

15 - Wielkopolski 387 216 760 5 959 12016 - Zachodniopomorski 92 264 614 0 520 21

W kraju 5 585 5 473 15 861 382 10 341 1 239Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

6

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 3: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Wykaz skroacutetoacutew

AFPWS Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu SpołecznemuART Trening Zastępowania AgresjiBOR Biuro Ochrony RząduDULUTH Program korekcyjnondashedukacyjny wobec sprawcoacutew przemocyCZP Centrum Zdrowia PsychiatrycznegoGPR Grupy PoszukiwawczondashRatownicze MON Ministerstwo Obrony NarodowejMPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej MSW Ministerstwo Spraw WewnętrznychNGO Organizacje Pozarządowe (nonndashgovermental organizations) NFZ Narodowy Fundusz ZdrowiaProgram Narodowy Program Ochrony Zdrowia PsychicznegoODN Ośrodek Doskonalenia NauczycieliOPS Ośrodek Pomocy SpołecznejORE Ośrodek Rozwoju EdukacjiPFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osoacuteb NiepełnosprawnychPSP Państwowa Straż PożarnaPTSD Zespoacuteł Stresu PourazowegoPUP Powiatowy Urząd PracySP ZOZ Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ZOZ MSW Zakłady Opieki Zdrowotnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych

3

Wstęp

Podstawa opracowania Informacji o realizacji działań wynikających z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 roku wynika z rozporządzenia Rady Ministroacutew z dnia 28 grudnia 2010 r w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 24 poz 128) wydanego na podstawie art 2 ust 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 231 poz 1375 z poacuteźn zm)

Program ten wskazuje głoacutewne kierunki i obszary działań jakie należy podejmować aby zapewnić wsparcie osobom z zaburzeniami psychicznymi i wielostronną opiekę zdrowotnąPrzygotowana Informacja przedstawia syntetyczną ocenę działań podejmowanych w 2013 r przez ministroacutew właściwych ze względu na realizację celoacutew Programu tj Ministra Zdrowia Ministra Edukacji Narodowej Ministra Pracy i Polityki Społecznej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministra Sprawiedliwości Ministra Spraw Wewnętrznych Ministra Obrony Narodowej oraz Narodowy Fundusz Zdrowia i jednostki samorządu terytorialnego

Przedmiotowa Informacja składa się z trzech części W pierwszej z nich na podstawie analizy sprawozdań podmiotoacutew zobligowanych do realizacji Programu zostały przedstawione działania jakie zostały wykonane zgodnie z harmonogramem celoacutew głoacutewnych i szczegoacutełowych Druga część prezentuje wysokość środkoacutew finansowych poniesionych na realizację Programu W trzeciej części zawarto podsumowanie działań dokonanych w ramach realizacji Programu ze wskazaniem najważniejszych osiągnięć w czasie jego dotychczasowego trwania

4

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego

Diagnozy epidemiologicznej w zakresie zdrowia psychicznego dokonano w oparciu o analizę struktury liczby osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece zdrowotnej Diagnoza stanu epidemiologicznego formułowana na podstawie informacji Narodowego Funduszu Zdrowia może być niepełna z uwagi na fakt iż część pacjentoacutew korzysta ze świadczeń zdrowotnych poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (świadczenia komercyjne) Poniżej przedstawiono dane odnoszące się do liczby osoacuteb ktoacuterym udzielono świadczeńw warunkach stacjonarnych dziennych i ambulatoryjnych w zależności od ich potrzeb i stanu zdrowia Należy zauważyć iż najczęstszym problemem zdrowotnym z grupy zaburzeń psychicznych w populacji stanowiły inne zaburzenia niepsychotyczne Najwyższą liczbę osoacuteb tj 106 147 (13) korzystających ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych z rozpoznaniem ww zaburzeń zarejestrowano w wojewoacutedztwie mazowieckim i wielkopolskim najniższą natomiast w wojewoacutedztwach opolskim oraz lubuskim

Świadczenia ambulatoryjneOW NFZ

rozliczającyZaburzeni

a afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia

psychotyczne (F20 ndash

F29)

Zaburzenia niepsychotycz

ne

Upośledzenie

umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowa

ne używaniem

alkoholu(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 19 105 12 987 62 063 5 517 12 197 3 918

02 - KujawskondashPomorski 24 843 9 877 56 495 5 852 7 749 1 636

03 - Lubelski 21 201 9 187 39 502 3 832 9 276 1 84204 - Lubuski 5 730 4 545 22 947 1 869 5 422 1 76105 - Łoacutedzki 22 618 12 852 61 476 4 593 12 002 1 70806 - Małopolski 28 193 18 497 76 927 5 602 10 750 2 31207 - Mazowiecki 42 206 24 150 106 147 7 167 23 533 6 67808 - Opolski 6 347 5 309 17 060 1 962 3 939 74509 - Podkarpacki 21 203 11 613 45 029 4 452 10 006 83110 - Podlaski 11 616 7 427 25 535 1 642 5 815 81911 - Pomorski 24 930 11 452 55 439 4 872 9 492 2 36412 - Śląski 36 501 21 294 87 053 7 721 21 251 3 95213 - Świętokrzyski 8 163 6 021 26 485 2 517 6 503 679

14 - WarmińskondashMazurski 7 411 6 595 25 219 2 320 7 021 1 008

15 - Wielkopolski 33 395 10 624 94 453 7 210 16 401 4 76816

Zachodniopomorski

8 036 6 894 33 314 2 652 8 135 2 115

W kraju 320 999 178 600 832 482 69 652 168 729 36 624

Tabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

W ramach psychiatrycznej opieki w warunkach ambulatoryjnych udzielono świadczeń

5

zdrowotnych łącznie 1 460 168 osobom

Osoacuteb leczonych z powodu zaburzeń psychicznych w dziennej opiece zdrowotnej było 38 304 największą grupę stanowiły osoby z zaburzeniami niepsychotycznymi i zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu Najwięcej osoacuteb leczyło się w wojewoacutedztwie śląskim najmniej w wojewoacutedztwie świętokrzyskim

Świadczenia dzienneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe

(F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu (F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 431 548 1 955 30 604 209

02 - KujawskondashPomorski 359 266 946 9 478 20

03 - Lubelski 190 164 135 4 295 1004 - Lubuski 151 42 438 66 254 6705 - Łoacutedzki 514 303 915 65 500 106 - Małopolski 710 595 1 941 93 925 10207 - Mazowiecki 838 689 2 077 6 1 106 35908 - Opolski 73 212 409 4 311 2909 - Podkarpacki 366 266 589 7 324 210 - Podlaski 124 279 811 5 423 2111 - Pomorski 367 389 777 37 578 1812 - Śląski 703 1 061 2 852 1 1 974 23713 - Świętokrzyski 115 59 83 7 385 6

14 - WarmińskondashMazurski 166 120 569 23 711 20

15 - Wielkopolski 387 216 760 5 959 12016 - Zachodniopomorski 92 264 614 0 520 21

W kraju 5 585 5 473 15 861 382 10 341 1 239Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

6

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 4: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Wstęp

Podstawa opracowania Informacji o realizacji działań wynikających z Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 roku wynika z rozporządzenia Rady Ministroacutew z dnia 28 grudnia 2010 r w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 24 poz 128) wydanego na podstawie art 2 ust 6 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz U z 2011 r Nr 231 poz 1375 z poacuteźn zm)

Program ten wskazuje głoacutewne kierunki i obszary działań jakie należy podejmować aby zapewnić wsparcie osobom z zaburzeniami psychicznymi i wielostronną opiekę zdrowotnąPrzygotowana Informacja przedstawia syntetyczną ocenę działań podejmowanych w 2013 r przez ministroacutew właściwych ze względu na realizację celoacutew Programu tj Ministra Zdrowia Ministra Edukacji Narodowej Ministra Pracy i Polityki Społecznej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministra Sprawiedliwości Ministra Spraw Wewnętrznych Ministra Obrony Narodowej oraz Narodowy Fundusz Zdrowia i jednostki samorządu terytorialnego

Przedmiotowa Informacja składa się z trzech części W pierwszej z nich na podstawie analizy sprawozdań podmiotoacutew zobligowanych do realizacji Programu zostały przedstawione działania jakie zostały wykonane zgodnie z harmonogramem celoacutew głoacutewnych i szczegoacutełowych Druga część prezentuje wysokość środkoacutew finansowych poniesionych na realizację Programu W trzeciej części zawarto podsumowanie działań dokonanych w ramach realizacji Programu ze wskazaniem najważniejszych osiągnięć w czasie jego dotychczasowego trwania

4

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego

Diagnozy epidemiologicznej w zakresie zdrowia psychicznego dokonano w oparciu o analizę struktury liczby osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece zdrowotnej Diagnoza stanu epidemiologicznego formułowana na podstawie informacji Narodowego Funduszu Zdrowia może być niepełna z uwagi na fakt iż część pacjentoacutew korzysta ze świadczeń zdrowotnych poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (świadczenia komercyjne) Poniżej przedstawiono dane odnoszące się do liczby osoacuteb ktoacuterym udzielono świadczeńw warunkach stacjonarnych dziennych i ambulatoryjnych w zależności od ich potrzeb i stanu zdrowia Należy zauważyć iż najczęstszym problemem zdrowotnym z grupy zaburzeń psychicznych w populacji stanowiły inne zaburzenia niepsychotyczne Najwyższą liczbę osoacuteb tj 106 147 (13) korzystających ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych z rozpoznaniem ww zaburzeń zarejestrowano w wojewoacutedztwie mazowieckim i wielkopolskim najniższą natomiast w wojewoacutedztwach opolskim oraz lubuskim

Świadczenia ambulatoryjneOW NFZ

rozliczającyZaburzeni

a afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia

psychotyczne (F20 ndash

F29)

Zaburzenia niepsychotycz

ne

Upośledzenie

umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowa

ne używaniem

alkoholu(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 19 105 12 987 62 063 5 517 12 197 3 918

02 - KujawskondashPomorski 24 843 9 877 56 495 5 852 7 749 1 636

03 - Lubelski 21 201 9 187 39 502 3 832 9 276 1 84204 - Lubuski 5 730 4 545 22 947 1 869 5 422 1 76105 - Łoacutedzki 22 618 12 852 61 476 4 593 12 002 1 70806 - Małopolski 28 193 18 497 76 927 5 602 10 750 2 31207 - Mazowiecki 42 206 24 150 106 147 7 167 23 533 6 67808 - Opolski 6 347 5 309 17 060 1 962 3 939 74509 - Podkarpacki 21 203 11 613 45 029 4 452 10 006 83110 - Podlaski 11 616 7 427 25 535 1 642 5 815 81911 - Pomorski 24 930 11 452 55 439 4 872 9 492 2 36412 - Śląski 36 501 21 294 87 053 7 721 21 251 3 95213 - Świętokrzyski 8 163 6 021 26 485 2 517 6 503 679

14 - WarmińskondashMazurski 7 411 6 595 25 219 2 320 7 021 1 008

15 - Wielkopolski 33 395 10 624 94 453 7 210 16 401 4 76816

Zachodniopomorski

8 036 6 894 33 314 2 652 8 135 2 115

W kraju 320 999 178 600 832 482 69 652 168 729 36 624

Tabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

W ramach psychiatrycznej opieki w warunkach ambulatoryjnych udzielono świadczeń

5

zdrowotnych łącznie 1 460 168 osobom

Osoacuteb leczonych z powodu zaburzeń psychicznych w dziennej opiece zdrowotnej było 38 304 największą grupę stanowiły osoby z zaburzeniami niepsychotycznymi i zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu Najwięcej osoacuteb leczyło się w wojewoacutedztwie śląskim najmniej w wojewoacutedztwie świętokrzyskim

Świadczenia dzienneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe

(F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu (F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 431 548 1 955 30 604 209

02 - KujawskondashPomorski 359 266 946 9 478 20

03 - Lubelski 190 164 135 4 295 1004 - Lubuski 151 42 438 66 254 6705 - Łoacutedzki 514 303 915 65 500 106 - Małopolski 710 595 1 941 93 925 10207 - Mazowiecki 838 689 2 077 6 1 106 35908 - Opolski 73 212 409 4 311 2909 - Podkarpacki 366 266 589 7 324 210 - Podlaski 124 279 811 5 423 2111 - Pomorski 367 389 777 37 578 1812 - Śląski 703 1 061 2 852 1 1 974 23713 - Świętokrzyski 115 59 83 7 385 6

14 - WarmińskondashMazurski 166 120 569 23 711 20

15 - Wielkopolski 387 216 760 5 959 12016 - Zachodniopomorski 92 264 614 0 520 21

W kraju 5 585 5 473 15 861 382 10 341 1 239Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

6

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 5: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego

Diagnozy epidemiologicznej w zakresie zdrowia psychicznego dokonano w oparciu o analizę struktury liczby osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece zdrowotnej Diagnoza stanu epidemiologicznego formułowana na podstawie informacji Narodowego Funduszu Zdrowia może być niepełna z uwagi na fakt iż część pacjentoacutew korzysta ze świadczeń zdrowotnych poza systemem powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (świadczenia komercyjne) Poniżej przedstawiono dane odnoszące się do liczby osoacuteb ktoacuterym udzielono świadczeńw warunkach stacjonarnych dziennych i ambulatoryjnych w zależności od ich potrzeb i stanu zdrowia Należy zauważyć iż najczęstszym problemem zdrowotnym z grupy zaburzeń psychicznych w populacji stanowiły inne zaburzenia niepsychotyczne Najwyższą liczbę osoacuteb tj 106 147 (13) korzystających ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych z rozpoznaniem ww zaburzeń zarejestrowano w wojewoacutedztwie mazowieckim i wielkopolskim najniższą natomiast w wojewoacutedztwach opolskim oraz lubuskim

Świadczenia ambulatoryjneOW NFZ

rozliczającyZaburzeni

a afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia

psychotyczne (F20 ndash

F29)

Zaburzenia niepsychotycz

ne

Upośledzenie

umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowa

ne używaniem

alkoholu(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 19 105 12 987 62 063 5 517 12 197 3 918

02 - KujawskondashPomorski 24 843 9 877 56 495 5 852 7 749 1 636

03 - Lubelski 21 201 9 187 39 502 3 832 9 276 1 84204 - Lubuski 5 730 4 545 22 947 1 869 5 422 1 76105 - Łoacutedzki 22 618 12 852 61 476 4 593 12 002 1 70806 - Małopolski 28 193 18 497 76 927 5 602 10 750 2 31207 - Mazowiecki 42 206 24 150 106 147 7 167 23 533 6 67808 - Opolski 6 347 5 309 17 060 1 962 3 939 74509 - Podkarpacki 21 203 11 613 45 029 4 452 10 006 83110 - Podlaski 11 616 7 427 25 535 1 642 5 815 81911 - Pomorski 24 930 11 452 55 439 4 872 9 492 2 36412 - Śląski 36 501 21 294 87 053 7 721 21 251 3 95213 - Świętokrzyski 8 163 6 021 26 485 2 517 6 503 679

14 - WarmińskondashMazurski 7 411 6 595 25 219 2 320 7 021 1 008

15 - Wielkopolski 33 395 10 624 94 453 7 210 16 401 4 76816

Zachodniopomorski

8 036 6 894 33 314 2 652 8 135 2 115

W kraju 320 999 178 600 832 482 69 652 168 729 36 624

Tabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

W ramach psychiatrycznej opieki w warunkach ambulatoryjnych udzielono świadczeń

5

zdrowotnych łącznie 1 460 168 osobom

Osoacuteb leczonych z powodu zaburzeń psychicznych w dziennej opiece zdrowotnej było 38 304 największą grupę stanowiły osoby z zaburzeniami niepsychotycznymi i zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu Najwięcej osoacuteb leczyło się w wojewoacutedztwie śląskim najmniej w wojewoacutedztwie świętokrzyskim

Świadczenia dzienneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe

(F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu (F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 431 548 1 955 30 604 209

02 - KujawskondashPomorski 359 266 946 9 478 20

03 - Lubelski 190 164 135 4 295 1004 - Lubuski 151 42 438 66 254 6705 - Łoacutedzki 514 303 915 65 500 106 - Małopolski 710 595 1 941 93 925 10207 - Mazowiecki 838 689 2 077 6 1 106 35908 - Opolski 73 212 409 4 311 2909 - Podkarpacki 366 266 589 7 324 210 - Podlaski 124 279 811 5 423 2111 - Pomorski 367 389 777 37 578 1812 - Śląski 703 1 061 2 852 1 1 974 23713 - Świętokrzyski 115 59 83 7 385 6

14 - WarmińskondashMazurski 166 120 569 23 711 20

15 - Wielkopolski 387 216 760 5 959 12016 - Zachodniopomorski 92 264 614 0 520 21

W kraju 5 585 5 473 15 861 382 10 341 1 239Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

6

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 6: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

zdrowotnych łącznie 1 460 168 osobom

Osoacuteb leczonych z powodu zaburzeń psychicznych w dziennej opiece zdrowotnej było 38 304 największą grupę stanowiły osoby z zaburzeniami niepsychotycznymi i zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu Najwięcej osoacuteb leczyło się w wojewoacutedztwie śląskim najmniej w wojewoacutedztwie świętokrzyskim

Świadczenia dzienneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe

(F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu (F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 431 548 1 955 30 604 209

02 - KujawskondashPomorski 359 266 946 9 478 20

03 - Lubelski 190 164 135 4 295 1004 - Lubuski 151 42 438 66 254 6705 - Łoacutedzki 514 303 915 65 500 106 - Małopolski 710 595 1 941 93 925 10207 - Mazowiecki 838 689 2 077 6 1 106 35908 - Opolski 73 212 409 4 311 2909 - Podkarpacki 366 266 589 7 324 210 - Podlaski 124 279 811 5 423 2111 - Pomorski 367 389 777 37 578 1812 - Śląski 703 1 061 2 852 1 1 974 23713 - Świętokrzyski 115 59 83 7 385 6

14 - WarmińskondashMazurski 166 120 569 23 711 20

15 - Wielkopolski 387 216 760 5 959 12016 - Zachodniopomorski 92 264 614 0 520 21

W kraju 5 585 5 473 15 861 382 10 341 1 239Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

6

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 7: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

W zakładach psychiatrycznej opieki stacjonarnej leczono 207 371 pacjentoacutew w tym najczęściej cierpiących na zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu oraz na zaburzenia niepsychotyczne podobnie jak w przypadku udzielanych świadczeń w opiece dziennej i ambulatoryjnej

Świadczenia stacjonarneOW NFZ

rozliczającyZaburzenia afektywne

(F30 ndash F39)

Zaburzenia psychotyczne (F20 ndash F29)

Zaburzenia niepsychotyczne

Upośledzenie umysłowe (F70 ndash F79)

Zaburzenia spowodowane

używaniem alkoholu

(F10)

Zaburzenia spowodowane

używaniem substancji

psychoaktywnych (F11 ndash F19)

01 - Dolnośląski 1 929 1 378 6 929 262 5 740 1 510

02 - KujawskondashPomorski 1 869 880 3 809 302 3 426 891

03 - Lubelski 1 244 848 3 353 392 4 554 56304 - Lubuski 571 714 2 562 237 2 689 1 38205 - Łoacutedzki 2 155 722 4 882 239 6 660 1 47406 - Małopolski 1 773 774 4 089 231 5 462 98607 - Mazowiecki 3 777 2 271 11 600 595 11 273 2 36408 - Opolski 841 550 3 346 143 2 809 41309 - Podkarpacki 1 276 443 2 087 176 3 287 28910 - Podlaski 942 732 2 576 134 3 715 39411 - Pomorski 1 403 840 3 764 315 4 516 1 16712 - Śląski 2 750 1 584 6 714 674 8 924 1 75513 - Świętokrzyski 630 155 2 175 252 4 208 461

14 - WarmińskondashMazurski 1 013 133 2 390 207 4 468 594

15 - Wielkopolski 3 011 989 6 543 685 6 900 1 60716 - Zachodniopomorski 1 006 572 3 562 224 3 121 1 284

W kraju 25 880 13 444 69 473 4 961 80 130 15 114Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

7

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 8: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Natomiast odnosząc się do kwestii liczby udzielonych świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej dla osoacuteb z rozpoznaniami F21ndashF29 (zaburzenia schizotypowe i urojeniowe) udzielono ogoacutełem 670 151 świadczeń z tego największą grupę stanowiły świadczenia udzielone osobom z rozpoznaniami uporczywych zaburzeń urojeniowych (F22) zaburzeń schizoafektywnych (F25) ostrych i przemijających zaburzeń psychotycznych (F23) co obrazuje poniższa Tabela 4

Liczba udzielonych świadczeń

OW NFZ rozliczający

Zaburzenia typu

schizofrenii (schizotypowe)

(F21)

Uporczywe zaburzenia urojeniowe

(F22)

Ostre i przemijające

zaburzenia psychotyczne

(F23)

Zaburzenia schizoafektywne

(F25)

Inne nieorganiczne

zaburzenia psychotyczne

(F28)

Niekreślone psychozy

nieorganiczne (F29)

01 - Dolnośląski 6 897 26 286 11 610 13 883 331 2 413

02 - KujawskondashPomorski 3 509 5 781 5 301 4 600 488 1 678

03 - Lubelski 2 252 42 219 4 680 32 235 653 445

04 - Lubuski 1 555 11 250 2 439 3 959 176 203

05 - Łoacutedzki 2 659 8 701 4 096 6 155 606 764

06 - Małopolski 7 834 23 931 13 364 14 886 952 16 431

07 - Mazowiecki 7 028 27 537 18 691 25 284 1 969 2 773

08 - Opolski 2 763 5 517 2 682 5 385 517 1 020

09 - Podkarpacki 2 783 23 756 5 606 8 362 392 638

10 - Podlaski 1 772 10 580 3 691 7 216 251 179

11 - Pomorski 2 264 8 455 5 356 7 492 239 389

12 - Śląski 11 540 40 499 12 045 27 090 1 910 1 487

13 - Świętokrzyski 1 160 7 037 1 555 2 191 272 716

14 - WarmińskondashMazurski 1 536 7 754 4 687 4 842 193 404

15 - Wielkopolski 3 427 22 052 6 710 16 100 263 44416 - Zachodniopomorski 2 184 7 678 3 715 3 593 556 702

Ogoacutełem 61 163 279 033 106 228 183 273 9 768 30 686Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F29Źroacutedło Narodowy Fundusz Zdrowia

8

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 9: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Rozdział I

Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących

W niniejszym rozdziale przedstawiono stan realizacji Programu w 2013 r ze wskazaniem działań podejmowanych przez podmioty zaangażowane w realizację Programu wraz z napotkanymi w okresie sprawozdawczym problemami Działania prezentowane są kolejno zgodnie z przyjętymi celami głoacutewnymi jak i celami szczegoacutełowymi Analizy dokonano na podstawie 1 962 sprawozdań

Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Cel szczegoacutełowy 11 Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 112 Opracowanie i wdrożenie pakietu działań mających na celu podniesienie poziomu zdrowia psychicznego wśroacuted dzieci i młodzieży przez kreowanie harmonijnego rozwoju kształtowanie osobowości i struktur psychicznych umiejętności społecznych podnoszenie odporności i poprawę funkcjonowania emocjonalnego

W 2013 r Minister Edukacji Narodowej przyjął Program promocji zdrowia i profilaktyki problemoacutew dzieci i młodzieży na lata 2013ndash2016 ktoacutery w sposoacuteb kompleksowy odnosi się do zagadnień ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego dzieci i młodzieży obejmując zagadnienia związane z zapobieganiem samoboacutejstwom wśroacuted młodzieży a także poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu psychicznego Program ten zawiera następujące zadania w zakresie promocji zdrowia psychicznego1) realizacja podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w szkołach i placoacutewkach

oświatowych w zakresie kształtowania postaw prospołecznych dzieci i młodzieży poczucia własnej wartości poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych

2) realizacja przez całą społeczność szkolną programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki przygotowanego na podstawie rozpoznanych potrzeb ucznioacutew i występujących problemoacutew w środowisku szkolnym

3) monitorowanie w szkole w ramach nadzoru pedagogicznego realizacji podstawy programowej kształcenia ogoacutelnego w zakresie promocji zdrowia psychicznego działań wychowawczych opiekuńczych i profilaktycznych

4) rozwijanie kompetencji nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty w zakresie promocji zdrowia psychicznego

5) zapewnienie pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiednio do rozpoznanych potrzeb ucznioacutew w tym udzielanie pomocy w stanach kryzysu psychicznego

6) rozwijanie wspoacutełpracy przedszkola szkoły i placoacutewek oświatowych z poradniami psychologicznondashpedagogicznymi placoacutewkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny

7) podejmowanie i prowadzenie działań legislacyjnych mających na celu podniesienie efektywności udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz podnoszenie standardoacutew doskonalenia zawodowego nauczycieli i specjalistoacutew systemu oświaty

8) upowszechnianie informacji o systemie rekomendacji i standardach jakości programoacutew profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego na stronie internetowej

9

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 10: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

wwworeedupl w tym rekomendowanie nauczycielom programoacutew profilaktycznych o potwierdzonej skuteczności

9) edukacja rodzicoacutew zajęcia podnoszące kompetencje wychowawcze w tym poświęcone oddziaływaniu medioacutew ndash jak uczyć dzieci krytycyzmu wobec reklam zachęcanie do sprawowania kontroli nad dzieckiem rozwijanie umiejętności wychowawczych wspieranie w rozwiązywaniu problemoacutew wychowawczych upowszechnianie informacji o możliwościach otrzymania wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych

10) edukacja medialna zajęcia poświęcone oddziaływaniu medioacutew pozwalające młodym odbiorcom krytycznie oceniać destrukcyjne wzorce medialne wywołujące niezadowolenie z własnego wyglądu poczucie winy i wstydu demaskowanie rzeczywistych intencji reklam i zawartych w nich manipulacji

11) wspieranie dzieci przez nauczycieli i specjalistoacutew w zakresie podniesienia swojej samooceny uczenie umiejętności psychologicznych i społecznych ktoacutere pozwolą im radzić sobie ze stresem i budować dobre relacje z otoczeniem

Jednocześnie tak jak w latach ubiegłych ORE upowszechniał informacje o programach z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki spełniających kryteria dobrej jakości opracowanych przez roacuteżne instytucje i organizacje W 2013 r do rekomendacji w Banku Programoacutew zostało zgłoszonych 26 programoacutew profilaktycznych Ponadto ORE upowszechniał programy edukacyjne zwiększające kompetencje wychowawcze nauczycieli i rodzicoacutew tj1 Szkoła dla Rodzicoacutew i Wychowawcoacutew ndash podnoszący kompetencje wychowawcze rodzicoacutew

i nauczycieli poprzez naukę wprowadzania zdrowej dyscypliny właściwego reagowania na nieprawidłowe zachowania dziecka eliminowania typowych kar w tym fizycznych

Program ten przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami lub wychowawcami a dziećmi ndash najważniejszego czynnika chroniącego przed zachowaniami problemowymi W ramach programu zrealizowano następujące zadania1) 40-godzinne szkolenia dla 474 grup rodzicoacutew i nauczycieli Łącznie szkoleniem

objęto 4 700 osoacuteb w tym 815 nauczycieli z 602 szkoacuteł2) 40-godzinne szkolenia dla 54 grup realizatoroacutew programu (psychologoacutew i pedagogoacutew

ze szkoacuteł i placoacutewek oświatowych) Łącznie przeszkolono 791 realizatoroacutew ktoacuterzy uzyskali uprawnienia do prowadzenia szkoleń warsztatowych dla rodzicoacutew i nauczycieli

3) 25-godzinne seminarium pt Wartości w wychowaniu Rozwiązywanie trudnych sytuacji wychowawczych poprzez wspoacutełpracę rodzicoacutew i nauczycieli dla 27 edukatoroacutewndashkoordynatoroacutew Programu

4) odbyło się także 21 regionalnych konferencji oraz 12 seminarioacutew organizowanych przez koordynatoroacutew wojewoacutedzkich podczas ktoacuterych zaprezentowana została idea i koncepcja programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew Ogoacutełem w spotkaniach tych wzięło udział 2 159 osoacuteb z całego kraju

5) koordynatorzy wojewoacutedzcy przeprowadzili superwizje dla 167 realizatoroacutew oraz grupy wsparcia dla 981 absolwentoacutew szkoleń

6) Wydział Wychowania i Profilaktyki ORE prowadzi roacutewnież na stronie internetowej bank certyfikowanych realizatoroacutew programu Szkoła dla rodzicoacutew i wychowawcoacutew zawierający dane teleadresowe osoacuteb uprawnionych do prowadzenia szkoleń na terenie kraju

2 Golden Five ndash program przygotowuje nauczycieli do wspierania procesu adaptacji ucznioacutew I klas gimnazjum realizowany był przez 26 instruktoroacutew Instruktorzy szkolili nauczycieli i wspierali ich w trakcie realizacji programu

W ramach programu zrealizowano następujące działania1) kurs (40 godzin dydaktycznych) dla 20 kandydatoacutew na instruktoroacutew ndash psychologoacutew

i pedagogoacutew z poradni psychologiczno-pedagogicznych ODN

10

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 11: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

2) szkolenie dla rad pedagogicznych z prezentacją programu w 30 gimnazjachW szkoleniach uczestniczyło około 1 000 nauczycieli

3) wdrożenie programu w klasach w 28 gimnazjach przez 34 nauczycieli ndash realizatoroacutew przeszkolonych przez instruktoroacutew

3 Rozwiązywanie konfliktoacutew w szkole ndash szkolenie adresowane do pracownikoacutew placoacutewek doskonalenia nauczycieli (nauczyciele konsultanci doradcy metodyczni) pracownikoacutew merytorycznych poradni psychologiczno-pedagogicznych dyrektoroacutew przedszkoli szkoacuteł i placoacutewek specjalistoacutew zatrudnieniowych w szkole zajmujących się realizacją zadań związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną Celem szkolenia było przygotowanie lideroacutew do wspierania szkoły w radzeniu sobie z sytuacjami konfliktowymi

w szkole promowanie idei dialogowego rozwiązywania konfliktoacutew w szkole i placoacutewce oraz doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktoacutew Zrealizowano dwa 21ndashgodzinne szkolenia łącznie dla 42 uczestnikoacutew Szkolenia zostały zorganizowane i przeprowadzone bez dodatkowych środkoacutew finansowych przez nauczycieli konsultantoacutew Wydziału Rozwoju Szkoacuteł i Placoacutewek ORE w ramach ich obowiązkoacutew służbowych Uczestnicy zostali zobowiązani do przeprowadzenia spotkania dla rady pedagogicznej z zakresu tematyki szkolenia

4 Zagubione nastolatki ndash ORE przeprowadziło szkolenie Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole ktoacutere dotyczyło planowania działań systemowych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego (rozpoznawanie potrzeb budowanie strategii realizacja i monitorowanie działań zagadnienia etyczne profilaktyka zaburzeń psychicznych na przykładzie zaburzeń odżywiania się skuteczność działań profilaktycznych problematyka samoboacutejstw dzieci i młodzieży) W szkoleniu uczestniczyli psycholodzy i pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz konsultanci z ODN

ORE udostępniał roacutewnież następujące materiały i publikacje z zakresu rozpowszechnienia problemoacutew i problemowych zachowań dzieci i młodzieży promocji zdrowia psychicznego oraz profilaktyki adresowane do nauczycieli szkolnych specjalistoacutew oraz pracownikoacutew poradni psychologiczno-pedagogicznych1) Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w szkole2) Klimat i kultura szkoły a zdrowie psychiczne ucznioacutew i nauczycieli 3) Powroacutet ucznia do roacutewnowagi rola środowiska szkolnego4) Postawy i oddziaływania dorosłych w przeciwdziałaniu przemocy roacutewieśniczej5) Dziecko w postępowaniu sądowym6) Psychologiczne aspekty bullyingu perspektywa sprawcy ofiary i świadka7) Uczeń z zaburzeniami zachowania Budowanie strategii pracy w środowisku szkolnym8) Diagnoza psychologiczna z uwzględnieniem wielokulturowości oraz wielojęzyczności

dzieci i młodzieży Publikacja książkowa w ramach serii wydawniczej One są wśroacuted nasPublikację rozesłano w wersji drukowanej do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz wszystkich Rodzinnych Ośrodkoacutew DiagnostycznondashKonsultacyjnych Młodzieżowych Ośrodkoacutew Wychowawczych i Młodzieżowych Ośrodkoacutew Socjoterapii Wersja elektroniczna została udostępniona na stronie ORE httpwwworeedupls706

Zadanie 113 Realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w podległych służbach

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew promocji zdrowia psychicznego zorganizował1) koncerty słowno-muzyczne poświęcone profilaktyce uzależnień Pukając do nieba bram ndash

12 koncertoacutew ndash 1 100 uczestnikoacutew (żołnierzy i pracownikoacutew wojska)

11

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 12: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

2) spektakle teatralne propagujące treści profilaktyczne z zakresu uzależnień przemocy oraz HIVAIDS przeznaczone dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 16 spektakli w ktoacuterych wzięło udział 1 500 uczestnikoacutew

3) szkolenie z zakresu agresji konfliktoacutew przemocy dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska ndash 7 warsztatoacutew z udziałem 186 uczestnikoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych oraz promowania stylu życia wolnego od alkoholu narkotykoacutew i nikotyny ndash 14 warsztatoacutew w ktoacuterych uczestniczyło 529 osoacuteb

Minister Pracy i Polityki Społecznej w ramach celu głoacutewnego promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (cel szczegoacutełowy realizacja programoacutew promocji zdrowia psychicznego w dziedzinie polityki społecznej i w środowisku pracy) na podstawie przepisoacutew ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (Dz U z 1998 r Nr 21 poz 94 z poacuteźn zm) i aktoacutew wykonawczych zgodnie z ktoacuterym pracodawca zobowiązany jest do ochrony zdrowia i życia pracownikoacutew (w tym roacutewnież psychicznego) przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkoacutew pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki realizował zadania mające na celu ograniczenie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy poprzez Centralny Instytut Ochrony Pracy ndash Państwowy Instytut Badawczy w ramach ustanowionego uchwałą Rady Ministroacutew Nr 1542010 z dnia 21 września 2010 r II etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunkoacutew pracy W latach 2011ndash2013 w zakresie służb państwowych realizowane były prace dotyczące minoceny obciążenia psychofizycznego pracownikoacutew na stanowiskach pracy związanych z wykonywaniem zadań o dużych wymaganiach percepcyjnych i decyzyjnych na przykładzie kontroleroacutew ruchu lotniczego oraz narażenia młodych pracownikoacutew na psychospołeczne czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy w sektorze usług hotelarskich i gastronomicznych oraz w sektorze informacji i komunikacji

W ramach realizacji zadania mającego na celu promocję wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego dla funkcjonariuszy oraz pacjentoacutew w podległych służbach oraz jednostkach nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych SP ZOZ MSW zorganizowały warsztaty szkoleniowe oraz wykłady1) ZOZ MSW w Kielcach zorganizował wykłady Jak przestać bać się lęku oraz Objawy

nerwicy w ktoacuterych wzięło udział 23 uczestnikoacutew2) ZOZ MSW w Krakowie w ramach prowadzonych działań zorganizował 6 wykładoacutew

dotyczących Zagadnień stresu pourazowego oraz problemoacutew normy zdrowia psychicznego łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 103 osoby w tym 99 funkcjonariuszy

3) ZOZ MSW w Lublinie przeprowadził 15 wykładoacutew dotyczących min Działań ograniczających występowanie zagrożeń dla zdrowia psychicznego Czynnikoacutew wywołujących stres Nauki radzenia sobie ze stresem oraz sposoboacutew radzenia sobie ze stresem Przemocy psychicznej w rodzinie W ramach prowadzonych wykładoacutew skupiono się roacutewnież na konkretnych problemach zdrowia psychicznego obejmujących min anoreksję oraz mobbing łączna liczba uczestnikoacutew wyniosła 300 osoacuteb

4) ZOZ MSW we Wrocławiu zorganizował 7 wykładoacutew dotyczących Zespołu wypalenia zawodowego Zapobiegania i radzenia sobie ze zjawiskiem wypalenia zawodowego oraz Stresu i jego roli w życiu W zajęciach uczestniczyło 90 funkcjonariuszy

5) ZOZ MSW w Zielonej Goacuterze przeprowadził cykl 30 godzinnych warsztatoacutew szkoleniowych dotyczących kierowania własnym rozwojem psychospołecznym ndash wyznaczania celoacutew kształtowania i podtrzymywania motywacji do pozytywnych zmian liczba uczestnikoacutew wyniosła 240 osoacuteb

12

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 13: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

6) ZOZ MSW w Głuchołazach zorganizował cykl 4 zajęć dotyczących aktywności fizycznej jako sposobu walki ze stresem stres jako czynnik ryzyka choroacuteb układu krążenia oraz wpływ stresu na zdrowie w zajęciach udział wzięło 103 uczestnikoacutew

7) ZOZ MSW w Goacuterznie zorganizował 13 warsztatoacutew Psychologiczne techniki i sposoby radzenia sobie ze stresem i napięciem psychicznym liczba uczestnikoacutew wyniosła 172 osoby

8) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny w Jeleniej Goacuterze przeprowadził 4 wykłady dotyczące skutecznych sposoboacutew radzenia sobie ze stresem jako mechanizmu zapobiegającego i leczącego w zaburzeniach nerwicowych liczba uczestnikoacutew wyniosła 60 osoacuteb

9) pozostałe SP ZOZ MSW w tym min w Olsztynie Opolu oraz Krynicy Zdroju zrealizowały 30 warsztatoacutew oraz wykładoacutew mających na celu rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Łącznie w zajęciach uczestniczyło 257 osoacuteb w tym 151 funkcjonariuszy

Biuro Ochrony RząduW zakresie promocji zdrowia psychicznego1) przeprowadzono we wszystkich grupach szkolenia funkcjonariuszy BOR cykliczne

zajęcia edukacyjne dotyczące wybranych zagadnień psychologicznych Tematyka szkoleń objęła min charakterystykę sytuacji trudnych i zagrażających przyczyny powstawania stresu oraz jego wpływ na funkcjonowanie człowieka na poziomie behawioralnym poznawczym oraz emocjonalnym sposoby radzenia sobie ze stresem techniki relaksacyjne połączone z zajęciami praktycznymi (trening autogenny)

2) przeprowadzono szkolenia psychologiczne w zakresie zasad postępowania z osobą pobudzoną agresywną oraz sposoboacutew traktowania chorych i podejrzanych o chorobę psychiczną ktoacuterym objęto funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach ochronnych zabezpieczenia specjalnego oraz przygotowujących się do służby w polskich placoacutewkach dyplomatycznych na świecie

Łącznie w 2013 r przeszkolonych zostało 119 funkcjonariuszy W zakresie zapobiegania zaburzeniom psychicznym1) przeprowadzono badania psychologiczne funkcjonariuszy skierowanych do pełnienia

obowiązkoacutew służbowych poza granicami kraju Badania te służyły ocenie aktualnego stanu psychicznego funkcjonariuszy oraz identyfikacji ewentualnych silnych stresoroacutew w otoczeniu (związanych z sytuacją osobistą) mogących mieć dodatkowy negatywny wpływ na stan odporności psychicznej Każdorazowo po powrocie z placoacutewek o wysokim stopniu zagrożenia terrorystycznego funkcjonariusze kierowani byli na kontrolne badania psychologiczne

W 2013 r przebadanych zostało 140 funkcjonariuszy jednocześnie badaniom psychologicznym poddano 115 funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach obciążonych niekorzystnymi czynnikami psychospołecznymi narażonych na stałe napięcia emocjonalne w tym na stanowiskach decyzyjnych w ramach przyznanego limitu dofinansowania skierowano na pobyt w sanatorium 12 funkcjonariuszy (sanatorium ukierunkowane na redukcję stresu)

Minister Sprawiedliwości realizował programy terapeutyczne programy kroacutetkich interwencji oraz programy psychokorekcyjne W 2013 r w pełnym zakresie realizowano oddziaływania terapeutyczne prowadzone w ramach systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia wolności wobec skazanych ktoacuterzy zostali skierowani przez sąd lub komisje penitencjarne do odbywania kary w tym systemie Oddziaływania takie prowadzone były w 68 oddziałach terapeutycznych w tym 1) 22 oddziałach dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi

lub upośledzonych umysłowo

13

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 14: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

2) 31 oddziałach dla skazanych uzależnionych od alkoholu3) 15 oddziałach dla skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub

psychotropowychWe wszystkich ww typach oddziałoacutew terapią objęto łącznie 9 350 skazanych w tym1) 2 394 osoacuteb skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo2) 5 467 osoacuteb skazanych uzależnionych od alkoholu3) 1 489 osoacuteb skazanych uzależnionych od środkoacutew odurzających lub psychotropowych4) 228 skazanych za przestępstwa z art 197ndash203 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r ndash Kodeks

karny (Dz U Nr 88 poz 553 z poacuteźn zm) popełnione na podłożu istniejących zaburzeń preferencji seksualnych

Oddziały terapeutyczne dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo łącznie dysponowały 1 719 miejscami Na dzień 1 stycznia 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 1 532 osadzonych Liczba skazanych zakwalifikowanych do systemu terapeutycznego dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi przebywających w oddziałach terapeutycznych była zbliżona i wynosiła na dzień 31 grudnia 2013 r ndash 1 518 osadzonych Łącznie na oddziałach terapeutycznych poddano specjalistycznym oddziaływaniom terapeutycznym 2 394 osoby pozbawione wolności Była to liczba nieznacznie niższa w stosunku do 2012 r ndash 2 466 Zdecydowana większość skazanych przyjmowana była do oddziałoacutew terapeutycznych na podstawie decyzji komisji penitencjarnej co wynika z art 76 sect 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r Kodeks karny wykonawczy (Dz U Nr 90 poz 557 z poacuteźn zm)W 2013 r w oddziałach terapeutycznych przebywało 159 osoacuteb skierowanych przez sąd do odbywania kary w systemie terapeutycznym z uwagi na zastosowanie wobec nich art 62 Kk i 95 Kk Skazani ktoacuterzy trafiali do oddziałoacutew specjalistycznych to przede wszystkim osoby sprawiające trudności wychowawcze często wykazujące poważny stopień demoralizacji zaburzenia psychiczne albo szczegoacutelny brak umiejętności przystosowania się do warunkoacutew i wymagań zakładu W oddziałach terapeutycznych przebywali także skazani ktoacuterzy popełnili przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności w związku ze zdiagnozowanymi zaburzeniami preferencji seksualnych W 2013 r było ich 302 (w 2012 r ndash 274 w 2011 r ndash 248 w 2010 r ndash 253) Dominującym rozpoznaniem wśroacuted pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo stanowiły zaburzenia osobowości (1 633 pacjentoacutew oddziałoacutew terapeutycznych miało zdiagnozowane tego typu zaburzenia) i upośledzenie umysłowe (u 645 skazanych zdiagnozowano upośledzenie w tym w stopniu lekkim u 546 pacjentoacutew a w stopniu umiarkowanym u 99 osadzonych) Dużą grupę pacjentoacutew stanowiły osoby z tzw podwoacutejną diagnozą czyli osoby uzależnione ktoacutere z powodu wspoacutełwystępowania u nich innych zaburzeń nie kwalifikują się do terapii w oddziałach dla uzależnionych W 2013 r takich skazanych przebywało 1 124 (w 2012 r ndash 1 174) W oddziałach terapeutycznych dla osoacuteb z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo najczęściej realizowane były następujące zajęcia o charakterze grupowym min1) treningi i warsztaty związane z kształtowaniem konstruktywnych sposoboacutew radzenia

sobie ze złością i agresją treningi umiejętności społecznych rodzicielskich2) zajęcia z zakresu profilaktyki i terapii uzależnień3) treningi pozwalające poszerzyć wiedzę o sobie swoich zasobach i ograniczeniach

zwiększające samoświadomość4) programy dotyczące psychoedukacji w zakresie problemoacutew związanych

ze stosowaniem i doświadczaniem przemocy w rodzinie

14

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 15: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

5) zajęcia z zakresu profilaktyki samoagresji6) zajęcia edukujące z zakresu problematyki zdrowotnej7) zajęcia dotyczące edukacji seksualnej8) programy aktywizacji zawodowej9) programy relaksacyjne10) programy arteterapeutyczne (np psychorysunek) muzykoterapia11) programy dostosowane do możliwości upośledzonych pacjentoacutew12) programy ekologiczne

Jednostki samorządu terytorialnegoW 2013 r programy promocji zdrowia psychicznego realizowało łącznie 10 z 16 wojewoacutedztw 144 z 259 powiatoacutew oraz 190 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu

Realizatorzy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyorganizacje pozarządowe 4190 3760 3060podmioty lecznicze 3870 - -jednostki oświatowe 650 2050 3230jednostki samorządowe 650 590 1070jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej

- 4010 5700

poradnie psychologiczno-pedagogiczne - 1650 -wiele podmiotoacutew - 1120 1260inne 650 560 1990

Odbiorcy Wojewoacutedztwa Powiaty Gminyosoby z zaburzeniami psychicznymi (też z rodzicami)

2260 530 840

dzieci i młodzież 1940 3110 2920osoby wybrane przez inne instytucje roacutewnież pracownicy tych instytucji

1940 1860 1600

mieszkańcy 1290 1020 960dowolny udział 1290 1340 1380wiele kryterioacutew - 1650 1570osoby uzależnione (też z rodzicami) - 120 250rodzice (np ucznioacutew) - 310 220osoby bezrobotne i zagrożone wykluczeniem - 030 170Łączna liczba odbiorcoacutew 3 582 270 osoacuteb 1 726 925 osoacuteb 6 072 osoacuteb

Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminyŹroacutedło Opracowanie własneprojekt moacutegł być realizowany przez więcej niż 1 podmiot dlatego procenty nie sumują się do 100

Jako przyczyny braku realizacji jednostki samorządu terytorialnego podawałybrak opracowanego (uchwalonego) programu oraz realizację innej formy promocji zdrowia psychicznego Do głoacutewnych rezultatoacutew lokalnych programoacutew należały przede wszystkim wzrost świadomości odbiorcoacutew w zakresie problemoacutew związanych ze zdrowiem psychicznym profilaktyka prewencja oraz integracja środowiskowa

Cel szczegoacutełowy 12 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 Realizacja programu zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Według informacji przekazanych przez Ministra Sprawiedliwości w zakładach karnych i aresztach śledczych w 2013 r odnotowano 188 usiłowań samoboacutejczych i 19 dokonanych samoboacutejstw

15

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 16: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Zarejestrowana liczba samoboacutejstw wśroacuted osadzonych nieznacznie wzrosła w stosunku do lat 2011ndash2012

Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Liczba samoboacutejstw w skali roku 41 38 39 31 16 16 19

Wspoacutełczynnik samoboacutejstw na 10 tys osadzonych

45 44 45 37 19 19 24

Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash2013Źroacutedło Minister Sprawiedliwości

Z powyższych danych wynika że liczba samoboacutejstw w latach 2007ndash2009 utrzymywała się na stabilnym niskim poziomie W 2010 r nastąpił ich znaczny bo ponad 20 spadek przy jednoczesnym spadku średniego rocznego zaludnienia w jednostkach organizacyjnych więziennictwa W 2011 r odnotowano dalszy bardzo duży spadek liczby tych zdarzeń (o ok 50) a 2012 r zdołano utrzymać bardzo niską liczbę dokonanych przez osadzonych samoboacutejstw Odnotowany w 2013 r wskaźnik samoboacutejstw wśroacuted osadzonych był nieco mniej optymistyczny jednak należy pamiętać że układem odniesienia był najniższy historycznie poziom tego wskaźnika w okresie za ktoacutery istnieją poroacutewnywalne dane Odnotowany w 2013 r wskaźnik wciąż pozostawał znacząco niższy od średniej wieloletniej Jest to wyraźny dowoacuted na ustabilizowanie i ugruntowanie wdrożonych rozwiązań dotyczących profilaktyki suicydalnej w polskim więziennictwie

2009 2010 2011 2012 2013

012345

112999999999998 106 099 108

4537

19 19 24 Wskaźnik samoboacutejstw w popu-lacji kraju na 10 tyś osoacuteb

Rycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-2013Źroacutedło Na podstawie danych Ministra Sprawiedliwości

Izolacja penitencjarna jest zdecydowanie silnym czynnikiem stresowym często wyzwalającym chęć dokonania samoboacutejstwa Ponadto populacja więzienna w większym stopniu niż populacja ogoacutelnopolska składa się z osoacuteb należących do grupy podwyższonego ryzyka suicydalnego ze względu na występujące zaburzenia i deficyty np zaburzenia osobowości zaburzenia w sferze popędowondashemocjonalnej itp Pomimo wyżej szeroko zakrojonych działań profilaktycznych trudno oczekiwać aby wskaźnik samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej był podobny do tego w populacji ogoacutelnej Program zapobiegania depresji i samoboacutejstwom w populacji osoacuteb pozbawionych wolności został opracowany w formie zbioru Jako zbioacuter zawiera szczegoacutełowe przedsięwzięcia i jednolite zasady postępowania obowiązujące we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej ktoacuterego celem jest zmniejszenie liczby samoboacutejstw wśroacuted osoacuteb pozbawionych wolności Zgodnie z Instrukcją Nr 1610 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 13 sierpnia 2010 r w sprawie zapobiegania samoboacutejstwom osoacuteb pozbawionych wolności przewiduje się prowadzenie oddziaływań na wszystkich trzech

16

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 17: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

poziomach profilaktyki samoboacutejstw

Profilaktyka generalna samoboacutejstw w jednostkach penitencjarnych polega na1) tworzeniu warunkoacutew sprzyjających zachowaniu zdrowia psychicznego2) ograniczaniu negatywnych skutkoacutew pobytu w warunkach izolacji3) zapewnieniu dostępności opieki lekarskiej wychowawczej i psychologicznej4) kształtowaniu postawy afirmacji życia i nietolerancji dla autoagresji5) uczeniu umiejętności samokontroli uzyskiwania wsparcia społecznego technik relaksacji

oraz akceptowanych społecznie sposoboacutew rozwiązywania problemoacutew i konfliktoacutew6) zwracaniu uwagi na krytyczne momenty w warunkach izolacji7) uwrażliwianiu kadry na zgłaszane problemy zmiany w zachowaniu lub sytuacji

osadzonego 8) eliminowaniu zjawisk nietolerancji dyskryminacji i wykluczenia społecznego9) zapobieganiu negatywnym sposobom przystosowania do warunkoacutew izolacji

penitencjarnej10) zapewnieniu w oddziałach mieszkalnych dostępu do środkoacutew technicznych ratujących

życie 11) szkoleniu kadry i osadzonych w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej osobom

ktoacutere targnęły się na własne życie

Profilaktyka selektywna samoboacutejstw polega na1) ustaleniu występowania czynnikoacutew ryzyka samoboacutejczego czynnikoacutew chroniących

oraz dokonaniu oceny stopnia ryzyka samoboacutejczego2) objęciu osadzonego wzmożoną opieką wychowawczą3) określeniu przez psychologa indywidualnych mechanizmoacutew autoagresji i opracowaniu

odpowiednich zaleceń do prowadzonego wobec osadzonego oddziaływania4) objęciu osadzonego pomocą psychologiczną5) objęciu osadzonego farmakoterapią według wskazań psychiatry6) zwracaniu uwagi na zachowania sygnalizujące bezpośrednie niebezpieczeństwo podjęcia

proacuteby samoboacutejczej 7) umieszczaniu w celach mieszkalnych wieloosobowych 8) niepozostawianiu osadzonego samotnie w celi mieszkalnej9) tworzeniu technicznych i organizacyjnych barier utrudniających podjęcie proacuteby

samoboacutejczej10) obejmowaniu zachowania zwiększonym nadzorem ochronnym

Profilaktyka postsuicydalna trzeciego rzędu wobec sprawcoacutew nieudanych zamachoacutew samoboacutejczych polega na1) bezzwłocznym udzieleniu osadzonemu pierwszej pomocy2) poddaniu osadzonego badaniu lekarskiemu3) ustaleniu okoliczności w jakich miała miejsce proacuteba samoboacutejcza4) poddaniu osadzonego badaniu psychologicznemu w celu ustalenia motywoacutew podjęcia

proacuteby samoboacutejczej potrzeby objęcia skazanego pomocą psychologiczną zaleceń odnośnie sposobu dalszego postępowania wychowawczego w związku z podjętą proacutebą samoboacutejczą

Minister Obrony Narodowej w ramach realizacji programoacutew zapobiegania zaburzeniom związanym ze stresem i zaburzeniom nastroju w populacji żołnierzy zorganizował1) zajęcia Wypalenie zawodowe w służbie wojskowej (rozpoznawanie i przeciwdziałanie)

Rozwijanie kompetencji antystresowych Koedukacyjna armia ndash problemy płci w służbie wojskowej Zachowania dysfunkcyjne w relacjach interpersonalnych (mobbing molestowanie dyskryminacja przemoc fizyczna i psychiczna) w systemie kształcenia

17

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 18: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

uzupełniającego żołnierzy w ramach przedmiotu Profilaktyka i Dyscyplina Wojskowa Zajęcia były realizowane przez psychologoacutew jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych z żołnierzami wszystkich korpusoacutew osobowych

2) szkolenia i warsztaty dla żołnierzy kierowanych do służby poza granicami państwa W 2013 r była to grupa ok 2 500 żołnierzy

W realizacji Programu osłony psychologicznej uczestnikoacutew misji poza granicami państwa i ich rodzin psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych przeprowadzili zajęcia1) dla dowoacutedcoacutew kierowanych do służby w polskich kontyngentach wojskowych

Przeciwdziałanie zachowaniom i zdarzeniom negatywnym Strach panika agresja w pododdziale ndash techniki przeciwdziałania Udzielanie pomocy po zdarzeniu traumatycznym i osobom w kryzysie Stosowanie roacuteżnych form pierwszej pomocy psychologicznej Podstawy psychopatologii Rozpoznawanie i przeciwdziałanie zachowaniom patologicznym Problemy rozłąki

2) dla wszystkich żołnierzy kierowanych do służby w misjach poza granicami państwa Czynniki wpływające na funkcjonowanie psychiczne żołnierzy w czasie służby poza granicami kraju Procesy adaptacji Stres w czasie służby poza granicami kraju Rozpoznawanie indywidualnych reakcji na stres ndash zwłaszcza w zakresie ASD i PTSD Modelowanie zachowań i postaw żołnierzy w trakcie incydentoacutew krytycznych Sytuacje zakładnicze Negocjacje i mediacje w sytuacjach zagrożenia

3) warsztaty szkoleniowe dla żołnierzy i pracownikoacutew wojska Profilaktyka alkoholowa z elementami kontroli złości ndash 6 warsztatoacutew 400 uczestnikoacutew

4) turnusy leczniczo ndash profilaktyczne dla żołnierzy powracających z misji poza granicami państwa u ktoacuterych stwierdzono zaburzenia stresu pourazowego zaburzenia związane z innymi reakcjami stresowymi inne rozpoznawane klinicznie reakcje świadczące o zaburzeniach adaptacyjnych ndash 1 782 uczestnikoacutew

Na podstawie prowadzonych analiz można stwierdzić że intensywna edukacja dotycząca dbałości o zdrowie psychiczne oraz udzielania pomocy psychologicznej po zdarzeniach traumatycznych przynosi oczekiwane skutkiŚwiadczy o tym między innymi utrzymująca się tendencja spadkowa liczby samoboacutejstw żołnierzy w 2013 r w stosunku do lat poprzednich

2008 r 2009 r 2010 r 2011 r 2012 r 2013 r

42

2620 18

12 1016 15 16 13 11

6

26

114 5 1 4

Liczba zamachoacutew Liczba dokonanych Liczba usiłowanych

Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonaneŹroacutedło Opracowanie własne na podstawie danych Ministra Obrony Narodowej

Minister Spraw Wewnętrznych w powyższym obszarze podejmował działania1) ZOZ MSW w Krakowie zorganizował cykl 6 wykładoacutew dotyczących Depresji

we wspoacutełczesnym świecie w ktoacuterych udział wzięło 36 uczestnikoacutew w tym 31 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW w Lublinie zorganizował 2 wykłady dotyczące Depresji jako choroby cywilizacyjnej w ktoacuterych uczestniczyło 27 osoacuteb

18

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 19: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

3) ZOZ Szpital Specjalistyczny MSW w Jeleniej Goacuterze zorganizował 4 wykłady dla młodzieży poświęcone Przeciwdziałaniu proacutebom samoboacutejczym u młodzieży Depresji wśroacuted młodzieży ndash objawy leczenie profilaktyka oraz Stop cyberprzemocy w ktoacuterych udział wzięło 57 uczestnikoacutew

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach celu szczegoacutełowego prowadzona była systematyczna działalność psychoprofilaktyczna dotycząca problematyki samoboacutejstw Składały się na nią szkolenia w zakresie rozpoznawania zagrożenia samoboacutejstwem i form reagowania na nie oraz udzielanie pomocy psychologicznej osobom u ktoacuterych rozpoznano objawy kryzysu osobistego Programy szkolenia opracowywane były w komoacuterkach psychologoacutew komend wojewoacutedzkich Stołecznej i Głoacutewnej Policji Do opracowania programoacutew szkoleń wykorzystywane były wskazoacutewki do działań profilaktycznych zawarte w sporządzanej corocznie analizie czynoacutew samoboacutejczych

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Lekarze oraz psychologowie Straży Granicznej na bieżąco podejmowali interwencje w przypadku zgłoszenia się funkcjonariuszy i pracownikoacutew z problemami oraz prowadzili akcje informacyjne wśroacuted funkcjonariuszy i pracownikoacutew w zakresie możliwości uzyskania porad u lekarzy oraz psychologoacutew

Zadanie 122 Realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Jednostki samorządu terytorialnegoNa terenie 198 z 259 powiatoacutew i w 505 spośroacuted 592 gmin realizowano programy zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym 262 z 411 programoacutew objęło swoimi działaniami do 10 odbiorcoacutew programoacutew co stanowi 6374 ogoacutełu programoacutew realizowanych w powiatach 364 z 784 programoacutew objął swoimi działaniami nie więcej niż 10 odbiorcoacutew co stanowi 4643 ogoacutełu programoacutew realizowanych w gminach Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew dotyczyło przemocy w rodzinie (347 ndash 8440) w środowisku lokalnym (228 ndash 5550) oraz w szkole (224 ndash 5450) Programy zapobiegania przemocy w rodzinie w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych były realizowane przez jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe (120 programoacutew ndash 2920) oraz jednostki oświatowe

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania zaburzeniom odżywiania wśroacuted młodzieży

Minister Edukacji Narodowej kontynuował działania mające na celu dalszy rozwoacutej Programu Szkoła Promująca Zdrowie realizowanego przez ORE w ramach Europejskiej Sieci Szkoacuteł dla Zdrowia w Europie Rok szkolny 20122013 Minister Edukacji Narodowej ogłosił Rokiem Bezpiecznej Szkoły Szkoły promujące zdrowie tworzą warunki ktoacutere sprzyjają przyjmowaniu zdrowego stylu życia przez społeczność szkolną i lokalną w tym min prowadzą edukację zdrowotną ucznioacutew i pracownikoacutew Szkoły promujące zdrowie przywiązują dużą wagę do zagadnień z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej min dbają by doboacuter asortymentu produktoacutew żywnościowych i napojoacutew w sklepikach szkolnych był zgodny z zasadami zdrowego żywienia Podejmują ponadto wspoacutełpracę z rodzicami ucznioacutew Edukacja żywieniowa rodzicoacutew jest niezwykle istotna gdyż nawyki żywieniowe dzieci kształtowane są przede wszystkim poprzez wybory żywieniowe dokonywane przez rodzicoacutew wspoacutelne spożywanie posiłkoacutew a także dostępność w domu

19

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 20: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

określonych produktoacutew Sieć szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce zrzesza 2 659 placoacutewek Jednostki samorządu terytorialnego

W 2013 r we wszystkich wojewoacutedztwach istniały sieci szkoacuteł promujących zdrowie w niektoacuterych nawet funkcjonowały sieci rejonowe powiatowe lub miejskie utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy szkoacuteł Do wojewoacutedzkich sieci szkoacuteł promujących zdrowie należały poza szkołami roacuteżnych typoacutew inne placoacutewki oświatowondashwychowawcze tj przedszkola bursy domy wczasoacutew dziecięcych Największa liczba szkoacuteł promujących zdrowie w Polsce wyniosła w wojewoacutedztwie podkarpackim (457) i śląskim (302)

Zadanie 124 Realizacja programu zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności oraz w populacji funkcjonariuszy i pracownikoacutew Służby Więziennej

Minister Sprawiedliwości realizował program zapobiegania przemocy w populacji osoacuteb pozbawionych wolności ktoacutery objął przede wszystkim działania ukierunkowane na sprawcoacutew przemocy Głoacutewnymi formami interwencji w tym zakresie były Treningi Zastępowania Agresji (ART) i programy według modelu DULUTH Inne oddziaływania wobec sprawcoacutew przemocy (tj działania prawne i dyscyplinarne) podejmowane były niezależnie z mocy prawa Programem ktoacutery jest polecany do pracy ze sprawcą przemocy jest ART Celem programu było zwiększenie kontroli skazanych nad przejawianymi zachowaniami agresywnymi Poza tymi propozycjami realizowanych było szereg autorskich programoacutew konstruowanych i prowadzonych przez funkcjonariuszy a także przez podmioty zewnętrzneWedług danych z dnia 31 grudnia 2013 r we wszystkich zakładach karnych i aresztach śledczych przebywało ogoacutełem 7 774 osoby (6 737 skazanych oraz 1 037 tymczasowo aresztowanych) wobec ktoacuterych wykonywano łącznie 9 503 orzeczeń z art 207 Kk Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich osoacuteb ktoacutere odbywały karę z art 207 Kk na przestrzeni całego 2013 r to wartość ta wynosi ndash 11 301 osoacuteb Średni wymiar kary z art 207 Kk u skazanych przebywających w 2013 r w zakładach karnych wynioacutesł 1637 miesiąca W wielu jednostkach prowadzone były programy według modelu z DULUTH dedykowane sprawcom przemocy składający się z 2 sesji indywidualnych oraz 24 grupowych Zbliżonym do tych założeń jest także program PARTNER realizowany głoacutewnie w okręgu poznańskim W 2013 r wdrożono 242 edycje programu edukacyjnondashkorekcyjnego dla sprawcoacutew przemocy w rodzinie wg modelu z DULUTH łącznie z jego autorskimi modyfikacjami w ktoacuterym uczestniczyło ogoacutełem 4 138 osoacuteb skazanych z art 207 Kk W 2013 r liczba uczestnikoacutew biorących udział w oddziaływaniach wobec sprawcoacutew przemocy istotnie wzrosła Programami objęto o 397 osadzonych więcej niż w 2012 r Liczba edycji zrealizowanych programoacutew (ART + DULUTH) roacutewnież wzrosła z 644 w 2012 r do 900 w 2013 r Należy nadmienić iż w tym czasie kontynuowano szkolenie personelu więziennego w zakresie prowadzenia programoacutew wobec sprawcoacutew przemocy domowej i prawdopodobnie tym należy tłumaczyć rosnącą liczbę skazanych obejmowanych specjalistycznymi oddziaływaniami W jednostkach penitencjarnych zasadniczo realizowane są programy edukacyjnondashkorekcyjne ktoacutere mogą trwać od 3 do 6 miesięcyLiczba edycji programu edukacyjnondashkorekcyjnego wg modelu z DULUTH realizowanych przez Służbę Więzienną wzrosła w poroacutewnaniu do 2012 r (193 edycje w 2012 r w stosunku do 203 w 2013 r) W przypadku grupy realizatoroacutew ndash specjalistoacutew spoza SW odnotowano spadek przeprowadzonych edycji (50 edycje w 2012 r w stosunku do 39 w 2013 r) Liczba uczestnikoacutew osiągnęła także większy poziom w przypadku programoacutew realizowanych przez SW odpowiednio 1 595 a w przypadku realizacji poza SW ndash 446

20

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 21: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Było to spowodowane faktem doszkalania funkcjonariuszy w zakresie pracy ze sprawcą przemocy a co za tym idzie zmniejszenia potrzeby korzystania ze specjalistoacutew pozawięziennych Istotny wzrost w 2013 r odnotowano także w przypadku realizacji innych programoacutew ukierunkowanych na pracę ze sprawcami przemocy realizowanych przez funkcjonariuszy i uczestniczących w nich skazanych (108 edycji i 949 uczestnikoacutew w 2012 r vs 133 edycji i 1 177 uczestnikoacutew w 2013 r) Prawdopodobnie wynikało to z faktu wdrażania i uruchamiania w większym zakresie modułowego programu korekcyjnondashedukacyjnego opartego na modelu z DULUTH niż innych autorskich propozycji pracy ze sprawcą przemocy Najwięcej edycji programoacutew adresowanych do sprawcoacutew stosujących przemoc i agresję zorganizowano w Okręgowym Inspektoracie Służby Więziennej Poznań ndash 47 Warszawa ndash 47 Dodać należy że w 2013 r objęto pomocą psychologiczną także 219 ofiar przemocy w rodzinie głoacutewnie kobiet ktoacutere odbywały wyroki za inne czyny karalne Problem przemocy wspoacutełwystępował z innymi deficytami ktoacutere mają istotny wpływ na generowanie zachowań przestępczych Elementy oddziaływań programowych na sprawcoacutew przestępstw z art 207 Kk zawarte były roacutewnież w ofercie programowej skierowanej do osoacuteb uzależnionych

Cel szczegoacutełowy 13 Zwiększenie integracji społecznej osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 131 Inicjowanie projektoacutew informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W ramach podejmowanych działań mających na celu podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie choroacuteb psychicznych w 2013 r Minister Zdrowia kontynuował II edycję kampanii społecznej Co czwarty z nas miał lub będzie mieć problemy ze zdrowiem psychicznym W ramach realizacji przedmiotowego zadania przekazano 38 podmiotom (ministerstwa urzędy marszałkowskie wojewoacutedztwa oddziały wojewoacutedzkie NFZ) materiały dotyczące kampanii w następującej ilości1) plakaty Co czwarty z nas ndash 9 956 szt2) ulotki ndash 4 940 szt (130 egz każdego tytułu ndash autyzm demencja depresja nerwica

schizofrenia)3) broszury Oswoić demencję ndash 342 szt4) broszury Oswoić nerwicę ndash 342 szt5) broszury Oswoić schizofrenię ndash 342 szt6) broszury Depresja ndash 342 szt7) broszury Oswoić autyzm ndash 342 szt8) Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ndash 228 szt

Jednostki samorządu terytorialnegoW realizacji kampanii społecznej Co czwarty z nas wzięło udział 14 wojewoacutedztw w tym 7857 wojewoacutedztw nie poniosło żadnych kosztoacutew związanych z realizacją kampanii Z 84 powiatoacutew ktoacutere wzięły udział w kampanii społecznej Co czwarty z nas 78 (929) nie poniosło w związku z tym żadnych kosztoacutew Koszty jakie zostały poniesione przez powiaty oscylowały w granicach od 100 do 5 612 zł Łączne wydatki zadeklarowano na poziomie 13 851 zł co daje średnio 1649 zł na powiat Samorządy wojewoacutedztwa docierały z informacją o kampanii do roacuteżnych podmiotoacutew (w związku z tym że informacja docierała do więcej niż do 1 podmiotu procenty nie sumują się do 100) Najczęstszym odbiorcą informacji były podmioty lecznicze (ponad 85) oraz jednostki oświatowe (64) i jednostki samorządu lokalnego (57) oraz OPS (50) wojewoacutedztw jednostki organizacyjne samorządu wojewoacutedztwa (21)Powiaty docierały do średnio około 35 podmiotoacutew z informacją o kampanii społecznej

21

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 22: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Co czwarty z nas Zakres liczby podmiotoacutew wahał się od 1 do 500 Najczęściej informacja była kierowana do podmiotoacutew leczniczych (52 powiaty ndash 619) jednostek oświatowych (50 powiatoacutew ndash 595) jednostek pomocy społecznej (34 powiaty ndash 405) Nieznacznie rzadziej natomiast do Powiatowych Centroacutew Pomocy Rodzinie (33 powiaty ndash 393) jednostek samorządu gminnego (30 powiatoacutew ndash 357) poradni psychologiczno- pedagogicznych (22 powiaty ndash 262) instytucji kultury i organizacji pozarządowych (19 powiatoacutew ndash 226) oraz Powiatowych Urzędoacutew Pracy (18 powiatoacutew ndash 214)Gminy przekazały do kilkunastu podmiotoacutew informację o kampanii społecznej Co czwarty z nas jedna z nich przekazała informację do 2 000 podmiotoacutew Najczęściej informacja była kierowana do jednostek oświatowych (16 gmin ndash 6670) ośrodkoacutew pomocy społecznej (15 gmin ndash 6250) Nieznacznie rzadziej natomiast do jednostek samorządowych (12 gmin ndash 5000) podmiotoacutew leczniczych (10 gmin ndash 4170) innych miejsc (10 gmin ndash 4170) oraz instytucji kultury i NGO (8 gmin ndash 3330) Najrzadziej natomiast informacja przekazywana była do policji (4 gminy ndash 1670)Wojewoacutedztwa najczęściej (35) rozdysponowywały pomiędzy 201 a 300 materiałoacutew promocyjnych związanych z kampanią21 wojewoacutedztw rozdysponowało pomiędzy 401 a 500 materiałoacutew promocyjnych W sumie rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondash informacyjnych średnio około 960 w każdym z powiatoacutew realizujących działania w ramach kampanii

Zadanie 132 Wprowadzenie do obowiązujących regulacji prawnych zmian przeciwdziałających nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu w środowisku pracy

Minister Pracy i Polityki SpołecznejKodeks pracy gwarantuje roacutewne traktowanie pracownikoacutew bez względu na jakąkolwiek przyczynę a wśroacuted podstawowych zasad prawa pracy znajduje się także zakaz dyskryminacji (art 113 Kodeksu pracy) Biorąc pod uwagę powyższe nie ma potrzeby i nie planuje się wprowadzania jakichkolwiek zmian w tym zakresie do Kodeksu pracy

Zadanie 132 Realizacja programu szkoleń dla pracownikoacutew podległych służb ułatwiających zrozumienie zachowań osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz przeciwdziałających postawom nietolerancji dyskryminacji i wykluczeniu

W ramach działań mających na celu edukację pracownikoacutew Minister Spraw Wewnętrznych

w wyżej wymienionym zakresie1) ZOZ MSW w Rzeszowie zorganizował cykl 12 wykładoacutew i warsztatoacutew dotyczących

nerwicy neurastenicznej ndash jej objawoacutew i leczenia w ktoacuterych udział wzięło 455 funkcjonariuszy

2) ZOZ MSW Szpital Specjalistyczny MSW w Otwocku zorganizował konferencję dla psychologoacutew i lekarzy psychiatroacutew zatrudnionych w resorcie spraw wewnętrznych Metody pracy z zaburzeniami nerwicowymi u pacjentoacutew służb mundurowych

Komenda Głoacutewna PolicjiW ramach programoacutew opracowanych przez psychologoacutew w komendach wojewoacutedzkich i Stołecznej Policji zostały zrealizowane szkolenia ktoacutere służyły rozwijaniu umiejętności rozpoznawania i rozumienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań stosownych do sytuacji tych osoacuteb Ponadto od 2010 r realizowany był program doskonalenia zawodowego w zakresie przeciwdziałania i zwalczania przestępstw z nienawiści Do końca 2013 r przeszkolonych

22

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 23: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

zostało około 70 000 policjantoacutew Celem programu jest lepsze rozumienie przez policjantoacutew przestępstw popełnianych wobec osoacuteb zagrożonych wykluczeniem w tym osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Komenda Głoacutewna Straży Granicznej Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej prowadził szkolenia dotyczące roacuteżnic kulturowych W powyższym zakresie kontynuowano szkolenia psychologoacutew i lekarzy Straży Granicznej

Zadanie 132 Realizacja programoacutew informacyjnondashedukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W przedmiotowym zakresie 6 wojewoacutedztw (dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie małopolskie mazowieckie i zachodniopomorskie) 108 spośroacuted 592 gmin oraz 104 z 259 powiatoacutew realizowało programy informacyjno-edukacyjne sprzyjające postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałające dyskryminacji osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łącznie powiaty zrealizowały 183 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 946 644 osoacuteb Natomiast gminy zrealizowały 172 programy ktoacutere objęły swoim zasięgiem 264 557 osoacuteb Realizatorami projektoacutew były jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej organizacje pozarządowe jednostki oświatowe (też z policją) Wśroacuted rezultatoacutew wymieniano wzrost świadomości wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznych integrację środowiskaProgramami zostały objęte dzieci i młodzież osoby wybrane przez inne instytucje (jak i pracownicy tych instytucji) osoby z zaburzeniami psychicznymi (z rodzicami) oraz mieszkańcy

Cel szczegoacutełowy 14 Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Komenda Głoacutewna Policji Zadanie realizowane było w formie szkoleń psychologicznych podnoszących wiedzę i rozwijających kompetencje policjantoacutew i pracownikoacutew Policji w celu lepszego funkcjonowania w służbiepracy i życiu osobistym W ramach tych szkoleń na szczegoacutelną uwagę zasługiwały zajęcia dotyczące profilaktyki i radzenia sobie ze stresem oraz opracowane programy wsparcia adaptacji zawodowej policjantoacutew w służbie przygotowawczej Problematyka kryzysu psychicznego była roacutewnież poruszana w szkoleniach dotyczących samoboacutejstw Poza działaniami psychoedukacyjnymi formą działań psychoprofilaktycznych w omawianym zakresie było podejmowanie wczesnej interwencji w sytuacjach kryzysowych Zarządzeniem Komendanta Głoacutewnego Policji Nr 428 z dnia 17 kwietnia 2009 r w sprawie form i metod wykonywania niektoacuterych służbowych zadań przez psychologoacutew pełniących służbę lub zatrudnionych w Policji uregulowany został sposoacuteb udzielania interwencyjnej pomocy psychologicznej oraz sytuacje kiedy interwencja kryzysowa prowadzona jest obligatoryjnie Ponadto w ramach działań psychoprofilaktycznych były organizowane turnusy antystresowe dla policjantoacutew realizowane przez komoacuterki medycyny pracy

Komenda Głoacutewna Państwowej Straży Pożarnej realizowała zadania wynikające z wewnętrznego Systemu Pomocy Psychologicznej (SPP) ktoacuterego głoacutewnym celem było utrzymanie wysokiej kondycji psychofizycznej strażakoacutew oraz profilaktyka zdrowia psychicznego Zadania realizowało 24 psychologoacutew zatrudnionych w komendach

23

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 24: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

wojewoacutedzkich i szkołach PSP Wspoacutełpracowali z nimi roacutewnież księża kapelani i wojewoacutedzcy koordynatorzy ratownictwa medycznego PSP (lekarze i ratownicy medyczni)W ramach systemowej działalności profilaktycznej psycholodzy PSP od 2011 r systematycznie prowadzą szkolenia dla strażakoacutew jednostek ratowniczondashgaśniczych dowoacutedcoacutew zmian i ich zastępcoacutew oraz dyspozytoroacutew stanowisk kierowania Tematyka szkoleń dotyczyła min zarządzania stresem organizacji i udzielania wsparcia psychologicznego umiejętności komunikacyjnych i interpersonalnych W 2013 r w programowych szkoleniach doskonalących i innych szkoleniach z zakresu psychoedukacji uczestniczyło 10 784 strażakoacutew i pracownikoacutew cywilnychStrażacy pracownicy cywilni oraz ich rodziny a także osoby kształcące się w szkołach PSP mieli możliwość korzystania z konsultacjiporad psychologicznych związanych z problemami osobistymi jak i wynikającymi z obciążeń zawodowychsłużbowych W ramach SPP psycholodzy PSP udzielili 3 761 konsultacji i porad z czego 2 002 dotyczyło spraw osobistychrodzinnych a 1 759 zawodowych Ponadto w 2013 r psycholodzy PSP podejmowali interwencje zapewniając wsparcie dla strażakoacutew i ich rodzin kadry dowoacutedczejkierowniczej oraz w sytuacjach wyjątkowych dla cywilnych uczestnikoacutew zdarzeń w związku z 142 zdarzeniami (87 spraw zawodowych i 55 osobistychrodzinnych) Podczas interwencji ze spotkania z psychologiem skorzystały 803 osoby Zgodnie z przyjętymi założeniami SPP w 2013 r kontynuowane było doskonalenie zawodowe dla psychologoacutew komend wojewoacutedzkich i szkoacuteł PSP Część szkoleń podnoszących kompetencje w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia psychicznego skierowana została do koordynatoroacutew ratownictwa medycznego księży kapelanoacutew i dowoacutedcoacutew kompanii szkolnychWarsztaty i szkolenia zorganizowane przez Komendę Głoacutewną PSP w 2013 r1) Traumatyczna żałoba ndash diagnoza i terapia Rola i obszary kompetencji księży kapelanoacutew

oraz psychologoacutew PSP ndash celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy księży kapelanoacutew i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem problematyki traumatycznej utraty (śmierci) i żałoby oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy kapelanami i psychologami Uczestniczyło w nim 38 osoacuteb

2) Rola i zadania koordynatoroacutew medycznych oraz psychologoacutew PSP w organizowaniu i udzielaniu pomocy w zdarzeniach masowych ndash ktoacuterego celem było doskonalenie warsztatu pracy koordynatoroacutew ratownictwa medycznego i psychologoacutew PSP ze szczegoacutelnym uwzględnieniem zdarzeń masowych i problemoacutew z nich wynikających oraz wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy koordynatorami ratownictwa medycznego i psychologami Uczestniczyło 41 osoacuteb

3) Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie ndash celem warsztatoacutew było podnoszenie wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie przygotowanie do postępowania w zakresie profilaktyki problemu przemocy w rodzinie wczesnej diagnozy takich przypadkoacutew oraz proacuteb wypracowania procedur postępowania w sytuacji gdy do takich przypadkoacutew dochodzi Uczestniczyło 36 osoacuteb (psycholodzy księża kapelani lekarze prawnicy i pracownicy kadr ze szkoacuteł i z komend wojewoacutedzkich PSP)

4) Umiejętności interpersonalne w zarządzaniu zespołem ndash skuteczne porozumiewanie się ndashcelem warsztatoacutew była poprawa wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami kompanii szkolnych i psychologami szkoacuteł PSP w zakresie rozwijania umiejętności i kompetencji wychowawczych zdobywania umiejętności wczesnego diagnozowania problemoacutew wychowawczych zapobiegania im oraz skutecznego ich rozwiązywania W warsztacie wzięło udział 22 osoby (dowoacutedcy kompanii szkolnych i psycholodzy szkoacuteł PSP oraz przedstawiciele kadry dowoacutedczej szkolnych jednostek ratowniczondashgaśniczych)

5) Interwencja w sytuacjach traumy masowej Optymalizacja działań minimalizacja obciążeń ndash głoacutewnym celem szkolenia było doskonalenie warsztatu pracy kadry dowoacutedczej Grup

24

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 25: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Poszukiwawczo-Ratowniczych (GPR) w obszarze zarządzania stresem organizowania i udzielania podstawowej pomocy psychologicznej w sytuacjach kryzysowych a także wzmocnienie wspoacutełpracy pomiędzy dowoacutedcami GPR i psychologami realizującymi zadania Systemu Pomocy Psychologicznej w PSP Szkolenie zrealizowano w ramach przygotowania do recertyfikacji ciężkiej grupy poszukiwawczondashratowniczej PSP (USAR Poland) wg standardoacutew INSARAG (Międzynarodowa Grupa Doradcza ds Poszukiwania i Ratownictwa działająca w ramach Organizacji Narodoacutew Zjednoczonych Uczestniczyło 28 osoacuteb w tym dowoacutedcy Grup Poszukiwawczo Ratowniczych lekarze GPR psycholodzy KG PSP KW PSP Gdańsk Łoacutedź Krakoacutew Poznań Warszawa Szkoacuteł Aspirantoacutew PSP Krakoacutew kadra dowoacutedcza GPR i grupy transgranicznej z KG PSP

Zadanie 141 Prowadzenie działań (np kampanie informacyjne publikacja przewodnikoacutew) informujących o dostępnej w wojewoacutedztwie pomocy dla ofiar przemocy katastrof i klęsk żywiołowych

W 2013 r w 4 wojewoacutedztwach tj lubelskim mazowieckim wielkopolskim i zachodniopomorskim został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu Utworzone ośrodki interwencji kryzysowej obejmowały pomocą najczęściej od 1 do 101 osoacuteb (50 wojewoacutedztw) Realizatorem działań były najczęściej jednostki samorządu (5830) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (4170) oraz organizacje pozarządowe (3330)Najczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne (wskazało na nie 75 wojewoacutedztw) przeciwdziałanie problemom (167) oraz poradnictwo (830)Ponad 40 wojewoacutedztw nie stosował żadnych kryterioacutew skorzystania z usług centroacutew poza wolą zainteresowanych (4170) W 3330 wojewoacutedztw uczestnikami byli pracownicy zainteresowanych jednostek i instytucji w 830 wojewoacutedztw uczestnikami były dzieci i młodzież zaś w kolejnych 830 mieszkańcy wojewoacutedztwa Także 830 wojewoacutedztw wskazało na to że uczestnikami były osoby poszkodowaneNa przykładzie wojewoacutedztwa kujawsko-pomorskiego w Biurze ds Polityki Prorodzinnej i Przeciwdziałania Przemocy ktoacutere funkcjonuje od 2012 r udzielana była bezpłatna pomoc prawna i psychologiczna Pomoc ta adresowana była do osoacuteb doświadczających przemocy domowej rodzinom dysfunkcyjnym W ramach Biura podejmowane były interwencje prowadzono mediacje upowszechniano Polską Kartę Praw Ofiary W uzasadnionych przypadkach Biuro zapewniało zastępstwo procesowe oraz podejmowało roacutewnież akcje medialne i szkoleniowe oraz inicjatywy w zakresie zmian w obowiązującym prawieW 2013 r w 13 powiatach oraz w 27 gminach został utworzony ośrodek interwencji kryzysowej oferujący poradnictwo i pomoc w stanach kryzysu zagrażającemu zdrowiu psychicznemu W pozostałych przypadkach utworzenie ośrodkoacutew interwencji kryzysowej nie było możliwe z uwagi min na fakt realizowania zadania przez inny podmiot brak potrzeby brak kadry i infrastruktury czy brak diagnozy potrzeb

Zadanie 142 Realizacja programu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego w jednostkach działających w systemie oświaty

Zgodnie z art 1 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz U z 2004 r Nr 256 poz 2572 z poacuteźn zm) system edukacji zapewnia możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej W systemie oświaty taką pomoc świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne w tym poradnie specjalistyczne a także nauczyciele

25

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 26: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem w przedszkolach szkołach i placoacutewkach (pedagodzy psycholodzy logopedzi doradcy zawodowi i inni specjaliści) Mając na uwadze rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2013 r Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach szkołach i placoacutewkach (Dz U poz 532) podstawą do uruchomienia pomocy dziecku jest rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych w tym zakresie dostrzeżenie zaroacutewno trudności dziecka jak i jego szczegoacutelnych uzdolnień w celu udzielenia odpowiedniego wsparcia Pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielają uczniom nauczyciele wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole realizowana była w trakcie bieżącej pracy z uczniami oraz w formie min zajęć o charakterze terapeutycznym warsztatoacutew porad i konsultacji W 2013 r w Polsce funkcjonowało 559 publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i 19 poradni specjalistycznych a także 166 poradni niepublicznych w tym 21 specjalistycznych W roku szkolnym 20122013 publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne objęły diagnozą psychologiczną pedagogiczną logopedyczną i lekarską 1 022 510 dzieci i młodzieży Liczba ucznioacutew objętych zajęciami specjalistycznymi z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej wyniosła 1 733 305

W ramach realizacji zadania przez Ministra Spraw Wewnętrznych organizowano1) szkolenia personelu medycznego realizowano przez poszczegoacutelne SP ZOZ MSW ktoacutere

miały na celu przygotowanie do rozpoznawania objawoacutew zaburzeń psychicznych oraz pomocy pacjentowi będącemu w kryzysie w tym min w zakresie kierowania do właściwych placoacutewek wsparcia Łącznie zorganizowanych zostało 46 szkoleń w ktoacuterych uczestniczyło 199 pracownikoacutew

2) na bazie Poradni Zdrowia Psychicznego przez SP ZOZ MSW udzielana była pomoc dla pacjentoacutew w stanach kryzysu psychicznego (poza kontraktem NFZ) w formie poradnictwa (udzielono 319 porad) spotkań terapii wspierającej indywidualnej (liczba spotkań wyniosła 125) oraz spotkań terapii grupowej (liczba spotkań wyniosła 35)

Minister Obrony NarodowejW ramach systemu doskonalenia zawodowego w tym w zakresie kompetencji społecznych dowoacutedcoacutew oficeroacutew wychowawczych psychologoacutew oraz opiekunoacutew indywidualnych poszkodowanych żołnierzy i pracownikoacutew wojska oraz rodzin zmarłych żołnierzy i pracownikoacutew wojska w 2013 r zorganizowano1) długoterminowy kurs z zakresu interwencji kryzysowej na poziomie zaawansowanym ndash

przeszkolono 20 psychologoacutew wojskowych2) szkolenie dla psychologoacutew i księży kapelanoacutew kierowanych do pracy w Polskich

Kontyngentach Wojskowych oraz dla psychologoacutew po powrocie z misji ndash 2 szkolenia 30 uczestnikoacutew

3) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew realizujących konsultacje oraz wsparcie żołnierzy weteranoacutew pracownikoacutew wojska i ich rodzin zgłaszających się z problemami związanymi ze służbą lub pracą w wojsku Terapia kroacutetkoterminowa ndash przeszkolono 20 psychologoacutew

4) warsztaty szkoleniowe dla psychologoacutew wojskowych Uwarunkowania prawne oraz metody i formy pracy psychologa w służbach mundurowych ndash 24 uczestnikoacutew

5) szkolenie dla opiekunoacutew indywidualnych rodzin z zakresu podstawowych umiejętności psychologicznych ndash 40 uczestnikoacutew

6) kompleksowe szkolenie dla osoacuteb odpowiedzialnych za profilaktykę w jednostkach wojskowych w zakresie diagnostyki i terapii uzależnień oraz zachowań ryzykownych będących następstwem udziału w wydarzeniach traumatycznych (w tym działań bojowych poza granicami państwa) ndash 32 uczestnikoacutew

26

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 27: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Zadanie 143 Realizacja programu pomocy w stanach kryzysu psychicznego związanego ze służbą wojskową

W Ministerstwie Obrony Narodowej system pomocy funkcjonował w oparciu o Zasady organizacji i funkcjonowania profilaktyki psychologicznej w Siłach Zbrojnych RP Psychologowie jednostek wojskowych i wojskowych pracowni psychologicznych realizowali konsultacje indywidualne oraz interwencje kryzysowe po zdarzeniach traumatycznychW 2013 r przeprowadzono 40 011 indywidualnych konsultacji psychologicznych w tym z 5 609 konsultacji skorzystali weterani misji poza granicami państwa W PKW Afganistan w 2013 r udzielono 3 786 konsultacji oraz przeprowadzono 245 przedsięwzięć profilaktycznych

Zadanie 145 Realizacja programu psychoprofilaktycznego dla funkcjonariuszy służb mundurowych

Minister Spraw WewnętrznychZostały zorganizowane turnusy antystresowe na bazie SP ZOZ Sanatorioacutew Uzdrowiskowych MSW w ktoacuterych uczestniczyli funkcjonariusze służb podległych i nadzorowanych przez MSW (Policji Straży Granicznej Biura Ochrony Rządu Państwowej Straży Pożarnej) Program turnusu realizowany jest w ramach 14 dniowego pobytu Uczestnikami turnusoacutew były osoby po przeżytych traumach w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi lub po trudnych przeżyciach osobistych Grupa uczestnikoacutew turnusu nie przekraczała 10 osoacuteb W 2013 r zorganizowano 21 turnusoacutew dla 197 funkcjonariuszy

Komenda Głoacutewna Straży GranicznejZadania mające na celu ochronę zdrowia psychicznego funkcjonariuszy i pracownikoacutew Straży Granicznej realizowane były przez lekarzy podczas wizyt lekarskich i badań okresowych oraz psychologoacutew w ramach porad psychologicznych wykładoacutew warsztatoacutew i badań ankietowych

Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym

Cel szczegoacutełowy 21 Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 211 Opracowanie i wdrażanie systemu finansowania świadczeń zdrowotnych uwzględniającego specyfikę środowiskowego modelu opieki i promującego jego rozwoacutej

Narodowy Fundusz Zdrowia W obowiązującym w 2013 r Zarządzeniu Nr 652011DSOZ Prezesa NFZ z dnia 17 października 2011 r w sprawie warunkoacutew zawierania i realizacji umoacutew w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień określony został zakres leczenie środowiskowe Przepisy zarządzenia dostosowane były do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień (Dz U Nr 140 poz 1146 z poacuteźn zm)

27

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 28: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

W 2013 r NFZ zrealizował zadanie 211 w części dotyczącej promowania rozwoju środowiskowego modelu opieki poprzez zwiększanie środkoacutew na finansowanie świadczeń opieki psychiatrycznej udzielanych w zakresie leczenia środowiskowego jak roacutewnież uznając zawieranie umoacutew w przedmiotowym zakresie jako priorytet W 2013 r na finansowanie przedmiotowych świadczeń przeznaczono o 307 więcej środkoacutew niż w 2012 r i aż o 839 w poroacutewnaniu do 2011 r Efektem zwiększenia środkoacutew finansowych było min zawarcie umoacutew o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenie środowiskowe z 118 świadczeniodawcami w 2013 r o 12 więcej niż 2012 r i aż o 58 więcej niż w 2011 r W stosunku do 2012 r liczba świadczeniodawcoacutew realizujących świadczenia w przedmiotowym zakresie wzrosła o ok 1132 a w poroacutewnaniu do 2011 r o 9667

Zadanie 212 Zwiększanie nakładoacutew na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych

Narodowy Fundusz Zdrowia zwiększył w 2013 r środki przeznaczone na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej z 2 134 252 978 zł w 2012 r do 2 201 670 170 zł w 2013 r tj o 316 a w poroacutewnaniu do 2011 r w 2013 r zwiększono środki o 1044 Tym samym nakłady na świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej per capita wzrosły z 5173 zł w 2011 r do 5539 zł w 2012 r tj o 707 a w 2013 r do 5718 zł tj o 323 w stosunku do 2012 r co daje wzrost o 1054 w odniesieniu do 2011 r

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w wojewoacutedztwie

W 2013 r 5 z 13 wojewoacutedztw realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Pozostałe wojewoacutedztwa nie podjęły takich działań z uwagi na brak środkoacutew finansowych (4) działanie realizowane przez inny podmiot (4) brak opracowanego (uchwalonego) programu (2) Programami objęto od 1 do 1 mln osoacuteb Realizatorem działań były najczęściej organizacje pozarządowe (429) w następnej kolejności jednostki organizacyjne systemu pomocy społecznej (286) oraz jednostki lecznicze (2860) Na inne jednostki wskazało 143 wojewoacutedztwNajczęściej uzyskanymi rezultatami prowadzonych przez ośrodki działań były efekty informacyjnondashedukacyjne oraz utworzenie nowej jednostki W ponad 429 wojewoacutedztw uczestnikami byli mieszkańcy danego wojewoacutedztwa w kolejnych wybrane 429 jednostki

Zadanie 212 Realizacja programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie

W 2013 r 38 spośroacuted 592 gmin realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte były 3 placoacutewki jednak w przypadku jednej gminy było to aż 19 placoacutewek Najwięcej było gmin gdzie działaniami była objęta jedna placoacutewka (22 gminy) Natomiast w 25 gminach program objął wszystkie placoacutewkiW 2 gminach wystąpiły trudności w realizowaniu programoacutew zwiększenia dostępności do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Problemy te dotyczyły braku placoacutewki oraz tego że zadanie to było realizowane przez inny podmiot W 2013 r w 63 z 259 powiatoacutew realizowało program zwiększenia dostępności i zmniejszenia nieroacutewności w dostępie do roacuteżnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej Programami średnio objęte było 328 placoacutewek przy czym w przypadku 4 powiatoacutew wsparciem objęto ponad 20 placoacutewek w każdym z nich Najwięcej było powiatoacutew gdzie działaniami była objęta jedna (18 powiatoacutew) bądź dwie placoacutewki (10 powiatoacutew) Wszystkie placoacutewki objęto działaniami

28

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 29: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

w 27 powiatach

Zadanie 213 Uzgadnianie umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej (organ założycielski)

Łącznie 7 wojewoacutedztw tj kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie pomorskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie podejmowało działania na rzecz uzgadniania umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego w wojewoacutedztwie z uwzględnieniem ich podległości organizacyjnej Uzgodnienia umiejscowienia i obszaru działania sieci centroacutew zdrowia psychicznego były podejmowane najczęściej poprzez1) konsultacje z władzami powiatu (5 wojewoacutedztwa)2) konsultacje ze specjalistami (2 wojewoacutedztwa)3) decyzje o utworzeniu Centrum Zdrowia Psychicznego (CZP) ndash (wojewoacutedztwo kujawsko-

pomorskie i wielkopolskie)4) uwzględnienie wsparcia dla CZP w programach działania (2 wojewoacutedztwa)5) inne sposoby (2 wojewoacutedztwa)

W 5 na 7 wojewoacutedztw odnotowano trudności związane z realizacją tego zadania przyczynę wystąpienia problemoacutew stanowiły głoacutewnie kwestie organizacyjne Tylko 7 powiatoacutew podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego zapewniającego mieszkańcom powiatoacutew kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 17 powiatach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W każdym z 7 powiatoacutew działaniem został objęty inny odsetek populacji Było to 1 5 23 30 35 55 i 100 populacji powiatoacutew Łącznie 5 spośroacuted 592 gmin podjęło działania na rzecz zintegrowania działalności placoacutewek psychiatrycznych opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznej zapewniającego mieszkańcom gminy kompleksową środowiskową opiekę w zakresie zdrowia psychicznego W 20 gminach takie działania nie były podjęte z uwagi na jego zrealizowanie w latach wcześniejszych W 2 gminach odsetek populacji mieszkańcoacutew gminy jaki został objęty opieką lokalnego centrum zdrowia psychicznego wynioacutesł 5 w przypadku pozostałych 3 gmin było to 11 55 i 100 populacji gminy

Zadanie 214 Opracowanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali ogoacutelnych

W 2013 r wojewoacutedztwo małopolskie i wielkopolskie podejmowało działania na rzecz opracowania planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań 2 wojewoacutedztwa nie podjęły tych działań ponieważ zostały one zrealizowane wcześniej 9 wojewoacutedztw (6920) nie podjęło tego rodzaju działań

Zadania 215 Wdrażanie planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane zapewniające profilowane usługi zdrowotne (w tym rehabilitacyjne sądowo-psychiatryczne oraz opiekuńczo-lecznicze) z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałoacutew szpitali

29

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 30: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

ogoacutelnych z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych

Spośroacuted 16 samorządoacutew wojewoacutedztw 15 nie wdrażało planu stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placoacutewki wyspecjalizowane z jednoczesnym przenoszeniem zadań psychiatrycznej opieki zdrowotnej Plan ten realizowało jedynie wojewoacutedztwo małopolskie ktoacutere objęło przedmiotowymi działaniami 1 duży szpital psychiatryczny

Cel szczegoacutełowy 22 Upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 Realizacja wojewoacutedzkiego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Wojewoacutedzkie programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w wojewoacutedztwach lubelskim mazowieckim warmińsko-mazurskim wielkopolskim W Tabeli 7 znajduje się zestawienie dotyczące liczby osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia oferowanych w wojewoacutedztwach Z analizy wynika iż wojewoacutedztwa w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczby odbiorcoacutew

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r

Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 2 50

1 ndash 3500 0 0 1 253501ndash 18000 2 50 1 25

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r

Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw 0 2 50 1 25

1 ndash 30 0 0 2 5031ndash 60 1 25 1 2561ndash 90 1 25 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r

Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N wojewoacutedztw N wojewoacutedztw gt800 1 25 1 25

2 001 ndash 3 000 1 25 1 253 001 ndash 4 000 1 25 1 255 001 ndash 6 000 1 25 0 0

10 001 ndash 11 000 0 0 1 25Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały

z form wsparciaSamopomoc

środowiskowa w 2013 rSamopomoc środowiskowa

w latach wcześniejszychN wojewoacutedztw N wojewoacutedztw

0 1 25 1 252 001 ndash 3 000 2 50 1 503 001 ndash 4 000 1 25 0 04 001ndash 5 000 0 0 2 25

Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez wojewoacutedztwa przede wszystkim były skierowane do dzieci i młodzieży osoacuteb starszych i osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

30

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 31: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Zadanie 222 Realizacja lokalnego programu poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Lokalne programy poszerzenia zroacuteżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi były realizowane w 82 z 259 powiatoacutew oraz w 83 spośroacuted 592 gminZ danych w Tabeli 8 wynika iż gminy w poroacutewnaniu z latami wcześniejszymi docierają z roku na rok do coraz większej liczy odbiorcoacutew Najmniejszy wzrost występuje w przypadku pomocy mieszkaniowej największe natomiast w przypadku pomocy stacjonarnej i samopomocy środowiskowej

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc bytowa w 2013 r Pomoc bytowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 40 488 22 27 45 549 30 361 - 10 3 36 14 17 1 12 14 17

11 -100 17 204 31 37 12 144 28 34101 - 1000 12 144 9 11 13 156 6 7

1001 - 10000 7 84 6 7 6 72 4 5pow 10001 1 12 1 1 1 12 1 1

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc mieszkaniowa w 2013 r Pomoc mieszkaniowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 50 610 55 66 57 695 57 691 - 10 12 144 15 18 5 61 13 16

11 -100 13 156 9 11 11 132 9 11101 - 1000 4 48 4 5 4 48 4 5

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0

Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Pomoc stacjonarna w 2013 r Pomoc stacjonarna w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 22 268 30 36 28 341 57 691 - 10 0 00 29 35 0 00 13 16

11 -100 26 312 21 25 20 244 9 11101 - 1000 32 384 0 0 29 348 4 5

1001 - 10000 - - 1 1 1 12 0 0Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z form

wsparcia

Samopomoc środowiskowa w 2013 r

Samopomoc środowiskowa w latach wcześniejszych

N powiatoacutew

Ngmin

N powiatoacutew

Ngmin

0 20 244 15 18 25 305 27 331 - 10 2 24 22 26 1 12 15 18

11 -100 40 482 39 47 34 411 36 43101 - 1000 18 216 5 6 18 216 3 4

1001 - 10000 1 12 0 0 1 12 0 0Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Programy realizowane przez gminy przede wszystkim były skierowane do osoacuteb starszych dzieci i młodzieży oraz rodzin jako całości Najrzadziej programami objęte były osoby bezdomne czy też uzależnione

31

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 32: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Zadanie 223 Wspieranie finansowe samopomocowych projektoacutew organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 8 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie zachodniopomorskie wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 34 projektoacutew wyniosła 2 287 418 zł Średnia wysokość przekazanych środkoacutew to 67 235 zł Projekty były wyłaniane głoacutewnie w ramach otwartych konkursoacutew (16 projektoacutew) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inny tryb konkursowy (11 projektoacutew) oraz wyboacuter na podstawie kilku kryterioacutew (7 projektoacutew)

Ponadto 63 spośroacuted 259 samorządoacutew powiatowych wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi 11 przedstawicieli powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi na pytania zaś pozostali (185) wskazali że nie podejmowali tego typu działań Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 166 projektoacutew wyniosła 133 837 457 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie do 50 000 zł (106 projektoacutew) Wsparcie powyżej tej kwoty otrzymało 56 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (85 projektoacutew ndash 5120) Projekty były skierowane do osoacuteb niepełnosprawnych (18 projektoacutew ndash 1080) do klientoacutew instytucji pomocowych (9 projektoacutew ndash 540) bądź do dzieci i młodzieży (2 projekty ndash 12)Spośroacuted 592 gmin 46 wspierało finansowo samopomocowe projekty organizacji pozarządowych służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Łączna kwota przeznaczona na wsparcie 97 projektoacutew wyniosła 47 231 55 zł Najwięcej było realizowanych projektoacutew ktoacutere otrzymały wsparcie nie większe niż 50 000 zł (84 projekty) Powyżej tej kwoty otrzymało wsparcie tylko 13 projektoacutew Projekty te głoacutewnie były wyłaniane w ramach otwartych konkursoacutew (50 projektoacutew ndash 5150) Pozostałymi kryteriami wyboru projektu były inne kryteria (25 projektoacutew ndash 2580) integracja społeczna i aktywizacja (14 projektoacutew ndash 1440) projekt dot osoacuteb niepełnosprawnych (6 projektoacutew ndash 620) brak odpowiedzi (2 projekty ndash 210)

Zadanie 223 Monitorowanie realizacji programu wspierania jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotoacutew pomocy społecznej w zakresie poszerzania zroacuteżnicowania

i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy bytowej mieszkaniowej stacjonarnej samopomocy środowiskowej

Minister Pracy i Polityki SpołecznejMonitorowanie realizacji programoacutew odbywało się na podstawie nadsyłanych sprawozdań a także niektoacutere z dotowanych zadań były kontrolowane przez Departament Kontroli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Corocznie zbierane były dane statystyczne w zakresie pomocy społecznej (MPIPS ndash 03 i MPIPS ndash 05) W wielu przypadkach dane te nie odnoszą się wprost do kategorii osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ponieważ jest to jedna z wielu kategorii osoacuteb uprawnionych do świadczeń pomocy społecznej Z uwagi na roacuteżne terminy opracowywania powyższych sprawozdań obecnie dostępne jest jedynie sprawozdanie MPiPS ndash 03 Znajduje się ono na stronie internetowej MPiPS w zakładce pomoc społeczna gt raporty i statystyki gt statystyki pomocy społecznej

32

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 33: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

gt statystyka za 2013 r W ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r pomocą objęto 11 612 osoacuteb tj o 462 osoby więcej niż w 2012 r

Zadanie 224 Wspoacutełpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi zroacuteżnicowane formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutere wymagają działania ciągłego

Łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie małopolskie mazowieckie warminsko-mazurskie wielkopolskie i śląskie wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej wojewoacutedztwa wspierały 1ndash10 organizacji realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłegoW poszczegoacutelnych wojewoacutedztwach realizowane były odmienne ilości projektoacutew sięgające od 1 do 220 projektoacutew w danym wojewoacutedztwie Żadne z wojewoacutedztw nie zgłosiło problemoacutew w realizacji projektoacutew i prowadzeniu tych działań61 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznegoNajczęściej powiaty wspierały 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Łącznie 30 gmin wspierało finansowo projekty organizacji pozarządowych realizujących formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Najczęściej gminy (16 gmin) wspierały finansowo 1 projekt realizujący formy oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi wymagających działania ciągłego Tylko w 1 gminie wsparcie zostało przekazane na realizacje 9 projektoacutew

Zadanie 225 Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie

Łącznie 55 powiatoacutew spośroacuted 259 podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centroacutew pomocy rodzinie Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (193) były min zadanie realizowane w inny sposoacuteb brak zapotrzebowania brak projektoacutew i kadry

Procent wydatkoacutew w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

Wydatki w 2013 r Wydatki w latach wcześniejszych

N powiatoacutew N powiatoacutew

0 0 00 3 54

1-10 27 491 29 527

11-20 15 272 15 273

21-30 5 91 2 36

31-40 3 54 2 36

71-80 0 00 2 36

81-90 1 18 - -

91-100 2 36 - -Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew

33

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 34: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Źroacutedło Opracowanie własne

W niemal połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania powiatowe centra pomocy rodzinie przeznaczyły w 2013 r na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi do 10 swoich wydatkoacutew Kolejne 272 przeznaczało na wspomniany cel od 11 do 20 wydatkowanych kwot Podobne proporcje wydatkoacutew miały miejsce w latach wcześniejszychCel szczegoacutełowy 23 Aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Minister Pracy i Polityki SpołecznejOsoby niepełnosprawne mogą zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osoacuteb niepełnosprawnych (Dz U z 2011 r Nr 127 poz 721 z poacuteźn zm) korzystać z dofinansowania ze środkoacutew Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osoacuteb Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządoacutew powiatowych w zakresie1) uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych w tym roacutewnież uczestnictwa ich opiekunoacutew2) uczestnictwa w imprezach sportowych kulturalnych rekreacyjnych i turystycznych3) zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

przyznawane na podstawie odrębnych przepisoacutew4) likwidacji barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w związku

z indywidualnymi potrzebami5) rehabilitacji ndash dotyczy dzieci i młodzieży6) pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego szkolenia oraz przekwalifikowania

Ze środkoacutew publicznych (PFRON i budżetu państwa) wspierane było zatrudnienie osoacuteb niepełnosprawnych w tym osoacuteb niepełnosprawnych ze szczegoacutelnymi schorzeniami (min osoacuteb niewidomych z upośledzeniem umysłowym z zaburzeniami psychicznymi i z epilepsją) w zakładach aktywności zawodowej w zakładach pracy chronionej i w zakładach otwartego rynku pracy w formie dofinansowania wynagrodzeń tych osoacuteb Osoby niepełnosprawne w tym także ze szczegoacutelnymi schorzeniami (np osoby z zaburzeniami psychicznymi) uczestniczą w warsztatach terapii zajęciowejPFRON realizował w okresie od 1062011 r do 30042013 r w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I projekt Wsparcie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy II Działanie 13 Poddziałanie 136 skierowane do osoacuteb z zbaurzeniami psychicznymiW realizacji projektu uczestniczyły 882 osoby chore psychicznie posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z czego 128 osoacuteb podjęło zatrudnienie W ramach realizacji tego projektu była prowadzona kampania adresowana do pracodawcoacutew promująca zatrudnienie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Program resortowy Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu (AFPWS) realizowany w latach 2011ndash2015 Program jest realizowany corocznie od 2006 r Przyjęta przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej formuła programu polegała na organizowaniu konkursoacutew dla samorządoacutew gmin i organizacji pozarządowych w celu realizacji takich założeń jak1) zachęcanie samorządoacutew gminnych do tworzenia partnerstw na rzecz organizowania

centroacutew i kluboacutew integracji społecznej szczegoacutelnie na obszarach wiejskich i małomiasteczkowych a także wykorzystywania lokalnych programoacutew rynku pracy takich jak np prace społecznie użyteczne czy roboty publiczne

2) wzmocnienie roli podmiotoacutew zatrudnienia socjalnego w procesie przywracania osoacuteb do ponownego pełnienia roacutel społecznych i zawodowych oraz przygotowywania ich do wykorzystywania rozwiązań ustawy o spoacutełdzielniach socjalnych

34

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 35: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

3) promowanie dobrych praktyk szczegoacutelnie w zakresie zawiązywania lokalnej wspoacutełpracy pomiędzy jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej a publicznymi służbami zatrudnienia z wykorzystaniem potencjału organizacji pozarządowych

Program AFPWS spełnia swoją rolę przyczyniając się do powstania nie tylko wielu nowych podmiotoacutew gospodarki społecznej (w tym zatrudnienia socjalnego) ale przede wszystkim do zbudowania w kraju nowego systemu wsparcia i pomocy opartego na trzech filarach świadczenia usług dla osoacuteb bezrobotnych i korzystających ze świadczeń pomocy społecznejW ramach celu 2 Programu ogłaszany jest corocznie konkurs skierowany do instytucji tworzących Centra i Kluby Integracji Społecznej pn Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktoacutew socjalnych Kwota przeznaczona na realizację konkursu wynosi 1 400 000 zł rocznie W 2013 r do otrzymania dotacji w tym konkursie zakwalifikowało się 18 podmiotoacutew Centra Integracji Społecznej są instytucjami świadczącymi usługi reintegracji społecznej i zawodowej a także instytucjami ktoacutere w sposoacuteb pośredni biorą udział w ww konkursieCentrum ma za zadanie kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie roacutel społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych osobom niepodlegającym wykluczeniu społecznemu nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenie do zawodu przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji zawodowychZ danych za 2013 r zebranych z centroacutew integracji społecznej wynika iż liczba osoacuteb chorych psychicznie jaka rozpoczęła zajęcia w Centrum wynosi 46 osoacuteb uczestniczyło w zajęciach 52 osoby natomiast zakończyło 25 osoacuteb Uczestnikami zajęć w Centrach mogły być między innymi osoby chore psychicznie ktoacutere podlegają wykluczeniu społecznemu i nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb a znajdują się w sytuacji powodującej uboacutestwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym społecznym i rodzinnym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej odpowiada za realizację rozwiązań w obszarze rynku pracy promocji zatrudnienia migracji zarobkowych i rozwoju instytucji rynku pracy oraz inicjowanie i wspieranie działalności publicznych służb zatrudnienia Rozwiązania w tym zakresie określa ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz U poz 654 z poacuteźn zm) ktoacutera gwarantuje roacutewny dostęp wszystkim obywatelom w tym osobom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi do usług rynku pracy wspieranych instrumentami rynku pracy Zgodnie z art 2a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy chronione jest przestrzeganie zasady roacutewnego traktowania w dostępie i korzystaniu z usług rynku pracy oraz instrumentoacutew rynku pracy bez względu na płeć rasę pochodzenie etniczne narodowość religię wyznanie światopogląd niepełnosprawność wiek lub orientację seksualnąOsoby z zaburzeniami psychicznymi mogą zatem korzystać ze wszystkich przewidzianych w ww ustawie usług rynku pracy tj pośrednictwa pracy poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy i szkoleń Dlatego też nie inicjowano przedsięwzięć skierowanych do grupy osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi jak roacutewnież nie realizowano wobec tej grupy osoacuteb działań szczegoacutełowych wykraczających poza te ktoacutere zostały przewidziane w ww ustawie

Zadanie 232 Realizacja lokalnego programu rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 6 wojewoacutedztwach tj dolnośląskim kujawsko-pomorskim łoacutedzkim mazowieckim świętokrzyskim i wielkopolskim w ramach Programu realizowane były formy wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

35

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 36: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery wojewoacutedztwa nie realizowały takich działań był inny sposoacuteb realizacji działań (4 wojewoacutedztwa) Liczba placoacutewek objętych projektami była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 2 do 73 W powyższych wojewoacutedztwach objętych było kolejno 4 7 2 5 73 i 34 placoacutewek 4 wojewoacutedztwa nie objęły działaniami przedsiębiorstw 1 objęło działaniami 16 przedsiębiorstw drugie zaś 324 przedsiębiorstwa Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r była zależna od wojewoacutedztwa i wahała się od 27 do 10 217

W 103 spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Czynnikami przez ktoacutere powiaty nie realizowały takich działań były1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (156 gmin ndash 2690)2) zadanie nie było wyodrębnione (54 powiaty ndash 3650)3) brak opracowanego lub uchwalonego programu (19 powiatoacutew ndash 1280)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew (13 powiatoacutew ndash 880)5) inne (11 powiatoacutew ndash 740)6) niewielkie zainteresowanie pracodawcoacutew (5 powiatoacutew ndash 340)7) brak miejsc pracy (4 powiaty ndash 270)8) brak odpowiedzi (2 powiaty ndash 140)

Tabele 10 11 i 12 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w powiatach w 2013 r W większości powiatoacutew wsparciem objęto od 1 do 5 placoacutewek W sumie w powiatach objęto ich wsparciem 661 placoacutewek W przypadku przedsiębiorstw natomiast w jednej czwartej powiatoacutew nie objęto wsparciem żadnego z kolei w kolejnej ćwiartce objęto wsparciem od 1 do 5 firm W sumie było ich 6 001 W efekcie podejmowanych działań skorzystały ze wsparcia 32 564 osoby Dokładny rozkład danych prezentują poniższe tabele

Liczba placoacutewek N powiatoacutew 0 32 311

1ndash5 51 4956ndash10 8 7811ndash20 5 4821ndash50 1 10

51 i więcej 3 29Brak odpowiedzi 3 29

Ogoacutełem 103 -Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N powiatoacutew 0 27 262

1ndash5 26 2526ndash10 9 8711ndash20 5 2721ndash50 9 2751ndash100 6 27101ndash200 8 78201ndash500 9 87

501 i więcej 2 19Brak odpowiedzi 2 19

Ogoacutełem 103 ndash

36

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 37: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 0 2 19

1ndash10 17 16511ndash20 14 13621ndash30 5 4831ndash40 7 6841ndash50 7 6851ndash100 26 252101ndash200 7 68201ndash300 5 48301ndash400 3 29401ndash500 1 10501ndash1000 4 391001ndash5000 4 39

5001 i więcej 1 10Ogoacutełem 103 ndash

Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatachŹroacutedło Opracowanie własne

W 37 spośroacuted 592 gmin realizowane były programy rozwoju zroacuteżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Głoacutewnym czynnikiem przez ktoacutery gminy nie realizowały takich działań (gmin mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100) były min1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) (156 gmin ndash 2690)2) brak opracowanego (uchwalonego) programu (91 gmin ndash 1570)3) inna forma realizacji zadania (75 gmin ndash 1290)4) brak zainteresowania beneficjentoacutew brak miejsc pracy (49 gmin ndash 840)5) brak kadry (26 gmin ndash 450)6) inne (24 gminy ndash 410)7) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (16 gmin ndash 280)8) brak odpowiedzi (5 gmin ndash 090)9) nie dotyczy (3 gminy ndash 050)

Tabele 13 14 i 15 przedstawiają dane dotyczące liczby placoacutewek przedsiębiorstw i osoacuteb objętych projektami w gminach w 2013 r W 18 gminach projektami objęto tylko 1 placoacutewkę w 4 gminach 2 placoacutewki a w 1 gminie 3 placoacutewki Tylko w 3 gminach projektami zostało objętych aż 6 placoacutewek Podobnie przedstawiają się dane dotyczące przedsiębiorstw najwięcej jest gmin ktoacutere objęły projektami małą liczbę przedsiębiorstw a najmniej tych gdzie projekty skierowane były do większej liczby odbiorcoacutew

Liczba placoacutewek N gmin 0 11 29701 18 48602 4 10803 1 2704 1 2706 2 540

37

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 38: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Ogoacutełem 37 10000Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba przedsiębiorstw N gmin 0 24 64901 7 18903 2 5404 1 2705 1 2708 1 27010 1 270

Ogoacutełem 37 10000Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Liczba osoacuteb N gmin Liczba osoacuteb N gmin 0 2 540 19 1 2701 1 270 20 1 2702 2 540 23 1 2703 2 540 26 1 2704 3 810 31 1 2705 2 540 40 1 2706 2 540 55 1 2707 1 270 60 1 2708 3 810 91 1 2709 2 540 127 1 27010 2 540 221 1 27015 3 810

Ogoacutełem 37 1000018 1 270

Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminachŹroacutedło Opracowanie własne

Zadanie 233 Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r 175 powiatoacutew (spośroacuted 259 powiatoacutew deklarujących realizację zadań w ramach Programu) podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Przedstawiciele powiatoacutew jako powody niepodjęcia takich działań podawali1) brak wyodrębnionego zadania (23 powiaty ndash 302)2) brak zapotrzebowania lub zainteresowania) (15 powiatoacutew ndash 197)3) brak opracowanego programu (9 powiatoacutew ndash 1180)4) inne (6 powiatoacutew ndash 790)5) brak odpowiedzi (1 powiat ndash 130)Powiaty podejmowały szeroki wachlarz działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (107 powiatoacutew ndash 6110)

38

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 39: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

2) szkolenia warsztaty (91 powiatoacutew ndash 5200)3) staże (48 powiatoacutew ndash 2740)4) pośrednictwo pracy (44 powiaty ndash 2510)5) aktywizacja zawodowa (39 powiatoacutew ndash 2230)6) inne (29 powiatoacutew ndash 1660)7) dofinansowanie własnej działalności gospodarczej subsydiowanych miejsc pracy

(26 powiatoacutew ndash 1490)8) targi pracy giełdy pracy punkty informacyjne (24 powiaty ndash 1370)9) informacje dla pracodawcoacutew (18 powiatoacutew ndash 1030)Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 153 osoby w każdym z powiatoacutew W sumie było tych osoacuteb 26 423 Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie powiatoacutew 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 27 powiatoacutew ndash 1542) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 1084) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 11 powiatoacutew ndash 635) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 12 powiatoacutew ndash 686) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 807) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 9 powiatoacutew ndash 518) 71 ndash 80 osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 239) 81 ndash 90 osoacuteb ndash 6 powiatoacutew ndash 3410) 91 ndash100 osoacuteb ndash 5 powiatoacutew ndash 2811) 101 ndash 200 osoacuteb ndash 19 powiatoacutew ndash 10812) 201 ndash 500 osoacuteb ndash 14 powiatoacutew ndash 8013) 501 ndash 1000 osoacuteb ndash 3 powiatoacutew ndash 1714) 1001 i więcej osoacuteb ndash 4 powiatoacutew ndash 23

W 2013 r 77 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Powodami ktoacutere uniemożliwiły gminom realizację tego działania były (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (159 gmin ndash 2940)2) inna forma realizacji zadania (81 gmin ndash 1500)3) brak kadry (36 gmin ndash 670)4) brak opracowanego lub uchwalonego programu (32 gminy ndash 590)5) inne (28 gmin ndash 520)6) brak diagnozy potrzeb (12 gmin ndash 220)7) brak podmiotu realizującego program (10 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (6 gmin ndash 110)9) nie dotyczy (4 gminy ndash 070)Gminy podejmowały działania mające na celu zwiększenia dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi (gmin mogły podać więcej niż 1 działanie dlatego wartości nie sumują się do 100) w tym1) doradztwo i szkolenia zawodowe (43 gminy ndash 5580)2) inne (19 gmin ndash 2470)3) poradnictwo psychologiczne (16 gmin ndash 2080)4) działania informacyjne (8 gmin ndash 1040)

39

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 40: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

5) zapewnienie udziału w projekcie (7 gmin ndash 910)6) brak odpowiedzi (1 gmina ndash 130)

Średnio w ramach działań mających na celu zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi zostało objętych 40 osoacuteb w gminie Poniżej znajduje się zestawienie z danymi dotyczącymi tego ile osoacuteb zostało objętych działaniami w danej liczbie gmin 1) 1 ndash 10 osoacuteb ndash 33 gminy ndash 432) 11 ndash 20 osoacuteb ndash 12 gmin ndash 163) 21 ndash 30 osoacuteb ndash 10 gmin ndash 134) 31 ndash 40 osoacuteb ndash 3 gminy ndash 45) 41 ndash 50 osoacuteb ndash 5 gmin ndash 76) 51 ndash 60 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 57) 61 ndash 70 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 38) 71 ndash 100 osoacuteb ndash 0 gmin ndash 09) 101 ndash 150 osoacuteb ndash 4 gminy ndash 510) 151 ndash 200 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 111) 201 ndash 300 osoacuteb ndash 1 gmina ndash 112) 301 ndash 500 osoacuteb ndash 2 gminy ndash 3

Zadanie 234 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

W 2013 r jedynie wojewoacutedztwa świętokrzyskie i wielkopolskie prowadziły kampanie szkoleniowondashinformacyjnej adresowane do pracodawcoacutew a promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Jedno z wojewoacutedztw przeprowadziło 6 kampanii drugie ndash 19 Przedstawiciele wojewoacutedztw jako powody niepodjęcia takich działań należy wskazać1) inną formę realizacji zadania (5 wojewoacutedztw ndash 4550)2) kampania była już wcześniej realizowana (1 wojewoacutedztwo ndash 910)Jedno z wojewoacutedztw objęło oddziaływaniem kampanii 16 drugie zaś 840 pracodawcoacutew Żadne z nich nie zgłaszało problemoacutew w realizacji kampanii

Zadanie 235 Prowadzenie kampanii szkoleniowondashinformacyjnej adresowanej do pracodawcoacutew promującej zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

85 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu prowadziło kampanię szkoleniowondashinformacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Aż 166 powiatoacutew nie prowadziło tego rodzaju kampanii (166) W większości powiatoacutew objęto prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew ale także od 51 do 500 pracodawcoacutew W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania objęto oddziaływaniem kampanii do 10 pracodawcoacutew działających na terenie powiatu Średnio w każdym z powiatoacutew docierano w ramach kampanii do 222 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N powiatoacutew Odsetek pracodawcoacutew N powiatoacutew

1 ndash 10 18 212 1 ndash 10 43 50611 ndash 20 8 94 11 ndash 20 13 15321 ndash 30 9 106 21 ndash 30 7 8231 ndash 40 5 59 31 ndash 40 9 10641 ndash 50 2 23 41 ndash 50 2 2351 ndash 100 13 153 51 ndash 60 1 12101 ndash 200 12 141 61 ndash 70 0 0201 ndash 500 13 153 71 ndash 80 1 12501 ndash 1000 3 35 81 ndash 90 0 0

40

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 41: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

1001 i więcej 2 23 91 ndash 100 8 94Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 8 powiatach podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew pojawiły się problemy ktoacutere wiązały się głoacutewnie (875 wskazań) z niechęcią do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutew

Tylko 12 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu w 2013 r prowadziło kampanię szkoleniowo-informacyjną adresowaną do pracodawcoacutew promującą zatrudnianie osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi W 7 gminach prowadzona była 1 kampania w 1 gminie prowadzone były 2 kampanie a 4 gminy przeprowadziły aż po 3 kampanieBrak podejmowanych działań dotyczących prowadzenia kampanii wynikał głoacutewnie poprzez brak kadr jak roacutewnież przez brak zapotrzebowania brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew Większość gmin objęło prowadzonymi kampaniami szkoleniowondashinformacyjnymi do 10 pracodawcoacutew Tylko w 1 gminie kampania objęła zasięgiem od 91 do 100 pracodawcoacutew Średnio w gminach kampania objęła około 17 pracodawcoacutew

Liczba pracodawcoacutew N gmin Odsetek pracodawcoacutew N gmin 1 ndash10 6 50 1 ndash 10 7 58

11 ndash 20 3 25 11 ndash 20 2 1721 ndash 30 0 0 21 ndash 30 2 1731 ndash 40 2 17 31 ndash 40 0 041 ndash 50 0 0 41 ndash 50 0 051 ndash 60 0 0 51 ndash 60 0 061 ndash 70 0 0 61 ndash 70 0 071 ndash 80 0 0 71 ndash 80 0 081 ndash 90 0 0 81 ndash 90 0 091ndash 100 1 8 91 ndash 100 1 8

Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

W 1 gminie podczas realizacji kampanii szkoleniowo-informacyjnych adresowanych do pracodawcoacutew napotkano na problemy ktoacutere dotyczyły niechęci do wspoacutełpracy ze strony zainteresowanych podmiotoacutewW 203 gminach spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego pozostałe gminy nie podejmowały takich działań Jako przyczyny niepodejmowania ww działań gminy podawały min (gminy mogły podać więcej niż 1 powoacuted dlatego wartości nie sumują się do 100)1) brak opracowanego lub uchwalonego programu (166 gmin ndash 3950)2) brak zapotrzebowania zainteresowania (61 gmin ndash 1450)3) inna forma realizacji zadania (45 gmin ndash 1070)4) brak kadry (28 gmin ndash 670)5) inne (9 gmin ndash 210)6) brak diagnozy potrzeb (też brak danych do realizacji programu) (8 gmin ndash 190)7) nie dotyczy (też program był realizowany) (8 gmin ndash 190)8) brak odpowiedzi (3 gminy ndash 070)9) brak podmiotu realizującego program (1 gmina ndash 020)

41

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 42: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

W 37 gminach realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostały analizowanych zadań dotyczyły braku braku kadry słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 23 populacji Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash109 gmin ndash 542) 11 ndash 20 populacji ndash 35 gmin ndash 173) 21 ndash 30 populacji ndash16 gmin ndash 84) 31 ndash 40 populacji ndash 8 gmin ndash 45) 41 ndash 50 populacji ndash 5 gmin ndash 36) 51 ndash 60 populacji ndash 5 gmin ndash 37) 61 ndash 70 populacji ndash 1 gmina ndash 18) 71 ndash 80 populacji ndash 2 gminy ndash 19) 81 ndash 90 populacji ndash 1 gmina ndash 110) 91 ndash 100 populacji ndash 21 gmin ndash 10

Zadanie 236 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy

W 2013 r łącznie 112 powiatoacutew spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu podjęło działania na rzecz zwiększenia udziału zagadnień zatrudnienia osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędoacutew pracy Powodami ktoacutere uniemożliwiały podjęcie podobnych działań w większości powiatoacutew (139) były miin

1) PUP realizuje projekty skierowane do szerokiego grona odbiorcoacutew (19 powiatoacutew)2) brak zainteresowania ze strony pracodawcoacutew (16 powiatoacutew)3) brak danych (16 powiatoacutew)4) brak zapotrzebowaniamała skala zjawiska (10 powiatoacutew)5) brak zainteresowania lokalnego środowiska lokalnego (8 powiatoacutew)6) inne (8 powiatoacutew)7) brak urzędu pracy na terenie powiatu (5 powiatoacutew)8) brak odpowiedzi (4 powiaty)

Liczba osoacuteb N powiatoacutew 1 ndash 10 65 58011 ndash 20 23 20521 ndash 30 6 5331 ndash 40 5 4541 ndash 50 2 1851 ndash 60 5 4561 ndash 70 3 2771 ndash 80 1 0081 ndash 90 0 1891 ndash 100 0 36

101 i więcej 2 18Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracyŹroacutedło Opracowanie własne

W ponad połowie powiatoacutew deklarujących realizację zadania podjęło zatrudnienie od 1 do 10 osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi Średnio w każdym z powiatoacutew zatrudnienie znalazło ponad 17 osoacuteb

42

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 43: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 12 wojewoacutedztwach w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był regionalny program ochrony zdrowia psychicznego

Zadanie 243 Realizacja koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego

W 2013 r łącznie w 176 powiatach spośroacuted 259 deklarujących realizację zadań w ramach Programu realizowany koordynowany i monitorowany był lokalny program ochrony zdrowia psychicznego 13 powiatoacutew nie udzieliło odpowiedzi natomiast pozostałe powiaty (70) nie podejmowały takich działań z uwagi na brak opracowanego uchwalonego programu inna forma realizacji zadania brak zapotrzebowania (zainteresowania) ndash (2 powiaty ndash 290)W 60 spośroacuted 176 powiatoacutew realizujących lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego wystąpiły problemy Problemy te jak w przypadku pozostałych analizowanych zadań głoacutewnie dotyczyły problemoacutew kadrowondashorganizacyjnych (15 powiatoacutew ndash 250) słabej wspoacutełpracy z innymi podmiotami (np leczniczymi) (12 powiatoacutew ndash 200) oraz innych trudności (7 powiatoacutew ndash 117) Lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego w 2013 r średnio objęły swoimi działaniami 191 populacji powiatoacutew ktoacutere zadeklarowały realizację zadania Poniżej znajduje się zestawienie jaki odsetek populacji został objęty działaniami realizowanymi przez gminy1) 1 ndash 10 populacji ndash 103 powiaty ndash 5822) 11 ndash 20 populacji ndash 26 powiatoacutew ndash 1483) 21 ndash 30 populacji ndash 17 powiatoacutew ndash 974) 31 ndash 40 populacji ndash 5 powiatoacutew ndash 285) 41 ndash 50 populacji ndash 3 powiaty ndash 176) 51 ndash 60 populacji ndash 2 powiaty ndash 117) 61 ndash 70 populacji ndash 3 powiaty ndash 178) 71 ndash 80 populacji ndash 1 powiat ndash 069) 81 ndash 90 populacji ndash 1 powiat ndash 0610) 91 ndash 100 populacji ndash 12 powiatoacutew ndash 68

Zadanie 244 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 9 wojewoacutedztw tj dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie łoacutedzkie mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie i zachodniopomorskie

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez wojewoacutedztwa średnio w nakładzie 595 szt1) 1 (1 wojewoacutedztwo)2) 100 (1 wojewoacutedztwo)3) 250 (1 wojewoacutedztwo)4) 300 (2 wojewoacutedztwa)

43

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 44: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

5) 500 (1 wojewoacutedztwo)6) 700 (1 wojewoacutedztwo)7) 1 500 (1 wojewoacutedztwo)8) 2 000 (1 wojewoacutedztwo)

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki pomocy społecznej (5 wojewoacutedztw)2) jednostki samorządu wojewoacutedzkiego (4 wojewoacutedztwa)3) jednostki ochrony zdrowia (4 wojewoacutedztwa)4) miasta i gminy w wojewoacutedztwie (3 wojewoacutedztwa)5) inne (3 wojewoacutedztwa)6) Internet (2 wojewoacutedztwa)

Aktualizacje przewodnika o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 70 powiatoacutew spośroacuted 259 ktoacutere zadeklarowały realizację w 2013 r zadań w ramach Programu Oproacutecz respondentoacutew ktoacuterzy nie udzielili jednoznacznej odpowiedzi pozostałe powiaty (176) nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika

Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez powiaty średnio w nakładzie 2 948 szt1) 1 ndash10 szt ndash 9 powiatoacutew ndash 1282) 11 ndash 100 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2003) 101ndash 500 szt ndash 17 powiatoacutew ndash 2434) 501ndash 1 000 szt ndash 8 powiatoacutew ndash 1145) 1001ndash 2 000 szt ndash 3 powiaty ndash 436) 2001ndash 5 000 szt ndash 14 powiatoacutew ndash 2007) pow 5 000 szt ndash 3 powiaty ndash 43

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach1) jednostki organizacyjne samorządu (42 powiaty ndash 600) 2) placoacutewki służby zdrowia (31 powiatoacutew ndash 443)3) PCPR (30 powiatoacutew ndash 429)4) jednostki pomocy społecznej (22 powiaty ndash 314)5) powiatowe urzędy pracy (13 powiatoacutew ndash 186)6) organizacje pozarządowe (12 powiatoacutew ndash 171)7) poradnie psychologiczno-pedagogiczne (8 powiatoacutew ndash 114)8) inne (8 powiatoacutew ndash 114)9) wiele podmiotoacutew (6 powiatoacutew ndash 86)10) placoacutewki oświatowe (6 powiatoacutew ndash 71)11) warsztaty terapii zajęciowej (3 powiaty ndash 43)

Aktualizacje przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przygotowało łącznie 38 spośroacuted 592 gmin deklarujących realizację zadań wynikających z Programu Pozostałe gminy nie prowadziły działań mających na celu aktualizacji ww przewodnika z roacuteżnych przyczyn między innymi dlatego że przewodnik ten był aktualizowany w latach wcześniejszych Zaktualizowany przewodnik zawierający informacje o dostępnych formach opieki zdrowotnej pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi został przygotowany przez gminy średnio w nakładzie 500 szt

44

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 45: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Nakład przygotowanej aktualizacji przewodnika w gminach przedstawia się następująco1) 1 ndash10 szt ndash 4 gmin ndash 112) 11 ndash 100 szt ndash 11 gmin ndash 293) 101 ndash 500 szt ndash 13 gmin ndash 344) 501 ndash 1 000 szt ndash 4 gmin ndash 115) 1 001 ndash 2 000 szt ndash 4 gmin ndash 116) pow 2 000 szt ndash 2 gmin ndash 5

Przewodniki dostępne były w roacuteżnych instytucjach (przewodniki mogły być dostępne więcej niż w 1 instytucji dlatego wartości nie sumują się do 100)1) ośrodki pomocy społecznej (34 gminy ndash 8950)2) jednostki organizacyjne samorządu (23 gminy ndash 6050)3) placoacutewki służby zdrowia (22 gminy ndash 5790)4) inne (13 gminy ndash 3420)5) placoacutewki oświatowe (9 gminy ndash 2370)

Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego

Cel szczegoacutełowy 31 Przekrojowe i długoterminowe epidemiologiczne oceny wybranych zbiorowości zagrożonych występowaniem zaburzeń psychicznych

Zadanie 311 Podjęcie badań populacji żołnierzy służących ocenie ich potrzeb z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i skuteczności działań podejmowanych w ramach Programu

W 2013 r Minister Obrony Narodowej realizował badania epidemiologiczne dotyczące poziomu stresu oraz występowania Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD) wśroacuted żołnierzy Badania przeprowadzili psychologowie jednostek wojskowych w ostatnim kwartale 2013 r Proacuteba badawcza liczyła 6 278 żołnierzy reprezentujących wszystkie korpusy osobowe oraz rodzaje sił zbrojnych

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r ze środkoacutew budżetowych przeznaczonych na naukę Narodowe Centrum Nauki przekazało 22 066 513 zł na realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego (np Dobrostan psychiczny jako zasoacuteb adaptacyjny i efekt wydarzeń życiowych Wyższa Szkoła Finansoacutew i Zarządzania w Warszawie) Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wspierało 30 projektoacutew wieloletnich (np Opracowanie polskiego innowacyjnego leku stosowanego w terapii schorzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego schizofrenii depresji i lęku ndash badania przedkliniczne Adamed Sp z oo) ktoacuterym przyznało dofinansowanie w łącznej kwocie 79 156 706 zł na cały okres realizacji

45

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 46: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Rozdział II

Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu

Podstawowe źroacutedła finansowania zadań Programu to przede wszystkim 1) własne środki finansowe realizatoroacutew2) środki budżetu państwa przeznaczone na realizację Programu 3) środki PFRON4) inne środki

Minister Zdrowia i Narodowy Fundusz ZdrowiaW zakresie kwoty zaplanowanej na realizację zadań resort zdrowia wydatkował na1) przeprowadzenie badania ankietowego ndash 20 541 zł2) realizacja celu szczegoacutełowego 13 ndash 10 000 zł3) wartość wszystkich świadczeń rozliczonych w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie

uzależnień w 2013 r wyniosła 22 mld zł

Minister Edukacji NarodowejW ramach realizacji zadań wynikających z Rządowego programu na lata 2008ndash2013 bdquoBezpieczna i przyjazna szkołardquo Minister Edukacji Narodowej ogłosił w 2013 r otwarte konkursy ofert na ktoacutere przeznaczono 5 100 000 zł w tym realizowano zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży

Minister Nauki i Szkolnictwa WyższegoNa realizację 254 projektoacutew badawczych z zakresu zdrowia psychicznego ze środkoacutew budżetowych wydatkowano kwotę 22 066 513 zł

Minister Obrony NarodowejW ramach prowadzonych zadań koszty poniesione przez MON oraz podległe służby wzniosły łącznie kwotę 5 289 43586 zł

Minister Pracy i Polityki SpołecznejNa wsparcie realizacji 59 projektoacutew dotyczących Oparcia społecznego dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi w 2013 r przeznaczono łączną kwotę 3 mln złZe środkoacutew rezerwy celowej budżetu państwa zaplanowanej na zadania pomocy społecznej na rozwoacutej sieci ośrodkoacutew wsparcia dla osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi przeznaczono środki w wysokości 32 mln zł Dofinansowanie otrzymało 297 zadań we wszystkich wojewoacutedztwach Środki te pozwoliły na osiągnięcie przez domy standardu usług kontynuację bądź zakończenie procesoacutew inwestycyjnych realizację niezbędnych remontoacutew zakup wyposażenia a także uruchomienie 948 nowych miejsc Łącznie funkcjonowało w 2013 r 19 nowych środowiskowych domoacutew samopomocy z 466 miejscami

Minister Spraw WewnętrznychWysokość środkoacutew wydatkowanych na realizację zadań wyniosła 208 130 zł w tym 137 880 zł na turnusy antystresowe Wszystkimi działaniami objęto łącznie grupę 2 851 osoacuteb w tym 1 336 funkcjonariuszyPozostałymi uczestnikami działań byli członkowie personelu medycznego oraz pacjenci przebywający na leczeniu w zakładach

Minister SprawiedliwościMinister Sprawiedliwości realizował zadania nie wymagające zaangażowania środkoacutew finansowych

46

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 47: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Jednostki samorządu terytorialnego

WojewoacutedztwaCałkowite koszty poniesione na realizację zadań wynikających z Programu w wojewoacutedztwach przedstawiały się następująco

1) 1 800 zł ndash wojewoacutedztwo podkarpackie2) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo lubuskie 3) 5 000 zł ndash wojewoacutedztwo świętokrzyskie4) 92 626 zł ndash wojewoacutedztwo małopolskie5) 131 420 zł ndash wojewoacutedztwo dolnośląskie6) 145 160 zł ndash wojewoacutedztwo opolskie7) 160 350 zł ndash wojewoacutedztwo mazowieckie8) 351 083 zł ndash wojewoacutedztwo śląskie 9) 855 361 zł ndash wojewoacutedztwo łoacutedzkie10) 1 000 425 zł ndash wojewoacutedztwo zachodniopomorskie11) 3 990 669 zł ndash wojewoacutedztwo warmińsko-mazurskie12) 7 400 680 zł ndash wojewoacutedztwo lubelskie 13) 12 596 486 zł ndash wojewoacutedztwo kujawsko-pomorskie14) 136 205 174 zł ndash wojewoacutedztwo wielkopolskie

Około 22 wojewoacutedztw poniosło mniej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizację ww zadań W prawie 35 wojewoacutedztw te nakłady wyniosły między 100 000 a 1 000 000 zł Najwięcej środkoacutew poniosło wojewoacutedztwo wielkopolskie Pozostałe wojewoacutedztwa nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

PowiatyKoszty związane z realizacją zadań wynikających z Programy wynosiły

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 lt

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

93

10

34

31

18

2

17

41

Liczba powiatoacutew

Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Mając na uwadze przedstawione nakłady finansowe poniesione przez powiaty 36 z nich zadeklarowało że nie przeznaczyło w 2013 r żadnych środkoacutew finansowych na realizację zadań wynikających z Programu 29 przedstawicieli powiatoacutew zadeklarowało przeznaczenie na ten cel kwoty nie większej niż 50 000 zł 14 określiło wydatki na poziomie od 50 001 zł do 1 000 000 zł zaś powyżej 1 000 000 zł na realizację na swoim

47

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 48: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

terenie zadań wynikających z zaleceń Programu wydało 16 powiatoacutew

GminyPoniesione przez gminy koszty na realizację zadań wynikających z Programu zostały przedstawione poniżej

0

1 - 1000

1 001 - 10 000

10 001 - 50 000

50 001 - 200 000

200 001 - 300 000

300 001 - 1 000 000

1 000 001 - 5 000 000

0 50 100 150 200 250

227

35

76

69

45

9

25

19

Liczba gmin

Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z ProgramuŹroacutedło Opracowanie własne

Około 19 gmin poniosło nie więcej niż 10 000 zł nakładoacutew na realizacje ww zadań W prawie 12 gmin te nakłady wyniosły między 10 001 a 50 000 zł od 50 001 do 300 000 zł nakładoacutew poniosło około 9 gmin a powyżej 300 000 zł niecałe 75 Pozostałe gminy nie podały danych dotyczących faktycznie poniesionych nakładoacutew

48

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 49: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Rozdział III

Podsumowanie realizacji Programu

Sprawozdania z realizacji Programu złożyły wszystkie instytucje szczebla centralnego Spośroacuted jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania złożyły wszystkie wojewoacutedztwa Natomiast na szczeblu powiatoacutew 312 z 380 powiatoacutew przystąpiło do wypełnienia sprawozdania z realizacji zadań nałożonych przez Program z czego 259 podmiotoacutew zadeklarowało fakt realizacji zadań wynikających z Programu w 2013 r oraz 1 634 z 2 479 gmin z czego 592 podmioty zadeklarowały fakt jego realizacjiPrzedmiotowa realizacja zadań wynikających z Programu przez jednostki samorządu terytorialnego przedstawiona została w poniższych zestawieniach tabelarycznych

Nr zadania N liczba wojewoacutedztw udział wojewoacutedztw w

realizacji zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 10 625

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 6 375

Cel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 4 25

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 5 31

Zadanie 214 2 125

Zadanie 215 1 62

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 4 25

Zadanie 223 8 375

Zadanie 224 9 562

Cel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 6 375

Zadanie 234 2 125

Cel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 12 75

Zadanie 244 9 562Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Na podstawie analizy zebranych informacji należy stwierdzić że prawie wszystkie wojewoacutedztwa realizowały koordynowały i monitorowany swoacutej regionalny program ochrony zdrowia psychicznego oraz przeprowadzały działania w zakresie programu promocji zdrowia psychicznego ktoacutere objęły swoim zasięgiem łącznie 3 582 270 osoacuteb

49

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 50: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Nr zadania N liczba powiatoacutew

udział w realizacji zadania

N liczba gmin

udział powiatoacutew i gmin w realizacji

zadania

Cel szczegoacutełowy 11 upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i styloacutew życia korzystnych dla zdrowia psychicznego rozwijanie umiejętności radzenia sobie

w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

Zadanie 113 144 556 190 321

Cel szczegoacutełowy 12 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 122 198 764 505 853

Cel szczegoacutełowy 13 zapobieganie zaburzeniom psychicznym

Zadanie 132 104 401 108 ndashCel szczegoacutełowy 14 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego

Zadanie 141 13 50 27 182

Cel szczegoacutełowy 21 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej

Zadanie 212 63 243 38 64

Zadanie 213 7 27 5 08

Cel szczegoacutełowy 22 upowszechnienie zroacuteżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego

Zadanie 222 82 317 83 14

Zadanie 223 63 243 46 78

Zadanie 224 61 235 30 51

Zadanie 225 55 212 ndash ndashCel szczegoacutełowy 23 aktywizacja zawodowa osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi

Zadanie 232 103 398 37 62

Zadanie 233 175 676 77 130

Zadanie 235 85 328 12 20

Zadanie 236 112 432 ndash ndashCel szczegoacutełowy 24 skoordynowanie roacuteżnych form opieki i pomocy

Zadanie 243 176 679 203 343

Zadanie 244 70 270 38 63Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 rŹroacutedło Opracowanie własne

Kompleksowe informacje dotyczące realizacji Programu na terenie gmin i powiatoacutew wskazują iż jednym z głoacutewnych efektoacutew była realizacja programoacutew zapobiegania przemocy w rodzinie szkole i środowisku lokalnym Realizowane programy dotyczyły poszczegoacutelnych rodzajoacutew przemocy Najwięcej programoacutew w powiatach dotyczyło przemocy w rodzinie (347) w środowisku lokalnym (228) oraz w szkole (224) Natomiast w gminach programy roacutewnież dotyczyły w największym obszarze przemocy w rodzinie (615) oraz przemocy w szkole (457) Ponadto tak jak w przypadku wojewoacutedztw na terenie jednostek samorządu terytorialnego monitorowane i koordynowane były lokalne programy ochrony zdrowia psychicznego

Po trzech latach funkcjonowania Programu można stwierdzić iż głoacutewny rezultat w ocenie jednostek samorządu terytorialnego stanowiły prowadzone działania informacyjnondash

50

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 51: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

edukacyjne oraz możliwość tworzenia nowych jednostek co zaskutkowało poprawą obecnej infrastruktury Warto podkreślić iż prowadzone działania przyczyniły się do wzrostu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej osoacuteb z problemami psychicznymi Mając na uwadze powyższe głoacutewne rezultaty i osiągnięcia w czasie dotychczasowej realizacji Programu przedstawiały się następująco dla wojewoacutedztw powiatoacutew i gmin

Wojewoacutedztwa do głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) przeprowadzenie szkoleń działań informacyjnych (11 wojewoacutedztw ndash 8460)2) utworzenie nowych jednostek poprawa infrastruktury już istniejącej (7 wojewoacutedztw ndash

5380)3) efektywna wspoacutełpraca samorządu z NGO (6 wojewoacutedztw 4620)4) opracowanie programu profilaktycznondashorganizacyjnego (5 wojewoacutedztw ndash 3850)5) inne (w tym wsparcie finansowe) (4 wojewoacutedztwa ndash 3080)6) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (3 wojewoacutedztwa ndash 2310)

Powiaty wśroacuted głoacutewnych osiągnięć w realizacji Programu wymieniały1) działania informacyjne i edukacyjne (169 powiatoacutew ndash 6530)2) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami psychicznymi

(113 powiatoacutew ndash 4360)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (102 powiaty ndash 3940)4) zapewnienie opiekidziałania profilaktyczne (81 powiatoacutew ndash 3130)5) zmniejszenie skali zjawisk (17 powiatoacutew ndash 660)6) wspoacutełpraca z organizacjami pozarządowymi (16 powiatoacutew ndash 620)7) dofinansowanie działań i programoacutew (13 powiatoacutew ndash 500)

Gminy do najważniejszych osiągnięć w realizacji Programu zaliczyły1) działania informacyjne i edukacyjne (272 gmin ndash 3660)2) zapewnienie opieki działania profilaktyczne (252 gmin ndash 3390)3) wspoacutełpraca z innymi instytucjami (162 gmin ndash 2180)4) aktywizacja zawodowa i integracja społeczna osoacuteb z problemami ze zdrowiem

psychicznym (149 gmin ndash 2000)5) zmniejszenie skali zjawisk (41 gmin ndash 550)6) dofinansowanie działań i programoacutew (26 gmin ndash 350)7) wspoacutełpraca z NGO (22 gmin ndash 300)

W ramach realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w 2013 r nastąpiły przede wszystkim pozytywne zmiany w finansowaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień stosownie do potrzeb i rozwoju świadczeń zdrowotnych W 2013 r podejmowano szereg działań w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi np realizacja kampanii społecznej Co czwarty z nas w ramach ktoacuterej rozdystrybuowano ponad 807 tysiąca egzemplarzy materiałoacutew promocyjnondashinformacyjnych Należy zauważyć iż wykonanie zadań sformułowanych w Programie możliwe jest w oparciu o wspoacutełpracę podmiotoacutew wskazanych w Programie Na szczegoacutelne podkreślenie zasługuje chęć realizacji Programu przez jednostki samorządu terytorialnego Uzyskanie znaczącej poprawy w stanie zdrowia społeczeństwa jest możliwe jeśli zostaną stworzone warunki społeczne organizacyjne i prawne by moacutec zapobiegać złemu stanowi zdrowia psychicznego społeczeństwa i rozwijać dobrostan psychiczny w miejscu zamieszkania nauki czy pracy Dlatego też działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego powinny być obecne w jak największym gronie realizatoroacutew

51

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu
Page 52: INFORMACJA O REALIZACJI DZIAŁAŃ …bip.kprm.gov.pl/download/75/44435/RM-24-187-14Infor… · Web viewskuteczne porozumiewanie się celem warsztatów była poprawa współpracy pomiędzy

Spis tabelTabela 1 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej (unikalne PESELE)5Tabela 2 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece dziennej (unikalne PESELE)6Tabela 3 Liczba osoacuteb ktoacuterym zostały udzielone świadczenia w psychiatrycznej opiece stacjonarnej (unikalne PESELE)7Tabela 4 Liczba świadczeń udzielonych osobom z rozpoznaniami F21 F22 F23 F25 F28 F298Tabela 5 Wykaz realizatoroacutew i odbiorcoacutew programoacutew promocji zdrowia psychicznego z podziałem na wojewoacutedztwa powiaty i gminy15Tabela 6 Liczba i wspoacutełczynnik samoboacutejstw osoacuteb pozbawionych wolności przebywających w jednostkach penitencjarnych w latach 2007ndash201316Tabela 7 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w wojewoacutedztwach30Tabela 8 Liczba osoacuteb ktoacutere skorzystały z poszczegoacutelnych form wsparcia w powiatach i gminach31Tabela 9 Procent wydatkoacutew na rzecz pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w wydatkach ogoacutelnych PCPR-oacutew33Tabela 10 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 11 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w powiatach36Tabela 12 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w powiatach37Tabela 13 Liczba placoacutewek objętych projektami w 2013 r w gminach37Tabela 14 Liczba przedsiębiorstw objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 15 Liczba osoacuteb objętych projektami w 2013 r w gminach38Tabela 16 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r40Tabela 17 Liczba i odsetek pracodawcoacutew objętych oddziaływaniem kampanii szkoleniowondashinformacyjnej w 2013 r41Tabela 18 Liczba osoacuteb z zaburzeniami psychicznymi ktoacutera podjęła w 2013 r zatrudnienie na skutek działań powiatowych urzędoacutew pracy42Tabela 19 Realizacja zadań nałożonych przez Program w wojewoacutedztwach w 2013 r49Tabela 20 Realizacja zadań nałożonych przez Program w powiatach i gminach w 2013 r50

Spis rycinRycina 1 Wspoacutełczynniki samoboacutejstw w izolacji penitencjarnej na tle ogoacutelnej populacji polskiej w latach 2009-201316Rycina 2 Liczba zamachoacutew samoboacutejczych wśroacuted żołnierzy z podziałem na usiłowane i dokonane18Rycina 3 Koszty poniesione przez powiaty na realizację zadań wynikających z Programu47Rycina 4 Koszty poniesione przez gminy na realizację zadań wynikających z Programu48

52

  • Wstęp
    • Diagnoza epidemiologiczna w zakresie zdrowia psychicznego
      • Rozdział I
      • Realizacja zadań określonych w Programie według podmiotoacutew realizujących
        • Cel głoacutewny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym
          • Cel głoacutewny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym
            • Cel głoacutewny 3 Rozwoacutej badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego
              • Rozdział II
              • Nakłady finansowe przeznaczone na realizację Programu
              • Rozdział III
              • Podsumowanie realizacji Programu