het nieuwe samenspel - documentwereldgrafimediawereld.nl/files/het-nieuwe-samenspel-2007.pdf ·...

70
l version="1.0" encoding="UTF-8"?> xmlns="http://www.CIP4.org/JDFSchema_1_1" CommentURL="file:c:/mysql/data/myb70/brf/prb/ord/023/ 10.pdf" DescriptiveName="Brochure 'Cerm versie 52'" ID="ID_023810" Type="Product" Status="Ready" D="023810" Version="1.2" JobPartID="ID_023810" ProjectID="" RelatedJobID=""> omment Name="JobDescription">Oplage: 5.000 ex.; Versies: E 2.500 ex., F 2.500 ex.; Formaat: oten: 200 x 280 mm - open: 400 x 280 mm; Aan te leveren: U levert foutloze PDF bestanden (1 PDF per na.), De bestanden zijn door ons in impositie te plaatsen.; Proeven: 1 HP plotproef; Omschrijving: ag - 8 pagina's; Papier: Machinegestreken gesatineerd houtvrij Wit 200 gr; Bedrukking: Recto: Full ur, Verso: Full colour; Nabewerking: Rillen, Lamineren, vouwen; Omschrijving: Binnenwerk - 40 na's; Papier: Machinegestreken gesatineerd houtvrij Wit 90 gr; Bedrukking: Recto: zwart + 1 PMS r - 1 plaatwissel in 1 kleur, Verso: zwart + 1 PMS kleur - 1 plaatwissel in 1 kleur; Verpakking: akt in krimpfolie; Transport: 1 levering Nederland (616 kg)</Comment> odeInfo LastEnd="2004-11-08T00:00:00+01:00"> <EmployeeRef rRef="EMPCSR"/> </NodeInfo> ustomerInfo CustomerID="100002" CustomerJobName="Bestelbon31654613" omerOrderID="Bestelbon31654613"> <Contact ContactTypes="Administrator Customer"> <Address City="8870 Izegem" Country="Nederland«" CountryCode="NL" PostalCode="3404 VB" et="Istanbulstraat 2"/> <Company DescriptiveName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies" nizationName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies"/> <Person FamilyName="Van Hoorn" tName="Richard" > <JobTitle=" Het nieuwe Samenspel JD F-JMF transformatie van klassieke naar genetwerkte drukkerij > ue date=" 31 oktober 2007 > <ComChannel ChannelType="Phone" Locator="030-6889679> <ComChannel ChannelType="Email" Locator="[email protected]"/> </Person> <ComChannel ChannelType="Phone" Locator="06-55962062"/> <ComChannel ChannelType="Fax" Locator=""/> <ComChannel ChannelType="Email" Locator="[email protected]"/> <ComChannel ChannelType="WWW" Locator="www.richardvanhoorn.nl"/> </Contact> <Contact ContactTypes="Delivery"> <Address City="8900 IjSSELSTEIN" Country="Nederland«" CountryCode="NL" PostalCode="3404 VB" et="Istanbulstraat 2"/> <Company DescriptiveName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies" OrganizationName="Richard van n, Onderzoek & Advies"/> <Person FamilyName="Van Hoorn" FirstName="Richard" JobTitle="consultant" NamePrefix="" Suffix=""/> <ComChannel ChannelType="Phone" Locator="030-6889679"/> <ComChannel ChannelType="Fax" Locator=""/> </Contact> </CustomerInfo> <AuditPool> <Created AgentName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies" AgentVersion="v6.1.52 (R0) F13" or="Richard van Hoorn" TimeStamp="2007-10-31T16:08:13+01:00"/> AuditPool> <ResourcePool> <BindingIntent ID="BII100002" Class="Intent" Status="Available" ingOrder="Collecting"> <BindingSide Actual="Left" Preferred="Left"/> <BindingType Actual="SaddleStitch" Preferred="SaddleStitch"/> </BindingIntent> <ColorPool DescriptiveName="Colors for the job" ID="ColorPool" Class="Parameter" Status="Available" ed="False"> <Color Name="Cyan"/> <Color Name="Magenta"/> <Color Name="Yellow"/> <Color Name="Black"/> <Color ColorBook="PANTONE" ColorBookEntry="192" MediaType="Uncoated" Name="PANTONE 192 U"/> </ColorPool> <ColorantControl DescriptiveName="Colors of the job" ID="ColorantControl" s="Parameter" Status="Available" Locked="False" PartIDKeys="SignatureName" PartUsage="Implicit"> <ColorantParams> <SeparationSpec Name="Cyan"/> <SeparationSpec Name="Magenta"/> <SeparationSpec Name="Yellow"/> <SeparationSpec Name="Black"/> </ColorantParams> <ColorPoolRef rRef="ColorPool"/> <ColorantControl SignatureName="SIG106117"> <ColorantParams> <SeparationSpec Name="Black"/> <SeparationSpec Name="PANTONE 192 U"/> </ColorantParams> </ColorantControl> <ColorantControl SignatureName="SIG106118"> <ColorantParams> <SeparationSpec Name="Black"/> <SeparationSpec Name="PANTONE 192 U"/>

Upload: others

Post on 24-Jun-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>

<JDF xmlns="http://www.CIP4.org/JDFSchema_1_1" CommentURL="file:c:/mysql/data/myb70/brf/prb/ord/023/

023810.pdf" DescriptiveName="Brochure 'Cerm versie 52'" ID="ID_023810" Type="Product" Status="Ready"

JobID="023810" Version="1.2" JobPartID="ID_023810" ProjectID="" RelatedJobID="">

<Comment Name="JobDescription">Oplage: 5.000 ex.; Versies: E 2.500 ex., F 2.500 ex.; Formaat:

Gesloten: 200 x 280 mm - open: 400 x 280 mm; Aan te leveren: U levert foutloze PDF bestanden (1 PDF per

pagina.), De bestanden zijn door ons in impositie te plaatsen.; Proeven: 1 HP plotproef; Omschrijving:

Omslag - 8 pagina's; Papier: Machinegestreken gesatineerd houtvrij Wit 200 gr; Bedrukking: Recto: Full

colour, Verso: Full colour; Nabewerking: Rillen, Lamineren, vouwen; Omschrijving: Binnenwerk - 40

pagina's; Papier: Machinegestreken gesatineerd houtvrij Wit 90 gr; Bedrukking: Recto: zwart + 1 PMS

kleur - 1 plaatwissel in 1 kleur, Verso: zwart + 1 PMS kleur - 1 plaatwissel in 1 kleur; Verpakking:

Verpakt in krimpfolie; Transport: 1 levering Nederland (616 kg)</Comment>

<NodeInfo LastEnd="2004-11-08T00:00:00+01:00"> <EmployeeRef rRef="EMPCSR"/> </NodeInfo>

<CustomerInfo CustomerID="100002" CustomerJobName="Bestelbon31654613"

CustomerOrderID="Bestelbon31654613"> <Contact ContactTypes="Administrator Customer">

<Address City="8870 Izegem" Country="Nederland«" CountryCode="NL" PostalCode="3404 VB"

Street="Istanbulstraat 2"/> <Company DescriptiveName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies"

OrganizationName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies"/> <Person FamilyName="Van Hoorn"

FirstName="Richard" >

<JobTitle=" Het nieuwe Samenspel JDF-JMF transformatie van klassieke naar genetwerkte drukkerij >

<issue date=" 31 oktober 2007 ><ComChannel ChannelType="Phone" Locator="030-6889679>

<ComChannel ChannelType="Email" Locator="[email protected]"/>

</Person>

<ComChannel ChannelType="Phone" Locator="06-55962062"/>

<ComChannel ChannelType="Fax" Locator=""/>

<ComChannel ChannelType="Email" Locator="[email protected]"/>

<ComChannel ChannelType="WWW" Locator="www.richardvanhoorn.nl"/>

</Contact> <Contact ContactTypes="Delivery">

<Address City="8900 IjSSELSTEIN" Country="Nederland«" CountryCode="NL" PostalCode="3404 VB"

Street="Istanbulstraat 2"/>

<Company DescriptiveName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies" OrganizationName="Richard van

Hoorn, Onderzoek & Advies"/>

<Person FamilyName="Van Hoorn" FirstName="Richard" JobTitle="consultant" NamePrefix=""

NameSuffix=""/>

<ComChannel ChannelType="Phone" Locator="030-6889679"/>

<ComChannel ChannelType="Fax" Locator=""/>

</Contact> </CustomerInfo> <AuditPool>

<Created AgentName="Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies" AgentVersion="v6.1.52 (R0) F13"

Author="Richard van Hoorn" TimeStamp="2007-10-31T16:08:13+01:00"/>

</AuditPool> <ResourcePool> <BindingIntent ID="BII100002" Class="Intent" Status="Available"

BindingOrder="Collecting">

<BindingSide Actual="Left" Preferred="Left"/>

<BindingType Actual="SaddleStitch" Preferred="SaddleStitch"/>

</BindingIntent>

<ColorPool DescriptiveName="Colors for the job" ID="ColorPool" Class="Parameter" Status="Available"

Locked="False">

<Color Name="Cyan"/>

<Color Name="Magenta"/>

<Color Name="Yellow"/>

<Color Name="Black"/>

<Color ColorBook="PANTONE" ColorBookEntry="192" MediaType="Uncoated" Name="PANTONE 192 U"/>

</ColorPool> <ColorantControl DescriptiveName="Colors of the job" ID="ColorantControl"

Class="Parameter" Status="Available" Locked="False" PartIDKeys="SignatureName" PartUsage="Implicit">

<ColorantParams>

<SeparationSpec Name="Cyan"/>

<SeparationSpec Name="Magenta"/>

<SeparationSpec Name="Yellow"/>

<SeparationSpec Name="Black"/>

</ColorantParams>

<ColorPoolRef rRef="ColorPool"/>

<ColorantControl SignatureName="SIG106117">

<ColorantParams>

<SeparationSpec Name="Black"/>

<SeparationSpec Name="PANTONE 192 U"/>

</ColorantParams> </ColorantControl>

<ColorantControl SignatureName="SIG106118">

<ColorantParams>

<SeparationSpec Name="Black"/>

<SeparationSpec Name="PANTONE 192 U"/>

- 2 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Inhoudsopgave

NIEUWE TIJDEN, NIEUWE KANSEN MET JDF ...................................................................................... - 3 -

1. VAN KLASSIEKE NAAR GENETWERKTE DRUKKERIJ ............................................................. - 6 -

COÖRDINATIE EN INFORMATIEOVERDRACHT .................................................................................................. - 7 - DE JDF-OPDRACHTBESCHRIJVING ................................................................................................................ - 11 - DE JDF/JMF-WORKFLOW ............................................................................................................................. - 15 -

2. VERKOOP EN VORMGEVING ......................................................................................................... - 17 -

HET JDF GRAFISCH BEDIJFSMODEL ............................................................................................................... - 19 - JDF KLANTTYPOLOGIEËN ............................................................................................................................. - 21 - GRAFISCH PROJECTMANAGEMENT ................................................................................................................ - 24 -

3. ORDERVOORBEREIDING EN INKOOP ......................................................................................... - 27 -

INKOOP VAN PAPIER ...................................................................................................................................... - 31 - WERK DOOR DERDEN .................................................................................................................................... - 32 - VAN ORDERMANAGER NAAR PROCESMANAGER ............................................................................................ - 34 -

4. PLANNING EN PRODUCTIE ............................................................................................................. - 35 -

GEAUTOMATISEERDE PLANNINGSSYSTEMEN ................................................................................................ - 37 - SCHAALVERGROTING .................................................................................................................................... - 40 - INTERNATIONALE OUTSOURCING .................................................................................................................. - 41 -

5. ADMINISTRATIE EN KWALITEITSBEHEERSING ..................................................................... - 43 -

FINANCIËLE PROCESBEHEERSING .................................................................................................................. - 44 - PROCESANALYSE EN UITVALMANAGEMENT .................................................................................................. - 46 - JDF KWALITEITSMANAGEMENT NIEUWE STIJL ............................................................................................. - 48 -

6. MANAGEMENTINFORMATIESYSTEMEN ................................................................................... - 50 -

BESCHIKBARE MANAGEMENTINFORMATIESYSTEMEN IN NEDERLAND .......................................................... - 51 - DE MARKT VOOR INFORMATIESYSTEMEN ...................................................................................................... - 55 -

7. DE TRANSFORMATIE........................................................................................................................ - 57 -

PROCESANALYSE, DE EERSTE STAP ............................................................................................................... - 58 - DE EIGEN MANAGEMENTVISIE OP JDF BEPALEN ........................................................................................... - 60 - DE BUSINESS CASE, WANNEER IN JDF INVESTEREN? ..................................................................................... - 61 - TECHNISCHE JDF/JMF-KOPPELINGEN REALISEREN ...................................................................................... - 66 - ORGANISATIESTRUCTUUR AANPASSEN ......................................................................................................... - 67 -

8. DE TOEKOMST .................................................................................................................................... - 68 -

DRUKFABRIEK OF MEDIABEDRIJF ? ............................................................................................................... - 68 - ARBEIDSMARKT ............................................................................................................................................ - 69 - WINNAARS EN VERLIEZERS ........................................................................................................................... - 70 -

© 30 oktober 2007, Drs. Richard van Hoorn, IJsselstein. Dit onderzoek is op eigen initiatief uitgevoerd en

geheel onafhankelijk tot stand gekomen. Het rapport mag uitsluitend na schriftelijke toestemming van Richard

van Hoorn, Onderzoek & Advies gereproduceerd of digitaal vastgelegd worden. Citeren met bronvermelding is

toegestaan.

- 3 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Nieuwe tijden, nieuwe kansen met JDF

Iedere innovatie in de grafische industrie is een kans voor succesvolle ondernemers, die daarmee een

voorsprong nemen. De toepassing van Job Definition Formats (JDF) is één van de spannendste

actuele innovaties in de grafische industrie. JDF is een taal, eigenlijk een verzameling afspraken, voor

grafische productieprocessen. Met JDF kan men grafische producten tot in de kleinste details

beschrijven, dus niet alleen de informatie die nu op de orderzak staat. Men kan deze ordergegevens

gebruiken om de productie automatisch op gang te brengen en te organiseren binnen de gekoppelde

workflow, nu is dat nog theorie, binnenkort praktijk. Onder de naam JMF (Job messaging formats) is

een verzameling afspraken gemaakt, waarmee grafische productieprocessen bestuurd worden.

Daarmee wordt digitale planning voor het eerst haalbaar. Met JMF komt informatie over de status

van orders real time, voor iedere betrokkene binnen en buiten de drukkerij beschikbaar. Wijzigingen

kunnen tot op het laatste moment uitgevoerd worden.

JDF/JMF zal effect hebben op de manier waarop we binnen de grafische industrie met elkaar

samenwerken. Het is een nieuwe, universele taal die door alle moderne machines in alle landen

begrepen wordt. Het komt in de plaats van de vaktaal die nu nog vooral gesproken wordt door

mensen. Ontwerpers, drukwerkinkopers, verkopers, ordermanagers, planners, productieleiders en

grafisch technici wisselen via orderzakken, e-mails, telefoontjes, digitale bestelmodules en

plansystemen orderinformatie uit. Dit kost veel tijd en door spraakverwarring ontstaan te veel fouten.

Deze informatieoverdracht binnen en buiten de drukkerij kan met JDF automatiseren. De indirecte

kosten van het bestellen en organiseren van drukwerkproducties dalen daarmee drastisch.

Drukkerijen, die dit als eerste voor elkaar krijgen, zullen het werk in de markt naar zich toe kunnen

trekken, concurrenten in vertwijfeling achterlatend.

JMF heeft ook gevolgen voor diegenen die professioneel met drukkerijen samenwerken. Als

ontwerpers de ordergegevens aan InDesign documenten koppelen en meesturen is het mogelijk om

te besparen op werkzaamheden zoals verkoop-, ordervoorbereiding en facturering. In een volgens de

principes van JDF ingerichte drukkerij zal de planner real time informatie hebben over de

productiestatus van de verschillende opdrachten. De informatie kan ook toegankelijk gemaakt

worden voor opdrachtgevers. Dit kunnen ook tussenpersonen of opdrachtgevers op zeer grote

afstand zijn: de klant aan de knoppen. Wie de juiste kennis in huis heeft, kan gemakkelijk werk in het

buitenland onder brengen. Zo ontstaat een nieuw samenspel tussen drukkerijen, opdrachtgevers en

- 4 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

leveranciers. Een samenspel met een andere rol voor verkopers, orderbegeleiders, planners en

drukwerkinkopers. Er ontstaan nieuwe beroepen zoals procesmanager en grafisch projectmanager.

JDF wordt nu al op steeds grotere schaal toegepast, vooral in Duitsland en België. Nederland loopt nog wat

achter. Steeds meer productie- en managementinformatiesystemen herkennen de standaard. De veranderingen

die de implementatie teweeg brengt, lijken op de veranderingen die door Enterprise Resource

Planningssystemen in andere bedrijfstakken zijn veroorzaakt. In feite is de grafische industrie een van de laatste

bedrijfstakken, waar deze bedrijfsprocessen geautomatiseerd worden. Bij het automatiseren van andere

bedrijfstakken zijn belangrijke lessen geleerd. De installatie van een Enterprise Resource Planningssysteem

(ERP) brengt grote investeringen en risico's met zich mee. Als het lukt, zijn de bedrijven zeer concurrerend.

Een mislukte automatiseringsslag kan een bedrijf echter de kop kosten. Een goede voorbereiding en de keuze

van het best passende managementinformatiesysteem is van groot belang. Een succesvolle JDF-implementatie

vergt meer dan een onderhandelingsrondje bij de diverse aanbieders van management informatiesystemen. Niet

alleen de workflow en het managementinformatiesysteem, maar de gehele bedrijfsorganisatie moet worden

aangepast.

Nu al bestaan er in Nederland misverstanden over JDF. Sommigen zien de nieuwe standaard ten onrechte als

een nieuwe technologie. Hoewel er veel techniek nodig is om JDF te ontwikkelen en te implementeren, is JDF

op de eerste plaats een taal of standaard, waarmee opdrachtgevers, planners, MIS-systemen en machines met

elkaar kunnen communiceren. Gestandaardiseerde communicatie, zonder tussenpersonen, taal- of fysieke

barrières. Een tweede misverstand is het idee dat JDF out of the box geïnstalleerd kan worden. JDF is geen

technologie, die je kunt kopen en installeren, zoals je dat doet bij een nieuwe drukpers of een nieuw

managementinformatiesysteem. JDF succesvol toepassen in een drukkerij is onmogelijk zonder ingrijpende

organisatorische aanpassingen. In veel gevallen zal de organisatieaanpassing verder gaan dan alleen de interne

organisatie van de drukkerij en moet men ook de samenwerking met opdrachtgevers en/of leveranciers

aanpassen.

Dit onderzoek helpt managers in de grafische industrie bij het opnieuw ontwerpen van hun organisatie met

behulp van JDF. Een dergelijk herontwerp van het bedrijf (business redesign) is altijd maatwerk. Elke drukkerij

is anders, heeft een eigen strategie en werkt voor andere marktsegmenten.

- 5 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Elk bedrijf heeft al bestaande productiemiddelen en -systemen en moet daarvan uitgaan. De

noodzakelijke organisatorische aanpassingen worden per bedrijf bepaald. Dit onderzoeksrapport

biedt hiervoor een theoretische leidraad. We introduceren hiervoor twee begrippen:

De klassieke drukkerij, dit is de drukkerij zoals die vandaag de dag is ingericht met twee

verschillende informatiestromen, een administratieve stroom en een technische workflow

De genetwerkte drukkerij, waarbij de administratieve en technische informatiestroom zijn

samengevoegd tot een geïntegreerd geheel. Dit is de drukkerij van de toekomst, na invoering van

JDF/JMF.

Dit rapport plaatst de JDF ontwikkeling in een organisatorische context. De onderzoeksvragen zijn:

Hoe is de genetwerkte drukkerij van de toekomst, na invoering van JDF georganiseerd?

Wat is het gevolg van de invoering van JDF voor organisatie en medewerkers van drukkerijen?

Hoe kunnen managers en medewerkers zich voorbereiden op de overgang naar JDF?

U krijgt hier geen overzicht van de laatste stand van zaken in de techniek. Een opsomming zou altijd

onvolledig zijn en gedateerd op het moment van verschijnen. In dit rapport volgen we de

transformatie van een klassieke drukkerij naar een genetwerkte drukkerij met behulp van JDF. Na een

inleiding in XML en JDF/JMF kijken we in vier hoofdstukken naar de organisatorische effecten bij

verkoop, orderbegeleiding, planning en kwaliteitsbeheersing. Vervolgens kijken we naar beschikbare

managementinformatiesystemen in Nederland, en het transformatieproces, waaronder de

investeringsanalyse. Een onderdeel daarvan is de business case, hiervan is een rekenmodel als bijlage

op de cd toegevoegd. De theoretische bespreking is geïllustreerd met een aantal fictieve dagen uit het

leven van een opdrachtgever en drie medewerkers in de genetwerkte drukkerij van 2012. Het rapport

sluit af met een toekomstvoorspelling. Een waarschuwing is hierbij op zijn plaats. In eerder

onderzoek heb ik achteruit gekeken en met behulp van statistische methoden conclusies getrokken

over de omstandigheden bij het doorstarten na faillissementen en de ontwikkeling van

bedrijfsmodellen bij het digitaal drukken. Deze onderzoeksresultaten zijn betrouwbaar en

wetenschappelijk controleerbaar. Dit onderzoek bevat toekomstvoorspellingen, die gebaseerd zijn op

de kracht van logica, veel (internationale) publicaties, gesprekken met MIS-leveranciers en

procesanalyses bij drukkerijen. De toekomst voorspellen blijft echter riskant. Nieuwe ontwikkelingen

kunnen de effecten van invoeren van JDF een andere wending geven, versnellen of vertragen. Zaken

kunnen mogelijkerwijs dus anders uitpakken dan hier beschreven is.

- 6 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

1. Van klassieke naar genetwerkte drukkerij

Drukkerijen zijn een van de meest flexibele productieomgevingen die er bestaan. Ieder grafisch

bedrijf is anders, iedere opdracht kan anders zijn en zelfs binnen één grafisch bedrijf zijn diverse

informatie- en workflows te onderscheiden. Meestal zijn de workflows per klant of product

verschillend ingericht. In de manier waarop drukkerijen vandaag georganiseerd zijn is echter wel een

grote gemene deler te zien. De klassieke drukkerijorganisatie gebruikt twee informatiesystemen.

Managementinformatiesysteem (MIS) met informatie over de orderstroom, van verkoop via

ordervoorbereiding tot facturering.

Workflowmanagementsysteem bedoeld voor sturing van de organisatie van de productie. In de

klassieke drukkerij zijn de beide informatiesystemen gescheiden.

De Klassieke drukkerij

Pro

du

ctie

Ad

min

istr

atie

Verkoop

Order

instructie

Vormgever

Productie

Ordervoorbereiding

Factuur

Administratie

Productie

database

MIS database

Afleveren

Pre press

Planning

Aflever

bon

PDF

Tijd

registratie

Figuur 1: de twee informatiestromen binnen de klassieke drukkerij

Elk systeem is ingericht om een informatiestroom af te handelen. Figuur 1 toont de twee

informatiestromen binnen de klassieke drukkerij. Er is een administratieve informatiestroom, die start

op het moment dat een order wordt gecalculeerd en binnen gehaald. De afdeling ordervoorbereiding

verwerkt de orderinformatie in het MIS. De output van dit systeem is een orderinstructie (orderzak),

die gebruikt wordt om de productie en planning te instrueren. De administratieve informatiestroom

- 7 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

eindigt met een factuur. De andere informatiestroom is de document- of productieworkflow. Deze

informatiestroom loopt via het workflowmanagementsysteem. Deze informatiestroom start met het

aangeleverde werkdocument, meestal een PDF-document of een open document van de grafisch

ontwerper. Op basis van de orderinstructie wordt dit document op inslag gezet en worden er proeven

gemaakt. Na akkoord worden er drukplaten gemaakt of wordt het document naar de digitale pers

gestuurd. Het workflowmanagementsysteem dient ook om digitale instellingen voor drukpersen en

afwerkingsapparatuur te maken. Om een productie mogelijk te maken, is in veel gevallen een papieren

informatiestroom nodig, in de vorm van een orderzak, plankaartjes en werkbonnen. Vanuit de

productie omgeving wordt informatie teruggekoppeld over de orderstatus voor de planning en

voortgangscontrole. Om een correcte factuur op te stellen is informatie uit de productie nodig. In de

klassieke drukkerij is er continue coördinatie en informatieoverdracht tussen de administratieve en

productieworkflow.

Coördinatie en informatieoverdracht

De coördinatie en informatieoverdracht tussen de administratieve informatiestroom en de

productieworkflow vindt binnen de klassieke drukkerij plaats via vier kanalen:

Verkoop, het verzamelen van informatie bij de intake van nieuwe orders, afgestemd op

aangeleverde documenten

Ordervoorbereiding, de vertaling van de order naar productie-informatie en de inkoop van

grondstoffen en werk door derden.

Planning, afstemming van orderinformatie op beschikbare productiecapaciteit

Facturering en kwaliteitsbeheersing, vertaling van productiegegevens naar het financiële systeem

van de drukkerij voor planning, control en procesverbetering.

Administratieve informatiestroom

Productie workflow

Verk

oop

Pla

nnin

g

Ord

er

managem

ent

Adm

inis

tratie

Figuur 2: Informatieoverdracht binnen de klassieke drukkerij

- 8 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Figuur 2 laat in een eenvoudig schema de vier belangrijkste punten van informatieoverdracht tussen

de administratieve- en productieworkflow zien. Dit is het samenspel van coördinerende

werkzaamheden in een moderne (klassieke) drukkerij van 2007. Binnen de klassieke drukkerij zijn

deze coördinerende werkzaamheden tussen de administratieve informatiestroom en de

productieworkflow nu nog onvermijdelijk. Deze werkzaamheden zijn echter niet waardetoevoegend.

Opdrachtgevers willen voor deze werkzaamheden liever niets betalen, maar ze moeten wel als de

werkzaamheden onvermijdelijk zijn.

Figuur 3 laat een aantal veelvoorkomende handelingen binnen de drukkerij zien. Alleen de groen

gekleurde activiteiten zijn waardetoevoegend. De rood gekleurde activiteiten voegen geen waarde toe,

maar zijn onvermijdelijk tot nieuwe technologie het mogelijk maakt die handelingen te laten vervallen.

Enkele jaren geleden zou in dit schema bijvoorbeeld ook filmvervaardiging staan. Computer-to-

platetechnologie heeft het mogelijk gemaakt om de niet-waardetoevoegende handeling

filmvervaardiging te laten vervallen.

Figuur 3: waarde en niet waarde toevoegende activiteiten binnen de klassieke drukkerij

Calculeren

Advies

Ontwerpen

Verkopen

Pre pressOpmaak en correctie op

verzoek

ManagementOrder

voorbereiding

Foutenherstellen

Instellen drukpers

drukken

Interntransport

Opslag

Werkoverleg

Interne controle

Tijdregistratie

Instellenafwerking

Transport naar binder

Afwerking Afleveren

- 9 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Drukkerijen werken in een concurrerende omgeving. Er bestaat een continue druk om niet-

waardetoevoegende activiteiten te elimineren. In de afgelopen jaren is dit bijvoorbeeld gebeurd door

het eerder genoemde computer-to-plate en bijvoorbeeld:

Introductie van web-to-printoplossingen en FTP-servers, waardoor informatieoverdracht van

klanten naar het bedrijf eenvoudiger is

Van offset naar digitaal drukken, vanwege kleinere oplagen of waardetoevoeging in de vorm van

variabele afdrukken

In alle gevallen is nieuwe technologie de aanleiding geweest om het proces te herzien. JDF is de

volgende aanleiding. Een volledige JDF/JMF-automatisering maakt het mogelijk om de

administratieve informatiestroom en de productieworkflow samen te voegen tot een nieuwe,

genetwerkte drukkerij. Deze genetwerkte drukkerij is voorlopig nog niet voor iedereen bereikbaar. In

de genetwerkte drukkerij van de toekomst is het productiedocument voorzien van ordergegevens. Er

bestaat geen aparte informatiestroom naast de productieworkflow.

De genetwerkte drukkerij kent geen afdeling ordervoorbereiding in de vorm zoals we die nu kennen.

Orderinstructies worden digitaal gegenereerd op basis van de gegevens in het aangeleverde

orderdocument. Het zal wel nodig zijn om deze aangeleverde documenten te controleren en te

corrigeren. Zo ontstaat een nieuwe functie: uitvalmanagement. In de genetwerkte drukkerij van de

toekomst is ook de planning geautomatiseerd. Planners worden procesmanagers, die in de digitale

wachtrij prioriteiten bepalen, incidenten en capaciteitsproblemen oplossen. Tot slot is in een

genetwerkte drukkerij de facturering geautomatiseerd en bestaat er geen informatiemismatch tussen

productie en administratie.

De genetwerkte drukkerij stemt vervolgens eigen processen af met leveranciers en opdrachtgevers.

Zowel de aanlevering en verkoop, als de facturering en betalingsprocessen kunnen met JDF

geïntegreerd worden met de processen binnen opdrachtgevers en leveranciers. Hiermee haalt men

efficiencywinst bij zowel de drukkerij, de toeleverancier en de opdrachtgever.

- 10 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Figuur 4: Drie waardetoevoegende hoofdactiviteiten binnen de genetwerkte drukkerij

Opdrachtgevers willen eigenlijk uitsluitend betalen voor drie waardetoevoegende hoofdactiviteiten:

Advies over de best passende productiemethode, over een enkele order of over een serie van

orders, die bijvoorbeeld met grafische ICT-applicaties worden ingericht.

Vormgeving, beeldbewerking, opmaak en correctie op eigen verzoek en bedoeld om de

communicatie naar doelgroepen te versterken

De directe kosten van het drukken, afwerken, opslaan en verzenden van de gewenste

communicatiemiddelen

De genetwerkte drukkerij

Pro

du

ctie

Order

intake

MIS/Productie

database

Uitval

management

Planning

PDF-X

wachtrijProductie

Internet

aanlevering

Afleveren Factureren

en betalen

Figuur 5: De genetwerkte drukkerij op basis van JDF

- 11 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Het zal nog wel even duren voordat deze volledige genetwerkte drukkerij werkelijkheid is. De

overgang of transitie zal geleidelijk verlopen. Systeem voor systeem bouwt men een geïntegreerde

workflow. Per machine of informatiesysteem wordt bekeken of het systeem in de JDF-workflow

opgenomen kan worden. Eerst automatiseert men gestandaardiseerde orders, zoals tijdschriften en de

regelmatig terugkerende orders. Dit rapport volgt de transitie van de klassieke naar de JDF-organisatie

volgens de vier overdrachtspunten: verkoop, ordermanagement, planning en administratie. Elk

hoofdstuk start met een fictief beeld van een toekomstig nieuw beroep. De laatste twee hoofdstukken

beschrijven de beschikbare informatiesystemen en geven een stappenplan voor de transitie van

klassieke naar genetwerkte drukkerij.

De JDF-opdrachtbeschrijving

Job Definition Formats zijn afspraken over het gebruik van de algemene XML (Extensible Markup

Language) standaard in de grafische industrie. XML is een veelgebruikte methode om gegevens uit te

wisselen tussen informatiesystemen en mensen. XML is een beschrijvende taal, die programmeurs

gebruiken om gegevens tussen diverse managementinformatiesystemen uit te wisselen. XML wordt

veel toegepast om informatie tussen bedrijven over te dragen, bijvoorbeeld bij bestellingen van papier

of het uitwisselen van financiële informatie tussen banken. XML is de familie van HTML, de taal die

gebruikt wordt om internetpagina's te beschrijven. Het verschil is dat XML alleen informatie vastlegt

en niet de vormgeving. Elke XML-regel bestaat uit een veld met de eigenlijke informatie en velden

die de eigenlijke informatie betekenis geven. Dit laatste noemt men de meta-informatie, die wordt

weergegeven in zogenoemde tags. Daarbij gebruikt men brackets < > om de informatie betekenis te

geven.

Bijvoorbeeld: <report>Het Nieuwe Samenspel</report> hier wordt de naam van het rapport dat u

nu leest aangegeven: “Het Nieuwe Samenspel” Om een systeem te kunnen laten begrijpen wat er met

<report> bedoeld wordt moet er een verwijzing zijn naar de plaats, waar de betekenis beschreven is.

XML is een systeemonafhankelijke taal. XML maakt het mogelijk om systemen en programma's van

verschillende leveranciers te laten samenwerken. De systemen moeten dan wel begrijpen wat er met

de meta-informatie in de tags wordt bedoeld. Wereldwijd zijn daarom honderden commissies aan de

slag om afspraken over informatie binnen de XML-structuur te maken. Dit zijn bijvoorbeeld

dienstregelingen voor de spoorwegen, medische informatie en afspraken om financiële informatie

vast te leggen en uit te wisselen tussen banken.

- 12 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Zo ook voor de grafische industrie. Oorspronkelijk hebben MAN Roland, Heidelberg, Agfa en

Adobe het initiatief genomen om de JDF-taal te beschrijven. In 1999 is de ontwikkeling overgedragen

aan de CIP3-organisatie die vanaf 2001 is voortgezet in de CIP4-organisatie. Een internationaal

samenwerkingsverband bedoeld om integratie van processen in de grafische industrie mogelijk te

maken. Daarbij is verder gebouwd op het eerder ontwikkelde Print Production Format [PPF] en

Adobe’s Portable Job Ticket Format [PJTF]. De belangrijkste doelstelling is standaardisatie van

grafische informatie en de verbinding met managementinformatiesystemen. Daarbij is het

uitgangspunt dat systemen van verschillende fabrikanten elkaar moeten begrijpen. Zo kan een

drukkerij, die kiest voor een bepaald merk drukpersen en workflowmanagementsysteem, toch nog

zelfstandig een best passend managementinformatiesysteem kiezen. Inmiddels hebben veel

leveranciers van grafische systemen zich in de CIP4-organisatie verenigd. De ontwikkeling van JDF

en JMF vindt plaats in verschillende werkgroepen. Op dit moment zijn over vrijwel alle mogelijk

grafisch technische processen afspraken gemaakt binnen de internationale CIP4 organisatie. Deze

afspraken zijn voor iedereen openbaar toegankelijk via de JDF Specification Documents op

http://www.cip4.org/intro.php. Er zijn geen auteursrechten, iedereen mag onder de aangegeven

voorwaarden de afspraken gebruiken. In principe kan elke computerliefhebber een grafisch

productieproces in JDF-taal beschrijven met de hulp van het ruim negenhonderd pagina’s tellende

document. ”JDF Specification”. Met de JDF-specificatie kan elke order (job) tot in de kleinste

details beschreven worden. Daarbij gebruikt men een hiërarchische ofwel boomstructuur. Een

eenvoudige beschrijving van een opdracht bestaat uit:

De naam van de opdracht

De gewenste oplage

Het aantal pagina's

Het schoongesneden formaat

Het aantal kleuren en de namen van de kleuren

De methoden van afwerking

Het gewenste afleveradres en contactinformatie

Dit type informatie kan bijvoorbeeld in Adobe Creative Suite 2 door de vormgever of opdrachtgever

aan het ontwerpdocument toegevoegd worden.

- 13 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

JDF Job ticket voor 16 pagina brochure met gelamineerd omslagP

roce

s g

roe

p

no

de

sP

roce

s n

od

es

Pro

du

ct n

od

e Brochure

BinnenwerkOmslag

RIP CTP

Omslag1e katern 2e katern

Verzamel

hechtenVouwenDrukken Lamineren RIP CTP Drukken

Figuur 6: De boomstructuur van de JDF-jobticket

In dit voorbeeld beschrijft de JDF-jobticket een brochure van 16 pagina's met een gelamineerde

omslag. De opdrachtgever zal de order op het hoogste niveau beschrijven en aangeven wat de

gewenste output is. Dit is de beschrijving van het eindproduct. De drukkerij zal deze gewenste output

vertalen in hoofdprocessen en gedetailleerde processen, in JDF-taal nodes (knooppunten) genoemd.

Zo kan de 16 pagina’s tellende brochure bestaan uit twee keer acht pagina’s binnenwerk. Per

procesgroep worden de verschillende deelprocessen bepaald. Bijvoorbeeld het rippen,

plaatvervaardiging en lamineren van het omslag. Het proces verzamelhechten heeft dan weer

betrekking op de beschrijving van de brochure op het hoogste niveau.

Elk proces heeft een input en een output. Zo kan men pas starten met drukken als er platen en papier

beschikbaar zijn. Platen en papier zijn de noodzakelijke resources voor het proces drukken. Gerede

drukvellen zijn weer een noodzakelijke resource voor het daaropvolgende proces “vouwen”. Een

proces kan ook parallel uitgevoerd worden. Zo kan de productie van het eerste en tweede katern

gelijktijdig op verschillende machines plaats vinden.

- 14 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Op dit moment zijn meerdere managementsystemen in staat om de informatie op het hoogste niveau

te vertalen naar beschrijvingen van gedetailleerde onderdelen van het productieproces. Ook zijn een

aantal workflowmanagementsystemen in staat om de vertaalslag te maken naar processen. De

koppeling van de systemen is in veel gevallen nog een probleem, dat opgelost moet worden.

Proces 1Ingangscontrole

Recource 1Bestand akkoord

Proces 2RIP

Recource 2Raster image

Proces 3Platen belichten

Recource 5gedrukt omslag

Recource 4Platen binnenwerk

Proces 5omslag drukken

Proces 6binnenwerk

drukken

Recource 3platen omslag

Recource 6gedrukt

binnenwerk

Proces 7afwerken

Figuur 7: Processen (nodes) en resources van een JDF opdracht

- 15 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

De JDF/JMF-workflow

Job definitions zijn geen doel op zich, maar een middel om computer integrated manufacturing (CIM)

mogelijk te maken. Systemen voor computer integrated manufacturing nemen met behulp van

verschillende, met elkaar samenwerkende computers de controle en organisatie van de productie

over. Hierbij is informatie over de status van de productie nodig, de JMF-berichten. Het is een vorm

van automatisering, waarbij het niet gaat om de productie zelf, maar om de organisatie van de

productie. De JDF/JMF-workflow in de toekomstige genetwerkte drukkerij kent vier spelers:

Machines, hiermee wordt bedoeld het fysieke onderdeel van de workflow, dat een proces uitvoert

zoals een computerwerkstation, een drukpers of een vouwmachine.

Devices, het onderdeel van de JDF-workflow dat instructies begrijpt en uitvoert. Dit kan de

besturingssoftware van een machine zijn of een RIP die JDF-jobs uitvoert.

Agenten, verantwoordelijk voor het creëren en bewerken van JDF-instructies. Dit kunnen

orderbegeleiders zijn, maar ook geautomatiseerde web-to-printoplossingen.

Controllers zorgen voor de routing van de JDF-job naar de verschillende devices en kunnen de

productieprocessen starten. Elke controller heeft ten minste één productieproces onder zijn

beheer. Controllers kunnen via de devices de productie op de verschillende machines plannen.

Een nieuwe JDF-workflow wordt gecreëerd door een agent, bijvoorbeeld de vormgever, en

vervolgens aangepast door volgende agenten, zoals productieleiders. Zo kan men bijvoorbeeld

aangeven dat de status van de job is veranderd, bijvoorbeeld als de platen zijn vervaardigd. Dit

betekent dat de resource voor de volgende stap, het drukken, beschikbaar is. Op zich kan een JDF-

workflow functioneren zonder managementinformatiesysteem. Dit is echter ongewenst. Een

managementinformatiesysteem (MIS), dat verbonden is met de JDF-workflow krijgt via job

messaging formats (JMF) steeds informatie over het verloop van het productieproces. Deze

datafeedback gedurende de productie vindt bij voorkeur real time plaats. Zo wordt het mogelijk om:

Steeds actuele planningsinformatie te hebben, het verloop van de order te volgen

Te weten welke productiemiddelen voor nieuwe opdrachten ter beschikking komen

Voortdurend te weten wat de productiviteit op de productiemiddelen is

Speciale vragen van het management te beantwoorden door middel van het gebruik van queries

- 16 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Met behulp van deze vier onderdelen kan men een volledige JDF-workflow inrichten. Agenten

beschrijven opdrachten via de JDF-berichten. Deze berichten worden aangevuld door het

managementinformatiesysteem, andere agenten en controllers. Door middel van JMF-berichten

wisselen machines via devices real time informatie uit met het managementinformatiesysteem. Zo

komt de genetwerkte drukkerij tot stand, ten minste in theorie. Want tot nu toe is alleen de techniek

besproken. In dit plaatje en in de meeste beschikbare documenten over JDF wordt niet gesproken

over de rol van de medewerkers, de organisatorische inrichting en het veranderingsproces van

klassieke naar genetwerkte drukkerij. Toch is dit belangrijk, want mensen maken een bedrijf

succesvol. Daarom gaan de vier volgende hoofdstukken over de veranderingen in de vier klassieke

overdrachtspunten; verkoop, ordermanagement, planning en administratie. De twee laatste

hoofdstukken besteden aandacht aan het implementatietraject, de beschikbare informatiesystemen en

het stappenplan.

Management informatiesysteem

RIP

DeviceDevice

Workflow management

CTP DrukpersVouw

machine

Device

Controller/agent Controller

JMF

JMF

JMF

JDF

JD

F

JD

F

JD

F

JDF

JDF

Agent

JDF

Figuur 8: De JDF-JMF workflow binnen de genetwerkte drukkerij

- 17 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

2. Verkoop en vormgeving

Het is vrijdag 1 juni 2012, Remco, manager Print Communications bij Mobile Europe, heeft een lange

dag achter de rug. De nieuwe killerapplicatie voor de pda moet morgen het Internet op. De afdelingen

pricing en marketing hebben de hele dag gezocht naar de beste propositie. Vanavond vertalen de

crossmedia-afdelingen de propositie in tekst, beeld en video, geheel volgens de huisstijl en

campagnevoorschriften. Morgen moet de applicatie massaal gedownload worden, voordat de

concurrentie een vergelijkbaar aanbod doet. Via print, internet, radiocommercials en videoschermen in

heel Nederland wordt de killer aangeboden. Er zijn hoge verwachtingen van de respons tijdens het

popconcert in de Amsterdam ArenA, morgen. De gedrukte kaart, persoonlijk in de handen gedrukt

tijdens dit evenement, zal het meeste effect hebben, zo wisten de marketeers. Remco denkt na over

de meest geschikte drukkerij voor de honderdduizend kaarten. Hij wil geen risico lopen en werkt dus

alleen maar met drukkerijen waarmee service level agreements (SLA) zijn afgesloten. Inmiddels is het

al 23.00 uur. Over 12 uur moeten de kaarten in de Amsterdam ArenA afgeleverd worden. Remco

stuurt het document met job definitions via de SLA-manager naar zijn vaste leveranciers. Deze

leveranciers hebben het Mobile Europe papier, kleurprofielen en de factuur- en afleverspecificaties

afgesproken. De prijzen zijn uitonderhandeld en opgenomen in het MIS-systeem, zodat er altijd online

calculaties op basis van de JDF gegevens mogelijk zijn. Omdat de kaarten in vijf kleuren met

dispersielak gedrukt moeten worden, zijn niet alle drukkerijen in staat om het beste aanbod te

leveren. De online calculaties van vanavond lieten zien dat drukken in Hongarije geen zin zou hebben,

de transportkosten zouden te hoog zijn en bovendien was er geen ruimte op een van de vroege

vrachtvluchten. Het risico zou trouwens te groot zijn. Remco’s favoriete Amsterdamse drukker zou

vannacht vol zitten, zo gaf de JDF-planner aan. Jammer, hij had de order eerder aan moeten melden.

Er is vannacht nog ruimte bij een drukkerij in Purmerend, tegen een aantrekkelijke prijs. Prima,

bestand uploaden, even de preflight en de controle op de specs afwachten en naar huis. Na 20

minuten kwam het bericht van de drukkerij. Het bestand was geaccepteerd en de order was

opgenomen in de workflow. De orderbevestiging klopte, Remco kan naar huis.

- 18 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Grafische vormgeving en verkoop zijn doorgaans de eerste stappen in het productieproces van

drukkerijen. De administratieve informatiestroom start bij de verkoop terwijl de productieworkflow

bij de vormgever start. Op dit punt begint dus ook al de eerste informatieoverdracht tussen de twee

informatiestromen, de eerste bron van inefficiëntie binnen de klassieke drukkerij. Transactieverkoop,

de energie die nodig is voor het verkopen van losse orders, is vaak onvermijdelijk maar in feite

inefficiënt. Met JDF ontstaan nieuwe mogelijkheden voor consultancy en een projectmatige manier

van verkopen. Met hogere marges als gevolg. Men moet de mogelijkheden echter niet overschatten.

Nieuwe verkoopmethoden zijn niet in elke situatie toepasbaar. Drukkerijen werken namelijk voor een

dwarsdoorsnede van de samenleving. Opdrachtgevers zijn onderling uiterst verschillend. De behoefte

verschilt dus per klant. Per situatie zal een andere oplossing met de hulp van JDF gekozen worden.

De mogelijkheden worden in dit hoofdstuk geanalyseerd en in verband gebracht met verschillende

opdrachtgever- vormgever- drukkerijrelaties.

Een ander vraagstuk is de mogelijkheid van de drukkerij om zelf vormgeving als onderdeel van het

dienstenpakket aan te bieden. Het afgelopen decennium hebben veel grafische ondernemers de

strategische keuze gemaakt tussen mediabedrijf en lean productiebedrijf. Terwijl het mediabedrijf zich

kenmerkt door een hoge mate van dienstverlening, advies en vormgeving is het lean productiebedrijf

juist gespecialiseerd in een zeer efficiënte productieorganisatie. In het mediabedrijf vindt men eerder

een eigen afdeling vormgeving dan in het lean productiebedrijf. Een drukkerij als mediabedrijf

inrichten is niet eenvoudig, het vraagt veel kwaliteit van het commerciële personeel en het

management.

Administratieve informatiestroom

Productie workflow

Verk

oop

Pla

nnin

g

Ord

er

managem

ent

Adm

inis

tratie

Figuur 9: Transactieverkoop de eerste bron van inefficiëntie binnen de klassieke drukkerij

- 19 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Het JDF grafisch bedijfsmodel

Iedereen heeft drukwerk nodig van geboortekaartje en visitekaartje tot jaarverslag en

postordercatalogus. Drukwerk is een vast onderdeel van de samenleving en de consumptie van

gedrukt papier is niet verminderd na de introductie van digitale media. Drukkerijen werken voor een

dwarsdoorsnede van de samenleving en het klantenbestand van de gezamenlijke drukkerijen is net zo

divers als de gehele maatschappij. Wie wenst dat de JDF-workflow van de genetwerkte drukkerij start

bij de klant moet zich realiseren dat er voor diverse klanten verschillende oplossingen mogelijk zijn.

De juiste oplossing wordt geadviseerd door de drukkerij, in toenemende mate met behulp van

projectmanagement.

De workflow van de genetwerkte drukkerij start bij de opdrachtgever en de vormgever. Op dit

moment zijn verkoop en grafische vormgeving vaak nog gescheiden activiteiten. Meestal werkt de

drukkerij in een drie-eenheid samen met de opdrachtgever (via de verkoopafdeling) en de vormgever

(via de prepress afdeling). Het ordermanagement brengt beide werelden samen en draagt de order

naar de productie.

De grafische waardeketen is na invoering van JDF in drie hoofdstappen te verdelen.

Creatieve ontwerpfase, de componenten beeld, tekst en vormgeving worden samengebracht

Opstellen JDF-productiedata, het vertalen van de creatieve wensen naar productiedata

Fysieke productie van het drukwerk of printwerk binnen de genetwerkte drukkerij.

Figuur 10: Orderontvangst bij een klassieke drukkerij

- 20 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Er zijn drie toekomstige grafische bedrijfsmodellen denkbaar. Het media-totaalbedrijf biedt alle

stappen aan, vanaf ontwerp tot productie terwijl het media-adviesbedrijf het samenstellen van JDF-

productiedata aanbiedt. Dit zogenoemde printmanagement is advieswerk, bij elke opdracht wordt

onderzocht hoe dit het beste grafisch-technisch beschreven kan worden. Dit is een activiteit die niet

alle vormgevers zelf beheersen. Het lean productiebedrijf verwerkt compleet samengestelde

bestanden, inclusief JDF. Deze bedrijven kunnen zich alleen onderscheiden door een efficiënte

organisatie met voorspelbare dienstverlening. Voor elk type bedrijf zijn er passende opdrachtgevers.

De match tussen type klant en type drukkerij vindt men door gebruik te maken van de toekomstige

JDF klanttypologieën.

Creatieve ontwerpfase

Samenstellen JDF productiedata

GrafischeProductie

Media totaalbedrijf

Creatieve ontwerpfase

Samenstellen JDF productiedata

GrafischeProductie

Media adviesbedrijf (printmanager)

Creatieve ontwerpfase

Samenstellen JDF productiedata

GrafischeProductie

Lean Productie

Figuur 11: De grafische bedrijfsmodellen

- 21 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

JDF Klanttypologieën

Om het grafisch productieproces te kunnen starten zijn er twee zaken nodig: een orderomschrijving

en grafische vormgeving. Toekomstige JDF-klant-drukkerijrelaties en de daarbij passende

toekomstige drukkerijen (zie hoofdstuk 8) laten zich indelen naar twee dimensies:

De aanwezigheid van grafisch-technisch inzicht bij de opdrachtgever, noodzakelijk om het

gewenste product in JDF-termen te kunnen beschrijven. We noemen dit printmanagementkennis.

Deze kennis is voor veel grafici vanzelfsprekend, maar voor opdrachtgevers van grote waarde.

De beschikking over eigen mogelijkheden voor grafische vormgeving en paginaopmaak. Hierbij is

het van belang dat de vormgever de wensen van de opdrachtgever begrijpt en kan vertalen naar

een waardetoevoegende vormgeving.

Zo ontstaan de vier typen klanten. De communicatiemanager en de grafische intermediair zijn beiden

afhankelijk van externe vormgeving, waarbij de grafische intermediair wel over kennis van

printmanagement beschikt. Verder zien we de vormgever en de klant aan de knoppen, waarbij de

vormgever niet over printmanagementkennis beschikt en de klant zowel de vormgeving als de

printmanagementkennis in huis heeft.

-/- print managementkennis +

+ e

ige

n v

orm

ge

vin

g

communicatie

manager

grafisch

intermediair

vormgever klant aan de

knoppen

Figuur 12:De vier typen JDF opdrachtgevers

- 22 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

De communicatiemanager heeft geen eigen afdeling vormgeving en heeft geen kennis van grafische

productiemogelijkheden, zodat het voor de communicatiemanager moeilijk is om een order te

beschrijven. Dit type klant is vooral geïnteresseerd in de doelstellingen, die met het drukwerk

gerealiseerd moeten worden. Bijvoorbeeld betere voorlichting, effectievere reclame of een meer

onderscheidende verpakking. De communicatiemanager heeft zowel vormgeving als advies over de

JDF-orderbeschrijving nodig. De wensen van de communicatiemanager kan men zien als

ongestructureerde data. Er is dus een fase nodig, voordat de workflow binnen de genetwerkte

drukkerij gestart wordt. Deze fase kan ingevuld worden door een drukkerij, die als mediatotaalbedrijf

is ingericht, maar kan ook uitgevoerd worden door een reclamebureau. De communicatiemanager

voelt zich niet thuis bij een lean ingerichte drukkerij.

Om de gewenste dienstverlening mogelijk te maken moet de drukkerij ingericht worden als

mediatotaalbedrijf met een afdeling, die grafische vormgeving en advies levert. Hier legt men de

communicatiemanager in de watten. De communicatiemanager kan ongestructureerde informatie

leveren, die binnen het mediatotaalbedrijf wordt uitgewerkt tot een JDF-opdracht. Binnen het

mediabedrijf is de opdrachtgever niet betrokken bij de JDF-workflow. Deze start pas binnen het

mediabedrijf, dat verder is ingericht als genetwerkte drukkerij.

Diegene, die de overgang van de creatieve fase naar de JDF-fase beheerst, heeft de macht over de

keten. Dit is de eerste professional in de keten. Drukkerijen, die rechtstreeks werken voor de

communicatiemanager, zullen meer marge kunnen maken dan de drukkerijen, die werken via een

tussenpersoon die het ontwerp en JDF-beschrijving maakt. Als het gaat om klantenbinding dan is het

winstgevend om dicht bij de eindgebruiker te zijn. Mediatotaalbedrijven zullen in de toekomst steeds

vaker rechtstreeks concurreren met reclamebureaus. De grafisch intermediair beschikt wel over de

grafisch-technische kennis die nodig is om opdrachten te formuleren. De vormgeving zal echter

uitbesteed worden. Het is met beperkte investeringen eenvoudig om een grafisch intermediair bureau

Figuur 13: De waardeketen van de genetwerkte drukkerij

- 23 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

op te starten. Het succes wordt bepaald door de aanwezige kennis en de commerciële vaardigheden,

die nodig zijn om communicatiemanagers goed te bedienen. Grafisch intermediairs en

printmanagementbureaus zullen in de komende tijd groeien, omdat zij de beschikking krijgen over

geavanceerde printmanagementtools. Ze kunnen voor de vormgeving terecht bij het

mediatotaalbedrijf, maar meer waarschijnlijk is dat ze de vormgeving bij zelfstandige vormgevers

inkopen. Grafisch intermediairs kunnen vervolgens complete opdrachten bij drukkerijen

onderbrengen, zoals beschreven in de inleiding van dit hoofdstuk. Ze worden klant aan de knoppen.

Als opdrachten volledig zijn vormgegeven en alle orderinformatie digitaal als JDF-document

beschikbaar is, wordt de inkoop van het drukwerk een commodity. Dit drukwerk zal men inkopen bij

de lean georganiseerde drukkerijen, die met moderne productiemiddelen in staat zijn om

hoogkwalitatief drukwerk te leveren tegen lage kosten. Dit zullen steeds grotere drukkerijen zijn, waar

het productieproces verder geautomatiseerd wordt. Deze drukkerijen concurreren met elkaar en met

buitenlandse aanbieders.

De zelfstandige vormgever zonder kennis van grafische productiemogelijkheden zal zich thuis voelen

bij het printmanagementbedrijf. Dit zijn lean ingerichte drukkerijen, die beschikken over een service

afdeling die vormgevers adviseert bij het specificeren van opdrachten. Bijvoorbeeld de papierkeuze,

het gebruik van kleuren, vernis- en afwerkingsmogelijkheden. Het media-adviesbedrijf kan zich

onderscheiden door de kwaliteit van de mensen die advies geven. Deze medewerkers moeten goede

relaties met vormgevers kunnen opbouwen en daar affiniteit mee hebben. Tegelijkertijd zal men gaan

werken in een driehoeksrelatie met eindopdrachtgevers, zoals al aangegeven in Figuur 9. Op dit

moment kent Nederland een aantal drukkerijen, die gespecialiseerd zijn in hoogkwalitatieve

dienstverlening aan grafisch vormgevers. De uitdaging voor deze bedrijven zal zijn om

opdrachtgevers te laten betalen voor het advieswerk. JDF zal het steeds makkelijker maken om

transparante prijsvergelijkingen te maken. Als men bij deze vergelijking de kosten van het advies niet

meeneemt, is er geen economisch draagvlak om de adviesfunctie binnen de drukkerij te continueren.

Eenvoudig gesteld: de printmanagementdrukkerijen moeten hun opdrachtgevers voor het advies laten

betalen om de serviceafdeling in de toekomst in stand te kunnen houden.

- 24 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Grafisch projectmanagement

Met JDF ontstaan geheel nieuwe mogelijkheden om een orderstroom te automatiseren. Al sinds de

jaren negentig dalen de oplagen van grafische producties door kortere insteltijden op offsetpersen,

automatisering van het workflowmanagement en de snelle groei van het printen. Goed

georganiseerde printers hebben lagere startkosten dan offsetdrukkers. Verder groeit het aantal

toepassingen van paginaproductieautomatisering. Hierbij is het niet langer nodig om elke pagina als

DTP-bestand op te maken, maar worden pagina's gegenereerd met behulp van templates en

beeldbanken. Ook het aantal toepassingen van Web-to-printoplossingen groeit met de dag. Deze

technologieën past men vooral toe, als er een gestandaardiseerde orderstroom mogelijk is. Dit is het

geval bij tijdschriften, gestandaardiseerde verpakkingen, reeksen van brochures en

huisstijltoepassingen zoals visitekaartjes en documentatiematerialen. De toepassing van moderne

grafische technologie heeft voor deze producties grote economische voordelen:

Niet elke order wordt nog langer apart ingekocht of verkocht, waardoor het aantal benodigde

inkopers en verkopers daalt

Met JDF is het mogelijk om geautomatiseerd orderinstructies aan te maken, waardoor er binnen

dit proces geen ordervoorbereiders nodig zijn

Een automatische opmaak van pagina's, waardoor er minder DTP-medewerkers nodig zijn. Deze

medewerkers worden omgeschoold om bijvoorbeeld templates te bouwen

Als de facturering, betaling en incasso geautomatiseerd worden zijn er ook minder administratieve

medewerkers nodig.

Om dit mogelijk te maken is een andere manier van verkopen en grafisch projectmanagement nodig.

Men verkoopt geen afzonderlijke orders, maar reeksen van orders, die via JDF-informatie-uitwisseling

tot stand komen. Zowel de orderinstructies als de vormgeving moeten dan gebaseerd zijn op een

standaard. Voor wat betreft de vormgeving is de standaard meestal vastgelegd in templates. De

nieuwe manier van verkopen heeft gevolgen voor de eisen, die aan verkopers gesteld worden:

Verkopers denken niet langer meer in afzonderlijke opdrachten, maar in reeksen van opdrachten

Zijn in staat om nieuwe technologie te begrijpen en toe te passen Verkopers zonder grafische

kennis krijgen het minder makkelijk

Moeten de voordelen economisch kunnen analyseren en presenteren aan opdrachtgevers

Toekomstige grafische verkopers zullen steeds minder afzonderlijke transacties verkopen en steeds

meer moeten leren om de technieken van projectmatige conceptverkoop toe te passen. Het grafisch

projectmanagement start met een analyse van het actuele werkproces tussen opdrachtgever en

drukkerij. Daarbij staat de volgende vraag centraal: is het mogelijk om met de beschikbare grafische

technologie het proces te verbeteren? Dit moet blijken uit de business case, waarbij de investeringen

- 25 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

in de nieuwe technologie worden vergeleken met de toekomstige opbrengsten. Als uit de analyse

blijkt dat verbeteringen mogelijk en gewenst zijn, zal de projectleider de opdracht krijgen om de

verbeteringen uit te voeren en ontstaat het verbeterde JDF-werkproces. Bij bedrijven die grafisch

projectmanagement nu al toepassen blijkt dat er minder verkopers en orderbegeleiders nodig zijn. In

plaats daarvan zijn er grafisch projectleiders nodig, in enkele gevallen kunnen deze binnen het bedrijf

opgeleid worden. In andere gevallen moeten de verkopers en orderbegeleiders helaas andere werk

zoeken. Of het mogelijk is om verkopers en orderbegeleiders om te scholen tot grafisch projectleider

hangt af van:

Het opleidings-, werk- en denkniveau van de medewerker, deze moet in staat zijn analyses te

maken

De affiniteit met grafische technologie, zo zal de verkoper die zich niet voor technologie

interesseert niet omgeschoold kunnen worden

De eigen motivatie om een nieuwe werkwijze te leren en gedisciplineerd te werken

Een praktijkvoorbeeld in een ziekenhuis laat zien hoe grafisch projectmanagement werkt. Hier wordt

XML- en later JDF-technologie gebruikt om informatie uit te wisselen. Bij een bezoek of verblijf in

het ziekenhuis wordt doorgaans veel informatie gegeven. Artsen, verpleegkundigen en andere

zorgverleners spreken met patiënten over klachten, ziektebeeld, onderzoeken en behandelingen.

Omdat patiënten vaak gespannen zijn is het van belang dat ze de informatie thuis rustig kunnen

nalezen. In vrijwel alle ziekenhuizen zijn daarom een groot aantal patiëntenbrochures samengesteld,

die ook via het internet beschikbaar zijn.

Actueel werkproces

Analyse

Project

Verbeterd JDF werkproces

Figuur 14: De basis van het grafisch projectmanagement proces schema

- 26 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

In de praktijk blijkt communicatie op papier het beste middel om informatie over te dragen. De

internetpagina's worden gevuld vanuit het contentmanagementsysteem van het ziekenhuis. In het

verleden werd elke drukorder opnieuw besteld, in proef gestuurd, gecorrigeerd etc. De drukkerij kan

XML-opdrachtgegevens uit het contentmanagementsysteem van het ziekenhuis omzetten in JDF-

orders. Daarbij wordt de inhoud gehaald uit het contentmanagementsysteem van het ziekenhuis en

gebruikt men templates om de vormgeving toe te passen. Bij deze orderstroom zijn geen inkopers,

verkopers of orderbegeleiders nodig. De transactiekosten zijn drastisch verminderd, omdat niet meer

over elke order onderhandeld hoeft te worden. Nog veel belangrijker is dat tegelijkertijd de kans op

fouten een stuk kleiner is, omdat verschillende versies niet meer door elkaar gebruikt worden. Het

drukwerk blijft net zoals de internetpagina's actueel omdat het met een JDF-bedrijfsinrichting

financieel haalbaar is om veel kleine oplagen te laten drukken.

Figuur 15: Praktijkvoorbeeld grafisch projectmanagement bij een ziekenhuis

- 27 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

3. Ordervoorbereiding en inkoop

Het is vrijdagavond 1 juni 2012, grafisch projectleidster Esther Oostervoort is weer in Nederland.

Gisteren naar Milaan gevlogen en nu alweer terug op Schiphol. Esther was samen met twaalf andere

vertegenwoordigers van Europese drukkerijen uitgenodigd bij het gerenommeerde modehuis I-design.

Samen met het Italiaanse reclamebureau van I-design hebben ze de testresultaten van de eerste print

producties doorgesproken. Als alles goed loopt, zal het modehuis in de toekomst twaalf drukkerijen in

twaalf verschillende landen tegelijkertijd aan het werk kunnen zetten. In de fashionindustrie reageert

men steeds sneller op de laatste modetrends. I-design verkoopt niet via winkels, maar uitsluitend via

het Internet aan liefhebbers van Italiaans design en kwaliteit. De Internetverkopen worden sterk

gestimuleerd door mooie gedrukte brochures en folders. Het aanbod op Internet is namelijk zo groot

dat drukwerk in de praktijk de onderscheidende factor blijkt te zijn. Voor I-design zou het

onacceptabel zijn als er verschillen in kwaliteit van het drukwerk tussen de diverse landen zou

ontstaan. I-design zou ook niet willen werken met allerlei verschillende procedures van drukkerijen in

verschillende landen. Esther en haar buitenlandse collega's moeten daarom werken volgens dezelfde,

onderling afgestemde procedures, gebaseerd op een JDF-workflow. Elke opdracht zal aangepast

worden aan de plaatselijke omstandigheden en natuurlijk de eigen landstaal. I-design zal dit in de

JDF-specificatie aan geven. Verder zal een op JMF gebaseerd track-and-tracesystem ervoor zorgen dat

de planning makkelijk te volgen is, zonder heel Europa af te moeten bellen. Om dit alles mogelijk te

maken moet de workflow, speciaal voor I-design, ingericht worden met koppelingen naar de

beeldbank, templates, etc. Het maken van calculaties, orderinstructies en de facturering moet

automatisch gaan verlopen op basis van de JDF-specificaties. Er moet ook een koppeling naar de

geautomatiseerde planning gemaakt worden. Een ingewikkeld grafisch project, maar eenmaal goed

ingericht, zal de productie van drukwerk voortaan volledig automatisch verlopen. Het modehuis kan

dan snel inspelen op nieuwe trends en enorm besparen op de logistieke distributie binnen Europa.

Iets dat hard nodig is. Door alle milieumaatregelen is het Europese transport niet meer zo goedkoop

als vroeger. Esther is blij dat ze als grafisch projectleider dit project in werking kon zetten. Haar werk

is nu wel anders dan vroeger, toen ze nog als orderbegeleider werkte en voor elke order een orderzak

moest maken, iets wat nu automatisch gebeurt. De grafische kennis uit die periode heeft ze nu nog

wel dagelijks hard nodig om de projecten in te richten met de hulp van JDF-templates, hotfolders etc.

Het gaat nu eigenlijk niet meer om orders maar om een aangepaste ketenmanagementoplossing,

zoals die voor I-design. Ze weet dat haar kwaliteiten als grafisch projectleider ervoor zorgen dat de

persen in haar Overijsselse dorp ook in de toekomst zullen blijven draaien. Maar nu eerst van het

weekend genieten!

- 28 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Wie op dit moment als buitenstaander een drukkerij bezoekt, verbaast zich over de interne

papierwinkel. Op allerlei briefjes en bonnetjes wordt informatie overgedragen. Dit zijn

orderinstructies, inkoopbonnen, ontvangstformulieren, inslagschema's en werkbriefjes. In veel

gevallen worden de gegevens van een bronsysteem overgebracht naar het andere systeem of van de

eerste medewerker overgedragen aan de volgende medewerker. Bij het inkopen van papier en werk

door derden, zoals afwerking, is sprake van een vergelijkbare informatieoverdracht. De handelingen,

die nodig zijn voor deze nu nog onvermijdelijke informatieoverdrachten, voegen geen waarde toe. Er

is veel tijd voor nodig, zeker als er tijdens de informatieoverdracht fouten worden gemaakt en

hersteld moeten worden. Deze kosten worden zelden geregistreerd. Zoals Figuur 15 laat zien komen

diverse informatiestromen samen bij de orderbegeleiding:

Aanvragen van offertes, orderbegeleiders gebruiken managementinformatiesystemen om

calculaties te maken en offertes uit te brengen.

Uitwerken van orderinstructies, ontvangstbonnen voor papier en werk door derden

Inkoop van papier en uitbesteden activiteiten bij bijvoorbeeld afwerker

Inplannen van opdrachten, informatieoverdracht aan de productieorganisatie

Verzenden en retour ontvangen van drukproeven en de verwerking van correcties op proeven

Vragen beantwoorden over de productiestatus van opdrachten

Voorbereiding van logistiek en begeleiding van aflever procedures

Opstellen en verwerken van de nacalculatie tot een factuur

Administratieve informatiestroom

Productie workflow

Verk

oop

Pla

nnin

g

Ord

er

managem

ent

Adm

inis

tratie

Figuur 16: Informatieoverdracht via ordermanagement

- 29 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Hier is met behulp van JDF technologie veel economisch voordeel mogelijk. In bedrijfseconomisch

opzicht zijn alle werkzaamheden, die verband houden met interne informatieoverdracht,

onvermijdelijke verspillingen, zolang er geen alternatieve mogelijkheden bestaan. Met JDF komen

alternatieve mogelijkheden om dit proces te organiseren in beeld. Dit is belangrijk. Uit de vele

kostprijsanalyses, die door Richard van Hoorn, Onderzoek & Advies gemaakt worden, blijkt dat tot

40 procent van alle arbeidskosten indirecte kosten zijn. Vooral bij kleinere drukkerijen vormen de

indirecte arbeidskosten een groot deel van de totale kosten. Deze kosten worden voor een groot deel

veroorzaakt door interne informatieoverdracht. Dit zijn niet alleen de kosten van ordermanagement

maar ook van verkoop en prepressmedewerkers. Het is belangrijk om deze medewerkers op een

zoveel mogelijk waardetoevoegende manier in te zetten. Om de voordelen met JDF te kunnen

realiseren is een analyse van het drukkerijproces noodzakelijk. Op het bedrijfskantoor worden dan

drie typen van handelingen onderzocht:

Interne informatieoverdracht binnen het bedrijf, naar planning en productie en terugkoppeling

naar opdrachtgevers, eventueel via de verkoop

Inkoop en de ontvangst van het papier, en de afrekening van inkoopfacturen

Informatieoverdracht naar leveranciers van werk door derden, en dan vooral afwerkingsbedrijven

Deze procesanalyse laat zien welke vormen van informatieoverdracht er kunnen bestaan. Het is de

kunst om elke vorm van informatieoverdracht te automatiseren met behulp van de JDF/JMF-taal.

Daarvoor is het nodig om eerst alle vormen van interne informatieoverdracht tussen alle systemen in

het bedrijf te onderzoeken en te automatiseren. Daarna kunnen effectieve koppelingen naar klanten

gemaakt worden. Vervolgens kan men de inkoop van papier en werk door derden automatiseren.

Samenwerking met papierhandel en grafische afwerkingsbedrijven is noodzakelijk. Dit laatste is

minder eenvoudig, omdat de meeste afwerkingsbedrijven nu nog niet zover zijn. Uiteindelijk

verandert ook het beroep van ordermanager. In de genetwerkte drukkerij zullen managers meer aan

uitzonderingssituaties werken dan aan het voorbereiden van de orders op zich.

- 30 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Orderbeheer als spil in het proces

Bedrijfskantoor ProductieKlant

Order begeleiding

Offerte aanvraag

Offerte

Akkoord?

Order

PDF file

Proef

Akkoord?

Opmaak / Pre press

Plaatvervaardiging

Verkoop

Planning drukken

Inkoop externe afwerking

Inkoop papier

Afleverbon

Factuur

Figuur 17: Ordermanagement als spil in het grafische productieproces

- 31 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Inkoop van papier

Binnen de meeste drukkerijen is het inkopen van papier een van de taken van de orderbegeleiding.

Zowel drukkerijen als papiergroothandelaren hebben er belang bij dat bestellingen zoveel mogelijk

automatisch verlopen. Dit scheelt uren op de ordervoorbereiding bij de drukkerijen en uren op de

verkoopbinnendienst afdelingen van de papierhandel. Inmiddels hebben de papiergroothandelaren

ervoor gezorgd dat de automatische bestelmodules in de meeste managementinformatiesystemen zijn

opgenomen. De ontwikkeling van deze modules is vaak gesponsord door de papierindustrie. In de

nabije toekomst kan de papierinkoop onderdeel zijn van de geïntegreerde JDF-workflow. Op basis

van de JDF-specificaties wordt het papier dan automatisch ingekocht. Om dit mogelijk te maken

moeten de papiercatalogi zo ingericht zijn dat de specificaties binnen het XML-protocol herkenbaar

zijn. Dit is nu nog niet het geval en zal dus nog door de papierhandel gerealiseerd moeten worden.

Uit gesprekken met leveranciers van managementinformatiesystemen blijkt dat men de automatische

bestelsystemen, die nu beschikbaar zijn, in veel gevallen niet gebruikt. Volgens een van de leveranciers

gebruikt minder dan tien procent van de orderbegeleiders de automatische bestelmogelijkheden. Ook

bij interviews tijdens het uitvoeren van de eigen procesanalyses bleek dat veel orderbegeleiders

automatische bestelsystemen negeren. Waarom gebruikt men deze tijdbesparende systemen niet? Een

veel genoemde reden is dat men geen vertrouwen heeft in het systeem. Deze conclusie wordt

getrokken zonder dat er testen zijn uitgevoerd, het is dus een niet onderbouwde aanname. De

weerstand is gebaseerd op angst. Het is voor elke drukkerij bijzonder vervelend als op het moment

dat men gaat drukken het papier niet beschikbaar is. Een van de eerste zorgen van een

orderbegeleider is de leveringszekerheid. De veronderstelling is dat een telefonisch geplaatste order

met grotere zekerheid tot een levering zal leiden. Dit type van weerstand is ook zichtbaar geweest

binnen bedrijven uit andere bedrijfstakken, die Enterprise resource planning systemen installeren.

Ook hier werden de investeringen soms niet benut, omdat mensen op de oude manier blijven werken.

Er is veel aandacht van management, coaching en begeleiding nodig om dit probleem op te lossen.

Het is een vingerwijzing voor de problemen, die te verwachten zijn bij de installatie van een JDF-

workflow.

- 32 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Werk door derden

Wie praat met een zelfstandige afwerker weet dat deze ondernemers steen en been klagen over de

slechte aanlevering van werk vanaf drukkerijen. Veel orders worden niet of nauwelijks van tevoren

ingepland of met verkeerde specificaties aangekondigd. Inslagschema’s zijn vaak niet goed afgestemd

op de mogelijkheden van het afwerkingsbedrijf. Vanwege commerciële verhoudingen, die ervoor

zorgen dat afwerkers meestal afhankelijk zijn van drukkers, worden veel fouten van orderbegeleiders

met de mantel der liefde bedekt. Anders gesteld: veel inefficiëntie door bijvoorbeeld herstelkosten in

verband met fouten blijven verborgen. Een goed inslagschema houdt niet alleen rekening met de

mogelijkheden op de drukpersen, maar ook met de vouwmachines, verzamelhechters of andere

afwerkingsapparatuur. De afwerking is de laatste stap, die aan het CIP4-protocol is toegevoegd. Een

complete workflow tot en met de afwerking is nu nog toekomstmuziek. Veel technische workflows

gaan niet verder dan de drukpers, zodat afwerkers soms onmogelijke drukvellen binnenkrijgen. In

veel gevallen is de oorzaak een gebrek aan kennis of opleiding van de orderbegeleider. Soms is het

ook pure onverschilligheid of arrogantie. De drukkerij heeft namelijk een sterke commerciële

machtspositie ten opzichte van afwerkers. Met JDF-integratie naar het afwerkingsbedrijf zal het

mogelijk zijn om de machine-eisen van afwerkingsapparatuur al mee te nemen bij het maken van het

inslagschema. Hiermee voorkomt men veel fouten en is het mogelijk om afwerkingsapparatuur sneller

in te stellen, waardoor afwerkklussen beter te plannen zijn. Een en ander vereist wel een JDF-

integratie met het afwerkingsbedrijf. Hier is nog een lange weg te gaan. In feite zijn er twee

mogelijkheden:

Zelf afwerking uitvoeren binnen de muren van de drukkerij

Afwerking uitbesteden bij een JDF-partner van het afwerkingsbedrijf

In de laatste jaren is er een trend waar te nemen, waarbij afwerking steeds vaker een activiteit is, die

binnen de drukkerij wordt uitgevoerd. Dit zal vaker voorkomen naarmate oplagen dalen, de

transactiekosten toenemen en de voordelen van een internet-JDF-workflow niet gedeeld kunnen

worden met externe afwerkers. Met JDF zal het makkelijker worden om afwerking in eigen bedrijf uit

te voeren en te organiseren. De redenen om afwerking wel of niet zelf te doen blijven hetzelfde als ze

nu al zijn. Een afweging van de investeringsmogelijkheden, schaalgrootte, het orderpakket, de

haalbare bezettingsgraad op de machines en de logistieke kosten van uitbesteden ten opzichte van

investeringsmogelijkheden.

Het goed opzetten van een JDF-workflow met een afwerkingsbedrijf heeft zowel voor de drukkerij

als voor de afwerker voordelen. Men kan beter plannen, waardoor een beter voorspelbare

dienstverlening naar de eindafnemers ontstaat. Insteltijden worden korter, een economisch voordeel

dat tussen beide bedrijven gedeeld kan worden. Het belangrijkste is dat het aantal fouten kan

- 33 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

verminderen. Dit is van groot belang om bestaande klanten vast te kunnen houden en

vanzelfsprekend ook een methode om kosten te verminderen.

Afwerkingsbedrijven, die volgens het JDF-protocol willen samenwerken met drukkerijen en zo de

efficiëntie, planning en voorspelbaarheid van de productie willen beheersen, kunnen een preferred-

customerprogramma opzetten. Zo kunnen de economische voordelen gedeeld worden en kan het

afwerkingsbedrijf klanten (drukkerijen) beter aan zich binden.

JDF samenwerking drukkerij – afwerkingsbedrijf

Ge

ne

twe

rkte

org

an

isa

tie

Kla

ssie

ke

org

an

isa

tie

DrukkerijAfwerkings

bedrijf

JDF data

overdracht

DrukkerijAfwerkings

bedrijf

Telefoongesprekken over

opdrachtspecificaties, planningen,

offertes en wijzigingen in de

opdracht

Figuur 18: Inkoop werk door derden in de genetwerkte organisatie

- 34 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Van ordermanager naar procesmanager

Wat betekent de invoering van JDF voor het beroep van ordermanager in de toekomst?

Ordermanagers zullen niet verdwijnen, maar hun werkzaamheden veranderen en het aantal

ordermanagers in de industrie vermindert. Als alle opdrachten door opdrachtgevers of de interne

adviesafdeling van het media totaalbedrijf met correcte JDF-specificaties worden aangeboden, is de

ordermanager in de genetwerkte drukkerij verder overbodig. Het systeem voert een ingangscontrole

uit, waarbij naast de nu al gebruikelijke PDF-ingangscontrole ook wordt gecontroleerd of de JDF-

specificatie met de informatie in het aangeleverde PDF-document overeenkomt. Als bijvoorbeeld een

PDF-document van acht pagina's wordt aangeboden en in de JDF staat 12 pagina's dan is er iets mis.

In deze gevallen moeten ordermanagers het probleem oplossen. Dit betekent dat het vak van

ordermanager verandert. De eenvoudige administratieve handelingen verdwijnen. De ordermanagers

worden nog meer probleemoplosser dan ze nu al zijn. Problemen oplossen is een waardetoevoegende

activiteit, waarvoor opdrachtgevers, ook in de toekomst, zullen blijven betalen. Het gevolg is echter

wel dat het werk van de gemiddelde ordermanager zwaarder wordt, de opleidingseisen zullen hoger

zijn. Ordermanagers zullen minder dan nu kunnen terugvallen op routinematige dagelijkse

administratieve werkzaamheden.

Figuur 19: De ordermanager in de genetwerkte drukkerij

- 35 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

4. Planning en productie

Op dezelfde vrijdag 1 juni 2012, loopt planner Peter de Waard zijn rondje door de drukkerij. Het was

vandaag weer eens een gekkenhuis in de planning. Vroeger zou dit betekenen dat hij veel door het

bedrijf zou rennen. Er was vandaag plotseling ontzettend veel werk binnengekomen, waarschijnlijk

vanwege de onverwachte wetswijzigingen in de Tweede Kamer waardoor veel overheidsinstellingen

de voorlichting op stel en sprong aanpassen. Peter had in de loop van de ochtend gezien dat het

werkaanbod te groot was voor de beschikbare productiecapaciteit. De JDF-gestuurde planning gaf aan

dat er geen mogelijkheden waren om de producties de komende maandag en dinsdag allemaal zelf uit

te voeren. Gelukkig maakt de drukkerij van Peter de Waard onderdeel uit van een

samenwerkingsverband van zelfstandige drukkerijen. Binnen dit netwerk zijn afspraken gemaakt voor

het onderling uitbesteden van opdrachten en gelukkig kon een van de bevriende drukkerijen nog wat

werk overnemen. Omdat de planningen digitaal aan elkaar gekoppeld waren, was ook gemakkelijk te

zien waar er nog ruimte was bij de collega's. Het inbrengen van orders was net zo gemakkelijk als het

inplannen van een vergadering via Outlook. Peter had een aantal orders digitaal aangeboden en

automatische calculaties laten maken. Binnen enkele uren werden de orders geaccepteerd door de

collega-drukkerijen, zonder dat daar ook maar één telefoontje aan te pas was gekomen. Weer een

probleem opgelost.

Peter is bijna 60 en heeft al een lange carrière in de grafische industrie achter zich. Vijf jaar geleden

was hij ook als planner werkzaam en had op het punt gestaan om uit de bedrijfstak te stappen. Hij

werd er gek van, orders die steeds verschoven moesten worden in de planning, klanten die geen

enkele afspraak na kwamen en continu door het bedrijf rennen om te achterhalen hoe het met elke

order ging. Er was ook steeds minder overzicht doordat alle orders digitaal werden aangeleverd, de

kortere levertijden en chaotische manier van werken op de orderbegeleiding. Na een krachtige

gezondheidswaarschuwing had Peter besloten om het anders te doen. Een jonge assistent had de

dagelijkse planning overgenomen en Peter was zich gaan concentreren op het inrichten van een JMF-

gestuurde planning. Dit systeem was vervolgens ook bij de collega's binnen het netwerk in gebruik

genomen. De inrichting van het digitaal gestuurde planning- en orderopvolgingsysteem was niet

eenvoudig, maar wel de moeite waard geweest, zoals vandaag maar weer eens was gebleken. Maar

nu eerst een rondje door de drukkerij, voordat het weekend zou beginnen. Peter wil natuurlijk wel het

contact met de collega’s op de werkvloer behouden.

- 36 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Bedrijfsleider, productieleider of planner zijn is in de klassieke drukkerij van vandaag geen sinecure.

Dalende oplagen, kortere levertijden en aanlevering via internet geven veel planners het gevoel dat ze

achter de feiten aanlopen. Orders komen via e-mail of op

een FTP-server binnen en zijn al op productieafdelingen

voordat ze zijn gepland. Meestal worden prepress

werkzaamheden niet gepland, maar per dag opgepakt.

Terugkoppeling uit de productie gebeurt door middel van

fysieke waarnemingen. De meeste planners moeten een

goede conditie hebben, ze lopen de hele dag door de

drukkerij.

In de klassieke drukkerij is plannen eenrichtingsverkeer.

Van de beschikbare en ongeplande orders wordt steeds

gecontroleerd of drukplaten en papier beschikbaar zijn.

Planners willen hun productiecapaciteit zo goed mogelijk

benutten en moeten vaak “jagen” om aansluiting te krijgen.

Meestal betekent dit proeven akkoord zien te krijgen of

beloofde bestanden aangeleverd zien te krijgen.

Administratieve informatiestroom

Productie workflow

Ve

rko

op

Pla

nn

ing

Ord

er

ma

na

ge

me

nt

Ad

min

istr

atie

Figuur 20: Planning, het derde punt van informatieoverdracht

Figuur 21: Het éénrichting plansysteem van de klassieke drukkerij

- 37 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Geautomatiseerde planningssystemen

Plannen gebeurt nu nog met de hand, wat hoogstens is geautomatiseerd is de aanlevering en analyse

van orderdata zoals we straks in het praktijkvoorbeeld zullen zien. Dit kan nu al en zal straks met JDF

nog meer geautomatiseerd worden. Dit is echter onvoldoende om een volledig geautomatiseerde

planning mogelijk te maken. Waarom? Goed plannen is tweerichtingsverkeer. Het is niet alleen nodig

om orders te plannen, maar het is ook nodig om de beschikbare productiecapaciteit te matchen met

de orders. In het grafisch productieproces is iedere order anders. De voorspelbaarheid van de

productie is in de grafische industrie minder groot dan in andere industriële omgevingen. Verder

hebben planners te maken met een groot aantal variabelen, die van invloed zijn op de planning. JMF

zal de bedrijfsleiders, planners en productieleiders helpen door real time inzicht te geven in de

beschikbare productiecapaciteit en de status van de opdrachten. Het gevolg is dat de span of control

van bedrijfsleiders toeneemt, waardoor grotere drukkerijen beter bestuurbaar zijn.

Figuur 22: De rol van JDF-JMF bij het geautomatiseerd plannen

- 38 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Een praktijkvoorbeeld laat zien hoe procesautomatisering de werkzaamheden van planners

ondersteund. In het onderzochte bedrijf werkt men met een managementinformatiesysteem zonder

planningsmogelijkheden. Figuur 21 laat zien dat de ordergegevens in het MIS worden ingevoerd met

een orderinstructie als output. De gegevens op deze orderinstructie worden overgetikt in het

plansysteem met plankaartjes als output. Het MIS-systeem blijkt een schil om een MS Access

database te zijn. Met behulp van JDF/XML-output kan er met behulp van SQL-taal relatief

eenvoudig en snel een koppeling gemaakt worden van het MIS naar een database voor de planning.

De planning maakt men vervolgens zichtbaar met een algemeen verkrijgbaar Gantt-planningssysteem,

zichtbaar op diverse beeldschermen in het bedrijf. Figuur 23 laat zien welke processtappen dan

geëlimineerd zijn. Bij aanpassing van het proces zijn de volgende werkzaamheden niet meer nodig:

Het printen van de kopie orderinstructies

Het bezorgen van de (witte kopie) orderinstructies naar de planner via het postbakje

Het overnemen van de gegevens door de planner in het Excel plansysteem

Orderinstructie

Plankaartjes met orderinstructie

Analyse en invoeren

ordergegevens MIS database(MS Acces)

Planning(MS Excel)

invoeren ordergegevens

Order

Figuur 23: Planning in de klassieke drukkerij

Figuur 24: Koppeling van de informatie via een JDF interface

Plankaartjes met orderinstructie

Analyse en invoeren

ordergegevens MIS database(MS Acces)

Planningsysteem

Order

- 39 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Stel dat deze drie handelingen samen zes minuten per order kosten en op vierduizend orders per jaar

van toepassing zijn. Daarbij de gewijzigde orders nog buiten beschouwing gelaten. De aanpassing

levert dan 4000 * 6 minuten = 400 uur per jaar op. Bij een fictieve huurprijs van een orderbegeleider

of planner van € 75 per uur is dit € 30.000 per jaar. Het bouwen van de koppeling kost een fractie van

dit bedrag. Het is een kwestie van plukken van laaghangend fruit. Op dit moment bestaat het werk

van planners zonder automatisering uit drie hoofdtaken die te maken hebben met

tweerichtingsverkeer.

Het lezen, analyseren van orderinstructies uit het bedrijfskantoor, meestal zijn dit de orderzakken.

Deze informatie wordt vertaald naar het aantal benodigde druks, het kleur- en materiaalgebruik, de

noodzakelijke productie-uren en de gevraagde tijdsplanning

Het verzamelen van statusinformatie uit de productieafdelingen, meestal door regelmatig een

ronde door het bedrijf te maken. Soms wordt dat ondersteund door informatie uit het

tijdsregistratiesysteem

Daarna volgt het eigenlijke plannen, het maken van een match tussen het aanbod van orders en de

toekomstig beschikbare productiecapaciteit. Het is daarbij voor de planners een uitdaging de

match een handje te helpen door achter orders aan te jagen of aanvullende productiecapaciteit vrij

te maken, bijvoorbeeld door overwerk te organiseren.

De laatste taak is waardetoevoegend, de eerste twee zijn dit niet. JDF en JMF in combinatie met een

geavanceerd MIS en planningssysteem maken het mogelijk de eerste twee taken te automatiseren.

Verder zal het in de toekomst mogelijk zijn om door de planningssystemen een conceptwachtrij te

laten opstellen.

- 40 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Schaalvergroting

Vanwege de complexiteit van de handmatig te verwerken informatie bij het plannen hebben de

betrokken leidinggevenden een beperkte span of control. Dit is vermoedelijk een van de redenen

waarom er zoveel kleinere drukkerijen bestaan. Het is moeilijk om grote productielocaties en

samenwerking binnen groepen van drukkerijen te organiseren. Grotere Nederlandse drukkerijen en

groepen van informeel of formeel samenwerkende drukkerijen blijken steeds weer onbestuurbaar

vanwege toenemende coördinatiekosten, ofwel afnemende coördinatieopbrengsten. De ideale

bedrijfsomvang wordt theoretisch gevonden op het punt waar de voordelen van schaalgrootte gelijk

zijn aan de opbrengsten van coördinatie.

Figuur 25: Toenemende coördinatieopbrengsten met JDF

Met JDF zal dit probleem verminderen. In andere branches is gebleken dat Enterprise

resourceplanning systemen het mogelijk maken om bedrijven met een grotere omvang te organiseren.

Vergelijk de situatie met een oud vliegveld waarbij verkeersleiders vanuit een verkeerstoren kijken.

Met behulp van geavanceerde planningsystemen kunnen deze verkeersleiders nu veel meer vliegtuigen

afhandelen zonder deze zelfs daadwerkelijk waar te nemen. De verkeerstoren is minder vaak nodig.

Zonder deze systemen zouden grote luchthavens niet kunnen bestaan. Naar verwachting zal JDF ook

tot grotere drukkerijen leiden, omdat de aansturingsproblemen verminderen. Potentiële

schaalvoordelen kunnen dan beter benut worden.

ProductieleiderZonder JDF

Productieleidermet JDF

Bemanning pers 5

Bemanning pers 1

Bemanning pers 1

Bemanning pers 3

Bemanning pers 2

Bemanning pers 2

Bemanning pers 3

Bemanning pers 4

Figuur 26: Met JDF neemt de span of control van productieleiders toe

- 41 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Internationale outsourcing

JDF zal de Internationale outsourcing versnellen, omdat plaats en functie steeds beter gescheiden

zijn. Drukwerkbemiddelingsbureaus spelen hierop in, maar drukkerijen kunnen dit proces ook zelf

uitvoeren. Bijgaand voorbeeld laat zien hoe een verpakkingsdrukkerij haar concurrentiepositie op de

Nederlandse markt kan verbeteren met behulp van JDF. Het verpakkingsbedrijf staat dicht bij de

klant (customer intimacy strategie) en levert grafisch productieadvies met een projectmatige inrichting

van workflowoplossingen met behulp van grafische technologie. Ook in de verpakkingswereld dalen

de oplagen en worden er kleinere producties gemaakt. Klanten van verpakkingsdrukkerijen vragen om

steeds meer flexibiliteit en in de toekomst zal men steeds vaker verpakkingen met behulp van RFID

en variabel printen maken. Hiervoor moeten op de eerste plaats applicaties gebouwd worden. Het

programmeren van deze projectmatige oplossingen kan in het buitenland ondergebracht worden

terwijl men het beheer van oplossingen in Nederland doet. Vervolgens worden de afzonderlijke

producties gestart. Deze oplossingen en het advies van het Nederlandse bedrijf genereren JDF-

specificaties. DTP-bewerkingen kunnen in het buitenland uitgevoerd worden. Controle van de proef

en het doorspreken van wensen is weer een Nederlandse waardetoevoegende activiteit, net zoals het

plannen en organiseren van de productie. Terugkoppeling uit de productie kan via een internationale

JMF-berichtenstroom.

internationale outsourcing van verpakkingsdrukwerk

bu

ite

nla

nd

Ne

de

rla

nd

Aanmaak van JDF

specificaties

DTP bewerking

Premedia advies

en project

inrichting

DrukkenStansen, plakken,

vouwen

Logistiek en

uitleveringProefcontrole

programmeren

Productie

inplannen

Beheer templates

en beeldbank

Figuur 27: Een internationale workflowoplossing voor verpakkingsdrukwerk

JDF maakt het mogelijk om het drukken en afwerken in het buitenland te organiseren. Een vorm van

remote printing. Een voorwaarde is wel dat er voldoende tijd is en dat de economische voordelen

opwegen tegen de extra logistieke kosten. Dit kan per order door de Nederlandse drukkerij

beoordeeld worden. Een aantal producties doet men dan in Nederland en een aantal in het

buitenland. De logistieke uitlevering wordt vervolgens weer in Nederland gedaan. Op deze manier

houdt de verpakkingsdrukker op alle essentiële momenten contact met de opdrachtgever en kan zo

de marge behouden blijven. Tegelijkertijd benut men de voordelen van internationale outsourcing en

- 42 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

laten drukkerijen zich de kaas niet van het brood eten door de drukwerkbemiddelingsbureaus. Hier

zal een nieuwe vorm van concurrentie ontstaan. Alle activiteiten in Nederland kunnen ook door een

bureau gedaan worden, dat zelf geen drukwerkproductie doet. Er is iets voor te zeggen dat de

coördinatie vanuit de drukkerijen gebeurt, omdat daar de grafisch-technische kennis op peil wordt

gehouden, beter dan binnen bemiddelingsbureaus mogelijk is. Een voorwaarde is echter wel dat de

drukkerijen een hoge graad van dienstverlening kunnen bieden, vergelijkbaar met de dienstverlening

die printmanagementbureaus aanbieden. Op dit moment is dit niet bij alle drukkerijen mogelijk, zeker

de lean georganiseerde grafische bedrijven zijn niet in staat om professioneel projectmanagement aan

te bieden. De commerciële vaardigheden in dergelijke bedrijven stijgen in veel gevallen niet uit boven

het niveau van al dan niet agressieve transactieverkoop. Deze bedrijven blijven te maken hebben met

een kostengeoriënteerde concurrentieslag. Met lagere marges als gevolg.

- 43 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

5. Administratie en kwaliteitsbeheersing

Op dezelfde vrijdag 1 juni 2012, onderzoekt Saskia, de 142 opdrachten die gisteren zijn binnen

gekomen. Hiervan zijn er maar 21 foutloos de productie in gestuurd. Dit is onvoldoende. Saskia werkt

als data-analiste bij een drukkerij op de nieuw opgerichte afdeling process operations. Dergelijke

afdelingen bestonden vroeger niet binnen drukkerijen. Kwaliteitsmanagement was meestal niet meer

dan het beschrijven van procedures in het kwaliteitshandboek, dat vervolgens zelden gelezen werd.

Vervolgens kwam er een meneer, die na wat kritiekpunten een certificaat uitreikte dat bij de receptie

werd opgehangen. Het is nuttig om eens de processen goed te beschrijven, maar het certificeren

heeft weinig met doorlopende kwaliteitsbeheersing te maken.

Met JDF is het nu mogelijk om statistische analyses uit te voeren met behulp van de enorme

hoeveelheid data, die in de verschillende systemen bewaard worden. Deze data waren vroeger niet

beschikbaar. Saskia had daar ervaring mee opgedaan in een andere bedrijfstak en had daar samen

met een externe consultant een systeem voor datamining ontwikkeld. Stap voor stap waren

structurele fouten en inefficiënties in de bedrijfsvoering opgespoord en opgelost. Door steeds dieper

te zoeken naar bijzonderheden en vervolgens oorzaak en gevolg te vinden. Als je de oorzaak weet,

kun je het probleem oplossen. Zo zou het ook vandaag gaan. Een uitvalpercentage van vijftien

procent is beslist te hoog. Saskia analyseert de datastroom. De laatste veertien dagen was de uitval

zelfs gemiddeld achttien procent. Het blijkt dat twee maanden geleden de uitval nog rond de zes

procent was. Drie keer meer uitval, hoe kan dat? De mix van opdrachtgevers is hetzelfde gebleven, bij

eerdere uitschieters kon men de oorzaak aan een specifieke klant relateren. Een dergelijke correlatie

was nu niet te vinden. Analyse van de data leert dat de groei van de uitval geleidelijk was gegaan.

Een plotselinge stijging lag meestal aan de installatie van nieuwe software, dit vermoeden kon ook

uitgesloten worden. Saskia zag dat de fouten te relateren waren aan opdrachten waarvan de JDF op

het bedrijfskantoor was samengesteld. Ze zag ook dat de groei van de uitval samenhing met het

onvoldoende ingewerkt zijn van Sander, de nieuwe ordermanager. Zou een verkeerde werkwijze bij

het aanmaken van orders het probleem veroorzaken? Saskia wist wat haar te doen stond, vandaag

maar eens wat extra aandacht aan Sander besteden.

- 44 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Financiële procesbeheersing

Het laatste moment van informatieoverdracht tussen de administratieve informatiestroom en de

productieworkflow is de informatie voor de financiële en tijdregistratie.

Een belangrijk kenmerk van het grafisch productieproces is dat elke order anders is en dus ook

meestal apart gefactureerd moet worden. Het hiermee samenhangende werk wordt gedaan door

ordermanagers, controleurs en in sommige gevallen ook verkopers en directieleden. Ook deze

werkzaamheden zijn transactiekosten. Grafische en andere mediaproducties vereisen een grote

flexibiliteit van de drukkerij. Tijdens de uitvoering van de opdracht veranderen de gegevens

regelmatig. Diverse gebeurtenissen tijdens de productie vormen hiervoor de aanleiding:

Het aangeleverde bestand blijkt niet overeen te komen met de gegevens in de offerte

Wijzigingen in de orderspecificatie tijdens het uitvoeren van de opdracht

Productietijden die afwijken van de norm in de begroting

Overwerk als gevolg van planningseisen

Uitbesteden van werk wegens niet beschikbaar zijn van capaciteit

Het gevolg is dat de factuur afwijkt van de oorspronkelijke ordercalculatie of offerte. Hiervoor is

informatie nodig uit de productieafdelingen. De registratie en overdracht van deze gegevens gebeurt

in de klassieke drukkerij door middel van aantekeningen op de orderzak, e-mails, notities,

aantekeningen, briefjes enzovoort. Hier wordt veel tijd mee verloren. In veel gevallen blijkt de

overgedragen informatie niet te kloppen, waardoor verkeerde of onvolledige facturen verstuurd

worden. Veeleisende klanten, die tijdens het productieproces veranderingen doorvoeren waarvan de

meerkosten niet worden berekend, vormen een schadepost voor de klassieke drukkerij. Met behulp

van JDF kan de genetwerkte drukkerij dit proces beter onder controle krijgen. De JMF-

Administratieve informatiestroom

Productie workflow

Ve

rko

op

Pla

nn

ing

Ord

er

ma

na

ge

me

nt

Ad

min

istr

atie

Figuur 28: : Informatieoverdracht ten behoeve van financiële beheersing, de laatste bron van inefficiëntie bij de klassieke drukkerij

- 45 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

berichtenstroom zal de functie van notitiebriefjes en dergelijke overnemen. Omdat de orderinstructie

digitaal is, kan men deze tijdens het productieproces steeds aanpassen aan de veranderende wensen

van opdrachtgevers. Er wordt vervolgens gefactureerd op basis van de werkelijke productiegegevens

in plaats van de verouderde orderzak of offerte. Verder wordt de tijdsregistratie nauwkeuriger, omdat

managementinformatiesystemen de gegevens rechtstreeks van de machines ontvangen. JDF kan bij

een goede implementatie de volgende effecten realiseren:

Een completere en nauwkeurige facturering van meerwerk

Minder fouten bij het factureren als gevolg van het verkeerd interpreteren van productiegegevens

Een betere toewijzing van kosten aan orders, ook wel activity based costing genoemd waarmee

een beter gefundeerd commercieel prijsbeleid mogelijk is

Met JDF wordt het ook eenvoudiger om elektronisch te factureren. Wie automatisch kan calculeren,

kan ook automatisch factureren. Automatisch factureren zal het makkelijkste kunnen bij regelmatig

terugkerende, vast omschreven producten of producten, die met behulp van templates zijn gemaakt.

Het managementinformatiesysteem van de genetwerkte drukkerij zal de factuur automatisch opstellen

en versturen. De drukkerijen kunnen ervoor kiezen om het systeem een conceptfactuur te laten

aanmaken, die nog voor verzending gecontroleerd wordt. Het systeem zou zo ingesteld kunnen

worden dat dit gebeurt bij grotere opdrachten, of bij specifieke opdrachtgevers. Automatisch

factureren zal tot gevolg hebben dat de transactiekosten verminderen en de liquiditeitspositie van de

drukkerij verbetert doordat er sneller wordt gefactureerd.

Figuur 29: Financiële beheersing in de genetwerkte drukkerij, door middel van procesbeheersing en kwaliteitsmanagement

- 46 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Procesanalyse en uitvalmanagement

In de klassieke drukkerij is informatie-uitwisseling tussen de productieafdelingen en financiële

beheersfunctie meestal nog eenrichtingsverkeer. De productieafdeling levert informatie aan die op de

financiële afdeling verwerkt wordt tot een factuur en boekhoudgegevens. Per opdracht is het mogelijk

om een nacalculatie te maken en deze met de voorcalculatie te vergelijken. In veel drukkerijen gebeurt

dit ook. De analyses zijn echter meestal incidenteel van karakter, er wordt onderzoek gedaan bij een

grote afwijking tussen de voor- en nacalculatie. De incidenten zijn vervolgens aanleiding intern te

discussiëren over procesverbetering. De data worden echter zelden of nooit gebruikt om de

operationele processen in de drukkerij structureel te verbeteren.

In een genetwerkte drukkerij is de laatste stap van informatie-uitwisseling niet langer

eenrichtingsverkeer, maar gebruikt men de informatie ook om het proces te optimaliseren. Dit is

nieuw voor de grafische industrie en wordt mogelijk doordat met JDF en JMF grote databases met

productie-informatie ontstaan. De ordergegevens, de betrokken opdrachtgevers, het verloop van de

productie, fouten en herstelwerkzaamheden zijn met de hulp van JMF-berichten te herleiden en met

elkaar in verband te brengen. Zo kan het verloop van de opdracht gereconstrueerd worden,

vergelijkbaar met de zwarte doos in vliegtuigen, waarvan de data gebruikt kunnen worden om de

oorzaak van een ongeluk te vinden.

Moderne managementinformatiesystemen zijn ingericht als relationele databases. Als deze databases

met elkaar verbonden zijn, ontstaat er een datawarehouse. Hiermee kan een Business Intelligence

programma gestart worden. Met de hulp van Performance Management Software worden relaties

gelegd tussen informatie uit verschillende informatiebronnen binnen de drukkerij. Verder is het

mogelijk om (bijvoorbeeld met SQL) queries uit te voeren. Queries zijn in feite zoekvragen. Met

behulp van dit type onderzoek kan men oorzaak en gevolg beter met elkaar in verband brengen.

Hierbij wordt onderzocht waardoor opdrachten niet automatisch door het bedrijf zijn afgehandeld.

Dit is het uitvalmanagement. Verder wordt onderzocht of productietijden korter kunnen zijn.

Bijvoorbeeld:

Is er een verband tussen het type klant en het aantal keren dat er een plaat overgemaakt moet

worden?

Zijn de insteltijden in de drukkerij korter als een andere papiersoort gebruikt wordt?

Moet een bepaald type drukplaat vaker overgemaakt worden?

Maakt een bepaalde ordervoorbereider meer fouten dan zijn collega?

- 47 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Met behulp van deze analyses kunnen structurele proces verbeteringen uitgevoerd worden. De

bedrijfsleider, in zijn rol als procesanalist, zal in de genetwerkte drukkerij de processen zoveel

mogelijk automatiseren en zich concentreren op de uitzonderingssituaties.

Figuur 30: De procesanalist binnen de genetwerkte drukkerij concentreert zich op de uitval tijdens de productie en niet meer op de geautomatiseerde productie zelf

- 48 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

JDF Kwaliteitsmanagement nieuwe stijl

Uitvalmanagement, dat gebruik maakt van de grote hoeveelheid beschikbare JMF-data is de basis

voor een nieuwe vorm van kwaliteitsmanagement. Binnen de klassieke drukkerij bestaat het

kwaliteitsmanagement vooral uit het vastleggen van processen in procedurebeschrijvingen. In veel

gevallen doet men dit met als doel om een ISO- of ander certificaat te halen. Deze certificaten zijn

soms vereist, bijvoorbeeld bij het inschrijven op een aanbesteding. Nadat de procedures zijn

beschreven voert men een audit uit en krijgt men het certificaat. Vastleggen en beschrijven van

processen is een nuttige activiteit, die managers van de klassieke drukkerij dwingt om over processen

na te denken. Dit is goed, maar niet voldoende. Het probleem van dit niveau van

kwaliteitsmanagement is dat het proceduregericht is in plaats van winstgericht. Het doel van

kwaliteitsmanagement moet niet het ISO-certificaat, maar het verbeteren van de financiële prestaties

van het bedrijf zijn.

JDF maakt het mogelijk om een voor de grafische industrie nieuwe benadering te kiezen voor het

kwaliteitsmanagement. Deze benadering heeft zijn succes in andere branches al bewezen. Het

beschrijven van processen in procedurebeschrijvingen blijft noodzakelijk. Niet alleen om het

kwaliteitscertificaat te kunnen behalen, maar vooral om het proces te kunnen analyseren. Hiervoor

zijn de JDF- en JMF-data nodig. Andere branches hebben inmiddels methodes voor

kwaliteitsmanagement ontwikkeld, waarbij gebruik gemaakt wordt van grote hoeveelheden

elektronisch vastgelegde data. Een van de methoden die geschikt is om binnen de grafische industrie

toe te passen is Lean Six Sigma. Dit gebeurt in de volgende stappen:

Figuur 31: De piramide van kwaliteitsprocessen

- 49 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Het definiëren van de processen en de variabelen die het succes bepalen

Het meten van de variabelen op de werkvloer en het gebruik van JDF-data

Het statistisch analyseren van de uitkomsten en de onderlinge verbanden in oorzaak-en-

gevolg relaties

Vaststellen van verbetermogelijkheden onderbouwd met de uitkomsten van de metingen

Implementeren van de verbetermogelijkheden en controleren van de uitkomsten

Dit Lean Six Sigma proces kan men continu herhalen. Na elke verbetering kan men opnieuw starten

met het definiëren van de processen, de bijbehorende metingen en procesverbeteringen.

Meting

Definitie Contro

le

Verb

ete

ren

Analyse

Figuur 32: Continue procesverbetering met Lean Six Sigma

- 50 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

6. Managementinformatiesystemen

Managementinformatiesystemen (MIS) zijn niet meer weg te denken bij de bedrijfsvoering van

moderne drukkerijen. Vrijwel alle systemen zijn gegroeid vanuit een calculatiesysteem gemaakt tijdens

de instructie van computers op het bedrijfskantoor in de jaren 80. Het calculeren werd makkelijker

gemaakt door het rekenen aan de computer over te laten. Geleidelijk zijn er modules aan toegevoegd

en koppelingen naar andere systemen gemaakt, vooral naar boekhoudprogramma’s. Veel bedrijven

die MIS-systemen aan de grafische industrie leveren zijn kleinschalig begonnen, soms als

nevenactiviteit binnen een drukkerij. Een aantal MIS-leveranciers is zelfstandig en Nederlands

gebleven, anderen zijn uitgegroeid tot een internationaal bedrijf. De grotere, internationaal

opererende leveranciers leveren hun systemen meestal aan de grotere drukkerijen, uitgeverijen en

reclamebureaus. Kleinere leveranciers kunnen de kleinere drukkerijen beter bedienen en een

toegankelijke ondersteuning leveren. De markt is verzadigd. Het aantal drukkerijen daalt en er is

hoogstens sprake van een vervangingsmarkt. Toch hebben de MIS-leveranciers vooralsnog de slag

verloren van web-to-print. Hier doen nieuwe specialisten wat de markt van vandaag vraagt:

oplossingen bieden voor ketenintegratie en digitaal drukken. Daarbij ontbreekt echter in veel gevallen

een goede administratieve procesbeheersing. De MIS-leveranciers hebben deze boot gemist door te

veel op het administratieve eiland te blijven. Klassieke drukkerijen gebruiken nu nog twee systemen,

een managementinformatie- en workflowmanagementsysteem. De genetwerkte drukkerij heeft beide

systemen geïntegreerd tot één compleet systeem, dit is dan in feite een Enterprise Resource Systeem,

ook wel ERP system genoemd. Dit nieuwe ERP system is het hart van de genetwerkte drukkerij, alle

relevante informatie wordt via dit systeem bijgehouden. Er zijn twee routes mogelijk naar dit ERP

system.

Het managementinformatiesysteem wordt uitgebreid met JDF/JMF-planning-en-

procesbesturingssoftware en vervolgens gekoppeld aan het workflowmanagementsysteem.

Het MIS functioneert dan als centrale database van het ERP-system.

Het workflow managementsysteem wordt uitgebreid tot MIS-systeem en wordt zo het

complete ERP-system dat het bestaande MIS-systeem vervangt. Welke oplossing men kiest

zal afhangen van het aanbod van de leveranciers.

Op dit moment lijkt het er op dat men voor de eerste richting gaat kiezen. Niet omdat dit een betere

richting is, maar omdat worklowmanagementsystemen beschikbaar zijn als betaalbaar en flexibel in te

richten managementinformatiesysteem.

- 51 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Beschikbare managementinformatiesystemen in Nederland

Als onderdeel van dit onderzoek zijn een aantal in Nederland bekende leveranciers van MIS-systemen

geïnterviewd. Deze leveranciers zijn zich allemaal in meer of mindere mate aan het voorbereiden op

de introductie van JDF in de grafische industrie. Om een managementinformatiesysteem aan te

passen aan de eisen die een volledige JDF-implementatie stelt moeten MIS-leveranciers grote

investeringen doen. Dit zijn onzekere investeringen. Het is niet zeker of men deze kan

terugverdienen. Diverse leveranciers hebben verschillende opvattingen over het belang van JDF en de

snelheid waarmee het geïmplementeerd gaat worden. Sommige leveranciers lopen voorop, hebben al

een werkbare demonstratieversie en zijn actief betrokken binnen de CIP4 organisatie. Andere

leveranciers kijken de kat uit de boom met het risico dat ze bij de ontwikkeling moeten afhaken. Hier

volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste leveranciers die op de Nederlandse markt opereren.

Insad in Westervoort heeft als belangrijkste product Drumis. Het bedrijf is met dit pakket als DOS-

applicatie gestart in de jaren 80. In 1998 is de applicatie geheel opnieuw gebouwd als Windowsversie.

Op dit moment wordt het managementinformatiesysteem in vierhonderd bedrijven gebruikt, op circa

1200 tot 1300 werkplekken. Drumis is in eigen beheer ontwikkeld en is vooral populair bij de vele

kleinere drukkerijen die Nederland rijk is. Het systeem is verder in gebruik bij interne copyshops van

universiteiten hogescholen en grotere overheidsorganisaties. Dit vanwege het gebruik van catalogi

binnen het informatiesysteem, waarin gemakkelijk kleine opdrachten afgehandeld kunnen worden.

Drumis is eenvoudig te installeren en afgestemd op gebruik binnen een Microsoftomgeving en -

besturingssysteem. Het systeem is dan ook volledig Microsoft gecertificeerd. Onlangs is de certificatie

aangepast voor het besturingssysteem Vista. Volgens eigen opgave is Drumis geschikt om in een

JDF-workflow in te passen, het gehele systeem is in XML beschreven. Het systeem draait op een

SQL-serverdatabase. Op dit moment is het nog niet mogelijk om JMF-berichten te verwerken in een

plannings- of een ander informatieverwerkend systeem. Er wordt gewerkt aan koppelingen met

workflowmanagementsystemen. Naar verwachting zal de koppeling met het screen systeem (Wifac)

als eerste operationeel zijn. Bij Insad werken in totaal acht medewerkers. Drie medewerkers houden

zich bezig met de ontwikkeling en het testen van Drumis. Deze medewerkers besteden nu twintig

procent van hun tijd aan JDF-ontwikkeling. Naar verwachting zal de tijdsbesteding aan JDF groeien

naarmate de vraag toeneemt.

- 52 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Optimus is in 1982 opgericht in Groot-Brittannië en heeft een kantoor in Amersfoort. Het bedrijf is

opgericht op verzoek van een klant (drukkerij) en al snel gegroeid. Vanaf de start is het systeem op

het organiseren van de productie gericht. Dit betekent dat productiesturing en capaciteitsbenutting al

snel onderdeel van het systeem zijn geworden. Vanuit Groot-Brittannië is de eerste groei gezocht in

de Britse koloniën en vervolgens in andere landen, waaronder Nederland. In Nederland zijn nu

ongeveer 1500 werkplekken die Optimus gebruiken, wereldwijd zijn dit er circa tienduizend. Het

systeem is volledig ontwikkeld en dus afgestemd op de wensen van de grafische industrie. Optimus is

volledig lid van de Cip4 organisatie en draagt zeer actief bij aan het ontwikkelen van de JDF-

standaards. Optimus heeft zeventig werknemers in dienst waarvan er tien aan systeemontwikkeling

werken. De Serviceorganisatie in Nederland heeft zes mensen in dienst. Op dit moment is Optimus

geschikt om JDF te implementeren, er zijn al enkele drukkerijen in het buitenland, die een volledige

JDF-workflow hebben. Er zijn demo’s beschikbaar van koppelingen naar Heidelberg en MAN

Roland te Offenbach waar de machines gekoppeld zijn aan een Agfa workflow. Optimus is gebaseerd

op een MySQL-database. Het systeem is te gebruiken voor het verwerken van JMF-statusinformatie.

Het oorspronkelijk Deense pakket Navision wordt in Nederland aangeboden door Rainbow

Solutions uit Heeswijk Dinther. Navision is van oorsprong een financieel pakket. In tegenstelling tot

de andere pakketten is dit een algemene ERP-oplossing, die is aangepast aan de wensen van de

grafische industrie. Navision is sinds 2002 in handen van Microsoft. Het pakket is daarom zeer goed

afgestemd op de andere producten van Microsoft, zoals het besturingssysteem Vista en het Office

pakket voor kantooromgevingen. Verder is het pakket flexibel, de gebruikers kunnen velden

toevoegen en de indeling van de schermen zelf aanpassen. Wereldwijd heeft het pakket ongeveer een

miljoen gebruikers in veertig landen. Het pakket is degelijk en geschikt om de complete

bedrijfsvoering te automatiseren. Deze aanpassingen voor de grafische industrie zijn oorspronkelijk in

Denemarken ontwikkeld. Op dit moment vindt een belangrijk deel van de ontwikkeling in Nederland

plaats. In Heeswijk Dinther werken zes ontwikkelaars aan de aanpassing van Navision voor de

grafische industrie. Navision is vooral geschikt voor grotere drukkerijen. Het pakket is te groot en dus

te duur voor kleine bedrijven. Rainbow Solutions werkt op dit moment aan de ASP-versie, als

instapmodel voor kleinere drukkerijen. Het pakket is volledig klaar voor JDF. In het najaar van 2007

wordt de eerste operationele toepassing in Nederland verwacht. Het voordeel van deze oplossing is

dat er veel aanvullende opties binnen Navision mogelijk zijn zoals S-Plan, een geavanceerde

planningsmodule en mogelijkheden voor geavanceerd voorraadbeheer van logistieke

- 53 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

dienstverlening. Verder zijn er uitgebreide voorzieningen om communicatie over en weer via Internet

met opdrachtgevers van drukkerijen te ondersteunen. Rainbow Solutions is geen lid van de CIP4

organisatie. De koppelingen naar de productie workflows zijn nu nog niet gecertificeerd. De

oplossing draait op een degelijke SQL-database zodat geavanceerde JMF-koppelingen wel mogelijk

zijn.

Cerm is gevestigd in het Belgische Brugge. Het bedrijf heeft 26 werknemers waarvan er tien

werkzaam zijn in de ontwikkeling van het Cerm-managementinformatiesysteem. Het bedrijf is

midden jaren tachtig opgericht, nadat het een prijs van de Belgische grafische branchevereniging de

Febelgra gewonnen had. Febelgra zocht toen een eerste aanbieder voor een

managementinformatiesysteem, die kon werken op de toen opkomende personal computers. Tot op

dat moment waren er alleen systemen voor mainframes beschikbaar. Op dit moment is Cerm in

gebruik bij circa honderd drukkerijen, waarvan vijftig procent in België en de rest in Frankrijk en

Nederland. In Nederland werken circa dertig doorgaans wat grotere drukkerijen met Cerm. Naar

schatting zijn dit ruim zeshonderd werkplekken en enkele honderden productieterminals. Cerm is een

geavanceerd systeem dat vanaf de start verder is gegaan dan alleen een boekhoudsysteem. Het

systeem is vooral bedoeld om ook de productie aan te sturen. Het pakket is uitsluitend voor de

grafische markt ontworpen, zodat het goed aansluit op alle bijzonderheden van het grafische

productiebedrijf. De Enterprise resource gedachte is al onderdeel van de manier van werken van

Cerm. Dit stelt hoge eisen aan de discipline van medewerkers die met Cerm willen werken. JDF is een

logisch verlengstuk van Cerm. Als Cerm succesvol is geïmplementeerd, is het vervolgens relatief

makkelijker om met JDF de slag naar de genetwerkte drukkerij te maken. Tot nu toe is in veel

situaties de medewerker het eindpunt van de informatiestroom, met JDF wordt de informatiestroom

gekoppeld aan grafische productiemachines. Cerm heeft in België al enkele geavanceerde

Deeloplossingen operationeel en loopt daarmee voor op de situatie in Nederland. Cerm kent een

geavanceerd planningssysteem waarbij niet alleen terugkoppeling vanuit JMF-berichten mogelijk is,

maar waarbij men ook een volgorde in de productie aan kan geven.

Prodist uit Leeuwarden is in 1992 gestart met de ontwikkeling van het calculatiesysteem Precal. Dit

was een van de eerste systemen die direct onder Windows werkte. Het systeem is op de markt

gebracht vanaf 1994. Sinds die tijd is het bedrijf door de drie broers Van der Meulen uitgebreid. Het

pakket wordt alleen in Nederland aangeboden, er is ook een variant voor de metaalindustrie

ontwikkeld. Protest geeft aan 550 bedrijven te bedienen waarvan zestig procent kleinere drukkerijen

zijn. Bij het bedrijf werken 25 personen waarvan zes in de ontwikkeling van software en JDF-

oplossingen. Via een bedrijf in India is een speciale JDF/JMF-database-engine gebouwd op basis van

SQL-server.

- 54 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Precal is vooral een calculatiesysteem, uit te breiden met een CRM en e-commercemodule. De

aansturing van de productie kan nu nog alleen via barcodes gebeuren. De versie Precal Ultimate is

volgens Prodist klaar voor implementatie binnen een JDF-workflow, er wordt echter nog gewacht op

vragen uit de markt. Op dit moment wordt een koppeling met de Screen-workflow onderzocht.

Prodist is NGP-partner binnen de CIP4-organisatie en actief betrokken bij de ontwikkeling van de

standaard. De softwareaanpassingen gebeuren geleidelijk, naar aanleiding van vragen uit de markt.

TNR Software uit Limmen is leverancier van het pakket Multipress. Dit pakket is exclusief voor de

grafische markt ontwikkeld. Het bedrijf is opgericht in 1996 met de visie dat de toen bestaande

softwarepakketten niet goed genoeg waren. Het bedrijf heeft zes medewerkers in dienst, waarvan

tweeënhalf zich bezighouden met de softwareontwikkeling waaronder JDF. TNR Software is full

member van de CIP4-organisatie en is actief bezig met het ontwikkelen van koppelingen naar de

Prinect workflow van Heidelberg en het True flow workflowmanagementsysteem van Screen. Dit

gebeurt door Prinect uit te voeren bij drukkerijen, die voorop lopen in de markt. Als volgende stap

wil TNR Software koppelingen naar geautomatiseerde planningssystemen ontwikkelen.

Graficalc uit Udenhout levert het Calcugraaf Informatie Systeem. Dit bedrijf heeft ervoor gekozen de

software vooralsnog niet aan te passen voor JDF. Systeemhuis Compi te Lelystad levert het

managementinformatiesysteem Xgram. Dit bedrijf was niet bereid om in verband met dit onderzoek

vragen over JDF te beantwoorden.

DiMS!® organizing print BV is van origine een Nederlands bedrijf dat nu wereldwijd opereert vanuit

Lichtenvoorde. Het bedrijf is opgericht in 1986. Het pakket DiMS! is exclusief voor de grafische

markt ontworpen. DiMS onderkent het belang van JDF en is actief binnen de CIP4 organisatie. Het

management van dit bedrijf was in verband met dit onderzoek tijdens de onderzoeksperiode niet voor

vragen bereikbaar.

Voor wie zich oriënteert op de beschikbare managementsystemen die klaar zijn voor JDF is tot slot

ook de Duitse aanbieder Hiflex bijzonder interessant. Dit bedrijf opereert vanuit Aken en is een van

de koplopers op het gebied van JDF. Hiflex is opgericht in 1987 en heeft zich oorspronkelijk alleen

op de Duitse en Oostenrijkse markt gericht. De Benelux wordt bediend sinds 2004. In de Benelux

zijn ongeveer tien drukkerijen die met Hiflex werken. Dit zijn doorgaans bedrijven met een omvang

van meer dan veertig werknemers. Hiflex is partner member van de CIP4 organisatie. Dit is het

hoogste niveau en het bedrijf is actief betrokken bij de ontwikkeling van de standaard en geeft hier

ook richting aan. Bij Hiflex werken zeventig medewerkers, waarvan er dertig actief zijn in de

ontwikkeling van de software, deels in aparte vestigingen in Roemenië en Polen. Het

- 55 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

managementinformatiesysteem van Hiflex is als proefinstallatie ter beschikking gesteld aan 22

leveranciers van prepress- en worklowmanagementsystemen. Het bijzondere van Hiflex is dat de

inpositioning van de pagina's op te drukken vouwvel binnen het managementinformatiesysteem

plaatsvindt. Er is inmiddels een ruim aanbod van operationele koppelingen met productiesystemen

beschikbaar en er zijn ook al drukkerijen in België en Duitsland die met een complete JDF-oplossing

van Hiflex werken. Europees gezien zijn er al 65 drukkerijen met een JDF oplossing van Hiflex actief.

Vanuit dit perspectief gezien loopt Nederland achter op de buurlanden. De software van Hiflex is

specifiek voor de grafische industrie ontwikkeld en bevat geavanceerde planningsmodules en

mogelijkheden om de productie vanuit het managementinformatiesysteem aan te sturen.

De markt voor informatiesystemen

Op dit moment zijn er in Europa circa 250 aanbieders van grafische managementinformatiesystemen

actief. Deze bedrijven zijn net als die in Nederland opgericht als nationale aanbieders. De bedrijven

zijn in de jaren 80 ontstaan tijdens de opkomst van de personal computer. In veel gevallen is er

gestart met een calculatiemodule, de mogelijkheid om een orderzak uit te printen en een

boekhoudprogramma met tijdsregistratie. Dit is onvoldoende om het MIS in te zetten als

productbesturingssysteem ofwel Enterprise resource planningssysteem. Aanpassing van een

managementinformatiesysteem naar een ERP zal voor een aantal aanbieders zeer moeilijk zijn. Vooral

die aanbieders waarbij het MIS vooral als boekhoudprogramma functioneert en waarbij de

onderliggende database-engine niet in staat is om grote hoeveelheden Real time JMF-data te

verwerken. Om met JDF/JMF succesvol te zijn is een elektronische planning een voorwaarde. De

noodzakelijke planning op basis van tweerichtingsverkeer is zonder goed werkende onderliggende

database niet te realiseren.

Aanbieders van managementinformatiesystemen houden hun bedrijf draaiend met de vaste

inkomsten uit het verstrekken van licenties voor software. De verbetering van de software gebeurt

- 56 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

geleidelijk en meestal op verzoek van klanten die specifieke wensen hebben. Vervolgens worden de

verbeteringen via een nieuwe versie verspreid naar alle gebruikers. Binnen een dergelijk bedrijfsmodel

zullen de kleinere MIS-aanbieders niet of nauwelijks in staat zijn om op eigen kracht de

softwareontwikkeling te doen die nodig is. Het aantal aanbieders zal verminderen. Een aantal zal de

activiteiten stopzetten en tot dat moment een melkkoestrategie volgen. Er wordt dan weinig aan

ontwikkeling gedaan en het bedrijf draait op de vaste licentie-inkomsten en zal proberen om tegen

lage prijzen de verouderde software in de markt te zetten. Een betere strategie is samenwerking met

buitenlandse aanbieders, waardoor een ruimere basis ontstaat om software te ontwikkelen. In de

praktijk blijkt dat samenwerking moeilijk is en alleen maar lukt na een volledige overname van een

buitenlandse aanbieder. Deze overnames zijn lastig omdat de waarde van een MIS-aanbieder

gerelateerd is aan de vaste licentie-inkomsten. Een overname van een buitenlands MIS is daarom duur

en relatief risicovol. Voor drukkerijen betekent dit dat ze kritisch moeten kijken naar de continuïteit

van hun aanbieder van het MIS-systeem. Een keuze voor de verkeerde aanbieder kan de drukkerij op

achterstand plaatsen. Een correct request for information kan helpen. Tijdens de aanschaf van een

nieuw managementinformatiesysteem kijkt men vaak naar zaken als gebruiksgemak en het uiterlijk

van het systeem, bijvoorbeeld de vormgeving van de beeldschermen. Natuurlijk zijn dit belangrijke

zaken, maar bij een oriëntatie voor JDF spelen ook andere zaken een rol.

Wat is de onderliggende database-engine? Is deze in staat om een grote hoeveelheid JMF-

berichten real time te verwerken?

Zijn er operationele koppelingen met de productiemiddelen en workflowmanagementsystemen die

in de drukkerij gebruikt worden, die men kan demonstreren?

Welke begeleiding en/of opleidingen kan het bedrijf bij het veranderingsproces binnen de

drukkerij bieden?

Welke garanties kan men geven dat het systeem in de lucht blijft en er geen productie-uitval

optreedt?

- 57 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

7. De transformatie

Veranderen van klassieke drukkerij naar een volledig genetwerkte drukkerij is niet eenvoudig en kan

men daarom het beste op projectmatige wijze uitvoeren. Gestart wordt met het benoemen van een

projectleider en het formeren van een projectteam binnen het bedrijf. Het voordeel van deze aanpak

is dat er al vanaf het begin draagvlak wordt gevormd voor de toekomstige veranderingen. Het vormen

van een projectteam zorgt er tevens voor dat de dagelijkse werkzaamheden ongestoord door kunnen

gaan. Vervolgens moet men de doelstellingen bepalen. Om de voordelen van JDF volledig te

benutten zal men de bedrijfsvoering opnieuw moeten opzetten, alsof men een nieuw bedrijf start. Het

gaat daarbij niet alleen om de technische bedrijfsinrichting, maar ook om de bedrijfsorganisatie. Hoe

werken medewerkers in de toekomst met elkaar samen? Om dit proces succesvol te laten verlopen,

moet men een aantal stappen in de juiste volgorde zetten. Tijdens elke stap wordt een vraag

beantwoord:

Hoe werken we nu en hoe zouden we kunnen werken met JDF?

Hoe willen we ons bedrijf in de toekomst inrichten?

Zijn de toekomstige opbrengsten groter dan de investeringen?

Hoe realiseren we de technische JDF-koppelingen?

Hoe beheersen we het veranderingsproces voor onze medewerkers?

Om de eerste vraag te beantwoorden wordt gestart met een procesanalyse van de werkzaamheden in

de drukkerij van vandaag. Dit is nodig om er de toekomstige mogelijkheden met JDF naast te kunnen

zetten. De procesanalyse geeft de informatie die nodig is om een goede visie te bepalen. Vervolgens is

de juiste timing belangrijk. Voorop lopen met JDF brengt hoge kosten en risico's met zich mee. Deze

moeten gecompenseerd worden door de opbrengsten. Deze afweging zal niet voor iedere drukkerij

hetzelfde zijn. In enkele gevallen zal het verstandig zijn de visie nog even te parkeren en betere

marktomstandigheden af te wachten. Deze afweging wordt gemaakt in een JDF business case. Als de

business case positief is, wordt het transformatieproces naar de genetwerkte drukkerij uitgevoerd. Om

dit te laten slagen moet tegelijkertijd de technische inrichting en de inrichting van de organisatie

aangepast worden. Het stappenplan wordt in Figuur 31 op de volgende pagina weergegeven en verder

in dit hoofdstuk uitgewerkt.

- 58 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Procesanalyse, de eerste stap

De eerste stap is het analyseren van het huidige bedrijfsproces. Binnen drukkerijen bestaan intern

soms verschillende opvattingen over hoe het bedrijfsproces nu eigenlijk uitgevoerd wordt. Deze

misverstanden moeten eerst opgelost worden, voordat men verder kan. Bij een succesvolle

automatisering gaan we niet uit van de processen, zoals in het ISO-handboek staan beschreven, maar

van de processen, zoals ze werkelijk op de werkvloer worden uitgevoerd. De enige manier om een

goede procesanalyse te maken is door nauwkeurig te kijken welke handelingen er in het bedrijf

plaatsvinden. Deze handelingen en de bijbehorende informatiestromen worden in een gedetailleerd

processchema weergegeven. Een onderdeel van de procesanalyse is het in kaart brengen van de

huidige systemen en devices. Welke systemen kunnen op een toekomstige JDF-workflow aangesloten

worden? Om deze vraag te beantwoorden wordt het complete technische netwerk in kaart gebracht

en van alle betrokken leveranciers van productiesystemen bepaald wat de mogelijkheden en

onmogelijkheden van hun systemen zijn. Dit gebeurt door fact sheets aan te vragen met behulp van

een RFI, het request for information. Vervolgens is een studie van de mogelijkheden met JDF en

Visie op JDF voor

de eigen drukkerij

bepalen

De JDF business

case

Positief of

negatief?

Markt

omstandigheden

afwachten

JDF koppelingen

realiseren

Organisatie

aanpassingen

realiseren

De genetwerkte

drukkerij

Proces analyse

Figuur 33: De transformatie naar de genetwerkte drukkerij

- 59 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

JMF nodig om de alternatieve mogelijkheden van productie voor de drukkerij vast te stellen. Er zijn

meerdere opties mogelijk:

Productieprocessen worden efficiënter en daarmee goedkoper

Productietijden worden korter, waardoor klanten beter bediend kunnen worden

Alternatieve processen maken het mogelijk om nieuwe markten te bedienen, bijvoorbeeld

door web-to-printoplossingen

JDF kan schaalvergroting ondersteunen waardoor het bedrijf beheerst kan groeien

Nieuwe processen worden ingericht ten behoeve van internationale outsourcing. Een deel

van het werk wordt dan uitbesteed in het buitenland.

Er zijn verschillende technieken die men kan gebruiken om een goede procesanalyse te maken. Het is

belangrijk dat diegene die de procesanalyse uitvoert niet te veel leunt op één methodiek. Het is beter

gewoon goed te kijken en het gezond verstand te gebruiken. Verder is het van cruciaal belang dat de

procesanalist de grafische bedrijfstak en de technische mogelijkheden van JDF goed kent. Dit om te

voorkomen dat de analyse te oppervlakkig wordt, waardoor oplossingen worden aangereikt, die de

mogelijkheden van nieuwe technologie onvoldoende benutten. Het nieuwe proces moet beter zijn

dan het bestaande proces. Dit moet men uiteindelijk in de business case ook aantonen. Een goede

procesanalyse geeft dus uiteindelijk een overzicht van:

Niet waardetoevoegende handelingen, die nu nog onvermijdelijk zijn maar straks geëlimineerd

kunnen worden

Inzicht in het toekomstige effect van kwaliteitsverbetering als er minder fouten gemaakt worden

Groeimogelijkheden in extra omzet of marge als gevolg van een betere dienstverlening aan

klanten

Synergievoordelen door schaalgrootte, al dan niet door het realiseren van overnames

Ook moet een analyse gemaakt worden van het orderpakket. Men kan JDF makkelijker

implementeren, als er een gestructureerd orderpakket is. Bijvoorbeeld een tijdschrift of een regelmatig

terugkerende reeks van brochures. Bij voorkeur automatiseert men een dergelijke orderstroom van

het begin tot eind, van klant tot afwerking met JDF. Als dit goed werkt, kan men andere en meer

ingewikkelde orderstromen oppakken. Een onderdeel van de procesanalyse is een schatting van het

aantal orders of orderstromen, dat met JDF geautomatiseerd zal worden.

- 60 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

De eigen managementvisie op JDF bepalen

Met een goed uitgevoerde procesanalyse zijn de opties voor toepassing van JDF binnen de eigen

drukkerij bekend. Vervolgens is het tijd om na te denken over de toekomst en de doelstellingen te

bepalen. Wat zijn de ambities en wat past bij het bedrijf en de ondernemer? Wil men het hele bedrijf

opnieuw organiseren of eerst een gedeelte oppakken? Bijvoorbeeld een specifieke orderstroom vanaf

een bepaalde opdrachtgever. Is de focus gericht op alleen de prepress of op het gehele

productieproces? De belangrijkste vraag is: wat voor type drukkerij wil men in de toekomst zijn? Een

efficiënte drukfabriek of het mediahuis, dat vormgeving en grafisch projectmanagement aanbiedt? Er

bestaan verschillende mogelijkheden om dit strategisch proces te ondersteunen. Bijvoorbeeld een

sterkte-zwakteanalyse waarbij het mogelijk is een relatie te leggen tussen de beschikbare opties met

JDF en de mogelijkheden van het bedrijf. Het is ook mogelijk om creatieve brainstormsessies te

organiseren om samen een visie te bepalen. In veel gevallen zal het nuttig zijn om buitenstaanders,

zoals opdrachtgevers en leveranciers, te raadplegen. Zij kunnen met een frisse blik naar het bedrijf

kijken.

Als men een beeld heeft over de toekomst, moet onderzocht worden wat de praktische

mogelijkheden zijn. Er zijn altijd belemmeringen. Hoeveel wil en kan men investeren? Is de

ondernemer bereid om risico’s te nemen met als doel voorop te gaan, of wil hij liever even wachten

op succesvolle implementaties van concurrenten en daardoor mogelijk een concurrentievoordeel

missen? En hoe zit het met de mensen in het bedrijf? Zijn de medewerkers in staat om de

veranderingen te volgen of is er veel weerstand te verwachten? Bij het inrichten van de organisatie

moet men niet alleen kijken naar de organisatie van de productie in de drukkerij, maar ook naar de

organisatie van de werkzaamheden op de verkoop, ordervoorbereiding en prepress. Een herontwerp

van de organisatie, met behulp van JDF gaat niet alleen over techniek maar zeker ook over hoe

mensen er de mogelijkheden van benutten.

Als de gesprekken met het management over het bepalen van een visie goed verlopen, is er aan het

einde van dit proces een beeld van de toekomst van het eigen bedrijf. Dit beeld is in feite een

boodschappenlijstje. De JDF-projectleider gaat berekenen wat financieel en operationeel haalbaar is.

- 61 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

De business case, wanneer in JDF investeren?

Met behulp van de procesanalyse is in kaart gebracht wat er mogelijk is en door een visie te bepalen is

met behulp van de procesanalyse vastgesteld wat men zou willen. Daarmee is nog niet vastgesteld of

het financieel haalbaar of verstandig is. Momenteel is het implementeren van JDF nog duur. Veel

MIS-systemen moeten nog aangepast worden aan de toekomstige mogelijkheden. Leveranciers zullen

de eerste betalende klanten gebruiken om de systemen verder te ontwikkelen. Verder zijn vooral de

koppelingen naar de workflowmanagementsystemen nog kostbaar. JDF implementeren als

bedrijfsstrategie is niet alleen een kwestie van techniek. Er moet ook nog rekening gehouden worden

met investeringen in consultancy, nodig om zowel de technische als organisatorische veranderingen

door te kunnen voeren. Meestal zal externe begeleiding bij het veranderingsproces nodig zijn en

moeten reorganisatiekosten gemaakt worden om personeel te laten afvloeien. Toch kunnen de

opbrengsten van een JDF-project groot zijn. Uit kostprijsanalyses is bekend dat in drukkerijen tot

circa 40 procent van de personeelskosten bestaat uit indirecte kosten. Dit zijn niet alleen verkopers en

orderbegeleiders maar ook prepressmedewerkers, die werk verrichten dat geautomatiseerd kan

worden.

Figuur 34: De structuur van de JDF business case Klassieke drukkerij naar een efficiëntere genetwerkte drukkerij

- 62 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Figuur 35: De JDF Business case

Business case JDF installatie

Algemeen

Aantal orders per jaar 3.000

% geschikt voor JDF verwerking 40%

Omzet € 2.000.000

Rendementseis 8%

Terugverdientijd in jaren 2

Investeringen Aantal Eenheid Per eenheid Eenmalig

Onderzoek en consultancy kosten 1 per implementatie € 15.000 € 15.000

Upgrade MIS systeem 1 per implementatie € 25.000 € 25.000

Onderhoudskosten tijdens terugverdienperiode 24 kosten per maand € 500 € 12.000

integratie met systemen in pre-press, press en

post-press 1 per implementatie € 25.000 € 25.000

Opleidingen voor personeel 5 opleiding € 1.000 € 5.000

Opleidingen voor opdrachtgevers/ontwerpers 10 € 500 € 5.000

Reorganisatiekosten 1 € 20.000 € 20.000

geïnvesteerd vermogen € 107.000

Rentekosten 1 8% € 4.280

Totale kosten € 111.280

Operationele besparingen Aantal Eenheid

Prijs per

eenheid

Voor JDF

installatie

Na JDF

installatie per jaar

Orderbegeleiding 1.200

Bespaarde tijd per order

per orderbegeleider € 85 € 20,00 € 10,00 € 17.000

Planning 3.000

Bespaarde tijd per order

per planner € 85 € 15,00 € 10,00 € 21.250

Geautomatiseerd factureren 1.200 Kosten per factuur € 25,00 € 15,00 € 12.000

Instellen drukpers 3.000

Bespaarde tijd per

drukstart € 200 € 15,00 € 10,00 € 50.000

Instellen snijmachine 3.000

Bespaarde tijd per order

per orderbegeleider € 110 € 10,00 € 5,00 € 27.500

Aanvullende omzet ivm kortere doorlooptijden 300 orders / marge 0 € 25,00 € 7.500

Reductie van faalkosten 1 omzet per jaar € 2.000.000 3,00% 2,00% € 20.000

totaal € 155.250

Uitkomst business case € 48.250

Investeringadvies Positief

- 63 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

De kosten van het productieproces met JDF in de genetwerkte drukkerij moeten vergeleken worden

met de kosten van het productieproces binnen de klassieke drukkerij. Vanzelfsprekend moeten de

kosten van de genetwerkte drukkerij lager zijn dan de kosten in de klassieke drukkerij, dit zijn de

opbrengsten van het JDF-project. Deze opbrengsten moeten groter zijn dan de noodzakelijke

investeringen. De business case wordt opgesteld door alle relevante informatie te verzamelen in een

Excelsheet. Het fictieve voorbeeld op de volgende pagina is op de cd met dit rapport meegeleverd en

kan aangepast worden naar de eigen bedrijfssituatie.

De business case wordt opgesteld met behulp van de uitkomsten van de proces analyse. In ieder

bedrijf zal de business case er dus anders uitzien. In dit fictieve voorbeeld is uitgegaan van een bedrijf

met drieduizend orders per jaar die samen zorgen voor een omzet van € 2 miljoen. Uit de

procesanalyse blijkt dat men veertig procent van de opdrachten met JDF kan automatiseren. De

ondernemer hanteert een rendementseis van acht procent voor de vergoeding van zijn geleverde

risicodragend vermogen. Daarbij gaat men uit van een terugverdientijd van twee jaar. Dit is een

voorzichtige benadering omdat JDF waarschijnlijk langer binnen het bedrijf gebruikt zal worden. De

investeringen bestaan uit onderzoeks- en advieskosten, een upgrade van het

managementinformatiesysteem en het bouwen van diverse koppelingen naar productiesystemen.

Verder zijn opleidingen nodig voor medewerkers en opdrachtgevers en moet men rekening houden

met reorganisatiekosten. De opbrengsten zijn afgeleid van het aantal te automatiseren opdrachten

waarvoor minder tijd voor prepress, orderbegeleiding en planning nodig is. Verder wordt gerekend

met kortere insteltijden voor drukpers en snijmachine. Tot slot is een schatting gemaakt van het

aantal extra orders dat geboekt kan worden, omdat doorlooptijden verkort worden. De opbrengst is

het aantal aanvullende orders vermenigvuldigd met de marge per order. In dit voorbeeld is geen

rekening gehouden met de verminderde verkoopkosten en er is ook geen rekening gehouden met het

effect dat ontstaat als een groter percentage van de opdrachten geschikt gemaakt wordt voor JDF-

verwerking. In dit geval is de business case positief en is het verstandig om de investering te doen. In

andere gevallen kan men wellicht beter afwachten.

- 64 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

LaatkomerLate

meerderh.Vroege

meerderh.Snelle

overnemerVernieuwer

"De kloof"

Acceptatieproces JDF technologie

1-1-2008 1-1-2018

Figuur 36: De JDF- acceptatiecurve

Naar verwachting zal JDF gedurende de komende tien jaar geaccepteerd en geïmplementeerd worden

in de grafische industrie. De eerste bedrijven die JDF gaan toepassen zijn de vernieuwers. Deze

bedrijven betalen de hoofdprijs omdat de software en de koppelingen nog duur zijn. Vermoedelijk

hanteren de leveranciers een afroomstrategie. De vernieuwers nemen grote risico's en betalen

waarschijnlijk teveel voor hun investeringen. De meeste ondernemers zullen eerst de

spreekwoordelijke kat uit de boom kijken. Er zal een kloof ontstaan tussen deze vernieuwers en de

overige drukkerijen waardoor vernieuwers zullen kunnen profiteren van een concurrentievoordeel.

Als JDF zich in de praktijk bewezen heeft en er meer werkbare koppelingen tussen systemen bestaan,

zal de kloof overbrugd worden en zal het merendeel van de drukkerijen JDF implementeren. De

snelle ondernemers en de vroegere meerderheid zullen optimaal van de JDF-investeringen profiteren.

De bedrijven in de late meerderheid en de laatkomers die te lang wachten lopen weer andere risico's.

Ze kunnen uit de markt gedrukt worden, zoals nu ook gebeurd met bedrijven die te lang hebben

gewacht met investeren in computer-to-plate en digitaal drukken.

Een goede timing is dus belangrijk. De grafische ondernemer, die overweegt in JDF te investeren,

moet rekening houden met het feit dat het concurrentievoordeel tijdelijk is. Als iedereen in JDF heeft

geïnvesteerd is er geen concurrentievoordeel meer. Dit pleit ervoor om snel te investeren in JDF en

het concurrentievoordeel te benutten. Tegelijkertijd kan het verstandig zijn om de investering nog

even uit te stellen omdat de kosten vermoedelijk gaan dalen en de technologie steeds eenvoudiger te

- 65 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

implementeren zal zijn. Dit zijn redenen om de invoering nog even uit te stellen. De economische

afweging maakte men door het concurrentievoordeel te vergelijken met de implementatiekosten. Wie

als laatkomer investeert heeft geen concurrentievoordeel meer en kan op dit moment al uit de markt

gedrukt zijn. De vernieuwer en de snelle ondernemer betalen hogere investeringskosten, maar

genieten ook meteen en langer van het hoger concurrentievoordeel.

€ -

€ 50.000,00

€ 100.000,00

€ 150.000,00

€ 200.000,00

€ 250.000,00

€ 300.000,00

€ 350.000,00

jul-0

7

nov-07

mrt-

08

jul-0

8

nov-08

mrt-

09

jul-0

9

nov-09

mrt-

10

jul-1

0

nov-10

mrt-

11

jul-1

1

nov-11

mrt-

12

jul-1

2

JDF Investeringskosten Concurrentievoordeel

Figuur 37: Optimale timing van JDF investering

Het optimale moment van investeren is te vinden op het punt waar de JDF-investeringskosten gelijk

zijn aan het concurrentievoordeel. De laatkomers zullen alleen maar investeringskosten hebben, maar

geen concurrentievoordeel omdat de concurrentie de slag dan al gemaakt heeft. Het probleem van

deze analyse is echter wel dat het heel moeilijk is om het concurrentievoordeel exact te meten en te

voorspellen. Dit blijft dus een kwestie van managementintuïtie.

- 66 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Technische JDF/JMF-koppelingen realiseren

Het opbouwen van technische JDF-workflow gaat in stappen. Als eerste wordt het MIS-systeem

aangepast. Voor communicatie tussen de verschillende systemen gebruikte men de ICS-protocollen.

Dit zijn afgeleide beschrijvingen (sub documenten interface genoemd) van de JDF-specificatie, waarin

specifiek is aangegeven hoe de grafische productie- en managementsystemen met elkaar

communiceren. Dit zijn beschrijvingen, waarin staat hoe systemen met elkaar moeten samenwerken.

In de toekomst zullen systemen gecertificeerd worden door Printing Industries of America en

Graphic Arts Technical Foundation (PIA/GATF). Dit zal het realiseren van koppelingen een stuk

eenvoudiger maken. Op dit moment zijn nog geen Nederlandse managementinformatiesystemen

gecertificeerd en zijn alle koppelingen maatwerk. Het is voor drukkerijen van belang dat systemen

gecertificeerd worden, omdat daarmee de implementatie eenvoudiger wordt. Op dit moment zijn alle

leveranciers van de conventionele druksystemen klaar of bijna klaar voor certificatie. Vreemd genoeg

is dit niet het geval bij de leveranciers van digitale druksystemen, terwijl de economische voordelen

juist bij het digitaal drukken het grootste zijn. Vanwege de kleinere oplagen wegen bij het digitaal

drukken de transactiekosten in verhouding zwaarder dan bij de grotere in offset gedrukte oplagen.

De eerste stap is het in kaart brengen van de huidige systemen en devices. Zorg dat het complete

netwerk in kaart is en dat alle betrokken systemen onderzocht zijn op hun mogelijkheden om binnen

de JDF-workflow te communiceren. Vervolgens is het nuttig om met alle leveranciers van

productiesystemen aan tafel te zitten met als doel de implementatie van JDF-workflow succesvol te

laten verlopen. De betrokken leveranciers moeten vriendelijk doch dringend verzocht worden met

elkaar samen te werken. Alle leveranciers worden uitgenodigd om aan te geven welke belemmeringen

er kunnen zijn bij het inrichten van de workflow voor de genetwerkte drukkerij. Per leverancier en

per koppeling is het vervolgens noodzakelijk om een test uit te voeren. Sommige leveranciers van

managementinformatiesystemen hebben al een proefopstelling met een workflowmanagement

systeem operationeel. In andere gevallen zullen samenwerkende leveranciers een koppeling moeten

maken en laten zien.

- 67 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Organisatiestructuur aanpassen

Als het technisch mogelijk is om JDF te implementeren en de business case positief is, dan kan de

bedrijfscultuur een succesvolle transformatie toch nog verhinderen. Bij een van de onderzochte

drukkerijen bleek dat het nu al mogelijk was om bestellingen van papier automatisch via internet uit te

voeren. Toch werden de bestellingen uitgedraaid op een printer en de papierbestellingen vervolgens

telefonisch uitgevoerd. De betrokken ordervoorbereider gaf hiervoor als verklaring dat hij geen

vertrouwen had in het systeem. Het systeem bleek echter nooit getest te zijn en het werkelijke

probleem was weerstand tegen verandering.

Om te kunnen transformeren van klassieke naar genetwerkte drukkerij zal in veel gevallen een

verandering van de bedrijfscultuur noodzakelijk zijn. Een bedrijfscultuur is over het algemeen een

vertaling van een set van waarden en normen van de leiding van het bedrijf naar ongeschreven regels,

die door iedereen geaccepteerd zijn. Bij veel drukkerijen worden hard werken, veel uren maken en

inzet tonen gewaardeerd. Een ordervoorbereider die automatisering gebruikt om niet

waardetoevoegende handelingen te elimineren zal aanvankelijk tijd over hebben. Een directie die de

omslag naar genetwerkte drukkerij wil maken zal juist dit moeten waarderen in plaats van het maken

van veel uren. De omslag van klassieke naar genetwerkte drukkerij begint dus bij de leiding van het

bedrijf. Tijdens een ander bedrijfsbezoek bleek de directeur vele avonden te besteden aan het maken

van offertes en order calculaties. Slechts één op de vijf offertes werd order en vaak nog tegen een lage

prijs. In dit kleine bedrijf wordt kostbare managementtijd verkeerd besteed. In plaats van offertes

maken van orders, die niet doorgaan, kan deze directie beter tijd besteden aan procesanalyse en

vervolgens het verbeteren van de bedrijfsvoering. Ook hiervoor geldt weer dat een omslag in het

denken voorafgaat aan een succesvolle JDF-implementatie.

De behoefte aan opleidingen en organisatieaanpassingen zal per bedrijf verschillend zijn. In een aantal

gevallen zal het bestaande personeel mee kunnen in de nieuwe situatie maar het is ook mogelijk dat

personeel moet afvloeien, omdat de eisen hoger worden. De orderbegeleider die met JDF werkt zal

niet terug kunnen vallen op dagelijkse routines, het werk zal zwaarder worden. Niet iedereen zal in

deze verandering mee kunnen.

- 68 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

8. De Toekomst

Tot slot een aantal voorspellingen, uiteraard met het risico dat de toekomst er in werkelijkheid iets

anders uit zal zien. Naar verwachting zal de omslag naar de genetwerkte drukkerij in de komende tien

jaar geleidelijk plaatsvinden. Dit zal stap voor stap gebeuren, bestaande systemen worden geleidelijk

vervangen en aangesloten op een JDF-workflow. Hoe snel de implementatie zal verlopen, hangt af

van de bereidwilligheid van de leveranciers om tegen aanvaardbare kosten systemen te leveren, die

samen kunnen werken met andere systemen. Verder bepalen de ondernemers zelf wie er als winnaar

of verliezer uit deze innovatieslag komt.

Drukfabriek of mediabedrijf ?

We zullen binnen de grafische industrie een verdere schaalvergroting van de branche zien. Dit komt,

zoals eerder aangegeven, doordat problemen met de span of control minder worden en het proces

met JDF beter beheersbaar wordt. Naar verwachting zullen er in Nederland tien tot twintig grote

drukfabrieken ontstaan met circa vierhonderd werknemers in dienst. Deze bedrijven werken voor

opdrachtgevers, die zowel de vormgeving als het beschrijven van opdrachten in JDF volledig zelf

doen. Dit zijn de grotere reclamebureaus, drukwerkmakelaars en uitgevers. De concurrentie tussen

deze lean georganiseerde productiebedrijven zal nog intenser worden dan nu het geval is en deze

concurrentie zal ook toenemend internationaal zijn. De winnaars zijn diegenen die de beste

operationele excellentie kunnen realiseren. Een aantal van deze drukfabrieken zullen binnen groepen

georganiseerd zijn.

ICT grafisch

projectmanagement aanwezig

Geen ICT grafisch

projectmanagement

Eigen

vormgeving Mediabedrijf Drukkerij Boetiek

Geen eigen

vormgeving Print manager Drukfabriek

Figuur 38: Verschillende type drukkerijen in de toekomst

- 69 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Andere drukkerijen zullen zich ontwikkelen tot mediabedrijf en aanvullende diensten aanbieden om

te kunnen overleven. In de meest volledige vorm zal het mediabedrijf naast grafische

productiefaciliteiten ook vormgeving, logistieke dienstverlening en grafisch- en ICT-

projectmanagement aanbieden. Behalve operationele excellentie moeten deze bedrijven ook dicht bij

de klant staan. (customer intimacy) Er zijn ook tussen vormen denkbaar. Zo kan een drukkerij zonder

eigen ICT-projectmanagement competenties zich ontwikkelen tot drukkerijboetiek. Dit is een bedrijf

dat zowel drukken als vormgeving aanbiedt en zo klanten aan zich kan binden. Een andere richting is

de drukkerij als printmanager. Dit bedrijf kan (web-to-)printapplicaties ontwikkelen en op deze

manier klanten aan zich binden, vaak in combinatie met logistieke dienstverlening.

Arbeidsmarkt

Er zal meer concurrentie op de arbeidsmarkt ontstaan. Genetwerkte drukkerijen hebben behoefte aan

goed opgeleide vakmensen en hooggeschoolde managers en projectleiders. Op dit moment zijn ICT-

functies en functies als projectleider binnen de grafische industrie zeer moeilijk te vervullen. Het

hoger grafisch onderwijs in Nederland is zwakker dan in andere landen waar gerenommeerde

grafische opleidingen bestaan. Vooralsnog kunnen medewerkers alleen in eigen bedrijf opgeleid

worden en moeten ze vastgehouden worden met goede arbeidsvoorwaarden. De kostengeoriënteerde

grafische CAO zal voor dit type werknemers weinig tot geen betekenis hebben. De genetwerkte

drukkerij-mediabedrijven concurreren straks om de beste werknemers met reclamebureaus en

grafische printmanagementbureaus. Het succes van deze drukkerijen hangt af van de persoonlijke

kwaliteiten van vormgevers, projectleiders en programmeurs, die ze in dienst hebben.

Met JDF zal men dezelfde hoeveelheid of meer drukwerk produceren met minder mensen. Dit

vanwege verdere procesautomatisering, en een groeiend gebruik van printapplicaties. Als gevolg

hiervan zal de werkgelegenheid in de grafische industrie, vooral voor laaggeschoolde, indirecte

medewerkers verder afnemen. Na een volledige implementatie van JDF zullen een groot aantal

administratieve processen geautomatiseerd zijn. Medewerkers in grafische bedrijven zullen steeds

meer werken aan procesverbetering in plaats van uitvoering van het productieproces. Dit laatste

wordt geautomatiseerd. Andere medewerkers zullen het geautomatiseerde proces monitoren. Een

groot aantal administratieve tussenpersonen zoals verkopers, begeleiders en prepressmedewerkers zal

afvloeien. Dit zal gebeuren door reorganisaties, faillissementen, doorstarts en bedrijfssluitingen.

- 70 - HET NIEUWE SAMENSPEL 2007

Winnaars en verliezers

Het totaal aantal bedrijven in de grafische industrie zal verder afnemen. Ongeveer vijfhonderd

ondernemers zullen de komende jaren min of meer gedwongen afscheid nemen van hun bedrijf. Dit

zijn veelal babyboomers, die nu nog actief zijn als ondernemer. Het is ook de groep, die de meeste

problemen heeft met het begrijpen van de nieuwe automatiseringsmogelijkheden. Het afscheid nemen

van het bedrijf zal vaak moeilijk verlopen. Er zullen nog meer dan nu opvolgingsproblemen ontstaan.

De waarde van de betrokken bedrijven zal afnemen naarmate het langer duurt om het bedrijf te

verkopen. Zeker als de JDF-slag verloren is en het bedrijf als een verouderde klassieke drukkerij

functioneert. Dit omdat de waarde van deze bedrijven over het algemeen gerelateerd is aan de

waardering van de goodwill van vaste klanten. De nieuwe generatie klanten zal echter minder trouw

zijn aan de drukkerij en makkelijk over stappen naar een mediabedrijf dat een beter aanbod kan doen.

Het merendeel van de bedrijven, waar de opvolging goed geregeld wordt, zal zich ontwikkelen tot

mediabedrijf, drukkerijboetiek of printmanager. Deze nieuwe generatie ondernemers zal minder

productie en meer dienstverlenend georiënteerd zijn. Dit betekent dat er minder focus is op

kostenreductie bij de uitvoering van het proces. De kostenreductie bereikt men door het proces goed

in te richten. De nieuwe grafische ondernemer richt zich op het verhogen van marge en opbrengsten.

Dit kan niet anders. Een te eenzijdige oriëntatie op kostenreductie brengt iedere drukkerij, die niet

mee kan doen met de schaalvergroting, in problemen. Een grote omslag in het denken zal ontstaan,

als deze ondernemers ook geld gaan vragen voor hun dienstverlening. Veel traditionele ondernemers

in de grafische industrie hebben hier nu nog moeite mee.

Niet alles gaat veranderen, sommige dingen blijven zoals ze nu al zijn. Er zijn in de grafische industrie

twee manieren om geld te verdienen: meer marge maken door klanten aan het bedrijf te binden en

efficiënter produceren. Zo simpel is het en zo simpel blijft het. Het inrichten van een genetwerkte

drukkerij met behulp van JDF is een nieuwe mogelijkheid om zowel klanten technisch aan een bedrijf

te binden, als de productie efficiënter te organiseren. Het veranderingsproces is niet eenvoudig. Kant

en klare oplossingen bestaan niet. De bedrijven die het echter lukt om in de eigen organisatie op het

juiste moment JDF goed te implementeren zullen tegen lagere kosten voor beter betalende vaste

klanten produceren en dus de winst pakken.