2

مقدمه

فصل اول

ارزش هاى بنيادين و الگوي نظري نقشة جامع علمى كشور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-1. مباني و ارزش هاى بنيادين نقشة جامع علمى كشور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1-2. ويژگى هاى اصلى الگوي نظام علم، فناوري و نوآورى .

فصل دوم

وضع مطلوب علم و فناورى. . . . . . . . . . 2-1. چشم انداز علم و فناوري جمهوري اسالمي ايران در افق 1404هجري شمسي .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-2. اهداف كالن نظام علم و فناوري كشور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2-3. اهداف بخشي نظام علم، فناوري و نوآورى كشور .

فصل سوم

اولويت هاي علم و فناوري كشور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-1. اهداف اولويت بندي و رويكرد پشتيباني از اولويت ها .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3-2. اولويت هاي علم و فناوري كشور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . اولويت هاي الف .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . اولويت هاي ب .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . اولويت هاي ج .

فصل چهارم

راهبردها و اقدامات ملى براي توسعه علم و فناورى در كشور. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4-1. راهبردهاى كالن توسعه علم و فناورى در كشور .4-2. راهبردها و اقدامات ملى متناسب با راهبرد هاي كالن توسعه علم و فناوري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . در كشور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 1 .

5

9

910

12

121213

18

1818192021

23

23

2525

بسمه تعالي

3

293134363845485054585960

62

6262

626364

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 3 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 4 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 5 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 6 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 7 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 8 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 9 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 10 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 11 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 12 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . راهبرد كالن 13 .

فصل پنجم

چارچوب نهادى علم، فناورى و نوآورى. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5-1. تقسيم كار ملى در نظام علم و فناورى . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . الف) سياستگذارى كالن و نظارت و ارزيابى .

علمى جامع نقشه اجراى انسجام بخشى و هماهنگى و اجرايى سياستگذارى ب) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . كشور .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ج) برنامه ريزي، اجرا و فرهنگ سازى .. . . . . . . . . . . . . . . . . 5-2. نظام اجرا، نظارت، ارزيابي و به روز رساني نقشه جامع علمي كشور .

4

دبيرخانه شوراي عالي انقالب فرهنگيمعاونت علمي و فناوري رياست جمهوري

وزارت علوم، تحقيقات و فناوريوزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

وزارت آموزش و پرورشمجلس شوراي اسالمي

مصوبه «سند نقشة جامع علمي كشور» كه در جلسات ،673 ،672 ،671 ،670 ،668 ،667 ،666 ،664 ،663 ،662

674، 675، 676، 677، 678 و 679 مورخ 89/2/21، 89/3/4، ،89/7/20 ،89/7/6 ،89/5/26 ،89/4/29،89/4/15 ،89/3/18 ،89/9/16 ،89/9/2 ،89/8/18 ،89/8/11 ،89/8/4 ،89/7/27

89/9/30 و 89/10/14 شوراي عالي انقالب فرهنگي به تصويب رسيده است كه به پيوست براي اجراء ابالغ مي شود.

5

ــالمي ــتيابي به آرمان هاي بلند نظام مقدس جمهوري اس دســاد فرهنگي، ــه در تمام ابع ــالش همه جانب ــتلزم ت ايران مســت. از اين رو تدوين و اجراي علمى، اجتماعي و اقتصادي اسبرنامه هاي پيشرفت در بازه هاي زماني معين و اختصاص منابع ــراي تحقق اهداف اين برنامه ها از لوازم ضروري احراز الزم بــالمي است. از طرف ديگر مقولة جايگاهي در شأن ايران اســاخت هاي پيشرفت كشور و علم و فناوري از مهمترين زيرســت. به اين ترتيب ابزار جدي رقابت در عرصه هاي مختلف اســالمي ايران مانند احياي تحقق آرمان هاي متعالي انقالب اســالمي، حضور سازنده، فعال و پيشرو در ميان تمدن عظيم اســراري عدالت و معنويت در ــب آمادگي براي برق ملت ها و كســت؛ علمي كه ــرفتي همه جانبه در علم اس جهان در گرو پيشــه شاخصة عدالت، معنويت و عقالنيت است. در پرتو داراي ســت كه جامعة بشري آمادگي تحقق حكومت چنين علمي اسجهاني انسان كامل را يافته و در ساية چنين حكومتي ظرفيت

و استعدادهاي بشر به شكوفايي و كمال خواهد رسيد.ــيم نقشة راهي است كه در آن تحقق اين هدف نيازمند ترســير، منابع و امكانات الزم، تقسيم كار در سطح نحوة طى مســفاف و دقيق مشخص ــير به طور ش ملى و الزامات در اين مســد. ازاين رو الزم است چشم انداز و راهبردهاى علم و شده باشفناورى در سطوح كالن و عملياتى تر مانند برنامه هاى پنج ساله

مقدمه

6

توسعه كشور، تدوين شود. در ترسيم اين نقشه كوشش شده، ــناد باالدستي و بهره گيرى از ارزش هاى تا با الهام گيرى از اسبنيادين آنها و توجه به اهداف راهبردى نظام جمهورى اسالمى ايران، چشم انداز علم و فناورى در افق 1404 هجرى شمسى ــم انداز، «جمهورى اسالمى ايران با ــود. در اين چش تبيين شاتكال به قدرت اليزال الهي و با احياي فرهنگ و برپايي تمدن نوين اسالمي- ايراني براي پيشرفت ملي، گسترش عدالت و الهام بخشي در جهان، كشورى برخوردار از انسان هاي صالح، ــالم و انقالب و ــالم و تربيت يافته در مكتب اس فرهيخته، ســا در توليد و ــراز برترين هاي جهان؛ توان ــمنداني در ت با دانشــتاوردهاي ــعه علم و فناوري و نوآوري و به كارگيري دس توسآن و پيشتاز در مرزهاي دانش و فناوري با مرجعيت علمي در

جهان» خواهد بود.ــمندانه از ظرفيت ــالمي با دركي هوش رهبر معظم انقالب اســراف بر امكانات ــور در ايفاي اين نقش خطير و نيز با اش كشــتعدادهاي عظيم موجود در كشور، خواستار هدف گذاري و اســاوري و برنامه ريزي هاي عملياتي، ــق در زمينة علم و فن دقيــف اين عرصه ــطوح مختل ــده و يكپارچه در س زمان بندي شــان بارها بر لزوم بهره برداري بهينه از مجموعة ــده اند. ايش شــور براي حركتي منظم و پيوسته از وضعيت موجود منابع كشــور ــة جامع علمي كش به جايگاه علمي آرماني، در قالب نقشــته اند. اين تأكيدات در كنار رهنمودهاي سال هاي تأكيد داشگذشتة معظم له با مضامين جنبش نرم افزاري و نهضت توليد ــان براي اهتمام و جديت در مسير علم و نيز انتظار جدي ايشپيشرفت علمي كشور موجب شد كه تدوين نقشة جامع علمي

7

كشور به طور ويژه در دستور كار شوراي عالي انقالب فرهنگي قرار گيرد.

نقشة جامع علمي كشور بنا به تعريف، مجموعه اي است جامع و هماهنگ و پويا و آينده نگر، شامل مباني، اهداف، سياست ها و راهبردها، ساختارها و الزامات تحول راهبردي علم و فناوري مبتني بر ارزش هاي اسالمي براي دستيابي به اهداف چشم انداز بيست ساله كشور بوده و همچنين تالش شده بر مبانى ارزشى و بومى كشور، تجربيات گذشته و نظريه ها و نمونه هاى علمى و تجارب عملي تكيه شود كه در اين خصوص توجه به نكات

زير ضروري است:ــوب رهنمودهاي رهبر ــور در چارچ ــة جامع علمى كش نقش كبير انقالب اسالمي(ره)، مقام معظم رهبري و قانون اساسي جمهوري اسالمي ايران است و با پيش بيني سازوكارهاي الزم ــاحت علمى الگوي اسالمي- ــاني، توانايى تبيين س به روز رس

ايراني پيشرفت را دارا مي باشد. اين نقشه حاصل برنامه ريزي، فعاليت و تالش كارگروه هاي متعدد كارشناسي در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري؛ معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي؛ انجام پژوهش هاي گوناگون؛ بهره گرفتن از پژوهش هاي موجود و مشاركت عده زيادي از صاحب نظران و انديشمندان عرصه علم و فناوري كشور اعم از دست اندركاران ــور، مديران، ــتگذاري و مديريت كالن نظام علمي كش سياســگاه ها و پژوهشگاه ها، قطب ها ــتادان و پژوهشگران دانش اســرورش، ــوزش و پ ــان آم ــي، كارشناس ــاي علم و انجمن هــئوالن علم و ــران حوزه علميه قم و مديران و مس صاحب نظ

8

ــتگاه ها و بخش هاي اجرايي كشور است كه از فناوري از دسهمه آنان قدرداني و تشكر مي شود.

ــتوانة ــه پژوهش ها و آراى صاحب نظران - كه پش مجموعــوند- در قالب ــه محسوب مي ش ــي اين نقش علمي و پژوهشــتيبان نقشه جامع علمي ــناد پش مجلدات متعدد با عنوان اســور تنظيم و براي بهره برداري به تدريج به وسيله دبيرخانه كششوراي عالي انقالب فرهنگي در دسترس عموم قرار مي گيرد.با ابالغ نقشة جامع علمى كشور الزم است تمام دستگاه هاي ــراى اجراى كامل ــت تالش خود را ب ــى و نهادها نهاي اجرايــت كه با ــا و انجام اقدامات الزم به كار گيرند. اميد اس برنامه هــتري براي تحقق كامل اهداف ــه زمينه و بس اجراى اين نقشــالمي ايران و انتظارات به حق مقام نظام مقدس جمهوري اس

معظم رهبري از جامعه علمي فراهم شود، انشاءاهللا.

9

1-1. مباني و ارزش هاى بنيادين نقشة جامع علمى كشور

ــور برپايه مبانى نظرى ــى نظام علم و فناورى كش مبانى ارزشــه جامع علمى كشور ــتيبان نقش ــناد پش - كه در مجموعه اســده- استوار است و به مثابه روح حاكم بر حركت علمى ارائه شكشور، مشخص كننده جهت گيرى هاى نظام و اولويت ها و بايد ــوزش، پرورش، پژوهش و فناورى و نبايدها در عرصه هاى آمــه الهي و گسترش انديشه ــير بسط انديش براي حركت در مســار از عدالت و ــت جهاني و نيل به جامعه جهاني سرش حاكميــه مهمترين اين ــت ك ــان كامل اس توحيد تحت مديريت انس

ارزش ها عبارتند از:ــالم در تمام ابعاد علم و ــت جهان بينى توحيدى اس 1. حاكمي

فناورى،2. علم هدايتگر و هدفمندى آخرت گرايانه علم و فناورى،

ــتيابى همگان ــتعدادها و دس ــورى، پرورش اس 3. عدالت محــاورى و تقويت ــوزه علم و فن ــتضعفان در ح ــوص مس به خص

خالقيت، نوآورى و خطر پذيرى در علم،4. كرامت انسان با تكيه بر فطرت حقيقت جو، عقلگرا، علم طلب

و آزادگى وى،5. آزادانديشى و تبادل آرا و تضارب افكار (جدال احسن)،

ــمندى ــه اصل عقالنيت، تكريم علم و عالم، ارزش 6. توجه ب

فصل اول ارزش هاى بنيادين و الگوي نظري

نقشة جامع علمى كشور

10

ذاتى علم و ضرورت احترام حقوقى و اخالقى به آفرينش هاى فكرى- علمى و دستاوردهاى علمى بشرى و بهره گيرى از آنها

در چارچوب نظام ارزشى اسالم؛7. علم و فناورى كمال آفرين، توانمندساز، ثروت آفرين و هماهنگ با محيط زيست، سالمت معنوى و جسمى، روانى و اجتماعى آحاد

جامعه،8. ايجاد تحول بنيادين علمى به خصوص در بازبينى و طراحى

علوم انسانى در چارچوب جهان بينى اسالمى،ــى و فرآيندهاى ــال و الهام بخش با محيط جهان 9. تعامل فع

توسعه علم و فناورى در جهان،ــى بر منافع فردى و ــورى، تقدم مصالح عموم 10. اخالق محــاركت و مسئوليت پذيرى گروهى، تقويت روحيه تعاون و مش

آحاد جامعه علمى و نهادهاى مرتبط با آن.

1-2. ويژگى هـاى اصلى الگوي نظام علم، فناوري و نوآورى

الگوي مناسب نظام علم، فناوري و نوآورى ويژه جامعه ايراني ــالمي ـ ــه به دنبال احياي فرهنگ و ايجاد تمدن نوين اس ك

ايراني است، بايد ويژگي هاي اصلى زير را داشته باشد:1. تركيب عرضه محوري و تقاضامحوري: با توجه به ــداف و آرمان ها و اولويت هاي بلندمدت نظام و كافى نبودن اهــوارد مذكور، ــاي اقتصادي و صنعتي از م تقاضا هاي بخش هبرخي حوزه هاى اولويت دار بايد مورد حمايت ويژه قرار گيرند.

اين وجه از نظام علم و فناوري معطوف به توليد و عرضه دانش برمبناى اهداف و آرمان هاى جامعه است. ازطرف ديگر افزايش

11

تقاضاي نظام هاي فرهنگى، سياسى، صنعتي و اقتصادي ملي ــش و فناوري، اهميت ــي و در نتيجه تجاري كردن دان و فراملــور دارد. بنابراين، ــرفت همه جانبه و پايدار كش ويژه اي در پيشــب براي نظام علم و فناوري جامعة ايراني در اين الگوي مناسزمينه تركيبي از الگوهاى عرضه محورى و تقاضا محورى است.

2. اجتماع دو رويكرد برون مداري و درون مداري:ــه به نيازها و ــاوري جامعه ايراني از نظر توج ــام علم و فن نظــور، ــبي كش ــا و ظرفيت هاي بومي و مزيت هاي نس قابليت هدرون مدار است. ازطرف ديگر باتوجه به فرصت هاي پيش رو در جهان و كشورهاى اسالمى، در عرصه علم و فناوري با جهان ــاركت فعال دارد و بنابراين در اين ــالم و ساير كشورها مش اس

زمينه برون مدار است.3. تلفيق آموزش با تربيت، پژوهش و مهارت: از آنجا كه علم و عمل توأمان، عامل پيشرفت همه جانبه و پايدار كشور ــت، بايد الگوي تفكيكي حاكم بر نظام فعلى علم و فناوري اسبه سرعت به سوي الگويي تلفيقي تحول يابد. به اين منظور اين تلفيق بايد از آموزش ابتدايي آغاز و در تمام دوره هاي آموزشي ــي حافظه مدار فعلى جاي ادامه يابد و در نتيجه الگوي آموزشــش به همراه تربيت ــه الگوي مبتني بر يادگيري دان خود را بانسان ها و پرورش مهارت ها و پژوهش بدهد. در نظام آموزش

عالي نيز رويكرد پژوهش محورى تقويت خواهد شد.

12

ــع موجود علم و ــاوري برمبناي وض ــع مطلوب علم و فن وضــاوري و تحليل نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهديدها- فنكه در مجموعه اسناد پشتيبان نقشه جامع علمى آمده- تدوين

گرديده است.

2-1. چشـم انداز علم و فناوري جمهوري اسالمي ايران در افق 1404هجري شمسي

جمهوري اسالمي ايران در افق 1404 هجري شمسي در علم ــاوري، با اتكال به قدرت اليزال الهي و با احياي فرهنگ و فنــرفت ملي، ــالمي ايراني براي پيش ــي تمدن نوين اس و برپايگسترش عدالت و الهام بخشي در جهان، كشوري خواهد بود:• برخوردار از انسان هاى صالح، فرهيخته، سالم و تربيت شده در مكتب اسالم و انقالب و با دانشمنداني در طراز برترين هاي

جهان،ــاوري و نوآوري و به كارگيرى ــعه علم و فن • توانا در توليد، توس

دستاوردهاى آن،ــاوري با مرجعيت علمى در ــتاز در مرزهاي دانش و فن • پيش

جهان.

2-2. اهداف كالن نظام علم و فناوري كشورــالم و ــتيابى به جايگاه اول علم و فناوري در جهان اس 1. دس

فصل دوم وضع مطلوب علم و فناورى

13

احراز جايگاه برجسته علمي و الهام بخشي در جهان،ــور و برخوردار از ــان، عدالت مح ــتقرار جامعه دانش بني 2. اســته، فرهيخته و نخبه براى احراز مرجعيت ــان هاى شايس انس

علمى در جهان،3. تعميق و گسترش آموزش هاى عمومى و تخصصى همراه با تقويت اخالق و آزادانديشى و روحيه خالقيت در آحاد جامعه،

به ويژه نسل جوان،ــن و نافع، ــوم و فناورى هاى نوي ــعه عل ــتيابى به توس 4. دسمتناسب با اولويت ها و نيازها و مزيت هاى نسبى كشور؛ انتشار ــى و صنعتى و و به كارگيرى آنها در نهادهاى مختلف آموزش

خدماتى،ــهم توليد محصوالت و خدمات مبتنى بر دانش 5. افزايش ســش از 50 درصد توليد ناخالص داخلى ــاورى داخلي به بي و فن

كشور،ــن زبان هاى بين المللى ــى در بي 6. ارتقاي جايگاه زبان فارس

علمي،ــالم و احياى 7. كمك به ارتقاى علم و فناورى در جهان اسموقعيت محورى و تاريخى ايران در فرهنگ و تمدن اسالمى،8 . گسترش همــكارى در حــوزه هاي علــوم و فنــاورى با

مراكز علــمي معتبر بين المللي.

2-3. اهداف بخشـي نظام علم، فناوري و نوآورى كشور

ــتيابى آحاد جامعه به سطح مناسب دانش عمومي و از 1. دسبين رفتن بي سوادي،

14

2. پوشش كامل دوره آموزش عمومى،ــت دانش آموزان ــب براي هداي ــى مناس 3. ايجاد نظام آموزش

درجهت:3-1. كسب فضايل، شناخت مسئوليت ها و وظايف در برابر خدا،

خود، جامعه و خلقت،3-2. تقويت قدرت تفكر و خردورزى،

ــب آمادگي براي ورود به زندگي مستقل و تشكيل 3-3. كسخانواده،

3-4. حضور مسئوالنه و مؤثر در نظام اجتماعي،ــغلي و پديد آوردن آينده شغلي 3-5. پرورش استعدادهاى ش

براي برآوردن نيازهاي جامعه،3-6. پرورش استعدادهاي علمي براي ورود به دورة تخصصي،4. دستيابى به سطح دانش و مهارت نيروي كار كشور متناسب با معيار جهاني و در جهت پاسخگويي به نيازهاي جامعه و بازار

كار داخلي و بين المللي،5. كسب رتبة نخست در رتبه بندي دانشگاه هاي جهان اسالم

و احراز جايگاه شاخص در بين دانشگاه هاي دنيا،ــبت مطلوب تعداد دانشجويان تحصيالت ــتيابى به نس 6. دســجويان متناسب با سطح بندي دانشگاه ها تكميلي به كل دانش

و نيازهاي كشور،ــاني براساس ــطح مطلوب توليد علم در علوم انس 7. ارتقاء س

مبانى اسالمي و نيازهاي بومي،8. تثبيت جايگاه كشور در:

• علوم و فناوري هاى حوزه نفت و گاز به منظور دستيابي به نقش محوري در منطقه،

15

ــب جايگاه اول در حوزه علم • فناورى اطالعات به منظور كسو فناوري در جهان اسالم،

ــازار جهاني ــب 3 درصد از ب ــتى به منظور كس • فناورى زيسمربوطه،

ــب 2 درصد از بازار ــاى نانو و ميكرو به منظور كس • فناورى هجهاني مربوطه.

ــته اي، ــاخت نيروگاه هاي هس ــب دانش طراحي و س 9. كســتيابى به دانش انرژى گداخت و دستيابي به فناوري اعزام دسانسان به فضا و كسب دانش طراحي و ساخت و پرتاب ماهواره ــالم و ــاركت جهان اس به مدار زمين آهنگ (GEO)، با مش

همكاري هاي بين المللي.4-2- كميت هاى مطلوب اهم1 شاخص هاى كالن علم و فناورى كشور2

1 . شاخص هاى تفصيلى علم و فناورى در مجموعه اسناد پشتيبان نقشة جامع علمى كشور موجود است.2 . در ارتباط با شاخص هاى كيفى و يا شاخص هايى كه كميت مطلوب آنها در افق 1404 مشخص نشده

است، به فصل 5 بخش 2-5 بند 3 مراجعه شود.3 . توزيع كميت هاى مرتبط با سرمايه انسانى در حوزه هاى مختلف باتوجه به نياز واقعى كشور توسط ستاد راهبرى اجراى نقشة جامع تصويب خواهد شد. البته در حوزه علوم انساني كميت هاى مطلوب

توسط شوراى تخصصى تحول علوم انسانى پيشنهاد خواهد شد.

16

1. ستاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمى كشور براساس بند «ب» بخش (15) نهاد متولي اعتبارسنجي اختراعات و اكتشافات را معرفي خواهد نمود.

17

18

فصل سوماولويت هاي علم و فناوري كشور

3-1. اهـداف اولويت بنـدي و رويكـرد پشتيبانـي از اولويت ها

ــند حاضر ــور در س ــتخراج اولويت هاي علم و فناوري كش اســكن حاصل تركيب رويكردهاي مزيت محور، نيازمحور، مرزشــت. بر اين اساس و به منظور تحقق اولويت ها، و آينده نگر اسنوع پشتيباني از آن ها بسته به وضع موجود علوم و فناوري هاي ــول و ارتقاي كيفي مورد نظر ــعه كمي، تح مرتبط و نوع توســيعي از پشتيباني هاي فكري، مالي، قانوني، منابع در طيف وســي رويكردهاي ــد بود. برخ ــي متغير خواه ــاني و مديريت انس

پشتيباني از اولويت هاي علم و فناوري عبارتند از: ــاله و ــرمايه گذاري ها از طريق برنامه هاي پنج س - هدايت س

بودجه هاي ساليانه، رديف ها و تسهيالت مالي متمركز،ــت نظام آموزش براي تأمين و جذب نيروهاي نخبه و - هداي

متخصص مورد نياز در حوزه هاي اولويت دار،ــم و تدوين و ــاختارها و فرايندها، تنظي ــالح و ايجاد س - اصتصويب سياست ها و ضوابط تشويقي خاص براي رشد سريع

(ميانُبر) در حوزه هاي اولويت دار.

3-2. اولويت هاي علم و فناوري كشورــكوفايي در برخي از ــد و ش ــا كه حصول اطمينان از رش از آنجــطوح كالن ــتيباني در س اولويت ها نيازمند توجه، هدايت و پش

19

مديريتي كشور است و در برخي ديگر رشد و توسعه با پشتيبانى مديريت هاي مياني و تخصيص غيرمتمركز منابع حاصل خواهد شد، اولويت ها به ترتيب در سه سطح الف و ب و ج تنظيم شده اند. اين دسته بندي ناظر بر نحوه و ميزان تخصيص منابع، اعم از مالي

و انساني و توجه مديران و مسئوالن است.

اولويت هاي الف

در فناورى1: فناورى هوافضا- فناورى اطالعات و ارتباطات - فناورى هسته اى2 – فناورى هاى نانو و ميكرو – فناورى هاى نفت و گاز - فناورى زيستى – فناورى هاى زيست محيطى3–

فناورى هاى نرم و فرهنگى.

در علوم پايه و كاربردي: مادة چگال- سلول هاي بنيادي ــت و تبديل ــان دارويي- بازياف ــي- گياه ــكي مولكول و پزشانرژي- انرژي هاي نو و تجديدپذير- رمزنگاري و كدگذاري-

علوم شناختي و رفتاري.

در علوم انسـاني و معـارف اسـالمي: مطالعات قرآن ــاد، ــي - اقتص ــه تخصص ــالمى- فق ــث - كالم اس و حديجامعه شناسى، علوم سياسى، حقوق، روان شناسى، علوم تربيتي و مديريت مبتنى بر مبانى اسالمى فلسفه هاي مضاف متكي بر ــالمي - فلسفه واليت و امامت - اخالق كاربردى حكمت اس

1 . علوم مورد نياز هر دسته از فناورى ها در همان سطح از اولويت ها قرار مى گيرند.2 . از جمله شكافت و گداخت.

3 . از جمله مديريت و فناورى آب، خاك و هوا - كاهش آلودگى آب، خاك و هوا - مديريت پسماند-بيابان زدايى - مبارزه با خشكسالى و شورى.

20

و حرفه اى اسالمى - سياستگذارى و مديريت علم، فناورى و فرهنگ – زبان فارسى در مقام زبان علم.

ــالمت - دانش ــاد س ــتگذارى و اقتص در سـالمت: سياسپيشگيرى و ارتقاى سالمت با تأكيد بر بيمارى هاى داراى بار باال و معضالت بومى - الگوهاى شيوة زندگى سالم منطبق با

آموزه هاى اسالمى - استفاده از الگوهاى تغذيه بومى.

ــالمي ايراني - ــفه هنر - هنرهاي اس درهنر: حكمت و فلســالمي و دفاع مقدس - اقتصاد هنرهاي مرتبط با انقالب اسهنر - فيلم و سينما - رسانه هاى مجازى با تأكيد بر پويانمايي و بازيهاى رايانه اي - معماري و شهرسازى اسالمي- ايراني - موسيقى سنتى و بومى ايران – ادبيات، شعر و داستان نويسى

- طراحي هنرى ايراني اسالمي و لباس و فرش ايراني.

اولويت هاي ب

در فناورى: ليزر - فوتونيك - زيست حسگرها - حسگرهاى شيميايى - مكاترونيك - خودكارسازي و روباتيك - نيم رساناها ــازى - مواد نوتركيب – بسپارها(پليمرها)- حفظ و - كشتى ساحياى ذخاير ژني- اكتشاف و استخراج مواد معدنى - پيش بينى

و مقابله با زلزله و سيل - پدافند غيرعامل.

ــتي- در علـوم پايه و كاربردي: ژئوفيزيك- ايمني زيســاي باال و ذرات ــك- فيزيك انرژي ه ــو انفورماتيك- اپتي بي

21

ــات كوانتومي- نجوم ــبات و پردازش اطالع بنيادي- محاســتابگرها- علوم ژني- ــك اتمي و ش ــي- فيزي و كيهان شناس

محاسبات نرم و سيستم هاي فازي- توپولوژي.

در علوم انسـاني و معارف اسالمى: اخالق اسالمى و مطالعات بين رشته اى آن - الهيات - عرفان اسالمى - فلسفه – غرب شناسى انتقادى - كارآفرينى و مهارت افزايى - تاريخ ــالمى- مطالعات زنان و خانواده ــالم و ايران و انقالب اس اســالمى - تاريخ علم (با رويكرد تاريخ اسالم مبتنى بر مبانى اس

و ايران) - جغرافياي سياسي.

در سالمت: داروهاى جديد و نوتركيب - مديريت اطالعات و دانش سالمت - طب سنتى - تجهيزات پزشكى - سلولى و مولكولى - ژن درمانى - فراورده هاى زيستي - فناورى تغذيه .

ــدرن - مطالعات تطبيقي در هنـر: مطالعات انتقادي هنر محوزه هاي هنر- هنرهاى سنتى و صنايع دستى - خوشنويسى - هنرهاى نمايشى - مباحث ميان رشته اى هنر و شاخه هاى

علوم با تأكيد بر نگاه اسالمى.

اولويت هاي ج

ــى ــت ها - مهندس در فنـاورى: اپتوالكترونيك – كاتاليســى – سازه هاى ــكى - آلياژهاى فلزى - مواد مغناطيس پزشدريايى - حمل و نقل ريلى - ايمنى حمل و نقل - ترافيك و

22

شهرسازى - مصالح ساختمانى سبك و مقاوم – احياي مراتع و جنگل ها و بهره برداري از آن ها - فناورى هاى بومى.

ــر و رياضيات غيرخطي- در علـوم پايه و كاربردي: جبــاز- ــز تابعي و همس ــي- آنالي ــته و تركيبات ــات گسس رياضيــازي- ــي و احتمال- كنترل و بهينه س ــتم هاي ديناميك سيســما- بيوفيزيك- فيزيك سيستم هاي ــت رياضي- پالس زيسپيچيده- بيوشيمي- شيمي سبز- مواد سيليكوني- تكتونيك ــي- فراوري و استحصال و تلخيص ــي مهندس و زمين شناســي- تغييرات ــت محيط ــواد آلي و معدني- مخاطرات زيس مــي و علوم دريايي- تنش هاي زيستي اقليمي- اقيانوس شناســتي- توليد ارقام و گونه هاي مناسب با بهره برداري و غيرزيســت منطقه اي- ــازي الگوي كش ــتي- بهينه س ــوع زيس از تن

جامعه شناسي زيستي.

ــته اى - بين علوم پايه با علوم در سـالمت: علوم ميان رشباليني - مقابله با انواع اعتياد - ايمنى غذايى - امنيت غذايى.

23

فصل چهارمراهبردها و اقدامات ملى براي توسعه

علم و فناورى در كشور4-1. راهبردهـاى كالن توسـعه علم و فناورى در

كشور

راهبرد كالن 1: اصالح ساختارها و نهادهاي علم و فناوري ــازي نظام تعليم و ــجام بخشيدن به آنها و هماهنگ س و انس

تربيت، در مراحل سياستگذاري و برنامه ريزي كال ن.ــل آن به يكي از ــه علم و تبدي ــه ب راهبـرد كالن 2: توجــاعد، براي ــاد فضاي مس ــي جامعه و ايج ــاي اصل گفتمان هــكوفايي و توليد علم و فناوري برمبناي آموزه هاي اسالمي شــعه و تعميق و به كارگيري مؤلفه هاي فرهنگي، از طريق توس

اجتماعي و سياسي .راهبرد كالن 3: جهت دادن چرخه علم و فناوري و نوآوري

به ايفاي نقشي مؤثرتر در اقتصاد .ــت دانش و ابتناي راهبـرد كالن 4: نهادينه كردن مديريــاس الگوهاي ايراني- مديريت جامعه بر اخالق و دانش براســي ، اجتماعي ، ــالمي در نهادهاي علمي، اقتصادي، سياس اس

فرهنگي و دفاعي- امنيتي.ــالمي به علم و راهبـرد كالن5: نهادينه كردن نگرش اســدن نهادهاي آموزشي و ــالمي ش ــريع در فرايندهاي اس تس

پژوهشي.راهبرد كالن6: تحول و نوسازى نظام تعليم و تربيت اعم

24

ــوزش و پرورش و آموزش عالى به منظور انطباق با مباني از آمتعليم و تربيت اسالمي و تحقق اهداف كالن نقشه.

ــش ، فناوري ــي آموزش، پژوه راهبـرد كالن7: جهت دهــع نيازهاي واقعي و ــكالت و رف ــمت حل مش و نوآوري به ســرزمين و نوآوري در ــه به آمايش س ــور با توج اقتضائات كش

مرزهاي دانش براي تحقق مرجعيت علمي.ــازي سرمايه انساني با راهبرد كالن 8: تربيت و توانمندســي و كارآفرين و خودباور و ــان هاى متق تأكيد بر پرورش انسخالق، نوآور و توانا در توليد علم و فناوري و نوآوري ، متناسب

با ارزش هاي اسالمي و نيازهاي جامعه.ــذار در حوزه علم و ــل فعال و اثرگ راهبـرد كالن 9: تعامفناوري با كشورهاي ديگر به ويژه كشورهاي منطقه و جهان

اسالم .ــازي و ارتقاي كمى و كيفى راهبـرد كالن 10: متحول س

علوم انسانى و هنر مبتني بر معارف اسالمي. ــه علم، فناوري و راهبـرد كالن 11: جهت دهي به چرخــكي و ــوآوري براي ايفاي نقش مؤثرتر در حوزة علوم پزش ن

سالمت.ــه چرخه علم و فناوري و راهبـرد كالن 12: جهت دهي ب

نوآوري براي ايفاي نقش مؤثرتر حوزه فني و مهندسي. ــت آموزش و ــعه ، تعميق و تقوي راهبـرد كالن 13: توس

پژوهش در حوزه علوم پايه.

25

4-2 راهبردهـا و اقدامات ملى متناسـب با راهبرد هاي كالن توسعه علم و فناوري در كشور:

راهبرد كالن 1

فناوري و علم نهادهاي و ساختارها اصالح و انسجام بخشيدن به آن ها، هماهنگ سازي نظام تعليم و تربيت، در مراحل سياستگذاري

و برنامه ريزي كال ن

* راهبردهاي ملي:ــي در بخش هاي ــا ي هماهنگى و هم افزاي ــتگذارى و ارتق 1. سياس

مختلف كشور براي اجرايى كردن نقشه جامع علم و فناوري،2. همسوكردن سياست هاي توسعه صنعتي و اقتصادي كشور، به ويژه ــت هاي كالن توسعه علم و ــعه ، با سياس ــا له توس برنامه هاي پنج س

فناوري در كشور، ــن حدود مديريت و مالكيت نهادهاي مرتبط با حوزه علم و 3. تعيي

فناوري،4. ساماندهى نظام مالكيت فكرى در حوزه هاى علم و فناورى،

ــازي و روزآمدكردن ــازي، ساده س 5. بازنگري، اصالح، يكپارچه سقوانين و مقررات نظام علم و فناوري كشور،

ــاختارهاى نظارت و ارزيابي علم، فناوري و 6. اصالح فرآيندها و سنوآوري ملي و تعيين استاندارد هاي بومي در حوزه علم و فناورى در

چارچوب نيازهاي اقتصادي و اجتماعي كشور،7. ساماندهى نظام تأمين مالى توسعه علم و فناورى،

26

8. سازماندهي نظام هاي حرفه اي مبتني بر دانش علمي و فني ــي و نهادينه كردن ــراي اداره واحدهاي اقتصادي ـ اجتماع بفرهنگ مهارت گرايي و پژوهش محوري و كارآفريني در نظام

علم و فناوري و نوآوري ، 9. ايجاد هماهنگى در سياستگذاري و برنامه ريزي در بين دوره آموزش رسمى عمومي، آموزش مهارتى و حرفه اى و آموزش

عالي به منظور تداوم فرايند فعاليت هاي تعليم و تربيت ،10. سياست گذارى و برنامه ريزى مشترك شوراى عالى حوزه هاى ــاماندهى و ــوراى عالى انقالب فرهنگى به منظور س علميه و شــعه علم در پرتو ــگاه در توليد و توس ارتقاى تعامل حوزه و دانش

آموزه هاى اسالمى،ــمي و ــام تعليم و تربيت رس ــي ميان نظ ــاد هماهنگ 11. ايج

غيررسمي در كشور و كاهش فاصله مرزهاي ميان آن ها.

* اقدامات ملي:ــازوكار الزم براى سياستگذارى اجرايى، اجرايى 1. طراحى ســه جامع علمى، تصويب و ابالغ برنامه هاى ملى و كردن نقش

نظارت و ارزيابى هاى مربوطه؛(1)1ــجام بين نهادهاى ذيربط در علم و 2. ايجاد هماهنگى و انسفناورى و تكميل نهادهاى مرتبط با چرخه علم و فناورى،(1)

ــم و فناوري و ــش غيردولتي در نظام عل ــازي بخ 3. توانمندسكاهش تصدي گري دولت همزمان با تقويت ابعاد نظارتي آن،(3)ــتيبانى از ــعه و پش ــهم وقف و خيريه در توس ــش س 4. افزاي

مؤسسات و نهادهاى علم و فناورى،(3)1. شماره انتهاي هر اقدام ملي مشخص كننده شماره راهبرد ملي مربوطه است.

27

5. ثبت و اعتبارسنجى مالكيت فكرى در حوزه علم و فناورى در قوه مجريه،(4)

6. ايجاد نهاد دادرسى تخصصى علم و فناورى براى رسيدگى به شكايات و دادخواهى ها در قوه قضائيه،(3و4)

ــى) در حوزه هاى ــراع امتحانى (اثبات ــاد نظام ثبت اخت 7. ايجاولويت دار،(4)

ــت اختراع و ــتيبان ثب ــالح و ترميم و تكميل نظام پش 8. اصاكتشاف از جمله دفاتر خصوصى تنظيم و پيگيرى حقوقى ثبت اختراع و اكتشاف، دفاتر خصوصى تحليل اختراع و اكتشاف و

مراكز اطالع رسانى فناورى،(4) ــررات مالكيت فكرى در ــاماندهى قوانين و مق 9. تقويت و ســى و پايان نامه ها و ثبت ــى و كتب علم ــه مقاالت علم عرص

اختراعات و نرم افزارهاى فنى و تخصصى،(4)ــاماندهى نظام استاندارد علم و فناورى با حفظ وظايف 10. سبرنامه ريزى و نظارت براى دولت و ارائه خدمات آزمايشگاهى با مشاركت بخش غير دولتى و بومى كردن استانداردها و تدوين استانداردهاى جديد با مشاركت نهادهاى علمى، مدنى و دانش

بنيان،(6)ــتقرار ــراى نظارت، ارزيابى و اس ــي نظام كارآمد ب 11. طراحــاى جامع رتبه بند ي و تضمين كيفيت نهادهاى علمى، نظام هــوق متقاضيان و ــر حفظ حق ــا تأكيد ب ــوآورى ب ــاورى و ن فن

شفاف سازي و رونق بازار عرضه و تقاضا،(6)ــام تأمين مالي ــهيل نظ ــازي و تس ــاماندهى و پوياس 12. سمؤسسات آموزش عالي و پژوهشي با حفظ ارزش ها و رعايت

استانداردهاى مربوطه،(7)

28

ــت در حمايت از پژوهش هاي ــهم دول 13. افزايش نقش و سراهبردي و بنيادين با تأكيد بر بهره بردارى از نتايج آن ها،(7)

14. هدفمند كردن اعتبارات پژوهشى و تسهيل سازوكارهاي مالي به منظورتوسعه پژوهش هاى تقاضامحور،(7)

ــازوكارها و مشوق هاي مالي متنوع از جمله 15. استفاده از ســت مالياتي، كمك ، وام ، معافيت هاي گمرك ي و تعرفه اي معافيبراي تقويت نقش بخش خصوصي و بنگاه هاي نوآور در حوزه

علم و فناورى،(7)ــاماندهى بودجة دستگاه ها و شركت هاى دولتى و الزام 16. سآن ها به تأمين منابع مورد نياز پژوهش ها درجهت تحقق اهداف

و شاخص هاى نقشه جامع،(7)17. حمايت از ايجاد و توسعه و تأمين بهنگام منابع نهادهاى مالى نظام علم و فناورى و نوآورى، از جمله صندوق هاى سرمايه گذارى خطر پذير، صندوق هاى توسعه فناورى، شركت هاى تأمين سرمايه

و بانك هاى توسعه فناورى و نوآورى،(7)18. ايجاد بازار فرابورس مؤسسات و شركت هاى دانش بنيان و

حمايت از ورود آن ها به بازار بورس،(7)19. ايجاد شبكه هماهنگى و همكارى فعاليت هاى مالى بين

نهادهاى تأمين مالى علم و فناورى،(7)20. ايجاد تسهيالت قانوني براي افزايش سرمايه گذاري بخش غيردولتي در تحقيق و توسعه و ارتقاي سهم اعتبارات پژوهشي

بخش غيردولتي از توليد ناخالص داخلي،(7)ــت گذاري و برنامه ريزى مشترك و متمركز تربيتي 21. سياســت به منظور ــا و مراكز مؤثر بر تربي ــانه ها و نهاده ــراي رس ب

همسويي با نظام رسمي آموزش و پرورش ،(11)

29

راهبرد كالن2توجه به علم و تبديل آن به يكي از گفتمان هاي اصلي جامعه و ايجاد فضاي مساعد، شكوفا و مولد علم و فناوري برمبناي آموزه هاي اسالمي از طريق توسعــه و تعميــق و به كارگيــري

مؤلفه هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي

* راهبردهاي ملي:ــم و علم آموزي و فريضه ــگاه ديني به مقوله عل ــت ن 1. تقويــترش و ترويج آموزه هاي قرآن كريم و قلمدادكردن آن، گسمعصومين (عليهم السالم) در تربيت علمي و آداب تعليم و تعلم،ــق؛ تقويت روحيه ــگ مطالعه و تتبع و تحقي ــعه فرهن 2. توســطح ــگرى و حقيقت جويى و يادگيري مادام العمر در س پرسشــي و علمي در زندگي ــتفاده از يافته هاي تحقيقات عموم و اسروزمره به صورت عاملي براي توسعه اجتماعي و بهبود زندگي،ــت جنبش نرم افزار ي و ــازي عمومى براي تقوي 3. فرهنگ ستوليد بومي علم در جامعه و ارتقاي آگاهي هاي علمي عمومي

در ابعاد مختلف فرهنگي و سيا سى و اقتصادي،ــه اي و مرجعيت علمي و ــاي منزلت و صالحيت حرف 4. ارتق

اجتماعي معلمان، استادان، پژوهشگران و فناوران،ــترش فضاي توليد علم و فكر با حمايت از كرسي هاي 5. گســاى تفكر و مناظرات ــي و نظريه پرداز ي و كانون ه آزادانديش

علمي مبتنى بر جدال احسن و نقدپذيري عالمانه،6. ارتقاى سطح مشاركت دانشمندان و نقش آفرينان در عرصه علم و فناورى در ايفاى رسالت هاى اجتماعى؛ تعميق، ترويج و

30

احترام به ارزش هاى اصيل اسالمى و ايرانى و اخالق حرفه اى و بهره بردارى از ذخاير غنى فرهنگى،

ــتفاده از ظرفيت رسانه ها براى پيشبرد اهداف نظام علم و 7. اسفناورى در كشور.

* اقدامات ملي:ــاجد به عنوان پايگاه هاى علمى و 1. ايفاى نقش فعال تر مس

فرهنگى در ترويج و انتشار علم در سطح عموم مردم،(1)ــد واژگان ــراى عموم مردم و تولي ــان علم ب ــازى زب 2. ساده ســب الزم به منظور نهادينه كردن فرهنگ استفاده از علم و مناس

دستاوردهاي علمي در زندگي،(2)ــترش ــع علمى از طريق گس ــى به مناب ــش دسترس 3. افزايكتابخانه هاى عمومى و مجازى در مناطق مختلف و حمايت از توليد و انتشار اين منابع همسو با نظام علم، فناورى و نوآورى

كشور،(2)ــه در روش هاى تعليم، ــرى فنون علمى و خالقان 4. به كارگيتربيت و تدوين متون درسى به خصوص در آموزش و پرورش

به منظور ترويج تفكر خالق علمى از پايين ترين سنين،(2)5. تقويت انگيزه هاى معنوى و تشويق اعتباري و مادى براي ــتادي، ــمت حرفه هاي معلمي، اس جلب نخبگان جامعه به س

پژوهشى و فناورى،(4)ــكالت اجتماعى و معيشتى معلمان و پژوهشگران 6. حل مشبه منظور فراهم آوردن بستر الزم براى فعاليت هاى علمى،(4)

ــى تدوين، ترويج ــازوكار اجرايى و تعيين متول ــى س 7. طراحــا و ضوابط رفتارى در ــارت بر اخالق حرفه اى و معياره و نظ

31

محيط هاى علمى و پژوهشى،(6)ــي و قانون مداري و ــازي تعهد و انضباط اجتماع 8. نهادينه ســترش عدالت و رفاه و سالمت جامعه روحيه تالش براي گس

در دانش آموختگان با مشاركت معلمان و استادان،(6)ــانه ملى به ــى از برنامه هاى رس ــش مهم ــاص بخ 9. اختص

موضوعات علمى و فناورى با زبان ساده و عامه فهم،(7)ــانه هاى عمومى 10. طراحى و اجراى مناظرات علمى در رســم و فناورى و حمايت از ــا موضوعات تخصصى در حوزه عل ب

كرسى هاى آزاد انديشى و نظريه پردازى و نقد و مناظره،(7)11. انتخاب برترين رسانه هاى عمومى برمبناى ميزان توجه به علم، فناورى و تخصيص جوايز جشنواره ها و حمايت دولتى بر

مبناى آن،(7)راهبرد كالن3

جهت دادن چرخه علم و فناوري و نوآوري به ايفاي نقش مؤثرتر در اقتصاد

* راهبردهاي ملي:1. ترويج فرهنگ كسب وكا ر دانش بنيا ن و فرهنگ كارآفرينى و ارتقاي توانايي علمي، فناوري و مهارتي افراد با تأكيد بر نيازهاي

جامعه و ايجاد آمادگي براي پذيرش مسئوليت هاي شغلي، ــازي و ارتقاى ــم و فناوري در توانمندس ــش نقش عل 2. افزايــره وري در بخش هاى صنعتي، توليدى و خدمات تخصصي به

و عمومي،

32

3. تسهيل و كارآمدسازى فرايند عرضه و تقاضا و انتقال، انتشار علم و فناوري و توسعه زيرساخت هاي رقابت پذيري در توليدات

فناورى و خدمات و محصوالت مربوطه.

* اقدامات ملي:1. تبيين و ترويج آموزه هاى دينى درخصوص قداست و فريضه

بودن كسب وكار متقن و دانش بنيان،(1) ــى و ــاى علم ــر انجمن ه ــدى مؤثرت ــاماندهى و رتبه بن 2. ســي غيردولتى و ــركت هاى دانش بنيان و مؤسسات پژوهش ش

حمايت از ارجاع كار به آن ها،(1)3. حمايت از توسعه آموزش مهارت هاى پيشرفته با مشاركت ــور از بازارهاي ــهم كش بخش خصوصى، به منظور افزايش س

بين الملل ى،(1)4. حمـايت از سرمايه گـذارى بنگاه هـاي اقتصـادي در توليد و

تجاري سازي علم و فناوري،(2)ــازمان هاى اجرايى براي شناسايى و ــتگاه ها و س 5. الزام دســتاوردهاى علمى و ــب از دس ــامان دهى و بهره گيرى مناس س

فناورى كشور،(2)ــوالت نوآورانه به ويژه ــازي براي محص ــت از بازارس 6. حمايــات داخلى در ــه محصوالت و خدم ــق اولويت دهى ب از طريــانى در مورد نيازهاى آينده آن ها خريدهاي دولتي، اطالع رسو حمايت از استقرار شركت هاى علمى نوآور داخلى در مناطق

آزاد به منظور توسعه صادرات،(2)7. تسهيل مراحل راه اندازى و فعاليت شركت هاى دانش بنيا ن اعم ــذ پروانه و مجوز، امور واردات و صادرات ، بيمه و رفع موانع از اخ

33

استقرار آن ها در شهرها،(3)ــاد فن بازارهاى ــى و ايج ــاى عموم ــاماندهى فن بازاره 8. س

تخصصى در حوزه هاى اولويت دار كشور،(3)9. حمايت از ايجاد مراكز ارائه خدمات پشتيبان «ايده تا بازار» و نهادهاى واسط حقوقى، مالى، فنى و ادارى در موضوع هاي

اولويت دار علم و فناورى،(3)ــات پس از فروش ــه بازاريابى، صادرات و خدم ــك ب 10. كمــق ــان از طري ــركت هاى دانش بني ــه ش ــوالت فناوران محصــاماندهى و هدايت جوايز و مشوق هاى صادراتى و حمايت ســعه ــراي بازاريابى و توس ــازوكارهاي تبليغاتي ب ــاد س از ايج

شركت هاى واسط بازرگانى و پشتيبانى،(3)ــگاه ها و ــويقى دانش ــازوكار هاى حقوقى و تش 11. تدوين ســاد انتفاع براى ــتاوردها و ايج ــگاه ها براى فروش دس پژوهشــگاه ها و محققان مانند حمايت از ايجاد ــگاه ها، پژوهش دانششركت هاى دانش بنيان با مشاركت سهامى مؤسسات آموزش

عالى و پژوهشى،(3)12. حمايت از توسعه مراكز رشد و پارك هاى علم و فناورى با

تأكيد بر مشاركت بخش خصوصى،(3)ــي و صنعتي از ــل بخش هاي تحقيقات ــتيبانى از تعام 13. پشــق و فناورى ملى، ــكل گيرى نهاد تحقي ــق حمايت از ش طريايجاد و گسترش مراكز انتقال و تجاري سازي فناورى، دريافت خدمات و محصوالت فناورى تحت مجوز (ليسانس) مؤسسات

معتبر داخل،(3)14. اختصاص بخشي از اعتبارات طرح هاي توسعه اي بزرگ كشور به انتقال و يادگيري فناورى و الزام مديريت اين طرح ها

34

ــت فناورى و مستندسازى فناورى هاى انتقالى به تدوين پيوسبا محوريت واحدهاى تحقيق و توسعه و ايجاد بانك اطالعات

اين فناورى ها.(3)راهبرد كالن 4

نهادينــه كردن مديريت دانـش و ابـتناي مديريت جامعه بر اخالق و دانش براساس الگوهاي ايراني اسالمي در نهادهاي علمي، و فرهنگي اجتماعي ، سياسي ، اقتصادي،

دفاعي امنيتي

* راهبردهاي ملي:ــازي فرايند مديريت دانش و اطالعات در نهادها و 1. پياده س

دستگاه هاى مختلف،ــتمر و هم افزا در ميان سه جريان توليد ، انتشار و 2. ارتباط مسكاربرد و همچنين توسعه دانش و تقويت فرايند تبديل ايده به

محصول،ــام ــمندان در نظ ــاركت دانش ــهيل مش ــاماندهى و تس 3. ســور و نهادينه سازى فرهنگ پژوهش تصميم گيري كالن كش

و ارزيابي و نظارت در سطوح مختلف تصميم گيري،ــاى علمى ــا و جمعيت ه ــت انجمن ه ــاماندهى و تقوي 4. ســاركت در ــور ايفاى نقش مرجعيت علمى و ارتقاي مش به منظ

تصميم سازى ها و توسعه، ترويج و انتشار علم و فناورى،ــتها و ــى همايش هاى علمى و نشس ــاى كيفى و كم 5. ارتقــت يابى به تحقق ــر داخلى با رويكرد دس ــع علمى معتب مجام

35

مرجعيت علمى،6. رصد، پايش و آينده نگارى علم، فناورى، نوآورى و نيازهاى

بازار.

* اقدامات ملي:ــتقرار نظام مديريت دانش و تقويت سازوكارهاى تبديل 1. اسدانش ضمني به دانش صريح و انتشار و استفاده از آنها به ويژه

با تقويت زيرساخت هاي فناوري اطالعات و ارتباطات، (1)ــعه شبكه هاى تحقيقاتى و فناورى 2. حمايت از ايجاد و توسبه منظور افزايش تعامالت و تسهيل انتقال و انتشار دانش،(2)

3. تقويت و انسجام بخشى به نظام اطالعات علمى و فناورى ــور با مأموريت استانداردسازى و اصالح فرآيندهاى توليد، كشثبت، داورى و سنجش و ايجاد بانك هاى اطالعاتى يكپارچه ــى و فناورى، ــاله ها، پايان نامه ها، طرح هاى پژوهش براى رســافات ــى و اختراعات و اكتش ــاالت، مجالت و كتب علم مق

پژوهشگران ، (2)ــارات علمى و تقويت پايگاه ــاماندهى انتش 4. رتبه بندى و س

(2)، (ISC)استنادى علوم جهان اسالمــاختــن ــــاز وكــار الزم براي بهره منــد س 5. طراحــى سسياستگــذارى ها و برنامه ريزي ها و تصميم گيري هاى كالن كشور از پژوهش هاي تأييد شده در مراجع معتبر علمى از جمله ــات و كانون هاى تفكر و انجمن هاى فرهنگستان ها و مؤسس

علمي مرتبط، (3)ــالح مقررات واگذارى طرح هاى مطالعاتى، تحقيقاتى و 6. اصفناورى ملى در راستاى اولويت دادن به مؤسسات پژوهشى و

36

فناورى داخلى،(3)ــاركت در برنامه ريزى هاى ملى، 7. اولويت دهى به ميزان مشــعه علم و فناورى، و افزايش كميت ــى در توس ميزان اثربخشــم و فناورى در ــى در حوزه عل ــت برنامه هاى ترويج و كيفيــا و جمعيت هاى ــاخص هاى ارزيابى و رتبه بندى انجمن ه ش

مردمي،(4)ــيله ــاى تخصصى به وس ــزارى همايش ه ــت از برگ 8. حمايانجمن ها و جمعيت هاى علمى به ويژه در حوزه هاى اولويت دار

و تسهيل واگذارى نشريات علمى و تخصصى به آن ها،(4)ــمندان در ــاركت دانش ــور و مش ــويق حض ــهيل و تش 9. تس

همايش هاى داخلى و بين المللى در حوزه هاى اولويت دار،(5)10. ايجاد نهادهاى رصد علم و فناورى در حوزه هاى اولويت دار با مشاركت انجمن هاى علمى و مراكز دانشگاهى و مؤسسات

غيردولتى.(6)

راهبرد كالن5 نهادينه كردن نگرش اسالمــي به علــم و تسريع در فرايندهاي اسالمي شدن نهادهاي

آموزشـي و پژوهشـي

* راهبردهاي ملي:1. نهادينه سازى نگرش اسالمى در برنامه ها و متون آموزشى،2. توسعه فضاى تعامل فكرى دانشمندان علوم دينى و ساير علوم،

3. تعامل مؤثر و سازنده نهادهاي علمي حوزوي و دانشگاهي به منظور تقويت نگرش اسالمى به علم و بازسازى تمدن نوين اسالمي،

37

ــالمى در فعاالن ــطح آگاهى و اعتقاد و رفتار اس 4. ارتقاى ســالمى شدن نمادها در و نهادهاى عرصة علم و فناورى و اس

مؤسسات آموزشى و پژوهشى.

* اقدامات ملي:ــاس مباني ــي براس 1. بازنگرى برنامه ها و محتواهاى آموزش

نظرى، ارزشى و نگرش اسالمى، (1)ــن برنامه هاى ــش و توليد محتوا و تدوي ــت از پژوه 2. حمايــوم جديد با ــاط علوم طبيعى و عل ــى براى تبيين ارتب آموزش

آموزه هاي ديني و نگرش توحيدى، (1)3. حمايت از پژوهش ها و مطالعات براى شناسايى نگرش هاى ــتي در متون ــتي و سكوالريس ــالمى از قبيل اومانيس غيراس

آموزشى و اصالح آنها براساس آموزه هاى اسالمى، (1)4. تدوين تاريخ علوم طبيعي و رياضي در دورة تمدن اسالمي و معرفي دانشمندان مسلمان و آثار آنان در رشته هاي مربوطه، (1)ــگاه ها و 5. ارتقاى همكارى نظام مند حوزه هاى علميه و دانشآموزش و پرورش در فرايند برنامه ريزى آموزشى و تأليف كتب درسى به منظور تعميق تعاليم ديني و تقويت ابعاد تربيتي، (1)

6. حمايت از برگزارى نشست ها و هم انديشى هاى مشترك ميان دانشمندان علوم انسانى و علوم پايه و طبيعي با دانشمندان علوم

دينى براي بررسي چالش هاي حوزه علم و دين، (2)ــمندان و مؤسسات تحقيقاتى 7. حمايت از شبكه سازي دانشديني در حوزه هاي مختلف دانش به خصوص علوم انساني ، (2)8. حمايت از تأسيس پژوهشكده هاي بين رشته اى مأموريت گرا در حوزه هاى دين و علم با حضور محققان حوزه و دانشگاه ، (3)

38

9. حمايت از حضور مؤثر و نظام مند مدرسين حوزه در دانشگاه ــات يكديگر و تقويت ــتفاده از تجربي و بالعكس، به منظور اس

تعامالت فكري، (3)ــد به منظور ارتقاي ــى برنامه هاى ترويجى هدفمن 10. طراحــي و اجتماعي و فرهنگ ــطح دانش و معرفت ديني، سياس ســم و فناورى مطابق با ارز ش هاى عفاف در فعاالن عرصه علــته تخصصي و عاليق و ــب با رش ــالمى و متناس انقالب اس

تجارب آنان، (4)ــاختن فعاليت هاي آموزشي و ــازوكار براي توأم س 11. ايجاد سپژوهشي اعضاي هيأت علمي با نقش تربيتي و اخالقي آنان در

مراكز آموزش عالى و پژوهشى، (4)12. نظام مندكردن و تدوين ضوابط مناسب براى فعاليت هاي سياسي و فرهنگي دانشجويان و اعضاى هيأت علمى به منظور

ارتقاي معرفت و انديشة ديني، (4)ــالمى و ملى در طراحى ــت ويژگى هاى معمارى اس 13. رعايفضاهاى كالبدى نهادها و مؤسسات آموزشى و پژوهشى. (4)

راهبرد كالن6تحول و نوسازى نظام تعليم و تربيت اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالى به منظور و اسالمي تربيت و تعليم مباني با انطباق

تحقق اهداف كالن نقشه

* راهبردهاي ملي:1. هدفمند سازى حمايت مالى و سرمايه گذارى و هزينه كرد ــش كارآمدى و ــتاى افزاي ــوزش عالى در راس ــت در آم دول

39

پاسخگويى با رعايت اصل سى ام قانون اساسى،ــتگذارى، ــت يكپارچگى در سياس ــى و تقوي 2. انسجام بخش

نظارت و اعتبارسنجى در نظام آموزش عالي كشور،ــور متناسب با ــترش آموزش عالي كش 3. طراحى الگوى گســات، اوضاع ــاى اولويت دار علم و فناورى، نوع مؤسس حوزه هــتغال فارغ التحصيالن مبتنى بر اقليمي و نيازهاي جامعه و اش

نقشه جامع علمى كشور،ــي در ــات آموزش عالى و پژوهش 4. ارتقاي بهره وري مؤسس

چارچوب نظام تعليم و تربيت اسالمى،5. افزايش دسترسى همگاني به آموزش،

6. ارتقاى بهره ورى و تقويت بنيه مالى نظام آموزش و پرورش،ــي ــا و محتواهاي آموزش ــا و روش ه ــول در نگرش ه 7. تحبراساس جهان بينى و تعليم و تربيت اسالمى به منظور ارتقاى ــتجوگر در ــت تفكر منطقي و خالق و جس ــا و تقوي توانايى هــالمى در ــجويان منطبق با آموزه هاى اس دانش آموزان و دانش

زمينه هاى فردي و خانوادگي و اجتماعي ،ــاني و ارتقاي صالحيت 8. باال بردن توان مديريت منابع انسعلمى و حرفه اى و منزلت اجتماعى و سطح معيشتى معلمان ،

9. اصالح و تقويت سازوكار مديريت مدارس به منظور ارتقاى كارآمدى آنها،

10. ارتقاي نقش و جايگاه خانواده در تعليم و تربيت .

* اقدامات ملي:1. تدوين طرح جامع ساماندهى هدفمند سرمايه گذارى دولت ــده ــازى هزينه هاى تمام ش در آموزش عالى به منظور شفاف س

40

تحصيلى در مؤسسات آموزش عالى و ارتقاي كارآمدى آنها، (1)ــات آموزش عالى و پژوهشى در ــتقالل مؤسس 2. افزايش اســت امور ادارى، منابع مالى، در آمدها و هزينه ها از طريق مديريافزايش اختيارات و مسئوليت پذيرى هيأت هاى امناى آنان، (1) ــتعد ــجويان مس 3. تقويت نظام راتبه (بورس) تحصيلى دانش

به منظور ارتقاى نظام آموزش عالى كشور ، (1)ــي و پژوهشي به سوي 4. هدايت منابع و بودجه هاي آموزش

نيازها و مأموريت هاى ملي، (1)ــي ــي و پژوهش 5. اصالح و تدوين نظام برنامه ريزي آموزشــالمي با توجه به نيازهاي واقعى جامعه و ــاس مباني اس براس

نهادهاى متقاضى در كشور ، (2)ــجو در آموزش ــنجش و پذيرش دانش ــام س ــتقرار نظ 6. اســى در سطوح ــور به منظور هماهنگى و انسجام بخش عالي كش

سياستگذارى و نظارت و اجرا، (2)7. حمايت از مشاركت مردم و نهادهاي عمومي و غيردولتي و همچنين گسترش فرهنگ وقف در حوزة آموزش عالي با حفظ

كاركردهاي سياستگذاري و نظارتي دولت، (2)ــي در آموزش عالى ــعة فرهنگ پژوهش و كار آفرين 8. توســا و بنگاه هاي اقتصادي و ــل فعال با نهاده ــراري تعام و برق

اجتماعي در برنامه ريزى هاى آموزشى ، (2)9. ايجاد نهاد ملى مديريت ارزشيابى و اعتبارسنجى و تضمين كيفيت

در نظام آموزش عالى تحت نظر شوراى عالى انقالب فرهنگى،(2)10. تقويت نظارت و اعمال سياست هاي آموزشي و پژوهشي

كشور در دانشگاه ها، به خصوص دانشگاه هاي غيردولتي،(2)ــاماندهى و توسعه قطب هاي علمي از جمله قطب هاى 11. س

41

ــگاه، به منظور انجام فعاليت هاي ــترك بين حوزه و دانش مشعلمى ويژه و مأموريت گرا در حوزه هاي اولويت دار، (2)

ــگاهي و ــاي مأموريت ويژه به برخي از مراكز دانش 12. اعطــادكترى به منظور ــت دوره هاى پس ــي ممتاز و تقوي تحقيقاتگسترش مرزهاي دانش و احراز رتبه هاى ممتاز در رتبه بند ي

جهاني ، (2)ــگاه هاي برتر كشور به اهتمام بيشتر در 13. جهت دهي دانش

دوره هاى تحصيالت تكميلي ، (3)14. رصد دائمى ظرفيت هاى محيطى و اقتضائات اجتماعى و تنظيم ظرفيت دانشگاه ها در مقاطع و حوزه هاى مختلف علمى ــاس ــب با رتبه علمى آنها و نيازهاى حال و آينده براس متناس

اصول و مالحظات آمايش سرزمين، (3)15. ارتقاى نقش مناسب زن و مرد در خانواده و جامعة اسالمى

با اصالح سازوكار جذب و هدايت تحصيلى دانشجويان، (3)16. تخصيص منابع به مؤسسات آموزشى و پژوهشى با لحاظ ــى و مأموريت گرايى در موضوعات ــودن اصول تمركز زداي نم

مورد نياز هر منطقه كشور،(3)ــى ــات آموزش ــعه مؤسس ــكل گيري و توس 17. حمايت از شــه جامع علمى ــي مبتني بر اهداف و ارزش هاي نقش غيردولت

كشور، (3)ــعـه رقابت ـــى براى توس ــازوكارهـاى انگيزش 18. ايجـاد سسالـم در فعاليت هاى مؤسسات آموزش عالى و پژوهشى، (4)

ــئله محور ــردن آموزش و مس ــج پژوهش محور ك 19. ترويــش، (4) ــردن پژوه ك

ــا و روش هاى جديد ــرى فناورى ه ــت از به كار گي 20. حماي

42

آموزشى در آموزش عالى، (4)21. بازتعريف نظام ارتقاي اعضاى هيأت علمى و پژوهشگران براساس ضوابط كيفي و اهداف و ارزش هاى نقشه جامع علمى

كشور، (4)22. طراحى و استفاده از سازوكارهاى انگيزشى مناسب براى

جذب اعضاى هيأت علمى متعهد و نخبه، (4)23. تسهيل اخذ مجوز و فعاليت مؤسسات پژوهشى غيردولتى

و ايجاد نظام رتبه بندى و ارتقاى علمى پژوهشگران آنها، (4)ــب براى حضور تمام وقت اعضاى ــازوكار مناس 24. ايجاد ســگاه ها و افزايش تعامالت علمي استاد و هيأت علمى در دانش

دانشجو در خارج از كالس با تأكيد بر شاگرد پرورى، (4)25. توسعه نظام آموزش الكترونيك و زيرساخت هاى فناوري ــى و آموزش و ــوزه آموزش عال ــات در ح ــات و ارتباط اطالع

پرورش، (5)26. افزايش سهم آموزش دورة عمومي از بودجة دولت و عملياتى

كردن آن، (6)ــوزش و پرورش با حفظ ــاركت عمومي در آم ــت مش 27. تقويــهيل ــتگذارى و نظارتى نظام از طريق تس كاركردهاى سياســى، ــيس مدارس غيردولتى، حمايت از فعاليت هاى آموزش تأستشويق واقفين و خيرين و حمايت از گسترش مدارس موفق ، (6)

ــتيبانى از 28. حمايت از نهادهاى غيردولتى براى توليد و پشمحتوا و تجهيزات آموزشي و كمك آموزشي، (6)

ــات آموزش و ــدى مدارس و مؤسس ــاد نظام رتبه بن 29. ايجــرد و ارتقاى كيفيت و ــازى عملك ــرورش به منظور شفاف س پ

تقويت انگيزه هاى رقابت، (6)

43

30. ايجاد نظام سنجش و ارزشيابى و تضمين كيفيت در تعليم و تربيت رسمى و عمومى كشور،(6)

ــازوكارهاى سنجش توانمندى هاى دانش آموزان 31. ايجاد ســات مجرى ــتقل از مؤسس ــان و عملكرد مدارس، مس و معلم

آموزش، (6)32. رصد دائمي شرايط محيطي به منظور پاسخگويي پيوسته و پوياى آموزش و پرورش به نيازهاى حال و آيندة جامعه، (7)

ــئون دينى، ــازي دانش آموزان در ش ــت و توانمندس 33. تربيــتى و بدنى، هنرى، حرفه اى، علمى خانوادگى، اجتماعى، زيســه عرصه هاي مختلف زندگي و جامعه و فناورى براي ورود بو پرهيز از جهت گيري محض دورة آموزش عمومي به سمت

آموزش عالي ، (7)34. بازنگرى و بازتوليد محتوا و روش هاى آموزشى و پرورشى به منظور تعميق تربيت اسالمى و حيات دينى و اعتقاد و التزام به ارزش هاى انقالب اسالمى در دانش آموزان و دانشجويان و

آشنايى آنان با فرهنگ و تمدن اسالمى، (7) 35. بازنگرى در محتوا و روش هاى آموزشى با تمركز بر اصالح ــا و مهارت ها در كنار ارائه اطالعات و دانش به منظور بينش هانتقال مفاهيم پاية علمى، عالقمندسازى دانش آموزان به علم،

ايجاد روحيه خودباورى و توانمندسازى ايشان، (7)36. ارتقاى جايگاه مهد كودك ها و آموزش پيش دبستاني در نظام تعليم و تربيت به منظور رشد خالقيت ها و مهارت هاى

ــتجوگرى، (7) الزم و روحيه جســازوكارهاى الزم براي رشد خالقيت هاي علمي 37. ايجاد ســري و مهارتي و تربيت تفكر منطقي و عقالني و روحيه و هن

44

جستجو گرى در دانش آموزان، (7)38. تقويت و حمايت از آموزش هاى مهارتى از طريق تمركز در سياستگذارى و نظارت به همراه تقويت مشاركت بخش هاى

غيردولتى ، (7)ــايت ها) و ــريات، وبگاه ها (س ــا، نش ــى كتاب ه 39. جهت دهــي و كمك آموزشي در ــت هاي (وبالگ هاي) آموزش وب نوشــتاى تعليم و تربيت اسالمى و اهداف تعيين شده در نظام راس

آموزش و پرورش، (7) ــته هاي علوم انساني و معارف اسالمى 40. تقويت جايگاه رشــمت ــام آموزش و پرورش و جهت دهي نخبگان به س در نظــى محتوا و ــا از طريق ارتقاى كيف ــن حوزه ه ــل در اي تحصي

شيوه هاى آموزشى، (7)ــاى قرآنى و اصالح ــش جذابيت آموزش ه ــا و افزاي 41. ارتق

روش هاى آموزشى دينى و عربى، (7)ــاوره و هدايت تحصيلي ــتعداديابي، مش ــت نظام اس 42. تقويــي و بازنگرى و بازتوليد محتوا و روش هاى در آموزش عمومــى و پژوهشى به منظور تحقق نقش شايسته زن و مرد آموزش

در جامعه اسالمى ، (7)43. تقويت تعامل مسجد و مدرسه به منظور ارتقاى نقش آنها

درتربيت دينى محله، (7)ــان به منظور ــه اى معلم ــام صالحيت حرف ــتقرار نظ 44. اس

طبقه بندى مشاغل و حرفه ها، (8)ــازوكارهايي براي ــاالري و طراحى س ــتقرار نظام شايسته س 45. اسمسئوليت پذيرى و پاسخگويى در مديريت هاى آموزش و پرورش، (8)

46. برنامه ريزي براي گزينش و جذب نيروي انساني متعهد و

45

متخصص براي حرفه معلمي و ارتقاى مستمر سطح بينش و مهارت و دانش آنها، (8)

47. طراحى و استقرار نظام جامع تربيت معلم ، (8)ــأن اجتماعى و توانايى هاى ــطح معيشتى و ش 48. ارتقاى ســازوكار الزم براي تمركز ــى و عملى معلمان و طراحى س علمــاعات موظف معلمان به ــي از س بر تدريس و اختصاص بخش

پژوهش و مطالعه ، (8)ــه در ــئوليت هاى مديريت مدرس 49. افزايش اختيارات و مس

چارچوب برنامه ها و ارزشيابى مستمر آموزش و پرورش، (9)50. افزايش همكاري اولياي دانش آموزان با مدرسه و آموزش

خانواده ها، (9)ــاركت ميان خانواده و نهادهاي 51. تدوين برنامه جامع مش

ــي. (10) تربيتي و آموزشراهبرد كالن7

جهت دهـي آمـوزش، پژوهـش ، فنــاوري رفع و مشكالت حل سمت به نوآوري و نيازهاي واقعي و اقتضائات كشور با توجه به آمايش سرزمين و نوآوري در مرزهاي دانش

براي تحقق مرجعيت علمي

* راهبردهاى ملي:1. ساماندهى نظام مديريت پژوهش در كشور،

ــتمر و پويا در حوزه علم ــتگذاري و برنامه ريزى مس 2. سياســاي جامعه و تحوالت جهاني و ــاوري برپايه تأمين نيازه و فن

46

دستيابى به مرجعيت علمي كشور،ــتگذاري و برنامه ريزى در حوزه علوم و فناورى هاى 3. سياســت هاى مصوب شوراى عالى دفاعى و امنيتى با رعايت سياس

امنيت ملى،ــاخت ، امكانات و تجهيزات، ــعه و متوازن سازي زيرس 4. توســت ها و راهبردهاي پيشرفت علم، فناوري و متناسب با سياس

نوآوري ،5. ارتقاي سطح شاخص هاي بهره وري در نظام علم، فناوري و

نوآوري كشور،ــاماندهى داورى علمى به منظور ارتقاى كيفيت مجالت و 6. س

انتشارات علمى.

* اقدامات ملي:ــته بندى مؤسسات پژوهشى و تعيين جايگاه 1. ارزيابى و دستشكيالتى مناسب آنها بين وزارتخانه ها، دستگاه هاى علمى،

صنعتى و اجرايى، شفاف سازى مأموريت آنها، (1)ــى وابسته به دستگاه هاى 2. ارتقاي كارآمدى مراكز پژوهشــع نيازهاى ــائل و رف ــرد تمركز بر حل مس ــى با رويك اجرايدستگاه هاى مربوطه و تقليل انجام فعاليت هاى پژوهشى قابل

اجرا در ساير مراكز پژوهشى و دانشگاهى، (1)3. طراحى سازوكارهاى خاص ارتقاى محققان مراكز پژوهشى وابسته به دستگاه هاى اجرايى براى تشويق تحقيقات توسعه اى

و كاربردى، (1)ــناد تحول راهبردى ــتگاه هاى اجرايى به تهيه اس 4. الزام دس

علم و فناورى در حوزة مربوطه، (2)

47

ــوزش و پژوهش و فناوري در حوزه هاى اولويت دار 5. تقويت آمعلم و فناورى و هدايت منابع و اعتبارات دولتى و عمومى آنها، (2)

6. حمايت از توسعه علوم و فناورى هاى ميان رشته اى، (2)ــاخص هاى 7. لحاظ نمودن ميزان رفع نيازهاى جامعه در شــى ــگاهى و نظام انگيزش رتبه بندى مراكز تحقيقاتى و دانش

پژوهشگران و فناوران، (2)8. حمايت از حوزه هاى علم و فناورى كه براى حفظ استقالل ــامل فرهنگ، سالمت ، ــور و رفع نيازهاى اوليه جامعه ش كش

غذا، مسكن، اشتغال و ازدواج ضرورى اند، (2)ــگاهي و تحقيقاتي ممتاز در ــت ويژه از مراكز دانش 9. حماي

راستاى تحقق مرجعيت علمى، (2)10. توسعه و تقويت سازوكارهاى بهره گيرى جامعه از توانايى

و قابليت هاى صاحبان مهارت و خبرگان بدون مدرك، (2)ــتان ها و مؤسسات ــالت فرهنگس 11. بازتعريف جايگاه و رســور و ارائه ــى در تحليل جريان علمى كش ــى و پژوهش آموزش

پيشنهادها در توسعه مرزهاى دانش و نظريه پردازى، (2)ــزى اجرايى و ــراى برنامه ري ــاد هماهنگى ب ــاد نه 12. ايجاولويت بندى در حوزه علوم و فناورى هاى دفاعى و امنيتى با حضور نمايندگان دستگاه هاى ذيربط (و رعايت سياست هاى

مصوب شوراى عالى امنيت ملى)، (3)ــناد و الگوهاى پيشرفت علم و فناورى در حوزه 13. تدوين اس

دفاعى و امنيتى، (3)ــگاه هاى ملى و مراكز ــعه آزمايش 14. حمايت از ايجاد و توس

خدمات تخصصى در حوزه هاى اولويت دار، (4)ــگاهى ــبكه هاى آزمايش ــعه ش ــت از ايجاد و توس 15. حماي

48

ــازوكارهاى ــاى اولويت دار و طراحى س ــى در حوزه ه تخصصانگيزشى مناسب براى مشاركت داوطلبانه در شبكه، (4)

16. تدوين شاخص هاى سنجش بهره ورى نظام علم و فناورى و پايش آنها، (5)

17. حمايت از جوايز ملى تعالى و ارتقاى عملكرد در نهادهاى علم، فناورى و نوآورى، (5)

ــازوكارهاى انگيزشى، معنوى، اعتبارى و مادى 18. تقويت سبه منظور ارتقاى كيفيت داورى علمى،(6)

ــازوكارهاى رتبه بندى داوران و استانداردسازى و 19. ايجاد سآموزش شيوه هاى داورى علمى. (6)

راهبرد كالن8تربيت و توانمنــدسازي سـرمايه انسانـي با تأكيـد بر پـرورش انسـان هاى متقـي و كارآفرين و خودباور و خالق و نوآور و توانا در توليد علم، فناوري و نوآوري متناسب با

ارزش هاي اسالمي و نيازهاي جامعه

* راهبردهاى ملي:ــتعداديابي و هدايت تحصيلي ــاوره و اس ــاى نظام مش 1. ارتق

كشور،ــام به منظور تحقق ــاني نظ 2. بهبود هرم تركيب نيروي انس

برنامه هاى رشد و توسعه نهادهاى آموزشى و پژوهشى،ــاالرى براي انتصاب افراد در جايگاه هاى 3. ارتقاى شايسته س

مديريتى علم و فناورى،

49

4. ارتقاى همكارى هاى علمي و تحقيقاتي ميان پژوهشگران، ــالب در عرصه هاي ــجويان و ط اعضاي هيئت علمي، دانش

مختلف علم و فناوري،ــاني مؤسسات علمي و پژوهشي 5. ارتقاى بهره وري منابع انساعم از اعضاي هيئت علمي و دانشجويان تحصيالت تكميلى و تقويت روحيه تالش جهادي و گسترش تعامالت معلم و متعلم،ــتفاده از حداكثر ظرفيت و تجارب نخبگان ، دانشمندان، 6. اساعضاي هيئت علمي، مديران و متخصصان شاغل و بازنشسته

دولتي و غيردولتي و خصوصي در آموزش و پژوهش .

* اقدامات ملي:1. طراحى و استقرار نظام جامع مشاوره، استعداديابي و هدايت به منظور هدايت دانش آموزان و دانشجويان به سوي رشته هاي ــتعداد و ــاس اس ــور براس ــب با اولويت هاى كش علمي متناس

عالقه مندي و توانايي هاي آنها و اولويت هاي كشور؛ (1)2. توسعه ظرفيت جذب و به كارگيرِي منابع انساني متخصص

كشور در مراكز علمي دولتي و غيردولتى، (2)3. بازتعريف نظام انتصاب و ارتقاي مديران نهادهاي آموزشي ــاس مالك هاي ــتادان و پژوهشگران براس ــي، اس و پژوهشــاالري در نهادهاي آموزشي و كيفي و تقويت نظام شايسته س

تحقيقاتى،(2,3)4. حمايت از فعاليت تمام وقت اعضاي هيئت علمي با تأمين ــجويان ــان و فعاليت تمام وقت دانش هزينه هاى رفاهى ايشدورة دكترا با تأمين هزينه هاي تحصيلي و معيشتي ايشان با

نظارت استادان راهنما، (5)

50

ــجويان تحصيالت تكميلي ــاص پژوهانه براي دانش 5. اختصــي ايشان با براي حمايت از پايان نامه ها و فعاليت هاي پژوهش

نظارت استادان راهنما، (5)ــت علمي و ــاى تحقيقاتى اعضاي هيئ ــعه مهارت ه 6. توس

محققان و پژوهشگران و دسترسى به منابع اطالعاتى، (5)ــطوح مختلف ــدارك برنامه هاي تربيتي و فرهنگي در س 7. ت

در راستاى تحقق آرمان هاى انقالب شكوهمند اسالمى، (5)ــازوكار همكارى پاره وقت نخبگان، دانشمندان، 8. طراحى ساعضاي هيئت علمي، مديران و متخصصان شاغل و بازنشسته

دولتي و غيردولتي در مؤسسات آموزشى و پژوهشى . (6)

راهبرد كالن 9علــم حوزه در اثرگـذار و فعـال تعامل به ويـژه ديگر كشورهاي با فنــاوري و

كشورهاي منطقه و جهان اسالم

* راهبردهاي ملي:1. توسعه زبان فارسي به عنوان يكي از زبان هاي علمي در سطح

جهان،ــي و فراملي ــبات مل ــبكه هاي مناس ــت ش ــعه و تقوي 2. توسدانشمندان، پژوهشگــران و همكارى بين المللـى با اولويت

كشورهاى اسالمى و كشورهاى فارسى زبان،ــتخدام، ارتقاى محققان ــازوكارها و قوانين اس ــالح س 3. اصــاي) تحصيلي، ــوق ها، راتبه هاي (بورس ه ــص مش و تخصيفرصت هاى مطالعاتى و پژوهانه ها براي افزايش همكاري هاي

51

بين المللي محققان،4. همكاري فعال با جهان اسالم و ايفاي نقش پيشگامي براي

توليد معرفت علمي مورد نياز تمدن نوين اسالمي،ــم و فناورى در ــب رتبه اول عل ــزى به منظور كس 5. برنامه ري

منطقه و جهان اسالم.

* اقدامات ملي:1. افزايش پذيرش دانشجويان خارجي به منظور گسترش زبان فارسي و بسترسازي مرجعيت علمي كشور با اولويت كشورهاى

اسالمى و همسايه ، (1)2. تقويت جريان معادل سازي براي واژه هاي علمي بيگانه در ــته ها و تأكيد بر نگارش مقاالت علمي تخصصي به تمام رش

زبان روان فارسي، (1)3. توسعه و ابداع روش هاى سهل و سريع فارسى آموزى، (1)

ــي در دانشگاه هاي ــتة زبان فارس ــيس رش 4. حمايت از تأسمختلف جهان، (1)

ــوزش زبان به ويژه زبان ــالح و تحول در روش هاى آم 5. اصعربى و انگليسى در مقاطع آموزش عمومى، (2)

ــاوري در ــي و فن ــاى علم ــعه نمايندگي ه ــاد و توس 6. ايجــاي ــران در حوزه ه ــالمى اي ــورى اس ــفارتخانه هاى جمه ســارب جهانى در ــتاوردها و تج ــت دار به منظور انتقال دس اولويفناوريهاى پيشرفته و صادرات دستاوردهاي جمهورى اسالمى

ايران در عرصه فناوري به ساير كشورها، (2)ــورهاى جهان اسالم با 7. همكارى بين المللى با اولويت كش

توجه به مزيت هاى نسبى و منابع هر كشور،(2)

52

ــبكه هاي پژوهشي در داخل و خارج از كشور براي 8. ايجاد شــار و تبادل دانش و فناورى متناسب با اولويت هاي ملي و انتش

بهره گيري از فرصت هاي جهاني، (2)ــعه ــگاه هاى بين المللى فراملى به منظور توس 9. ايجاد پژوهشهمكارى هاى بين المللى به ويژه با كشورهاى جهان اسالم، (2)ــمينارهاي منطقه اي و بين المللي و ــد بر برگزاري س 10. تأكيــاي مختلف منطقه و ــالمي به زبان ه ترجمة آثار ايراني- اس

جهان، (2)ــوزه علم و فناوري و ــت جريان اطالعات مفيد در ح 11. تقويــي ــعه فعاليت هاى انجمن هاى علمى و نهادهاي پژوهش توسكشور در سطح بين المللى با اولويت كشورهاي جهان اسالم ، (2)

ــاماندهي تعامل و ارتباطات بين المللى در حوزة علم و 12. ســازمان ها، مجامع، دانشمندان و متخصصان و فناورى ميان س

افزايش برگزارى نشست هاى علمى مشترك ، (2)ــاورى بين المللى با ــى و فن ــت از طرح هاى پژوهش 13. حمايــهيل همكارى ها با مؤسسات ــترك و تس سرمايه گذارى مشــورهاى ــترش تعامالت فناورانه با كش فناورى خارجى و گســاركت در ــا روش هايى مانند مش ــرفته ب ــاورى پيش داراى فن

كنسرسيوم ها با رعايت سياست هاى نظام، (2)14. فراهم آوردن بستر مشاركت دانشمندان ايراني در مجامع ــده ــمندان شناخته ش و مراكز برتر جهان و بهره گيري از دانشجهاني در ايران براي تبادل آرا و نظريات و معرفي پديده هاي

نو علمي با اولويت كشورهاي جهان اسالم ، (2)ــترش ــل پديده خروج نخبگان به فرصتي براي گس 15. تبدي

نگرش و منطق انقالب اسالمي به سراسر جهان،(2)

53

16. ايجاد سازوكار هاي حمايتي، اعطاى بورس هاى تحصيلى، ــاى مطالعاتى و پژوهانه براي افزايش همكاري هاي فرصت هــبكه هاي ــگاه ها و حضور آنها در مجامع و ش بين المللي دانش

علمي- بين المللى، (3) ــگاه هاي كشور ــعه نظام مند همكاري دانش 17. تقويت و توســگاه هاي بزرگ و معتبر جهاني، به ويژه با دانشگاه هاي با دانشجهان اسالم با اولويت دوره هاي تحصيالت تكميلي و با انجام

پژوهش هاي مشترك ، (3)18. اصالح قوانين و مقررات مربوط به انتقال فناوري به كشور و ايجاد و توسعه نهادهاي انتقال و بومى سازى فناوري از خارج

به داخل و بالعكس، (3)19. حمايت از مطالعات الزم براى شناسايى، نحوة توانمندسازى و نيازهاى علمى و پژوهشى جهان اسالم و كشورهاى منطقه، (4)

20. ترجمه منابع علمى ايرانى- اسالمى و ارسال كتب فارسى ــمندان كشور به ــامل توليدات و نظرات علمى دانش مرجع ش

مراكز و كتابخانه هاى معتبر جهان، (4)21. بهره گيري از فرصت هاي جهاني و توانمندي هاي ملي براي ــاني و اجتماعي براساس مباني ــعه و تعالي حوزه علوم انس توس

بينشي و ارزشي اسالم ، (4)22. مشاركت فعال در تنظيم معيارها و اهداف نظام اعتبارسنجي و رتبه بند ي مراكز آموزش عالي در منطقه و جهان اسالم ، (4)ــذار با ــش و اثرگ ــكاري الهام بخ ــعه هم ــت و توس 23. تقويدانشگاه هاي كشورهاي جهان اسالم و بهره بردارى از ظرفيت ــرو در علم و فناورى از طريق ــورهاى پيش دانشگاه هاى كشتبادل استاد و دانشجو و اجراي دوره هاي آموزشي مشترك در

54

رشته هاي اولويت دار، (4)ــاركت مؤثر متخصصان و پژوهشگران ايراني و 24. جلب مش

غيرايراني مقيم خارج از كشور، (5)25. حمايت از ارائه مقاالت معتبر علمي در عرصه بين المللي و

ثبت اختراعات و اكتشافات . (5)راهبرد كالن10

در كيفـى و كمـى ارتقاي و متحول سازي علوم انسانى و هنر مبتني بر معارف اسالمي

* راهبردهاي ملي:ــعه هدفمند علوم انساني برپايه فطرت الهى انسان ها 1. توسو معارف اسالمي و ساماندهى آموزش ها و پژوهش هاى آن،

ــگاه به منظور توليد علوم ــت تعامل مؤثر حوزه و دانش 2. تقويانسانى و هنر،

ــى هاى ــترش كرس ــق نقد و مناظره و گس ــج و تعمي 3. تروينظريه پردازى در حوزه علوم انسانى، هنر و معارف اسالمى،

4. گسترش گرايش هاي ميان رشته اي در درون علوم انساني ــته هاي علوم انسانى با ساير علوم، براساس نگرش و بين رش

اسالمي با رويكرد رفع نيازهاي علمي و اجتماعي ،ــعه كيفي علوم ــاختارهاي خاص حمايت از توس ــاد س 5. ايج

انساني و معارف اسالمي ،ــانى كاربردى و ــوم انس ــازى هنر و عل ــعه و بومى س 6. توس

متناسب سازى رشته هاى آنها با نيازهاى واقعى كشور،ــاماندهي و تقويت هدفمند آموزش زبان هاى خارجى به 7. س

55

منظور تحول كيفى در آن،ــاختارهاي حمايتى براي رشد هنر ــازي و تقويت س 8. بسترس

متعهد،ــاي بنيادي و ــوزش و پژوهش ه ــعه آم ــت از توس 9. حماي

كاربردي در حوزه هنر متعهد.

* اقدامات ملي:1. حمايت از توليد و كاربردى كردن علوم انسانى با جهت گيري

اسالمي، (1)ــازوكار روزآمدسازي محتواى آموزشى در رشته هاي 2. ايجاد س علوم انساني و هنر مبتنى بر مبانى اسالمى و نظارت بر ارتقاى

كيفى آن ، (1)ــاني به منظور توجه بيشتر به 3. اصالح آموزش هاي علوم انســن اصول و مباني و قواعد ــات بنيادي و تأكيد بر آموخت مطالع

اساسي علوم مربوطه مبتنى بر مبانى اسالمى ، (1)ــوزه علوم ــادي معرفتي در ح ــاي بني ــعه پژوهش ه 4. توســاني مبتني بر مباني اسالمي و ارائه توليدات علمي آنها انس

ــان، (1) ــه جه بــگاه ها و قطب هاي ــيس انجمن ها و پژوهش 5. حمايت از تأســگاه به منظور شكل گيري و ــترك بين حوزه و دانش علمي مشتكوين ديدگاه ها و نظريات اسالمي در حوزه علوم انساني ، (2)

6. طراحى و توسعه برنامه هاى پژوهشى، فرصت هاي مطالعاتى ــاد مراكز ــگاه و ايج ــترك ميان حوزه و دانش ــى مش و آموزش

پژوهشي و آموزشي مشترك ، (2)ــراى تربيت و جذب معلمان و ــازوكارهاى الزم ب 7. طراحى س

56

ــالمى و علوم انسانى در ــان دروس معارف اس مربيان و مدرســگاه ها با استفاده از توانمندى ها و ظرفيت هاى مدارس و دانش

حوزه هاى علميه، (2)ــى هاى ــن قوانين و مقررات مورد نياز و تقويت كرس 8. تدويــانى و ــره براي توليد علوم انس ــردازى و نقد و مناظ نظريه پ

تحقق مرجعيت علمى، (3)9. ايجاد سازوكارهاى تشويق نظريه پردازان در حوزه هاى علوم

انسانى و معارف اسالمى و انتشار دستاوردهاى آنان، (3) 10. ارتقاى جايگاه كرسى هاى نظريه پردازى براى فعاليت در

سطح بين المللى با تأكيد بر جهان اسالم،(3)11. ايجاد سازوكارهاى الزم براى تقويت مواجهه انتقادى و

تطبيقى با متون ترجمه اى در علوم انسانى،(3)ــاخه هاي علوم ــته اي بين ش 12. ايجاد گرايش هاى ميان رش

اسالمي و علوم انساني و ساير علوم ، (4)ــته هاي ــفه هاي رش ــات و ايجاد فلس ــت از مطالع 13. حماي

مختلف علوم برپايه فلسفه و حكمت اسالمي،(4)14. اصالح جريان استعداديابي و هدايت تحصيلي براى جذب

استعدادهاى برتر در علوم انساني و معارف اسالمي ، (5)ــز نخبه پرور در حوزه ــيس و فعاليت مراك 15. حمايت از تأس

علوم انساني مبتني بر مباني اسالمي ، (5)ــي از ــارى و مال ــوى، اعتب ــت معن ــام حماي ــاد نظ 16. ايجپژوهش هاى علوم انساني مبتني بر مباني اسالمي و حمايت ــمينارهاي علمي- ــا و س ــاله ها، پژوهش ه ــات، رس از تأليف

تخصصي در اين زمينه، (5)ــي در ــاله هاي تحصيل ــا و رس ــت از پايان نامه ه 17. حماي

57

رشته هاي علوم انساني و هنر براي رفع نيازهاي كشور،(6) 18. حمايت از توسعه پارك هاي علم و فناوري ويژه علوم انساني

و هنر براساس نيازها و استعدادهاي منطقه اي و استاني، (6)19. تقويت سازمان هاي مردم نهاد (سمن) و اجتماعات علمي حرفه اي

در حوزه پژوهش هاي علوم انساني مبتني بر مباني اسالمي ، (6)20. بازنگري در توسعه كمى و كيفى رشته هاي علوم انساني ــاس نيازهاي جامعه و وجود ــجو براس و ميزان پذيرش دانش

فرصت هاى شغلى، (6)ــانى و هنر منوط به وجود ــته هاى علوم انس ــعه رش 21. توســالمي و مدرسان داراى ــب با نگرش اس منابع علمي متناس

صالحيت و مسلط بر مباني اسالمي ، (6)22. ساماندهي مؤسسات آموزش زبان هاي خارجي و متنوع ــازى نيازهاى كشور ــازى آموزش آنها از طريق شفاف س س

براى تعامالت بين المللى علم و فناورى، (7)ــى و محتواى ــاى درس ــن برنامه ه ــازى و تدوي 23. بومى ســا توجه به ــوزش زبان هاى خارجى ب ــى در زمينه آم آموزش

فرهنگ اسالمى، (7)ــتفاده از زبان فارسي در حوزه هاي تخصصي 24. تقويت اســراي اصطالحات ــازي مفهومى ب ــوم با تأكيد بر معادل س علتخصصي و ترويج آنها در مجامع علمى و تالش براى تبديل

زبان فارسى به زبان علم، (7)ــدات هنري با رويكرد معرفى ارزش هاي 25. حمايت از تولي

انقالب اسالمي و دفاع مقدس، (8)ــور تقويت جلوه هاي ــت از توليدات هنرى به منظ 26. حمايــف زندگي و ــئون مختل ــي و ملموس هنر متعهد در ش عمل

58

احياى هنرهاى سنتى فراموش شده، (8)27. تدوين نظام ثبت حقوقي آثار هنري، (8)

ــته اي بين هنر و 28. تقويت و راه اندازي حوزه هاي ميان رشــاس آموزه هاى اسالمي به ويژه ــته هاي علوم براس ديگر رش

فلسفه و فقه و هنر، (9)ــوط به مباني ــترش و تعميق دروس مرب ــن و گس 29. تدويــاى محلى و ــته هاى هنره ــعه رش نظري هنر متعهد و توس

منطقه اى در چارچوب فرهنگ اسالمى، (9)ــراى نيل به هنر ــوزش و پژوهش هاى هنرى ب ــت آم 30. هدايمتعهد و نقد و ارزيابى جلوه هاى هنرى حاكم بر زندگى امروز، (9)

31. زمينه سازى و تقويت مطالعات براى معرفي هنرمندانة معارف اسالمي به منظور افزايش اثرگذاري معارف ديني در جامعه، (9)

ــترش فعاليت مراكز آموزشى ــيس و گس 32. حمايت از تأسو پژوهشى هنر اسالمى با مشاركت حوزه هاي علمي ه. (9)

راهبرد كالن11جهت دهي به چرخه علم و فناوري و نوآوري براي ايفاي نقـش مؤثرتر در حوزه علـوم

پزشكي و سالمت

* راهبردهاي ملي:1. توسعه و بومى سازى علوم و فناوري هاي سالمت در كشور،ــعه آموزش و پژوهش در زمينه ترويج شيوه هاي زندگي 2. توسسالم و اسالمي و نيز عوامل اجتماعي مؤثر بر سالمت و بهداشت

* اقدامات ملي:ــگيري، ــعه آموزش ها و پژوهش هاي حوزه تغذيه و پيش 1. توس

59

به منظور بهره مندي از مواد غذايي سالم و حفظ سالمت جامعه، (1)2. توليد دانش با تأكيد بر بيماري ها و معضالت بومي، (1)

3. تقويت ارتباط علوم سالمت و باليني و طب سنتى اسالمى- ايرانى با علوم پايه و علوم اسالمي و علوم انساني و علوم اجتماعي ، (1)

ــاماندهى بازار محصوالت و تجهيزات سالمت در كشور 4. سبه منظور حمايت از توليد علم و فناورى هاى بومى، (1)

ــالمت ــعه فناورى اطالعات و ارتباطات در عرصة س 5. توســا رعايت اخالق ــالمت الكترونيك ب ــور ايجاد نظام س به منظ

اسالمى و امنيت اجتماعى و حريم خصوصى، (1) ــانِي ــرماية انس ــي با رويكرد تربيت س 6. تقويت نظام آموزش

متخلق به اخالق حرفه اي مبتني بر تعاليم اسالمي، (2)راهبرد كالن12

جهت دهي به چرخه علم و فناوري و نوآوري براي ايفاي نقش آفرينـي مؤثرتـر در حـوزه

فني و مهندسي

* راهبردهاي ملي:1. توجه ويژه به توسعه نيازمحور علوم و فناورى هاى مهندسى ــي و ثروت آفريني ــاوري با توان رقا بت ــراي توليد و جذب فن بهمراه با حفظ محيط زيست و الگوي صحيح مصرف و رعايت

اخالق حرفه اى،2. تقويت ساختارهاي حمايت از توسعه تقاضامحور فعاليت هاى

فنى و مهندسى.* اقدامات ملي:

ــركت هاى فنى و مهندسى به منظور كسب توان 1. تقويت ش

60

طراحى مفهومى و پايه، (1)2. حمايت از شركت هاى طراحى مهندسى براى مشاركت در

طرح هاى بين المللى، (1)3. ايجاد سازوكارهاى الزم به منظور تسهيل و تشويق صادرات

و خدمات فنى، مهندسى، (1) ــاوري به ــي پژوهش و فن ــاى كالن مل ــذاري طرح ه 4. واگــاوري و توانمندي ــان داخلي به منظور ارتقاي خودب متخصص

ملي و درجهت تأمين نيازهاي آتي كشور و جهان، (1)ــى و ترويج و ــن معيارهاى اخالق حرفه اى مهندس 5. تدوي

نظارت بر رعايت آنها، (1) ــى به سمت ايجاد ــويق دانش آموختگان فنى و مهندس 6. تششركت هاي دانش بنيان خصوصي و تعاوني در پارك ها و مراكز رشد علم و فناوري از طريق ارائه تسهيالت خاص به آنها، (2)

ــاماندهى نظام هاي مهندسي به منظور افزايش 7. توسعه و سكارآمدى و پاسخگويى آنها، (2)

ــى به منظور ــى و مهندس ــركت هاى طراح ــت از ش 8. حمايــگاه ها و ــده در پژوهش ــردى كردن دانش فنى توليد ش كارب

دانشگاه ها. (2)راهبرد كالن13

توسعه و تعميق و تقويت آموزش و پژوهش در حوزه علوم پايه

* راهبردهاي ملي:ــات علمى و آموزشى در توسعه ــويق و هدايت مؤسس 1. تش

61

ــخگويى به ــترش مرزهاي علم و پاس علوم پايه به منظور گسنيازهاى جامعه،

2. افزايش بهره ورى نهادها و زيرساخت ها در حوزه علوم پايه.

* اقدامات ملي:1. تعريف طرح هاي كالن ملي و حمايت از آنها در حوزه هاى ــرمايه گذارى بخش هاى صنعت و بازار اولويت دار و افزايش س

در آنها، (1)ــويق طرح هاى مطالعاتى و تحقيقات كاربردى 2. الزام و تشــارات خود در ــى از اعتب ــرد بخش ــه هزينه ك ــعه اى ب و توس

پژوهش هاى علوم پاية مرتبط،(1)3. تشويق نظريه پردازى در علوم پايه براى كشف مسيرهاي

جديد و ميانبر علمي، (1)ــرى و ارتقاى روش ها و محتواى آموزش علوم پايه 4. بازنگ

در تمام سطوح تحصيلى، (1)5. تقويت تعامل ميان علوم پايه با ساير علوم، (1)

ــى در حوزة ــى و پژوهش ــات آموزش ــازى مؤسس 6. شبكه ســور افزايش هماهنگى و همكارى و تقويت علوم پايه به منظتحقيقات بين رشته اي از طريق اشتراك امكانات و تجهيزات،

تقسيم كارهاى پژوهشى و جذب نخبگان علمى. (2)

62

فصل پنجمچارچوب نهادى علم، فناورى و نوآورى

5-1. تقسيم كار ملى در نظام علم و فناورى

الف) سياستگذارى كالن و نظارت و ارزيابى ــردى نظام علم ــتگذارى و تصميم گيرى كالن و راهب سياســه جامع علمى ــازى و اجرايى كردن نقش و فناورى، روزآمدســور و ارزيابى و نظارت بر حسن اجراى آن، سياستگذارى كشكالن براي همكارى هاى بين المللى در عرصه علم و فناورى ــناد ملى فناورى هاى اولويت دار بر عهده شوراى و تصويب اســازوكار مورد نظر شورا ــت كه با س عالى انقالب فرهنگى اس

انجام مى گيرد.

و هماهنگـى و اجرايـى سياسـتگذارى ب) انسجام بخشى اجراى نقشه جامع علمى كشور

ــت هاى اجرايى، طراحى به منظور تهيه، تصويب و ابالغ سياسسازوكار تحقق اهداف نقشه و اصالح ساختارها و فرآيندهاى ــى در اجراى نقشة جامع ــجام بخش مربوطه، هماهنگى و انســتاد راهبرى اجراى ــن اجراى آن، «س علمى و نظارت بر حســوراى عالى انقالب ــور» به وسيله ش ــه جامع علمى كش نقش

فرهنگى با تركيب زير ايجاد مى گردد:1. دبير شوراى عالى انقالب فرهنگى (رئيس)،

63

2. چهار نفر از اعضاى حقيقى به انتخاب شورا،ــگاه ها با 3. رئيس نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانش

اجازه معظمٌ له،4. وزير علوم، تحقيقات و فناورى،

5. معاون علمى و فناورى رياست جمهورى،6. وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكى،

7. وزير آموزش و پرورش،ــوراى ــوزش و تحقيقات مجلس ش ــيون آم 8. رئيس كميس

اسالمى،9. رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراى اسالمى،ــوراى عالى ــين حوزوى به انتخاب ش ــك نفر از مدرس 10. ي

حوزه هاى علميه.تبصره: با توجه به تنوع ارتباط نظام علم و فناورى با عرصه هاى مختلف فرهنگى، صنعتى، توليدى و خدماتى، در موارد الزم از ــاى نهادهاى ذيربط براي شركت در جلسات ستاد و وزرا و رؤس

كميسيون هاى مربوط دعوت به عمل خواهد آمد.

ج) برنامه ريزي، اجرا و فرهنگ سازىــت علمى و فناورى ــوم، تحقيقات و فناورى، معاون وزارت علــت، درمان و رئيس جمهور و بنياد ملى نخبگان، وزارت بهداشــكى، وزارت آموزش و پرورش، فرهنگستان هاى آموزش پزشكشور، جهاد دانشگاهى، مركز همكارى هاى فناورى و نوآورى رياست جمهورى، ساير وزارتخانه ها و نهادها و مؤسسات علمى ــالمى و ــاد اس ــيما، وزارت فرهنگ و ارش و فناورى، صدا و سساير نهادها و دستگاه هاى تبليغى و فرهنگى كشور، در فرآيند

64

اجرايى كردن و فرهنگ سازى نقشه در چارچوب سياست هاى مصوب شوراى عالى انقالب فرهنگى با ستاد راهبرى اجراى

نقشه جامع علمى كشور همكارى مى نمايند.

5-2. نظام اجرا، نظارت، ارزيابي و به روز رسـاني نقشه جامع علمي كشور

ــر الزم در اليه هاي مختلف نظام علم و فناوري و اتخاذ تدابيــيم صحيح و شفاف گردش فعاليت ها و تعامالت در ميان ترساجزاي نظام، ضامن اجراي نقشه و ارتقاي بهره وري كشور در اين زمينه است. همچنين حفظ و استمرار كاركرد نقشه جامع علمي مستلزم پايش و مراقبت از پيشرفت اجراي نقشه در افق ــت از صحت و اعتبار ــده براي آن و مراقب زماني پيش بيني شاجزاي مختلف نقشه است. اين پايش و مراقبت بايد به گونه اي ــتيابي به ــه براي دس ــد كه جهت گيري نظام اجرايي نقش باشاهداف آن حفظ شود و در صورت بروز هرگونه تغييرات اثرگذار ــن تغييرات در كوتاه ترين ــات و اوضاع محيطي، اي در مفروضزمان شناسايي و آثار آن تحليل شود و مراجع مربوط اقدامات

اصالحي مورد نياز را به تصويب برسانند. به اين منظور:ــور با ايجاد ــه جامع علمى كش ــتاد راهبرى اجراى نقش 1. سسازوكارهاى الزم و استفاده از نهادهاي مختلف، ضمن انجام ــات، وظيفه نظارت بر ــاي الزم و ابالغ مصوب تصميم گيري ه

تحقق اهداف نقشه و ارزيابي پيشرفت كار را بر عهده دارد.2. ستاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمى كشور موظف است ــع علمي در فواصل زماني ــه جام پس از تصويب و ابالغ نقشــاي علم و فناوري ــاني اولويت ه خاص به تكميل و به روزرس

65

ــناد ملى مربوطه و تعيين نوع پشتيباني در هر كشور، ارائه اسزمينه اقدام كند.

ــتاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمى كشور با همكارى 3. سدستگاه ها و نهادهاى مسئول و مؤسسات پژوهشي- مطالعاتي ــورد نياز و كميت هاي مطلوب ــاخص هاي علم و فناوري م ش

مربوطه را تكميل و بروز مي رساند.4. ستاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمى كشور موظف است ــزارش وضع موجود علم و ــتگاه هاى ذيربط گ با همكارى دســه جامع علمي ــاس شاخص هاي نقش ــور را براس فناوري كشكشور طي يكسال تدوين كند. عالوه بر آن اين ستاد گزارش ارزيابي وضع موجود علم و فناوري كشور را هر ساله براساس ــوراي عالي انقالب ــاخص ها تدوين مي كند و به ش آخرين ش

فرهنگي تسليم مي نمايد. 5. ستاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمي كشور موظف است با رصد وضعيت پذيرش دانشجو در رشته ها و مقاطع تحصيلى در دانشگاه هاى دولتى و غيردولتى ساليانه گزارش ميزان نياز كشور به اين رشته ها و مقاطع را با توجه به اولويت هاى ملى، ــه كند و به همراه ــور تهي تهديدها، فرصت ها و امكانات كشــوراى ــزارش اقدامات خود براى اصالح وضع موجود، به ش گ

عالى انقالب فرهنگى ارائه نمايد.ــوب چارچ در ــد موظف ان ــى اجراي ــتگاه هاى دس ــام تم .6ــت هاى اجرايى ستاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمى، سياســه تدوين و طرح ها و برنامه هاى خود را براى اجراى اين نقشــليم نمايند. ستاد موظف ــى و تصويب به ستاد تس براى بررساست ميزان پيشرفت و عملكرد طرح ها و برنامه هاي ارائه شده

66

ــاله به شوراي عالي ــتگاه هاي اجرايي را در فواصل يكس دسانقالب فرهنگي گزارش نمايد.

7. شوراي عالي انقالب فرهنگي در صورت نياز براي اصالح و تصويب قوانين با مجلس شوراي اسالمي تعامل خواهد داشت.8. ستاد راهبرى اجراى نقشه جامع علمى كشور موظف است ــش اوضاع محيطي، رقبا و تحوالت جهانِي ضمن رصد و پايعلم و فناوري با رويكرد آينده پژوهي، نقشة جامع علمي كشور ــراى تصويب به ــورت دوره اي، روزآمد مي نمايد و ب ــه ص را ب

شوراى عالى انقالب فرهنگى ارائه دهد.نقشه جامع علمى كشور در پنج فصل، در جلسات 662، 663، ،675 ،674 ،673 ،672 ،671 ،670 ،668 ،667 ،666 ،664676، 677، 678 و 679 مورخ 89/2/21، 89/3/4، 89/3/18، ،89/7/20 ،89/7/6 ،89/5/26 ،89/4/29 ،89/4/15 ،89/9/16 ،89/9/2 ،89/8/18 ،89/8/11 ،89/8/4 ،89/7/27ــالب فرهنگي به ــي انق ــوراي عال 89/9/30 و 89/10/14 شتصويب نهايي رسيد و از تاريخ تصويب الزم االجراست و تمام

مصوبات و سياست هاى قبلى مغاير، لغو و بال اثر خواهد بود.