Chng 1 ESTE LIPIT A. KI N TH C C N NH 1. C u trc v phn lo i este v lipit. Este l nh ng h p ch t c cng th c chung R-COO-R. Cc este n gi n c R, R l g c hi ro cacbon no, khng no ho c thm (tr tr ng h p este c a axit fomic c R=H). -Lipit l nh ng este ph c t p g m cc lo i chnh sau: ch t bo, sp, sterit v photpho lipit. Ch t bo l trieste c a glixerol v i cc axit monocacboxilic c m ch C di ( th ng C16) khng phn nhnh g i chung l triglixerit. 2. Tnh ch t v t l. - Cc este v i phn t kh i khng l n th ng l nh ng ch t l ng, nh hn n c, r t t tan trong n c, c kh nng ho tan c nhi u ch t h u c khc nhau. - Nh ng este c kh i l ng phn t l n c th tr ng thi r n (nh m ng v t, sp, sterit). Chng nh hn n c, khng tan trong n c, tan t t trong cc dung mi khng phn c c nh clorofom, ete, benzen,) - Cc este th ng c mi thm d ch u (mi hoa qu ). 3. Tnh ch t ho h c. Ph n ng quan tr ng chung cho este v lipit l ph n ng thu phn. - Este v lipit b thu phn khng hon ton (thu n ngh ch) khi un nng trong mi tr ng axit:H 2SO 4 ,t R COO R' + H OH R COOH + R'OHo

- Este v lipit b thu phn hon ton (khng thu n ngh ch) khi un nng trong mi tr ng ki m. l ph n ng x phng ho:2 RCOOR + NaOH RCOONa + R'OH - Lipit b thu phn b i nh ng enzim c hi u (xc tc sinh h c) trong c th ngay i u ki n th ng t o thnh axit bo v glixerol. 4. ng d ng. - Este c kh nng ho tan t t cc ch t h u c, k c h p ch t cao phn t , nn c dng lm dung mi. Metyl acrylat, metyl metacrylat c trng h p thnh polime dng lm thu tinh h u c. M t s este khc c dng lm ch t ho d o, lm d c ph m, lm ch t thm trong cng nghi p th c ph m v m ph m. - Ch t bo l ngu n cung c p v d tr nng l ng c a c th . Ch t bo dng i u ch x phng v glixerol. Ngoi ra ch t bo cn c dng s n xu t m t s th c ph m khc nh m s i, h p,

H O, to

1

B.

BI V L I GI I

Bi 1: ESTE bi 1. Hy i n ch ( ) S (sai) trong m i tr ng bn c nh cc cu sau: a) Este l s n ph m c a ph n ng gi a axit v ancol b) Este l h p ch t h u c trong phn t c nhm COOc) Este no, n ch c, m ch h c cng th c phn t CnH2nO2 v i n2 d) H p ch t CH3COOC2H5 thu c lo i este e) S n ph m c a ph n ng gi a axit v ancol l este 2. A. 2 ng v i cng th c phn t C4H8O2 c bao nhiu B. 3 C. 4 ng phn este c a nhau ? D.5

3. Ch t X c CTPT C4H8O2. Kh X tc d ng v i dung d ch NaOH sinh ra ch t Y c cng th c C2H3O2Na. Cng th c c u t o c a X l: A. HCOOC3H7 C. CH3COOC2H5 no? 5. Khi th y phn este X c cng th c phn t C4H8O2 trong dung d ch NaOH thu c h n h p 2 ch t h u c Y, Z trong Z c t kh i hi so v i H2 b ng 23. Tn c a X l : A. etyl axetat C. metyl propionat 6. a. Xc b. Bi gi i 1. a C 4 ; b;c ;d ;e-S 2. p n C ng phn c a este C4H8O2 B. Metyl axetat D. Propyl fomiat B. C2H5COOCH3 D. HCOOC3H5 i m

4. Ph n ng th y phn c a este trong mi tr ng axit v mi tr ng baz khc nhau

t chy hon ton 7,4 gam este X n ch c thu c 6,72 lt CO2 ( ktc) v 5,4 gam n c. nh cng th c phn t c a X n khi ph n ng hon ton thu c un 7,4 gam X trong dung d ch NaOH v a 3,2 gam ancol X v r u Y

2

HCOOCHCH3HCOOCH2CH2CH3 n-propyl fomiat3. p n C. Y c CTPT C2H3O2Na c CTCT l CH3COONa Nh v y X l : CH3COOC2H5 4. Ph n ng th y phn este trong mi tr ng axit l ph n ng thu n ngh ch, este v n cn, n i ln trn b m t dung d cht , H 2 SO4 CH3COOC2H5 + H 2O CH3COOH + C2H5OH 0

CH3 isopropyl fomiat

CH3COOCH2CH3 CH3CH2COOCH3 metyl propionat etyl axetat

Ph n ng th y phn este trong mi tr ng ki m x y ra m t chi u nn este ph n ng h t. Cn c g i l ph n ng x phng ha.t CH3COOC2H5 + NaOH CH3COONa + C2H5OH 0

5. p n A Ta c

dZ =H2

MZ =23 M Z =23.2=46 M H2

Z:C 2 H 5OH X:CH 3COOC 2 H 56. Ta c S mol CO2 nCO2 =

6, 72 = 0,3( mol ) 22, 45, 4 = 0,3( mol ) 27

S mol n c l nH 2O =

Ta th y nCO2 = nH 2O este l no n ch c CTPT CnH2nO2

Cn H 2n O 2 +neste =

3n-2 O 2 nCO 2 +nH 2 O 2

0, 3 7, 4 74 M este = = n 0,3 3 n n 3(14n + 32) = 74n n = 3

Cng th c phn t c a este X l C3H6O2

3

S mol X l nX =

7, 4 = 0,1(mol ) 74 RCOOR1 +NaOH RCOONa + R1OH0,1 (mol) 0,1(mol) 0,1(mol)

G i CTPT RCOOR1

Y : R1OH MY = 3, 2 = 32 Y : CH 3OH 0,1 X : CH 3COOCH 3

Z : CH 3COONa n Z = 0,1(mol ) mZ = 0,1.82 = 8, 2( g )Bi 2: LIPIT bi 1. Ch t bo l g? D u n v m Cho v d minh h a ? 2. Pht bi u no sau y l khng ng ? A. Ch t bo khng tan trong n c. B. Ch t bo khng tan trong n c, nh hn n c nhng tan nhi u trong dung mi h u c. C. D u n v m bi trn c cng thnh ph n nguyn t . D. Ch t bo l este c a glixerol v cc axit cacboxylic m ch cacbon di, khng phn nhnh. 3. Trong thnh ph n c a m t s lo i sn c Trieste c a glixerol v i axit linoleic C17H31COOH v axit linolenic C17H29COOH . Vi t cng th c c u t o thu g n c a cc trieste c th c c a hai axit trn v i glixerol. 4. Trong ch t bo lun c m t axit t do. S miligam KOH dung trong 1 gam ch t bo g i l ch s axit c a ch t bo. Bi gi i 1. Ch t bo l trieste c a glyxerol v cc axit bo, g i chung l triglixerit. Cng th c c u t o chung c a ch t bo l : dung d ch KOH 0,1M. Tnh ch s axit c a m u ch t bo trn. trung ha l ng axit t do trung ha 2,8 gam ch t bo c n 3,0 ml ng v t c i m g khc nhau v c u t o v tnh ch t v t l ?

4

R1COOCH2 R2COOCH3 Trong R1, R2, R3 l g c axit, R COOCH2

c th gi ng nhau ho c khc nhau D u n v m ch : - D u n thnh ph n l cc axit bo c g c hidrocacbon khng no, chng l ng. V d -M 2. p n C 3. Cc cng th c c u t o c th c l: V d (C17H33COO)3C3H5 tr ng thi r n (C17H35COO)3C3H5 ng v t thnh ph n l cc axit bo c g c hidrocacbon no, chng tr ng thi ng v t u l este c a glixerol v cc axit bo. Chng khc nhau

C17H31COOCH2 C17H31COOCH C17H31COOCH2 C17H31COOCH2 C17H29COOCH C17H29COOCH2

C17H29COOCH2 C17H29COOCH C17H29COOCH2 C17H31COOCH2 C17H29COOCH C17H31COOCH2

C17H31COOCH2 C17H31COOCH C17H29COOCH2 C17H31COOCH2 C17H29COOCH C17H31COOCH2

4. S mol KOH l nKOH = 0,003.0,1 = 0.0003 (mol) Kh i l ng KOH c n dng l mKOH = 0,0003.56 = 0,0168 (g) = 16,8 (mg) Trung ha 2,8 gam ch t bo c n 16,8 mg KOH

1 gam

x?

Ch s axit c a m u ch t bo trn l x =

16,8.1 =6 2,8

5

Bi 3: KHI NI M V X PHNG V CH T GI T R A T NG H P bi 1. X phng l g? 2. Ghi ho c S sai vo tr ng bn c nh cc cu sau: a) X phng l s n ph m c a ph n ng x phng ha. b) Mu i natri ho c kali c a axit h u c l thnh ph n chnh c a x phng. c) Khi un nng ch t bo v i dung d ch NaOH ho c KOH ta c x phng. d) T d u m c th s n xu t c ch t t y r a t ng h p. 3. M t lo i m ng v t ch a 20% tristearoyl glixerol, 30% tripanmitoyl glixerol v 50 % trioleoyl gixerol (v kh i l ng ) a) Vi t phng trnh ha h c c a cc ph n ng x y ra khi th c hi n ph n ng x phng ha lo i m trn. b) Tnh kh i l ng mu i thu c khi x phng ha 1 t n m trn b ng dung d ch NaOH, gi s hi u su t c a qu trnh t 90% 4. Nu nh ng u i m v h n ch c a vi c dng x phng so v i dng ch t gi t r a t ng h p. 5. C n bao nhiu kg ch t bo ch a 89% kh i l ng tristearin (cn 11% t p ch t tr b lo i b trong qu trnh n u x phng ) l ng natri stearat). s n xu t c 1 t n x phng 72 ( x phng ch a 72% kh i

6

Bi gi i 1. X phng l h n h p mu i natri ho c mu i kali c a axit bo c thm m t s ch t ph gia 2. a. , b. S c. d.0

3. Phng trnh ha h ct (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 (1)

8900

306

t (C15H31COO)3C3H5 + 3NaOH 3C15H31COONa + C3H5(OH)3 (2)

8060

278

t (C17H33COO)3C3H5 + 3NaOH 3C17H33COONa + C3H5(OH)3 (3)

884 Trong 1 t n m c 0,2 t n (C17H35COO)3C3H5 0,3 t n (C15H31COO)3C3H5 0,5 t n (C17H33COO)3C3H5 Theo pt (1), (2), (3) Kh i l ng mu i thu c l:

304

0, 2.3.306 0,3.3.278 0,5.3.304 + + = 1,03255 (t n) = 1032,55 (kg) 890 806 884V hi u su t l 90% nn kh i l ng mu i thu c l m=

1032, 55.90 = 929,3 (kg). 100u i m: X phng c ch a cc axit bo b vi sinh v t phn h y do khng gy nhi m mi tr ng. Trong khi cc ch t gi t r a t ng h p c th gy nhi m mi tr ng

4. Tr l i

Nh c i m: Cc mu i panmitat hay stearat c a cc kim lo i ha tr II c a x phng th ng kh tan trong n c, do x phng khng dng c ng. gi t r a c trong n c

5. Kh i l ng c a natri stearat l:

mC17 H 35COONa =

1.72 = 0, 72 (t n) 100

PTHH (C17 H 35COO)3C3H 5 +3NaOH 3C17 H35COONa+C3 H5 (OH)3 890 x? 3. 306 0,72

7

m(C17 H35COO)3C3 H 5 = x =

890.0, 72 = 0, 698( kg ) 3.306

Kh i l ng ch t bo l:

m=

0, 698.100 = 0, 784 (t n). 89

8

Bi 4: LUY N T P ESTE V CH T BO bi 1. So snh ch t bo v este v : thnh ph n nguyn t , m y trieste? Vi t cng th c c u t o c a cc ch t ny? 3. Khi th y phn (xc tc axit) m t este thu c glixerol v hn h p cc axit stearic (C17H35COOH), panmitic (C15H31COOH ) theo t l mol 2:1. Este c th c cng th c c u t o no sau y?C17H 35 CH 2 CH CH 2

c i m c u t o phn t v tnh ch t?

2. Khi un h n h p hai axit cacboxylic v i glixerol (axit H2SO4 lm xc tc) c th thu c

C17H 35

CH 2 CH CH 2

A

C17H 35 C17H 35

B

C 15 H31 C17H 35

C17H 35

CH 2 CH CH 2

C17H 35

CH 2 CH CH 2

C

C17H 33 C 15 H31

D C H 15 31C 15 H31

4. Lm bay hi 7,4 gam m t este A no, n ch c thu c m t th tch hi b ng th tich c a 3,2 gam kh oxi cng i u ki n nhi t v p su t. n ph n ng hon a) Tm cng th c phn t c a A b) Th c hi n ph n ng x phng ha 7,4 gam A v i dung d ch NaOH ton thu c s n ph m c 6,8 gam mu i. Tm cng th c c u t o, g i tn A. 5. Khi th y phn a gam m t este X thu c 0,92 gam glixerol, 3,02 gam natri linoleat C17H31COONa v m gam mu i c a natri oleat C17H33COONa. Tnh gi tr c a a, m. Vi t cng th c c u t o c th c c a X. 6. Khi th y phn hon ton 8,8 gam m t este n ch c m ch h X v i 100 ml dung d ch KOH 1M (v a ) thu c 4,6gam m t ancol Y. Tn g i c a X l: B. etyl propionate D. propyl axetat. A. etyl fomiat C. etyl axetat 7.

t chy hon ton 3,7 gam m t este n ch c X thu c 3,36 lt CO2 ( ktc) v 2,7 gam B. C3H6O2 C. C4H8O2 D. C5H8O2

H2O. Cng th c phn t c a X l A. C2H4O2

9

8. Cho 10,4 gam h n h p g m axit axetic v etyl axetat tc d ng v a A. 22% Bi gi i 1. So snh este v ch t bo Este Thnh ph n c i mc ut o Trong phn t u ch a : C, H, O B.42,3% C. 59,7% D. 88%

v i 150 gam dung d ch

NaOH 4%. Ph n trm theo kh i l ng c a etyl axetat trong h n h p b ng :

Ch t bo

este c a axit L tri este c a axit bo c m ch

cacboxylic c nhm COOR C di v i glixerol v i R l g c hi rocacbon Tnh ch t ho h c u c cc ph n ng sau: Ph n ng th y phn, xc tc axitt 0 , H 2 SO4

RCOOR1 + H 2O RCOOH + R1OH Ph n ng x phng ha0

t RCOOR1 + NaOH RCOONa + R1OH t ( RCOO )3 C3 H 5 + 3 NaOH 3RCOONa + C3 H 5 (OH )3 0

Tnh ch t v t l

Ph n ng hidro ha ch t bo l ng u nh hn n c, khng tan trong n c nhng

Este v ch t bo

tan trong cc dung mi h u c 2. Thu c 6 trieste.

R1COOCH2 R1COOCH R1COOCH2R1COOCH2 R1COOCH R2COOCH2

R2COOCH2 R2COOCH R2COOCH2 R2COOCH2 R1COOCH R2COOCH2

R1COOCH2 R2COOCH R2COOCH2

R1COOCH2 R2COOCH R1COOCH2

10

3. p n B 4. S mol O2 nO2 = V A v O2 MA

3, 2 = 0,1 (mol) 32v p su t nn nA = nO2 = 0,1 (mol)

cng i u ki n nhi t

=

7, 4 = 74 0,1

A l este no n ch c nn c CTPT CnH2nO2 n>=2

14n+32 = 74 n =3CTPT C3H6O2 G i CTPT c a A l R1COOR2t R1COOR2 + NaOH R1COONa + R2OH 0

0,1 (mol) Kh i l ng mu i M Mui =

0,1 (mol)

6,8 = 68 0,1

R1 + 67 = 68 R1 = 1 R1 : HCTCT HCOOC3H7 propyl fomiat

5. S mol C3H5(OH)3 nC3 H 5 ( OH )3 =

0, 92 = 0, 01(mol ) 923, 02 = 0, 01( mol ) 302

S mol mu i C17H31COONa. nC17 H31COONa =

Kh i l ng mu i natri oleat C17H33COONa m = 0,02 . 304 = 6,08 (g) Kh i l ng c a este l a = 882 . 0,01 =8,82 (g) C 2 cng th c c u t o ph h pC17H 33 C17H 33 C 17 H31 CH 2 CH CH 2 C17H 33 C 17 H31 CH 2 CH CH 2

v

C17H 33

6. p n C G i CTPT c a este l RCOOR1 S mol KOH nKOH = 0,1.1 = 0,1( mol )t RCOOR1 +KOH RCOOK+R1OH 0

11

0,1(mol) 0,1(mol)

0,1(mol)

M RCOOR1 = M R1OH

8,8 = 88 0,1 4, 6 = = 46 0,1

R : CH 3 R + 44 + R 1 = 88 R = 15 Ta c R1 = 29 R1 : C2 H 5 R1 + 17 = 46Cng th c c u t o l: CH3COOC2H5 etyl axetat 7. p n B Gi i3, 36 .12 = 1,8( g ) 22, 4 2, 7 mH = .2 = 0, 3( g ) 18 mO = 3, 7 1,8 0,3 = 1, 6( g ) mC = CT : Cx H y Oz 1,8 0,3 1, 6 : : = 0,15 : 0,3 : 0,1 = 1,5 : 3 :1 = 3 : 6 : 2 12 1 16 CTPT : (C3 H 6O2 ) n x: y:z =

V este n ch c c 2 oxi nn n = 1 CTPT C3H6O2 8. p n B. S mol Na H l nNaOH =

150.4 = 0,15(mol ) 100.40

G i x, y l n l t l s mol c a CH3COOH v CH3COOC2H5

CH 3COOH+NaOH CH 3COONa+H 2 Ox (mol) x (mol)0

t CH 3COOC2 H 5 +NaOH CH 3COONa+C 2 H 5OH y (mol) y (mol)

Theo bi ra ta c h phng trnh

60 x + 88 y = 10, 4 x + y = 0,15Kh i l ng etyl axetat

x = 0,1 y = 0, 05

12

mCH3COOC2 H 5 = 88.0, 05 = 4, 4( g ) % mCH COOC H =3 2 5

4, 4 .100% = 42,3% 10, 4

Chng 2. CACBOHI RAT A. KI N TH C C N NH Cacbohi rat l nh ng h p ch t h u c t p ch c v a s chng c cng th c chung l Cn(H2O)m. C nhi u nhm cacbohi rat trong quan tr ng nh t l ba nhm sau: - Monosaccarit l nhm cacbohi rat n gi n nh t, khng th thu phn fructoz. Th d saccaroz v mantoz. - Poliisaccarit l nhm cacbohi rat ph c t p nh t, khi th y phn nhi u phn t monosaccarit. Th d tinh b t v xenluloz. n cng m i phn t sinh ra c. Th d glucoz,

isaccarit l nhm cacbohi rat khi th y phn, m i phn t sinh ra hai phn t monosaccarit.

Cc ch t tiu bi u: C6H12O6 g i l glucoz, trong dung d ch t n t i ba d ng c u t o l d ng m ch h , g m m t nhm ch c an ehit (CHO) v nm nhm ch c hi roxit (OH), hai d ng m ch vng l - glucoz v - glucoz.H HO H H CHO OH H OH OH CH2OHCH2OH H OH OH H OH O H OH H

CH2OH H OH OH H OH O H H OH

Cng th c Fis c a D-Glucoz

- glucoz

- glucoz.

Glucoz c tnh ch t c a an ehit: ph n ng trng gng, c tnh ch t c a ancol a ch c, ho tan c Cu(OH)2 thnh dung d ch mu xanh lam nhi t phng, nhng khi un nng th oxi ho ti p thnh Cu2O c mu g ch. Ph n ng ho h c ny c dng phn bi t glixerol v i glucoz. Ngoi ra glucoz cn c tnh ch t ring l ln men t o thnh etanol. C6H12O6 ln0 men r u, 30 2C2H5OH + 2CO2 32 C ng phn c a glucoz l fructoz, tn g i ny b t ngu n t lo i ng ny c nhi u trong hoa qu , m t ong. Fructoz c v ng t hn glucoz, trong phn t khng c nhm ch c an ehit nn khng c ph n ng trng gng. Trong mi tr ng ki m, fructoz chuy n ho thnh glucoz. - Saccaroz (C12H22O11) l ch t k t tinh khng mu v ng t, c nhi u trong thn cy ma, c c i ng. Saccaroz tan trong n c, nh t l n c nng. Saccaroz tc d ng v i Ca(OH)2 t o

13

thnh canxi saccarat tan trong n c, s c kh CO2 vo thu c saccaroz. Tnh ch t ny c s d ng trong vi c tinh ch ng saccaroz. - Tinh b t (C6H10O5)n v i n t 1200 - 6000 m t xch l cc - glucoz. Tinh b t c nhi u trong g o, m, ng, khoai, s n. Tinh b t khng tan trong n c l nhtrong n c nng chuy n thnh d ng keo, h tinh b t, y l m t qu trnh b t thu n ngh ch. Thu c th c a h tinh b t l dung d ch iot, c mu xanh th m, khi un nng, mu xanh bi n m t, ngu i l i xu t hi n. Thu phn tinh b t, xc tc axit thu c glucoz. - Xenluloz (C6H10O5)n v i n l n hn nhi u so v i tinh b t, m t xch l cc - glucoz. Xenluloz c th tan trong n c Svyde (Cu(NH3)4(OH)2) dng ch t o t visco. Xenluloz c th tc d ng v i dung d ch HNO3 c xc tc l H2SO4 c t o ra xenluloz trinitrat, m t este, dng lm thu c sng khng khi.

14

B. BI V L I GI I Bi 5 :GLUCOZ bi 1. Glucoz v fructoz A. B. C. D. u t o c dung d ch mu xanh lam khi tc d ng Cu(OH)2 u c ch a nhm CHO trong phn t u l hai d ng th hnh c a cng m t ch t u t n t i ch y u d ng m ch h

2. Cho cc dung d ch : Glucoz, glixerol, fomandehit, etanol. Thu c th no sau y c th phn bi t c cc dung d ch trn. A. Cu(OH)2 C. Na kim lo i d minh h a ? 4. Nh ng th nghi m no ch ng minh c c u t o phn t c a glucoz. 5. Trnh by cch nh n bi t cc h p ch t trong dung d ch c a m i dy sau y b ng phng php ha h c. a. Glucoz, glixerol, etanol, axit axetic b. Fructoz, glixerol, etanol c. Glucoz, fomandehit, etanol, axit axetic 6. trng m t chi c gng soi ng i ta ph i un nng m t dung d ch ch a 36 gam glucoz dung d ch AgNO3/NH3. Tnh kh i l ng b c sinh ra bm vo gng soi v v i l ng v a B. Dung d ch AgNO3/NH3 D. N c brom. nh ngha t ng lo i v l y v

3. Cacbohidrat l g ? C m y lo i cacbohidrat quan tr ng ? Nu

kh i l ng AgNO3 dng, bi t cc ph n ng x y ra hon ton.

15

Bi gi i 1. p n A 2. p n : A. Cu(OH)2 Cho Cu(OH)2 vo 4 mu th , ta c 2 nhm: Nhm I: dung d ch c mu xanh l glucozo v glixerol Nhm II: dung d ch khng c mu un nng t t c cc ch t trong hai nhm th y: Nhm I c 1 m u th t o k t t a g ch l glucozo, cn l i l glixerol0

t C5 H11O5CHO + 2Cu (OH )2 + NaOH C5 H11O5COONa+Cu 2O +3H 2O

Nhm II c 1 m u th t o k t t a

g ch l fomandehit, cn l i l etanol0

t HCOOH + 2Cu (OH )2 + NaOH HCOONa + Cu2O +3H 2O

3. Cacbohidrat l nh ng h p ch t h u c t p ch c v a s chng c cng th c chung l Cn(H2O)m V d : Tinh b t (C6H10O5)n C nhi u nhm cacbihidrat, quan tr ng nh t l ba lo i sau y : Monosaccarit l nhm cacbohidrat n gi n nh t, khng th th y phn c, nh : glucoz, fructoz. isaccarit l nhm cacbohidrat m khi th y phn m i phn t sinh ra hai phn t monosaccarit, nh : mantoz Polisaccarit l nhm cacbohidrat ph c t p nh t, khi th y phn sinh ra nhi u phn t monosaccarit , nh : tinh b t.. 4. Nh ng th nghi m ch ng minh c c u t o phn t c a glucoz: Glucoz b oxi ha b i n c brom t o thnh axit gluconic ch ng t phn t glucoz c nhm CH=O Glucoz tc d ng v i Cu(OH)2 cho dung d ch mu xanh lam ch ng t phn t glucoz c nhi u nhm OH v tr k nhau. Glucoz t o este ch a 5 g c axit CH3COO ch ng t phn t c 5 nhm OH Kh hon ton glucoz cho hexan, ch ng t phn t glucoz c 6 nguyn t C t o thnh m t m ch di khng nhnh. 5. a. Glucoz, glixerol, etanol, axit axetic Cho qu tm vo 4 m u th , m u th no qu tm chuy n sang mu h ng l axit axetic. n cng m i phn t

16

Cho Cu(OH)2 vo 3 m u th , m u th no dung d ch c mu xanh l glucoz, glixerol, khng c hi n t ng g l etanol.CH2 OH| |

HOCH2| |

CH2 OH| |

HOCH2| |

CH OH + HOCuOH + HO CH CH2 OH HOCH2

CH O Cu OCH + 2H2O CH2 OH HOCH2

Cho AgNO3/NH3 vo hai m u th cn l i, m u th no c k t t a tr ng l glucoz AgNO3 + 3NH3 + H2O [Ag(NH3)2]OH + NH4NO3 CH2OH[CHOH]4CHO + 2[Ag(NH3)2]OH CH2OH[CHOH]4COONH4 + 2Ag + 3NH3 + H2O Cn l i l glixerol b. Fructoz, glixerol, etanol Cho Cu(OH)2 vo 3 m u th , m u th no dung d ch c mu xanh l Fructoz, glixerol, khng c hi n t ng g l etanol.CH2 OH| |

HOCH2| |

CH2 OH| |

HOCH2| |

CH OH + HOCuOH + HO CH CH2 OH HOCH2

CH O Cu OCH + 2H2O CH2 OH HOCH2

Cho AgNO3/NH3 vo hai m u th cn l i, m u th no c k t t a tr ng l fructoz. V trong mi tr ng ki mOH

fructozo glucozo Sau AgNO3 + 3NH3 + H2O [Ag(NH3)2]OH + NH4NO3 CH2OH[CHOH]4CHO + 2[Ag(NH3)2]OH CH2OH[CHOH]4COONH4 + 2Ag + 3NH3 + H2O Cn l i l glixerol c.Glucoz, fomandehit, etanol, axit axetic Cho qu tm vo 4 m u th , m u th no qu tm chuy n sang mu h ng l axit axetic. Cho Cu(OH)2 vo 3 m u th , m u th no cho dung d ch c mu xanh l glucozo, sau un nng hai n u th cn l i, m u th no c k t t a t ng g l etanol. HCHO + Cu(OH)2 t HCOOH + Cu2O + H2O 6. S mol glucoz l nC6 H12O6 =0

g ch l fomandehit. Khng c hi n

36 = 0, 2(mol ) 180

17

t C5 H11O5CHO + 2 AgNO3 + 3 NH 3 + H 2O C5 H11O5COONH 4 + 2 Ag +2 NH 4 NO3

0

0,2 (mol)

2.0,2(mol)

2.0,2(mol)

S mol Ag = 0,2.2 =0,4 (mol) mAg = 0, 4.108 = 43, 2( g ) S mol AgNO3 = 0, 2.2 = 0, 4(mol ) mAgNO3 = 0, 4.170 = 68( g ) .

18

Bi 6 : SACCAROZ, TINH B T, XENLULOZ bi 1. Pht bi u no d i y l ng A. Fructoz c ph n ng trng b c ch ng t phn t fructoz c nhm ch c CHO B. Th y phn xenluloz thu c glucoz D. C xenluloz v tinh b t u c ph n ng trng b c 2. Nh ng pht bi u no sau y, cu no ( ), cu no sai (S) A. Saccaroz c coi l m t o n m ch c a tinh b t B. Tinh b t v xenluloz C. Khi th y phn monosaccarit. D. Khi th y phn 3. a. So snh tnh ch t v t l c a glucoz, saccaroz, tinh b t v xenluloz. b. Tm m i lin quan v c u t o c a glucoz, saccaroz, tinh b t v xenluloz 4. Hy nu nh ng tnh ch t ha h c gi ng nhau c a saccaroz, tinh b t v xenluloz. Vi t phng trnh ha h c (n u c ) 5. Vi t phng trnh ha h c x y ra (n u c) gi a cc cc ch t sau: a. Th y phn saccaroz, tinh b t v xenluloz b. Th y phn tinh b t (c xc tc axit), sau cho s n ph m tc d ng v i dung d ch AgNO3/NH3 (l y d) c. 6. un nng xenluloz v i h n h p HNO3/H2SO4 trng b c m t ru t phch, ng i ta ph i dng 100 gam saccaroz. Hy vi t cc phng n cng tinh b t v xenluloz u cho glucoz. u l polisaccarit ch khc nhau v c u t o c a g c glucoz. saccaroz, tinh b t v xenluloz u cho m t lo i n cng

trnh ph n ng x y ra, tnh kh i l ng AgNO3 c n dng v kh i l ng Ag t o ra. Gi thi t cc ph n ng x y ra hon ton. Bi gi i 1. p n B 2. A. S; B. ; C. S; D. 3. c. So snh tnh ch t v t l c a glucoz, saccaroz, tinh b t v xenluloz. Glucoz Tnh ch t v t l Saccaroz Tinh b t Xenluloz d ng Ch t r n, d ng Ch t r n, tinh Ch t r n k t tinh, Ch t r n,

19

th d

khng mu, khng tan ng t, tan

mu, b t,

v

nh s i mu tr ng,

trong khng mi, c v trong n c, theo nhi t

hnh, mu tr ng, khng c mi v . n c l nh. n c v nhi u n c dung mi h u tan s ng m c trong n c

n c

t t khng tan trong khng tan trong

tan tng nhanh Trong b t

nng, h t tinh cCh n c v trng Svayde. ph ng ln t o thnh dung d ch keo, g i l h tinh b t

d. M i lin quan v c u t o c a glucoz, saccaroz, tinh b t v xenluloz 4.H ,t Th y phn saccaroz: C12 H 22O11 + H 2O C6 H12O6 + C6 H12O6+ 0

GlucozH ,t Th y phn tinh b t: (C6 H10O5 ) n + nH 2O nC6 H12O6 + 0

fructoz

Tinh b t+

glucoz0

H ,t Th y phn xenluloz: (C6 H10O5 ) n + nH 2O nC6 H12O6

Xenluloz 5. a. Th y phn saccaroz, tinh b t v xenluloz+ 0

glucoz

H ,t Th y phn saccaroz: C12 H 22O11 + H 2O C6 H12O6 + C6 H12O6

GlucozH ,t Th y phn tinh b t: (C6 H10O5 ) n + nH 2O nC6 H12O6 + 0

fructoz

Tinh b t+

glucoz0

H ,t Th y phn xenluloz: (C6 H10O5 ) n + nH 2O nC6 H12O6

Xenluloz AgNO3/NH3 (l y d)

glucoz

b. Th y phn tinh b t (c xc tc axit), sau cho s n ph m tc d ng v i dung d ch

20

H ,t Th y phn tinh b t: (C6 H10O5 ) n + nH 2O nC6 H12O6

+

0

Tinh b t

glucoz

S n ph m thu c l glucoz. Cho ph n ng AgNO3/NH3.t C5 H11O5CHO + 2 AgNO3 + 3 NH 3 + H 2O C5 H11O5COONH 4 + 2 Ag +2 NH 4 NO3 0

e.

un nng xenluloz v i h n h p HNO3/H2SO40

H 2 SO4 ,d, t [C6 H 7O2 (OH )3 ]n + 3nHNO3 [C6 H 7O2 (ONO2 )3 ]n + 3nH 2O

6. S mol saccaroz nC12 H 22O11 =0

100 (mol ) 342

xt ,t C12 H 22O11 + H 2O C6 H12O6 + C6 H12O6

Saccaroz

glucoz

fructoz0

t C5 H11O5CHO + 2 AgNO3 + 3 NH 3 + H 2O C5 H11O5COONH 4 + 2 Ag +2 NH 4 NO3 xt ,t C12 H 22O11 + H 2O C6 H12O6 + C6 H12O6 0

100 (mol ) 342

100 (mol ) 3420

t C5 H11O5CHO + 2 AgNO3 + 3 NH 3 + H 2O C5 H11O5COONH 4 + 2 Ag +2 NH 4 NO3

100 (mol ) 342

2.100 (mol ) 342

2.100 (mol ) 342

Kh i l ng Ag sinh ra v kh i l ng AgNO3 c n dng l

2.100 .108 = 63,16( g ) 342 2.100 mAgNO3 = .170 = 99, 42( g ) 342mAg =Bi 7: LUY N T P V C U T O V TNH CH T C A CACBOHIDRAT bi 1. phn bi t dung d ch glucoz, dung d ch saccaroz v andehit axetic c th dung ch t no B. NaOH D. AgNO3/NH3 t chy hon ton m t h p ch t h u c thu c h n h p kh CO2 v hi n c c t l trong s cc ch t sau y lm thu c th ? A. Cu(OH)2 C. HNO3 2. Khi

m t l 1:1. Ch t ny c th ln men r u. l ch t no trong s cc ch t d i y.

21

A. Axit axetic C. Saccaroz

B. glucoz D. fructor

3. Trnh by phng php ha h c phn bi t cc nhm ch t sau trong dung d ch a. Glucoz, glixerol, andehit axetic b. Glucoz , saccaroz, glixerol c. Saccaroz, andehit axetic, h tinh b t 4. T m t t n b t s n ch a 20% t p ch t tr, c th s n xu t c bao nhiu gam glucoz, n u hi u su t c a qu trnh s n xu t l 75% 5. Tnh kh i l ng glucoz t o thnh khi th y phn: a. 1 kg b t g o c 80% tinh b t, cn l i l t p ch t tr b. 1 kg mn ca c 50% xenluloz, cn l i l t p ch t tr c. 1 kg saccaroz Gi i thi t cc ph n ng x y ra hon ton. 6. H2O a. Tm cng th c n gi n nh t c a X. X thu c lo i cacbohidrat no h c b. un 16,2 gam X trong dung d ch axit thu c dung d ch Y. Cho Y tc d ng v i l ng d dung d ch AgNO3/NH3 thu c bao nhiu gam Ag. Gi s hi u su t c a qu trnh l 80% Bi gi i 1. p n A. Cu(OH)2 Cho Cu(OH)2 vo cc m u th c hai m u th cho dung d ch mu xanh l glucoz v saccaroz. Khng c hi n t ng g l andehit axetic un nng hai m u th saccaroz.t C5 H11O5CHO + 2Cu (OH ) 2 C5 H11O5COOH+Cu 2O +2 H 2O 0

t chy hon ton 16,2 gam m t cacbohidrat X thu 13,44 lt kh CO2 ( ktc) vad 9,0 gam

trn, m u th no c k t t a

g ch l glucoz , cn l i l

2. p n B. Glucoz 3. Trnh by phng php ha h c phn bi t cc nhm ch t sau trong dung d ch a.Glucoz, glixerol, andehit axetic Trch m u th . Ch n thu c th : Cu(OH)2 Hi n t ng Cho Cu(OH)2 vo 3 m u th , hai m u th cho dung d ch mu xanh l glucoz v glixerol.

22

un nng t t c hai m u th n u m u th no c k t t a khng thay i mu xanh l glixerol.0

g ch l glucoz, cn l i

t C5 H11O5CHO + 2Cu (OH )2 + NaOH C5 H11O5COONa+Cu 2O +3H 2O

b.Glucoz , saccaroz, glixerol Trch m u th . Ch n thu c th : AgNO3/NH3 Hi n t ng Cho AgNO3/NH3 vo 3 m u th , m u th no c k t t a tr ng l glucozt C5 H11O5CHO+2AgNO3 +3NH 3 +H 2 O C5 H11O5COONH 4 +2Ag +2NH 4 NO3 0

Hai m u th cn l i ta un nng v i xc tc H+, sau em s n ph m cho ph n ng v i AgNO3/NH3. N u m u th no c k t t a tr ng l saccaroz.xt ,t C12 H 22O11 + H 2O C6 H12O6 + C6 H12O6 0

Saccaroz

glucoz

fructoz0

t C5 H11O5CHO+2AgNO3 +3NH 3 +H 2 O C5 H11O5COONH 4 +2Ag +2NH 4 NO3

Cn l i l glixerol c.Saccaroz, andehit axetic, h tinh b t Trch m u th , ch n thu c th : I2, dung d ch AgNO3/NH3 Hi n t ng Cho I2 vo 3 m u th , m u th no dung d ch chuy n sang mu xanh tm l h tinh b t. Cho dung d ch AgNO3/NH3 vo hai m u th cn l i m u th no c k t t a tr ng l andehit axetict CH 3CHO+2AgNO3 +3NH 3 +H 2 O CH 3COONH 4 +2Ag +2NH 4 NO3 0

4. Kh i l ng tinh b t trong 1 t n b t s n c ch a 20% t p ch t tr l:

m=

1.80 = 0,8 (t n) 100+0

H ,t (C6 H10O5 )n + nH 2O nC6 H12O6

162n 0,8 t n

180n x?

Hi u su t 75% nn kh i l ng glucoz thu c l:

23

mC6 H12O6 = x =

0,8.180n 75 . = 0.67 (t n) 162n 100

5. a. Kh i l ng c a tinh b t l mtinh b t =+

1.80 = 0,8(kg ) =800 (g) 100

H ,t ( C6 H10O5 )n + nH 2O nC6 H12O60

162n 800

n180 x?

Kh i l ng glucoz sinh ra l x = b. Kh i l ng xenluloz l m =+

800.n.180 = 888,89( g ) = 0,89(kg ) 162n

1.50 = 0,5(kg ) = 500( g ) 100

H ,t ( C6 H10O5 )n + nH 2O nC6 H12O60

162n 500

n.180 y?

Kh i l ng glucoz sinh ra l y =0

500.n.180 = 555,56( g ) = 0,56(kg ) 162n

xt ,t c. C12 H 22O11 + H 2O C6 H12O6 + C6 H12O6

342 1(kg)

180 z?

Kh i l ng tinh b t t o thnh z = 6.a

1.180 = 0,526(kg ) 342

13, 44 = 7, 2( g ) 22, 4 2.9 mH = = 1( g ) 18 mO = 16, 2 7, 2 1 = 8( g ) mC = 12.G i cng th c t ng qut CxHyOz L p t l:

24

7, 2 1 8 : : 12 1 16 x : y : z = 0, 6 :1: 0,5 x: y:z = x : y : z = 6 :10 : 5Cng th c n gi n C6H10O5 Cng th c phn t (C6H10O5)n X: c th l isaccarrit ho c polisaccarit b.H ,t (C6 H10O5 ) n + H 2O nC6 H12O6 +0

162 n 16,2 (g) Kh i l ng glucoz l

n.180 x?

mC6 H12O6 = x =

16, 2.180n = 18( g ) 162n 18 = 0,1(mol ) 1800

S mol glucoz l n =

t C5 H11O5CHO+2AgNO3 +3NH 3 +H 2 O C5 H11O5COONH 4 +2Ag +2NH 4 NO3

0,1 (mol) Kh i l ng c a Ag m = 0,2.108 =21,6 (g) V H = 80% nn kh i l ng Ag th c t thu c l 21, 6.80 m= = 17, 28( g ) 100

2.0,1 (mol)

25

Chng 3. AMIN, AMINO AXIT V PROTEIN A. KI N TH C C N NH 1. Khi ni m v phn lo i Amin l d n xu t thu c khi thay th m t hay nhi u nguyn t H trong phn t amoniac (NH3) b ng m t hay nhi u g c hi rocacbon. C hai cch phn lo i amin thng d ng l phn lo i theo g c hi rocacbon, ta c amin m ch h v cc amin thm. Cch th hai l phn lo i theo b c, theo s nguyn t H trong NH3 b thay th , n u c m t H b thay th c amin b c1, hai H b thay th c amin b c 2 v cao nh t l amin b c 3. Tn c a amin th ng c g i theo danh php g c-ch c. Amino axit l lo i h p ch t h u c t p ch c, phn t ch a ng th i nhm amino (-NH2) v nhm cacboxyl (-COOH). Tn c a amino axit xu t pht t tn c a axit cacboxylic tng ng c thm ti p u ng amino v s ho c ch ci Hi l p (, , ) ch v tr c a nhm amino, g i l tn thay th . 2.Tnh ch t a. Amin v amino axit: - Tnh baz R-NH2 + H2O [R-NH3 ]+ OHtc d ng v i axit cho mu i: R-NH2 + HCl [R-NH3 ]+ Cl- V i HNO2 Amin bo t o thnh ancol R-NH2 +HCl R-OH + N2 +H2O Ring amin thm

- V i CH3X: R-NH2 + CH3I R-NHCH + HI b. Amino axit c tnh ch t c a nhm COOH - Tnh axit: - COOH +NaOH -COONa + H2O - Este ho: - COOH + ROH - COOR + H2O c. Amino axit c ph n ng gi a hai nhm COOH v NH2 t o mu i n i (ion l ng tnh):

Ph n ng trng ngng c a cc v amino axit t o thnh poliamit: nH2N - [CH2 ]5 COOH t 0 - ( NH - [CH2 ]5 CO)n - + nH2O d. Protein c ph n ng c a nhm peptit CO-NH- Ph n ng thu phn:

26

-Ph n ng mu v i Cu(OH)2 cho s n ph m mu tm. e. Anilin v protein c ph n ng th d dng nguyn t H c a vng Benzen. B. BI V L I GI I Bi 9 : AMIN bi 1. C 3 ha ch t sau y : Etyl amin, phenyl amin, amonic. S s p x p theo tr t t tng d n tnh baz no sau y l ? A. Amoniac < etyl amin < phenylamin B. Etyl amin < amoniac < phenylamin C. Phenylamin < amoniac < etyl amin D. Phenylamin < etyl amin < amoniac 2. C th nh n bi t l ng CH3NH2 b ng cch no sau y ? A. Nh n bi t b ng mi. B. Thm vi gi t dung d ch H2SO4 C. Thm vi gi t dung d ch Na2CO3. D. a a th y tinh nhng vo dung d ch HCl dung d ch CH3NH2. 3. Vi t cng th c c u t o, g i tn v ch r b c t ng amin c cng th c phn t sau: a. C3H9N b. C7H9N ( c ch a vng benzen) 4. Trnh by phng php ha h c hy tch ring t ng ch t trong m i h n h p sau y? a. H n h p kh CH4 v CH3NH2 b. H n h p l ng : C6H6, C6H5OH v C6H5NH2 5. Hy tm phng php ha h c a. R a l ng aniline n u. Bi t r ng mi tanh c a c, c bi t l c a cc gi i quy t hai v n sau: m c ln pha trn mi ng l ng

b. Kh mi tanh c a c sau khi m gy nn.

m l do h n h p m t s amin (nhi u nh t l trimetyl amin) v m t s t p ch t khc

27

6. a. Tnh th tch n c brom 3% (D= 1,3g/l) c n i u ch 4,4 gam tribromanilin b. Tnh kh i l ng aniline c trong dung d ch A bi t r ng khi cho tc d ng v i n c brom th thi c 6,6 gam k t t a tr ng. Gi s hi u su t c a c hai tr ng h p l 100%. Bi gi i 1. p n C 2. p n D. Khi cho CH3NH2 tc d ng v i dung d ch HCl c ta th y xung quanh xu t hi n ln khi tr ng. D a vo nh n bi t c CH3NH3 3. a. C3H9N

CH3CH3CH2 CH2 NH2

CH

NH2

n-propyl amin B1

CH3

NH

CH2

CH3

CH3 iso propylamin B 1 N CH3 CH3

tri metylamin B3etyl metylamin B2b. C7H9N ( c ch a vng benzene)NH2NH 2

CH3

NH2

CH 3

CH3

4 - metylanilin B1 CH3CH3

2 - metylanilin B1CH2NH2

3 - metylanilin B1NH

Benzylamin B1

Metyl phenylamin

4. a. H n h p kh CH4 v CH3NH2

28

Cho h n h p i qua dung d ch HCl, CH3NH2 ph n ng v i HCl b gi l i trong dung d ch, kh thot ra ngoi l CH4 tinh khi t. CH3NH2 + HCl CH3NH3Cl Cho NaOH vo CH3NH3Cl thu c CH3NH2 CH3NH3Cl + NaOH CH3NH2 + NaCl + H2O b. H n h p l ng : C6H6, C6H5OH v C6H5NH2 Cho dung d ch NaOH vo h n h p l ng trn thu c dung d ch g m hai ph n: ph n tan l C6H5ONa v ph n h n h p cn l i l C6H5NH2 v C6H6. Tch lm hai ph n

C6 H 5OH + NaOH C6 H 5ONa + H 2OS c kh CO2 vo ph n dung d ch ta thu c C6H5OH k t t a.

C6 H 5ONa + CO2 + H 2O C6 H 5OH + NaHCO3V i h n h p cho tc d ng dung d ch HCl, thu dung d ch g m hai ph n: ph n tan l C6H5NH3Cl, ph n khng tan l C6H6. Tch l y C6H6

C6 H 5 NH 2 + HCl C6 H 5 NH 3ClCho dung d ch NaOH vo ph n dung d ch, ta thu C6H5NH2 k t t a.

C6 H 5 NH 3Cl + NaOH C6 H 5 NH 2 + NaCl + H 2O5. a.. R a l Cho vo l ng anilin ng anilin dung d ch HCl sau trng b ng n c c t.

b. Kh mi tanh c a c, ta cho vo m t t d m CH3COOH cc amin s t o mu i v i CH3COOH nn khng cn tanh n a. (CH3)3N + CH3COOH CH3COONH(CH3)3 6. a.NH2

NH2

Br

Br

+3Br2S mol C6H2Br3NH2 l n =

Br

+ 3HBr

4, 4 (mol) 330

29

Theo pt nBr2 = 3nC6 H 2 Br3 NH 2 = 3. Kh i l ng Br2 l mBr2 = 3.

4, 4 (mol ) 330

4, 4 .160( g ) 330 4, 4 .160.100 (g) 330.3

Kh i l ng dung d ch Br2 l mddBr2 = 3.

Th tch dung d ch Br2 c n dung l VddBr2 = 3. b. C6H5NH2 + 3Br2 C6H2Br3NH2 + 3HBr S mol k t t a l nC6 H 2 Br3 NH 2 =

4, 4 .160.100 = 164(ml ) 330.3.1,3

6, 6 = 0, 02(mol ) 330

Theo pt nC6 H 5 NH 2 = nC6 H 2 Br3 NH 2 = 0, 02( mol ) Kh i l ng aniline c trong dung d ch A l mC6 H 5 NH 2 = 93.0, 02 = 1,86( g ) Bi 10: AMINO AXIT bi 1. A. 3 ng v i cng th c phn t C4H9NO2 c bao nhiu amino axit l B. 4 C. 5 D.6 ng phn c u t o c a nhau? 2. C 3 ch t h u c: H2NCH2COOH, CH3CH2COOH v CH3[CH2]3NH2 nh n ra dung d ch c a cc ch t trn ch c n dung thu c th no sau y A. NaOH C. CH3OH/HCl B. HCl D. qu tm nh cng th c c u t o v vi t tn c a X

3. amino axit X c ph n trm kh i l ng cc nguyn t C, H, N l 48,0 %; 9,33%; 18,66%, cn l i l oxi. Phn t kh i c a X l 75. Xc H2SO4 ; CH3OH khi c m t kh HCl bo ha. 5. Vi t phng trnh ha h c ph n ng trng ngng cc amino axit sau : a) Axit 7-aminoheptanoic b) Axit 10-amino ecanoic. 4. Vi t phng trnh ha h c c a cc ph n ng gi a axit 2-aminopropanoic v i NaOH ;

30

6. Este A c i u ch t amino axit B (ch ch a C, H, N, O) v ancol metylic. T kh i hi c a A so v i H2 l 44,5. H2O v 1,12 lt N2 ( o Xc Bi gi i 1. p n ng C 2. p n ng D. Qu tm t chy hon ton 8,9 gam este A thu c 12,3 gam CO2, 6,3 gam ktc).

nh cng th c phn t v cng th c c u t o c a A v B.

Cho qu tm vo 3 m u th , m u th no qu tm c mu th H2NCH2COOH 3. Cng th c c a X l CxHyOzNt. Ta c t l : 12 x y 16 z 14t M X = = = = %C % H %O % N 100 x = 3 y = 7 z = 2 t = 1 Cng th c phn t C3H7O2N Cng th c c u t o CH3-CH(NH2)-COOH 4.

l CH3CH2COOH, m u

no qu tm c mu xanh l CH3[CH2]3NH2, m u th m qu tm khng mu l

Axit amino propanoic

CH 3 CH ( NH 2 ) COOH+ NaOH CH 3 CH ( NH 2 ) COONa+H 2O CH 3 CH ( NH 2 ) COOH+ H 2 SO4 CH 3 CH ( NH 3 HSO4 ) COOHHCl CH 3 CH ( NH 2 ) COOH+ CH 3OH CH 3 CH ( NH 2 ) COOCH 3 +H 2O

5. Axit 7-aminoheptanoicTN nH 2 N CH 2 (CH 2 )5 COOH ( HN CH 2 (CH 2 )5 CO-) n t0

Axit 10-amino ecanoic.TN nH 2 N CH 2 (CH 2 )8 COOH ( HN CH 2 (CH 2 )8 CO-)n t0

6.

31

dA

= 44,5 H2

MA = 44,5 M A = 44,5.2 = 89 M H2

12.13, 2 = 3, 6( g ) 44 6,3.2 mH = = 0, 7( g ) 18 1,12 .28 = 1, 4( g ) mN = 22, 4 mO = 8, 9 (3, 6 + 0, 7 + 1, 4) = 3, 2( g ) mC = G i cng th c c a A l CxHyOzNt. Ta c t l x: y : z :t = 3, 6 0, 7 3, 2 1, 4 : : : = 0, 3 : 0, 7 : 0, 2 : 0,1 = 3 : 7 : 2 :1 12 1 16 14 (C3H7O2N)n

Cng th c n gi n C3H7O2N Cng th c phn t Ta c 89n = 89 n = 1Cng th c phn t C3H7O2N A l este c a r u metylic nn c cng th c c u t o l H 2 N CH 2 COOCH 3 Cng th c c u t o c a B l H 2 N CH 2 COOH

32

Bi 11. Peptit v protein bi 1. H p ch t no sau y thu c lo i ipeptit ?

A.H 2 N CH 2CONH CH 2CONH CH 2COOH B.H 2 N CH 2CONH CH (CH 3 ) COOH C. H 2 N CH 2CH 2CONH CH 2CH 2COOH D. H 2 N CH 2CH 2CONH CH 2COOH2. Thu c th no d i y dng tr ng tr ng ? A. NaOH ; B. AgNO3/NH3 C. Cu(OH)2 D. HNO3. glyxin, alanin v 3. Peptit l g? Lin k t peptit l g? C bao nhiu lin k t peptit trong m t tripeptit ? Vi t cng th c c u t o v g i tn cc tripeptit c th hnh thnh t phenylalanin (C6H5CH2-CH(NH2)-COOH, vi t t t l Phe). 4. Phn bi t cc khi ni m : a) Peptit v protein b) Protein n gi n v protein ph c t p c) Protein ph c t p v axit nucleic. 5. Xc nh phn t kh i g n c a m t hemoglobin (huy t c u t ) ch a 0,4% Fe (m i phn t hemoglobin ch ch a 1 nguyn t s t). 6. Khi th y phn 500 gam protein A thu c 170 gam alanin. Tnh s mol alanin trong A. N u phn t kh i c a A l 50 000 vC th s m t xch alanin trong phn t A l bao nhiu ? Bi gi i 1. p n A 2. p n C 3. SGK Trong tripeptit c ba lin k t peptit. Cc cng th c c u t o c a tripeptit: Gly-Ala-Phe; Gly-Phe-Ala; Phe-Gly-Ala; Phe-Ala-Gly; Ala-Gly-Phe; Ala-Phe-Gly. 4. SGK 5. Kh i l ng phn t c a hemoglobin l M = phn bi t cc dung d ch glucoz, glixerol, etanol, v lng

56.100% = 14000 ( vC). 0,4%

33

6. S mol alanin nAla =

170 = 1,91 (mol) 89

Trong 500 g protein A c 1,91 mol Ala 50000 g protein A c 191 mol Ala S m c xch Alanin: 1,91 .6,023.1023 = 1,15 .1026 (phn t ). Bi 12: LUY N T P C U T O V TNH CH T C A AMIN, AMINO AXIT V PROTEIN bi 1. Dung d ch no sau y lm qu tm A. C6H5NH2 (aniline) C. CH3CH2CH2NH2 A. HCl v i cc ha ch t sau: a. HCl b. N c brom c. NaOH d. CH3OH/HCl (hi bo ha) 4. Trnh by phng php ha h c phn bi t dung d ch cc ch t sau trong t ng nhm a. CH3NH2, NH2CH2COOH, CH3COONH4, b. C6H5NH2, CH3-CH(NH)2-COOH, CH2OH-CHOH-CH2OH, CH3CHO 5. Khi cho 0,01 mol - amino axit A tc d ng v i 80 ml dung d ch HCl 0,125M; sau em c c n th c 1,815 g mu i. N u trung ha A b ng m t l ng v a gi a A v NaOH l 1:1 a. Xc nh cng th c phn t v cng th c c u t o c a A, bi t r ng A c m ch cacbon ng phn c th c c a A v g i tn chng theo danh php khng phn nhnh. b. Vi t cng th c c u t o cc thay th khi: Bi gi i Thay Thay i v tr nhm amino i v tr g c hidrocacbon v nhm amino v n v tr NaOH th th y t l mol i sang mu xanh B. H2N-CH2-COOH D. H2N-CH(COOH)-CH2-CH2-COOH B. H2SO4 C. NaOH D. Qu tm

2. Ch t no sau y khng ph n ng v i dung d ch C2H5NH2 trong H2O? 3. Vi t cc phng trnh ha h c c a ph n ng gi a tirozin HO C6H5-CH2-CH(NH2)-COOH

34

1. p n C 2. p n D. Qu tm Cho qu tm vo 3 m u th , m u th no qu tm c mu no qu tm c mu xanh l CH3[CH2]3NH2, m u th H2NCH2COOH 3.HO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 2 ) COOH+HCl HO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 3Cl ) COOH HO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 2 ) COOH+2Br2 HO C6 H 2 Br2 CH 2 CH ( NH 2 ) COOH+2HBr HO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 2 ) COOH+2NaOH NaO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 2 ) COONa+2H 2OHCl HO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 2 ) COOH+CH 3OH HO C6 H 4 CH 2 CH ( NH 2 ) COOCH 3 + H 2O

l CH3CH2COOH, m u th m qu tm khng mu l

c. 4. CH3NH2, NH2CH2COOH, CH3COONH4,

Trch m u th Ch n thu c th : qu tm, NaOH,Hi n t ng Cho qu tm vo 3 m u th , m u th no qu tm Hai m u th cn l i khng hi n t ng g. Cho dung dich NaOH vo 2 m u th cn l i, m u th no c khi thot ra l CH3COONH4 CH3COONH4 + NaOH CH3COONa + NH3 + H2O i mu xanh l CH3NH2

Cn l i l NH2-CH2-COOHd. C6H5NH2, CH3-CH(NH)2-COOH, CH2OH-CHOH-CH2OH, CH3CHO Trch m u th Ch n thu c th Hi n t ng Cho AgNO3/NH3 vo 4 m u th , m u th no c k t t a tr ng l CH3CHOt CH 3CHO + 2 AgNO3 + 3 NH 3 + H 2O CH 3COONH 4 + 2 Ag +2 NH 4 NO3 0

Cho dung d ch Br2 vo 3 mu th cn l i, m u th no c k t t a tr ng l C6H5NH2 C6H5NH2 + 3 Br2 C6H2 Br3NH2 + 3 HBr Cho Cu(OH)2 vo hai m u th cn l i, m u th no dung d ch c mu xanh l CH2OH-CHOH-CH2OH Cn l i l CH3-CH(NH)2-COOH

35

5.

S mol HCl l nHCl = 0, 08.0,125 = 0, 01( mol ) Ta c nHCl 0, 01 1 = = c 1 nhm -NH2 nA 0, 01 1

T l mol c a A v NaOH = 1:1 c 1 nhm COOH G i cng th c c a A l R CH ( NH 2 ) COOH

R CH ( NH 2 ) COOH+HCl R CH ( NH 3Cl ) COOH 0,01(mol)................................................0,01(mol)Kh i l ng mol mu i

1,815 = 181, 5 0, 01 R + 101,5 = 181, 5 M= R = 71 R : C5 H11 CT : C5 H11 CH ( NH 2 ) COOH CTCT: CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH ( NH 2 ) COOH Cng th c c u t o khi thay Axit 3-amino-heptanoic CH 3 CH 2 CH 2 CH ( NH 2 ) CH 2 CH 2 COOH Axit 4-amino-heptanoic CH 3 CH 2 CH ( NH 2 ) CH 2 CH 2 CH 2 COOH Axit 5-amino-heptanoic CH 3 CH ( NH 2 ) CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 COOH Axit 6-amino-heptanoic H 2 N CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 COOH Axit 7-amino-heptanoic i v tr nhm amino CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH ( NH 2 ) CH 2 COOH

Chng 4. POLIME V V T LI U POLIME A. KI N TH C C N NH 1. Cc khi ni m:

36

Polime l h p ch t c phn t kh i r t l n do nhi u n v nh g i l m t xch lin k t v i nhau t o nn. - S m t xch (n) trong phn t polime c g i l h s polime ho hay polime ho. - Theo ngu n g c, ta phn bi t polime thin nhin, polime t ng h p, polime nhn t o (bn t ng h p). - Theo ph n ng polime ho ta phn bi t polime trng h p v polime trng ngng. 2. C u trc - Phn t polime c th t n t i d ng m ch khng phn nhnh, d ng m ch phn nhnh v d ng m cg l i. - Phn t polime c th c c u t o i u ho ( n u cc m t xch n i v i nhau theo ki u u n i v i ui) v khng i u ho ( n u cc m t xch n i v i nhau theo ki u u n i v i u, ui n i v i ui). 3. Tnh ch t a. Tnh ch t v t l H u h t polime l ch t r n, khng bay hi khng c nhi t nng ch y xc nh, m t s tan trong cc dung mi h u c. a s polime c tnh d o; m t s lo i polime c tnh n h i, m t s c tnh dai, b n, c th ko thnh s i. b. Tnh ch t ho h c: C 3 lo i ph n ng: -Ph n ng c t mach poime:Polime b gi i trng nhi t thch h p. Polime c nhm ch c trong m ch. Th d :

- Ph n ng tng m ch polime: Ph n ng t o c u n i gi a cc m ch( c u S-S- hay CH2-) thnh polime d ng l i ho c ko di thm m ch polime. 4. Khi ni m v cc lo i v t li u polime: - T l nh ng polime c c u trc th ng, c th ko thnh s i. - Cao su l nh ng v t li u polime c tnh ch t n h i. - Ch t d o l nh ng polime c tnh d o. - Keo dn.

37

B. BI V L I GI I Bi 13: I CNG V POLIMEbi 1. Cho cc polime : polietilen, polisaccarit, polipeptit, nilon-6, nilon-6,6 ; polibutadien. Thu c lo i polime t ng h p l : A. Polietilen, polibuta ien, nilon-6, nilon-6,6. B. Polietilen, polisaccarit, nilon-6, nilon-6,6. C. Polietilen, tinh b t, nilon-6, nilon-6,6. D. Polietilen, polisaccarit, nilon-6, nilon-6,6. 2. Trong s cc polime sau, ch t no c t ng h p b ng ph n ng trng h p ? A. Poli(vinyl clorua) B. Polisaccarit C. Protein D. Nilon- 6,6 3. Phn bi t s trng h p v trng ngng v cc m t: ph n ng, monomer v phn t kh i c a polime so v i monome. L y v d minh h a. 4. G i tn cc ph n ng v vi t phng trnh ha h c c a ph n ng polime ha cc monomer sau: a. CH3-CH=CH2 b. CH2=CCl-CH=CH2 c. CH2=C(CH3)-CH=CH2 d. CH2OH-CH2OH v m-C6H4(COOH)2 ( axit isophtalic) e. NH2-[CH2]10COOH 5. T cc s n ph m ha d u (C6H6 v CH2=CH2 ) c th t ng h p c polistiren dng xu t nh a trao thm cc ha ch t v c c n thi t khc. 6. H s polime ha l g? C th xc nh chnh xc h s polime ha c khng? Tnh h s polime ha c a PE. PVC v xenluloz bi t r ng phn t kh i trung bnh c a chng l n l t l: 420 000, 250 000 v 1 620 000( vC) Bi gi i 1. p n A 2. 3. p n A s n i ion. Hy vi t cc phng trnh ha h c c a cc ph n ng x y ra, c th dng

38

V m t ph n ng: Trng h p v trng ngng V monomer

u l cc qu trnh k t h p ( th c hi n

ph n ng c ng) cc phn t nh thnh cc phn t l n - Monome tham gia ph n ng trng h p l ph i c lin k t b i ho c vng khng b n - Monnome tham gia ph n ng trng ngng l trong phn t c t nh t hai nhm ch c c kh nng ph n ng. Phn t kh i c a polime trong trng h p b ng t ng c a n monomer tham gia trng h p Phn t kh i c a monomer trong trng ngng cng b ng t ng c a n monomer tham gia trng ngng tr i cc phn t nh gi i phng ra. 4. Cc ph n ng a, b,c l cc ph n ng trng h p, d, e l cc ph n ng trng ngngt , xt a. nCH 3 CH = CH 2 ( CH (CH 3 ) CH 2 ) n t , xt b. nCH 2 = CCl CH = CH 2 (CH 2 CCl = CH CH 2 )n 0 0

c. d.

t , xt nCH 2 = C (CH 3 ) CH = CH 2 (CH 2 C (CH 3 ) = CH CH 2 )n

0

nCH 2OH CH 2OH + n m HOOC - C6 H 4 COOHt , xt (O CH 2 CH 2 O OC C6 H 4 CO ) n 0 0

e.

t nNH 2 [CH 2 ]10 COOH ( NH [CH 2 ]10 CO-) n

5. i u ch polistirenH ,t C6H6 + C2H4 C6H5C2H5 0

+

0

(1)

ZnO ,t C6H5C2H5 C6H5 CH=CH2 + H2 (2)

CH

CH 2

H C

CH 2

n

n

t0, p, xt

6. SGK Khng th xc nh chnh xc h s polime ha c v polime l m t h n h p cc ch t c h nh c n trung bnh. s polime ha khc nhau. Do ch xc Tnh h s polime ha c a PE., n =

420000 = 15000 28

39

Tnh h s polime ha c a PVC, n =

250000 = 4000 62, 5

Tnh h s polime ha c a xenluloz, n =

1620000 = 10000 162

40

Bi 14: V T LI U POLIME bi 1.K t lu n no sau y khng ? A. Cao su l nh ng polime c tnh n h i B. V t li u compozit c thnh ph n l polime C. Nilon 6,6 thu c lo i t t ng h p D. T t m thu c lo i t thin nhin. 2.T t m v nilon- 6,6 u: A. c cng phn t kh i B. thu c lo i t t ng h p C. thu c lo i t thin nhin D. c ch a cc lo i nguyn t gi ng nhau trong phn t 3 a. C i m g gi ng nhau v khc nhau gi a cc v t li u polime: ch t d o, t, cao su v keo dn. b. Phn bi t ch t d o v v t li u compozit 4.Vi t cc phng trnh ph n ng ha h c c a cc ph n ng t ng h p A. PVC, poli(vinyl axetat) t etilen B. Polibuta ien v polime ng trng h p gi a butadien v stiren t butan v etylbenzen ch t nilon -6,6 l 30 000 vC, c a 5.Phn t trung bnh c a poli(hexametylen adipamit) c a m i lo i polime trn. 6.Cao su lu ha c 2% lu hunh. Hy tnh xem c bao nhiu m t xch isoprene c m t c u i sunfua S-S-, gi i thi t r ng S thay th cho H Bi gi i 1. p n 2. p n D 3. a. i m chung: u c c u t o t cc polime Khc nhau: v m t tnh ch t c a cc polime b n nh t nh c u metylen trong m ch cao su.

cao su t nhin l 105 000 vC. Hy tnh s m t xch (tr s n) g n trong cng th c phn t

- Ch t d o: polime c tnh d o - T: polime m nh, s i di, c

41

- Cao su: polime c tnh n h i - Keo dn: polime c kh nng k t dnh c. Phn bi t ch t d o v v t li u compozit Ch t d o l nh ng v t li u polime c tnh d o V t li u compozit l v t li u h n h p g m t nh t hai thnh ph n v t li u phn tn vo nhau m khng tan vo nhau 4.Vi t cc phng trnh ph n ng ha h c c a cc ph n ng t ng h p C. PVC, poli(vinyl axetat) t etilen i u ch PVC

1 PdCl2 ,CuCl2 CH 2 = CH 2 + O2 CH 3CHO 2t C CH 3CHO + 2Cu (OH ) 2 + NaOH CH 3COONa+Cu 2O + 3H 2O CaO,t C CH 3COONa+NaOH CH 4 + Na2CO3 1500 C 2CH 4 C2 H 2 + 3H 2 l ln0 0 0

CH CH + HCl CH 2 = CH Clt , xt nCH 2 = CH Cl (CH 2 CH (Cl ))n 0

i u ch poli(vinyl axetat)0

CH CH + CH 3COOH CH 3COOCH=CH 2t , xt nCH 3COOCH=CH 2 (CH (CH 3COO) CH 2 ) n

D. Polibuta ien v polime i u ch polibuta ien+0

ng trng h p gi a butadien v stiren t butan v etylbenzen

cracking C4 H10 C2 H 4 + C2 H 6 H ,t CH 2 = CH 2 + H 2O CH 3 CH 2 OH Al2O3 , ZnO 2CH 3 CH 2 OH CH 2 = CH CH = CH 2 + H 2 + 2 H 2O 450 5000 C t , xt nCH 2 = CH CH = CH 2 (CH 2 CH = CH CH 2 )n Na0

i u ch polime

ng trng h p

5. S m c xch c a poli(hexametylenadipamit) l :

n=

30000 133 (m c xch) 226n=

S m t xch c a cao su t nhin l

105000 = 1544 (m t xch) 68

42

6. M i c u i sunfua (-S-S-) c kh i l ng 64 vC ; M i monome isopren (C5H8) c kh i l ng l 68. M i c u i sunfua (-S-S-) thay 2H, nn t ng kh i lng o n m ch polime ch a m t c u i sunfua l : 62 + 68n, trong thnh ph n S l 2%, ta c bi u th c :

64 2 6400 124 n= = 46 = 62 + 68n 100 68 2C kho ng 46 m t xch isopren ch a 1 c u i sunfua.

43

Bi 15: LUY N T P POLIME V V T LI U POLIME bi 1. hy ghi ch (), S (sai) vo cc [ ] m i cu sau: a. Polime l h p ch t c phn t kh i l n [ ] b. Nh ng phn t nh c th tham gia ph n ng t o polime g i l monomer [ ] c. H s n m c xch trong cng th c polime g i l h s trng h p. [ ] d. Polime c th c c u t o m ch khng nhnh, c nhnh ho c m ng l i. [ ] e. Polime c nhi u ng d ng lm cc v t li u khc nhau cn c vo tnh ch t v t l c a n nh tnh d o, tnh n h i, tnh bm dnh, tnh ko s i dai b n [ ] 2. Nhm v t li u no c ch t o t polime thin nhin A. T visco, t t m, cao su buna, keo dn g B. T visco, t t m, phim nh C. Cao su isoprene, t visco, nilon -6, keo dn g D. Nh a bakelit, t t m, t axetat 3. Cho bi t cc monomer c dng di u ch cc polime sau:

a.(CH 2 CH (Cl ) CH 2 CH (Cl )) n b.... CF2 CF2 CF2 CF2 ... c.(CH 2 CH (CH 3 ) CH 2 CH (CH 3 ))n d .( NH [CH 2 ]6 CO-) n e.(-OC-C6 H 5 COOCH 2 C6 H 5 CH 2 O )n g .( NH [CH 2 ]6 NH CO- [ CH 2 ]4 CO-)n5. Trnh by cch phn bi t cc m u v t li u sau: a. PVC (lm v i gi da) v da th t b. T t m v t axetat 6. a. Vi t cc phng trnh ha h c c a cc ph n ng i u ch cc ch t theo s b. Bi gi i 1. a. ; b. ; c.S; d. ; e. Stiren polistiren Axit - aminoentantic (H2N-[CH2]6COOH polienantamit (nilon-7) i u ch 1 t n m i lo i polime trn c n bao nhiu t n polime m i lo i, bi t r ng hi u su t c a hai ph n ng trn l 90% sau:

44

2. p n B 3. a. CH 2 = C (Cl ) CH = CH (Cl ) 2,4 iClo buta-1,3- ien b. CF2 = CF2 tetrafloetilen

c. CH 2 = C (CH 3 ) CH = CH 2 isoprene

d .NH 2 [CH 2 ]6 COOH e.HOC-C6 H 5 COOCH 2 C6 H 5 CH 2 OH g .NH 2 [CH 2 ]6 NH CO- [ CH 2 ]4 COOH4. a. t hai m u t gi v t th t sau p ln b m t ng n l a m t ph u l c c t m dung d ch AgNO3. N u m u th no c k t t a tr ng th l PVC ( lm da gi ) PVC + O2 HCl +.. HCl + AgNO3 AgCl + HNO3 M u th c mi kht nh tc chy, l da th t b. T t m khi chy c mi kht nh tc chy, cn t axetat th khng. 5. a..T Stiren polistirent , xt nC6 H 5 CH = CH 2 (CH (C6 H 5 ) CH 2 )n 0

T Axit - aminoentantic (H2N-[CH2]6COOH polienantamit (nilon-7)t , xt nH 2 N [CH 2 ]6 COOH ( HN [CH 2 ]6 CO-)n 0

b.

t , xt nC6 H 5 CH = CH 2 (CH (C6 H 5 ) CH 2 )n

0

104n 1t n Kh i l ng stiren c n dng l m = 1 t n V H=90% nn

104n 1t n

m=

1.90 = 0,9 (t n)= 900 (kg) 1000

t , xt nH 2 N [CH 2 ]6 COOH ( HN [CH 2 ]6 CO-)n

145n m=?

127n 1t n

45

Kh i l ng c a axit - aminoentantic c n dng l V H= 90% nn m =

m=

1.145n = 1,14 (t n) 127 n

1,14.90 = 1, 026 (t n ) = 1026 (kg) 100

46

Chng 5.

I CNG V KIM LO I

A. KI N TH C C N NH 1. Tnh ch t chung c a kim lo i. - Tnh ch t v t l chung c a kim lo i: Tnh d o, d n nhi t v i n, nh kim l do cc electron t do trong kim lo i gy ra. - Tnh ch t ho h c chung c a kim lo i l tnh kh , do nguyn t kim lo i d nh ng eletron ho tr trong cc ph n ng ho h c. 2. C p oxi ho - kh c a kim lo i - Ch t oxi ho (Mn+) v ch t kh M t o nn m t c p oxi ho-kh , gi a chng c m i quan h :

c p oxi ho kh c a kim lo i c vi t l Mn+/M - Ph n ng gi a hai c p oxi ho kh x y ra theo hai nguyn t c: Ch t oxi ho c a c p oxi ho- kh c di n c c chu n l n hn s oxi ho ch t kh c a c p oxi ho - kh c th i n c c chu n nh hn. Th d :

E0= -0,44V E0 = + 0,34V 3. Pin i n ho. - Th i n c c chu n c a c p oxi ho - kh c gi tr l n hn th i n c c chu n c a c p H+/H2: E0(Mn+/M) > E0(H+/H2)th kh nng oxi ho c a cation Mn+ m nh hn cation H+. Ng c l i n u th i n c c chu n c a c p oxi ho - kh c gi tr nh hn th i n c c chu n c a c p H+/H2: E0(Mn+/M) < E0(H+/H2) Th kh nng oxi ho c a cation Mn+ y u hn cation H+. Th i n c c c a c p oxi ho kh c a kim lo i c th c gi tr m ho c gi tr dng. -Th i n c c chu n c a c p oxi ho - kh c a m t kim lo i no c gi tr cng l n th kh nng oxi ho c a cation kim lo i cng m nh v kh nng kh c a kim lo i cng y u. Th d : E0 (Au3+/Au) = + 1,50 V: Cation Au3+ l ch t oxi ho r t m nh v Au l ch t kh r t y u. Ng c l i, th i n c c chu n c a c p oxi ho - kh c gi tr cng nh th kh nng oxi ho c a kim lo i cng y u v kh nng kh c a kim lo i cng m nh. Th d : E0(Mg2+/Mg) = -2,37V: cation Mg2+ l ch t oxi ho y u v M l ch t kh m nh. - Su t i n ng chu n c a pin i n ho (E0p h) b ng th i n c c chu n c a c c dng tr i th i n c c chu n c a c c m. E0p h lun lun c gi tr dng. Th d :

-Su t i n

ng c a m t pin i n ho ph thu c vo:

47

+ N ng mol c a cc ion trong dung d ch. + Nhi t + p su t c a kh.

48

B.

BI V L I GI I

Bi 17: V TR V C U T O C A KIM LO I bi 1. Hy cho bi t v tr c a kim lo i trong b ng tu n hon? 2. Nguyn t kim lo i v tinh th kim lo i c c u t o nh th no? 3. Lin k t kim lo i l g? So snh lin k t kim lo i v i lin k t ion v lin k t c ng ha tr ? 4. M ng tinh th kim lo i g m c A. Nguyn t , ion kim lo i v cc electron C. Nguyn t kim lo i v cc electron c thn c thn B. Nguyn t , ion kim lo i v cc electron t do c thn D. ion kim lo i v cc electron 5. Cho c u hnh electron: 1s22s22p6 Dy no sau y g m cc nguyn t v ion c c u hnh electron nh trn. A. K+, Cl, Ar B. Li+, Br, Ne C. Na+, Cl, Ar D. Na+, F-, Ne 6. cation R+ c c u hnh electron phn l p ngoi cng l 2p6. Nguyn t R l A. F B. Na C. K D.Cl 7. Ha tan 1,44 gam m t kim lo i ha tr II trong 150ml dung d ch H2SO4 0,5M. Mu n trung ha axit d trong dung d ch thu c, ph i dung h t 30ml dung d ch NaOH 1M. Kim lo i l: A. Ba B. Ca C. Mg D. Be 8. Ha tan hon ton 15,4 gam h n h p Mg v Zn trong dung d ch HCl d th y c 0,6 gam khi H2 bay ra. Kh i l ng mu i t o ra trong dung d ch l: A. 36,7 g B. 35,7 g C. 63,7 g D. 53,7 g 9. Cho 12,8 gam kim lo i A ha tr II ph n ng hon ton v i kh Cl2 thu mu i B. Ha tan B vo n c thu c 400ml dung d ch C. Nhng thanh s t n ng 11,2 gam vo dung d ch C, sau m t th i gian th y kim lo i A bm vo thnh s t v kh i l ng thanh s t tng 0,8 gam, n ng FeCl2 trong dung d ch l 0,25M. Xc dung d ch C. Bi gi i nh kim lo i A v n ng mol c a kim lo i B trong

49

1. Trong b ng tu n hon c g n 90 nguyn t kim lo i, chng n m - Nhm IA (tr hidro) v nhm IIA - Nhm IIIA (tr Bo) v m t ph n c a cc nhm IVA, VA,VIA - Cc nhm B t IB 2. C u t o c a nguyn t kim lo i - C s electron ha tr t n VIIIB cu i b ng - H lantan v h actini c x p ring thnh hai hang

cc v tr nh sau:

- Trong cng m t chu k cc nguyn t kim lo i c bn knh nguyn t l n hn v i n tch h t nhn nh hn so v i nguyn t phi kim trong cng chu k. C u t o tinh th kim lo i - Kim lo i c c u t o tinh th , tinh th kim lo i c c u t o m ng - C 3 lo i ki u m ng tinh th ph bi n l: M ng tinh th l c phng, m ng tinh th l p phng tm di n, m ng tinh th l p phng tm kh i. 3. Lin k t kim lo i: l lin k t sinh ra b i l c ht tnh i n gi a cc electron t do v cc ion dng, k t dnh cc ion dng kim lo i v i nhau. So snh lin k t kim lo i v i lin k t c ng ha tr : Gi ng nhau: c s dung chung electron Khc nhau:

- Lin k t c ng ha tr : s dng chung electron gi a hai nguyn t tham gia lin k t. - Lin k t kim lo i: s dng chung electron ton b electron trong nguyn t kim lo i So snh lin k t kim lo i v i lin k t ion Gi ng nhau: Khc nhau: - Lin k t kim lo i: l c ht tnh i n sinh ra do cc electron t do trong kim lo i v ion dng kim lo i. 5. 6. 7. p n D p n l B p n C. Mg M + H2SO4 MSO4 + H2 (1) u l lin k t sinh ra b i l c ht tnh i n

- Lin k t ion: do l c ht tnh i n gi a hai ion mang i n tch tri d u

G i kim lo i c ha tr II l M PTHH

50

0,06 (mol) 2NaOH + 0,03(mol)

0,06(mol) H2SO4 Na2SO4 + H2O (2) 0,015(mol)

S mol H2SO4 l nH 2 SO4 = 0,15.0, 5 = 0, 075( mol ) S mol NaOH l

nNaOH = 0, 03.1 = 0, 03(mol )

S mol H2SO4 ph n ng (1) n (1) H 2 SO4 = 0, 075 0, 015 = 0, 06(mol ) S mol c a M l

nM = n (1) H 2 SO4 = 0, 06(mol ) M =8. p n A S mol H2 l nH 2 = PTHH Mg x Zn y + 2HCl

1, 44 = 24 0, 06

0, 6 = 0,3(mol ) 22HCl MgCl2 + x ZnCl2 + y H2 x H2 y

+

G i x, y l n l t l s mol c a Mg v Zn trong dung d ch x,y >0

24 x + 65 y = 15, 4 Theo bi ra ta c h phng trnh x + y = 0,3Kh i l ng mu i l m= x(24+71) + y(65+71) m= 24x +65y + 71 (x+y) = 15,4 + 71 . 0,3 = 36,7(g) 9. A 0,2 (mol) ACl2 + Fe x S mol FeCl2 l n= 0,25.0,4 = 0,1 (mol) G i x l s mol Fe ph n ng Kh i l ng kim lo i tng l + Cl2 ACl2 0,2 (mol) FeCl2 x + A x

m = mA mFe = Ax -56x=0,8 .

x=0,1 A.0,1-56.0,1=0,8 A=64. A l Cu

51

S mol Cu l n Cu =

12,8 = 0, 2( mol ) 64

S mol CuCl2 nCuCl2 = nCu = 0, 2( mol ) N ng mol/l CuCl2 l CM (CuCl2 ) =

0, 2 = 0,1M 0, 4

Bi 18: TNH CH T C A KIM LO I. DY I N HA C A KIM LO I bi 1. Gi i thch v sao kim lo i kim? 2. Tnh ch t ha h c c b n c a kim lo i l g v v sao kim lo i l i c tnh ch t ha h c c b n ? 3. Th y ngn d bay hi v r t ch t no trong cc ch t sau A. B t s t kh c. N u ch ng may nhi t k th y ngn b v th c th dung c th y ngn? C. Natri D. N c u c tnh ch t v t l chung l d n i n, d n nhi t, d o v nh

B. B t lu hunh

4. Dung d ch FeSO4 c l n t p ch t l CuSO4. Hy gi i thi u phng php ha h c n gi n c th lo i c t p ch t. Gi i thch vi c lm vi t phng trnh ph n ng d ng phn t v ion thu g n. 5. Nhng m t l s t nh vo dung d ch ch a m t trong nh ng ch t sau: FeCl3, AlCl3, CuSO4, Pb(NO3)2, NaCl, HCl, HNO3, H2SO4 ( c nng), NH4NO3 S tr ng h p t o mu i Fe(II) l A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 6. Cho 5,5 gam h n h p Al v Fe ( trong kh i l ng Al g p i kh i lng Fe ) vo 300 ml dung d ch AgNO3 1M. Khu y k A. 33,95g trong hai dy sau: a. Fe, Fe2+, Fe3+, Zn, Zn2+, Ni, Ni2+, H, H+, Hg, Hg2+, Ag, Ag+ b. Cl, Cl-, F, F-, Br, Br-, I , I8. Nh ng tnh ch t v t l chung c a kim lo i ( d n i n, d n nhi t, d o, nh kim) gy ra ch n ph n ng hon ton thu m gam ch t r n. Gi tr c a m l: C. 39,35g D. 35,39g B. 35,2g

7. Hy s p x p theo chi u gi m tnh kh v chi u tng tnh oxi ha c a cc nguyn t v ion

y u b i:

52

A. C u t o m ng tinh th c a kim lo i B. Kh i l ng ring c a kim lo i C. Tnh ch t c a kim lo i D. Cc electron t do trong tinh th kim lo iBi gi i 1. Tnh ch t v t l chung c a kim lo i c c l do trong c u t o m ng tinh th kim lo i c cc electron t do chuy n ng trong m ng tinh th kim lo i M - ne Mn+ Do - Nguyn t kim lo i c s electron ha tr t 1,2,3 electron - Trong cng m t chu k bn knh nguyn t kim lo i l n, i n tch h t nhn nh - Nng l ng ion ha nguyn t kim lo i nh V v y l c lin k t gi a h t nhn v i cc electron ha tr c a kim lo i l y u nn chng d tch ra kh i nguyn t . Kim lo i th hi n tnh kh . 3. p n B. B t lu hunh c nhng khi Hg +S HgS ( khng Fe +CuSO4 FeSO4 +Cu Ton b Cu thot ra bm trn b m t thanh s t, l y thanh s t ra ta cn l i dung d ch ch c FeSO4 Fe Fe 5. p n B + + CuSO4 Cu2+ FeSO4 Fe2+ + + Cu Cu c) V Hg 2. Tnh ch t ha h c chung c a kim lo i l tnh kh

4. Cho m t thanh s t s ch vo dung d ch c ph n ng

2 FeCl3 + Fe 3FeCl2

Fe + CuSO 4 FeSO4 + Cu Fe + Pb( NO3 ) 2 Fe( NO3 ) 2 + Pb Fe + HCl FeCl2 + H 26. 7. Theo chi u gi m tnh kh v chi u tng tnh oxi ha a. Zn, Zn ,2+

Fe, Fe ,2+

Ni, Ni ,2+

H, H,+

Hg, Hg ,2+

Ag Ag+, Fe3+

53

b. II, 8. p n D

BrBr

ClCl

FF

Bi 19: H P KIM bi 1. T i sao tnh ch t v t l chung c a h p kim gi ng v i c a kim lo i? 2. Nh ng tnh ch t c a kim lo i tinh khi t bi n 3. xc i th no khi bi n thnh h p kim? nh hm l ng c a Ag trong h p kim ng i ta ha tan 0,5 gam h p kim vo

dung d ch axit nitric. Cho thm dung d ch axit clohidric vo dung d ch trn thu c 0,398 gam k t t a. Tnh hm l ng A trong h p kim. 4. Trong h p kim Al-Ni c 10 mol Al th c 1 mol Ni. Ph n trm kh i l ng c a h p kim ny l phng n no sau y. A. 81% Al v 19% Ni C. 83%Al v 17% Ni B. 82% Al v 18% Ni D. 84% Al v 16% Ni n ph n ng hon ton th y gi i

5. Ngm 2,33 gam h p kim Fe Zn trong dung d ch HCl A. 27,9 % Zn v 72,1 % Fe C. 25,9 % Zn v 74,1 % Fe Bi gi i

phng 896 ml kh H2 ( kc) . Thnh ph n % c a h n h p l phng n no sau y. B. 26,9 % Zn v 73,1 % Fe D. 24,9 % Zn v 75,1 % Fe

1. Trong a s tinh th h p kim c lin k t kim lo i do h p kim c m t s tnh ch t v t l gi ng v i tnh ch t v t l c a kim lo i. 2. - H p kim d n i n v d n nhi t km hn kim lo i nguyn ch t c ng c a h p kim l n hn c ng c a kim lo i nguyn ch t, d o th h p kim

km hn kim lo i. - Nhi t 3. Ag+

nng ch y c a h p kim th p hn nhi t+

nng ch y c a kim lo i thnh ph n

Ag Ag + 1e + HCl AgCl + H+

S mol k t t a l nAgCl =

0,398 0,398 (mol ) nAgCl = (mol ) 143,5 143,5 0, 398 (mol ) 143, 5

Theo pt nAg = n Ag + = nAgCl =

54

Kh i l ng Ag l mAg = 108.

0,398 (g) 143,5

%mAg = 108.4.

0,398 1 . 100% = 60% 143, 5 0, 5

Kh i l ng Al l mAl = 27.10 = 270( g ) Kh i l ng Ni l mNi = 59.1 = 59( g ) Kh i l ng h n h p mhh = mAl + mNi = 270 + 59 = 329( g )

270 .100% = 82% 329 Thnh ph n % theo kh i l ng 59 % mNi = .100% = 18% 329 % mAl =p n B. 5. Phng trnh ph n ng

Fe + HCl FeCl2 + H 2x x

Zn + HCl ZnCl2 + H 2y y G i x, y l n l t l s mol Fe v Zn trong h n h p S mol H2 l nH 2 =

896 = 0, 04( mol ) 1000.22, 4

Theo bi ra ta c h phng trnh

56 x + 65 y = 2,33 x = 0, 03 x + y = 0, 04 y = 0, 01Thnh ph n % theo kh i l ng h n h p l:

0, 03.56 100% = 72,1% 2,33 0, 01.65 %mZn = .100% = 27,9% 2, 33 %mFe =p n l A.

55

Bi 20: S bi

N MN KIM LO I

1. n mn kim lo i l g? C m y ki u n mn kim lo i? Ki u no x y ra ph bi n hn? 2. Hy nu c ch c a s n mn i n ha? 4. Nu tc h i c a s n mn kim lo i v cch ch ng n mn kim lo i? 5. Trong hai tr ng h p sau y, tr ng h p no v tu c b o v ? 6. Cho l Fe kim lo i vo: a. Dung d ch H2SO4 long b. Dung d ch H2SO4 long c m t l ng nh CuSO4. Nu hi n t ng x y ra, gi i thch v vi t phng trnh ph n ng x y ra trong m i tr ng h p. 7. M t dy phi qu n o g m m t o n dy x y ra B. ch n i hai o n dy khi ng b n mn ng ng u b n mn u khng b n mn lu ngy? A. S t b n mn C. S t v D. S t v Bi gi i 1. S n mn kim lo i l s ph h y kim lo i ho c h p kim do tc d ng c a cc ch t trong mi tr ng xung quanh. l m t qu trnh ha h c ho c qu trnh i n ha trong kim lo i b oxi ha thnh ion dng ng n i v i m t o n dy thp. Hi n t ng no

M M n + + neC hai ki u n mn kim lo i: n mn ha h c v n mn i n ha. Trong hai ki u n mn trn th n mn i n ha x y ra ph bi n hn. 2. L y s n mn s t lm v d : - Trong khng kh m, trn b m t c a l p s t lun c m t l p n c r t m ng ha tan O2 v CO2 trong kh quy n t o thnh m t dung d ch ch t i n li. - S t v cc t p ch t (ch y u l cacbon) cng ti p xc v i dung d ch t o nn v s pin r t nh m s t l c c m v cacbon l c c dng. - T i c c m: s t b oxi ha thnh ion Fe2+ Fe Fe2+ + 2e Cc electron c gi i phng chuy n d ch O2 + 2H2O + 4e 4OHn c c dng - T i vng c c dng: O2 ha tan trong n c b kh thnh ion hidroxit

56

Cc ion Fe2+ di chuy n t vng anot qua dung d ch i n li y u h p v i ion OHkhng kh thnh s t (III) hidroxit, ch t ny b phn h y thnh s t II oxit 4. Tc h i c a n mn kim lo i: - Ph h y kim lo i, kim lo i b m t d n cc tnh ch t qu.

n vng catot v k t

t o thnh s t (II) hidroxit. S t (II) hidroxit ti p t c b oxi ha b i oxi c a

- Thi t h i v m t kinh t : ph i thay th nhi u chi ti t, thi t b my mc b n mn. Cch ch ng n mn kim lo i: ph trn b m t ng hn t o - Cch li kim lo i v i mi tr ng: dng cc ch t b n v ng v i mi tr ng kim lo i nh bi d u, m , trng men - Dng phng php i n ha: n i kim lo i c n b o v v i m t kim lo i ho t thnh pin i n ha. Kim lo i ho t ng hn b n mn, kim lo i cn l i c b a v .

5. V tu thp (Fe) c n i v i thanh Zn th v tu c b o v v tnh kh Zn> Fe. Fe Zn t o thnh c p pin i n ha trong Zn b n mn cn l i Fe khng b 6. a. Cho l s t vo dung d ch H2SO4 long, ban u c ph n ng

Fe + H 2 SO4 FeSO4 + H 2Xu t hi n bok kh hidro, sau m t th i gian b t kh H2 sinh ra bm trn b m t thanh s t s ngn c n khng cho thanh s t ti p xc v i dung d ch H2SO4. Ph n ng d ng l i. b. Cho m t l ng nh dung d ch CuSO4 c ph n ng

CuSO 4 + Fe FeSO4 + Cu . Cu sinh ra bm trn b m t thanh s t hnh thnhc p pin i n ha Fe Cu. Lc ny x y ra qu trnh n mn i n ha trong dung d ch H2SO4 long Tnh kh : Fe m nh hn Cu nn Fe ng vai tr l c c m. Cu ng vai tr l c c dng T i c c m: Fe 2e Fe 2 + T i c c dng

2 H + + 2e H 2c c Cu, khng ngn c n Fe ph n ng v i H2SO4

Nh v y ta th y b t kh H2 thot ra 7. p n A.

nn ph n ng x y ra mnh li t hn, b t kh H2 thot ra nhi u hn

Bi 21: I U CH KIM LO I bi

57

1. Trnh by cc cch c th : - T CaCO3 i u ch Ca - T CuSO4 i u ch Cu. Vi t phng trnh ha h c c a cc ph n ng. 2. T Cu(OH)2, MgO, Fe2O3 hy i u ch cc kim lo i tng ng b ng m t phng php thch h p. Vi t phng trnh ha h c c a ph n ng. 3. M t lo i qu ng s t ch a 80% Fe2O3 v 10% SiO2. Hm l ng cc nguyn t Fe v Si trong qu ng ny l: A. 56% Fe v 4,7% Si B. 54% Fe v 3,7 % Si C. 53% Fe v 2,7 % Si D. 52% Fe v 4,7 % Si 4. kh hon ton 30 gam h n h p g m CuO, FeO, Fe3O4, Fe2O3, Fe, MgO c n dung 5,6 lt B. 26g C. 24g D. 22g kh CO ( kc). Kh i l ng ch t r n thu c sau ph n ng l: A. 28g 5. c ng i n phn ( i n c c tr) dung d ch mu i sunfat c a m t kim lo i ha tr II v i dng i n 3A. Sau khi 1930 giy i n phn th y kh i l ng catot tng 1,92 gam i n phn. nh tn kim lo i i u ch Ca l i n phn nng ch y mu i halogenua a. Vi t PTHH c a ph n ng x y ra t i m i i n c c v PTHH chung c a s b. Xc Bi gi i 1. Phng php

CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 + H 2Odpnc CaCl2 Ca + Cl2

T CuSO4 i u ch Cu c th dng phng php: i n phn dung dich, th y luy n, nhi t luy n. - Th y luy n: CuSO 4 + Fe FeSO4 + Cu - Nhi t luy n:

CuSO 4 + 2 NaOH Cu (OH ) 2 + Na2 SO4t C Cu (OH )2 CuO + H 2O0

CuO + H 2 Cu + H 2O 1 dpdd - i n phn dung d ch: CuSO 4 + H 2O Cu + O2 + H 2 SO4 22. - T Cu(OH)2 i u ch Cut C Cu (OH ) 2 CuO + H 2 0

CuO + H 2 Cu + H 2O

58

- T MgO i u ch Mg

MgO + 2 HCl MgCl2 + H 2Odpnc MgCl2 Mg + Cl2

- T Fe2O3 i u ch Fe: 3.

t C Fe2O3 + 3H 2 2 Fe + 3H 2O

0

Gi s c 100 gam qu ng s t, kh i l ng Fe2O3 l 80gam v kh i l ng SiO2 l 10 gam S mol Fe2O3 l

80 = 0,5(mol ) 160 nFe = 2nFe2O3 = 0,5.2 = 1(mol ) nFe2O3 = mFe = 1.56 = 56( g ) %mFe = 56 .100% = 56% 100

tng t tnh cho Si, %Si = 4,7%. p n l A 4. G i x l s mol CuO, y l mol FeO, z l mol Fe3O4, t l mol Fe2O3, k l mol Fe, l l mol MgO Ta c phng trnh CuO x FeO y Fe3O4 + z Fe2O3 + t S mol CO l + + CO x CO y 4CO 4z 3CO 3t Cu + CO2 (1) x Fe + CO2 (2) y 3Fe + 4CO2 (3) 3z 2Fe + 3CO2 (4) 2t

nCO =

5, 6 = 0, 25(mol ) 22, 4

Theo pt (1,2,3,4) ta c x + y + 4z + 3t = 0,25 mhh= 80 x + 72 y + 232 z + 160t + 56k + 40 l=30 Ch t r n thu c g m: Fe v MgO Kh i l ng ch t r n l:

59

mR = 64 x + 56 y + 3 z.56 + 2t.56 + 56k + 40l 30 = (64 + 16) x + (56 + 16) y + 56.3 z + 16.4 z + 56.2t + 16.3t + 56k + 40l 30 = 16( x + y + 4 z + 3t ) + 64 x + 56 y + 56.3 z + 56.2t + 56k + 40l 30 = 16.0, 25 + m m = 30 16.0, 25 = 265. PTHH Theo

1 dpdd MSO4 + H 2O M + H 2 SO4 + O2 2i n c c l:

nh lu t Faraday ta c kh i l ng ch t thot ra

AIt = 1,92 96500n 1, 92.96500.2 A= = 64 3.1930 A : Cu m=

Bi 22:LU N T P TNH CH T C A KIM LO I bi 1. C 4 ion l Ca2+, Al3+, Fe2+, Fe3+. Ion c s electron l p ngoi cng nhi u nh t l: A. Fe3+ B. Fe2+ C. Al3+ D. Ca2+ 2. Kim lo i c tnh ch t v t l chung l d n i n, d n nhi t, d o v c nh kim. Nguyn nhn c a nh ng tnh ch t v t l chung l: A. trong tinh th kim lo i c nhi u electron c thn ng t do ng t do nh B. trong tinh th kim lo i c cc ion dng chuy n C. trong tinh th kim lo i c cc electron chuy n 3. Kim lo i khc nhau c b i c i m no sau y? A. c kh i l ng ring khc nhau B. c ki u m ng tinh th khc nhau C. c m t D. c m t electron t do khc nhau ion dng khc nhau

D. trong tinh th kim lo i c nhi u ion dng kim lo i d n i n, d n nhi t khc nhau, s khc nhau c quy t

4. Ngm m t l niken trong m i dung d ch mu i sau y: MgSO4, NaCl, CuSO4, AlCl3, ZnCl2, Pb(NO3)2, AgNO3. Hy cho bi t mu i no c ph n ng v i Ni? Gi i thch v vi t PTHH?

60

5.

lm s ch m t m u th y ngn c l n t p ch t l k m, thi c, ch ng i ta khu y m u th y a. Hy gi i thch phng php lm s ch v vi t PTHH. b. N u b c c l n t p ch t l kim lo i ni trn, hy lm cch no Vi t phng trnh ha h c. lo i b c t p ch t?

ngn ny trong dung d ch HgSO4

6. Ha tan hon ton 20 gam h n h p Fe v Mg trong dung d ch HCl thu 1 gam kh H2. Khi c c n dung d ch thu c bao nhiu gam mu i khan. A. 54,5 (g) B. 55,5 (g) C. 56,5(g) D. 57,5 (g) 7. Ha tan hon ton 0,5 gam Fe v m t kim lo i ha tr II trong dung d ch HCl thu c 1,12 lt kh H2 kc. Kim lo i ha tr II l kim lo i no sau y. A. Mg B. Ca C. Zn D. Be 8. Cho 16,2 gam kim lo i M c ha tr n tc d ng v i 0,15 mol O2. Ch t r n thu c sau ph n ng em ha tan vo dung d ch HCl d th y thot ra 13,44 lt kh H2 kc. Kim lo i M l kim lo i no sau y? A. Fe B. Al C. Ca D. Mg 9. C 5 m u kim lo i l Mg, Al, Ba, Fe, Ag. N u ch dng thm dung d ch H2SO4 th c th nh n bi t c nh ng m u kim lo i no? A. Mg, Ba, Ag C. Mg, Ba, Al, Fe 10. Cho b t B. Mg, Ba, Al D. C 5 m u kim lo i ng vo dung d ch h n h p g m Fe(NO3)3 v AgNO3 sau ph n ng k t thc thu

c ch t r n A v dung d ch B. Vi t PTHH c a cc ph n ng x y ra. Cho bi t A, B g m nh ng ch t g? Bi t r ng: Tnh oxi ha: Ag+ > Fe3+ > Cu2+ > Fe2+ Tnh kh : Cu > Fe2+ > Ag Bi gi i 1. p n B 2. p n C 3. p n C 4. Niken c th ph n ng c v i cc dung d ch mu i sau y:

Ni + CuSO 4 NiSO 4 + Cu Ni + Pb( NO3 )2 Ni ( NO3 ) 2 + Pb Ni + 2 AgNO3 Ni ( NO3 ) 2 + 2 Ag

61

5. Khu y m u th y ngn trong dung d ch HgSO4 c cc ph n ng

HgSO4 + Zn ZnSO4 + Hg HgSO4 + Sn SnSO4 + Hg HgSO4 + Pb PbSO4 + HgNh v y cc t p ch t Zn, Sn, Pb b ha tan h t. L c l y thu th y ngn tinh khi t. N u b c c l n cc kim lo i ni trn cho h n h p vo dung d ch AgNO3. S c cc ph n ng x y ra:

Zn + 2 AgNO3 Zn( NO3 )2 + 2 Ag Sn + 2 AgNO3 Sn( NO3 ) 2 + 2 Ag Pb + 2 AgNO3 Pb( NO3 )2 + 2 Ag Khi cc kim lo i b ha tan h t trong dung d ch AgNO3 l c l y k t t a thu Ag tinh khi t 6. Fe + x Mg + y 2HCl 2HCl FeCl2 x MgCl2 y + + H2 x H2 y

G i x, y l n l t l s mol c a Fe v Mg trong h n h p S mol H2 l nH 2 =

1 = 0, 5(mol ) 2

56 x + 24 y = 20 Theo bi ra ta c h phng trnh x + y = 0,5Kh i l ng mu i khan l:

m = mFeCl2 + mMgCl2 = x(56 + 71) + y (24 + 71) m = 56 x + 24 y + 71( x + y ) m = 20 + 71.0,5 = 55,5( g )p n B 7. Fe x M + 2HCl + 2HCl FeCl2 x MCl2 + + H2 x H2

62

y

y

y

G i x, y l n l t l s mol c a Fe v Mg trong h n h p S mol H2 l nH 2 =

1,12 = 0, 05(mol ) 22, 4

56 x + My = 0,5(1) Theo bi ra ta c h phng trnh x + y = 0, 05(2)T (2) x = 0, 05 y Thay vo (1) ta c 56(0,05 y) +My = 0,5

2,8 56 y + My = 0,5 2,3 = 56 y My 2,3 y= 56 M ta c 0 0 y>0 56 M 2,3 y < 0, 05 < 0, 05 2,3 < 0, 05(56 M ) 56 M M < 10Trong cc kim lo i ha tr II ch c Be tha mn do M l Be p n l D 8.

n 2 M + O2 M 2On (1) 2Ch t r n sau ph n ng ha tan trong HCl th y c kh thot ra ch ng t c M d

M 2On + 2nHCl 2 MCln + nH 2O (2)

M + nHCl MCln +S mol H2 nH 2 =

n H 2 (3) 2

13, 44 = 0, 6(mol ) 22, 4 2 2.0,15 0, 6 .nO2 = = (mol ) 0,5n 0,5n n 1 1.0, 6 1, 2 .nH 2 = = (mol ) 0, 5n 0, 5n n

Theo phng trnh (1) nM = Theo phng trnh (3)

nM =

63

T ng s mol M l nM =

0, 6 1, 2 1,8 + = (mol ) n n n

M =

16, 2 = 9n Gi tr tha mn l n= 3, M= 27 M: Al 1,8 n

p n B 9. p n D 10. Tr ng h p I: AgNO3 d Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag R n A:Ag Dung d ch B: Cu(NO3)2, AgNO3 d, Fe(NO3)3 Tr ng h p II: Cu d Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag Cu +Fe(NO3)3 Cu(NO3)2 + Fe(NO3)2 R n A: Ag, Cu d Dung d ch B: Cu(NO3)2 v Fe(NO3)2 Bi 23: LUY N T P I U CH KIM LO I V S bi 1. B ng nh ng phng php ha h c no c th t dung d ch MgCl2? Vi t cc PTHH 2. Ngm m t v t b ng ng c kh i l ng 10gam trong 250 ml dung d ch AgNO3 4%. Khi l y v t ra th kh i l ng AgNO3 trong dung d ch gi m 17% a. Vi t phng trnh ha h c c a ph n ng v cho bi t vai tr c a cc ch t than gia ph n ng. b. Xc inh kh i l ng c a v t sau ph n ng. 3. kh hon ton 23,2 gam m t oxit kim lo i c n dng 8,96 lt H2 ( ktc). Kim lo i l: B. Cu C. Fe D. Cr A. Mg i u ch Ag t dung d ch AgNO3, i u ch Mg N MN KIM LO I

4. Cho 9,6 gam b t kim lo i M vo 400ml dung d ch HCl 1M, sau ph n ng k t thc thu c 5,376 (lt) H2 ( kc). Kim lo i M l kim lo i no sau y. A. Mg 5. B. Ca C. Fe D. Ba catot thu c 6 gam kim lo i v i n phn nng ch y mu i clorua c a kim lo i M.

anot c 3,36 lt kh ( kc) thot ra. Mu i Clorua l mu i Clorua c a kim lo i no sau y.

64

A. NaCl Bi gi i

B. KCl

C. BaCl2

D. CaCl2

1. Cc phng php i u ch Ag t AgNO3 l:

1 t 0C - Nhi t phn: AgNO3 Ag + NO2 + O2 2- Th y luy n: 2 AgNO3 + Cu Cu ( NO3 ) 2 + 2 Agdpdd - i n phn dung d ch: 4 AgNO3 + 2 H 2O 4 Ag + 4 HNO3 + O2

Phng php i u ch Mg t MgCl2 l: i n phn nng ch y MgCl2dpnc MgCl2 Mg + Cl2

2.

Cu + 2 AgNO3 Cu ( NO3 ) 2 + 2 Ag Phng trnh ion thu g n: Cu + 2 Ag + Cu 2 + + 2 Ag Cu: Ch t kh . Ag+ : Ch t oxi ha

Zn + 2 AgNO3 Zn( NO3 ) 2 + 2 Ag 0,005 0,01 0,01 (mol) S mol AgNO3 l nAgNO3 = 0,1.0,1 = 0, 01(mol ) Kh i l ng Ag mAg = 0, 01.108 = 1, 08( g ) Kh i l ng l k m tng: m = mAg mZn ( pu ) = 0, 01.108 0, 005.65 = 0, 755( g ) 3. G i cng th c c a oxit kim lo i l MxOy S mol H2 nH 2 = MxOy 1(mol)

8, 96 = 0, 4(mol ) 22, 4+t C y H2 xM + yH2O0

y (mol) 0,4 (mol)

23, 2 (mol) Mx + 16 yTa c t l

1 y Mx + 16 y y = = 23, 2 0, 4 23, 2 0, 4 Mx + 16 y

65

0, 4 Mx = 9, 6 y x 9, 6 24 = = y 0, 4 M M

x = 1 Gi tr tho mn M = 24; M : Mg y =1p n A 4. S mol H2 nH 2 =

5,376 = 0, 24(mol ) 22, 4

S mol HCl l nHCl = 0, 4.1 = 0, 4(mol ) 2M +2nHCl 2MCln + nH2 S mol HCl nHCl = 2.nH 2 = 2.0, 24 = 0, 48(mol ) . HCl ph n ng v a S mol M l nM =

2 2.0, 24 0, 48 .nH 2 = = (mol ) n n n

M=

n = 2 9, 6 = 20n M : Ca 0, 48 M = 40 n

p n B

n dpnc 5. MCln M + Cl2 2Kh anot l Cl2 . S mol Cl2 nCl2 =

3,36 = 0,15(mol ) 22, 4

S mol M l nM =

2 0,3 .nCl2 = (mol ) n n

M=

n = 2 6 = 20n M : Ca 0, 3 M = 40 n

Cng th c mu i CaCl2 p n D

66

Chng 6. KIM LO I KI M, KIM LO I KI M TH

V NHM

A. KI N TH C C N NH 1. Tnh ch t v t l. 1.1. C u hnh electron nguyn t . Na K Rb Kim lo i Li Cs 1 1 1 1 [He] 2s [Ne]3s [Ar]4s [Kr]5s ki m [Xe]6s1 Mg Sr Kim lo i Be Ca Ba [He]52s2 [Ne]3s2 [Kr]5s2 ki m th [Ar]4s2 [Xe]6s2 Nhm Al [Ne]3s23p1 2. Nng l ng ion ho(kJ/mol). I1 c a kim lo i ki m: Gi m n t Li(520) n Cs (376) I2 c a kim lo i ki m th : Gi m d n t Be(1,57) n Ba (0,89). 1.2 . Tnh ch t ha h c: 1. Tnh kh c a kim lo i ki m, kim lo i ki m th v nhm. Cn c vo c u hnh electron nguyn t , nng l ng ion ho, th i n c c chu n c a kim lo i ki m v kim lo i ki m th , ta rt ra: Kim lo i ki m v kim lo i ki m th u c tnh kh m nh, song kim lo i ki m c tnh kh m nh hn kim lo i ki m th . M Mn+ +ne Th d : Na, Ca kh n c, phi kim, axit. 2. Tnh ch t c a cc h p ch t kim lo i ki m v kim lo i ki m th . a. Hi roxit Hi roxit c a kim lo i ki m u l nh ng baz m nh v m nh hn hi roxit c a kim lo i ki m th . b. Mu i. - Hi rocacbonat c a kim lo i ki m v kim lo i ki m th c tnh l ng tnh l do ion HCO3: HCO3- + H+ H2O + CO2 HCO3-+ OH- CO32- +H2O - Cacbonat c tnh baz l do ion CO32- : CO32- + 2H+ CO2 + H2O c. i u ch Cc kim lo i ki m, kim lo i ki m th v nhm c i u ch b ng phng php i n phn, thu c kim lo i catot (c c -)

67

B.

BI V L I GI I

Bi 25: KIM LO I KI M V H P CH T C A KIM LO I KI M bi 1. C u hnh electron l p ngoi cng c a nguyn t kim lo i ki m l A. ns1 A. Ag 3. N ng A. 15,47% A. LiCl g kim lo i k t qu no sau y? B. 13,87% B. NaNO3 catot. Hy xc C. 14% C. KHCO3 D. 14,04%. D. KBr anot v 3,12 4. Trong cc mu i sau, mu i no d b nhi t phn: 5. i n phn mu i clorua kim lo i ki m nng ch y, thu c 0,896 lt kh ( ktc) nh cng th c phn t c a mu i kim lo i ki m. l y kh CO2 s c vo dung d ch 6. Cho 100 g CaCO3 tc d ng hon ton v i dung d ch HCl ch a 60 g NaOH. Tnh kh i l ng mu i natri thu c. B. ns2 B. Cu C. ns2np1 C. Na+ D. (n-1)dxnsy D. K+ 2. Cation M+ c c u hnh electron phn l p ngoi cng l 2s2p6. M+ l cation no sau y?

ph n trm c a dung d ch t o thnh khi ha tan 39 g kali kim lo i vo 362 g n c l

CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 + H 2O7. Nung 100 g h n h p g m Na2CO3 v NaHCO3 cho i, c 69 g ch t r n. Xc u. 8. Cho 3,1 g h n h p g m hai kim lo i ki m a) Xc hai chu k k ti p nhau trong b ng h th ng tu n ktc v dung d ch ki m. trung ha dung d ch ki m v kh i l ng hon tc d ng h t v i n c thu c 1,12 lt H2 b) Tnh th tch dung d ch HCl 2M c n dng h n h p mu i clorua thu c. Bi gi i 1. p n A 2. p n C 3. n khi kh i l ng c a h n h p khng nh thnh ph n % kh i l ng c a m i ch t trong h n h p ban

nh tn hai kim lo i v tnh thnh ph n % kh i l ng m i kim lo i.

K + H 2O KOH +

1 H2 2

68

S mol K nK =

39 = 1(mol ) 39

S mol KOH nKOH = nK = 1(mol ) Kh i l ng KOH l mKOH = 39.1 = 39( g ) S mol H2 nH 2 =

1 nK = 0,5(mol ) 2

Kh i l ng dung d ch l mdd = 39 + 362 0,5.2 = 400( g ) N ng p n C 4. p n C 5. Kh thot ra

C % KOH =

39 .100% = 14% 400

n dpnc MCl M + Cl2 2anot l Cl2. S mol Cl2 l nCl2 =

0,896 = 0, 04(mol ) 22, 4

S mol M l nM =

0, 08 (mol ) n

M=

3,12.n = 39n 0, 08

n = 1 M: K; Cng th c mu i KCl Gi tr tha mn: M = 396. CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 + H 2O S mol CaCO3 nCaCO3 =

100 = 1(mol ) 100

S mol CO2 nCO2 = nCaCO3 = 1( mol ) S mol NaOH L pt l

nNaOH =

60 = 1, 5(mol ) 40

k=

nNaOH 1,5 = = 1,5 nCO2 1NaOH NaHCO3

K=1,5 ph n ng t o hai mu i NaHCO3 v Na2CO3 CO2 +

69

x CO2 y +

x 2NaOH 2y

x Na2CO3 y + H2O

G i x, y l n l t l s mol NaHCO3 v Na2CO3 Theo bi ra ta c h

x + y = 1 x = 0,5 x + 2 y = 1,5 y = 0,5

Kh i l ng NaHCO3 m = 84 . 0,5 = 42 (g) Kh i l ng Na2CO3 m = 106 . 0,5 = 53 (g)t C 7. 2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 + H2O0

G i x, y l n l t l s Na2CO3 v NaHCO3

106 x + 84 y = 100 mNaHCO3 = 1.84 = 84( g ) Theo bi ra ta c h pt y =1 y mNa2CO3 = 100 84 = 16( g ) 106 x + 106. 2 = 69 Thnh ph n % theo kh i l ng cc ch t 8. G i cng th c chung cho hai kim lo i ki m l M S mol H2 l nH 2 = PTHH

%m NaHCO =3

%mNa2CO3

84 .100% = 84% 100 = 100% 84% = 16%

1,12 = 0, 05(mol ) 22, 4

1 M + HCl MCl + H 2 2

S mol M nM = 0,1(mol )

M=

Na 3,1 = 31 0,1 K

G i x, y l n l t l s mol c a Na v K trong h n h p.

23 x + 39 y = 3,1 x = 0, 05 Theo bi ra ta c h pt x + y = 0,1 y = 0, 05

23.0, 05 .100% = 37,1% 3,1 39.0, 05 % mK = .100% = 62, 9% 3,1 %mNa =

70

b. 2 M + 2 HCl 2 MCl + H 2 S mol HCl =0,1 (mol) Th tch dung d ch HCl VHCl =

0,1 = 0, 05(l ) = 50(ml ) 2

Kh i l ng mu i mMCl = 0,1.(31 + 35,5) = 6, 65( g )

71

Bi 26. KIM LO I KI M TH bi

V H P CH T C A KIM LO I KI M TH

1. X p cc kim lo i ki m th theo chi u tng d n i n tch h t nhn th: A. bn knh nguyn t gi m d n B. nng l ng ion ha gi m d n C. tnh kh gi m d n D. kh nng tc d ng v i n c gi m d n 2. Cho dung d ch Ca(OH)2 vo dung d ch Ca(HCO3)2 s A. c k t t a tr ng. B. c b t kh thot ra C. c k t t a tr ng v b t kh D. khng c hi n t ng g 3. Cho 2,84 g h n h p CaCO3 v MgCO3 tc d ng h t v i dung d ch HCl th y bay ra 672 ml kh CO2 ( ktc). Ph n trm kh i l ng c a hai mu i (CaCO3, MgCO3) trong h n h p l phng n no sau y? A. 35,2% v 64,8% C. 85,49% v 14,51% lo i l kim lo i no sau y? A.Be ( B. Mg C. Ca D. Ba 5. Cho 2,8 g CaO tc d ng v i m t l ng n c l y d thu c dung d ch A. S c 1,68 lt CO2 ktc) vo dung d ch A. a) Tnh kh i l ng k t t a thu c. b) Khi un nng dung d ch A th kh i l ng k t t a thu c t i a l bao nhiu? 6. Khi l y 14,25 g mu i clorua c a m t kim lo i ch c ha tr II v m t l ng mu i nitrat c a kim lo i c s mol b ng s mol mu i clorua th th y khc nhau 7,95 g. Xc lo i. 7.Ha tan 8,2 gam h n h p b t CaCO3 vo MgCO3 trong n c c n 2,016 lt CO2 ( ktc). Xc nh s gam m i mu i trong h n h p. 8. Trong m t c c n c c ch a 0,01 mol Na+, 0,02 mol Ca2+, 0,01 mol Mg2+, 0,05 mol HCO-3, 0,02 mol Cl- . N c trong c c thu c lo i no? nh tn kim B. 70,4% v 29,6% D. 17,6% v 82,4%

4. Cho 2 g kim lo i nhm IIA tc d ng h t v i dung d ch HCl t o ra 5,55g mu i clorua. Kim

72

A. N c c ng c tnh c ng t m th i. C. N c cng c tnh c ng ton ph n. 9. Vi t phng trnh ha h c cu ph n ng

B. N c c ng c tnh c ng vnh c u. C. N c m m.

gi i thch vi c dng Na3PO4

lm m m

n c c ng c tnh c ng ton ph n.Bi gi i 1. p n B 2. p n A 3.

p n B x y x y

CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + CO2 + H2O MgCO3 + 2 HCl MgCl2 + CO2 + H2O

S mol CO2 l nCO2 =

0, 672 = 0, 03(mol ) 22, 4

G i x, y l n l t l s mol CaCO3 v MgCO3 trong h n h p100 x + 84 y = 2,84 x = 0, 02 Theo bi ra ta c h pt x + y = 0, 03 y = 0, 01

% mCaCO3 = % mMgCO3 4. p n C

0, 02.100 .100% = 70, 42% 2,84 = 100% 70, 42 = 29,58%

G i M l kim lo i nhm II , s mol l x M x(mol) + 2HCl

MCl2 + x(mol)

H2

Mx = 2 x = 0, 05 Theo bi ra ta c h pt x( M + 71) = 5,55 M = 40; M : Ca

5. a. S mol CaO l nCaO = S mol CO2 l nCO2 = 2,8 = 0, 05(mol ) 56

1, 68 = 0, 075(mol ) 22, 4

73

CaO 0,05(mol) CO2 0,05(mol)

+ +

H2O Ca(OH)2 0,05(mol) Ca(OH)2 0,05(mol)

CaCO30,05(mol)

+

H2 O

CO2 d 0,075 0,05 = 0,025(mol) CaCO3 t o thnh 0,05(mol) b ha tan 0,025 (mol) CO2 0,025(mol) + CaCO3 + H2O Ca(HCO3)2 0,025(mol) 0,025 (mol)

S mol CaCO3 cn l i 0,05 0,025 =0,025(mol) Kh i l ng CaCO3 l m = 0,025 .100 = 2,5 (g) b. Khi un nng dung d ch A Ca(HCO3)2 0,025 (mol) 6. G i kim lo i c n tm l M, c ha tr l n Cng th c mu i clorua l MCln Cng th c mu i nitrat l M(NO3)n. C s mol l x Theo bi ra ta c h pt x( M + 71) = 14, 25 x( M + 124) x( M + 71) = 7,95 x = 0,15 M : Mg M = 24 t 0C

CaCO3 + CO2 + H2O 0,025(mol)

Kh i l ng k t t a t i a thu c l m = (0,025 +0,025).100 = 5(g)

7. G i x, y l n l t l s mol CaCO3 v MgCO3 trong h n h p S mol CO2 nCO2 = CaCO3 x MgCO3 + + CO2 x CO2 + H2O Mg(HCO3)2 2, 016 = 0, 09(mol ) 22, 4 + H2O Ca(HCO3)2

74

y

y

100 x + 84 y = 8, 2 x = 0, 04 Theo bi ra ta c h pt x + y = 0, 09 y = 0, 05

mCaCO3 = 0, 04.100 = 4( g ) mMgCO3 = 0, 05.84 = 4, 2( g ) 8. p n C 9. 2Na3PO4 + 3Ca(HCO3)2 Ca3(PO4)2 + 6NaHCO3 2Na3PO4 + 3MgCl2 Mg3(PO4)2 + 6 NaCl

Bi 27.NHM V H P CH T C A NHM bi 1. Vi t phng trnh ha h c c a cc ph n ng th c hi n dy chuy n i sau:(1) (2) (3) (4) (5) (6) Al AlCl3 Al(OH)3 NaAlO2 Al(OH)3 Al2O3

Al 2. C hai l khng ghi nhn no khc, lm th no 3. Hy ch n cu ng . A. Nhm l m t kim lo i l ng tnh. B. Al(OH)3 l m t baz l ng tnh. C. Al2O3 l oxit l ng tnh. D. Al(OH)3 l m t hy roxit l ng tnh. 4. Trong nh ng ch t sau, ch t no khng c tnh ch t l ng tnh? A. Al(OH)3 B. Al2O3 C. ZnSO4 D. NaHCO3 5. Cho m t l ng h n h p Mg-Al tc d ng v i dung d ch HCl d thu c 8,96 lt H2. M t khc cho l ng h n h p nh trn tc d ng v i dung d ch NaOH d th thu c 6,72 lit H2. Cc th tch kh u o ktc. Tnh kh i l ng c a m i kim lo i c trong l ng h n h p dng. ng dung d ch AlCl3 v dung d ch NaOH. Khng dng thm ch t nh n bi t m i ch t?

75

6. Cho 100 ml dung d ch AlCl3 1M tc d ng v i 200 ml dung d ch NaOH. K t t a t o thnh c lm kh v nung NaOH ban u. n kh i l ng khng i cn n ng 2,55g. Tnh n ng dung d ch

7. C 4 m u b t kim lo i l Na, Al, Ca, Fe. Ch dng n c lm thu c th th s kim lo i c th phn bi t c l bao nhiu? A. 1 8. B. 2 C. 3 D.4 9,65 A trong th i gian 3000 giy, thu D. 90%. i n phn Al2O3 nng ch y v i dng i n c ng B.70% C. 80%

c 2,16 g Al. Hi u su t c a ph n ng l bao nhiu? A. 60% Bi gi i 1.

(1).2 Al + 6 HCl 2 AlCl3 + 3H 2 (2). AlCl3 + 3NH 3 + 3H 2O Al (OH )3 + 3 NH 4Cl (3). Al (OH )3 + NaOH Na[Al(OH)4 ] (4).Na[Al (OH ) 4 ] + CO2 NaHCO3 + Al (OH )3t (5).2 Al (OH )3 Al2O3 + 3H 2O dpnc (6).2 Al2O3 4 Al + 3O2 0

2. Cho hai l l n l t tc d ng v i nhau: Cho l 1 vo l 2 n u xu t hi n k t t a m k t t a tan ngay th l 1 l AlCl3 v l 2 l NaOH AlCl3 + 3NaOH 3NaCl + Al(OH)3 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4] + 2H2O N u cho l 1 vo l 2 m c k t t a sau m t th i gian k t t a m i tan th l 1 l NaOH v l 2 l AlCl3 3.. p n D 4. p n C 5. PTHH Mg + 2HCl MgCl2 + H2 (1) x (mol) x (mol) 2Al +6HCl 2AlCl3 + 3H2 (2) y(mol)

3y (mol ) 2

2Al + 2NaOH + 6H2O 2Na[Al(OH)4] + 3H2 (3)

76

y(mol)

3y (mol ) 2

G i x, y l n l t l s mol Mg v Al trong h n h p S mol H2

n H2 (1,2 ) = n H2 (3)

8,96 = 0, 4(mol ) 22, 4 6, 72 = = 0,3(mol ) 22, 4

3 x + 2 y = 0, 4 x = 0,1 Theo bi ra ta c h pt y = 0, 2 3 y = 0, 3 2

mMg = 24.0,1 = 2, 4( g ) mAl = 27.0, 2 = 5, 4( g )6. S mol AlCl3 l nAlCl3 = 0,1.1 = 0,1(mol ) S mol Al2O3 nAl2O3 = AlCl3 0,1(mol) Al(OH)3 + 0,05(mol)0

2,55 = 0, 025(mol ) 102Al(OH)3 + 3NaCl (1) 0,1(mol)

+

3NaOH 3.0,1 (mol) 0,05(mol)

NaOH Na[Al(OH)4] + 2H2O (2)

t C 2Al(OH)3 Al2O3 + H2O (3)

0,05(mol

0,025 (mol)

Theo pt (3) ta th y s mol Al(OH)3 cn l i l 0,05 (mol) Nh v y c 0,1 -0,05 =0,05 (mol) Al(OH)3 b ha tan T (1) v (2) s mol NaOH = 3.0,1 +0,05 = 0,35 (mol) N ng 7. 8. mol/l

CM ( NaOH ) =

0,35 = 1, 75M 0, 2Faraday kh i l ng nhm thu c l

p n D Theo nh lu t

mAl =

AIt 27.9, 65.3000 = = 2, 7( g ) 96500n 96500.3

77

Hi u su t l H = p n C

2,16 .100% = 80% 2, 7

Bi 28: LUY N T P TNH CH T C A KIM LO I KI M, KIM LO I KI M TH H P CH T C A CHNG bi

V

1. Cho 3,04 gam h n h p NaOH v KOH tc d ng v i dung d ch axit HCl thu c 4,15 gam h n h p mu i clorua. Kh i l ng hidroxit trong h n h p l A. 1,17 g v 2,98 g C. 1,12 g v 1,92 g c l; A. 10 g A. NaCl B. 15 g B. H2SO4 C. 20 g C. Na2CO3 D. HCl l y CO2 r i em s c vo dung d ch c D. 25g 3. Ch t no sau y c th dng lm m m n c c ng c tnh vnh c u 4. C 28,1 gam h n h p g m MgCO3 v BaCO3 trong MgCO3 chi m a% v kh i l ng. Cho h n h p trn tc d ng h t v i dung d ch axit HCl ch a 0,2 mol Ca(OH)2 c k t t a B. Tnh a 5. Cch no sau y c th A. B. i u ch i n phn dung d ch c mng ngn. i n phn CaCl2 nng ch y. kh oxit CaO nhi t cao. y Ca ra kh i dung d ch CaCl2. c kim lo i Ca? k t t a B thu c l l n nh t. B. 1,12 g v 1,6 g D. 0,8 g v 2,24 g

2. S c 6,72 lt kh CO2 ( kc) vo dung d ch c ch a 0,25 mol Ca(OH)2. Kh i l ng k t t a thu

C. Dng Al D. Dng Ba

6. S c a mol kh CO2 vo dung d ch Ca(OH)2 thu 3 gam k t t a. L c tc k t t a r i un nng n c l c l i thu thm 2 gam k t t a n a. Gi tri c a a l: A. 0,05 mol Bi gi i 1. p n D NaOH + HCl NaCl + H2O x(mol) y(mol) x(mol) y(mol) KOH + HCl KCl + H2O B. 0,06 mol C. 0,07 mol D. 0,08 mol

78

G i x, y l n l t l s mol NaOH v KOH

40 x + 56 y = 3, 04 x = 0, 02 Theo bi ra ta c h pt 58, 5 x + 74,5 y = 4,15 y = 0, 04

mNaOH = 0, 02.40 = 0,8( g ) mKOH = 0, 04.56 = 2, 24( g )2. p n C S mol CO2 l nCO2 = CO2 0,25 (mol) X y ra ph n ng CO2 0,05(mol) + CaCO3 + 0,05(mol) H2O Ca(HCO3)2 +

6, 72 = 0, 3(mol ) 22, 4Ca(OH)2 0,25(mol) CaCO3 + H2O 0,25 (mol)

CO2 d sau ph n ng l 0,3-0,25 =0,05 (mol)

Nh v y CaCO3 b ha tan 0,25 0,05 = 0,2 (mol) Kh i l ng k t t a thu c l m = 0,2 .100 = 20 (g) 3. p n C 4. MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 + H2O x BaCO3 + 2HCl y CO2 (x + y) + Ca(OH)2 (x+y) x BaCl2 + CO2 + H2O y CaCO3 + H2O

G i x , y l n l t l s mol c a MgCO3 v BaCO3 trong 28,1 gam h n h p l ng k t t a CaCO3 thu c l l n nh t th s mol CO2 = s mol Ca(OH)2

x + y = 0, 2

79

84 x.100 =a 28,1 28,1a x= (1) 84.100 197 y.100 = (100 a) % mBaCO3 = 28,1 28,1.(100 a ) y= (2) 197.100 28,1a 28,1.(100 a ) (1), (2) + = 0, 2 84.100 197.100 a = 29,89% % mMgCO3 =5. p n B 6. S mol CaCO3 l nCaCO3 = CO2 0,03(mol) 2CO2 2. 0,02 (mol)0

3 = 0, 03(mol ) 100

+ Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,03(mol) + Ca(OH)2 Ca(HCO3)2 0,02 (mol)

t Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2 + H2O

0,02 (mol)

0,02 (mol)

S mol k t t a thm nCaCO3 =

2 = 0, 02(mol ) 100

T ng s mol CO2 = 0,03 + 2. 0,02 = 0,07 (mol) p n C

Bi 29. LUY N T P TNH CH T C A NHM V H P CH T C A NHM bi 1. Nhm b n trong mi tr ng khng kh v n c l do: A. nhm l kim lo i km ho t ng B. c mng Al2O3 b n v ng b o v C. c mng hidroxit Al(OH)3 b o v D. nhm c tnh th ng v i khng kh v n c

80

2. Nhm khng tan trong dung d ch no sau y? A. HCl B. H2SO4 C. NaHSO4 D. NH3 3.Cho 31,2 g h n h p b t Al v Al2O3 tc d ng v i dung d ch NaOH d thu c 13,44 lt H2 ktc. Kh i l ng m i ch t trong h n h p l p n no sau y: A. 16,2 g v 15 g C. 6,4 g v 24,8 g h c minh h a a. Al, Mg, Ca, Na b. Cc dung d ch NaCl, CaCl2, AlCl3 c. Cc ch t b t CaO, MgO, Al2O3 5. Vi t phng trnh ph n ng b. Cho t t dd NaOH gi i thch hi n t ng x y ra khi: n d vo dd AlCl3. a. Cho dd NH3 d vo dd AlCl3 c. Cho t t dd Al2(SO4)3 vo dd NaOH v ng c l i. d. S c t t kh CO2 vo dung d ch Na[Al(OH)4]. e. Cho t t n d dung d ch HCl vo dd Na[Al(OH)4]. u khng 6. H n h p X g m hai kim lo i K v Al c kh i l ng 10,5 g. Ha tan hon ton h n h p X trong n c c dung d ch A. Thm t t dung d ch HCl 1M vo dung d ch A: lc c k t t a, khi thm c 100ml dung d ch HCl 1M th b t s mol c a cc kim lo i trong X. Bi gi i 1. p n B 2. p n D 3. p n B 2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2 (1) Al2O3 + 2 NaOH + 3H2O 2Na[Al(OH)4] (2) S mol H2 l nH 2 = u c k t t a. Tnh thnh ph n % B. 10,8 g v 20,4 g D. 11,2 v 20 g

4.Ch dng m t ha ch t hy nh n bi t m i ch t trong cc dy sau y v vi t phng trnh ha

13, 44 = 0, 6(mol ) 22, 4

81

2 Theo pt (1) nAl = .nH 2 = 0, 4( mol ) 3Kh i l ng Al mAl = 0, 4.27 = 10,8( g ) Kh i l ng Al2O3 mAl2O3 = 31, 2 10,8 = 20, 4( g ) 4. a. Nh n bi t Al, Mg, Ca, Na - Cho n c vo 4 m u th , m u th tan trong n c l Na v Ca, hai m u th khng tan trong n c l Al v Mg 2Na +2 H2O 2NaOH + H2 Ca +2 H2O Ca(OH)2 + H2 - Hai dung d ch trn ta Ca(OH)2, kim lo i ban m t th i gian n u dung d ch no phn thnh hai l p l dung d ch u l Ca. Dung d ch ch trong su t l NaOH, kim lo i ban u l Na

- Hai kim lo i khng tan trong n c ta cho dung d ch NaOH vo, kim lo i no ph n ng c kh bay ra l Al, cn l i l Mg 2Al + 2NaOH + 6H2O 2Na[Al(OH)4] + 3H2 b. Nh n bi t cc dung d ch NaCl, CaCl2, AlCl3 Cho dung d ch NaOH vo 3 m u th , m u th no xu t hi n k t t a, sau k t t a tan ra l: AlCl3. M u th no dung d ch c v n c l CaCl2, m u th no dung d ch trong su t l NaCl

AlCl3 + 3 NaOH Al (OH )3 + 3 NaCl Al (OH )3 + NaOH NaAlO 2 + 2 H 2O CaCl2 + 2 NaOH 2 NaCl + Ca (OH ) 2c. Nh n bi t cc ch t b t CaO, MgO, Al2O3 Cho n c vo 3 m u th , m u th no tan trong n c l CaO, hai m u th khng tan trong n c l MgO v Al2O3 CaO + H2O Ca(OH)2 L y Ca(OH)2 Al2O3, cn l i l MgO Ca(OH)2 + Al2O3 + 3H2O Ca([Al(OH)4])2 5. Vi t phng trnh ph n ng gi i thch hi n t ng x y ra khi: a. Cho dd NH3 d vo dd AlCl3 Xu t hi n k t t a tr ng keo Al(OH)3 AlCl3 + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4Cl trn cho vo hai m u th khng tan trong n c. M u th no tan ra l

82

b. Cho t t dd NaOH Ban su t

n d vo dd AlCl3.

u xu t hi n k t t a tr ng keo Al(OH)3, sau k t t a tan ra dung d ch tr l i trong

3NaOH + AlCl3 Al(OH)3 + 3NaCl Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4] c. Cho t t dd Al2(SO4)3 vo dd NaOH v ng c l i. N u cho t t dung d ch Al2(SO4)3 vo dung d ch NaOH xu t hi n k t t a Al(OH)3, sau k t t a tan ngay. Ng c l i cho t t dung d ch NaOH vo dung d ch Al2(SO4)3 ban keo Al(OH)3, sau khi d NaOH th k t t a tan ra. Al2(SO4)3 + 6NaOH 3Na2SO4 + 2Al(OH)3 Al(OH)3 + NaOH Na[Al(OH)4] d. S c t t kh CO2 vo dung d ch Na[Al(OH)4]. Xu t hi n k t t a tr ng keo Al(OH)3 Na[Al(OH)4] + CO2 NaHCO3 + Al(OH)3 e. Cho t t Ban n d dung d ch HCl vo dd Na[Al(OH)4]. u xu t hi n k t t a tr ng keo c a Al(OH)3 sau khi HCl d th k t t a tan ra u s c k t t a tr ng

Na[Al(OH)4] + HCl NaCl + Al(OH)3 + H2O 3HCl + Al(OH)3 AlCl3 + 3H2O 6. 2K + 2H2O 2KOH + H2 (1) x(mol) y(mol) y(mol) HCl + KOH KCl + H2O (x-y) mol (x-y) mol Thm HCl vo dung d ch A lc sau pt (2) d, Al ph n ng h t G i x, y l n l t l mol K v Al ban S mol HCl nHCl