HPOTERM VE DONUK

HPOTERM

Tanm:

Vcut Scaklnn < 35Co olmas (95F)

Ciddi hipotermi:

Vcut scaklnn < 28Co olmas

MORTALTE

Eer iddetli travma ve hipotermi birliktelii

varsa lm oran %69dur.

Orta derecede hipotermide (< 32Co): mortalite %

0-10.

Altta yatan hastal olanlarda mortalite oran %

90 a kadar kabilir.

Alkol alm ile mortalite arasnda direkt

korelasyon yoktur.

HPOTERMYE ELM ARTTIRAN DURUMLAR

1. leri ya

2. Metabolik hastalklar Hipotirodizm

Diabet

Bbrek Yetmezlii

Hipoaldesteronizm

3. SSS Hastalklar Serebrovaskler hastalk

Dejeneratif hastalk

Kafa travmas

Parkinson Hastal

4. ok

AMI/KKY

Hemoraji

5. Malnutrisyon

6. lalar

SSS depresanlar

Alkol

7. Dermal Hastalklar

8. Paget hastal

9. nfeksiyonlar

10. Pankreatit

TRAVMA HASTALARINDA HPOTERM

Travma hastalarnda hipotermi olumusa, beklenenden daha fazla mortalite grlebilir.

Acil servise getirildikten sonraki birka dakika iinde hipotermi geliebilir.

Yara ve yankta kullanlan slak tampon uygulamas hipotermi riskini arttrabilir.

Hipoterminin ilk bulgusu kapiller kanama ve ani koaglopati eklinde olabilir.

Erken dnemde vcut ssnn deerlendirilmesi yeterli olmayabilir ve vcut merkezi (core) ssnn devaml lm gerekebilir .

Hipotermi, yaralanmalarn oluturduu ary maskeleyebilir.

ISI DERECESNE GRE TPK KLNK

BULGULAR

35 Co de ; Hafif konfzyon, letarji, titreme

34 Code ; Amnezi

32 Code ; Yar uyanklk, kas rijiditesi, midriazis

30 Code ;Bilin kayb, tendon reflex kayb, solunum

saysnn 10/dk. altna dmesi grlebilir.

HPOTERMDE GRLEBLEN KARDYAK

RTMLER

Vcut Iss (Co) Ritimler

33-36 Sins Taikardisi

32-35 Sins Bradikardisi

28-32 Atrial Fibrilasyon

Osborn J wave

HPOTERMDE LABORATUAR DEERLER

Arterial Kan Gazlar; % 30 asidoz,% 25 alkaloz

CBC; Hemokonsantrasyon, lkopeni, trombositopeni

Glukoz; Akut dnemde yksek;kronik ve subakut

dnemde dk olabilir.

Amilaz: %50sinde ykselme olduu rapor edilmitir.

PT/PTT; 35 derecenin altnda koagulopati sktr

Merkezi Vcut Iss lm Teknikleri

En iyi teknikler zefagial

Santral I.V. Kateter veya Swan-Ganz kateteri iinde s lme

cihaz (thermistor) kullanlarak

Timpanik yoldan

drar yolu vastasyla foley sondadan thermistor

Rektal; Yeniden stma srasnda zefagusun altnda kalan

blgeye yavaa ilerleyerek .

Hipotemi olgularnda dk seviyedeki slar lebilen

termometreleri kullanmak gereklidir (Oral ve rektal s

lmnde kullanlan standart cival termometreler

33-34Coye kadar lebilir).

HPOTERMK HASTALARA GENEL YAKLAIM

ABC ncelikli ; srekli oksijen ve gerekli durumda ventilasyon destei

Dk derecedeki slar lebilen termometre ile vcut ssnn belirlenmesi

Istma yntemlerine balamak

Rehidrate etmek. (Yallarda sv ressitasyonu srasnda dikkatli olunmaldr; CVP kontrolnde uygulama gerekebilir.

Foley / NG tp

Devaml merkezi vcut ss kontrol ve kardiak monitorizasyon

Beraberinde hastalk veya yaralanma varsa deerlendirmek ve tedavi etmek

Youn bakm nitesine yat iin dnlmeli.

HPOTERMNN DDET VE PROGNOZUNU

ETKLEYEN FAKTRLER

Vcut Iss (

HPOTERMDE YENDEN ISITMA

Istmada ama;

-Vcut scakln saatte 1 Co ve st olacak ekilde

ykseltmek

-Eer bu salanamazsa daha agressif stmaya ihtiya

duyulabilir veya ressite edilemez duruma gelir ve lr.

HPOTERMDE INTERNAL ISITMA

TEKNKLER

Yz maskesi ve endotrakeal tpden O2 (42Co)ile stma

IV Sv ile stma (42Co)

NG Tp Lavaj

Rektal Tp Lavaj

Periton Dializ kateteri ile lavaj

Toraks Tp le lavaj

Torakotomi/ Mediastinal lavaj

Kardiyopulmoner Bypass

Yz maskesi ile stma cihaz

EXTERNAL ISITMA TEKNKLER

Istma Battaniyeleri (Kafa Derisini rt)

evreyi Istmak (Oday veya Ambulans)

Hipo-Hipertermik battaniye (Su pompal)

Scak Sulu Kvet

Aksiller /uyluk blgesine scak kompres

YALNIZCA AKTF EXTERNAL ISITMA YNTEM

UYGULAMANIN SAKINCALARI

Merkezi vcut ss tekrar debilir (after drop)

Ventrikler Fibrilasyon

Periferik vazodilatasyon nedeniyle hipotansiyon

/kardiyovaskler kollaps geliebilir.

Periferal metabolizma art nedeniyle hipoksi ve asidoz

artar, fakat souk kalp bunu kompanse edemez

AFTERDROP FENOMEN

External stma baladktan sonra vcut ssnn dmesi

olarak tanmlanr.

External stma ile vazodilatasyonun uyarlmas ve souk

kann deri ve extremiteden vcut merkezine doru ant

oluturmas sonucu gelitii dnlmektedir.

Eskiden yaynlanm serilerde external stmann pasif

stmaya gre mortalitesinin fazla olmasnn nedeninin

afterdrop fenomeni olduu belirtilmitir.

Bu lmlerden bir ksmnn nedeni periferik

vazodilatasyona bal kollaps olabilir.

HPOTERMDE HASTANE DII BAKIM

Vcut i ss

HPOTERMDE HASTANE DII BAKIM

CPR uygulayn;

-Monitrde asistoli veya VF varsa

-Arrest ve hafif hipotermi varsa (32-35 Co)

**IV glukoz yada stick kan ekeri kontrol rutin olarak

yaplmal (+/- naloksan)

HPOTERMDE HASTANE NCES BAKIM

ALGORTMASI

Soua maruz kaldndan phelenilen uuru kapal hasta;

Spontan Solunum

Entbe etme;

maske ile

oksijen ver

EvetHayr

Entbasyon / ventilasyon Scak O2uygulama

I.V. Yol;kan ekeri

kontrol,

I.V.Naloksan dn

HPOTERMDE HASTANE NCES BAKIM ALGORTMASI

Kardiyak Monitr var m?

Evet

Sinus

bradikardisi

Atrial

Fibrilasyon

Junktional

ritm

Gs masajndan kann

Asistol

Ventrikler

fibrilasyon

Ggs masajna bala;defibrilasyon

Hayr

Vcut i ss >30 ise

s

HPOTERM

POTANSYEL KOMPLKASYONLAR

Vcut ss

HPOTERMDE STEROD KULLANIMI

Miksdem komas veya adrenal yetmezlik phesi

varsa IV Kortikosteroid (En azndan 100 mg

Hidrokortizon yada edeeri endikedir)

Baz yazarlar ciddi hipotermi ve egzersize bal

tkenme mevcutsa rutin kullanmn savunmaktadrlar.

Birok olguda zellikle de minr etkilenmesi olan

olgularda bariz bir faydas grlmemitir.

TRAVMA HASTALARININ HPOTERMDEN

KORUNMALARI

Travma ressitasyon odasnn stlmas

Acil servisin dier ksmlarnn ssnn ayr bir termostat ile

ayarlanmas

Oda iine giri klarn snrlandrlmas

Istma Lambalar

Istma Battaniyeleri

Hasta sedyeye alnmadan nce serilmeli

Tm vcut sv ve kanlarnn stlmas

Muayene edildikten sonra hastann bann rtlmesi

Vcut muayenesi bittikten sonra hastann rtl

tutulmas

HPOTERMYE MARUZ KALMADAN KAINMAK N

ALINMASI GEREKL GENEL NLEMLER

Yeterli kat giysi giyilmeli

Ban rtlmesine dikkat edilmeli

Alkol ve sedatiflerden kanlmal

Rzgara maruz kalma snrlandrlmal

Sv alm temin edilmeli

Islak giysiler derhal karlmal

Islak kalma kanlmaz ise slak iken bile yaltm yzeyi salayan ynl giysiler kullanlmal

Souk suya dalmsa; grup iine alarak ve H.E.L.P. postrne getirerek hayatta kalm sresi uzatlmaya allmaldr.

-10 CODA HAYATTA KALMA ZAMANLARI

Durumu Canl Kalma Saati

Can yelei yok iken;

Suda boulma 1.5

Suda yrme 2.0

Can yelei ile;

Yzme 2.0

Hareketsiz Kalma 2.7

H.E.L.P. 4.0

Toplu duru 4.0

DONUK (FROSTBTE)

Dondurucu souk yaralanmas=Donuk

Dondurucu olmayan souk yaralanmalar;

-Siper aya: Islak soua 1-2 gn boyunca maruz

kalma nedeniyle oluur, parsiyel kalnlkta yanklar

oluur, derin yanklar nadirdir.

SOUK SIZISI (FROSTNP)

Soua maruz kalma sonucu grlen geici ilk klinik

yanttr

Souun aniden kesilmesini takiben deri soyulmu ve

hissiz hale gelir.

Yeniden stma ile hzlca tedavi edilirse donua

dnmez.

DONUK: K TP

Yzeyel; deri souk, soluk, gri, kansz fakat yzeyin alt

esnek ve yumuaktr

Derin doku; tahta ya da ta gibidir.

Bunlarn tans ancak zlme gereklemeden nce

konulabilir.

YZEYEL DONUK

24 saat iinde geni temiz bller oluur

2-7 gn sonra deri kararr demarkasyon (kuru gangren

oluur)

Birka ay sonra soyulma sonucu yeni sensitif deri aa

kar

DERN DONUK

Kas ,kemik ve tendon nekrozunu ierir

Distal ksmlar stma sonras souk ve siyanotik kalr

Rabdomiyoliz riski artar

DONUK: KLNK GRNM

Birinci derece; Eritem,sarms plaklar

kinci derece; Berrak ya da st renginde sv ile ileri dolu

deri veziklleri

nc derece; Kanl sv ile dolu vezikller

Drdnc derece; Dermisi aan zedelenmeler; derin

yaplarda hasar ve fonksiyon bozukluu

DONUK: TEDAV

42 Code hzl stma (Yeniden donma geliebilmesi olas ise olay yerinde stma veya zme yapmayn)

-Narkotikler

-Tetanoz proflaksisi

-2. derece yanklara topikal antibiyotik

-Ya gangren veya enfeksiyon gelimedike birka aya

kadar debridma