harun jahja``mjeshtëria e allahut në ngjyra``

8/12/2019 HARUN JAHJA``Mjeshtria E Allahut N Ngjyra``

1/40


2/40

Hyrje:

Nj bot me ngjyra

Si do t ishte t jetonim nj bot pa ngjyra, t errsuar, a keni menduarndonjher? Lirojeni veten tuaj pr nj moment nga prvoja juaj, harrojenigjithka q keni ditur dhe filloni imagjinimin tuaj. Mundohuni q t imagjinonitrupin tuaj, njerzit rreth jush, detrat, qiellin, pemt, lulet, pr shkurt t gjitha n

t zez. Provo t mendosh se si do t ndjeje sikur njerzit, macet, qent, zogjt,fluturat, dhe frutat t mos kishin ngjyr fare. Ju kurr nuk do t dshironit tjetonit n nj bot t till, apo jo?

Shumica e njerzve kurr nuk kan menduar se n far bote shumngjyrsheata jetojn apo kurr nuk kan menduar se far larmi e ngjyrave kan ardhurn ekzistenc n tok . Ata ndoshta kurr nuk kan menduar se si do t ishtebota pa ngjyra. Kjo sht ndoshta sepse gjithkush q sheh ka lindur n nj botprplot me ngjyra. Megjithat, modeli bardh e zi, pa ngjyra i bots sht ipamundur. N t kundrtn, fakti mahnits sht se ne jetojm n nj bot tndritshme, me ngjyra. (N kapitujt vijues, ne do t diskutojm n detaje pse ekzistimi i bots prplot me ngjyra sht aq mahnits).

Nj bot pa ngjyra natyrisht do t imagjinohej vetm me ngjyr t zez, t bardh dhe hije gri. Megjithat, e zeza, e bardha dhe hijet grjan gjithashtu ngjyra. Pr kt arsye sht shum vshtir pr njeriun q t imagjinoj pangjyrshmrin. Edhe kur t imagjino

pangjyrshmrin patjetr duhet t prdor nj ngjyr. Me fjali si Gjithka ishte pa ngjyr, errsir, nuk kishte mbetur ngjyr nsiprfaqe, gjithka ishte e bardh, njerzit mundohen t prshkruajn pangjyrshmrin. N fakt, kto nuk jan prshkrime tpangjyrshmris, por t bots bardh e zi.

Pr n ast imagjinojeni q gjithka rreth jush t humb ngjyrn. N nj rast t till gjithka do t przihej dhe do ishte e pamundur tdallojm nj object prej tjetrit. Shembull do t ishte e pamundur t shohim nj tryez ngjyr kafeje, mbi t ciln qndrojn nj portokalngjyr portokalli, ca dredhza t kuqe apo nj buqet lulesh me lloj-lloj ngjyrash; sepse as ngjyra e portokallt nuk do t ishte eportokallt, as tryeza nuk do t ishte ngjyr kafeje, e as lulet nuk do t ishin t kuqe Nj bot t ciln vshtir mund ta imagjinojm pangjyra, qoft vetm pr disa aste t jetoj aty do t ishte mjaft e mrzitshme.

Ngjyra ka nj rol ky n komunikimin e njeriut me botn e jashtme, n funksionimi normal t memories s tij, dhe n mbushjen e trurit ttij me msimin e funksioneve. Kjo sht sepse njerzit mund t zhvillojn komunikim t prshtatshm mes ngjarjeve dhe vendevenjerzve dhe objekteve vetm me an t ngjyrosjes s trupave. Pr njeriun bota e jashtme ka kuptimin e saj vetm si nj trsi mengjyra.

WE ALWAYS SEE A WORLD FULL OF COLOR

When the pictures above and on the right arecompared, it will be better understood how nice it isto see a world full color. Colors are one of thegreatest blessings that Allah has bestowed uponpeople in the world.

Njohja e objekteve dhe gjrave rreth nesh nuk prfitohet vetm me an t larmis s ngjyrave. Harmonia e prkryer e ngjyrave nnatyr e bn njeriun t ndjej nj knaqsi n shpirt. Mirpo ktu duhet t kemi kujdes pr nj gj: Njeriu q t shoh kt harmoni tngjyrave me t gjitha detajet dhe t ndjej at knaqsi, sht pajisur me syt q jan t konstruktuar n mnyr t veant. N botne qenieve t gjalla, syt e njeriut jan m funksionuesit dhe mund t perceptojn ngjyrat n detajet e tyre m t vogla, aq shum sa syri njeriut mund t dalloj me miliona ngjyra.1 sht m se e qart se aparati vizual n njerz q punon me aq prsosmri sht prcaktuar veanrisht q t shoh nj bot prplot me ngjyra.


3/40

Qenia e vetme n tok q mund t kuptoj ekzistimin e nj prsosmrie t till n univers sht njeriu pasi q ka aftsi t mendoj.Kshtu q n baz t gj ith asaj q prmendm m hert, prfundojm kt:

do detaj, mostr dhe ngjyr n qiej dhe n tok sht krijuar pr njerzit q t falnderojn dhe t mojn kt renditje dhe tmendojn pr t. Ngjyrat n natyr jan rregulluar n aso mnyr q t joshin shpirtin e njeriut. Simetria perfekt dhe harmoniambizotrojn n ngjyra, q t dyja n botn e qenieve t gjalla dhe jo t gjalla. Kjo situat sigurisht do t shkaktoj disa pyetje nmendjen e ndonjrit q mendon, si:

ka e bn botn t ngjyrosur? Si u krijuan ngjyrat, q e bjn botn ton jashtzakonisht t mrekullueshme? Kujt i prket dizajnimi ishumllojllojshmris dhe harmonis s ngjyrave mes vete?

A sht e mundur t themi se gjithka q ekziston sht krijuar nga ndryshimet e paqllimta t shkaktuara nga nj varg tkoincidencave?

Sigurisht q askush nuk do ta pranoj nj absurditet t till. Koincidencat e pakontrolluara nuk mund t krijojn asgj, e lre m miliardat ngjyrave. Vetm vrej kraht e fluturs apo ngjyrat e luleve t ndryshme, secila prej tyre duket si mrekulli e artit. Sigurisht sht epamundur pr tingullin e arsyes q kto atribute t ia l proceseve t pavetdijshme.

Ne do t'i kuptonim kto fakte m mir nse marrim nj shembull. Nse ndokush sheh nj piktur q prshkruan pemt dhe lulet nnatyr, njri nuk do t pohonte e as t mendonte se harmonia e ngjyrave, modelet e organizuara dhe dizajnimi i vetdijshm n pikturkan mundur t krijohen nga koincidenca. Nse dikush del dhe thot, se kutit e bojrave jan asgjsuar nga era, jan przier, dheme forcn e shiut etj., dhe pas nj periudhe t gjat kohore kjo piktur e mrekullueshme sht krijuar, sht m se e sigurt se askushnuk do t merr kto fjal seriozisht. sht nj situat interesante ktu. Megjithse askush nuk do t pranonte t shpreh nj pohim kaq tpaarsyeshm, disa njerz prap se prap deklarojn se ngjyrosja e prkryer dhe barazia e natyrs sht krijuar nga procese t

pavetdijshm, t pavullnetshm. Sidoqoft, evolucionistt japin kso ide q thon q sht puna e koincidencs s rastit pr tshpjeguar kt lnd dhe japin hulumtime t ndryshme. Ata nuk hezitojn t japin prfundime t pabaza mbi kt shtje.

Qart kjo sht verbri, me an t s cils sht mjaft vshtir t arrish n term.Ende, dikush q ik nga kjo verbri duke shfrytzuaraftsin e mendimit do t kuptoj se aktualisht ai sht duke jetuar n nj mjedis jashtzakonisht t mrekullueshm n tok. Ai do tvrtetoj trsisht dijen e tij q nj mjedis i pajisur me rrethanat m t prshtatshme pr mbijetesn e njerzimit nuk ka mundur tkrijohet rastsisht.

Vetm si nj njeri q mendon, pranon momentin q shikon n piktur q ka piktorin e saj, kshtu q ai do t kuptoj se mjedisshumngjyrsh rreth tij , i harmonizuar dhe jashtzakonisht piktoresk po ashtu ka nj Krijues.

Ky Krijues; q nuk ka shoq n krijim, q gjithka ka krijuar n nj harmoni t prsosur, q neve na ka dhn bukuri shumngjyrshe nkt bot sht Allahu. do gj q ka krijuar Allahu sht n nj pajtueshmri, harmoni mes vete. Allahu mjeshtrin e tij t pashoqet krijimit n ajetet e Kuranit kshtu e prmend:

Ai sht q krijoi shtat qiej pal mbi pal. N krijimin e Mshiruesit nuk mund t shohsh ndonj kontrast, andaj, drejtoshikimin se a sheh ndonj arje? Mandej, her pas her drejto shikimin, e shikimi do t kthehet te ti i prulur dhe i molisur.(Suretu El Mulk: 3-4)

ka sht ngjyra?Si sht krijuar?

Disa detaje kan nj vend t rndsishm n mendjen e njeriut dhe kurr nuk

ndryshojn. Le t fillojm me pemt, t cilat jan t njohura pr ne. Ngjyra epemve zakonisht sht ose gjelbr ose e gjelbr e hijezuar. Mir e dim segjat vjeshts, gjethet ndrrojn ngjyrn. Ngjashm, ngjyra e qiellit sht ose ekaltr, ose me ngjyr gri e hijezuar kur sht vrenjtur ose e verdh dhe e kuqen agim dhe muzg, n lindje dhe n perndim t diellit. Ngjyra e frutave kurrnuk ndryshon; ngjyrat e larmishme t kajsis dhe vishnjs jan t caktuara, dhesi t tilla gjithnj jan t njohura. Shkurt, do gj e gjall dhe qenie q sht nndrit ka ngjyr. Vshtroni gjrat rreth juve me vmendje. far shihni? Tryeza,karriget, pemt q i shihni prtej dritareve, qielli, muret e shtpis suaj, fytyrat enjerzve rreth jush, frutat q i hani, librin q jeni duke e lexuar n kt moment...do njra prej tyre ka ngjyr t veant. A keni menduar ndonjher se si shte mundur q t gjitha kto ngjyra t krijohen dhe rregullohen me aqprsosmri?


4/40

Le t shohim se ka sht e nevojshme pr t'u krijuar kto ngjyra, t cilat kan nj rol mjaft t rndsishm n jetn ton. (Kto shtjedo t'i diskutojm m von n detaje). Pr krijimin e nj ngjyre t vetme, p.sh., t kuqe ose t gjelbr, t gjitha proceset q do t'iprmendim duhet t ndodhin dhe, m me rndsi n kt renditje:

1. Kushti i par pr krijimin e ngjyrs sht ekzistimi i drits. Pr kt arsye do t ishteme m dobi t fillojm t ekzaminojm karakteristikat e drits q vjen nga dielli. Pr tkrijuar ngjyrn, drita q vjen nga dielli n tok duhet t ket gjatsi valore t caktuarq t prodhoj ngjyrat. Dimensionet e drits, q quhen drit e dukshme, n t gjitharrezet e drits t emetuar nga dielli sht nj n 1025. Ky dimension i imt dhevshtir i besueshm i rrezeve t drits q sht i nevojshm pr krijimin e ngjyrs

mbrrin n tok nga dielli.

2. N fakt, kto rreze diellore t shprndara nga dielli npr kozmos shfaqin disakarakteristika t dmshme pr sy. Pr kt arsye, drita q arrin n tok duhet t merrnj form e cila do perceptohej leht nga syri dhe nuk do ta dmtonte at. Pr ktrrezet duhet t kalojn npr nj filtr. Ky filtr gjigant sht atmosfera q embshtjell tokn.

3. Drita q kalon npr atmosfer shprndahet n tok, dhe kur ndeshet me objekte tndryshme, ajo reflektohet. Objekti mbi t cilin bie drita nuk duhet t jet objekt qabsorbon dritn por q e reflekton at. Me fjal t tjera, cilsia strukturore e objektitduhet t jet n pajtueshmri me dritn q arrin n tok, n mnyr q t formohengjyra. Ky kusht duhet t plotsohet dhe nj val e re e drits reflektohet nga objektn t cilin sht ndeshur drita q ka ardhur nga dielli.

4. Edhe nj hap thelbsor sht i nevojshm n procesin e formimit t ngjyrs prperceptuesin q t perceptoj valt e drits, e q sht syri. sht esenciale q edhevalt e drits t jen n harmoni me organet e t pamurit.

5. Rrezet q vin nga dielli duhet t kalojn npr thjerr dhe shtres t syrit q tshndrrohen n impulse nervore n retin. Pastaj kto sinjale duhet t shndrrohenn qendrn e shikimit n tru, q sht prgjegjse pr prodhimin e ndjenjs spamjes.

6. sht edhe hapi i fundit q duhet t prmbushet q ne t shohim ndonj ngjyr.Faza e fundit n krijimin e ngjyrave sht interpretimi i sinjaleve elektrike, t cila vinnga qendra e shikimit n tru, si ngjyra nga qelizat e nj nervi special t lokalizuar aty

Si pam, pr formimin e nj ngjyre t vetme, nevojiten procese shum t detajizuar dhe t ndrvarura.

Gjitha informatat q i kemi pr ngjyrn dshmojn se secili proces q ndodh gjat formimit t ngjyrs sht me nj balancim shumdelikat. Po t mos ekzistonin kto balancime, ekuilibrime, ne n vend se t jetojm n nj bot normale, do t jetonim n nj bot terrt dhe t turbullt, e edhe do t humbnim aftsin e t pamurit. Nga gjrat q i prmendm m lart t supozojm mosekzistim evetm njrs, qelizave nervore t retins q perceptojn sinjalet elektrike. As drita e diellit nuk do t ishte e mjaftueshme, as pjest etjera t syrit nuk do t ishin funksionale, e as ekzistenca e atmosfers nuk do ta kompensonte mungesn e qelizave nervore t retins.

The importance of colours in man's life isindisputable as every object acquires a meaningwith its colours. Imagine that none of the coloursyou see in this photograph at the top (includingblack and white) exist at all. Certainly, you would notbe able see any of the objects in the photograph. Forthe formation of even a single one of thesenumerous colours present on these objects, quite afew factors must be fulfilled, all at the same time.Allah has made the formation of colours dependenton the existence of a very detailed system.


5/40

ROLI I RETINS N T PAMURIT

Le ta ekzaminojm retinn pr s afrmi dhem n detaje. Le t supozojm se mungonsubstanca e quajtur pigmenti rodopsinRodopsina sht substanc q punonpandrprer n drit t fort por rigjenerohen errsir. Syri nuk mund t sheh qart ndrit t zbeht pa prodhimin e sasis smjaftueshme t rodopsins n sy. Detyra e

rodopsins sht q t rrit efektivitetin me tciln syri gjeneron impulse nervore nga dritae zbeht. Kjo substanc prodhohet aq sasht e nevojshme dhe ather kur sht enevojshme pr syrin. Kur mbahet ekuilibri rodopsin, figura qartsohet. ka do tndodhte sikur rodopsina, q ka nj rndst madhe n procesin e t pamurit, t mosekzistonte? N ato rrethana, njeriu do tishte i aft t shoh vetm n drit t kthjelltn ambient t ndritshm.2 sht m se eqart se ekziston nj sistem i prkryer n syq sht dizajnuar deri n detajet m timta.

Ather, kush e punoi artin e ktij sistemi, qna mbron neve nga errsira dhe na shfaq

neve nj bot prplot me ngjyra?

do etap e prmendur tregon se ekziston nj seri e proceseve, pr t cilat nevojitet ekzistenca e menuris, e dshirs dhe e forc qka krijuar kto procese. sht e dukshme se nuk ka gjasa q nj varg i proceseve q ekzistojn n nj harmoni t ktill t jet krijuarnga rastsia. Po ashtu sht e pamundur pr nj sistem t till t formohet npr nj periudh kohore t gjat. Rezultatet nuk do tndryshonin edhe sikurse t kalonin miliona e miliarda vite. Sistemi i prbr nga nj bot shumngjyrshe kurr nuk to shfaqej ngakoincidenca. Nj sistem i till do t krijohej vetm si rezultat i nj dizajni special, q e din q ai sht krijuar. Allahu zotron forc tprhershme dhe urtsia e tij mbulon universin. Shembuj n mjeshtrin e pakrahasueshme t Allahut kemi gjer e gjat n universDizajnimi unik q sht evident n formimin e ngjyrave po ashtu sht rezultat i krijimtaris s pashoqe t Allahut. Allahu ka forc mbdo gj.

Ai sht shpiksi i qiejve e i toks e kur dshiron dika, ai vetm i thot: Bhu! n at moment bhet. (Suretu El Bekare117)

Dizajni n ngjyra

Ngjyra sht koncepti q na ndihmon neve n identifikimin e veorive t objekteve dhe prcaktimin m t sakt t tyre. Njeriu q do tvrente dhe do t mendonte nj nga nj pr ngjyrat e objekteve rreth nesh leht do t vrente se sht i rrethuar me ngjyra me detajeshum t ndryshme. T gjitha qeniet, t gjalla apo t vdekura e kan nga nj ngjyr. Pr m shum, t gjitha qeniet e nj lloji kan tnjjtn ngjyr n mbar botn, kudo q t gjenden. Shkoni ku t shkoni, ngjyra e shalqirit do t jet e kuqe, kivit kan ngjyr t gjelbrdetrat jan t kaltr, bora sht e bardh, limont jan t verdh, ngjyra e elefantve sht e njjt n t gjith botn, sikurse qsht e njjt edhe ngjyra e drunjve. Ato kurr nuk ndryshojn. Kjo vlen edhe pr ngjyrat e prodhuara artificialisht. Kudo q t shkoshn bot, nse e przien t kuqen me t verdh, do t fitosh ngjyrn e portokallt, apo nse e przien t zezn me t bardhn ju do tfitoni t prhirt. Rezultati sht i njjt.

N kt pik, do t ishte e dobishme t mendonim dika m ndryshe. S pari, le t mendojm duke pyetur se si jan krijuar ngjyrat eobjekteve. Kt do t mund ta shpjegonim me nj shembull. Imagjinoni se je duke hyr n shitore, apo depo dhe shini plhura tdizajnve dhe modeleve t ndryshme, ngjyrat e t cilave jan tepr t ngjashme me njra tjetrn. Kuptohet, ato plhura aty nuk kanardhur rastsisht; njerzit me dashje i kan skicuar dizajnet e tyre, kan vendosur ngjyrn e tyre, i kan nnshtruar ato n nj numr


6/40

procese pr lyrje, dhe pasi i kan vendosur ato n etapa t ndrmjetshme, ata i kan ekspozuar ato n dyqane. Shkurt, ekzistimi iktyre plhurave varet nga njerzit q i kan dizajnuar dhe i kan prodhuar ato. Kur i sheh ato plhura, di nuk thua se ato erdhn atyrastsisht, apo se skica e tyre nuk sht dizajnuar nga koincidenca si rezultat i ndarjes s ngjyrave n plhura. N fakt, asnj njeri iarsyes nuk do t thoshte nj prfundim t till. N t vrtet, sht nj Urdhrues q na prezanton neve pamjet q i shohim n natyrtr kohn, fluturat, lulet, vendet e shumngjyrosura nn det, pemt, dhe ret etj., n t njjtn mnyr se si na jan prezantuar nevekto plhura. Larmia e ngjyrave n natyr sht pasoj e dizajnimit special. Ky dizajnimi manifestohet n do etap t formimit t dritsderi te formimi i nj imazhi t ngjyrosur n trurin ton. Kjo sht njra nga dshmit m t mdha t Zotruesit, q sht, Dizajnues idizajnit t ngjyrave. Sigurisht, Allahu, Q posedon menuri dhe forc t pakufishme t krijimit, krijon t gjitha ngjyrat dhe dizajnt nunivers q njeriu i admiron.

Etapa e formimit t ngjyrs shkurtimisht u prmendn m hert. N kt kapitull, ...............

No one would claim that the fabric seen in the picture came there bycoincidence, and has no designer. Similarly, it cannot be claimed that rainbows,butterflies, flowers, sea creatures, and clouds, in short, everything on earth hasno designer. The designs of the colours and forms of all these things belong to

Allah, Who creates without any preceding example.

1. DRITA, JETA DHE NGJYRA

Dielli sht vetm njri prej miliarda yjeve t madhsis mesatare n univers. Ajo q e bn diellin njrin prej yjeve m t rndsishmen univers sht madhsia e tij, marrdhniet e tij me planet q lvizin rreth tij dhe rrezet e imta q i emeton. Nse vetm njra ngakto karakteristika t diellit t ishte m ndryshe, n tok nuk do t kishte jet. N t vrtet, dielli ka aftsit q t krijoj jetn dhe tavazhdoj at n tok. Kjo sht arsyeja pse shkenctart e prshkruajn diellin si burim i jets n tok.3

Drita e diellit sht i vetmi burim i nxehtsis, q e ngroh tokn n mnyrn m t prshtatshme, dhe drita, q i ndihmon bimt nfotosintezn e tyre. sht mir e njohur se ngrohtsia dhe fotosinteza jan esenciale pr jet. Ve ksaj, ekzistenca e drits dhe ebots me ngjyra varet nga emetimi i rrezeve nga dielli. N kt rast, shtrohet pyetja se si krijohen kto rreze, q jan burim themelor energjis n tok. Kto rreze q jan els i jets n tok, q kryejn funksione aq t rndsishme, dhe at n t njjtn koh, i kant gjitha vetit pr t kryer kt, nuk mund t konsiderohen se jan krijuar nga koincidenca. Shkaku i ktyre do t kuptohet m mir kut hulumtohet m mir struktura e drits.


7/40

The wavelengths of the rays coming from space may be of very differenttypes, ranging from radio waves, which have the longest wavelengths, togamma rays, which have extremely short wavelengths.

All the conditions essential for the existence of lifeon earth, directly or indirectly, depend on lightcoming from the sun. In the structure of sunrays, onthe other hand, there is a design dependent on verydelicate balances.

Energjia e emetuar nga yjet lviz npr boshllkun e gjithsis n form t valve. Ngjashm, edhe drita edhe nxehtsia emetohen ngadielli, q sht yll, si e energji n form t valve. Lvizja e ksaj energjie t emetuar nga yjet, mund t krahasohet valt q shkaktohennga hedhja e nj guri n liqen.

Vetm se valt n liqen kan gjatsi t ndryshme, ashtu edhe nxehtsia dhe drita kan gjatsi valore t ndryshme gjat shprhapjes.

N kt pik, do t ishte e dobishme q t japim disa informata lidhur me gjatsi valore t ndryshme t drits n univers. Yjet dheburimet e tjera t drits n univers nuk emetojn t njjtin lloj t drits. Kto rreze t ndryshme klasifikohen sipas gjatsis s tyrevalore dhe frekuencs. Kto gjatsi valore jan t shprndara n hapsira t pafundme. Pr shembull, gjatsia valore m e shkurtrsht10

25her m e shkurt se gjatsia valore m e gjat (10

25sht nj numr mjaft i madh q prbhet nga numri 1 i renditur para

25 zerove). 4

N gjith spektrin, t gjitha rrezet e emetuara nga dielli jan t shtrydhura n interval kohor t shkurtr. 70% e gjatsive valore tndryshme q emeton diellin shtrihen mes kufirit intervalor prej 0.3 mikronve deri n 1.50 mikron. (Nj mikron sht 10-6 m) Dukehulumtuar prse rrezet e diellit jan t kufizuar n nj interval aq t vogl, ne arrijm deri te nj konkluzion interesant: t vetmet rrezeq mundsojn jetn, dhe ngjyrn, n tok jan ato q gjenden brenda ktij intervali.

The arrangement within light astonishes scientists. Although too many rays comefrom space, sunrays, as seen in the schema above, are restricted to a very narrowinterval. This is precisely the interval that is needed for life.


8/40

Fizikani britanik Ian Campbell, q e definoi kt dizajn superior si mosbesueshmris mahnits n librin e tij The Energy and theAtmosphere, i vuri vmendje ksaj pike:

Se rrezatimi prej diellit (dhe prej shum yjeve tjera) duhet t jet i koncentruar n bendin e vockl t spektrit elektromagnetik, i cili jepsaktsisht rrezatimin q nevojitet pr zhvillimin e jets n tok, sht shum koincidenc. 5

Pjesa m e madhe e ktij rangu t vogl t rrezatimit emetohet nga dielli prej spektrit elektromagnetik, spektri q ka gjersi ku gjatsiavalore m e gjat sht 1025 her m e gjer se m e vogla, quhet spektr i dukshm. Rrezet q shtrihen nn dhe mbi kt interval

n tjetr an, arrijn n tok si rreze infra t kuqe dhe rreze ultravjollce. Le t ekzaminojm tani karakteristikat e ktyre dy rrezeve.

Rrezet infra t kuqe n tok arrijn n form t valve nxehta. Rrezet ultravjollce q prmbajn energji m t lart, n ann tjetr,mund t ken efekt dmtues n qeniet e gjalla. Rrezet infra t kuqe kalojn npr atmosfer, dhe sigurojn ngrohtsin, q e bn toknvend t prshtatshm pr jet. Rrezet ultra vjollce, n ann tjetr, mund t arrijn n tok vetm me mas t caktuar. Nse kjo masdo t ishte vetm pak m e lart se 'sht tani, do t shkatrronte lkurn e qenieve t gjalla dhe do t shkaktonte vdekje masive, prderisa po t ishte pak m e ult, ather nuk do t sigurohej energjia e nevojshme pr jet.

Kto pika jan detajet kritike, vendimtare pr jet. Si kuptuam nga funksionet dhe dobia e rrezeve t emetuara nga dielli, ekziston njrend dhe kontroll n do sistem ekzistues n bot. Sigurisht, sht e pabesueshme pr nj sistem t till, balanca mjaft delikate e tcilave do t bhej pr nj koh t shkurtr, t jet formuar nga koincidenca.

Duke hulumtuar nj element tjetr n kt sistem t prsosur, ne edhe nj her e shohim pamundsin q ai element t ekzistoj si

rrjedhoj e koincidencs.

2. MBUROJA Q MBRON TOKN:ATMOSFERA

N faqet e mparshme, ne prmendm q disa prejrrezeve t diellit jan t dmshme pr zhvillimin e jetsn tok. N mnyr q t shmangemi nga kjo dukuri,nevojitet t gjejm nj zgjidhje.

Le t i bashkojm kokat tona dhe t gjejm nj zgjidhje

pr kt problem duke zhvilluar nj sistem efikas q t filtroj rrezet e diellit. Ne po ashtu duhett kemi parasysh se ky sistem duhet t jet nj sistem multifunkcional, q do t mbronte toknnga efektet e dmshme t rrezeve t diellit, duke u siguruar q ky sistem t jet prher imbrojtur, pa pasur nevoj riparimi, dhe gjithashtu i aft t parandaloj disa krcnime tjera ptokn. Padyshim, se n aso situata disa zgjedhje alternative do t dilnin n siprfaqe. Akomaasgj nuk sht shprehur se mund t jet nj filtr efikas dhe i gjithanshm si filtri i tanishmq sot mbron tokn: atmosfera. Atmosfera e toks sht nj filtr qind pr qind i suksesshmq filtron rrezet dmtuese t diellit dhe Allahu e ka dizajnuar at n mnyr t posame pr tmbrojtur tokn.

Me an t mnyrave t specifike t shtresave t atmosfers, rrezet arrijn n tok n sasi tmjaftueshme sepse atmosfera i shqyrtojn rrezet specifike duke sipas gjatsis valore t tyreAtmosfera jon sht si nj bim pastruese gjigante e dizajnuar pr filtrimin e ktyre rrezeveKy sistem pastrues gjigant q nuk t njjt me t n tok sht duke i zhvilluara kto procesepr shkak t dizajnit special t tij. Allahu ka prmendur krijimin e qiejve si vijon:

Ska dyshim se krijimi i qiejve dhe i toks sht m i madh se krijimi i njerzve, porshumica e njerzve nuk e din kt. (Sure Gafir:57)

Rrezet q vijn nga dielli jan krejt t veanta. sht e nevojshme pr ato q t posedojndisa karakteristika q i mundsojn atyre t kalojn n atmosfer dhe t arrijn n tok.Ngjashm, atmosfera, po ashtu, duhet t ket struktur t veant q t lejoj kto rreze t

kalojn npr t. Prndryshe, as ekzistimi i atmosfers e as prshtatja strukturale e rrezeve do t ishte e dobishme. Pr shkak tnatyrs s atmosfer q lejon deprtimin e rrezeve n t, rrezet q vin nga dielli e arrijn tokn me lehtsi. Ktu sht edhe nj piktjetr interesante q duhet prmendur. Derisa atmosfera lshon t deprtoj vetm dritn e dukshme dhe gati rreze infra t kuqe tnevojshme pr jet, ajo pengon t gjitha rrezet tjera destruktive t arrijn tokn. Atmosfera e toks shrben si nj filtr shum irndsishm i toks pr rrezet destruktive q vijn nga dielli apo burime e tjera t drits, q sht prej zonave t tjera n gjithsi.6

The atmosphere lets only necessary raysreach the earth while reflecting otherharmful rays back into space.


9/40

Michael Denton, nj astronom i famshm, konstaton se:

Gazrat e atmosfers t gjitha rrezet prve rrezeve t drits dhe rrezeve gati infra t kuqe t gjitha rrezet e tjera i absorbojn n njmnyr t fort. Nse vemi re, shohim se i vetmi spektr q lejohet t kaloj npr atmosfer n gjith kufirin e rrezatimielektromagnetik q nga rrezet radio deri rrezet gama sht rrezet e drits dhe rrezet gati infra t kuqe. Praktikisht nuk ka rreze gamarreze X, rreze ultravjollce, infra t kuqe-larg, dhe rreze mikrovalore q arrin mbi siprfaqe t toks. 7

The material densities, that is, the densities of atoms in space and of theatmosphere are different from each other. For this reason, when light enters theatmosphere, it spreads out more and becomes diffuse because it hits more atoms.The eyes of living beings can see a colourful world only by perceiving these raysthat come after being diffused, or in other words, weakened by the atmosphere. Inouter space environment where there is no atmosphere, light is so strong as wouldharm the eyes. Apart from this, near infrared rays also spread out in the atmosphereand warm the earth.

sht e qart se n strukturn e atmosfers sht prdorur nj dizajnimi i zhvilluar n shkalln m t lart q ekziston. Jasht spektritgjersia t aluduar n kt figur sht , dielli emeton ato rreze q jan t dobishme dhe t nevojshme pr t pasur nj botshumngjyrshe, dhe atmosfera i lejon t deprtojn kryesisht ato rreze t padmshme dhe n t vrtet t dobishme pr t arriturtokn. Ve ksaj, pr shkak t karakteristikave t gazrave q jan prezent n atmosfer, syt e qenieve t gjalla, q jan t eksponuar

drejtprdrejt drits s diellit jan t mbrojtur nga efektet e dmshme t ktyre rrezeve. Gjitha kto jan evidenca se Allahu ka krijuardo gj n proporcion t caktuar.

Ai sht q vetm Atij i takon sundimi i qiejve dhe i toks, Ai nuk ka as fmij e as nuk ka shok n sundimin e Tij. Ai krijoi dogj, duke e prsosur n mnyr t qart e t matur. (Suretu El Furkan: 2)

3. Drita q godet lndn

Drita q vjen nga dielli e arrin tokn me nj shpejtsi prej 300.000 km n sekond. N saj t shpejtsis s drits n gjithnj shohimnj bot prplot me ngjyra. Ather, si krijohet nj imazh i pandrprer?

Duke kaluar npr atmosfer me nj shpejtsi vigane, drita arrin tokn dhe godet objektet q gjenden n t. Kur drita godet apo

ndeshet me objektin n nj shpejtsi kaq t madhe, ajo bashkvepron me atomet e atij objekti dhe reflekton gjatsi valore t ndryshmeq i prgjigjn ngjyrave t ndryshme. N kt mnyr, librin t cilin jeni tani duke e mbajtur, vijat e tij, figurat e tij, pamjen q e shihnikur shikoni jasht, pemt, ndrtesat, makinat, qielli, zogjt, macet, shkurt gjithka ju e shihni reflekton ngjyrn e saj prkatse.

Molekulat q mundsojn q kto ngjyra t reflektohen jan molekulat e pigmenteve. Kjo sht ajo, ngjyra reflektohet n varsi sefar molekula, molekulat e cili pigmente jan prezent n at objekt. do molekul e pigmenteve ka struktur t ndryshme atomikeNumrat atomik, si dhe llojet dhe rendimi i atomeve n kto molekula sht i ndryshm. Drita q godet pigmentet n mnyra tndryshme reflektohet n hije t ndryshme t ngjyrave. Sidoqoft, kjo nuk sht e mjaftueshme pr krijimin e ngjyrs. Pr dritn ereflektuar q prmban kualitetin e caktuar t ngjyrs pr perceptimin dhe pamjen e saj, nevojitet q ajo t arrij deri te ndonj organapo aparat i aft ta perceptoj at.


10/40

The rays coming from the sun consist of particles called "photons", which move in waves. When photons

hit the electrons of the atoms making up physical objects on earth, the electrons emit light rays ofparticular wavelengths, which "correspond to certain colours". When sunlight falls on a leaf, for example,this means that the photons of light have hit the atoms of the pigment molecules existing on the surfaceof the leaf. On impact, the electrons of the leaf's atoms are activated. As a reaction, the atoms of the leafemit photons. Thus, the photons representing "the colour" of the leaf begin to travel towards our eyes.

4. DRITA Q VJEN N SY

Pr rrezet e reflektuara nga objektet q t perceptohen si ngjyra, sht e nevojshme pr ato q t arrijn syrin. Ekzistimi i syrit vetm,nuk sht i mjaftuar. Pasi t arrijn syrin, rrezja duhet t shndrrohet n sinjal nervor q arrin n tru duke punuar n harmoni me syt.

Le t mendojm pr syt dhe trurin ton si shembuj m t afrt. Syri i njeriut ka nj struktur shum komplekse q prbhet prej disaorganeleve dhe pjesve t ndryshme. Si rezultat i funksionimit t gjitha ktyre pjesve menjher dhe n harmoni, ne shohim dheperceptojm ngjyrat. Syri, me indin dhe organelet e tij si jan gjndra e lotve, kornea, konjunktiva, irida dhe bebza, thjerrza, retinakoroidi, muskujt dhe kapaku i syrit, sht nj sistem i pangjashm, i pakrahasueshm me ndonj sistem tjetr. N mbledhje, me rrjetinnervor t posam q vendos lidhjen n tru, dhe nj hapsir vizuale t jashtzakonshme, syri, si nj vrim, ka nj struktur t veantekzistimi i s cils nuk mund t jet atribut i koincidencs.

Pas nj njohje t shkurtr pr syrin, se si ndodh procesin i t pamurit. Rrezet e drits arrijn n sy vetm pasi t kalojn n kornea,pastaj n bebz dhe n thjerrz, dhe pr t arritur n fund retinn.

On the left,, we see the connections between the nerve cells in the retina. The complex interconnectionsbetween the different layers of cells help the nerve cells to move together and interact with each other.On the right is a close-up of cone cells. While short cone cells help us to see the world as coloured, longrod cells help us to see shapes and movements.

Perceptimi i ngjyrs fillon n qelizat n form koni n retin. Jan tri grupe themelore t qelizave konike q reagojn me fuqi ndajngjyrave t caktuara t drits. Kto jan t klasifikuara si konet e ngjyrs t kaltr, e ngjyrs t gjelbr, dhe konet e ngjyrs t kuqeNgjyra e kuqe, e kaltr dhe e gjelbr, n t cilat reagojn qelizat konike, jan tri ngjyrat primare q ekzistojn n natyr. Me stimulimin eqelizave konike, t cilat jan t ndjeshme ndaj ktyre ngjyrave, n shkall t ndryshme, neve na paraqiten miliona ngjyra t ndryshme.


11/40

Qelizat konike e shndrrojn kt informat q i takon ngjyrs n impulse nervore me an t pigmentit q ato prmbajn. Pastaj,qelizat nervore q jan t lidhura me kto qeliza konike bartin impulse nervore n vend t caktuar n tru. Vendi ku botashumngjyrshe q ne e shohim formohet n kt hapsir n tru q ka madhsi prej vetm disa centimetrave katror. 8

Everything we see in the outside world is perceived inthe brain. Colourful flowers, birds, the sky, mountains,the people around us, in short, every single detail inthe world is projected to us inside our brain. In fact,the brain is an entirely dark place. He Who enables us,in this dark place, to see, to feel, to touch, to hear, thatis, to perceive all the details of the outside world, inshort, makes us watch everything, is Allah, Who hascreated the whole universe. Allah has power over allthings.

5. BOTA SHUMNGJYRSHE N TRURIN TON T ERRT

Etapa prfundimtare e formimit t ngjyrs ndodh n trurin ton. Si e prmendm n kapitullin e kaluar, qelizat nervore n sy bartinimazhet e shndrruara n impulse nervore n tru dhe gjith ka ne shohim n botn e jashtme perceptohet n qendrn vizuale n tru.N kt pik. Ne ndeshemi me nj fakt mahnits: truri sht nj pjes mishi plotsisht e errt n brendsi. Imazhet e objekteve, mengjyrat e tyre si dhe me t gjitha karakteristikat e tyre, jan formuar si perceptime n qendrn vizuale. Si ndodh q ky proces iperceptimit t zhvillohet n nj vend t atill q sht nj pjes mishi t but?

Shum pyetje kye mbesin se si ngjyrat perceptohen. Kromatikt akoma nuk jan n gjendje t japin prgjigje n pyetjen se si impulsenervore transmetohen n tru me an t nervave optik dhe far lloj efekte psikologjike krijojn ato n tru. 9Gjith ka ata din sht seperceptimi i ngjyrs, q sht fakt, ndodh n brendin ton, e q sht qendra vizuale n trurin ton. 10 (Pr informata m tdetajizuara, shikoni kapitullin Fshehtsia prtej materies)

N fakt, shumica e proceseve q ndodhin n tru ende nuk jan t sqaruara. Sqarimet e subjekteve jan t bazuara kryesisht n teoriSidoqoft, truri i prmbush n mnyr t prkryer t gjitha funksionet e veta q nga momenti kur ka filluar t ekzistoj njeriu, ashtu si kryen sot. Eksperienca njerzore n botn tridimensionale, s bashku me t gjitha ngjyrat e saj dizajnt, zrat, errat dhe shijet, n njpjes mishi me pesh afro nj kilogrami sht br e mundur vetm me krijimtarin e prkryer t Allahut. Gjithkush e gjen kt mrekullt pangjashme t gatshme n lindje. Njeriu nuk ka kontroll mbi fardo qoft, as n formimin e funksioneve t tij, as n vijueshmrin etyre, e as n fardo etape tjetr.

Molekulat q prodhojn ngjyrn: Pigmentet


12/40

N kapitujt e kaluar, ne prmendm se si shkak ikarakteristikave t ndryshme atomike n molekulatpigmentuese, objektet reflektojn rreze t ndryshme tngjyrs; kshtu q, krijohen hije t ndryshme t ngjyrave.Shikoni edhe njher rreth vetes. Sa ngjyra shihni aqpigmente ekzistojn, sepse ngjyra e do materie shtrrjedhoj e pigmentit q gjendet n at materie. Ngjyra egjelbr e bimve, ngjyra e lkurs, ngjyra e kafshve, shkurtt gjitha ngjyrat rrjedhin nga karakteristikat strukturale tpigmenteve q prmbajn n vete kto objekte.

SHT PIGMENTI?

Pigmentet, q t dyja q ekzistojn edhe n sy edhe nsiprfaqet e objekteve t jashtme, jan molekula t veantaq japin ngjyrn. Nevojitet nj energji e caktuar q t aktivizohen kto pigmente. Saktsisht, sikurse n t gjitha etapat e formimit tngjyrs, edhe ktu gjendet nj harmoni e prkryer n mes t pigmenteve dhe drits. Drita e padukshme q arrin n tok sht edizajnuar veanrisht pr molekulat e pigmenteve, t cilat njihen edhe si molekulat e ngjyrs, n gjallesa.

Ve ksaj, syt e njeriut kan gjithashtu nj struktur t prshtatshme me kto qllime. Arsyeja pse qelizat konike q shtrihen nretinn e syve tan perceptojn tri ngjyrat themelore-e kuqe, e gjelbr, dhe e kaltr- sht pr shkak t molekulave t veanta tpigmenteve q ato prmbajn. Detyrn m t veanta q e kryejn kto pigmente sht se ne shohim botn e ngjyrosur t shndrruanga energjia e ngjyrs n drit n impulse nervore. Kjo d.m.th., se do gj q ne e shohim si ngjyr sht rezultat prfundimtar ktyre pigmenteve q transmetojn gjatsi valore t drits q arrijn trurin ton si impulse nervore. 11

Shkallt e energjis s drits t dukshme i prgjigjen disa shkallve t energjis t nevojshme pr aktivizimin e molekulave tpigmenteve q jan gjetur n lkurat e qenieve t gjalla, apo n luspat, puplat, apo n leshin q mbshtjell lkurn e tyre, dhe sirrjedhim jan formuar ngjyrat e tyre.

Pra si u pa, pigmentet, q jan prezent edhe n qendrn vizuale edhe n trupin e qenieve t gjalla, jan n nj harmoni e prkryerme sistemet e tjera trupore. Mungesa e nj lloji partikular t molekuls s pigmentit apo prania e saj me e vogl se sa e nevojshme nqendrn vizuale t qenieve t gjalla bn q ato t mos i dallojn ngjyrat n ambientin e tyre.

Shtohet pyetja: si zhvillohen kto molekula t veanta n lkurn e qenieve t gjalla? N do t mund t japim prgjigje duke br edhedisa pyetje. A i kan zgjedhur qeniet e gjalla ngjyrat e tyre duke qen t njohura pr karakteristikat e spektrit t veant t drits qarrin n tok dhe prandaj kan zgjedhur molekulat e pigmenteve t veanta? Sigurisht se mundsia e ndodhjes s nj koincidence ttill sht zero. Kto molekula specifike jan vendosur n lkurn e qenieve t gjalla me nj dizajn t vetdijshm. sht evidente se asqeniet e gjalla nuk kan mundur t zhvillojn nj proces t atill, e as nj koincidenc e rastsishme nuk ka mundur t ndikoj n

formimin e tyre. Harmonia sht n pyetje e para, e cila ka mundur t krijohet vetm sepse Nj Q ka Dashur ta krijoj at, Nj i Cilmban gjithka nn kontrollin e tij. Allahu ka krijuar do qenie me karakteristika shum t sofistikuara dhe t veanta. Gjithka, e gjallapo e jo e gjall, ka pigmente t prshtatshme pr t. Pigmentet absorbojn dritn duke e przgjedhur at sipas strukturs s tyremolekulare. Secili pigment nuk reagon ndaj drits n mnyr t njjt. Pr kt arsye, ajo nuk shnohet me reaksion t njjt kimik dhet formoj ngjyrn

Ne mund t'ia japim klorofilit, molekulat e pigmentit q u jep ngjyrn e gjelbr bimve, si shembull. Kto pigmente absorbojn gjatsvalore t caktuara q vijn nga dielli dhe reflektojn drit q ka gjatsi valore q i prgjigjet ngjyrs s gjelbr. Klorofilit, molekulat epigmenteve n bim, reflektojn fotonet q duken t gjelbr pr shkak t gjatsis valore t tyre. N t njjtn koh, energjia q shtpranuar prej drits s diellit i mundson bimve t prodhojn karbohidrate, q jan nj prej burimeve kryesore t ushqimit t gjithaqenieve t gjalla.12Pigmente t ndryshme reflektojn ngjyra t veanta n gjatsi valore t caktuara sipas karakteristikave t tyremolekulare dhe kshtu shkaktojn reaksione t ndryshme kimike.

Jan shum lloje t pigmenteve n natyr. Disa shembuj jan t mjaftueshm t tregojn se molekulat e pigmenteve jan t dizajnuara

veanrisht pr jetn.

SHEMBUJ T TIPAVE T PIGMENTEVE BURIMI MBROJTS I NGJYRS: MELANINA

The reason for colour diversity in the leaves of flowers is the reaction to light ofpigment molecules present in their structure.


13/40

Syt e qenieve t gjalla jan mjaft t ndjeshm ndaj drits dhe leht prekenn mnyr jo t favorshme. Ende, ne mund t shikojm pa problem n drejtimt diellit dhe t shohim gjrat rreth nesh, duke iu falnderuar sistemevembshtetse t cilat n mnyr t veant i ka krijuar Allahu. Nj prej ktyresistemeve mbshtetse njt edhe grupi i molekulave t pigmenteve q janprezent n sy.

Si sht e ditur, ngjyrat e syve t qenieve t gjalla ndryshojn. Ato t cilat iajapin ngjyrn syrit, prsri jan pigmentet. Melanina sht njra prej ktyresubstancave t pigmenteve q gjendet n sy dhe q i jep syrit ngjyrn. I njjt

pigment i jep ngjyrn edhe lkurs dhe flokve tuaja. Sidoqoft, melaninasiguron m shum se ngjyrn. Hulumtuesit mendojn se melanina, qekziston n sy, se melanina ofron q t dyja, mbrojtje kundr efekteve tdmshme t rrezeve t diellit, dhe zmadhimeve vizuale. Substanca melaninnatyra e s cils sht n zgjidhjen e problemit t rrezeve t rrezikshme tdrits, m fort e thith energjin e lart t drits se sa at t ult. Kshtu qajo thith apo absorbon ultravjollce m fort se t kaltrtn, dhe m fort tkaltrtn se sa t gjelbrtn.13N kt mnyr, melanina siguron mbrojtje tthjerrzs s syrit kundr rrezeve ultravjollce. Ajo i siguron mbrojte gatoptimale retins duke filtruar ngjyra t ndryshme n propozicion me aftsin e

sak t dmtoj plhurn e retins n kt mnyr duke zvogluar rrezikun e degjenerimit makular. Njerzit me m shum melanint syrit kan m pak dukuri t degjenerimit makular; njerzit me m pak melanin t syrit kan dukuri m t shpeshta t degjenerimimakular. Afro 15% e rezervs s melanins n syrin ton humbet gjat moshs 40 vjeare dhe afro 25% gjat moshs 50 vjeare. Roli melanins n mbrojtjen e syrit sht kritik: oftalmologjistt raportojn se melanina n syrin e njeriut zvoglon rrezikun e degjenerimitmakular t mosh.

Si kuptuam, do njra prej funksioneve t substancs melanin ne demonstron nj dizajn special t ksaj substance.

Prgjigja n pyetjen se si sht krijuar nj substanc kaq e prkryer sht se do t ishte e pamundur se nj substanc shumfunksionale me nj struktur kaq t prkrye t jet krijuar nga koincidenca. Allahu ka krijuar substancn melanin sikurse gjith gjrat etjera n univers, n mnyr t veant me qllim q tu shrbejn njerzve dhe t jen t dobishme pr njeriun.

Blood contains colourful pigmentscarrying oxygen in the body. Thesecolours vary among living beings. Forinstance, while the colour of the blood ofcuttlefish is light blue or colourless, theblood pigments of other animals andhuman beings are red. The redness of

the hen's crest and the redness of mostshrimps are caused by blood pigments.

The light rays coming from the sun activatethe pigments in the objects and thereforecolours form. We may compare pigmentmolecules to sieves whose selectivitydepends on the size of their pores. Just asin a sieve, the wavelengths which pigments

select according to their structures - thatmeans colours - vary.

The pigment chlorophyll existing in plants is dominant overother pigments. Therefore, plants look green.


14/40

The big red eyes of the frog send warning signals to its predators. The reptile'seyes seen on the right have a colour that does not offset the camouflaging of thereptile. The eye of the owl seen above has a colour exclusive to its kind.

BURIMI I NGJYRAVE T GJALLA

Karetenoidet (dhe lipokromet) jan molekula pigmentuese, t cilat jan t sintetizuara nbim dhe t cilat reflektojn ngjyrn e verdh, t kuqe dhe t portokallt. Shtazt mund t'imarrin kto pigmente vetm nse ushqehen me bim.

Sfungjer helmues, krinoidea, trangujt helmues t detit dhe disa molusqe jan ose pjesrishtose plotsisht t verdha, t kuqe apo t portokallta si rezultat i karotenoideve, t cilat janpo ashtu t pranishme n pjest e verdha t krahve t fluturave dhe n sqepat eshpendve. N insekte t caktuara, kto jan t emetuara nga gjndra t veanta, t cilat

jan t verdha ose t kuqe. Interesant, kto kombinime jan t me ngjyr t gjelbr tzbeht ose edhe t pa ngjyrosura fare dhe merren n ngjyrn e verdh t shndritshme ngjakun e insekteve helmuese. Karotenoidet nuk jan t dobishme vetm si ngjyrime talarmimit, paralajmrimit; n disa insekte ato vetvetiu transformohen n lnd helmuese, nt cilat raste ato shrbejn me qllime t dyfishta, si arm t insektit dhe si sinjal.15Me ant ktij sistemi shum t veant q e ka krijuar Allahu, shum qenie vazhdojn tlulzojn.

Deri tani, ne shkurtimisht kemi ekzaminuar vetm disa prej tipave t pigmenteve ekzistuesen natyr. Konkluzioni q kemi arritur deri tani n drit sht prezenca e nj dizajnimi t prkryer q vetvetiu shfaqet n pigmente, natomet q formojn kto pigmente dhe n t gjitha q rezultojn si ngjyra. Allahu, Pronari i fundit, themelor i ktij dizajnimi t

jashtzakonshm, Zoti i botve, na paraqitet neve me an t mjeshtris unike n ngjyra n natyr t ciln e krijoi Ai.

A nuk udhtuan ata npr tok e t ken zemra me t cilat do t kuptojn, dhe vesh me t cilt do t dgjojn? Pse n tvrtet syt nuk verbrohen, por verbrohen zemrat n kraharor. (Suretu el Haxhxh: 46)

Gjuha e ngjyrave

The sources of the lively colours present inthe beaks of toucans are also pigmentarymolecules.


15/40

Ashtu si jan ngjyrat t vlefshme pr njerzit kur u japin kuptim gjrave q i rrethojn ata, ashtu jan t domosdoshme pr qeniet egjalla t tjera pr mbijetes.

Qeniet e gjalla e kan gjuhn e ngjyrs q punon n pajtim me dritn dhe sistemet e perceptimit q ata kan.

Ngjyra t ndryshme mund t ken domethnie t ndryshme pr do qenie t gjall. N mnyr t mbijetojn, do qenie e gjall duhet tnjeh gjuhn e ngjyrave n at vendbanim, sepse funksionet jetsore mund t kontrollohen vetm me an t njohjes s gjuhs s tyre.

Pra, si e shfrytzojn qeniet gjuhn e ngjyrave?

S pari, shumica e qenieve t gjalla kan nevoj pr ndihmn e ngjyrave n mnyr q t gjejn ushqimin. S dyti, ngjyrat ekzistojnn prpunime si lkura, luspa, dhe lesh, dhe luajn nj rol t rndsishm n kontinuitetin e jets s tyre n saje t karakteristikave ttyre t absorbimit apo shprndarjes t nxehtsis. Ve ksaj, qeniet e gjalla shfrytzojn ngjyrosjet e tyre q t mbrohen prej armiqvet tyre. Si pasoj e ngjyrave q harmonizohen me vendbanimin e tyre, ata mund t maskohen dhe t fshehn prej armiqve t tyre.

Alternativisht, ngjyrosja dhe modeli i tyre mund t sjell imazh dekurajues pr armiqt etyre. Ngjyrat po ashtu ndihmojn kafsht t njohin miqt dhe zogthat e tyre. Zogu nn,

p.sh., kupton se zogthat e saj a dshirojn apo nuk dshirojn ushqim nga ngjyra e gojss tyre gjat hapjes. Njjt, zogthat njohin nnn e tyre n kt mnyr dhe kuptojn se kaarritur ushqimi.16 Si u pa n kta shembuj n natyr, qeniet njerzore kan nevoj tnjohin domethniet e ngjyrave n mnyr q t mbijetojn. N mnyr q ta arrijn ktdituri ata duhet t zotrojn sistemet t prshtatshme pr perceptim.

Nse ata nuk i kan kto sisteme, ata nuk do t jen n gjendje t ndjejn gjrat q rrethojn apo t prkujdesen pr aktivitet vitale t tyre. Ata nuk do t jen n gjendje tnjohin ushqimin e tyre apo t dallojn armiqt e tyre. Prandaj, n kt rast m von ata dot dalin nga bota e jashtme dhe do t ishin pre e dnuar pr vdekje.

Sigurisht, askush nuk mund t deklaroj se nj sisteme t tilla t sofistikuara jan krijuar ngakoincidenca. do sistem, do harmoni, do dizajn, do program, do plan, do balancimduhet t krijohet nga krijuesi. Patjetr se ekziston nj urdhr me i lart dhe forc q ka

vendosur n mnyr t prkryer kt harmoni n qeniet e gjalla dhe n vendbanimet n tcilat ato jetojn. Pronari i ksaj forc rrethon q t dyja rrethinn dhe qeniet e gjallavetvetiu dhe sistemet i shfrytzon me nj njohuri t lart. Pronari i ksaj force sht Allahu

Zoti i botve.

Kur ekzaminojm qeniet e gjalla, ne shohim sa shkatht ato prdorin gjuhn e ngjyrave. Ktu jan disa shembuj t gjuhs s ngjyrave,t cilt kan nj vend t rndsishm n jetn e qenieve t gjalla:

Mother birds feed their chicks according tothe colours of their gapes.


16/40

Allah creates every colour on earth. The sky, mountains, crops, butterflies, red apples, oranges, parrots,pheasants, violet grapes, trees, in short, everything you see in your surroundings, possess these coloursbecause Allah wills so. Allah states this fact in a verse as follows:

Do you not see that Allah sends down water from the sky and by it We bring forth fruits of varying colours? And in the

mountains there are streaks of white and red, of varying shades, and rocks of deep jet black. And mankind and beasts andlivestock and likewise of varying colours. Only those of His slaves with knowledge have fear of Allah. Allah is Almighty, EverForgiving. (Surah Fatir: 27-28)

MASKIMI

Maskimi sht nj prej taktikave mbrojtse m efikase q prdorin kafsht. Kafsht vetmaskuese jan nn nj far mbrojtje sepse strukturat e trupave t tyre, jan krijuar nharmoni t shklqyer me vendbanimet e tyre. Trupat e ktyre kafshve jan aq tngjashme me mjedisin e tyre ku jetojn sa q kur t shikosh n fotografit e tyre, sht gate pamundur t tregosh se nse jan ato bim apo kafsh, apo t dallojm nga njra tjetrase a sht kafsh apo bim prezent n at mjedis.

Krijesat e gjalla q adaptojn ngjyrosjen e tyre n baz t mjedisit ku jetojn gjithmon

kan trhequr vmendjen e shkenctarve dhe kan qen atraktive pr ta. Krkimet janfokusuar n prgjigje n pyetjen se si nj krijes e gjall mund t duket plotsisht njjt menj krijes tjetr q ka komplet nj struktur t ndryshme.

A keni menduar ndonjher, pr shembull, si bretkosa, q, duke ecur n kopsht, t ciln emendoni se sht gjethe, dhe n momentin e fundit kur ju ecni largohet duke shptuar ngashkelja mbi t, ka mundur t fitoj kt model dhe kt ngjyr? Maskimi sht njmekanizm shum i rndsishm mbrojts pr bretkosn. Bretkosa e cila sht epavnre n mjedisin e saj leht i humb armiqt.

Derisa nj merimang roze n nj lule roz mund t fitoj hije t ndryshme roze, nj tjetantar i po atij lloji t merimangave mund t adaptohet n nj ngjyr t nj luleje tjetr, pshembull, t verdh, kur ngjitet n t.

Derisa dikush sht duke shikuar n deg, duke menduar se asgj nuk ka n t, nj fluturmund t fluturoj prej degs krejtsisht papritur. Kjo flutur, q duket saktsisht si nj gjethee thar e vjeshts, nj pjese e vyshkur vjeshte para nj momenti, sht nj shembulperfekt pr mrekullin e maskimit.

Si do t shohim n faqet vijuese, ngjashmria n mes krijesave t gjalla dhe objekteve n t cilat ato mbshteten pengon vrojtimin etyre nga armiqt. sht e kuptueshme se kto krijesa maskuese nuk e kan krijuar veten e tyre, me iniciativn e tyre, t duken sgjethe, deg apo lule. ' sht m tepr, ato as nuk jan t vetdijshme se jan t mbrojtura pr shkak ktyre ngjashmrivePrapseprap, ato prdorin maskimin shum shkatht n t gjith shembujt tan pa prjashtime. Nj insekt ka ngjyr t njjt me lule,nj gjarpr q qndron si nj deg peme, bretkosa q i adaptohet ngjyrs s toks s thar, m shkurt, t gjitha krijesat vet maskuese

jan evidenc q vrteton se maskimi veanrisht sht krijuar si nj taktik mbrojtse.

In the picture is a grasshopper imitating thebark of a tree. The camouflage employed bythe grasshopper is so perfect that even thedesigns of the lichens on the tree are presenton it. This is a perfect creation of Allah.


17/40

Asnj krijes nuk mund t ekzekuton nj pun t till vetvetiu nga koincidenca. Saktsisht, Ai i Cili u jep krijesave t gjalla aftsin q tmaskojn vetveten, dhe vendos procese kimike n to, procese t cilat me an t cilave ato mund t ndrrojn ngjyrn, sht Allahu, Gjithdijshmi, i Gjith menuri.

The Misumena varia species of crab spiders seen on the left can assume different colours rangingfrom yellow to white, depending on the flower on which they land.17The spider species seen abovestops moving only when the colour and configuration of the plant are those best suited to hide it.18

In the photograph on the left are two myriapods thathave developed almost identical coloration to the

plants on which they live. In this way, they areprotected from their enemies.20

Some insect species protect themselves fromtheir enemies by means of group camouflage.For instance, Phiatids, a species of tropicalHemiptera found in Madagascar, has full andbrilliantly coloured wings. When they areresting on a tree trunk, as in this photograph,they resemble an inflorescence.19 Thismisleads the hunters that look for insects.


18/40

The cheetah is no easier to distinguish in the tallgrass; this is because hundreds of small spotsbreak up the lines of the animal's body. Thebright sunlight emphasises the black spots of thecheetah, increasing the mottled or "broken"effect of the body's outline.21

In the dry grass of the savannah, a hunting lioness isalmost invisible, as the colours of the lioness tend toblend with the environment.

Camouflage does not only take place on thesurface of the skin. The muscles of some

species of frogs that live in the tropical forestsof South America are coloured. The blood

contains oxygen-conveying cells. Therefore,changes brought about by the need for

camouflage not only take place on the surfaceof the skin but also within the body.22

In the picture above is a land frog that changes itscolour according to weather conditions.

Dead twigs and leaves become dark when wet. In thesame manner, frogs and toads also change colour inwet weather, becoming darker. This change makessure that they remain well camouflaged among thewet twigs and leaves.23It is not possible for thisamazing harmony to be coincidental.


19/40

A small, leaf-shaped frog blends in with the substratum of a forest in Malaysia. The frog is bestcamouflaged when viewed from above - that is, from the angle at which the predator is most likely to viewit.24In the picture to the right is a frog of another species, which appears like part of the tree. It is quitedifficult to distinguish both living things from the environment.

In the daytime, or during the hours when predatorsare most active, the majority of mimetic animalsremain immobile. Even the slightest movementcould betray their whereabouts. The sensoryapparatus of a predator is extremely sensitive tomovement. For instance, this Brazilian grasshopperis indistinguishable from the blades of grass uponwhich it has landed.25

In the picture above, is a stick insect. Stick insectscamouflage themselves in order to escape theirpredators. Mimetic ability, however, is not confinedto adult insects in myriapods; the eggs are alsocamouflaged. On the ground, they look very muchlike vegetable seeds.26 It is impossible for a livingcreature to create colours in its body so as to be thesame as its environment or to make its shaperesemble that of another species. Allah, Who is theirCreator, has given these features to all camouflagingcreatures.


20/40

In the photographs grasshoppers are seen imitating leaves. A central vein and two symmetrical halves ontwo sides of this vein, which are present in the general structure of leaves, are also fully present in thesegrasshoppers as seen in the photographs.

In the photograph on theleft is a mantis, which isalmost invisible amongthe pink flowers. Asopposed to the majorityof other mantises, whosebodies have a long andnarrow first segment or

prothorax, in this CostaRican species (in thepicture to the right) thissegment has a differentdesign that makes itsimilar to the leaves onwhich the mantis lives.

The patterns on the grasshopper below are very similarto traces of a kind of parasitic fungus on leaves. Inaddition, since its long legs could betray a grasshopper'spresence, the legs of some grasshoppers, as is the casewith the grasshopper seen here, are almosttransparent.27 Surely, the animals themselves do notconsciously choose to do these imitations that are soperfect as not to leave out the dry parts and folds of aleaf. Allah, Who creates everything perfectly, created thegrasshoppers.


21/40

Mantises are among the most common predators in the forests and in the savannahs of the hottest

regions of the globe. The entire body structure of a mantis is designed for predation. The nymph mantis,seen below, of the tropical forests of South America is almost identical to the dry leaves of the fern. If it

were to rest on a green leaf, it would be easy to spot. Most species take great care to find suitableenvironments in which to lie in wait for their prey.28It is certainly not possible for this creature to have

devised such a system on its own. He Who inspires all the creatures with how they are supposed to act isAllah, the Lord of the entire universe

Teknikat maskuese t zvarranikve

far bn zvarraniku q t mbroj vetveten kundr grabitqarve n shkrettir? Nj prej mnyrave m tlehta pr kto krijesa q lvizin ngadal prfundimisht sht fshehja e tyre. Metoda m e mir e fshehjessht adaptimi i trupit t krijesave n vendbanimin e tyre. Ngjyrat dhe modelet e tyre zakonisht u shrbejnsi jet shptuese pr shumicn e kafshve. Pr shembull, n nj pyll sht gati e pamundur t dallosh njgjarpr Rhino, nj lloj t gjarprinjve tropik q jetojn n malet e shirave n Afrik, pr shkak t asaj selkura e tij sht e mbuluar me modele gjeometrike t kaltrta, t kuqe, t verdha dhe t bardha. shtinteresante, se ngjyrat e gjarprit ngjajn me rrethinn ku ata jetojn. Kjo marrdhnie nj me nj shkaktondisa pyetje n mendjen ton. Si u shfaqn kto ngjyra q jan aq t ngjashme me mjedisin? A sht emundur q kjo t ket ndodhur me an t gjass, apo t jet prodhuar nga vet zvarraniku?

Saktsisht n prgjithsi sht e pamundur. sht e pamundur se pari pr zvarranikun t analizoj mjedisinpastaj t vendos far ndryshimesh i nevojiten ti bj vetvetes, dhe n fund t prcaktoj ngjyrn dhemodelin. Ve ksaj, sht totalisht e palogjikshme dhe e paarsyeshme t pretendojm se ai (zvarraniku) ka

krijuar nj proces n trupin e tij q zhvillon reaksione kimike q jan t nevojshme pr nj ndryshim t till.

Edhe njeriu, qenia e gjall e vetme e pajisur me arsye n tok, nuk mund t ndrroj ngjyrn e asnj pjesen trupin e tij. Ai nuk mund t krijoj nj sistem n trupin e tij q t sjell ndryshime t tilla. N kt rast,sht vetm nj shpjegim pr ngjashmrin e prkryer t ngjyrs s zvarranikut me ngjyrn e rrethins stij i till q hapsir edhe hija nuk ndryshon. Nj krijues superior posedues i menuris s pafundme ka

mundur t dizajnoj nj krijes t gjall t ktill. Ky dizajn i prket Allahut, t Plotfuqishmit.

Allahu sht Ai i Cili i di m s miri nevojat e do qenie t gjall.

(above) In the case of thisleopard gecko from

Pakistan, only the upperbody imitates the

substratum upon which itmight be detected. The

abdomen is almostentirely white, because

the small reptile is alwayscareful not to reveal that

particular part of itsbody29.


22/40

It is almost impossible to distinguish thesnake species that inhabits the tropicalrainforests of Costa Rica from the tree onwhich it rests.

The Australian leaf gecko usually livesnear trees, and closely resembles bark. Itrarely displays its pale abdomen. Even thelizard'seyes are well camouflaged.

ZVARRANIKU M I NJOHUR I MASKIMIT: KAMELEONI

Keni par ndonjher kameleonin duke ndryshuar ngjyrn e tij n ngjyrn e rrethins s tij? Kjo sht dika q shihet e vlefshme.Kameleoni ka nj aftsi t jashtzakonshme t maskoj vetveten sa q shkathtsia e tij habit doknd. Megjithse se edhe disazvarranik kan aftsin e ndryshimit t ngjyrs s tyre, askush nuk e bn at aq shpejt sa e bjn kameleont.

Kameleoni prdorn zgarn e ngjyrave t kuqe dhe t verdh, shtresat reflektuese t kaltrta dhe t bardha dhe m e rndsishmjachromatosphores, qeliza t lkurs q u prgjigjen ndryshimeve n nxehtsi, drit dhe n humorin, gjendjen shpirtrore t kafshs.30Nse ju e futni nj kameleon n nj ambient shum t verdh, pr shembull, ju do t shihni se menjher ngjyra e tij kthehet n tverdh dhe i adaptohet rrethanave. 'sht m tepr, kameleont nuk i adaptohen vetm nj ngjyre, por po ashtu edhe substrateve tshumngjyrshme. Fshehtsia e arritjeve t tyre sht n qelizat e ngjyrave, q shtrihen nn lkurn e ktij mjeshtri t maskimit, i cili nat moment q e ndrron mjedisin n at moment edhe adaptohet n at mjedis. A mund kameleoni t bj nj adaptim kaq t prkryevetvetiu? Si kto krijesa bhen t padallueshme duke u przier me mjediset ku ato jetojn, derisa edhe artistt m t aft duhet tpunojn me or t tra q t fitojn ekuivalencn e nj ngjyre t vetme natyrale?

Do t ishte e paarsyeshme t deklarojm se kameleoni mund t demonstroj nj akt t ktill me vullnetin e tij. sht e sakt se nuksht e mundur pr nj zvarranik t prcaktoj dukjen e trupit t tij, e as t vendos sistem n trupin e tij t ndryshoj dukjen e tij. Do tishte absurde t deklarojm se kjo krijes ka kontroll mbi tr qelizat dhe atomet n trupin e saj, se sht e aft t bj fardondryshimi n to dhe t prodhoj pigmentet e nevojshme. Do t ishte kontradiktore dhe e pakuptimt t deklarojm se nj ksi sojaftsie e jashtzakonshme sht krijuar nga shansi. Nuk ka mekanizm n natyre, q ka forc t prodhoj nj aftsi e prkryer t ktilldhe t ua dhuron qenieve q kan nevoj pr t. Ashtu si i ka krijuar t gjitha qeniet e gjalla n tok, Allahu, ashtu i ka krijuarkameleont. Allahu na demonstroi unitetin e mjeshtris s Tij n krijim me kta shembuj. Allahu sht i Plotfuqishmi, i Gjithdituri.

Allahun e lartsoi me adhurim 'ka n qiej e n tok dhe Ai sht i gjithfuqishmi, i urti. I Tij sht pushteti n qiej e n tokAi jep jet dhe Ai jep vdekje dhe Ai ka fuqi pr do send. (Suretu el-Hadid:1-2 )


23/40

Chameleons are one of the best self-camouflaging animals. As seen in thephotographs above, the cool shadow of a fern leaves a temporary imprint on the warmskin of the chameleon.

These snow grouse are examples of how camouflage can change according to season.

NDRRIMI I NGJYRS SIPAS MJEDISIT

A shfrytzojn krijesat e gjalla ngjyrn vetm pr tu mbrojtur nga armiqt e tyre? Sigurisht q jo. Disa kafsh mbrojn veten e tyre edheprej t ftohtit dhe nxehtsis me an t disa enzimave q u japin atyre ngjyr t qimeve q mbulojn trupin e tyre. N disa kafsh q

jetojn n regjione t ftohta, qimet q mbulojn kmbt, vesht dhe hundn, q jan pjest m t ndjeshme t trupit, jan t ngjyrosurame ngjyr t errt. Qimet e zeza sigurojn m shum energji t nxeht pr kafsht kshtu q u ndihmojn atyre t ngrohen me lehte,mu sikur njerzit q mundohen t prfitojn nga dielli duke veshur rrobe t zeza dimrit. Ndryshimet e ngjyrs jan shum t zakonshmepr kafsht toksore. Pr shembull, n ver, leshi i dhelprave veriore kthehet n t bardh, sepse temperatura n trupin e tyre shtshum e lart. N dimr, sidoqoft, duke u ftohur koha, temperatura n trupin e tyre duke sht n ulje dhe krijohet nj mjedis m iprshtatshm pr punn dhe lvizjen m t leht t enzimave. Pr kt arsye n dimr, leshi i dhelprave veriore errsohet. Lepujt,dhelprat, buklat dhe qelbsit q jetojn n gjersit veriore n dimr kthehen n t kaft dhe n dimr n t bardh.

Derisa disa shpez shndrrohen n totalisht t bardha n muajt e dimrit, ata n pranver fitojn nj dukje krejt t re q i ngjan ngjyrss toks dhe vegjetacionit.

NGJYRAT ALARMUESE

Krijesat e gjalla shfrytzojn ngjyrn pr qllime t ndryshme. Shfrytzimi i ngjyrs si mnyr alarmimi sht nj prej ktyre qllimeve.N faqet vijuese ne do t u japim juve disa shembuj t ksaj vetie.


24/40

One of the most threatening frogs is the "poisonarrow" frog. This small amphibian of theDendrobates species has a poison known as"batracotoxin" within its skin, which is believed bysome to be the strongest known poison in theanimal kingdom. The frog's name is derived fromthe use made of it by certain Amazonian tribes. Itis so poisonous that the Indians used it on the tip

of their arrows while hunting.32The colour of theanimal helps other animals to recognise that it ispoisonous.

The members of the Sinanceidea species are fishwith relatively small and compact bodies. Theyhave no scales, and instead their skins arecovered with wart-like protuberances, whichperfectly camouflage the fish as they rest upon theseabed waiting for prey. These protuberancesbreak up the outline of the body, which thus come

to resemble rocks. Often these fish camouflagethemselves even more by burrowing into thesand.33

In South America, there are many poisonous andnon-poisonous snakes that share the same vividcoloration. They are all covered with yellow, red,and black rings. They are all called coral snakes.Some of them, the true coral snakes, are deadly.Others, which are called "false corals", onlyimitate the poisonous ones. The actualarrangement of the coloured bands distinguishes

one from the other. The false coral snakes benefitfrom this similarity and are protected from theirenemies.34

A papilionida extends its red, antenna-likeosmeterium, an organ that some butterflycaterpillars release when they hear the enemyapproaching. The movement of this brightlycoloured extension frightens small birds.35


25/40

The fulgoridae are a species of often brightly coloured large homoptera that live in thetropics. Their heads extend out in the form of a hollow "horn". The species of fulgoridaehas a horn-like growth on its head that imitates the open mouth (complete with teeth) ofa crocodile. (Big picture) It is believed that the function of these horn-like extensionsmay also relate to courtship. The camouflage of the fulgoridae in repose as seen in thesmaller picture resembles the bark of a tree. When disturbed, it opens its wings toreveal two large "eyes". This surprises its enemies and gives the animal the chance torun away.36

A male frigate-bird in the Galapagos Islands inflates the scarlet pouch beneath itsbill to attract a female. The males often gather in groups upon the mangrove, wherethey will later build their nests, and engage in this behaviour so that the femalesflying overhead can choose their partners. The scarlet colour of the pouchcontrasts sharply with the black feathers on the upper part of the bird's body,which have a metallic sheen.38


26/40

Ngjyrat n Shpez

Nj ndr tiparet kryesore t shumngjyrshmris s puplave t shpezve sht se ato pupla janstruktura jo t gjalla. Arsyeja pse nj pupl prmban ngjyrn me prpikri, edhe pasi t bie, shtsepse ajo sht e zhvilluar plotsisht si jo e gjall.

Larmia e madhe e ngjyrave n shpez n parim sht pr shkak t prezencs s pigmenteve npupla, t cilat jan rezervuar, krijuar, n faza iniciale t zhvillimit t pupls, apo t ndryshimeve tdrits t cilat ndodhin n varsi prej karakteristikave strukturale t puplave.

Q kur kto formacione, t cilat jan krijuar nga substanca keratin, zhveshn pr shkak t kushtevet mjedisit, ato rregullisht riprtrirn. Kjo sht sepse puplat e shpezve vazhdojn t rriten derisa tarrijn gjatsin e nevojshme, si dhe karakteristikat dhe modelet e tyre t llojit specifik.

Pr shkak t strukturs s tyre t ndryshme, puplat mund t ken dukje t ngjashme me xhaminprizm q thyen dritn n ngjyra t ndryshme. Ngjyrat q formohen me an t refrakcionit t drits nkt mnyr, jan m t ndritshme dhe m metalike se ato q jan t formuara nga pigmentet. Ngjyrate ktyre puplave ndrrohen nga t kaltr n t gjelbr, dhe nga portokallt n t kuqe. N prgjithsi,e gjlbrta, e kaltrta, dhe ngjyrat metalike n shpez formohen me an t reflektimit dhe refrakcionitt drits. Akoma disa prej ngjyrave t puplave vijn nga pigmentet.39

Kryesisht gjenden tri pigmente kryesore n shpez. Kto jan pigmenti melanin q prodhon ngjyrn ezez, t kaft apo t verdh t zbeht, pigmentet lipokrome q prodhon t kuqe, t verdh apo t

portokallt, dhe karotenoidet. E kaltrta, e gjelbrta dhe disa ngjyra tjera t ndritshme n shpez jankrijuar nga disa flluska mikroskopike n keratinn e puplave q thyejn dritn. Puplat q absorbojngjith spektrin e drits dhe reflektojn vetm t kaltrtn, n ann tjetr, krijojn ngjyrn e kaltr tedisa shpez.40

Hormonet gjithashtu luajn nj rol t rndsishm n ndryshimin e ngjyrave n shpez.Ndryshueshmria e ngjyrs ndrmjet antarve meshkuj dhe femra t disa lloje shkaktohet ngahormonet seksuale. Ngjyrat e ndryshme dhe format e puplave t gjelit dhe puls, pr shembull, varennga hormoni i estrogjenit.

Ngjyrat e shpezve jan t rndsishme pr adaptimin e tyre n mjedisin e tyre ashtu edhe pr antart meshkuj edhe pr femra pridentifikimin nga do i ardhur prej meshkujve t femrave n stinn e miqsis. Ve ksaj, pigmentet, t cilat i japin ngjyr puplaveshton forcn e puplave, rezervon energjin q vjen nga dielli dhe parandalon rrezet e dmshme ultravjollce nga deprtimi n trup.

Every bird species has adifferent colouring. The reasonfor this colour diversity is due tothe light shifts in feathers andthe presence of a pigmentsubstance, called keratin, in thestructure of the feather.


27/40

FLUTURAT

Formimi i ngjyrs n kraht e fluturave sht mjaft interesant. Drita reflektohet me an t luspave n kraht e fluturave duke formuarngjyra t cilat pr momentin jan jo-ekzistuese, por, t cilat shfaqin nj simetri ekstraordinare dhe t mrekullueshme. Ne vetm themise ato faktikisht jan jo-ekzistuese, ju pyetni pse?

Fluturat jan t njohura pr bukurin e krahve t tyre q jan siprfaqet q jan relativisht m t gjra se kraharori i tyre. Si, atherkto stile dhe ngjyra t mahnitshme n kraht e fluturave gjenden?

Fluturat kan nj pal t krahve me cip, t cilt n fakt jan t tejdukshm. Q kurkta mbulohen me luspa t dendsive t ndryshme, tejdukshmria e krahve me ciphumb pa vn re. Kto luspa rrisin cilsit aerodinamike t krahve t fluturave, dhe u

japin atyre ngjyrn. Luspat, t cilat jan aq delikate sa q do t bien nga vendi i tyreposa t preken nga ndonj gj, kan skaje t mpreht dhe t ashpr t ngjitur prkraht e fluturs. N kt mnyr, luspat mbesin t lidhur pa rn. Secila prej ktyreluspave t vockla, t cilat duken sikur mbulojn herpesin n kate, marrin nj ngjyr oseme an t pigmenteve kimike ose me an t refrakcionit t drits q bie n ngjyrat eylberit sikur si bn flluska e sapunit.41Ve ksaj, hulumtimet laboratorike se ngjyrat endryshme varen nga substanca t ndryshme kimike. Nnprodukti i substancsngjyrossh t quajtur pteridin, p.sh., krijon ngjyrn roz, t bardh, dhe t verdh qzakonisht vrehen n flutura. Melanina, q sht nj substanc ngjyrossh e rndomtekziston n pikat e zeza n kraht e fluturs. Interesant, ngjyrat n kraht e fluturavenuk jan gjithmon ashtu si na duken. P.sh., luspat e gjelbrta n realitet jan przierjen mes t luspave t zeza dhe t verdha. Hulumtimet e fundit t bra n kraht e

fluturave kan demonstruar se pigmentet jan sintetizuar n luspa dhe q enzimat tnevojshme pr prodhimin e melanins gjenden n lkurn e eprme t luspave.

Substancat ngjyrossh nuk jan t shkaktuara vetm ngakto shprthime t larta n ngjyrat e fluturave. Struktura dherendi i luspave n kraht e fluturave shkaktojn dredhi tndryshme t drits, si sht reflektimi, refrakcioni, dheprfundimisht formimi i ngjyrave t bukuris verbuese. Prshembull, fluturat Stilpnotio Salicis kan luspa gjysm-transparente, t cilat prmbajn flluska. Ndonse n luspanuk ka substanca ngjyrossh, drita q kalon n mes tluspave u jep fluturave pamje sikurse satine.

Siprfaqja e luspave mbi kraht e fluturave Argynnis sht

pa besueshmris e but, q krijon refleksione targjendta. N disa flutura, rregullimi i dy luspave njra mbitjetrn gjithashtu mund t krijoj refleksione t ndryshme tdrits, p.sh., duke br q flutura t duket e kaltr n vendq t duket e zez apo ngjyr kafe.

Kur ekzaminojm strukturn e krahve t fluturave edheduke konsideruar vetm ngjyrosjen e tyre, ne ndeshemi me shum mrekulli. Ekzistimi i nj bukurie t till t jashtzakonshme padyshim sht shenj e forcs madhshtore dhe mjeshtris s pafundme t Allahut, i Cili krijoi t gjitha kto.

Duhet t jet caktuar se pran ktyre qenieve t krijuara si zbukurim, ngjyrat dhe modelet n kraht e fluturave kan edhe shumfunksione kritike pr kto krijesa.

SYT E GNJESHTRT T FLUTURAVE

N shum flutura, gjenden disa modele q zeza t neve kujtojn n syt e krijesave t mdha. Kta sy, q prap prbhen preluspave t ngjyrosura n krah, mishrojn nj mekanizm mbrojts shum t rndsishm pr fluturat. Fluturat i mbajn t mbyllukraht e tyre gjersa pushojn. Nse ato takojn nj armik, apo jan t shqetsuar nga nj prekje injorante, kraht menjher hapendhe nj pik-syri e madhe, e shndritshme dhe e ngjyrosur shum shfaqet n siprfaqen e krahut. N kt mnyr, mesazhi i duhur drgohet grabitqarit.

A close-up of the scales on the wings ofbutterflies

The large Indonesian butterfly (left) has two large spots resembling eyes on itswings, which it uses to startle its enemies. It is a satisfactory defence for thesebutterflies. Other species such as Monarch butterflies, on the other hand, takerecourse to other methods (right). With their dark orange wings with blackpatterns, they send "bad taste" warning to their enemies.


28/40

The butterflies seen in the photographs utilise camouflage both with colour and pattern.Allah created the eye motifs on the wings, not lacking even the sparkles in the eye.

MASKIMI I FLUTURAVE

Vetit maskuese t fluturave jan madhshtore sikurse syt e tyre t gnjeshtrt. sht ashtu sikurse fluturat maskuese shohin ngjyrne shkurres, bjn vlersimin e mjedisit, e analizojn at, dhe imitojn ngjyrn e shkurres me ngjyrat q ato prodhojn n sistemet elarta efektive t trupit t tyre. Qenie tjetr, e vetdijshme pr shijen e grabitqarit t tij, jep sinjale alarmuese tek ai duke imituar ngjyrat eprapsojn at duke i sugjeruar se flutura do t ket shije t keqe ose edhe do t jet helmuese. sht pa kuptim e mundur pr njflutur q vetm t shfaq kto akte. Ne mund ta sqarojm at me shembull:

Supozoni se jeni duke u munduar q t krijoni nj ngjyr n laborator. Nse ju keni pak dije pr kt subjekt, ju nuk do t jeni ngjendje t arrini rezultatin e caktuar q e dshironi, pa marr parasysh pajisjet e prparuara dhe lehtsirat e laboratorit tuaj. Pastamendoni se jeni duke u munduar t arrini kualitetet e ngjyrave si jan ato t fluturave, t cilat, me zhvillimin e ngjyrs dhe modelit tnjjt sikurse n mjedis, bhen gati t padukshme. Ju nuk do t jeni n gjendje t zhvilloni as vetm nj ngjyr kuptimplote, shprehseEkzistenca e nj situate t till, do t ishte sigurisht joshkencore dhe irracionale t i afrohemi nj deklarimi q ky sistem i famshm nflutura ka ardhur n ekzistenc me an t rastit i lir nga dizejnimi i vetdijshm.

Nse diku ka nj dizajn, aty ka edhe nj dizajnues. Dizajni i prsosur n tok i prket Allahut, Mshiruesit. ka iu bie njerzve tarsyeshm sht t mendojn dhe t nderojn Allahun pr atributet e krijimit n detaje. N Suren an-Nahl, Allahu shpall si vijon:

Edhe pr at q ju krijoi n tok lloje t ndryshme (bagti, bim, pem, minerale etj.): ka fakte pr nj popull q di t merrprvoj. (Suretu en-Nahl:13)

The colours of the butterflies seen in the photographs are in fact very striking. However,both live in safety due to the harmonious they blend in with the substratum on which theypose.

PIKAT E ZEZA Q ABSORBOJN DRITN

N disa flutura, veanrisht n pjest e krahve t tyre q jan afr trupit tyre, gjenden pika t mdha t errta q prbhen preluspave. Kto pika, q jan t vendosura simetrikisht n t kraht, kan nj funksion shum t rndsishm pr fluturat. Fluturat


29/40


30/40

NGJYRAT E NNDETIT

Jeta nn siprfaqen e detit sht shum e ndryshme nga ajo n tok. T gjitha tiparet e krijesave me vendbanim ujor jan organizuan at mnyr q ti mundsoj t jetojn n uj n mnyrn m t leht t mundur. Njerzit nuk mund t shohin n uj ashtu sishohin peshqit, sepse syri i njeriut nuk ka ato tipare q do t i lejonin atij t realizoj shikim t mpreht nn uj. Syri i njeriut nuk kasistemin e thjerrzs si at t peshkut, dhe nuk sht sferik dhe i fort sikur ai i peshkut, kshtu q ai nuk ka shikim aq t mpreht sipeshku nn uj. Ai nuk mund t i lejoj aq precizitet sa i lejon peshkut pr largpamsin e distancave n uj pr shkak t refrakcionit,sikurse ai nuk llogarit refrakcionin e drits n uj.

Allahu ka krijuar do qenie t gjall me karakteristikat m t prshtatshme pr ambientet jetsore t tyre. Krijesat q jetojn nn detprbjn vetm nj pjest t vogl t shembujve t mjeshtris s Allahut n krijim. Allahu nuk ka shok n krijim dhe gjithka sht nnkontrollin e Tij.

S'ka dyshim, ky sht lajm i vrtet. Nuk ka asnj t adhuruar tjetr pos Allahut. Allahu sht ai, i plotfuqishmi, i vetdijshmi(Suretu Ali Imran: 62)

A shrimp moves undisturbed along the surface of a sea anemone. The transparency of these smallcrustaceans is extraordinary, because in most transparent animals some major part of the body stillremains visible. For example, most cannot manage to conceal their digestive systems and the foodcontained inside them. In some species, only the tail and a part of the pincers are coloured. These smalldetails of colour are useful in enabling the shrimp to "disappear"; the contrast between the transparentparts and the colourful markings is so pronounced that would-be predators are drawn to the markingsthemselves and are not able to perceive the over-all outline of the animal.42


31/40

The photograph on the left belongs to arock lobster. This lobster, a perfectexample of harmony in colour anddesign, is adorned with shades ofred.43Above is a coral. Billions of coralslie together. They combine with eachother by special secretions, and form alimestone skeleton. On this skeleton,they secrete a coloured substance: red,pink, and occasionally black or white.

In the depths of the sea, starting from 200 metres below the surface, there is no light atall. However, when reaching the bottom of the oceans, which are even deeper than theheight of Everest, we come across a multicoloured world. The striped anemone fish,which live in anemone plants, seen in the photograph above, are also members of thisworld.


32/40

Sea cochlea (Nudibranches) is one of the most interesting animals of the underwater world. With theirinteresting designs and extraordinary colours, these animals are a species of cochlea without a shell. On thepictures above are examples of a few species. These creatures, which have soft bodies, are protected by astrong poison. Their striking colour warns their predators that they are very poisonous. They obtain theirpoison from the plants they eat.44

The body of theseahorse is coveredwith plaque-shapedbones. Seahorses arenot very good atswimming. For thisreason, they live byclinging to corals.Since seahorses canchange their colourquickly, they are easilyprotected from theirenemies.

One of the most curious and usefulfeatures of molluscs is their so-called"cloak" - the tissue that covers theirbodies and forms a "second shell". Asthe photograph reveals, the cloak slowlycovers the shell and interrupts thechromatic uniformity that could betraythe animal's presence.45.

Spider crabs are remarkably diversein size and shape. They range fromgigantic Japanese Spider Crab, withmetre-long legs, to the miniaturecoral-reef species seen above. Theirpatterns blend remarkably well willthe poly-studded texture of theirhosts.


33/40


34/40

An octopus, photographed at night, makes its skin flare to appear larger. This iridescent green colour isseen almost exclusively after dark.48Some species can become at one with the deep-sea underwaterpatterns.

The mantis shrimp (seen on tle left) is only one of the creatures of the undersea that has an interesting appearance and brightcolours. Its protruding eyes are among the most complex eyes in nature. (Seen on the right), are painted prawns, which live amidthe spines of a poisonous sea urchin.50


35/40

Tema e evolucionit nuk mund t sqaroj:Harmonin dhe simetrin

N tok ne jetojm dhe n universin e gjer n t cilin sht elokalizuar toka mbizotron nj harmoni e shklqyeshme. Madje edheduke shikuar nga dritarja, ne shohim shum shembuj t ksajharmonie. N re, n qiell, pem, lule, kafsh dhe n shembuj tngjashm, sht e dukshme renditje dhe simetri e prkryer.

Kur ne shikojm n natyr, ne shohim se do bim dhe do kafsh kangjyrat dhe modelet e posame pr llojin e tyre. Pr m tepr, secilaprej ktyre ngjyrave dhe modeleve kan domethnie t ndryshme prqeniet e gjalla: ftesa pr miqsi, shprehja e agresivitetit, alarmimi ndajrrezikut dhe shum nocione tjera si kto msojn kuptim n mes tkafshve prej perceptimit t ngjyrave dhe modeleve.

Teoria e evolucionit, e cila pretendon se gjithka ka ardhur nekzistenc prej nj koincidence t rastsishme, ka hasur n qorrsokak,pr arsye se mjeshtria, llojllojshmria e ngjyrave dhe harmonia ushfaqn n natyr. arls Darvini, themeluesi i teoris n formn q nee kemi sot, gjithashtu ka t rrfej pr situatn q ai fytyroi sepse dizajnisht i qart n qeniet e gjalla. Darvini shpalli se ai nuk mund tkuptonte pse ngjyrat e krijesave t gjalla kan kuptime t ndryshme:

Vshtirsia sht, pse gjakpirsit nganjher jan aq mrekullueshmdhe me mjeshtri t ngjyrosur? Kur shihet se shumica jan t ngjyrosur tu ikin rrezikut, un mezi kuptoj ngjyrn e tyre tndritshme n shtje tjera t shoh gjendjet e tyre fizike. Nse ndonj prej t objektuarave flutura mashkullore shtbr e bukur me an seleksionimit seksual, dhe sht pyetur pse ata nuk jan br t bukur sikurse larvat e tyre, farprgjigje do t jepnit? Un nuk do t mund t prgjigjem por do t duhej t vazhdoja hulumtimet.55

arls Darvini prap tregon pr konfliktin me vet teorin e tij sikurse vijon:

Un vlersoj rastet e ngjyr-shndritshmve, peshqve mashkullor inkubator, dhe femrave flutura brilante, duke treguarse vetm nj gjini ka mundur t bhet brilante pa ndihmn e transferimit t bukuris nga gjinia tjetr; megjithq unnuk mund t supozoj se bukuria n gjinin tjetr sht br nga seleksionimi.56

Saktsisht, sht e pamundur pr ngjyrat, rendin dhe simetrin n natyr t keni ardhur n ekzistenc ngaseleksionimi natyror. N kt pik, do t ishte e dobishme q t shikojm n konceptin e seleksionimit natyror tparashtruar nga teoria Darviniste e evolucionit. Si dihet mir, seleksionimi natyror sht njri prej mekanizmaveimagjinar t teoris s evolucionit. Ai thot se ata t adaptuar m s miri n ambientin jetsor t tyre do t mbijetojn,derisa ata q jan t dobt dhe t paprshtatshm me ambientin jetsor t tyre do t eliminohen, zhduken. Sipasdeklarimeve t evolucionistve, nj ndrrim mirbrs ndodh n antart e qenieve t ndryshme me an t mutacionitt rastsishm n gjenet e tyre. Krijesa sht przgjedhur n mesin e t gjitha t tjerave t atij lloji me an tmekanizmit t mbijetess e m t shndetshmit, dhe ajo q ishte mutacion i rastsishm sht transferuar n sasi tmdha n gjeneratn e ardhshme.

Prfundimisht sht e pamundur pr ngjyrat, modelet dhe simetrit n modelet e qenieve t gjalla t jen krijuar mean t nj mekanizmi t ktill. Ky sht nj fakt shum i qart. Megjithse ai sht themeluesi i teoris, vet Darviniduhet t pranoj se mekanizmi imagjinar i seleksionimit natyror nuk mund t jet shkaktar pr nj rend t ktill.Gjithashtu, arkeologu britanik J.Hawkes pyet pr seleksionimin natyror t pakuptimt fare, n artikullin e tij n NineTantalizing Mysteries of Nature, t botuar n magazinn New York Times:

Un e shoh t vshtir t besoj se bukurit t teprta t shpezve, peshqve, luleve dhe gjitha formave tjera t gjallajan prodhuar vetm nga seleksionimi natyror; Un e shoh t pabesueshm se vetdija njerzore ishte nj prodhim itill. Si mundet truri i njeriut, instrumentin me t cilin u krijua t gjitha pasurit e civilizimit, t cilat e shrbyen Sokratin,Shekspirin, Rembrandin, dhe Ajnshtajnin, t ken ardhur n ekzistenc nga lufta pr mbijetes n mes t gjahtarvet lojs s egr n labirintin e epoks s akullnajave, pleistocen?57

Si e kuptuam nga ato prova t evolucionistve, ata e din se teoria e tyre sht n kriz. sht e paarsyeshme tmbrojm iden n baz t s cils qeliza, me sa duket ka ardhur n ekzistenc me an t koincidencs si rezultat indezjeve dhe shiut n tok, sht kthyer n gjra t gjalla t shumngjyrshe npr koh. T supozojm prshembull, shkenctari t merr nj qeliz t vetme t bakteries, t ia siguroj kushtet m t prshtatshme laboratorike, tprdor gjith pajisjet q i nevojiten, t bj prpjekje q t evoluoj kt qeliz pr miliona vite (gj q sht epamundur, vetm t supozojm at); ka do t msoj ai n fund? A do ta transformoj ndonjher bakterin n pallua


36/40

me a ngjyrat e saj verbuese, apo n leopard me modelet e prkryera n trupin e tij, apo n trndafil me gjethet e saj tbuta t kuqe? Sigurisht, njerzit inteligjent nuk munden madje as t imagjinoj nj gj t till, e lere m t bjn njdeklarim t till. Akoma, ky sht pikrisht pretendimi, deklarata e teoris s evolucionit.

QORRSOKAKU I NGJYRS N EVOLUCION

Le t vrtetojm me an t nj shembulli se sht e pamundur pr ngjyrat e qenieve tgjalla dhe sistemet e transformimit t ngjyrs t bhen nga seleksionimi natyror. Le tmarrim si shembuj kameleont. Kameleont jan kafsh t afta pr adaptim n ngjyratq jan prezent n mjedisin e tyre dhe n ndrrimin e ngjyrave sipas mjedisit. Derisa

pushojn n gjethe t gjelbrta, ata marrin ngjyrn e gjelbr, derisa lvizin npr fushngjyr kafe, lkura e tyre ndrron n t kaft n nj koh shum t shkurtr. Le tmendojm s bashku se si ndodhin kto procese.

Krijesat e gjalla ndrrojn ngjyrn si rrjedhim i proceseve shum t ndrlikuara qndodhin n trupin e tyre. sht e pamundur pr njeriun t ndryshoj as ngjyrn e trupin eas ngjyrn e qenieve tjera t gjalla, sepse trupi i njeriut nuk sht i pajisur me sistemeprkatse pr nj operacion, proces t till. E as nuk sht e mundur pr njeriun q tzhvilloj nj sistem t till vetvetiu sepse ky sistem nuk sht sikur nj pjes e pajisjeveq duhet t zhvillohet dhe t instalohet. Shkurtimisht, pr nj krijes e gjall tndryshoj ngjyrn, sht e nevojshme t jet krijuar me nj mekanizm t atill q tndryshoj ngjyrn.

Le t mendojm pr kameleonin e par n tok. ka do t ndodhte po q se ai nuk do

t kishte aftsin t ndryshoj ngjyrn? E para, kameleoni do t ishte kafshat e lehtpasi q ai nuk do t mund t fshihej. Ve ksaj, pasi q do t ishte e leht t vrehej,gjuetia do t ishte shum e vshtir pr at. Kjo prfundimisht do t shkaktonte qkameleonit ti mungoj fardo mekanizmi mbrojts, pastaj t vdes apo t ngordh ngauria dhe, m von, t zhduket fare nga faqja e dheut. Akoma, ekzistenca ekameleonve n bot sot, jep prova se nj ngjarje e tille kurr nuk ka ndodhur. Kshtu,kameleont kan pasur kt sistem t prkryer prej momentit t paraqitjes s tyre ntok .

Evolucionistt thon se kameleont kan zhvilluar kt sistem prgjat kohs. Kjo bn q shum pyetje t sillen nmendjet tona : pse kameleont zgjodhn nj zhvillim kaq kompleks t prshtatjes s ngjyrave nga nj mekanizm ileht mbrojts? Pse zgjodhn ndrrimin e ngjyrave kur ka shum mnyra tjera t mbrojtjes? Si ka mundur t krijohetnj mekanizm n kameleon, nj mekanizm q siguron t gjitha proceset e nevojshme pr ndryshimin e ngjyrs? Asht e mundur pr nj zvarranik q t mendoj nj mekanizm t till dhe m pas ta zhvilloj sistemet e nevojshme

n trupin e tij? M tepr, a sht e mundur pr nj zvarranik q dekodoj informatn e nevojshme pr ndryshimin engjyrs, informata e cila gjendet n qelizat e ADN-s?

Padyshim, kjo sht e pamundur. Konkluzioni q do t dal nga prgjigjet n pyetjet e msiprme sht do t jet njdhe i njjti konkluzion si vijon: sht e pamundur pr krijesat e gjalla t zhvilloj nj sistem aq kompleks q i lejonatyre t ndrrojn vetvetiu ngjyrn e tyre.

Nuk ndryshojn vetm sistemet e ngjyrave, por edhe diversioni dhe modeli i ngjyrs n krijesat e gjalla meritonvmendje. sht e pamundur pr ngjyrat e shndritshme n papagaj, diversionin e ngjyrave n peshq, simetrin nkraht e fluturave, modelet fascinante n lule dhe ngjyrat n gjallesat tjera t jen formuar nga vet ato. Modelet,figura dhe ngjyra aq t prkryera, t cilat shrbejn pr qllime shum t rndsishme n jett e gjallesave tjera, janevidenca konkrete t krijimit. sht m se e qart se pr rreth nesh nuk ekziston ndonj dizajn superior n formimin engjyrave.

Chameleons are one of thecreatures that change colourmost rapidly according to theirsurroundings. It is certainly not

possible for a chameleon tomake a system so complex aschanging the colour of its bodycells in such a short time on itsown. This system present inchameleons is a product ofmatchless design. And thisdesign belongs to Allah, themost Wise.


37/40

It is Allah Who determines the colours of all living beings in nature.

Le ta qartsojm kt me nj shembull: le t supozojm se ne jemi duke dizajnuar nj prodhim q prbhet ngakatrort. Madje t vizatojm vetm nj prej tyre, ne duhet t bjm nj kalkulim t vogl dhe t sigurohemi se t katrant jan lineare dhe t barabarta dhe katrori ka knde prej 90 shkallve n secilin knd. Ne mund ta vizatojmkatrorin vetm pasi t bjm disa kalkulime dhe rregullime. Si pam, madje vetm t vizatojm nj katror krkon cadituri dhe mjeshtri.


38/40

Le t prdorim arsyetimin e njjt pr gjallesat rreth nesh dhe t mendojm n to. Aty gjendet nj harmoni e prkryer,nj rend dhe nj plan n qeniet e gjalla. Personi i cili mon domosdoshmrin e dituris dhe mjeshtris n vizatimin enj katrori t thjesht, menjher do t kuptoj q origjina e rendit, harmonis, ngjyrave dhe dizajnit n univers shtprodukt i nj dije dhe mjeshtrie t pafundme. Prandaj nuk ka baza t arsyeshme ose shkencore q t deklarojn senj sistem i till si ai n univers sht krijuar nga rastsia. Allahu, M i Fuqishmi, ka krijuar gjith universin. Allahusht i Vetmi i Cili q i jep form t gjithave, Ai krijon m t bukurn.

SIMETRIA N NATYR NUK MUND T FILLOJ NGA RASTSIA

Nj prej pikave m t rndsishme q prodhon harmonin n univers shtsimetria. Gjrat e gjalla kan struktur simetrike. Gjith ka q shohim nnatyr, pr shembull nj far, nj frute apo nj gjeth q ne ekzaminojm dot na tregoj simetrin n strukturn e tyre. Le t marrim nj bim megjethe. Ky sht nj tip i sakt i simetris. Ngjashm, rregull i dukshmrregullon renditjen grimcat e fars dhe n dizajnimin e vens s gjethit.

Kraht e fluturs jan nj shembull tjetr i simetris n natyr. N t dykraht e fluturs jan hijet e ngjyrave t njjta dhe modelet e njjta. Modelin nj krah sht prezent po ashtu n krahun tjetr saktsisht n t njjtinvend.

Ne mund t shohim shum shembuj t simetris rreth nesh, disa prej tcilve i kemi prmbledhur m posht. Sidoqoft gjja m e rndsishme

sht se kemi vetm nj prfundim t prbashkt nga t gjith shembujt e dhn. Kemi nj rend t pangjashm, apot jemi m t qart, n kto gjra t gjalla sht paraqitur nj mjeshtri madhshtore. Nj prej evidencave t faktit seuniversi nuk ka mundur t vij n ekzistenc sht ky rend i mpreht dhe kjo mjeshtri. N librin e tij, The teory ofEvolution and Bigotry, Prof. Cemal Yildirim tregon kt fakt edhe pse vet ai sht evolucionist:

sht larg nga bindja t ua atribuojm kt rend qenieve t gjalla, t cilat duket t mos ken qllime t veanta, prrastin apo koincidencn.58

Allahu krijoi gjithka n univers me nj rend shum t lart. Allahu ka kontroll mbi t gjitha gjrat.

Zoti juaj sht nj, Allahu, nuk ka zot pos Atij q sht mshirplot, gjithnj mshiron. sht fakt se nkrijimin e qiejve e t toks, n ndrrimin e nats e t dits, t anijes q lundron n det q u sjell dobi njerzve,n at shi q e lshon Allahu prej s larti e me te ngjall tokn pas vdekjes s saj dhe prhap n te nga dolloj gjallese, n qarkullimin e errave dhe reve t nnshtruara mes qiellit e toks, pr nj popull q ka men

harun jahja``mjeshtëria e allahut në ngjyra``

Documents