• • • ••••••• •• • •••••••• • i.Ghaqda Banda Zejtun

Il-Baned fiz-ZejtunI Taghrif migbur mis-Sur Ramon Psaila

Kaz interessanti u ta' min wiehed jirrifletti u jkun jafaktar dwaru, hija 1-mixja tal-baned fir-rahai taz-Zejtun.Kull annu jew data li jorbtu t-twaqqif ta' xi gfiaqdajridu jkunu sostnuti minn xhieda u provi ta' dokumentili jizguraw din 1-asserzjoni, inkellajibqghu biss sthajjil,holm u xewqat.

L-ewwel darba li fiz-Zejtun instemghet xi ghamlata' banda muzikali kienet fil-festa ta' Santa Katarina tas-sena 1801 fejn il-prokuratur Dun Vincenzo Borg hallas10 skudi tas-servizz provdut waqt il-festa (ref. Zejtunmanuskritt parrokkjali 3) izda minn tassevv kienetdin il-banda u xi truf ghandha marbuta ghad irriduniksbu aktar taghrif u nsibu li dan is-servizz komplajigi mtenni ghal xi snin wara u ghalhekk xejn manistaghgeb minn fejn gejja 1-frazi ta' Santa Katerinazinn zinn zinn.

Mal-migja tal-Inglizi fil-gzejjer, it-tkabbir tal-qoton

aktar sab art ghammiela u ssokta jghattaq sew il-bejgftu xiri ta' din ix-xitla u wiehed mill-akbar postijiet ghaldan it-tip ta' kummerc kien iz-Zejtun.

Post dawn in-negozjanti nsibu lic-cittadin TaljanGio Batta Diacono li kompla sahhah il-qaghda ta'familtu fiz-Zejtun, u li wara fiz-zmien flimkien mal-kompozitur Taljan Michele de Ferreris, fl-1832 waqqfufiz-Zejtun orkestra ghalkemm jista' jkun li kienet xi ftitqabel ukoll fl-1829 sabiex tiehu sehem fil-funzjonijietreligjuzi.

Din bit-tajjeb u bil-hazin damet ghaddejja ghalbosta snin li matul din il-firxa mhux darba jew tnejnkien sar sforz biex tigi mibdula ghal dahra ta' Banda umal-medda giet imwaqqfa 1-Banda del Zejtun sabiextiehu parti wkoll fil-gilwa tal-Gimgha 1-Kbira, li kienetdiga maghrufa fil-lokalita u 1-irhajla tal-madwar ta' minwiehed ikun jaf ukoll li f'dik il-habta 1-Monument bi

Kutt' /iliirmoiwa kl SnimiL UNIONE

;* SX,,m* .. 7 GOD SAVE T.

^a

Ghaqda Banda Zejtun Manifest Festa Casal Zabbar

90

IJSTA TA' BANEDLlsta ta' Baued Maltai 11 kienu fta mwaqqfln fl2-£mten U -

twaqqfet il-Banda Sanf Andrtja: tgifterl 1883.NAZlbNALELA VALLETTE ..

f K Bartoll

NAZIONALE VINCTTRICE ;Direttur E. Sassone

NAZIONALEDtrettur 'C/Abela

„• Valletta ̂

.. Valletta

. Florlana, :

LA SENGLE'

SAN GIORGIQ

L1SLEADAM .Direttur

Direttur P. Mlruzzl

Direttur C. Abela

E. Agius Assistant DirettutCOKTE RUGGlfca , ,

SOC; FILARM:

..

..

«

;

„ ,..:.;..

Dtrettur P- Xuereb

BI BIRCHIRCARA ,Dtrettur T. Gales

DEL ZEBBUG -Direttur M.A. Debono

DEI CURMINIDirettur G. Zarb

DEL Z0RBICODirettur C. Zatnmlt

DSLLA MUSTADirettur G. Demajo

LA STELLA '..Dtrettur A. Mlfsud

KAXMA ,

Senglea

Cosptcua

Notablie• C. Sptterl

'...'. Notabtle

, Blrchircara,

fcebbug^ • - . - •

Cunni

Zurrico

Musta.'

...; Zeitua

ZeituaDtrettur Glo Batta Cassar

jlra Giifda Generate di Afalta per i'ABno IS53 (Anno Itf)dtGiovanni Muscat: Pagina 99 — IOI_ . :

Guida Generate 1883

35 Sena Kummissjom Piroteknika Santa Katarina V.M. Ghaqda Banda Zejtun'

G..aqda Banda Zejtun • • • • • • • • • • • • •

Ircevuta minn manuskrltt parrokkjali tas-sena 1803 II jitfa' dawlfiz-Zejtun kienet tiehu sehem banda

Kristu mejjet kien ikun imwennes minn strumenti tal-korda jakkumpanjaw il-kor fil-kant tal-Miserere.

Ghalkemm iz-zminijiet huma kemxejn imbieghdabit-tbannis xorta nistghu nghidu li l-Banda del Zejtuninqasmet f epoka meta Malta kien isaltan tahbil kbiru firda specjali enormi bejn il-klassijiet tal-popluminhabba l-kwistjoni tal-lingwa liema wahda kellhatkun ufficjali bejn it-taljan u l-ingliz, storikamenthuwa pruvat li fiz-Zejtun sal-1883 diga kienu jezisti uufficjalment rikonnoxxuti zewg baned muzikali.

Is-Socjeta Filarmonica La Stella bis-SurmastDirettur A. Mifsud u s-Socjeta Filarmonica Palma bis-Surmast Direttur Gio Batta Cassar (ref. Guida Generaledi Malta 1883).

Huwa fatt maghruf ukoll li s-sur Orazio Diacono, lijigi bin Gio Batta u missier il-kompozitur celebri ZejtuniCarlo Diacono, hawtel mhux ftit biex jamalgamalil dawn iz-zewg baned rival! Zwieten. Irnexxielujghaqqadhom u minhabba dan il-gest ta' hbiberija hadu1-isem ta' La Societa Filarmonica del Zeitun BandaUnione li fil-logika kien 1-ahjar isem li seta' jinsab miz-zewg gnaqdiet u hatru lil Orazio Diacono stess bhalaSurmast Direttur.

Izda 1-problemi li kien hemm qabel baqghu hemmu sfortunatament il-Banda Unione damet tiffunzjonaanqas minn sentejn, ezattament sa Settembru 1885 bl-atiliar programm isir fil-festa tal-Madonna tal-GrazzjaHaz-Zabbar (ref. Ghaqda Banda Zejtun manifest festacasal Zabbar).

Wara nkwiet li kien ilu jinhema u xpakka fuq il-plancier waqt din il-festa, u l-Banda Unione XOLJIETbil-proprjeta mobbli kollha li kellha tinqasam fost il-membri li din 1-ghaqda kellha djun maghhom. Dejjemskont id-dokumenti nsibu li fiz-Zejtun fis-sena 1887regghet twaqqfet banda ohra bl-isem ta' SocietaFilarmonica del Zeitun (ref guida generale di malta1887) taht il-presidenza tas-sur Francesco SaverioMifsud li wara niltaqghu mieghu bhala wiehed mill-pilastri mac-Circolo Musicale Sta Katarina u DiretturMuzikali s-Sur Gio Batta Cassar ezattament 1-istessSurmast li kien jidderiegi s-Societa Filarmonica LaPalma, li mi l l i jidher din is-socjeta ma tantx dametmaqghuda wkoll, ghax wara dan il-perjodu fiz-Zejtun naraw lis-Sur Orazio Diacono kewwen bandaohra 1-Ghaqda Muzikali Beland (maghrufa tal-laqx)

SooleUi Pil«rmonic« del Cavalioro.ZOBRICO.

Scania, $0, Sfi-ada Britawniea.Preaidsnte Oftv. CARLO, de' Mat-eliwi BAR!Direttnre U. ZAMMtr.

Sooiat* Pilarmooica delU MnitaOneino e Hcuolti, Sfroi'n Rrtdr.

Diretwre ... ... «. Bowl.

Sociata Filarmonica da! Zeitun

TRAWCMUO 8AV. Mlt^u

Sociati Filarmonica St' Andrea.

Societi FilBrmonica I/tJnione.

Socisti Filarmonioa Vittoria.NAXARH.

Sfl«ote, 1.11, Stnuia 8unln l.wtn.

Guida Generale 1887

ezattament fil-25 ta' Settembru 1 888 (ref. storja taz-Zejtun E. B. Vella) li hija 1-eqdem banda li ghadatiffunzjona fiz-Zejtun sal-lum.

F'qasir zmien minn meta giet imnebta l-BandaBeland kellha nkwiet serju intern u minnha tkewwenic-Circolo Musicale Santa Katerina fl-1892 (maghruftal-lacci) taht il-President Francesco Felice u diretturmuzikali Napuljun Caruana Dingli u bejn dawn iz-zewgsocjetajiet zviluppat pika tremenda. L-eqdem bandafiz-Zejtun rega' kellha tilwim iehor fost il-membri dinid-darba politiku fl- 1 927 meta fiz-Zejtun beda jbaqbaqu jinfirex l-ideal Laburista fost il-haddiema tat-tarzna utax-xatt u xi zgtiazagh ribelli wara argumenti shan telqumis-Socjeta Muzikali Beland flimkien mal-bandisti ta'twemmin xellugi u ffurmaw iz-Zejtun Labour Jazz Bandli kienet fergha muzikali fi hdan il-Kazin tal-Partit tal-Haddiema taz-Zejtun fejn kellha wkoll sehem dirett fl-attivitajiet tal-Partit tal-Haddiem Central! mmexxi mit-Tabib Pawlu Boffa u fil-1933 sawret 1-Ghaqda BandaZejtun (maghrufa tal-Labour), u wara nislet ukoll il-Banda tal-Partit Laburista (maghrufa M.L.P. jew P.L.).

F'era meta 1-poplu Zejtuni fil-maggoranza tieghukien illetterat u t-taghlim ghalih kien marbut fil-qajdseta' jinghadlu dak kollu li jaqbel, izda Hum ma tistaxtkompli tghawweg is-sewwa maghruf u ma tkunx hagaonesta li fiz-Zejtun nirkbu mal-glajkiet ta' familja.

35 Sena Kummissjom Piroteknika Santa Katarina V.M. Ghaqda Banda Zejtun 91