1

Autorski Program Profilaktyki

Wad Postawy

Dla edukacji wczesnoszkolnej SOSW w Słubicach

Gry i zabawy

uczą prawidłowej postawy

Program oraz ilustracje ćwiczeń opracowała:

Agnieszka Araszewska

Słubice, maj 2012 r.

2

Problem wad postawy u dzieci jest ważny z kilku powodów.

Nieprawidłowości początkowo są defektami kosmetycznymi. Mogą jednak stać

się przyczyną zaburzeń krążeniowo-oddechowych, upośledzenia sprawności

oraz wydolności ogólnej, bólów kręgosłupa, problemów ginekologicznych

u kobiet. Przyczyny ich powstawania są różne:

wady wrodzone,

ławka i krzesło niedostosowane do wzrostu dziecka,

nieprawidłowa postawa podczas pracy i wypoczynku,

przeciążony tornister i nieprawidłowe jego noszenie,

nadwaga,

ograniczona aktywność fizyczna i inne.

Jeśli nie są podejmowane działania zapobiegawcze, wady postawy

„rosną wraz z dziećmi”. Najpierw pojawiają się przykurcze trudne do usunięcia,

później niemożliwe do usunięcia deformacje układu kostno – stawowego.

Podstawowe działania szkoły polegają na profilaktyce pierwszorzędowej,

czyli eliminowaniu czynników sprzyjających rozwojowi wad oraz kreowaniu

prawidłowej postawy ciała. Szczególną rolę w zapobieganiu wadom postawy

odgrywają pedagodzy wczesnoszkolni, ponieważ początek edukacji szkolnej

stanowi zagrożenie dla prawidłowej postawy ciała. Wiąże się on ze zmianą

trybu życia uczniów. Bardzo istotny jest również przypadający na ten okres

pierwszy skok wzrostowy. To na nauczycielach spoczywa obowiązek doboru

odpowiednich do wzrostu stanowisk pracy dla uczniów, zwracanie uwagi na

prawidłową postawę, a także prowadzenie zajęć ruchowych i ćwiczeń

śródlekcyjnych.

3

Motta programu

„Wzmacniaj mięśnie tułowia od małego, a

będziesz miał proste plecy kolego”!

„Jeśli chodzisz przygarbiony, w ławce

siedzisz jak dziadek zmęczony, to być może

wyrośnie ci garb i z tego nie będziesz rad!”

„Żeby prosty kręgosłup mieć, musisz tylko

tego chcieć. Wiś więc często na trzepaku,

biegaj chętnie w lesie, w parku. Na

czworakach również chodź, bo ty jesteś

sprytny ktoś!”

4

Założenia wstępne programu.

Program skierowany jest do uczniów w wieku 6-10 lat, u których nie

stwierdzono przeciwwskazań do wykonywania ćwiczeń fizycznych. Motywem

stworzenia programu, była analiza dokumentacji medycznej wszystkich uczniów

SOSW z roku szkolnego 2011/2012, która wykazała, że 44,4 % z nich posiada

jedną lub więcej wad postawy.

Program zawiera propozycje atrakcyjnych form aktywności fizycznej dla

dzieci, sprzyjających prawidłowemu rozwojowi mięśni posturalnych oraz

korygujących wady postawy takich jak pleców okrągłych, płaskostopia, pleców

wklęsłych, skoliozy oraz przykładowe osnowy lekcji.

Aby wyrobić nawyk przyjmowania prawidłowej, skorygowanej postawy,

niezbędne jest kształtowanie jej poprzez systematyczne wzmacnianie aparatu

kostno-stawowo-mięśniowego od najmłodszych lat. Niniejszy program powstał

właśnie w tym celu oraz by eliminować nieprawidłowe zachowania , złe nawyki,

kształtować postawy prozdrowotne wykorzystując w tym elementy zabawy.

Zamieszczone w tej pozycji propozycje gier i zabaw, mają ułatwić nauczycielom

edukacji wczesnoszkolnej prowadzenie zajęć o charakterze profilaktycznym.

5

Cele ogólne:

zapobieganie wadom postawy u dzieci,

wyrównywanie zaburzeń rozwojowych,

wszechstronny rozwój organizmu.

Cele szczegółowe:

wyrabiania nawyku przyjmowania prawidłowej postawy w różnych

pozycjach i czynnościach życiowych,

wzmacnianie mięśni posturalnych,

dostrzeganie wad postawy u innych,

usuwanie dystonii mięśniowej,

wzmacnienie mięśni osłabionych,

kształtowanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych,

zwiększenie świadomości i wiedzy uczniów oraz rodziców o wadach

postawy i ich konsekwencjach.

Materiał programowy zajęć obejmuje następujące grupy ćwiczeń:

ćwiczenia ogólnorozwojowe,

ćwiczenia specjalne korygujące i zapobiegające powstawaniu wad

postawy,

ćwiczenia elongacyjne,

ćwiczenia przyjmowania prawidłowej postawy,

ćwiczenia oddechowe,

ćwiczenia Klappa;

Ewaluacja

Program profilaktyki wad postawy powinien trwać minimum 3 lata (jeden etap

edukacyjny). W ramach ewaluacji co roku przeprowadzana będzie diagnoza

postępów uczniów poprzez obserwację, testy sprawnościowe, z wiedzy

i ankietę dla rodziców. Przed zakończeniem programu zostaną wyciągnięte

wnioski z przeprowadzonych badań oraz skonstrułowane zalecenia w celu

kontynuowania konstruktywnych działań profilaktycznych w szkole,

rozszerzając je nawet na kolejne etapy edukacyjne.

6

Zadania programowe:

1. Diagnoza wad postawy uczniów (corocznie).

2. Systematyczne prowadzenie gier i zabaw ruchowych zapobiegających oraz

korygujących wady postawy (minimum raz w tygodniu).

3. Uświadomienie uczniom i ich rodzicom zagrożeń wynikających z wad

postawy.

4. Zapewnienie uczniom odpowiednich warunków do ćwiczeń, a także

przyrządów i przyborów gimnastycznych podczas realizacji zadań.

5. Zwracanie uwagi przez nauczycieli na prawidłową postawę podczas lekcji jak

i przeprowadzanie ćwiczeń śródlekcyjnych.

6. Systematyczne pomiary siły mięśni brzucha, grzbietu i ramion (co kilka

miesięcy).

7. Przeprowadzenie testu z wiedzy teoretycznej i praktycznej po rocznej

realizacji zadań programu profilaktycznego.

8. Przeprowadzenie ewaluacji programu.

9. Zakwalifikowanie dzieci na gimnastykę korekcyjną.

10. Indywidualizacja pracy z uczniem oraz stopniowanie trudności ćwiczeń.

11. Wprowadzanie szerokiego wachlarza gier i zabaw w celu urozmaicenia zajęć

i utrzymania zainteresowania uczniów.

Wykonawcy:

1. Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej.

2. Osoba uprawniona do prowadzenia gimnastyki korekcyjnej.

3. Koordynator i twórca programu profilaktycznego.

Miejsce realizacji programu:

- sala gimnastyczna w SOSW,

- boisko i tereny przy SOSW.

7

Formy organizacyjne:

1. Zorganizowanie zajęć wprowadzających, zapoznających wszystkich uczniów

edukacji wczesnoszkolnej z problemem wad postawy.

2. Instrukcje i pokazy dla nauczycieli klas I-III SP podczas lekcji pokazowych.

3. Pogadanki z rodzicami.

4. Opracowanie zestawów ćwiczeń dla poszczególnych wad postawy.

5. Opracowanie przykładowych scenariuszy na lekcje gier i zabaw ruchowych.

Metody:

zabawowa,

zabawowo – naśladowcza,

bezpośredniej celowości ruchu,

programowego uczenia się i usprawniania,

metody utrwalające nawyk – ćwiczenia,

metody poznawcze – pokaz, obserwacja,

metody podające – pogadanka, opis,

metody audiowizualne,

opowieści ruchowej,

metody wpływu sytuacyjnego, np. przydzielanie różnych funkcji, ról.

8

Osiągnięcia ucznia uczestniczącego w programie profilaktyki wad postawy, po

zakończeniu pierwszego etapu edukacyjnego.

Umiejętności

Uczeń przyjmuje prawidłową postawę leżąc, stojąc, siedząc.

Podnosi ergonomicznie z podłoża ciężkie i duże przedmioty.

Dostrzega u innych nieprawidłowo przyjętą postawę.

Wykonuje poprawnie pozycje Klappa: niską i średnią.

Wykonuje kilka ćwiczeń korygujących wady pleców okrągłych,

płaskostopia.

Demonstruje kilka ćwiczeń wzmacniających mięśnie brzucha i grzbietu.

Wykonuje zwisy, podpory przodem i tyłem, marsz na czworakach, siad

prosty, skulny, rozkroczny, klęk prosty, podparty, leżenie przewrotne.

Rozpoznaje wady postawy na fotografiach (skoliozę plecy okrągłe,

płaskostopie).

Wykonuje próbę – test sprawdzający prawidłowość wysklepienia stopy.

Postawy

Rzetelnie wykonuje każde zadanie ruchowe.

Stosuje samokorektę podczas wykonywania ćwiczeń i motywuje innych

do poprawiania własnych błędów.

Pamięta o przyjmowaniu prawidłowej, skorygowanej postawy podczas

pracy i wypoczynku (oglądanie TV, leżeniu, gry na komputerze).

Wiadomości

Wymienia 3 najczęściej występujące wady postawy.

Zna zasady kilku gier i zabaw ruchowych korygujących i zapobiegających

powstawaniu wad postawy.

Wymienia kilka zasad bezpieczeństwa podczas gier i zabaw ruchowych.

Rozumie co to są zasady fair play i stosuje się do nich.

Wymienia kilka przyczyn powstawania wad postawy i wie jakie mogą być

ich skutki.

9

Bibliografia:

1. Kowalski I.M.: Wady postawy i skrzywienia kręgosłupa. W: Medycyna

rodzinna (red. Latkowski J.B., Lukos W.) PZWL, Warszawa, wyd. II 2009.

2. Kowalski I.M., Hurło L.: Zaburzenia postaw ciała w wieku rozwojowym.

UWM, Olsztyn, 2003.

3. Owczarek S., Bondarowicz M.: Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce

korekcyjnej. Warszawa, 1997.

4. Owczarek S.: Atlas ćwiczeń korekcyjnych. Warszawa 1998.

5. Trześniowski R.: Zabawy i gry ruchowe. Warszawa 1995.

6. Bora A., Kowal A.: Autorski program z gimnastyki korekcyjnej.

W: Wychowanie Fizyczne i Zdrowie . 2002, nr 8/9, srt. 15-17.

7. Kutzner-Kozińska M.: Korekcja wad postawy. Warszawa 1986.

10

PLECY OKRĄGŁE

Gry i zabawy ruchowe korygujące

i zapobiegające powstawaniu wady

pleców okrągłych

11

PLECY OKRĄGŁE

Charakterystyka sylwetki:

odstające łopatki,

wysunięta do przodu głowa,

wysunięte do przodu barki,

pogłębiona kifoza piersiowa.

8 przyczyn powstawania pleców okrągłych:

dystonia (osłabienie) mięśniowa,

nieprawidłowe noszenie ciężarów,

praca (odrabianie lekcji) przy okrągłym stole,

nieprawidłowa pozycja podczas snu,

nieskorygowane wady wzroku,

przyjmowanie nieprawidłowej pozycji podczas siadu,

czynniki psychologiczne (wstydliwość),

inne choroby pogłębiające kifozę piersiową (np.: choroba Scheuermanna,

gruźlica kręgosłupa, ZZSK).

Najczęstrzą przyczyną powstawania pleców okrągłych (szczególnie u dzieci)

jest nieprawidłowa pozycja podczas siedzenia przed komputerem,

telewizorem i podczas odrabiania lekcji.

12

1. „Lot samolotem”. 2. „Czatujący indianin”.

Pozycja: leżenie na brzuchu, nogi złączone, Przebieg zabawy podobny jak na rysunku

ręcę pod brodą. obok. Nie unosimy nóg.

Hasło: samolot leci, (3-6 sek.) dzieci unoszą Błędy: oderwanie klatki piersiowej,

głowę i ramiona jak najwyżej, a nogi nisko. skręty głowy na boki.

Hasło: samolot ląduje. Zabawa trwa około 2 min.

Błędy: oderwanie klatki piersiowej od

podłoża, zbyt wysoko uniesione nogi.

Zabawa trwa około 2 min.

3. „Kelner”. 4. „Schowaj się”.

Przebieg zabawy jak wyżej. Pozycja: siad klęczny (lub klęk), ręce

Błędy: oderwanie klatki piersiowej od wyprostowane, dłonie oparte o ławeczkę.

podłoża, oparcie łokci o podłoże. Hasło: schowaj się za stołeczkiem, dzieci

Czas: 2 min. wykonują opad tułowia w przód – plecy

poniżej wysokości stołeczka.

Hasło: popatrz na kolegę - dzieci unoszą

głowę.

Hasło: powrót – dzieci klękają i

odpoczywają chwilę.

13

5. „Berek na czworakach.” 6. „Koty pod płoty.”

Nauczyciel wyznacza berka, który Dzieci ustawione na czworakach w luźnej

nakłada szarfę. Osoba zberkowana gromadce.

przejmuje szarfę. Nie można zberkować Hasło: koty pod płoty – dzieci przechodzą

osoby, która przed chwilą była berkiem. pod ławeczkami na czworakach.

Czas: 3 min. Powtórzyć 5-6 razy.

7. „Na czworakach obok liny.” 8. „ Parzy łapki.”

Lewa ręka i lewa noga mają znajdować W leżeniu na brzuchu, ręce uniesione

się po jednej stronie liny, a prawa ręka w górę. Jedna osoba trzyma ręce zwrócone

i prawa noga po drugiej stronie. grzbietowo do podłogi, a druga nad dłońmi

Nie można dotykać liny. współćwiczącego stroną grzbietową do góry. Powtórzyć 5-6 razy. Czas: 2 min.

14

9. „Dzwon.” 10. „Manekin”.

Dzieci dobrani trójkami (podobny wzrost, Zasady podobne jak w zabawie „Dzwon”.

waga). Środkowy staje na baczność, usztywnia Środkowy popychany jest we wszystkie

całe ciało-napinając wszystkie mięśnie. strony.

Dwójka zewnętrznych dzieci staje w wykroku

z ramionami wyciągniętymi przed siebie.

Hasło: dzwon-dzieci popychają lekko

w przód i w tył kolegę (serce dzwonu).

Zmiana środkowych po około 1 min.

11. „Wyścig raków z woreczkami.” 12. „ Sztafeta ze ślizgiem między

Podpór tyłem-woreczki na brzuchu. ławeczkami.”

Na sygnał zawodnicy w podporze 2 drużyny, 2 kocyki, 4 ławeczki, 2 słupki.

z linii startu przechodzą na linię mety. Na sygnał pierwsi z drużyny w siadzie na

Błędy: niskie trzymanie bioder,dotknięcie piętach w ślizgu dojeżdżają do ławeczek.

biodrami podłogi, zgubienie woreczka. Tu kładą się na brzuchu i wykonują ślizg

Zawodnikowi odejmuje się punkt za każdy do końca ławeczki. Następnie znów

popełniony błąd. wykonują klęk i omijają pachołek.

Powtarzamy 3-4 razy. W taki sam sposób powracają.

Powtarzamy 2 razy.

15

13. „Piłka za plecami.” 14. „Wyścig z czołganiem pod

Jeden z pary w siadzie skulnym tyłem partnerem.”

do drabinki chwyta dłońmi szeroko za Jeden z pary wykonuje podpór

szczebelki na wysokości głowy. tyłem,nogi ugięte. Drugi leży na

Drugi z pary siada przodem do niego brzuchu. Na sygnał czołga się pod

na piętach i przekłada na sygnał piłkę portnerem i staje obok niego w

za plecami kolegi. podporze tyłem. Następuje zmiana

Błędy: przekładanie piłki na wysokości ról. Wygrywa drużyna, która pierwsza

głowy, oderwanie bioder od podłogi, dotrze do mety i popełni mniej błędów.

nieprawidłowa pozycja przekładającego Błędy: zbyt niskie uniesienie bioder,

piłkę. dotknięcie partnera, zbyt duża odległość

Czas: 1 min. od partnera podczas czołgania się.

15. „Podania woreczka w parach”. 16. „Sztafeta z przekazywaniem laski”.

Uczestnicy leżą twarzami do siebie Minimum 2 drużyny lub jedna, bez

w odległości 1,5-2 m. Jeden z pary rywalizacji.

trzyma w rękach woreczek. Na sygnał Zawodnicy wykonują siad skulony.

rzucają do siebie woreczek. Pierwszy trzyma przed sobą laskę.

Czas: 1,5 min. Na sygnał, laski przenoszone są do tyłu

Błędy: oparcie łokci o podłogę, na wyprostowanych ramionach. Ostatni

oderwanie klatki piersiowej od po otrzymaniu laski biegnie na początek

podłoża, rzuty jednorącz. i siada. Zabawa kończy się, gdy pierwszy

zawodnik ponownie będzie na czele.

Błędy: podania jednorącz, ugięcie rąk.

16

17. „Popatrz na sufit”. 18. „ Żuk toczący kulę”.

Klęk w podporze przodem. Na sygnał Dzieci w pozycji na czworakach, piłka

dzieci podnoszą jedną rękę i palcem lekarska przed nimi. Na sygnał, toczą

wskazują sufit. Wzrok podąża za ręką. piłkę czołem do linii mety przesuwając

Następuje powrót do pozycji wyjściowej się na czworakach.

i drugą ręką dzieci wykonują ten sam ruch. Błędy: popychanie piłki potylicą,

Czas: 1 min. czworakowanie na kolanach, dotknięcie

Błędy: zginanie rąk, zaokrąglanie pleców, piłki łokciami.

Powtarzamy kilka razy.

19. „Noszenie wody”. 20. „Lampa, nos, podłoga”.

Dzieci trzymają w rękach laski. Leżenie przodem, nogi wyprostowane,

Na hasło: nabieramy wodę-dzieci ręce ułożone w „skrzydełka”.

imitują nabieranie wody raz do prawego Na sygnał prowadzącego, dzieci unoszą

wiadra, raz do lewego. głowy i ręce-pokazują lampę, nos,

Na hasło: zanosimy wodę do domu- podłogę. Nauczyciel zmienia kolejność

podnoszą laskę w górę potem w tył, haseł.

opierają na plecach na wysokości Czas: 30 s.

łopatek i chodzą tak długo, aż N poda Błędy: oderwanie klatki piersiowej od

hasło: odstawiamy wodę-dzieci zdejmują podłogi, oparcie łokci o podłogę.

kije. Czas: 2 min.

Błędy: oparcie laski o kark, niepoziome

ułożenie lasek.

17

21. „Traf piłką w przeciwnika”. 22. „Wyścig wskazówek zegara”.

Dwóch zawodników leży na brzuchu, Pary stają w podporze tyłem, stopy

jeden trzyma piłkę. Środkowy w podporze przy stopach partnera. Na sygnał,

tyłem z biodrami opartymi o podłogę. obaj nie ruszając stóp z miejsca

Na hasło: traf przeciwnika- dwójka tocząc przesuwają się ruchem rąk po

piłkę ma trafić w biodra środkowego, a jego obwodzie koła w prawą stronę,

zadaniem jest unieść biodra tak, by nie starając się dogonić przeciwnika.

został trafiony. Po 10 razach następuje Wygrywa ten, który dogoni kolegę

zmiana środkowych. lub po 15 s. znajdzie się bliżej rywala.

Następuje zmiana kierunku poruszania

się. Błąd: opuszczanie bioder.

23. „Parzy łapki w podporze przodem”. 24. „Kto silniejszy”.

Dwójki w podporze przodem twarzami Dwóch zawodników w siadzie prostym

do siebie. Na sygnał prowadzącego, twarzami do siebie, stopy złączone,

starają się klepnąć w grzbiet dłoni kolegi w rękach trzymają lekko naciągnięte,

jednocześnie unikając klepnięcia. linki. Ręce ułożone w „skrzydełka”.

Kto pierwszy klepnie kolegę 5 razy zdobywa Na sygnał prowadzącego obaj naciągają

punkt. Zawodnicy odpoczywają 10-15 s. linki utrzymując skorygowaną pozycję.

i ponownie przystępują do zabawy. Wygrywa ten, kto dłużej

Wygrywa zawodnik, który pierwszy utrzyma ramiona w pozycji „skrzydełek”.

zdobędzie 3 punkty. Błąd: zbyt wysokie Błędy: pochylanie tułowia, opuszczanie

unoszenie bioder. głowy.

18

BOCZNE SKRZYWIENIE

SKOLIOZA

Gry i zabawy ruchowe korygujące

i zapobiegające bocznym skrzywieniom

kręgosłupa

19

BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA – SKOLIOZA

Jest to wada postawy, która polega na wielopłaszczyznowym odchyleniu linii

kręgosłupa od stanu poprawnego. Odchylenie to występuje w trzech

płaszczyznach:

czołowej – kręgosłup ugina się w bok,

strzałkowej – pogłębia się wygięcie kyfotyczne lub lordoryczne,

poprzecznej – następuje rotacja kręgów (prowadzi to do powstania

garbu).

Skolioza uważana jest za schorzenie ogólnoustrojowe, ponieważ powoduje

niekorzystne zmiany w układzie ruchu, układzie oddechowo – krążeniowym jak

i w narządach wewnętrznych. Poza tym następuje pogorszenie ogólnej

sprawności i wydolności fizycznej.

Charakteryzuje się:

asymetrią ustawienia barków,

asymetrią ustawienia łopatek,

asymetrią trójkątów talii.

Przyczyny powstawania większości skolioz są nieznane. Nazywane

schorzeniami idiopatycznymi. Mimo to, większość autorów uważa, że przyczyną

powstawania wady są zmiany w mięśniach , a konkretnie pewne grupy mięśni

ulegają osłabieniu, inne zaś przykurczowi.

20

1. „Przerzuć piłkę przez laskę”. 2. „Dmuchana piłeczka”.

Jeden z pary stoi tyłem do drabinki, Dwóch zawodników w odległości 2-3 m

chwyta szeroko za szczebelki, między od siebie, w pozycji średniej Klappa. Na

stopami trzyma piłkę. Drugi w odległości sygnał prowadzącego dmuchają

2-3 m stoi bokiem do niego i trzyma laskę. piłeczkę tak, by przeszła za dłonie

Na sygnał prowadzącego zawodnik z piłką kolegi. Z boku można rozłożyć laski

podnosi nogi w górę, wykonuje zwis w celu ograniczenia ruchów piłeczki

(ramiona ugięte) i próbuje przerzucić piłkę na boki. Zabawa nie powinna trwać

przez laskę. Powtarza rzut i następuje zbyt długo, by nie prowadzić do

zmiana miejsc. Zabawa trwa do zdobycia hiperwentylacji.

np. 10 punktów.

3. „ Przeciąganie w parach”. 4. „Poczta”.

Dwójki dobrane pod względem Zawodnicy w leżeniu przodem, ręce

siły i wzrostu wykonują leżenie na w pozycji „skrzydełek”. Pierwszy trzyma

brzuchu, tyłem do siebie na kocykach. piłkę. Na sygnał toczą piłkę do kolegi

Nogi ugięte w kolanach, ręce z przodu. leżącego na przeciwko, podnosząc ręce

Na nogach mają założoną szarfę lub skakankę. i głowę do góry. Piłka musi dotrzeć do

Przed nimi w odległości 1 m leży woreczek. ostatniego zawodnika i z powrotem.

Na sygnał starają się przeciągnąć kolegę na Błędy: oparcie głowy i łokci o podłoże,

swoją stronę. Wygrywa ten, kto pierwszy odepchnięcia piłki jedną ręką, oderwanie

dotknie swojego woreczka. klatki piersiowej od podłoża.

Powtarzamy zabawę 4-5 razy. Zabawę powtarzamy 4-5 razy.

Błędy: asymetryczna praca ramion, zbyt

wysoko uniesiona głowa.

21

5. „Żołnierze na warcie”. 6. „Wstań ,uklęknij, usiądź”.

Dzieci biegają na palcach po sali. Uczestnicy zabawy z woreczkami na

Na hasło: baczność! Dzieci podbiegają głowie maszerują po sali w pozycji

do ściany: nogi złączone, pięty, plecy skorygowanej, ręce ułożone w

i głowa mocno przylegają do ściany. „skrzydełka”. Na hasło: uklęknij! usiądź!

Łopatki ściągnięte, ramiona wzdłuż wstań! Dzieci przyjmują podaną pozycję

tułowia, a wzrok skierowany przed starając się, by worecak nie spadł z głowy.

siebie. Nauczyciel chwali najlepiej Błędy: opuszczanie głowy, zaokrąglanie

wartujących i koryguje błędy w pleców, opuszczanie ramion.

postawie. Czas: 3-5 s., Czas: 2-3 min.

powtórzone kilka razy.

7. „Wielkoludy”. 8. „Krasnoludki”.

Uczestnicy zabawy ustawiają się dowolnie Uczestnicy zabawy stoją w wybranym

na całej sali. Na sygnał prowadzącego przez siebie miejscu. Na sygnał wykonują

chodzą we wspięciu na palcach z rękoma przysiad, a ręce układają w „skrzydełka”.

wyprostowanymi, wyciągniętymi jak Chodzą po sali we wspięciu na palcach

najwyżej. Stają się „wielkoludami”. udając „krasnoludki”.

Po kilkunastu sekundach odpoczywają. Czas: około 5 sekund jednorazowo

Czas: 2 min. po czym wracają do stania.

Zabawa trwa około 1,5 min.

22

9. „Gąsienica”. 10. „Rywalizacja zaprzęgów”.

Dzieci leżą na brzuchach, ramiona wzdłuż Jedna osoba z pary leży na kocyku

tułowia, nogi złączone. Na sygnał dzieci i jest „woźnicą”, druga stoi przed nim

naśladując dżdżownicę przesuwają się jako „konik”. Obaj trzymają końce lasek.

w przód. Podczas ćwiczenia wyciągają Stoją na linii startu. Na sygnał zaprzęg

mocno głowę, potem przesuwają zmierza do linii mety.

barki. Opierając się na głowie i barkach Błędy: zaokrąglone plecy u „konika”,

przesuwają biodra i nogi. oderwanie klatki piersiowej od podłoża

Odległość do pokonania: około 1 m. u „woźnicy”.

11. „Traf woreczkiem do koła”. 12. „Gorący szczebelek”.

Dzieci leżą na brzuchach i przodem w Dzieci leżą przodem do drabinek, ręce

odległości około 1,5-2 m od narysowanego opierają o 2 szczebelek. Ręce i nogi

koła. Przed sobą mają po 5-6 woreczków są wyprostowane.

z grochem. Na sygnał trafiają woreczkami Na hasło: szczebelek parzy-unoszą ręce

do koła. Wygrywa dziecko, które trafi do góry i utrzymują je między drugim,

woreczkami do koła więcej razy. a trzecim szczebelkiem.

Zabawę powtarzamy np. 3 razy. Na hasło: szczebelek zimny- opuszczają

Błędy: rzuty jednorącz, odrywanie klatki ręce i opierają o drabinkę.

piersiowej od podłoża, opieranie łokci o Czas: około 2 min.

podłoże.

23

13. „Poczta z dmuchaniem piłeczki”. 14. „Kto rzuci dalej”.

Dzieci ustawieni w dwóch szeregach Dzieci stają w postawie zwieszonej

w pozycji średniej Klappa, twarzami tyłem do drabinek, między stopami

do siebie, kryją się w lukach. Pierwszy trzymają piłkę. Na sygnał podnoszą

zawodnik przed sobą kładzie piłeczkę ugięte nogi w górę i starają się rzucić

do tenisa stołowego. Na sygnał pierwszy piłką jak najdalek. Prowadzący zaznacza

dmucha piłeczkę do kolegi z przeciwległego odległości.

szeregu. Gdy piłeczka dotrze do ostatniego Powtórzyć 3-4 razy.

zawodnika, wraca w ten sam sposób do

tego, który rozpoczynał.

Powtórzyć 2-3 razy.

15. „ Kto szybciej wejdzie na drabinki”. 16. „Wyścig w tunelu”.

Klęk prosty twarzą do drabinek. Odstęp między ławeczkami zależy

Zawodnicy przy pomocy rąk starają się od wzrostu dzieci.

wejść jak najszybciej do góry – do zwisu Połowa drużyny ustawia się na linii

na trzecim od góry szczebelku. Nogi startu w leżeniu na brzuchu, na kocykach.

podczas wchodzenia powinny być ugięte. Druga połowa leży plecami do podłogi na

Błędy: pomaganie nogami, opieranie kolan ławeczkach. Łopatki i barki oparte są o

o szczebelki i stopami podłogi. jedną ławeczkę, a łydki nóg o drugą

Gdy są duże różnice we wzroście dzieci, ławeczkę. Na sygnał, leżący odpychają się

N poleca, aby każdy pokonał np. 6 szczebli. dłońmi i przejeżdżają przez tunel

utworzony przez ławki i współćwiczących.

Gdy wszyscy przekroczą linię mety,

następuje zmiana.

Rywalizacja!

24

Gry i zabawy ruchowe korygujące

i zapobiegające powstawaniu wady

pleców wklęsłych

25

PLECY WKLĘSŁE

Plecy wklęsłe są wadą odcinka lędźwiowego kręgosłupa. U zdrowych osób

występuje w tym odcinku naturalne wygięcie kręgosłupa do przodu.

Pogłębienie tego wygięcia tzw. hiperlordoza, świadczy o wadzie pleców

wklęsłych.

Cechy charakterystyczne sylwetki:

pogłębienie lordozy lędźwiowej,

wypięty brzuch,

„uwypuklenie” pośladków,

zwiększenie przodopochylenia miednicy.

Plecy wklęsłe, tak jak plecy okrągłe mogą być wadą wrodzoną lub nabytą.

Spośród wad nabytych najczęstrzą przyczyną jest dystonia mięśniowa.

Osłabieniu ulegają mięśnie:

mięśnie brzucha,

mięśnie pośladkowe wielkie,

mięśnie kulszowo – goleniowe.

Przykurczeniu i napięciu ulegają mięśnie:

mięsień prosty uda,

mięsień czworoboczny lędźwi,

mięsień biodrowo – lędźwiowy,

prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego,

część biodrowa mięśnia biodrowo – lędźwiowego.

26

1. „Toczenie się po piłce”. 2. „Dźwig”.

Dzieci kładą się brzuchem na piłce. Dzieci wykonują siad z nogami

Dłonie opierają o podłogę na wysokości ugiętymi. Dłonie opierają za sobą.

barków. Unoszą proste nogi i tułów do Przed sobą kładą woreczek. Na sygnał:

poziomu i odpychają się rękami w przód, dźwig pracuje! Chwytają woreczek palcami

aż piłka dojdzie do miednicy i w tył, jednej stopy, podnoszą wyprostowaną

aż piłka dojdzie do klatki piersiowej. nogę do góry i wykonują pełny obrót

Czas: 1 min. na pośladkach w miejscu i kładą

Błędy: pogłębienie lordozy lędźwiowej, woreczek na podłodze – dźwig

toczenie piłki po nogach i klatce piersiowej. odpoczywa. Następuje zmiana nogi.

Błędy: Zaokrąglone plecy (brak korekcji),

włożenie woreczka między palce.

3. „Huśtawka”. 4. „Deska do prasowania”.

Siad prosty, tułów wyprostowany, Klęk prosty, ręce przyciśnięte do tułowia.

ręce ułożone w „skrzydełka”. Na sygnał prowadzącego dzieci napinają

Na sygnał, dzieci wykonują pad do tyłu, mięśnie i opadają w tył, aż do momentu,

przechodzą do leżenia na plecach z w którym mają wrażenie, że mogą upaść,

nogami w pionie i wracają do siadu po czym następuje powrót do pionu.

prostego. Naśladują ruch huśtawki. Błędy: rozluźnianie mięśni, wykonanie siadu

Czas: około 2 min. na piętach, opuszczanie lub podnoszenie

Błąd: odrywanie bioder od podłogi. rąk. Powtórzyć kilka razy.

27

5. „Toczenie piłki po nogach”. 6. „Utrzymaj równowagę”.

Siad prosty, dłonie oparte z tyłu Klęk podparty. Na sygnał, dzieci

o podłogę. Piłka leży na nogach unoszą jednocześnie prawą nogę

przy stopach. Na sygnał, zawodnicy w tył i lewą rękę w przód. Utrzymują

unoszą wyprostowane nogi do góry równowagę kilka sekund i powracają

tak, aby piłka potoczyła się w stronę do pozycji wyjściowej, po czym

bioder, a następnie unosi biodra następuje zmiana strony.

wykonując podpór tyłem, aby piłka Zabawę powtarzamy parzystą liczbę

powróciła do stóp. razy.

Ćwiczenie powtarzamy 5 razy.

Błędy: uginanie nóg, zaokrąglanie

pleców, upadek piłki z nóg.

7. „Podania w leżeniu przewrotnym 8. „Odrzuć piłkę”.

do partnera”. Dwie drużyny w siadzie skulonym. Każdy

Pary siadają naprzeciwko siebie. zawodnik trzyma stopami piłkę.

Jeden z pary siada tyłem, a między Na sygnał drużyny przerzucają piłkę

nogami trzyma piłkę. Na sygnał nogami podpierając się z tyłu rękoma

wykonuje leżenie przewrotne i lub wykonując leżenie przewrotne.

wyrzuca piłkę w tył. Obraca się Po ustalonym czasie

przodem do kolegi, a ten z kolei tyłem np. 1 min. prowadzący zatrzymuje

i postępuje jak wcześniej współćwiczący. zabawę. Wygrywa drużyna, po której

Czas: 3 min. stronie będzie mniej piłek i popełni

Błędy: uginanie nóg, odrywanie bioder mniej błędów. Zabawę można

(musi być zachowany kąt prosty). powtórzy 2-3 razy

28

9. „ Żuraw”. 10. „Berek kulawych lisków”.

Klęk prosty tyłem do drabinek, stopy Zawodnicy stają na czworakach

ustabilizowane, wsunięte pod pierwszy z uniesioną do góry jedną nogą.

szczebelek drabinki. Ręce przyciśnięte Berek nakłada szarfę. Na sygnał

do tułowia. Na sygnał dzieci wykonują wszyscy poruszają się na trzech

opad tułowia w przód – naśladują „łapkach” . Berek stara się kogoś złapać.

żurawia wysuwającego szyję daleko w Zberkowany zamienia się z nim rolami.

przód do momentu, aż wydaje się im, że Przy zmianie berka następuje również

mogą upaść. Wtedy powracają do klęku. zmiana nogi. Czas: około 2 min.

Powtórzyć kilkakrotnie. Błędy: czworakowanie na kolanach,

poruszanie się na 4 „łapkach”.

11. „Nie daj się trafić”. 12. „Zatrzymaj piłkę nogami”.

Dwie osoby kładą się na podłodze Pozycje jak obok.

w odległości 2-3 m. Jeden z nich trzyma Na sygnał dwójka stara się potoczyć

piłkę. Środkowy w siadzie prostym piłkę do siebie, a środkowy zatrzymać

podpiera się z tyłu. Na sygnał ją nogami. Po 10 podaniach zmiana

leżący toczą piłkę do siebie, próbując środkowych. Błędy: jak obok.

trafić siedzącego w nogi. Ten z kolei

unika trafień przez unoszenie nóg.

Błędy: podpieranie się łokciami, uginanie

nóg, toczenie piłki jedną ręką.

29

13. „Toczący się pień”. 14. „ Wycieraczki”.

Dzieci leżą na plecach, ramiona Uczestnicy zabawy leżą na plecach.

uniesione w górę, nogi złączone. Ręce kładą w bok na wysokości głowy,

W rękach i stopach każdy trzyma proste nogi unoszą w górę. Na hasło:

woreczek. Na hasło: pień się toczy- pada deszcz – wycieraczki zaczynają

dzieci przetaczają się na brzuchy itd. pracować. Tempo narzuca prowadzący.

Po pokonaniu określonego odcinka Na hasło: ładna pogoda – dzieci

chwilę odpoczywają i zaczynają się odpoczywają. Czas: 1,5 min.

toczyć w przeciwną stronę.

15. „ Rower z łańcuchem”. 16. „ Ryba na piasku”.

Dzieci leżą na plecach, ręce ułożone Leżenie na brzuchu, ręce ułożone

w „skrzydełka”, nogi uniesione w górę. wzdłuż tułowia, nogi złączone.

W palcach stóp trzymają dwa końce Na hasło: ryba na piasku- dzieci

szarfy. Na hasło: jedziemy na rowerze- unoszą proste nogi w górę i opuszczają.

dzieci zataczają stopami koła, jak przy Rytmiczne ruchy nóg naśladują

pedałowaniu. Starają się, żeby „nie spadł trzepoczące ogony ryb. Na hasło: ryba

łańcuch”. Na hasło: zatrzymujemy rower- w wodzie – dzieci odpoczywają.

dzieci odpoczywają. Czas: 2 min. Czas: 2 min.

30

PŁASKOSTOPIE

Gry i zabawy ruchowe korygujące

i zapobiegające płaskostopiu

31

PŁASKOSTOPIE

Płaskostopie jest wadą kończyn dolnych polegającą na obniżeniu łuków

wysklepiających stopę. Prawidłowo wysklepiona stopa opiera się o podłoże

trzema punktami: piętą, głową pierwszej i piątej kości śródstopia. Między tymi

punktami przebiegają trzy łuki stopy: podłużny przyśrodkowy, podłużny boczny

i poprzeczny przedni. Obniżenie tych łuków prowadzi do płaskostopia.

Najczęstszą postacią tej wady jest stopa płaska podłużnie. Stopa taka

charakteryzuje się:

obniżeniem łuków podłużnych,

koślawością kości piętowej,

szybkim męczeniem się i bolesnością stóp i łydek.

Przyczyną powstawania wady jest niewydolność mięśni odpowiedzialnych za

utrzymanie łuków stopy (piszczelowy przedni, piszczelowy tylny, strzałkowy

długi, wszystkie mięśnie podeszwowej strony stopy).

32

1. „Wieszanie bielizny”. 2. „ Podrzyj gazetę”.

Na podłodze rozrzucone są szarfy. Każdy uczestnik siedzi z ramionami

Uczestnicy zabawy siedzą, ramiona opartymi z tyłu. Przed każdym

oparte z tyłu. Na sygnał, palcami stopy leży rozłożona gazeta. Na sygnał,

chwytają szarfy i rozwieszają na sznurku, wszyscy drą gazetę palcami stopy

raz prawą, raz lewą nogą. na małe kawałki w okraślonym

Można podzielić dzieci na dwie czasie np. 1 min. Wygrywa ten,

drużyny i wprowadzić rywalizację, kto będzie miał więcej kawałków.

która drużyna więcej rozwiesi szafr Następnie wszyscy zbierają każdy

w określonym czasie. kawałek lewą i prawą stopą do ręki,

też w określonym czasie.

3. „Akrobatyka na linie”. 4. „Odbierz piłkę”.

Na sygnał, uczestnicy zabawy przechodzą Dzieci siadają twarzami do siebie

po linie w ten sposób, żeby dotykać liny w parach, jeden trzyma piłkę

jak największą powierzchnią stopy. między stopami. Drugi uczestnik

Po przejściu, dzieci siadają w pozycji kładzie od góry stopy na piłce

skorygowanej, ramiona ułożona i na sygnał, stara się zawiniętymi

w „skrzydełka”. Ćwiczenie powtarzamy palcami wyciągnąć koledze piłkę.

10 razy. Lina powinna być gruba. Jeśli mu się to uda przed upływem

10 s., zdobywa punkt. Po 3-5

powtórzeniach następuje zmiana w

parze.

33

5. „Zmień woreczek w obręczach”. 6. „Drużynowe przeciąganie liny”.

Dwie drużyny, 4 koła, parzysta liczba Dwie drużyny siedzą po dwóch

woreczków w dwóch kolorach. stronach liny kryjąc luki. Trzy linie

Na sygnał, pierwsi z drużyn chwytają narysowane kredą, służą do oznaczenia

stopą woreczek i przenoszą do drugiego miejsca leżenia liny i odległości jaką

koła, tam zmieniają kolor woreczka i muszą pokonać zawodnicy.

stopę, wracają do pierwszego Na sygnał, drużyny palcami stóp

koła i dalej do mety. Następni zawodnicy przeciągają linę na swoją stronę.

wykonują te same czynności. Wygrywa drużyna, która pierwsza dotrze

Wygrywa drużyna, która pierwsza wykona do narysowanej linii po swojej stronie .

zadanie. Zabawę powtarza się kilka razy.

7. „Traf woreczkiem do celu”. 8. „ Postaw laskę w pionie”.

Uczestnicy zabawy stoją przed linią, Zawodnicy siedzą na ławeczce,

każdy ma po kilka woreczków. przed każdym leży laska gimnastyczna.

W odległości 4-5 metrów narysowana Na sygnał prowadzącego, wszyscy

jest tarcza. Za trafienie w najmniejsze koło starają się ustawić laskę w pionie. Kto

zawodnicy otrzymują 10 punktów, za celny wykona to szybciej ten wygrywa.

rzut w środkowe koło 5 punktów, Zabawę powtarzamy kilka razy.

a największe 2 punkty. Zabawę

powtarza się kilka razy, jednocześnie

zmieniając stopę.

34

9. „ Bicie brawa stopami”. 10. „Podrzucanie woreczków”.

Dzieci siadają na ławeczce lub Siedząc z ramionami opartymi z tyłu

podłodze. Dłońmi opierają się z tyłu. i nogami ugiętymi w kolanach, każde

Na sygnał prowadzącego unoszą obie dziecko trzyma w palcech jednej stopy

nogi do góry i zwracając stopy do siebie woreczek. Na sygnał, prostując nogę

podeszwowo, uderzają stopa o stopę 5-8 wyrzucają woreczek w górę. Po chwili

razy (naśladują klaskanie). Po krótkim następuje zmiana stopy. Zabawę

odpoczynku zabawę powtarzamy kilka powtarzamy około 10 razy na jedną

razy. nogę.

11. „Chorągiewka”. 12. „Pisanie stopą”.

Każdy z uczestników otrzymuje jedną Dzieci siedzą na podłodze lub ławeczce.

szarfę. W siadzie podpartym, na sygnał Każdy przed sobą ma kartkę papieru

prowadzącego uczniowie chwytają i pisaka. Dzieci rysują stopą określone

szarfę w palce jednej stopy i wymachują znaki, cyfry, litery przez około 1 minutę.

nogą w różne strony naśladując Po któtkiej przerwie zmieniają stopę.

chorągiewki. Po 10 sekundach następuje Nauczyciel ocenia prace uczniów.

zmiana nogi. Zabawę powtarzamy 3 razy.

Można zmieniać pozycje np.: leżąc,

w podporze tyłem.

35

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE GIER

I ZABAW RUCHOWYCH W

PROFILAKTYCE WAD POSTAWY

Podczas każdych zajęć należy ćwiczyć i powtarzać przyjmowanie

skorygowanej postawy stojąc. Stopniowo, uczyć przyjmowania prawidłowej

postawy siedząc i leżąc oraz wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie

brzucha i grzbietu. Kilka razy w roku przeprowadzić test sprawdzający siłę

mięśni brzucha i grzbietu uczniów (postęp).

Każdą zabawę i ćwiczenie ruchowe należy dokładnie objaśnić, a także

korygować błędy ćwiczących. Prowadzący zajęcia powinni zwrócić uwagę na

nagradzanie, wyróżnianie uczniów za dobrze lub najlepiej wykonane zadanie.

Będzie ono bardzo motywujące do dalszej pracy nad sobą.

36

Scenariusz nr 1

Temat: Nauka przyjmowania skorygowanej postawy stojąc.

Cele operacyjne:

- uczeń przyjmuję skorygowaną postawę przy ścianie,

- ustawia ramiona w pozycji „skrzydełek”,

- wykonuje czworakowanie z nogami ugiętymi,

- przyjmuje pozycję wysoką i średnią Klappa,

- czworakuje w podporze tyłem,

- utrzymuje postawę skorygowaną w marszu i klęku,

- maszeruje we wspięciu na palcach (boso),

- przechodzi po linie boso (stawiając całą powierzchnię stopy na linie).

Środki dydaktyczne: woreczki, gruba lina, kocyki.

Metody:

Zabawowo-naśladowcza, zabawowa, programowego uczenia się i

usprawniania, bezpośredniej celowości ruchu, mini wykład.

Ocena uczniów: po każdym zadaniu ruchowym i na koniec zajęć.

Przebieg zajęć:

1. Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów lekcji (w jakim celu należy

wzmacniać mięśnie posturalne, zwracać uwagę na prawidłową postawę,

uprawiać aktywność fizyczną). 2 min.

2. Mini wykład nt. wad postawy (co to jest wada, 3 najczęściej występujące

wady postawy, przyczyny ich powstawania, skutki). 4 min.

3. Zabawa dyscyplinująca: „Reagowanie na ruchy rąk” (koło, szereg, siad

skrzyżny). 3 min.

4. Zabawa ożywiająca: „Lustrzane odbicie”. 3 min.

5. Zabawa: „Żołnierze na warcie”(przyjmowanie prawidłowej skorygowanej

postawy). 3 min.

6. Zabawa: „Czworakowanie obok liny”. 3 min.

7. Zabawa: „ Parzy łapki”. (Mięśnie grzbietu). 1 min.

37

8. Zabawa w klęku z przemieszczaniem: „Berek - ogonki” (na kocykach, pozycja

średnia Klappa). 4 min.

9. Zabawa w postawie stojącej boso: „Akrobata na linie”. 4 min.

10. Czworakowanie w podporze tyłem: „Wyścig raczków” (na początku bez

rywalizacji). 3 min.

11. Zabawa: „Wstań, uklęknij, usiądź” ( „skrzydełka”). 2 min.

12. Zabawa: „Toczenie piłki po nogach”. (Mięśnie brzucha). 1 min.

13. Zabawa: „Deska do prasowania”. (Mięśnie brzucha, grzbietu). 1 min.

14. Zabawa: „Wyścig wskazówek zegara”. 2 min.

15. Ćwiczenia rozciągające i oddechowe w leżeniu tyłem: 4 min.

- nogi ugięte w stawach: wznos ramion nad głową – głęboki wdech,

opuszczenie ramion bokiem – wydech (10 razy),

- pozycja jw. nogi podkurczone, dłonie przytrzymują kolana – kołyska w

płaszczyźnie strzałkowej (w przód i w tył),

- pozycja jw. jedna noga prosta, druga podciągnięta do klatki piersiowej –

wykonać ruch przyciągania ugiętej nogi. Około 20 s. jedna noga.

16. Podsumowanie zajęć – propozycje pytań do uczniów: 4 min.

co należy zrobić, przyjmując skorygowaną postawę?

jak „wygląda” pozycja wysoka Klappa?

jak „wygląda” pozycja średnia Klappa?

17. Ocena pracy uczniów. 1 min.

38

Scenariusz nr 2

Temat: Nauka ergonomicznego podnoszenia i przenoszenia ciężarów.

Cele operacyjne:

- uczeń w sposób bezpieczny podnosi z podłoża ciężkie przedmioty,

- wie, dlaczego należy rozkładać ciężary symetrycznie (na dwie strony ciała),

- wykonuje czworakowanie w podporze tyłem oraz czworakowanie w podporze

przodem na jednej nodze,

- przemieszcza się w ślizgu w różnych kierunkach (pozycja średnia Klappa),

- dmucha piłeczkę pingpongową w pozycji średniej lub niskiej Klappa,

- wzmacnia mięśnie brzucha w pozycji izolowanej,

- przyjmuje postawę skorygowaną przy ścianie,

- rzuca oburącz woreczkiem do współćwiczącego.

Środki dydaktyczne: górna część skrzyni, piłki lekarskie, szarfy, woreczki, piłki

do siatkówki lub inne, piłeczki pingpongowe.

Metody:

zabawowo-klasyczna, bezpośredniej celowości ruchu, programowego uczenia

się i usprawniania, opowieści ruchowej, pogadanka, objaśnienie.

Przebieg zajęć:

1. Zbiórka, podanie tematu i celów lekcji. 3 min.

2. Zabawa orientacyjno – porządkowa: „Zbiórka według kolorów”. 4 min.

3. Ćwiczenia kształtujące: krążenia ramion w przód i w tył, wznosy ramion w

różnych płaszczyznach, przemachy ramion, wymachy nóg, wspięcia na palcach,

marsz we wspięciu, marsz na zewnętrznych krawędziach stóp, podskoki w

miejscu i w ruchu, skłony tułowia, krok odstawno-dostawny, ćwiczenia

wzmacniające mięśnie brzucha np. leżenie tyłem, wznos prostych nóg w górę,

ramiona wzdłuż tułowia – balansowanie nogami w przód i w tył. 5 min.

4. Zabawa: „Czatujący indianin”. (Mięśnie grzbietu). 1 min.

5. Zabawa w klęku: „Berek – ogonki”. (Pozycja średnia Klappa). 3min.

6. Zabawa: „Przerzuć piłkę nad laską”. (Mięśnie brzucha, siła ramion). 3 min.

7. Zabawa: „Rzuty woreczkiem w parach”. (Mięśnie grzbietu). 2 min.

39

8. Zabawa z czworakowaniem: „Berek kulawych lisków”. 4 min.

9. Zabawa: „Wycieraczki”. (Mięśnie brzucha). 1 min.

10. Pokaz i objaśnienie podnoszenia ciężkich przedmiotów. 2 min.

11. Ćwiczenie podnoszenia i przenoszenia ciężkich przedmiotów. 5 min.

12.Zabawa: „Odbierz piłkę”. (Mięśnie brzucha, podeszwowe stopy). 2 min.

13. Zabawa: „Poczta z dmuchaniem piłeczki”. 3 min.

14. Zabawa: „Żołnierze na warcie”. 3 min.

15. Ćwiczenia rozluźniające, relaksacyjne: nauczyciel włącza odpowiednio

dobraną muzykę i opowiada dzieciom krótką historię. Dzieci leżąc na plecach

wykonują różne ruchy, które uważają za właściwe w danym momencie

opowiadania- improwizują. 2 min.

16. Podsumowanie lekcji. 2 min.

40

Scenariusz nr 3

Temat: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie posturalne – tor przeszkód.

Cele operacyjne:

- uczeń pokonuje przeszkody w skorygowanej postawie,

- wykonuje ślizgi w pozycji średniej Klappa,

- czworakuje z nogami ugiętymi,

- przechodzi po linie boso całą powierzchnią stopy, utrzymując równowagę,

- chwyta woreczek palcami stopy i trafia do celu,

- przesuwa się w przód w podporze tyłem z wysoko uniesionymi biodrami,

- podciąga się na ławeczce w leżeniu przodem.

Środki dydaktyczne:

płotki z regulacją wysokości, kocyki, pachołki, lina, woreczki, koło hula-hop, 2

ławeczki gimnastyczne.

Metody:

programowego uczenia się i usprawniania, bezpośredniej celowości ruchu,

zadaniowa - ścisła, zabawowo - klasyczna, problemowa.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa orientacyjno – porządkowa: „Powódź”. 2 min.

2. Ćwiczenia kształtujące w marszu i biegu (wzdłuż sali): 5 min.

- w marszu przemachy ramion,

- naprzemianstronne krążenia ramion w przód,

- jw. w tył,

- ramiona na biodrach-podskoki z nogi na nogę w przód,

- krok odstawno-dostawny (cwał bokiem),

- ramiona na biodrach-wyrzuty nóg w przód (przesuwając się w przód),

- w rozsypce: krążenia bioder, skłony w przód, pajacyki, skręty tułowia (ramiona

zgięte i przytulone do klatki piersiowej, plecy lekko zaokrąglone)-wzmacnianie

mięśni brzucha.

41

3. Ustawienie toru przeszkód (nauczyciel razem z uczniami): 5 min.

a) w postawie skorygowanej (ramiona ułożone w „skrzydełka”) przejście nad

przeszkodami z wysokim unoszeniem kolan,

b) ślizgi na kocyku (pozycja średnia Klappa) pod przeszkodami,

c) czworakowanie z nogami ugiętymi slalomem między pachołkami,

d) z leżenia na plecach – skłon tułowia do kolan z jednoczesnym unoszeniem

ramion nad głową z piłką lekarską-1 kg (mięśnie brzucha),

e) marsz równoważny po grubej linie boso (stopy staramy się stawiać całą

powierzchnią na linie),

f) rzuty woreczkami stopą do celu (parzysta ilość razy),

g) marsz raczków z woreczkiem na brzuchu (około 5 metrów),

h) podciąganie na brzuchu po 2 złączonych ze sobą ławeczkach (ramiona

wyciągnięte jak najdalej w przód – nogi ugięte w stawach kolanowych).

(Mięśnie ramion i grzbietu). 20 min.

Dzieci pokonują tor minimum 3 razy/ nauczyciel koryguje błędy i motywuje

do pracy każdego ucznia.

4. Sprzątniecie przyborów i przyrządów. 3 min.

5. Zabawa problemowa: „Przejdź na drugą stronę sali (sala przedzielona jest

ławeczkami) inaczej niż koledzy przed tobą (każdy inaczej). 4 min.

6. Ćwiczenia rozciągające: 4 min.

- w leżeniu na plecach-przejście do leżenia przewrotnego,

- w siadzie prostym – skłon do kolan (nogi wyprostowane),

- w postawie stojącej, ręce splecione z tyłu-opad tułowia z jednoczesnym

wznosem splecionych dłoni w górę,

- leżenie przodem do drabinek, ręce oparte o 2 szczebelek – wznos rąk na

wysokość 4 szczebelka, głowa uniesiona w górę, klatka piersiowa przylega do

podłoża (wytrzymać kilka sekund).

7. Podsumowanie zajęć. 2 min.

42

Scenariusz nr 4

Temat: Nauka przyjmowania prawidłowej postawy w siadzie.

Cele operacyjne:

- uczeń przyjmuje skorygowaną postawę w siadzie, staniu i klęku,

- dostrzega błędy w nieprawidłowo przyjętej postawie siedzącej u kolegi:

zaokrąglone plecy, niesymetryczne ułożenie rąk na ławce, źle ustawione nogi.

- wykonuje pozycję średnią i niską Klappa,

- czołga się pod przeszkodą,

- w leżeniu na brzuchu unosi tułów w górę (wzmacnia mięśnie grzbietu),

- w pozycjach izolowanych wzmacnia mięśnie brzucha poprzez pracę nogami w

różnych płaszczyznach,

- ciągnie przodem w skorygowanej postawie współćwiczącego leżącego na

brzuchu,

- naśladuje ruchy prowadzącego zabawę – ćwiczenia w postawie wysokiej,

- dmucha piłeczkę pingpongową w pozycji średniej Klappa,

- przesuwa się do przodu w leżeniu na brzuchu bez użycia rąk-pełza naśladując

dżdżownicę,

- wzmacnia mięśnie podeszwowe stopy poprzez rwanie i przenoszenie

kawałków gazety.

Środki dydaktyczne: szarfy, laski gimnastyczne, kocyki, drabinki, piłka, piłeczki

pingpongowe, ławeczki gimnastyczne, gazety, krzesła, woreczki.

Metody: programowego uczenia się i usprawniania, bezpośredniej celowości

ruchu, zabawowo-klasyczna, pokaz.

Przebieg zajęć:

1. Zabawa orientacyjno-porządkowa: „Dzieci do domu-dzieci na spacer”.3 min.

2. Ćwiczenia kształtujące w zabawie: „Rób tak- nie rób tak”. 5 min.

4. Zabawa: „Rywalizacja zaprzęgów”. 3 min.

5. Zabawa: „Rowerek z łańcuchem”. (Mięśnie brzucha). 1 min.

6.Zabawa: „Wycieraczki samochodowe”. (Mięśnie brzucha). 1 min.

43

7. Zabawa: „Gorący szczebelek”. (Mięśnie grzbietu). Każdy uczeń 1 min. 3 min.

8. Zabawa: „Wyścig z czołganiem pod partnerem”. 2 min.

9. Zabawa: „Poczta z podaniem piłki”. 3 min.

10. Zabawa; „Dżdżownica”. Dzieci pokonują określony odcinek np. 1 m 1 min.

11. Zabawa: „Dmuchana piłeczka”. 2 min.

13. Zabawa: „Koty pod płoty”. 4 min.

14. Pokaz i objaśnienie przyjmowania prawidłowej postawy siedząc. 2 min.

15. Ćwiczenie przyjmowania skorygowanej postawy siedzącej. 4 min.

16. Zabawa: „Schowaj się za stołeczkiem”. 1 min.

17. Zabawa: „Usiądź, wstań, uklęknij”. (Siad, dzieci wykonują na krzesełku i

ławeczce gimnastycznej). 2 min.

18. Zabawa: „Podrzyj gazetę”. 4 min.

19. Ćwiczenia rozluźniające: 3 min.

- leżenie na plecach, nogi przyciągnięte do klatki piersiowej- kołyska w

płaszczyźnie czołowej (na boki),

- jw. nogi ugięte w stawach kolanowych, ramiona wzdłuż tułowia- wznos

ramion w górę nad głowę z jednoczesnym głębokim wdechem, opust ramion

bokiem po podłodze-wydech,

- klęk podparty: wykonywanie naprzemiennie kociego grzbietu i pogłębiania

lordozy lędźwiowej.

20. Podsumowanie lekcji. 1 min.

44

Wybrane pozycje wyjściowe i końcowe

45

Spis treści

Wstęp str. 2

Motta programu str. 3

Założenia wstępne programu str. 4

Cele ogólne str. 5

Cele szczegółowe str. 5

Materiał programowy zajęć str. 5

Ewaluacja str. 5

Zadania programowe str. 6

Wykonawcy str. 6

Miejsce realizacji programu str. 6

Formy organizacyjne str. 7

Metody str. 7

Przewidywane osiągnięcia ucznia po zakończeniu programu str. 8

Bibliografia str. 9

Plecy okrągłe str. 10 - 17

Boczne skrzywienie kręgosłupa str. 18 - 23

Plecy wklęsłe str. 24 - 29

Płaskostopie str. 30 - 34

Przykładowe scenariusze gier i zabaw ruchowych str. 35 – 43

Wybrane pozycje wyjściowe str. 44