hiperosmolar non-ketotik durum - nihalhatipoglu.com · american diabetes association .diabetic care...
TRANSCRIPT
Hiperosmolar Non-ketotik Durum
Dr. Nihal HATİPOĞLU
Smith J. Pediatr Clin North Am. 2004;51:1679–1695
– kardiyovasküler hastalık
– kanser
– erken ölüm
– tip 2 diyebetes mellitusu
çocukluk çağı obezitesi
American Diabetes Association .Pediatrcs. 1999;105:671–680. Ludwig D, JAMA. 2001;286:1427–1430.
• T2DM insidansı son 20 yıldır 10 kat arttı.
• Pediatrik diyabet
kliniklerinde görülen
çocukların neredeyse
yarısı T2DM…
∗ ∗ ∗
∗ ∗
∗ ∗
American Diabetes Association .Diabetic Care 2000;23:381-9. Ludwig D, JAMA. 2001;286:1427–1430.
T2DM’lu çocuklarda tanı anında
%25 DKA ile akut
dekompanzasyon
hiperosmolar nonketotik
durum daha çok erişkin ve
yaşlılarda...
• HND klasik triadı
hiperglisemi
hiperosmolarite
Ketozis olmaması/minimal olması
nadir görülen
dispne ve nefeste aseton kokusunun olmadığı
idrarda ketonun olmadığı
başlıca klinik bulgunun şok olduğu
başvurudan önce diabet semptomlarına sahip
yaşlı insanlardan söz etmiştir… Dreschfeld J. Br Med J 1886;2: 358-63.
Sament S, South Afr Med J 1957;31:893-4.
32 yaşında normal kiloda bir vaka erkek
tipik sendroma gerçek koma eşlik etmiyor
hafif orta ketoasidozis var
bilinç durumun değişebilir…
2001’de T2DM’a sekonder görülen ilk çocuk;
– 11 yaşında, otistik, morbid obez ve akantoz ve astımı olan bir erkekdi...
De Vaan GAM, Maandschr Kindergeneeskd 1966;34:279-83. Pettigrew DC, Pediatr Rev 2001;22:169-73.
çocuklarda ilk 1966’da bildirildi…
eşanlamlı kullanımlar
hiperosmolar nonketotik koma hiperglisemik hiperosmolar koma hiperosmolar hiperglisemik sendrom diabetik hiperosmolar durum hiperosmolar non-asidotik kontrolsüz diabet diabetik hiperosmolar durum hiperglisemik hyperosmolar nonketotik
sendrom/ koma nonketotik hipertonisite
eşanlamlı kullanımlar
hiperosmolar nonketotik koma hiperglisemik hiperosmolar koma hiperglisemik hyperosmolar nonketotik
sendrom/ koma
koma tablosu ile gelen vaka sayısı <%10
komanın varlığı ya da yokluğu hastalığın şiddeti
hakkında fikir vermiyor…
8 yılda 71 vaka (pediatrik T2DM vakalarında ↑)
Rosenbloom AL. J Pediatr. 2010;156:180-4.
2001
1966
ilk HND’un bildirildiği tarihten sonraki 35 yıl
içinde 26 pediatrik vaka... 2008
Lober D, Med Clin North Am 1995;79:39-52. Kitabchi AE, Diabetes Care 2001;24:131-153.
Fourtner SH, Proc Endocr Sos 85th Annual Meeting; Philadelphia, 2003
HND sıklığı
yetişkinler;
17.5/100 000
tüm yetişkin ve çocuk
hiperglisemik acillerinin %5-15’i
T2DM’lu
çocukların
∼ %4.2’si
epidemyolojik özellikleri
Rosenbloom AL. J Pediatr. 2010;156:180-4.
1966-2000 2001-2008
sayı 26 71
Cinsiyet %54 erkek %77 erkek
Obezite 0/26 53/71
Irk/etnisite 3/3 beyaz %70:arfikan amerikan,
%18: beyaz, %12 diğer
Ailede DM (+) 4/7 47 (1 tip 1)/55
Önceden mevcut
MR/diğer sorunlar
6/26 MR (4/6 Down
send), 1 kistik fibroz
Retarde/pisişik (n=13),
prednisolon (n=3), kistik
fibroz /n=1), MS (n=3),
hipersomatotropizm (n=1)
Önceden DM (+) 1/26 0/71
patofizyoloji
Gonzalez-Campoy JM, Postgrad Med 1996;99:143-52.
patofizyoloji
dekompanze diabet spektrumu
HND
DKA
öglisemik DKA
Gonzalez-Campoy JM, Postgrad Med 1996;99:143-52.
patofizyoloji
başlangıç zamanı
insulin, karşıt düzenleyici hormonların oranı
dehidratasyonun derecesi
ketozisin şiddeti…
bu spektrumun hangi ucunda olunacağını;
Singhi SC. Pediatr Crit Care Med. 2005;6:86–87.
• NHD’den sorumlu olay;
insulinin;
• yetersiz oluşu (endojen/ekzojen)
ya da
• insulin direncinde artış sonucu insulin
aktivitesinin azalması…
insulin direncinin nedenleri
Obezite; (en sık)
Karşıt düzenleyici hormonları
artıran durumlar…
tetikleyici faktörler
Enfeksiyonlar: Pnömoni, üriner sistem enfeksiyonları, sepsis
Hiperalimentasyon: TPN, enteral beslenme
Endokrin nedenler: Akromegali, Cushing sendromu, tirotoksikozis, diyabet…
Metabolik hastalıklar: Pankretatit, kalp hasatlığı, hipotermi, intestinal obstruksiyon, renal yetmezlik
Vasküler hastalıklar: serebrovasküler olay, mezenterik tromboz, myokard enfarktüsü, pulmoner emboli, tromboembolizm
alkol ve kokain kullanımı
travma
ilaçlar •diüretik; (K atanlar hipokalemiyle insulin sekresyonunu ↓ ) •kortikosteroid; (glukoneogenezi ↑, insuline antagonist) •β-blokerler •antiepileptikler ;fenitoin (insulin sekresyonunu bloke eder), •antihipertansifler;
diazoksit, kalsiyum kanal blokerleri… •L-asparaginaz •antipsikotikler •histamin reseptör blokerleri; simetidin •immun supresifler •lityum
yüksek kalori içerikli sıvı alınımı
Mc Donnell CM, Pediatric Diabetes, 2005;6:90-94.
McDonnell ve ark; 5 çocuk
fazla miktarda enerji ve spor içeceği
DKA ile aşırı hiperosmolarite ve
hipernatremi…
3’üne hemofiltrasyon
çocuklarda en sık neden; – uzun süreli stroid kullanımı – gastroenterit
Yang JY, Pediatr Nephrol 1995;9:621-2. Rother KI, Mayo Clin Proc 1995;70:62-5.
DKA’dan farkı
DKA ile karşılaştırıldığında; – kontregülatuar hormon düzeyleri daha
düşük… – insulin/glukagon oranı daha yüksek…
Umpierrez GE, Am J Med Sci 1996;311:225-33.
NHD’da ketoasidozisin olmaması;
iskelet kasına glukoz girişi için gerekli olan insulinin onda biri
lipolizisi inhibe etmek için yeterli…
Zierler KL, J Clin Invest. 1964;43:950–962.
vv
insulin
glukoz
ancak bazı olgularda insulin
düzeyleri DKA’da gözlenenden çok
farklı değil !...
başka mekanizmalar ?...
NHD’da ketoasidozisin olmaması;
adipoz dokudan serbest yağ asidi oluşmasını
engeller...
pankreasın glukoza insulin yanıtı inhibisyonu…
HİPEROSMOLARİTE
glukozüri
yeterli sıvı alımıyla
intravasküler volüm ve
GFR yeterli düzeyde
tutuldukça glukozun
oluşturacağı
hiperosmolariteye
karşı korunma…
KŞ >180 mg/dl
glukozun atılamaması
renal sıvı kaybı oral sıvı alımı tarafından kompanze edilemiyorsa
hipovolemi
dehidratasyon
renal perfüzyonda azalma
susama merkezinde bozukluk, suya ulaşmada sorun,
sedasyon-koma, bulantı-kusma, diyare
gluzkozun atılımı ile ilgili
renal eşik değerin arttığı renal hastalıklı
çocuklarda
renin-anjiotensin-aldosteron sistemi
Su > Na
hipernatremik dehidratasyon
aşırı hiperglisemi &
hiperosmolarite
mental durum değişikliği
hiperglisemi ve hiperosmolar anomaliler
kortizol ve katekolamin salınımını artırarak
serum glukozunu daha da artırır
klinik özellikleri
Cochran JB vaka serisi:
18 çocuk; – Yaş : 9- 21 yaş – %89 erkek – 16’sı Afrikan Amerikan…
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301. Cochran JB
belirgin semptomlar; – mental durumda bozulma (%88) – kusma (%78) – polidipsi (%33) – poliüri (%28) – karın ağrısı (%28) – kilo kaybı (%17) – baş ağrısı (%11)
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301. Cochran JB
%44 başvuruda gecikme
• hastaların en az %50’si; – başvurmadan önceki günlerde bir doktor
tarafından görülmüş ve migren baş ağrısı, gastrit, gastroenterit ve didpepsi/konstipasyon gibi tanılar almışlar…
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301. Morales A. J Pediatr 2004;144: 270-3.
• hastalardan hiç birinde tip 2DM tanısı yok…
öykü klasik semptomlar;
• kusma ve karın ağrısı (en fazla)
• poliüri, polidipsi, noktüri
(DKA’dan daha uzun süre..)
Morales A. J Pediatr 2004;144: 270-3
letarji
güçsüzlük
konfüzyon
baş dönmesi
davranış değişikliği…
Morales A. J Pediatr 2004;144: 270-3
öykü
Delaney MF. Endocrinol Metab Clin North Am 2000;29:683-705 Kitabchi AE. J Clin Endocrinol Metaab 2008;93:1541-52.
HND’da ketozis ∅
bulgular daha siliktir
tanı sıklıkla mental durum değişikliği gelişinceye
kadar gecikir…
18 hastadan; ikisi acile zayıf nabız ve solunumu durmuş şekilde… (entübasyon uygulanmış) 4 hastada belirgin şok bulguları 16 hastadan 14’ünde mental durum bozukluğu
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301. Cochran JB
muayene bulguları
obez bireylerde dehidratasyonun fark
edilmesi zor…
Matz R. Am Fam Physician 1999;60:1468-76. Delaney MF. Endocrinol Metab Clin North Am 2000;29:683-705 Kitabchi AE. J Clin Endocrinol Metaab 2008;93:1541-52.
hiperosmolar durumun hipertonisitesi intravasküler
volumu koruyarak dehidratasyonun klinik bulgularını maskeler…
dehidratasyonun değerlendirilmesi • hipovolemiyi kompanze etmek için
kardiak atım hızı artar… • volum kaybının devam etmesi ile
kompansatuar taşikardiye rağmen kardiak output düşer
• hipotansiyon…
muayene
belirgin laktik asidozisi olanlar dışında takipne
görülmez…
ketozis ∅ Kussmaul tipi
solunum ve nefeste aseton kokusu ∅
muayene
Delaney MF, Endocrin Metab Clin North Am 2000;29:683-705.
gastrik staz ve ileus DKA’dan nadir...
ancak hipertonisitenin induklediği gastroparezisden dolayı abdominal distansiyon
görülebilir... rehidratasyon sonrası hızla
düzelir…
muayene
ateş:
– başlangıçta düşük derecede görülebilir (terlemenin azalmasına bağlı)
– yüksek ateşte enfeksiyon !...
muayene
muayenede sıvı kaybı bulguları olmasına rağmen idrar çıkımında
azalma beklenirken artış …
özellikle mental durum değişikliği
olanlarda
HND !...
muayene
Munshi MN, Diabetes Care 1994;17:316-7.
mental durum değişikliği
tam açıklık koma
derecesi direkt olarak effektif serum
osmolaritesi ile ilişkili…
muayene
nörolojik bulgular
nöbetler hemianopsi afazi, parezi, pozitif babinski işareti myoklonik çekilmeler kas tonusu değişikliği, nistagmus göz kayması gastoparezi
Kitabchi A. 2001; Diabetes Care 2001;24:131-53
muayene
tanı kriterleri
plazma glukoz > 600 mg/dl
efektif serum osmolaritesi >320 mOsml/kg
belirgin ketozis ve asidosizin ∅
(pH >7.3, HCO3>15mEq/L, Pco2>15 mmol/L )
ketonüri ∅/+
tanı kriterleri
glukoz = 1579 mg/dl (807-2580),
Na =138 mmol/l (120-161)
düzeltilmiş Na = 161.4 mmol/l (140-177)
%77 = hipernatremi (>146 mmol/l)
Osmolarite = 379 mOsm/kg (330-410)
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301.
vaka serisinde laboratuar:
Cochran JB
%67’sinde CO2 > 15
İdrar keton testi =13 hastanın
10’unda (-/+)
elektrolit kaybı
ancak
osmotik diürezi süresi uzun olduğundan
elektrolit defisiti daha fazla…
Wachtel T, Arch Intern Med 1987;147:499-501.
Ketozis ∅
üriner katyon atılımını dengelemek için elektrolit
atımı gerekmez…
DKA’a göre elektrolit kaybı daha az…
elektrolit kaybı elektrolit HND DKA Su (ml/kg) 100-200 100 Sodyum (mEq/kg) 5-13 7-10 potasyum (mEq/kg) 5-15 3-5 Klor (mEq/kg) 3-7 3-5 Fosfat (mmol/kg) 1-2 1-1.5 Magnezyum (mEq/kg) 1-2 1-2 Kalsiyum (mmol/l) 2 1-2
Chiasson J, Can Med Assoc J 2003;168:859-66.
başvurudaki laboratuar değerleri
Ort (SD) NHK DKA
Serum sodyum (mEq/l) 149 (3.2) 134 (1)
Serum potasyum (mEq/l) 3.9 (0.2) 4.5 (0.13)
BUN (mg/dl) 61 (10.9) 32 (3.1)
Serum kreatinin (mg/dl) 1.4 (0.01) 1.1 (0.01)
American Diabetes Association. Diabetes Care 2004;27:S94-102. Chiasson J, Can Med Assoc J 2003;168:859-66.
düzeltilmiş Na =
100 ölçülen Na(mEq/l) +1.6x [(ölçülen glukozmg/dl)-100)] ]
serum glukoz ve Na arasındaki ilişki
nonlineer…
son derece yüksek hiperglisemik durumlarda
Hillier TA, Am J Med 1999;106:399-403.
Hillier ve ark.
her 100 mg/l
glukoz için 2.4 mEq/l Na
eklenmeli
düzeltilmiş Na
dehidratasyon durumunu daha kesin gösterir ve tedavinin monitorizasyonunda faydalı… eğer hipernatremi fazlaysa ;
su kaybı fazla ileri volüm kontraksiyonu …
Liamis G, Diabetes Metab 2000;26:403-5.
düzeltilmiş Na
serum osmolaritesi:
2 x Na (mEq/l) + glukoz (mg/dl) 18
hücre memb.’dan diffuzyon ile serbestçe geçebildiği için osmolariteyi etkilemez, dolayısıyla patogenezde önemi yoktur…
Bun (mg/dl) 2.8
+
Larber D, Med Clin North Am 1995;79:39-51.
efektif serum osmolaritesi:
2 x Na (mEq/l) + glukoz (mg/dl) 18
gerçek tonisteyi yansıtır…
Larber D, Med Clin North Am 1995;79:39-51.
– hastaların yarısında anyon gap hafif artmış olabilir…
– anyon gap >12; • laktik asidoz
• HND ile ilişkili olmayan diğer durumlar ?...
Kitabchi AE, Diabetes Care 2009;32:1335-43.
– albumin, amilaz, bilirubin, kalsiyum, t.protein, AST, ALT ve BUN artışı…
– psödohiponatremi...
kolesterol-TG ↑ olabilir…
bazı değerleri etkiler
hemoglobin ↑ olabilir başlangıçta normal;
rehidratasyondan sonra anemi !...
Venkatraman R, Indian Journal of Pediatrics, 2006;73:55-60.
başlangıçta; dehidratasyon,
↑katekolamin, glukokortikoid
lökositoz… (sepsis ?)
• kreatinin fosfokinaz • laktik dehidrogenaz
Venkatraman R, Indian Journal of Pediatrics, 2006;73:55-60.
rabdomyolizis !..
tedavi
• DKA tanı ve tedavi uzlaşısı var…tedavi
HND’da henüz fikir birliği yok…
tedavi
yoğun bakım üniteleri
ya da eşdeğeri
birimlerde deneyimli
ekip tarafından…
tedavi
tedavi takibi
saatlik glukoz, hidrasyon durumunu klinik olarak değerlendirilmesi
2-3 saatte elektrolitler, BUN, Cr, osmolarite, kreatinin kinaz, aldığı-çıkardığı dengesi
3-4 saatte kalsiyum, fosfor, magnezyum
sürekli kardiak monitorizasyon
tedavi
SAAT SAAT
Mental durum
VİTAL BULGULAR KAN GAZLARI
Ateş PH (venöz/arteryal)
Nabız PO2
Solunun hızı PCO2
tansiyon O2 sat.
BİYOKİMYASAL PARAMETRELER İNSULİN (Ü/st)
Serum glukoz İv
Serum keton Sc
İdrar ketonu im
Serum Na+(mEq/L) SIVI METABOLİTLERİ
Serum K+(mEq/L) %0.45 NaCI (ml)
Serum Cl- (mEq/L) %0.75 NaCI (ml)
Serum HC03 (mEq/L) %0.9 NaCI (ml)
Serum BUN (mg/dl) %5 Dextroz (ml)
Efektif osmolarite ÇIKARDIĞI
Anyon gap İdrar (ml)
DİĞER
Hasta adı: Tarih:
tedavi
tedavi yaklaşımı
Matz R, Am J Med 2000;108:180-1.
5- koruma
1- intravenöz rehidratasyon 2- intravenöz insulin 3- elektrolit replasmanı 4- presipite eden ya da eşlik eden
sorunlara yönelik yaklaşım
sıvı tedavisi
DKA %10
HND %15-20
total vücut sıvı kaybı sıvı tedavisi
başlangıç sıvı tedavisinde amaç;
– intravasküler ve ekstravasküler volüm
genişliğinin sağlanması
– renal perfüzyonun
düzeltilmesi…
sıvı tedavisi
ADA’nın önerisi
• erişkinlerde fazla sıvı… • çocuklarda beyin ödemi riski !...
American Diabetes Association. Diabetes Care 2004;27:s94-102. Zeitler P, J Pediatr. 2011;158:9-14
%0.9’luk NaCl; daha az miktarda kullanılmalı ilk 4 saatinde 50ml/kg’ı aşmamalı…
son yayınlarda; minimum 20ml/kg
sıvı tedavisi
eğer düzeltilmiş Na; > 145 mEq/l veya 135-145 mEq/l
0.45 lik NaCl…
< 135 mEq/l
%0.9 NaCl… ile devam edilir…
Matz R, Am J Med 2000;108:180-1.
sıvı tedavisi
Trence DL, Endocrin Metab Clin North Am 2001;30:817-31.
devam edilirse
– intravasküler volum genişler – osmolarite yavaş düşer – ancak hipernatremi ve aşırı sıvı yüklenmesi olabilir...
sıvı tedavisi
– ancak; ektrasellüler osmolarite ve
sodyumda daha hızlı düşme yapar…
Trence DL, Endocrin Metab Clin North Am 2001;30:817-31.
serbest sıvı kaybını yerine koyma
hipernatremiyi önlemek için…
sıvı tedavisi
Zeitler P, J Pediatr. 2011;158:9-14 .
– elektrolit ve glukoz konsantrasyonu – idrar çıkımı – klinik olarak hidrasyon durumu…
takipde sıvı seçimi;
sıvı tedavisi
• serum osmolarite düşme hızı;
saatlik 3mOsm/kg’dan
American Diabetes Association. Diabetes Care 2004;27:s94-102. Kronan K,Textbook of Emergency Medicine. 4th ed.2000
beyin ödemi riski için;
Na düşme hızı;
saatte 0.5mEq/L ‘den
• hipernatremik dehidratasyonda
fazla olmamalı…
sıvı tedavisi
Matz R. Am Fam Physician 1999;60:1468-76 Delaney MF, Endocrinol Metab Clin North Am 2000;29:683-705.
yeterli tedavi
glukoz konsantrasyonu hızlı ↓
tedavinin başlangıcındaki ilk saatler içinde
azalma;
75-100 mg/dl/st olmalı…
sıvı tedavisi
dehidratasyon durumu ve
renal perfüzyon tekrar
değerlendirilmeli...
Carlotti AP. Pediatr Diabetes 2009;10:522-3.
glukoz konsantrasyonunda yeterli azalma ∅
sıvı tedavisi
%5 dextroz
glukoz düzeyi;
sıvı tedavisi
• çocuklarda beyin ödemi gelişme riskinin
DKA ile benzer olduğu düşünülüyor…
American Diabetes Association. Diabetes Care 2001;24:S83-90.
sıvı replasmanı 48 saatte
yapılmalı
sıvı tedavisi
insulin tedavisi
hafif asidozis olmasına rağmen ketozis genellikle minimal… (hipoperfüzyona bağlı laktik asidozis)
dolayısıyla erken dönemde insulin
uygulanması gereksizdir ve ölüm riskini artırabilir…
Canarie MF, J Pediatr Endocrinol Metab 2007;20:1115-24.
insulin
Lorber D. Med Clin North Am 1995;79:39-52. Delaney MF, Endocrinol Metab Clin North Am 2000;29:683-705
↑ glukoz; vasküler alanda osmotik basınç ↑
belirgin dehidratasyonda kan volumunun sürdürülmesine katkı..
İnsulin yeterli sıvı replasmanı yapılmadan verilirse ; glukoz ve suyun ECA’dan ICA’a geçmesiyle vasküler kollaps, şok ve ölüme…
insulin
potasyumun, intraselüler alana kayarak
hızla azalır ve aritmiye neden olabilir.
İnsulin
K
HND’da K eksikliği sınırda
hızlı insulin;
insulin
• DKA’den farklı olarak insulin ketozisin düzeltilmesinde genellikle gerekli değil…
eğer glukoz düşüş hızı; • yetersiz (<50 mg/dl/st) veya • 100 mg/kg/st hızında asılı kalırsa…
insulin başlanmalıdır…
insulin
Matz R. Am Fam Physician 1999;60:1468-76.
glukoz azalması saatte 50-75mg/kg
olacak şekilde ayarlanmalı…
insulin tedavisi başlandığında
0.025-0.05 U/kg/st uygun...
DKA’dan daha az insulin gerekir
insulin
elektrolit replasmanı
eksiklik DKA olduğundan daha belirgin …
özellikle;
elektrolit tedavisi
potasyum tedavisi • normal aralıkta olsa bile
başlanmalı…
• insulin infuzyonundan
sonra daha yüksek
oranlar gerekebilir…
KCl KPO4
%50 %50
%25 %75
hipofosfatemiyi önler Cl yüklenmesini azaltır…
elektrolit tedavisi
HCO3 tedavisi – hipokalemi riskini artırdığı
– olası doku oksijen uptakini azaltıcı etkisi
– kullanımı için terapotik uygunluğun
olmaması nedeniyle kontrendikedir…
Kitabchi AE, J Clin Endocrinol Metab 2008;93:1541-52. Cochran JB, Am J Emerg Med 2006;24:297-301.
fosfat tedavisi
Knochel JP. Am J Med 1992; 92:455-7. Amanzadeh J, Nat Clin Pract Nephrol 2006;2:136-48. Winter RJ, Am J Med 1979;67:897-900.
DKA’dan çok daha fazla düşüktür… aşırı düşüklük rabdomyolize neden
olabilir..
magnezyum tedavisi
hipokalsemililerde ve ↓ Mg düzeylerinde
verilebilir…
• defisiti fazladır… • ancak;
tedavisinin faydalı olup-olmayacağı konusunda herhangi bir veri ∅
presipitan faktör yada eşlik eden duruma yönelik tedavi
erken sepsis bulgusu...
Gogos CA, Diabetologia 2001;44:1011-4.
ateş CRP IL-6
vitamin desteği • çocuğu katabolik olarak malnutre
durumdadırlar ve refeeding sendromu gelişme riski vardır...
B-kompleks vitamin, özellikle tiamin desteği
uygun olabilir
Matz R. Ellenberg and Rifkin's Diabetes mellitus. 1997:845-60.
komplikasyonlar
komplikasyonlar ya HND nın kendisinin
patofizyolojisine sekonder ya da
tedavinin sonucu olarak görülür.
komplikasyonlar
beyin ödemi • kronik hipertonisite;
– beyin hücrelerinde intraselüler osmolariteyi koruyan “idiogenic osmoller” üretilir…
Rosenbloom AL. J Pediatr Endocrinol Metab 2007;20:5-18. Goldman SL.Am J Dis Child 1979;133:181-3. Conley S. Pediatr Clin North Am 1990;37:365-72.
eliminasyon oranı serum osmolaritesindeki azalmadan yavaş…
persistan hipertonisiteye uzun süre maruz kalmış NHD’lu
çocuklarda beyin ödemi riski daha fazla olmalı…
serebral hipoperfüzyon sonrasında reperfüzyon beyin
ödemine neden olabilir...
ancak yayınlanan verilerde beyin ödemi görülme oranı
DKA’dan çok daha az…
komplikasyonlar
olası nedenler…
Lam TI, Diabetes 2005; 54:510 Glaser N. Curr Diab Rep 2001;1:41-6.
hipokapni
HND’da hipokapni ∅; serebral ödemin daha az olmasının
sebebi olabilir…
neden olduğu serebral vazokonstruksiyon DKA’daki
beyin ödeminden sorumlu
komplikasyonlar
çocuklarda; ↑ ↑ dehidratasyon, ↑ ↑ BUN serebral ödem riskinin artırır…
Glaser N, N Eng J Med 2001;344:264-9.
Glaser ve ark;
nörolojik bozulma tedavinin ort. 7. saat içinde görülmeyebilir...
başlangıç tedavisi bu
komplikasyonun insidansını artırır.
komplikasyonlar
• beyin görüntüleme çalışmaları yapılanların tümü normal olarak rapor edilmiş…
Morales AE. J Pediatr 2004; 144:270-3. Ahlsson F, Pediatr Crit Care Med 2004;5:89-92. Carchman RM,Pediatr Crit Care Med 2005;6:20-4.
buna karşılık;
• sadece bir tane HND’lu adolesanda anormal manyetik
görüntüleme sonucu ve tipik beyin ödemi bulgusu…
komplikasyonlar
Vernon DD, Pediatrics 1986;77:770-2.
şiddetli hiperglisemi ve hiperosmolaritesi olan (435 mosm/kg)
intrakranial basınç monitorizasyonu yapılan bir vakada sıvı resustasyonu boyunca İK. basınçta hiçbir artış görmemişler…
Vernon ve ark.;
komplikasyonlar
• 12 yaşında, kız • Kş: 2646 mg/dl • Osmolarite: 466 mosm/l • düzeltilmiş na:185 • BUN:77, Cr: 4.08 mg/dl
Murthy ve ark; ilk 3 saatte 3 lt SF
infuzyonu
yoğun bakımda ilk 12 saatte 100ml/kg
agresif sıvı… ilk 36 saatte toplam
20 lt SF… beyin ödemi görülmedi…
Murthy S, Int J Pediatr Endocrinol 2010; 2010:379063.
komplikasyonlar
Carchman ve ark; – 4 tane NHK bulguları ile başvuran çocuğa
farklı volumlerde tedavi verilmişler… (geleneksel sıvı tedavisi ve
ilk 5-10 saatte ∼ 1lt/st)
Carchman RM, Pediatr Crit Care Med. 2005 ;6:20-4.
hiçbirince serebral ödemin radyolojik
kanıtı ∅
komplikasyonlar
beyin ödemi gelişmesini önlemek
için çocuklara uygulanacak sıvı
tedavisi için daha kapsamlı
çalışmalara ihtiyaç var…
komplikasyonlar
trombozis • HND’da trombozis riski DKA’dan daha ↑
Gutierrez JA, Crit Care Med 2003;31:80-3. Keenan CR, J Thromb Haemost 2007;5:1185-90. Grant PJ, Thromb Res 1985;40:393-9.
hipertonisite; direkt endotelyal zedelenme ve doku tromboplastin salınımına…
dehidratasyonda artan vazopressin de kuagülasyon artışına neden olabilir…
düşük doz heparin;
– monitorizasyon için santral venöz kateter
gereken…
– 24-48 saatten fazla inmobilize olacak
çocuklar için düşünülmelidir.
Carroll P, Diabetologia 1985;24:305-6.
komplikasyonlar
rabdomyoliz • erken tanı için her 2-3 saate bir
kreatinin kinaz kontrolü…
Trump D, Postgrad Med J 1994;70:44-6. Gangopadhyay KK, J R Soc Med 2006;99:200. Watemberg N, J Child Neurol 2000;15:222-7.
• kompartman sendromu • akut böbrek yetmezliği • hiperkalemi • hipokalsemi • kardiak arrest….
• diyaliz (özellikle hemodiyaliz);
– rabdomyolizis ve renal yetmezlik için
erken dönemde düşünülebilir...
komplikasyonlar
Hollander A, Pediatrics. 2003;111:1447–1452.
Hollander ve ark;
maling hipertermi rabdomyoliz kardiyovasküler instabilite
6 adolesandan 4’ü
nedeniyle öldü…
komplikasyonlar
rabdomyoliz
• nedeni bilinmiyor. • doğuştan gelen bir metabolik bozuk ?
Hollander A, Pediatrics. 2003;111:1447–1452.
rabdomyoliz gelişen hastalarda glukojen ve yağ A. metabolizma bozuklukları tespit edilmiştir.
malign hipertermi
malign hipertermi duyarlılığını arttırır…
Wappler F, Intensive Care Med. 1996;22:809–812. Baur CP. Anesth Analg. 2000;90:200–205.
genelde insulin tedavisinden sonra görülür.. koruyucu solusyonunda bulunan
m-cresol 4-chloro-m-cresol
sonuçlar güvenilir değil ama
dantrolen kullanılabilir…
Wappler F, Intensive Care Med 1996;22:809-12.
komplikasyonlar
mortalite
mortalite oranı:
• yetişkinlerde: %15-20
• çocuklarda: %14 (%10-50)
(DKA’da %1.2-9)
Fourtner SH, Pediatr Diabetes 2005;6: 129-35 Maclsaac R, Int Med J 2002;32:379-85.
mortalite
– eşlik eden hastalıklar
– metabolik bozukluğun derecesi
– dehidratasyon
– tanının gecikmesi ve başlangıçtan
itibaren agresif tedavi yetersizliği
oranını yükseltir.
mortalite
Rosenbloom AL. J Pediatr. 2010;156:180-4.
15:renal yetmezlik 12: persistan hipotansiyon
8: hipertermi 8: rabdomyoliz 5 pankreatitis
11 terminal aritmi/arrest.
71 vakanın incelemesinde; oran: %37 nedenler; mulltiple organ yetmezliği (n=18) hipokalemi (n=3) pulmoner emboli (n=4) serebral ödem (n=1)
mortalite
morbidite Kalıcı diyabet; 1966-2001 yılları arasında; 19 vakadan 17’sinde (kistik fibrozisli biri hariç) tümü tip 1 DM 2001-2008 yılları arasında; 45 vakadan 25’ tip 2 DM (20 AA) 16’sı tip 1DM 1 tane kistik fibrozis ile ilişkili 4 bilinmeyen
Rosenbloom AL. J Pediatr. 2010;156:180-4.
öneri
• mental durum değişikliği gelişmeden önce tanısının konması
şüphenmeye bağlı...
• erken tanı ve tedavi yaşam kurtarıcı…
• obez adolesanlarda • baş ağrısı, güçsüzlük, karın ağrı, kusma… gibi nonspesifik bulgular varsa • ailede tip 2DM öyküsü (+) • muayenede akatozis nigrikans varsa…
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301.
mutlaka kan şekerine
bakılmalı…
öneri
Cochran JB, Am J Emerg Med. 2006;24:297-301.
öneri