Participatie: samenspel raad & samenleving

ZomerRaad, 22 juli 2014

ProDemos

Jasper Lootsonderzoek | advies | debat

Wat betekent burgerparticipatie voor je rol als raadslid?

Hoe maak je afspraken met het college over burgerparticipatie?

Hoeveel ruimte kun je als raad geven aan burgers? Hoe moet je als raad loslaten? Wat doe je met verzoeken direct aan jou gesteld? Moet je inwoners met een probleem helpen of

doorverwijzen naar ambtenaar? Problemen van burgers in de raad brengen? Hoe en

wanneer?

Vragen

Complexiteit: technocratie-volksambtenaren Macht van het verlengd lokaal bestuur De drie D’s & de nationale gelijkheidsfuik Gemeentelijke uitvoeringskantoren Geen significante verschillen in bezuinigingspatronen De macht van ‘de anderen’ Failliet van het dualisme Instituut voor restverweking: de samenleving doet het

zelf!

De staat van de raad

Amsterdam is van iedereen Vertrouwen op Haagse kracht Utrecht maken we samen Samen krachtig (Súdwest-Fryslân) Samen krachtig verder (Heiloo) Samen werken aan een betrokken gemeente (Leek) Samen doen! (Haarlem) Samen verantwoordelijk (Gemert-Bakel) Veranderen in kracht (Ridderkerk) Wij(k) voor elkaar (Wijk bij Duurstede)

Coalitieakkoorden: burger aan zet!

Bron: NRC 10 juli 2014

‘nieuwe arrangementen en verhoudingen met bewoners, ondernemers en instellingen’

‘ruimte geven aan initiatieven van anderen en deze ondersteunen’

‘gemeente vaker niet dan wel de hoofdrol’ ‘ruimte geven betekent vertrouwen hebben in de

kwaliteiten van anderen’ ‘een beroep doen op eigen kracht van bewoners’ ‘zelf- en samenredzaamheid’ ‘gemeente is betrokken partner die luistert’ ‘bewoners krijgen meer zeggenschap (beheer openbare

ruimte, veiligheid en handhaving)’

Uit jullie akkoorden ….

De markt

De marktwerking

Raad besluit niet - raad beïnvloedt, in een open besluitvormingsproces

Raad vertegenwoordigt niet - raad verbindt Raad vertelt niet - raad luistert Raad gaat niet over de gemeenschap - raad staat in

de gemeenschap Raad controleert het college én de corporatie- én de

onderwijs- én de zorgbestuurders

‘Burgerwerking’: klassieke rollen raad passé

Plasterk: ‘debatleider en procesarchitect’ Raad van de toekomst: ‘volksverbinder en

volksverleider’ Beïnvloeden, stimuleren en faciliteren door onder

veel meer: in de schijnwerpers te zetten samen te brengen financieel te ondersteunen los te laten / niets te doen

Raadslid van de toekomst

Treed op als tolk (vertaal wat er leeft en vertel welke lastige keuzes voorliggen)

Berijd stokpaardjes (maak keuzes, kies één dossier, en agendeer dat met regelmaat)

Durft te kiezen en los te laten (prioriteer, vermijd waan van de dag)

Stimuleer & verbind kracht van de samenleving Bouw aan themagebonden netwerken Wees beslisser van de stad (en geen

besluitmachine van het college) Voer functioneringsgesprekken met stad of dorp

10 adviezen nieuwe raadslid

Te vinden via www.griffiers.nl

College plaatst hek op middenstip

bestuurorganisatie & representatie

burgerscorporaties

zorg- & onderwijs-

bestuurderswijkraden

verenigingen regisseren fac

ilitere

n

agenderen pa

rtici

pere

n

stimuleren

verbinden

Overheidsparticipatie & Bestuursparticipatie

LOSLATEN BETREKKEN

Stadslandbouw Zorgcoöperaties Boodschappenbus

Zelfredzaamheid

Overheid die dereguleert, faciliteert, verbindt, sponsort, etc.

Burgerbegroting Burgervisitaties (I)DOP’s

Samenspraak: burgers die meedenken & meepraten

Nieuwe balans: deliber-atie & representatie

De samenleving is er van.

De samenleving is er van met ondersteuning van de gemeente (bestuur en ambtenaren).

De overheid is er van met betrokkenheid van de samenleving.

De overheid is er van.

Overheidsparticipatie & Bestuursparticipatie

Samen Slim. Stakeholdersparticipatie anno 20nu. Een andere route van lokale besluitvorming (2013).

regisseren facilit

eren

agenderen pa

rtici

pere

n

stimuleren

verbinden

raad college

ambtenarenpartnersburgers

bestuurorganisatie & representatie

burgerscorporaties

zorg- & onderwijs-

bestuurderswijkraden

verenigingen regisseren fac

ilitere

n

agenderen pa

rtici

pere

n

stimuleren

verbinden

A4 met vragen en toelichting Zie dia nieuwe speelveld: nieuwe rollen, nieuwe

regels, nieuwe werkwijzen

In groepjes van twee of drie Daarna terugkoppelen Rol en dilemma’s Inspiratie: de Brusselse methode

Aan de slag

Maatwerk en diversiteit = nieuwe norm

Klacht van burger: ‘ik heb ook recht op een scootmobiel!’

Wat doe je dan als raadslid?

Dilemma: maatwerk en diversiteit

Begin elk collegevoorstel met vragen of beslisboom• loslaten ja of nee? • zo niet, welke rol voor de overheid, welke rol voor anderen?• wie is aan zet binnen overheid (raad, college, ambtenaren)

Rollen, taken en werkwijze(n) beschrijven in collegevoorstel • dus afstemming met raad over procesaanpak• raad is procesarchitect en stelt vooral ook democratische kaders

Risico’s en handelswijze benoemen per dossier• ontstaan verschillen• ontstaan discontinuïteiten• precedentwerking• enzovoort

Cultuuromslag: beslisboom

‘Concurrentie’ of strijd om de burger tussen bestuur, ambtenaren, politieke partijen, ….

Raad als beschimpte scheidsrechter in de ketendemocratie

Representatiereflex en zendreflex Ik-weet-het-beter-reflex Voortgaande marginalisering raad Ontstaan verschillen: ‘rechtsongelijkheid’ Precedentwerking

Risico’s ofwel dilemma’s

Brusselse methode

Samen Slim. Stakeholdersparticipatie anno 20nu.

Open call of interest: alle stakeholders welkom Procesregie: van bestuur naar ambtenaar en van

inhoud naar proces Belangendialoog (geen standpunten, maar

argumenten / overtuigingen / informatie) Van ambtenaar naar veldexpert Kaderstelling alleen aan de voorkant! Eerst groenboek (problemen & opgaven) dan pas

oplossingen in een witboek

BM: de stappen

Niet eerst zelf een probleemanalyse maken en oplossingen formuleren

Niet om de beurt aan tafel bij de wethouder.(maar betrokkenen tegelijk)

Niet de bestuurder leidend maken in het proces Niet zelf de inhoudelijke kennis inbrengen of

interveniëren op inhoud Niet tussentijds of aan het eind de kaders (laten)

herformuleren (door raad of college)

Dus …