VOORBERICHTV A N D E

UITGEVERS EN BEKOSTIGERS

V A N D I T WERK.

Y geven den Oeffenaaren der Kunft van 't Molen-maken, en in

't algemeen allen Liefhebberen der edele en uitmuntende Bouw-

kunft thans het EERSTE D E E L van ons GROOT VOLKOMEN.

MOOLENBOEK, waar aan wy fedeit verfcheide jaaren met veel vlyt en naauw-

keurigheid hebben laten arbeiden, en 't welk wy onder vGods zegen zoo vol-

maakt hopen in 't licht te brengen, dat het, afgedaan zynde, aan zynenTy-

tel zal voldoen.

Ondertuflchen is ons oogmerk in 't uitgeven van een zoo koftbaar Werk,,

als het tegenwoordige is; zoo wel het Voordeel als het Nut der Kunftminnaa-

ren te behartigen, en Hen het zelve voor een zoolaagen prys te doen machtig

worden; als maar eenigzins kan gefchieden.

Wy zoeken derhalven het Werk niet door eene menigte van Plaaten te ver-

grooten, maar het zelve alleen met de nodige te voorzien; dat is te zeggen,

dat wy al wat van Moolens bekendis, en tot het Moolenwerk behoort, in 't

licht zullen geven, en wel zoo net, naauwkeurig en duidelyk, als men het

zalwenfchen; maardatwy geenevier Plaaten z\Men.gebruiken, als wy de-

zelve zaaken met gelyke naauwkeurigheid en duidelykheid op een Plaat kun-

nen voorftellen; het welk buiten twyffel tot zeer groot voordeel voor de

Liefhebbers en Koopers ftrekt, ja Hen daar en boven groot gemak geeft, als

ziende dus met weinig moeite vërfcheide zaaken, tot elkander behorende, in

een beftek by een.

By voorbeelt, wy hadden van den Modder-Moolen, dewelke, met al 't

geene van ftukje tot beetje; zoo als men fpreekt, daar toe behoort, zeer

naauwkeurig in twee Plaaten is verbeeld, wel vyf, zes, en zelfs meer Plaa-

ten kunnen maken, als wy de vërfcheide dingen, die daar op worden ver-

toont, ieder op een afzonderlyke Plaat hadden willen brengen. Maar waar

toe zou dat anders gedient hebben, dan alleen om het Werk onnodiger wy-

ze grooter te maaken? terwyl die dingen immers daar, met meer gemak,

al zoo klaar en duidelyk in 't klein by malkander worden gezien, als of ieder

4erzelven;afz;ondèrlykop een Plaat was verbeeldê^ ^::J^,: • % % • • Op

V O O R B E R I C H £VOp dezelve wyze is het met de zeven en twmtigfte, en trouwens niet de

tneefte andere Plaateii gelegen.

Over de byzondere zaaken, welke by ieder Moolen vertoont Worden, zul-

len wy ons hier ïiïet uitlaten, doordien zulks uit de Befchryving, welke door

Mr. LEENDERT VAN NATRUS hier byisgevoegt, en uit de Plaaten zelf;

waar in die dingen geïioemt Worden», genoegzaam zal biyken. Alleeïi moeten

Wy nog zeggen, dat de Gronden der Moolens overal zeer net zyn aangetoont,

en dat die> en andere zaaken j nooit te voren zoo volkomen zyn fa 't licht

gebragt en voor oogen geftelt.

Wy zullen met denzelven vïyt en naauwkeurigheid met dit Werk voort-

gaan, en het volgende TWEEÖE D E E L , waar van de Tekeningen by ons

al gereed leggen, en van de Liefhebbers kunnen gezien worden-, met ver-

fcheide zeer raare Stukken van de Bouw^ en Tekenkunft, en onder anderen

ook met aanzienlyke Sluis werken, verryken; zullende voor 't overige niets

verzuimen, wat aangaande dit Onderwerp tot nut en gemak der Oeffenaaren

tn Liefhebbers der Bouwkunft kan verftrekkenv

Amfierdantt deti ÏO Septemhe?

NAAUWKEURIG ONTWERPV A N : •

ALLERHANDE SOORTENV A N

M O O L E N S.Êefchryvlng van een zeskant Sommer of&alk-Zaag-

Moolen, genaamt H E T F o R T U I N , jlaande buy-ten Ariifterdam, ftg vertoonende doorgefneeden

met de platte grond daar onder.

\N deze plaat vertoont fig voor eerft de PlatteGrond onder de Moolen, met zyn Balken enMuur-plaaten op de Penanten, welke Muur-plaaten niet Swaaluwe-ftaarten op de Balkenleggen, van welke hier een is aangetoontniet Stippels, en op die Muur-plaaten zietmen geftippelt alle de flylen van de Moolenen Lootfen : op de Balken leggen de ilee

ftukke mét Voorloeven ingezonken daar de Neutjes ingewerktzyn daar de fleyen over gaan, en aan het eynde zyn drie Rol-len vertoont, om het Hout uyt de Moojen te haaien: in 't mid-den van de grond zyn vertoont deRaamen, doorgefneeden, methet Onderhooft daar aan, en de Neutjes voor de ftylen ? en daarbv de yzere Spillen, Schyfloopen en Krabbelraderen, die de fle-yen doen voortdryven: de grond moet men Waterpas leggenievens de Neutjes, daar de fleyen over gaan.

Befihryoing van den Opjlal doorgefneeden.

Voor eerft ziet men de Penanten opgemetfelt, en een zy vande Moolen, met de Grondflag, Binten en Balken voor 't end,en op de Balken ziet men de Muur plaaren, ingezonken metSwaaW-ftaarten, gelyk in de grond vertoont isj en dan zietjnen de Slee met zyn Pollen, Leyer en Krarnbouten geflooten,en de hoofden met Swaaluwe-ftaarten daar in gewerkt: menziet ook het Krabbelrat, de Krabbelyzers en Krabbelftokken opeen bequaame order, die de Slee voortdryven om te zaagen:verder ziet men ook hoe men de Balken uyc de Moolen haalt, alsdezelve gezaagt zyn, met het Opwinders-rat$ook haalt men methet zelve de Slee agter uyt, en de Balken in de Slee; men zietook de twee halve Bintten van de Lootfen, met een Pen in tKonines-bint gewerkt, en dezelve met Pennen, Gaten en Tan-den gtflooten; gelyk in den Opflal van de Lootfen vertoont is.NOK ziet men het Konings Bint, dat midden in de Moolen ftaat,vertoont, met vier Laagen Balken en Krombeels op een bequaa-me order; het zelve gewerkt met Pennen, Gaten en Tanden,gelvk ver oont is; de twee andere Binten ziet men de Balken enKrombeels voor 't endt, en hoe diep de Balken gekeept moetenv/orden in 't legeren, en hier binnen zyn vertoont de RaamenSet de Kolder-ftokken, of Wyffeha», en de Kruk voor tendt,met een Kruk-balk en Pollen daar in; ook ziet men het: Scheer-bint, daar de Spil op drayt, boven met een Lip aan de Balk vaftgemaakt; men ziet aangetoont hoe de bovenfte Balken van tKo-nings-bint met halve Balken met een Pen in den anderen zyn ge-werkt, en komt aan yder zyde van de Spil een Kalf ingewerkt,om dat de Spil in 't midden komt te ftaan; ook ziet men op desSlen de Boven-Tafelmenten en de Vloer, daar de Rollen opdraven, en buyten tegen de Vloer ziet men de Kuyp, daar deH i n g tegen drayt, om de Rollen in goede order te houden,en OP de Rollen ziet men den O e r n n g , en daar op de Voeg-ïTnnrpn met Voorloeven daar op gezonken; ook zietmen't WintIZ5 Si de lange Sprayt-balk? de Yzerbalk, de Penbalk, enE n f s p m y t b l voor't endt, xvelke men in de volgende ftaatS e r zal kunnen zien; ook ziet men het gaande Werk, als Bon-S a r Schyfloopen, Booven-Wiel, As, Roede, Staartbalk,S f t e i n S Vangftok, en Vangtouw, in een goede order,en d f Vangb'alk daar in geftippelc, dis meede de Vang bovenop

% r K l b e i . S e n , groot over 't Diameter tf« voet, de Dee-fin? duymT de Ophaalders-Raden over 't Diameter 44 voet, end ? D e e E 1" duym. Vorder is alles volgens de Voetmaat ftip-Èyk aangl^ezJ; het Boven-Wid heeft 62 b o n i deDee-

I . Deel.

ling is groot 5 duym; het Booven Bonkelaar heeft 30 Kammen;de Deeling is het zelve; het Onder Bonkelaar heeft 44Kammen;de Deeling is groot 45 duym; het Onder-Schyfloop heeft 41Staven; de Deeling is het zelve.

Befchrping van de zeskant Zaag-Moplen,

Voor eerft ziet men de Grond ofMuur-PIaaten geftippelt, daarde Stylen koomen te ftaan van 'c Zeskant, en hier binnen In zyngeflippelt de Booven-Tafelmenten, met dé Kuyp daar om, enhet Zeskant daar net op gezet met ftippeis en de middelt op deVelden, aantoonende dat alles uyt de middelt voortkomt; alsdanlegt men de Planken daar op, om de Bint-Mallen en de Velt-Mal-len te maaken, gelyk hier is aangeweezen; men ftrykt een kantregt van de Mal, die kant, die na binnen de Moolen komt totde Bint-Mallen, en dan legt men de geftreelce Kant even fchoonuyt het Kruys, van 't Gat en de Velt-Mallen legt mendegeftree-ken kant na buyten toe, om dat men die kant boven legt, enals men de Binten en Velden timmert, om van Scheelte over deregter kant te kyken. Hier is ook vertoont een Bint zoo als hetgetimmert moet worden, als men de Mallen aan de Pennen vande ftylen doet, en Wiggen die net, dat het Kruys van de Malen het Kruys van de Styl overeenkomt; en dan uw Bint in zynoverhoeks geleit; dat gedaan zynde fpykert men vier reyen aanyder hoek van 't Bint, een aan de Mallen na het Kruys van deMallen, dat het op de middel van de Styl correfpondeert, enzet die reyen van Scheelte, neemt dan een rey en hout die netop de middelt van de flylen tegen de Ba|ken, en gaat dan eenvan u aan het endt van 'c Bint. en ziet of diereyen aliegaar netvan fcheelten zyn, en fchrapt al de Balken onder en boven om nate leegeren, als meede de middelt op yder Balk; neemt vervol-gens een Lat, legt die op het midden van de ftyl; houdt die on-der met de Voeting van deflyl gelyk; zet dan net op uw Lat,en hoe. diep als gy de Balken gekeept wilt hebben, en fteekt danzoo deLeegering op, gelyk aangetoont is in den Opftat, hoe diep,en als gy de leegering op het Komngs-Bint fteekt; dan moetmenhet ook op de middelt van de ftylen opfteeken, maar nietteloot,gelyk men een Agtkant wel doen kan. Hier op dit Bint zyn ver-toont de Raamen, zo als de zelve gemaakt moeten worden, enhoe dezelve haare werkzaamheit moeten doen met de Zaageuen Klugten daar in, en de Kolderftokken inde Dray-Aflè, enboven de Kruk hoe de Raamen op en neder gaan, met de Kruk-balken daar onder; ook ziet men het Schyfloop om de Kruk, enhet Bonkelaar dat om de Spil is, om te zien hoe de^aagery gë-dreeven wordt.

Hier nevens is vertoont een Laag Balken, daar de Krük-Balkenop leggen, welke Kruk-Balken daar met Voorloeven leggen inge-zonken, ge|yk in de Opftal vertoontist men vertoont de Gatenin de Kruk-Balken voor de Pollen, en een Kruk-Balk op zydemet zyn Pollen; daar nevens de Kap op zyn Plat; verder zietmen de Overring, zwaar 1\ a 13 duym met Pennen en Gatenin den anderen gewerkt, als meede de Kuyp daar om, zwa,ar 6a 18 duym, welke met Haak-Tanden aan malkander gewerktmoet worden; ook is\alles in de Teekening hoe de be.werkzaam- ,heyt van de Kap is te zien, welke van voren en van agterenvertoont is. De Moolen is boven wyd binpen de Kuyp x6\ voet,en onder op de Muur-plaat 30 voet. Hier boven is aangetoonthet Bint, hoe men de dikte van de Rollen aan de binnenkantkry*gen moet, dat hy uyt de natuur van zelfs na de cirkel rondloopt,en hoe men den Overring en de Vloer buyten moet of werien;ook is hier aangetoont op wat manier men de ftylen van deMóo-ien in zyn Opftal kan brengen. Voor eerft bepaalt men delangtëvan de ftylen, en dan de hoogte van de Punt, daar de Zeeg be-gint en verdeelt dat in zes Deelen, geiyk hier gedaan is, of inmeeJ, nadat de ftylen groot zyn; dan bepaalt men de Zeeg vande buytenfte ftyl, en laat dan op de deelen, dat inde: hoogteverdeelt is, op de buyten en binnen kant van de ftyt mdegrond

N A A U W K E U R I G O N T W E R P V A Nte loot nedervallen, gelyk hier met Stippelingen en ook metNommers in de grond en op de ftylen aangetoont is: vorders ialles naauwkeurig iia de Voetmaat.

Bêfchryvmg van de Grond van een Eyh Waagefchot-%aager, Jlaande buyten Jmjlerdam, engenaamt

het A M S T E R D A M S E W A A T E N .

Voor eerft dé Heygrond, met de Maften in 't rond, en debmnenfte Maften, daar de Koning op ruften moet: op de Maf-ten in 't rond moet op yder twee Paaien een Kespe leggen, zwaar5 a 10 duym, en op yder Paal met een houte nagel va'n een duymgeilooten of vaft gemaakt worden. Op die Kespe legt men deFondaments-Planken, zwaar 4 duym, en die ook wel vaft ge-maakt met houte nagels; daar de muur op gemetfelt in 'c rond,felyk in de Opftal vertoont word: hier beneevens ziet mende

:rays Balken, half en half in malkander gekeept, en de Zwaar-' den daar in gezonken, met verlooren Lippen en Tanden inge-

werkt, daar de Spruyten met Pen en Gaten in fchieten, en methoute Nagels geflooten: men ziet ook de Vloer op deKruys-Bal-ken met bedekte Swaaluwe-ftaarten ingezonken, een duym diepmet Stippels aangetoont. Deze Vloer is met Pen en Gaten inmalkander gewerkt, als hier vertoont is, en met een DuymsBoutgeflooten, en dan nog met een kleyn Duyms Pennetje voor hetgelyk houden van de Vloer, en de Kruys-Balken, welke zo veelkorter moeten zyn, dat daar buyten een Kliflöor van 3 duymlean voorgemetfelt worden voor den reegen of voor 't inwaterenVorders ziet men de grootte van die Penant, die onder de KruysBalken leyt, en hoe de Koning met vier gaten en Pennen en vierLippen om de Kruys-Balken gewerkt word. Vorders ziet mende halve Rolring die op de Vloer komt te leggen, met zyn Rol-len en Bouten daar in, en de Kraag om de Koning en de Latten

• op de Rolring aan de Kraag vaft gelpykert, die om de Koningdraayt, om den Rolring op zyn Centrum te houden op de Vloer.

- N°. 4.

Befchryving van de Ske-Stetting.

Voor eerft ziet men de Overring onder de Slee-ftelling leggen,'t welk getoont met Pennen en Gaten in den anderen gewerkt;

' ook ziet men op de Overring leggen twee Kot-Balken, met denStaart.Balk, of Koning-Balk, het welk hier legt ingezonkenmetVoorloeven van i* duym diep; ook ziet men tuflehen de Ko-ning-Balk en de Kot-Balken nog vier Leggers, die dienen tot deKot-planken; ook voert men den Overring op de hoogte van deKot-Balken, om de Kot-planken daar op vaft te fpykeren; menbuygt ook daar dan wel een \ duyms blat Waagefchot om de O-verring en de Voering, en dat wel gefpykert; ook is vertoont op

• de Kot-Balken met ftippels, daar de ftylen van de Moolen moetitaan, met Pen en Gat in de Kot-Balken, ea hier boven op isvertoont de Slee-Stelling. Voor eerlt'ziet men twee Slee-ftelling-ftukken, en daar zyn ingewerkt 14 Triemen boven gelyk metPennen en Gaten, en met bedekte" Tanden en houte Nagels'geflooten; daar leggen pok nog drie Schroten in, of Planken,ook boven gelyk, en hier tuflehen in zyn vertoont dertien Rol-len, yder op zyn plaats, en in goede ordre; ook is yder Rol voor't endt ingewerkt een yzere Pen, die in een yzere Plaat paft, en

: ora déze yzere Plaat is een yzere Ring, die om de Plaat paft,•welke Plaat en Ring is voor het endt van de Rol gelyk ingelaten,en dan de Pen net na de midden van de Rol ingewerkt, gelykhier een Rol aangetoont is met zyn Plaat en Ring, en de Pendaar by. Deze Rollen moet men in de Slee-ftelling-ftukken laa-ten zakken zo laag datzylij- duym boven de Slee-ftukkenbly ven,en Waterpas leggen; de Rollen moet men aan beyde enden e-ven dik maaken, en wel zuyver regt, dan in de Winkelhaak ge-leyt onder dè Rey in 't midden van de Moolen. By deRaam-ftylen leyt men de Rol een weynig hooger, om dat de Slee daarmakkelylc over zal gaan; ook is hier boven op vertoont de Slee,welke hier ónder een Sponning in moet zyn van 1 \ duym wyt' endiep in de midde van de Slee-ftukken; ook zyn op de Triemen"Neuten vertoont, daar men dezelve zien kan, welke ïn de Spon-ning van de Slee paffen, om die regt in den haak te houden,op de;Rollen; ook is vertoont de Heugel in de Slee, met de y-zere Prooken daar in, en de yzere Spil en de Schyfloopdaarom,en vier Pannen daar de Spil ïn ruft, daar aan het Krabbel-rat met"de Krukken, om de Slee mede uyt en in te winden; ook wor-den vertoont de Raam-ftylen en de Koning-ftyl in 't midden,daar de Heugel door gaat, met Stippels; men ziet tuflehen deRaam-ftylen en de Slee-ftukken No. 1 tot 8 incluys hoe veelduym yder wyt is: voor aan de Punt is de Borft-naalt met deRanken en de Hang - Luyffels de Planken in den anderen ge-ploegt aangewezen, aan de ftaart twee Trappen, en twee ditoaan de Slee-ftelling om op te klimmen vertoont. Ook legt hier

' de Hengel op zy, met twee Schyfloopjes, een van zeeven ftaa-•ven en de ander van sgt ftaaven. De Deeling is groot twee

duym, een duym voor de Staf, en een duym voor de, Tantvan,de Heugel. Ook is bier de Staart-Balk op zy vertoont,met zyn Pollen en Wint-koppel daar door, en een Pol opzyn plat hoe hy gewerkt word. Ook ziet men daar onder deKoning en de Pen met ftippels daar in, en de Kraag daar ommet yzere ftroppen.' ook ziet men hoe de Koning op, de Kruys-Balk gewerkt word : ook word aangewezen hoe den Over-ring met een Voorloef in den Staart Balk leyt, en hoe dezel-ve met de Yzers vaft gehouden word, want als men de Vloerop de Kruys-Balk heeft gelegt, legt men de Rol-ring met deRollen daar boven op, en dan legt men onder yder Rol een tweeduyms end Plank, gelyk aangetoont is dat de Rollen twee duymvan de Vloer af zyn. Als de Moolen nu klaar is, dan neemtmen de twee duyms ftukken uyt de Rollen, moetende de Moo-len meeft op de Koning zyn dragt hebben, gelyk vorder in deOpftal kan gezien worden: het Moolenaars Gereedfchap is' hiermede by vertoont.

Bejchryvmg van een Waagefchot-Zaag-Mooi en van terzyde te zien, met zyn Muur in en boven

de Grond.

Voor eerfl ziet men de Muur in zyn Opftal onder de Moo-len, die tot de Stippeling in de grondt komt te ftaan; ook is hiefboven op de Muur de Vloer en de Rollen daar op met de Rol-ring, en daar op den Overring, en daar op is vertoont de Kot-Balïc met de Staart-of Koning-Balk, het welk hier vooren al isverklaart. Men ziet het Zy-Bint in den Opftal, onder wyt 25voet 8 duym, boven wyt 12 voet 9 duym buytens werk. Ook iadit Bint de Balken met Pennen, Gaten en Tanden in de ftylengewerkt, gelyk aangewezen is, en met houte Nagels geflooten;ook ziet men de Kruyflèn en Schooren met Tanden, Swaaluwe-ftaarten en Lippen in de Balken en Stylen gewerkt, gelyk mee-de aangewezen is; ook zyn binnen onder eerft vertoont de Slee-ftelling-ftukken voor 't end, en het voor- enagter-RaammetzynHoofde en Draay-Affe, en de Zaage daar in aangetoont. DezeRaamen zyn met halve Hoofden gewerkt: ook ziet men nog eenderde de Pomp-Raam boven op de Zolder, 't welk dient om deKruk te balanceeren,* men maakt yder Raam even zwaar, omde Zaagery makkelyk te doen gaan, en dat de Moolen ook lig-ter draayt. Men ziet hier nog vertoont de Luyffels in 't zy-Bint,met de Gaaten daar onder; ook vertoont men de boven-Koning-Balk voor 't end, als meede de Vang-Balk, Vang-ftok en Touwdaar aan, en het Saabel-yzer', dat aan de Vang vaft is, gelykaangewezen is; ook ziet men de Kruk met zyn bogten, die deRaamen doet op en needer gaan, en de Kruk-Balken daar on-der, met de Pollen daar in, de Bos om de Kruk met het Schyf-loop daar om; ook ziet men de Borft-Naald boven met een Penen Gat in en onder de Steunder, en onder met eenKeepenBorftop de Staart-of Koning-Balk. Ook word aangewezen aan de Borft-Naald de Swigtftelling; ook vertoont men de Kap op zyde, deDak-lyften op de ftylen, en de Spante daar op, als meede hecboven-Wiel, dat om de As hangt, nog de As met de Scheenen,daar in, en de Stroppen daar om, met een Roe daar door; terzyde word de Vang uytgeleyt vertoont; eyndelyk word alles iaeen goede ordre gevonden, en kan corre&na de Voetmaatge-meeten worden.

N°. 6.

Befchryving van den Opflal der Moolen de Waagefchot-%aager van agteren te sten.

Voor eerft vertoont men de Moolen van onderen doorgefnee-den, en men ziet de dikte van de Muur, die in de rontte zo op-gemetfelt moet worden, ook ziet men de Penant in de midden vande Moolen, en twee dikte Planken dwars over den anderen ge-legt, en daar op gelegt de Kruys-Balken, en hier op de Vloeten de Rolring mee de Rollen en de Orerring, met de Kot-Bal-ken voor 't end, de Koning met de Staart-Balk en de Kot-Plan-ken, daar voorheen Berigt van gedaan is; ook vertoont zig deSlee-ftelling op zy, met de Leuning en de Schoore daar onder,de Wig onder den Koning-ftyl, daar men de Moolen meede op-zet, en de Kraan op de Slee (telling, welke op een yzere Taatsdraayt in een Poe, en boven in een houte Pen; in den Uytleggerdaar wind men het hout mede in de Moolen. Vo ier ziet meneen dubbel Krabbel-rat, het eene wat kleinder als het andere;de Deeling is groot J duym, en als men wil, dat het watgaau-wer zaagt, dan moet men de Krabbel-yzers op het kleyne Ratleggen, zonder dat men de Palftok verfteekt; en deze Paiftokkenhebben haar bewerkzaamheyd aan 't Pomp-Raam,' ook ziet menhet Opwinders-Rat met de Rol voor 't end, en het Touw daarom, om het Hout in de Moolen te winden, en de Pal onder hetRat en een Palftok daar aan om het hout te ftryken, als hethooggenoeg gewonden is: ook ziet men den Uytlegger op zyde, methec Blok daar boven op, daar het Touw door gaat; ook zietmen

de

A L L E R H A N D E M O O L E N S .<?e Konitlg-ftyl en twee Krombeels met de Sleutel onder de Ko-ning-Balk, en daar op vier Stutten onder de boven-Balken totftyften van de Eruk-Balk; als meede de Kruk voor 't end in eenyafte Pol met Slothouten daar in, ook ziet men het Agterbint injmalkanderen, en boven 10 voet 10 duym buytenwerks, wyt on-der buyten-werks 20J voet: de Balken in de jftylen met Pennen,Gaten en Tanden in den anderen gewerkt, en de Kruyflèn metverlooren Lippen en Swaaluwe-ftaarten en Tanden: ook zyn deTrappen daar in vertoont om na boven te klimmen; ook zietmen boven op die fty lende Kap, de Dak-Lyft voor't end, deWolf-Balken daar agter, de Pen-Balk, en daar de Asopleyt,welke men van agteren zien kan met de Scheenen in de Pen;ook ziet men met ftippels aangetoont op wat manier men een Kapkan trekken; het zyn driederley foorten, yder in 't byzonder;ook vertoont zig de Kap op zyn plat met het Wiel en As zonderKop, en de Gaten in de Dak-Lyften, daar de Spante van dekap moeten ftaan, de Wind peulen daar op, en de Gaten vanKeren-Weerftyl daar in; ook is hier by vertoont het Wiel methet Schyfloop. Vorder kan men het naauwfceurig na de Voet-maat nameeten, en men timmert het voorfle Bint net als hetagterfle. De kanting van de Stylen is klaar aangetoont in hetBindt van de Wip-Moolen.

N°. 7.

Èefcbryving van de Grondt van een agtkante Waatet-Moolen ̂ gemaakt te Amfierdam^ ënjlaande

tujjche Loenen en Éleuwer-Sluys.

Voor eerft fiet men de grondt op zyn plat, en de agtPenan-ten; in yder Penant zyn geheyt 13 Juffers, lang 36 voet, ookziet men de Heygrondt van den draag-Balk en de Bak, en deBak daar op vertoont, dat de Hey-Maften daar door fchynen:ook ziet men de Bak op zyde voor 't end en de Muur van denDraag-balk en 't halve Wiel in de Bak; ook ziet men de Hey-grondt van de voor en agter Waater-Loop, en de Vleugels metde buyte Stoel, de Hey-Maften in een goede order vertoont,die langzyn 30" a 34. Voet: ook is hier op de Mafte-grondt ver-toont cje dikte onder van de Muur van de Water-Loop en eenfteene Rol laag, die op de Muur moet koomen daar booven op,dog men kan de Maften daar door zien: ook ziet men in de vooren agter Waater Loop aangetoont de Kefpen: deze Kefpen moe-ten foo lang zyn, dat dezelve onder de Muur moeten komen, zodat de Fondaments Planken daar op kannen leggen, de Fonda-ments-Planken en de Vloer-Planken van 4 Duyms hout, en on-der de Muur moet men een Schroet van 11 a 4 duym met hou-te nagels daar op vaft maaken om het verfchuyven van de Muur,en dan de Muur daar opgemetfelt, en onder de Penanten vande Moolén legt men 2. duyras Planken, twee dik, dwars overden anderen, en dan de Planken en Kefpen op yder Paal met eenhoute nagel geflooten of vaft. gemaakt: ook ziet men in degrondtde feeven onder-Tafelmenten geflippelc en aangetoont de Deu-ren met agt Stylen daar op van de Moolen; vorder ziet men dehalve boove-Tafelmenten met de Blokkeels in den anderen ge-werkt met Pennen, Gaten en Tanden, daar op de halve Kuyp,welke vorder verklaert fal worden: ook ziet men het Scheer-Bint, dat midden in die Moolen komt te ftaan in den Draag-Balkgewerkt met Pennen en Gaten, en de Water As op den Draagbalkmet de Steen daer onder metflop-Blokken wel voorzien; in hetBint is gewerkt het Spil-Kalfmet dubbelde Pennen, daar op deWervel daar een endt van de Spil op ftaat, met hetonder-Schyf-loop daar om; men ziet de Waater-As met de Scheenen in deSchrooi-Blokken, daar naaft het Schep-Rat en zyn bewerking,de Kruys-Armen welke men met dubbelde Pennen en Ga-ten in den anderen moet werken, de kalven en de Schoepen ookmet dubbelde Pennen en Gaten, en de Kalven en de Gordingehalf en halfin de Schoepen gekeept Het is groot over Diame-ter 18. Voet: vorders ziet men het onder en booven Wiel, deSchyfloopen daar by, met de Kam-Gaten en Staave Gaten daarin. De Kap op zyn plat; voor eerfl: ziet men de Overringonderde Voeghouten, welke met Pennen en Gaten in den anderen ge-werkt moeten worden; men moet met fes of feevan tokken rondzyn; daar onder komt de Vloer fwaar 4 a 14 duym, daar déRollen op draayen, die op de booven- Tafelmenten met houtetreknagels vafl worden geflooten, en met 8 ftukken rond op demidden van de Tafelmenten tegen den anderen geftuykt, envlak op de boven-Tafelmenten needer gevoegt; deïtoI-Ring,fwaër 31- a ia duym, moet ook van 6 a 7 ftukken rond zyn,en teegen den anderen aangeftuykt, op yder.vergaaring mettwee drie quarts bouten geilooten, en die van binnen met eenyzere Plaat geflooten is, en dan nog een endt drie quarts Plankop yder vergaaderinggefpykert, daar in 38 Rollen, dik 8 enlang 7 duym: ook ziet men om den Overring de Kuyp, welkeook moet ö a 7 ftukken rond zyn, en met haak-Tanden aan denanderen geflooten, de Laffen lang 14. duym, en onder teegende Vloer aangevoegt met 16 duyms bouten geflooten door deVloer, en booven om de Kuyp een yzere Spylbant van vier ftukrken rondt: vorders ziet men de Voeghouten op den Overring:

men laatze i | duym diep finken met Voorloeven daar in, danwerkt men de Roofter-houtcn daar in, dat zy f duym in de O-verring finken met Voorloeven, Pen en Gat in de Voeghouten;dan werkt men de Spanring op de Roofter-houten met Swaaluwe-ftaarten, diep | duym, en een Tandt in 't Vocghout; men leycook het Wind-Peuiuvv en de korte Sprayt met bedekte Swaal-uwe-ftaarten op de Voeghouten, en de lange Spruyt met Voor-loeven op de Voeghouten gefonken, de Penbalk met en kort pen-netje in een Lip op de Voeghouten, den Yferbalk met pen engat daar in, vorders de Kapfpante daar by. De Moolen is on-der wyt over zyn Tafelmenten 27\. Voet, en booven binnen deKuyp JE8 Voet, de Waaterloop en Bak moet met goede Sementgemetfelt worden.

N°. 8.

Bcfchryving van deze agtkant Waater-Moolen in ü)'ti Op-Jlal met eenjieene Waaterloop,

Voor eerfl ziet men de fteene Waaterloop op fyde vertoontdoorgefneden, en de Fopdament-planken, Kefpen en Paaien daaronder, gelyk in de vorige grondt aangetoont is: ook ziet mende Leggers tuffchen de Rollaag vertoont, welke booven op deWaaterloop koomen te leggen, en de planken daar op; ookziecmen de Penant, daar de onder-Tafelmenten op komen te leg-gen , daar de Stylen van de Moolen op ftaan; onder het Schep-radt ziet men de reyfing met een Rpllaag opgemetfelt, gélykook in de grondt aangetoont is; ook ziet men het Scheprat, metde Waater-As voor 't endt, en de fteen onderde Waater-As»en agter het Scheprat ziet men het Onderwiel van agteren, ookziet men het Scheerbint, daar de Spil op draayt, de Vangbalk,Trappen om na boven te klimmen, alles in een goede order;ook ziet men de Reegels met Pen en Gat in de Stylen en aan 'tander endt met een Lip en Swaaluwe-flaart in de Styl, en deKruyffen aan de enden op een Tant, en op de Reegels half enhalfin den anderen gekeept een duyms treknagel daar door, ge-lyk aangetoont is»

Ook ziet men de JCap op fyde in zyn Opflal met de As enScheenen daar in, e*n de Stroppen daar om, met de Roe doorde As, en het boovenwiel om de As, met de Kammen daar iii;ook ziet men de ftaart met de Schooren daar aan vertoont met{tippels hoe men de langte van de lange Schoor kan Urygen. Vooreerft neemt de halve langte van de lange Spruyt, en laat die haak-waarts na de lange Schoor nedervallen, en dan onder op deSchoor die langte dan gemeeten, 't welk is de langte van deSchoor. Vorder is hier by aangetoont het booren van' een Roe,'t welk op deze wyze gefchiet,- men neemt een plankje van i |Voet lang, 1 voet breet, dat men aan de eene kant regtfehaafi:,men neemt dan een Winkel-haak en fchrapt dan een fchreeFinden Haak op dat plankje; men neemt dan de Pafler, oopenthem 1 voet, zet de Pafïèr met de Punt onder aan de Haak-fchreef, en trekt zo ver als de Nommers ftaan, en men plaaütdit plankje of malletje als de Roe op zy legt; daar de Roe indenAs komt moet men zuyver in 't midden na de agterkant in denHaak maaken; dan /laat men een Lyn-flag op het korte Hek,booven r duym van de voorkant aan't boven-Hek, en onderi | duym van de voorkant, dan nommert men de Rooy-gatengelyk op de Mal en de Roe gedaan is, dan hout men een Reyonder aan de punt van de Haakfchreef, en booven na de Noni*'mers daar zy na van Scheelte moeten gebooit worden, en als<leRooy-gaten geboort zyn, dan fteekt men in yder gat een houteNagel, en doet daar een Slag-lyn aan, 1 voet hoog, booven'de Roe in de haak. na de Roe, en boort dan alle andere na deLyn ,• deze Mal is na de wezentlyke Amfterdamfè voetmaat vanix duym, waar uyt men alle andere korte of lange Roeden kanvinden om te booren. -

Befchryvïng van de Grondt en (*aande<werk van eenkante Waater-Moolen • flaande tnjfchen

JJJendeift en Üytgeejl. ,

Voor eerfl ziet men de Heygrondt van de Moolen, dë agtPenanten geheyt met 18 a 20 voets Juffers of Maften, efldaarop geleyt de Fondaments-Plank'en van twee duym dik en tweedik dwars over den anderen, ̂ en die op yder Paal met een houtenagel vaft gemaakt; ook ziet men de Heygrondt van de binnenStoel in 't midden, daar de- Spil van de Moolen op ftaat, zyndémet dezelve langte van Juffers geheyt, en daar kefpen Van 4 a6. duym opgeleyt, en daar op uw Fondaments-Planken van 3duym, en dan de Muur daar op gemetfelc onder de Stoel: deBak ziet men van booven op zyn Plat, hier neevens de Water-loop van de Moolen, de Sandplanken die op zyn paaien moetenleggen, en de Kefpen daar op, daar de Stylen van de Water-:loop met een gat en pen moeten ingewerkt worden (gélyk in denOpftal getoont is;) dan de Vloer van de Waterloop daar op, endoor de Sandplanien van de Waterloop en den Dorpel van 't

A.a • ' • , : -Slög.

N A A U W K E U R I G O N T W E R P V A

Slag-Bintzyn de HyJPaalengetoont; o ften op de Penanten met Stippels aangewezen, het Ondewven-Wiel met de Schyfloop-Plaaten hierby; voor eerfblCTtmende Krays-Armen toe Waterpas van hetBovenwiel, en het gat,daar de As in komen moet, leyt men in den haak en van icneel-te en dan werkt men de Kriiys-Armen met ï anden in den an-deren, en men keept de Kruys-Armen die boven leggen eenduym meer als die onder leggen, dan maakt men een koning in't midden van het gat van de Krüys- Armen, en men-doet deCentrum-ftok aan den Koning, en dan leyt men de twee Ploo-ven daar op, de twee bovenite Kruys-Armen even fchoon uytde Kruys Armen in den haak, en zo ver uytgeleyf als men hetWiel groot wil hebben, en uw Plooyen dan gekant onder deKey,en van Scheelten met een Zink-ftok even hoog uyt de Kruys-Armen geleyt, dan uw Plooyen drie en een half duym diep ge-zonken , half in de Kruys-Armen en halfin de Plooyen, met eenVoorloef en een Tant, de Plooyen daar op gewerkt, dan de an-dere Plooyen daar op, gelyk de andeïe,deze Plooyen werktmenmet Lippen over den anderen een en een halfduymverloorenenboven gelyk, dan legt men de Deeling op de Plooyen zo veelDeelen als gy hebben moet, de midden van uw Kam-gat moetuw Deeling beginnen en eindigen, en dan leyt men de Vellin-gen daar op in vy f of zes rondt tegen malkanderen geltuykt,menmoet ze vergaaren op de midden van uw Kam-gat, en dan deDeeling op uw Velling geleyt, als het regt en Waterpas gefchaaftjs, de midden van uw Kam-gat moet op de midden van uw Ko-ning of Centrum aanlchieten, en dan uw grootte van uw Kam-gat agter en voor uytgeftooken. Vorders ziet men in malkandergewerkt het Schep-rat; het is groot over Diameter 15J voet,hier by is uytgelegt een fchoep met een kalf, en hoe men'c moetbewerken, als meede de Waater-As met zyn Scheenen daar ingeleyt, ook ziet men het Kruys of de Moolen-roeden met de kopvan cie As van voren, de Hekken en Zoomen daar in vertoont5ook is hier aangetoont het booren van deze Roeden, 't welk metNommers aangewezen is op de Mal en op de Roede j de vorde-re beïchryving op de Plaat.

N°. 10.

Befchrjvhg over den Opjlalvan de agtkante Waaier'Moolen, dejjelfsWaaterloop, Kap, Tafelmenten s

enz. op zyn plat i Jiaande tuffèhen Affendelft enUytgeeft.

Eerflelyk ziet men de zeven Onder-Tafelmenten indengrondileggen; dezelve worden half en half over den anderen gekeept,boven gelyk, en met een Haak-Tant van een duym diep indenanderen gewerkt; ook zyn op deze Tafelmenten aangetoont deftylen in zyn Agtkant, en de Gaten daar in, daar de ftylen meteen Pen van drie 'duym lang in komen te ftaan, én de Deuren;ook ziet men de Boven-Tafelmenten het zelfde getoont; de Pen-nen van de ftylen móeten boven lang zyn 3 en een half duym,ieder flyl met een Kram-bout geflooten, boven door de Tafel-inenten; ook ziet mep de Water-loop in de grondt, waar van inde voorige Plaat berigt is gegevei}. Men ziet hier vorders deBuyten-en Binnen-ftoel en Onder-Dorpels, de Binnen ftoel is inmalkander gewerkt met Pennen, Gaten en Tanden,; de Steenen Water-As daar op tuffchen in, meteen Wervel op de Stoeldaar een end van de Spil op ftaatj de Kap legt hier op zyn Platzo als hy gewerkt moer, worden is alvoorens aangetoont; heSlag-Bint hier in malkander gewerkt met Pennen en Gaten, deVleugels beplankt, en onder den Dorpel ootmet Planken voorhet lekken van 't water; men ziet hier de Bakvan zyn end en opzy, het Onder-Wiel daar in, alsmede de WaateMoop voor enagter, de Penanten daar de Moolen ftylen op ftaan moeten, hetSchep-rat dat het Water tegen de Ryzing op moet brengen, deBuyten-ftoel, daar de Water-As op vertoont word met de Steendaar onder; ook heeft men het Onder-Wiel in den Opftal nietvertoont, om dat men het Schyfloop met de Binnen-ftoel danniet konde zien, gelyk men in de vorige Moolen gedaan heeftde Spil op de Binnen-ftoel met het Onder-fchyfloop daarom, dit.het Onder-Wiel met hetSchep-rat doet gaan, de Onder-Tafelmenten op de Penanten; onder de Tafelmenten ziet men Stop.f!:ukken leggen; vorders ziet men de Moolen in zyn Opftal, dvatte Binten en de toffe Binten komen daar boven over gekeeptde on jerfte Balken moet men faamen keepen vier en een halfduym diep ,• dat is yder Balk aj dnym diep; vervolgens ziet mende KruyfTen, Regels, Trappen, de Vang-Balk,deboven-Tafelmenten op de ftylen, daarop deVloerjdaardeKuypmetveertien duymibouten moet vaft geflooten worden;de Vloer iszwaar4a i2duymdeRolring 3 a 11 duym, de Rollen zyn dik zeven duym en lanszes en een half dnym, daar op komt den Overring 7 a 11 duym,daar op de Voeghouten, welke in den Overring leggen gezonken, met Voorloeven van een en een half duym diep, dan werktmen de Roofterhouten met Pen en Gat in 't Voeghout, en zolaag dat ze met j duyms Voorloeven in den Overring zakken;dan werkt men de Spanring op de Roofterhoinen met Swaaluwe-

ftaarten | duym diep; men 'ziet ook het Wint-Pentaw op jéVoeghouten, de lange Spruyt, de korte Spruyt, of agter-Balk,de pfn-Balk de y z e M , §» Kap op. zy, de boven As en zynfcheenen in de hals en Pen, vorders ziet men de Roe ndenAsmet zyn yzere Stroppen oni de zelve, het boven-Wiel met denStaart, Schooren, het Wind-As door de Staart, Vangftok enTouw' ook is hier a,angetoont met Stippels, om de langte vanuw lange Schoor te krygen, waar van alvoorens gezegt is j vor-ders is alles na de voetmaat getèekent en kanftiptelyk nagemee*ten 'worden.

N°. I I .

Befchryvlng van de Wip-Waater-Moolen, van de on*der-ïafelmenten en het toeleggen van "t Toorn'

Bint > met de Waaterloop.

Voor eerft ziet men hier de vier onder-Tafelmenten, getoontin de gron'd op zyn plat» deze moet men half en half over denanderen keepen, en met bedekte.en pverhoekfe Swaalmve ftaar-tenvan I Ï duym diep, gelyk met Stippels aangeweezen is, ookziet men de Gaaten van de vier ftylen op de hoeken, en de 8Gaaten van de Mander-ftylen daarin getoont op zyn order, endaar binnen in den Draag-balk, daar op de Steen daar de Waa-ter-As op draayen moet, hier neffens de Gaaten van de Scheer-ftylen daar in, ook ziet men neffens den Draag-balk de Bak meezyn ftylen en klampen van boven te zien, daar het Onder Wielzyn bewerking door heeft.

Hier neffens ziet men een Bint van den Toom in malkanderengewerkt, met zyn Balken en Krombeels Honts-Ooren Mandel-ftylen 20 als het gewerkt moet werden, en als men eên Bintmoet toeleggen, dan fleekt onder en boven aan de buytenkannvan de Stylen een Vooifteek 2 duym van de kant, en daar eenVooiflag geflaagen die regt is, en met een lange Rey opge-fchrapt, en bepaalt dan de langte van uw Stylen op den Vooi-flag en fteekt daar onder en boven een fteek, dat gedaan heb-bende bepaalt de wytte onder en boven, en legt uw Stylenonder en boven op de wytte van 't Bint, en neemt dan een lan-ge Lat en legt die Stylen net in zyn overhoeks na die fteeken dieop de Vooiilaagen ftaan, die de langte van de Stylen zyn, envan Scheelte gelyt, ook trekt onder en boven aan de voetingvan de Stylen op de langte van de Stylen een Lyn over omde voeting te krygen, en als men de voering dan heeft, danfchryft onder aan de voeting van de Styl een Haak-fchreef na deVooifchrap of na de buytenkant van de Styl, als hy regt is, diebinnen met de voeting van de Styl te niet komt, gelyk op deStylen is getoont, en dat gemeeten op de Haak-fchreef en opde fchuynte na de voeting, en al wat de Voetingfchreef langeris als de Haak-fchreef, dat is uw kanting van de Styl, zoveelmoet uw Styl buyten opkanten en binnewaarts in, dat gedaanhebbende, dan leyt men de Balken daarop, én menbedraagCze daar in.

Ook ziet men de voor en agter Waater loop in de grond met!den Dorpel, Vleugel van *t Slag bint, en de Waaterdeur; metiziet de 'onder Slooven of Zantllrooken met de Kefpen daar in,met Pennen en Gaaten gewerkt en met houte Nagels geflooten,ook zyn in dezen Zamftrooken aangewezen de Gaaten van deStylen van de Waater-loop, ook ziet ipen aangetoont de Zant-ftrooken die na de Moolen 'komt dat die 4 duym onder het Ta»felment komt te leggen', gelyk in den Opftal aangewezen wort.Ook ziet men de planken met Stippels aangewezen, en menmoet dé Waaterloop van binnen met 2 duyms eyke planken be-planken, en moeten met een Sponning in de Styl van 't S|ag-bint fchieten, en buyten moet men ze beplanken rnet ijf duymsgreene planken, hier neffens ziet men de voor en agter Waater-loop op zy met zyn Paaien geflooten, aan de onder en bovenSlooven met Pennen en Gaaten; ook zyn vertoont in de onder-fte Zantftrooken de Gaaten van de Kefpen die in de grond opzyn plat leggen, men ziet de leggers en de planken op de Waa-ter-loop voor en agter, ook ziet men het Scheprat in de Waa-ter-loop en de Reizing daar onder daar het Waater tegen opmoet als het Schep-radt omdraayt, men ziet debewerkfaamheidcvan t Schep-radt. Hier lydt by uytgeleydt een Kruys-Arm, eengording, ft halve Kalyers en een Schoep, zo dat men de bewer-king zeer naauwkeurig aantoont, men ziet ook het Slag-bindt inmalkanderen met een Vleugel, vorders kan alles ftiptelyk na devoetmaat ;gemeeten worden.

' • N ° . 1 4 . •

Befchtyvïng van den Opfial van de Wip-Waater-Moolen, zig doorgejneeden vertoonende.

Voor eerft sBet men de Muur met deffelfs dikte onder en bo-ven onder de Moolen, daar de onder-Tafelmenten op leeeen,als mede de Muur daar de Draag-Ballc oplyt,inwelkedeScheer-«yl met Pen en Gaaten ingewerkt zyn, in de Scheer-ftyl is ge-

werkt

t' V

A L L E R H A N D E M O O L E N S.werkt het Spil*Ka!f daar de Spil op ruft, op den Draag-Balk deWaater-As met de Steenen daar onder, en hec Onder-Wiel daarom met het Scheprat, daar neffens de Vleugel van 't Slag-Bint;de planken moet men in malkanderen ploegen voor het doorlek-ken van 'c Waater, en voor den dorpel van 't Slag-Bint moet menhet ook met zulke planken beheyen,»gelyk in eenvandeagt-kante Waater-Moolens gedaan is; hier neffens ziet men de Bakmet het onder-Wiel daar in, ook ziet men de Spil op de Wer-

, vel op het Spil-Kalf, en het Scbyfioop daar onder om de Spil5n de Kooker en het boven Schyfloop daar om, die in 't boven-Wiel werkt dat om de boven-As is; men liet de As met deScheenen daar in, de Steenen daar onder, de yzere Stroppendaar om, en een Roe daar in, verdérs den Toorn, de Balkenmet de Krorabeels Mandelfleylen Honts-Ooren, de Balken diemen voor 't ent ziet met de, Krombeels, de Kooker-Balken daarop, daar de Kooker-Stukken met Pennen van 3 duym lang inftaan, op de boven-Balken ziet men de loofe Kooker-Balk, wel-ke dienen tot flyfte van de Kooker, ook ziet men de boven-Tafelmenten met Pennen en Gaaten op de Stylen en de onder-Seetel 2 duym daar in gezonken, het boven-Huys daarop, datom de Kooker ront draayen moet, de Voeghouten, de voor ag-ter en Middel-Soomers, en de Zolder daar op tegen de Waater-Lyfl met een Sponning in de voor- en agter-Soomer, men zietde boven-Seetel om de Kooker met de Kloflen daar onder, enmet bouten geflooten, door de Kooker-Stikken daar de Steen-Burrie met het gantfcne boven-Huys op draayen moet, daar opde Steen-Lyfte met de Swaaluwe*ftaarten op de Steen-Burrie ge-zonken gelyk aangewezen is, verder ziet men de Borft-Naak inde Balken gekeept, en met 1 duyms bouten geflooten, en bo-ven met een Pen en Gat in een Blok-Keel dat onder de Wint-Peuluw komt, en in deze Borfl-Naait een Sponning van 1 duymdiep daar de Baarc-Planken in komen, ook ziet men daar devoorden agter*Soomers aan de fteylen met Schortbouten vaflgemaakt, en aan ycter deur-ftyl van 't Trap-bïnt onder en boventen, en een Bout door de ftaait met een Beugel daar om, menz:ec ook de Dak-Lyft daar 't Wint-Peulnvv op leyt, en den Pen-Balk en Agter-Balk ingewerkt wort, de Yzer-Balk daar de kroonvzn de Spil in draayt, men ziet ook voor aan 't Wint-Peuluwen den Agter-Balk 2 yzere Zwaans-halzen met Krammen aan deDak-Lyit vafl: gemaakt, de Kap op zyde met het Vorfl-naaltdaar op, en de Geevel daar met Pen en Gat geflooten, verdersziet men de Vang op 't Wiel en het Sabel^yzer, in de Vang-Balk de Vang-llok, Vang-Tou, de Trap met de Leuning daaraan, en de Hang-boomen om de Trap om hoog te houden, on-der aan de Sleep-Trap vafl; met Rram-bouten gefloten, vordersis. hier alles naauwkeurig aangeweezen.

Befchrjving over de Bewerking van V Boven-Huys.

In het toeleggen van de Voegburri moet men 't Huys van dejVIoolen balanferen, om dat het regt op zyn Zeetels zal hangen;als het boven-Huys lang is op de Voeghouten IOÏ voet, danmoet men de Middelt §\ duyrn na vooren (teeken, dat is, opde voet 5 duvm, het toeleggen van de Voeg-Burrie; voor eerïtlyt men de Voeghouten Waater-Pas, en Van Scheelte en opzyn wyite, en men flaat daar Vooy-flaagen op de buytenkanteneven fchoon uyt de kant, en mén bepaalt dan de Middelt van't Gat daar de Kooker in draayen moet, en fteekc dan eevenfehoon uyt uw Middelt fteeken op dé Vooyflaagen, en dan nadie fteeken overhoeks geleyt met een Lat, en dan leyt mende Kalven daar op, en men bedraagtfe in de Voeghoutenniet dubbelde Pennen, Gaaten en een Tant, dat gedaan heb-bende dan leyt men de voor- en agter-Soomer daar op, ert vanScheelte; dan flaat men daar Vooyflagen op, eeven ichoon uytde buytekant dieop de Middelt van de Stylen Van 't boven-Huysovereenkomen, dan zet men de Middelt in de langte op de vooren agter-Soomers, en dan leyt men de middelt van de Soomersen de middelt van de Voeg-Bume over een, dan (leekt menSteeken uyt de middelt van de Soomers eeven fchoon, en roea,leyt ze in zyn overhoeks, dan laat men ze n| duyrrt diep tinkenop de Voeghouten met Swaaluwe-ftaarten, gelyk de Stippelsaanwyzen, en dan leyt men de middel-Soomers daar op, enmen zinkt ze met Voorloeven op de Voeghouten, dan leyt mende Waater-Lyfte daar op en laat ze i duym diep met Swaalu-•we-ftaarten daar in zakken, en met een Pen in de Styl, ookziet men op de hoeken van de voor- en agter-Soomer de Gaatendaar de Hoék-ftylen van't boven-Huys in moet ftaan, en deGaaten voor de Schort-bouten daar in getoont, gelyk men aanhet Agter-Bint van 't boven Huys zien kan, de Steen-Burriemoet men op de zelve manier toeleggen, men ziet de Steen-Burrie met de Steen-Lyften daar op met Swaaluwe flaarten daarin gezonken van aj• duym diep met de Kooker daar in. De toe-leg van 'c Zy-bint van 't boven-Huys, voor eerfl flaat men demiddelt op de Stylen, en men maakt de Pennen aan de Stylen,en men leyt de ftylen in zyn overhoeks, dan bepaalt men dehoogte van de Steen-Lyft om de onder en boven-Seetels op zynfchorting te verdeelen voor het makkelyk kruyen van 't boven-

I. 'Deel.

Huys, zo neemt een Lat en die leyt men op het 2y-Bint op daStyl, en men fnyd een maat onder van de voering van de Styltot de bovenkant van de Steen-Lyft, dan trekt men twee Lynooverhoeks over de Steen-Lyfte daar die Lynen malkanderen be-fnyden, daar fnyd men een maat van de Lynen tot de onder-kant van de Steen-Burrie, ook trekt men de Lynen over deSoomers die op de Voeg-Burrie gewerkt zyn, en daar die mal-kanderen befnyden, fnyt men een maat van de Lyn tot de un-derkant van de Voeg Burrie, dan fteekt men daar nog 2 duymby, voor de Schorting en de maat van de Steen-Burrie, fnydvan dezen Lat af, en de maat van de Vocg-Burrie doet mendaar by met die » duym, dan zal het huys zeer fraay op zynzeetels hangen, ook ziet men de onder en boven Zectcls op deKooker gewerkt met Swaaluwe-(laarten van 2 duym diep, enyder fhik met 2 Bouten geflooten, en de Volling-ftikkcn metSpykerbouten vafl gemaakt gelyk het aangewezen is, ook leytonder de Kooker de boven-Zeetels met de Kooker daar tuflchènin, en hoe'de Kooker aan de Zeetels wort vallgemaakt is zeernaauwkeurig aangeweezen, ook ziet men de onder-Zeetels opde boven Tafelmencen leggen, en yder een ftak uytgeleyt, enhoe de bewerking is, deze onder en "boven Zeetel moet men aande bovenkanten op de hoeken afronden 2 duym diep voor hecmakkelyk kruyen gelyk getoont is, ook ziet men het Trnp-Bmcmet de Staart en Voeghouten daar onder, en hoe die met Schort-Bouten vaftgemaakt worden, en boven de Klonen op de Stylendie met een klyn Pennetje in de Dak-Lyflen komen, en hecWaay Spant op de Dak-Lyften, en men toont aan met Stippelsop wat manier men de Kap trekken kan, ook ziet men hecStorm-Bint met de Bürft-Naait daar op, welk hier 3;. duym diepwort ingezonken, en liet Keepen half in de Bord Naait en halfin de Balken met 3 Bouten geilooten, ook ziet men de Schort-bouten aan de Stylen en door de Voeghouten, men ziet daaronder de Baart daar aangetoont en de Kloflln op de Iïorfl>Nua!ten de Stylen, deze Kloïlèn van de Kooker en de Stylen en doBord-Naait moet men alle mee bedekte Trdcfchuyf-Tanden daarop werken onder tl duym diep, en boven te niet, ook ziet menhier een Kap-Spant op de Dak-Lyften getoonc, en de Vangdaar in uytgtieyt met zyn yzerwerk daar by, ook is iiier aange-wezen dat tot nut van het Moolen-maaken dient, en kan iïipte-lyk na de Voetmaat gemeeten worden.

Het Boven-Wiel heeft ös Kammen, de Deeling is groot6 duym, het Schyfloop heeft 27 Staaven, de Deding hetzelve, het onder-Wiel heeft 73 Kammen, de Deejing is groot7$duym, het onder-Schyfloop heeft 25 Staaven en de Deding

het zelve.

N". 13.

Befchryving van de Alotjder-AJooIen, van de Bak. en. Ketting, en het Bint daar wen de Bak hooger

of laager meê kan laatm zakken, worden-.. ;•,... üegebruykt te Jvijlenlam.

Voor eerfl ziet men de Bak doorgefneeden met een Schep on-der en boven daar in, Zo als ze in de Bak moeten werken metde Ketting-balkjes op de Leyers, ook ziet men de Steylen vande Bak onder met een yzere Beugel om den onderlegger vafl: ge-maakt, en dan de boodetn van de Bak daarop, en dan uw on-der Leyers op de boodem en dan uw Leyers r \ duym diep inde Stylen gewerkt reet Voorloeven , <?n boven die. Leyer iseen drie duymfe plank ingewerkt, binnen met de Stylen gelyken half en half gekeept met Voorloeven gezonken in de Styl,ook is de boven Leyer en plank ook 20 gewerkt, ook zietmen een Legger in de boven Leyer gewerkt, daar de mid-del Leyer ook met Voorloeven ingezonken leyt, ook zienmen den Bak hier op zy leggen met zyn Stylen, Plankenen Leyers en de binhen Leggers geftippelt, en aan yderStyl een yzere beugel om de onderlegger gelyk voorheen ge-toont is , ook ziet men aan de agter Stylen van de Bak eenyzere Haak roet een ent Ketting, welke dient om aan deloofe Bloks vafl: te maaken , om de Bak hooger of Jaager telaaten zakken in de Modder, ook ziet men de Bak van agte-ren af geront en met yzer beflaagen, ook ziet men vooraan deBak hét Slag-bint met de As en Steen, daar tuflen ook ziet menvooraan de Stylen by 't Slag-bint een Bak hangen in een yzereBeugel die boven aan een Overlegger hangt een Tou en Blok omdie hooger en laager te kunnen laaten zakken, alsdeModder-fchouweïi daar onder koomen te vaaren. •

Ziet ook hier neffens de Ketting uytgeleyt, met zyn Schep-pen daar aangefloóten, ea.de byde zeskante daarin vertoont,en door het ageerde zeskant is een yzere Spil door en aan wee-renden een ronde Nok aan, die loopt agter in de Bak in eenmetaalén Bos, ook ziet men het vöorfte zeskaflt om de As» dactufleu het Slag.bint in lyt, hier by het yzerwerk vertoont van deKetting na een grooter voetmaat ? en van vooren en op zy tezien met de Scheppen daar jn geflippdt en een Ketting-Êalkie,

B hier

I A A U W K E U R I G O N T W E R P V A N

hier neffens hoe de ewrigte in malkanderen draayen, het Bintmet Tou en Bloks e de As boven op de hoofde van t Bint omde Bak daar de Ketngin hangt om die hooger en laager medete kunnen laaten zaken, ook moet men de zeskanten met yze-re banden beilaan, e Krambouten fluyten.

Beféryvlng va een Modder- Moolen} géruykt teAmjlerdain.

Voor eerft ziet ren in de grond de boven Leggers van deMoolen, tn hier orier Ieyt het gaande Werk, welke Leggersvertoont als doorgeieeden om dat men de Sehyfloopen Raade-ren beeter zouden onnen zien op zyn order ,• ook ziet mep hetkaabekouw opgefeboten, de Ketting met zyn Scheppen in degrond leggen, en t>or om de As: die tuffen het Slag bint Ieyt,en de Bakken daarle Modder door gaè, en valt in fchouwen;ook zfec men voort 't Slag-bint aan de bak van de ketting tweeyzere haaken, en aar aan een tou em de Asjes, welke dientom de Bak agter inle Modder te houden als de Moolen gaat enhet Kabcl-tou de Boolen agter uyt haalt dan zoude de Bak metde Ketting voor utfchuyven, door de kragt van de Modder,ook toont men derumgang der Paarden boven op Üe Leggers.

Btfchryving wn deze Modder-Moofen, den Opftaïdoorgejheedm.

Voor eerft: ziet nen de onder Leggers van de Moolen tuffende onder en bovc Boodum in leggen, en daar op ziet men deSpillen met yzere iatfen die in poccen draayen, daar de Schyf-loopan en ïlaadera aan vaft gewigt zyn, ook ziet men de Asof lange Spil aan leerenden een yzere Pen, welke draak in eenmetaalen Bos, en i 't midden draait hy op een Steen, ook zietmen de Ketting me zyn Scheppen om de zeskante, en daar on-der de Boodum va de Bak daar de Modder in opgehaalt wort,en boven onder d< Ketting ziet men de booven Leggers van deBak, en daar op e middel Leyer daar de Scheppen op ruften,ook ziet men hetünt daar de As met het Rat op rullen, ookziet men hier de B>ks tegen dezen Styl aan met de touwen daarin die boven om en As koomen, welke dient om den Bak roetde Ketting hoogerïn laager te kunnen laaten zakken gelyk voor-heen getoont is, ok ziet men hoe de Paarden daar om de Spilgaao, die ds Schfloopen en Raaderen doen gaan met de Ket-ting, men ziet oa de Paarden in de Stallen, verder is alles nade Voetmaat.

N°. if.

Befihryving.'an een Verf, ofSnu^fTolah-Maolennet zyn Grond en Opjlah

Voor eerfl: zietmen de grond onder de Vloer van de Moolenen Lootfen met yn Pylaren doorflaagen en Regels, men toontaan in de grond ah de Moolen met llippels waar gy ü Leggersvan de Kant-ftee moet leggen, men toont in de grond van deLoots het Rootte-werk van de Eeft daar men het Vuur opftookt, hier neffas ziet men de Kap van de Loots met ftippelsaangeweezen, alsmede de Vloer van de Moolen met de fteeneLeggers van deLoopers en Boven-As. Het Raam daar deLoopers toflcheriloopen met de flrykers daar onder, ook zietmen de Kapper met de Rees en Stampers van boven tezien, hier neffas de Stoel van de Rollen van de Plettery,men ziet de Zevery en de Spil die de Zeevery doet gaan,en met flippels geweezen hoe de Touwen om de Schyvenkomen, men zieden Opftal van 't Vierkant met dePylaarendaar onder, mei ziet de Steene Loopers op zyn kant op deLegger in den Otlal met het Raam daar om, ook ziet men doWentel-As met yn gaande Werk van de Plettery en Spillenmet den Opftal-an de Rollen Stampers van de kappery metde Meden in e Ton en de Spaaken ia de Wentel-As diede Stampers opaten. Het Vierkant van boven met de Spoor-

, Wielen die de ieen doen gaan en de Wentel-As die in denOpftal vertoont i van 't Piet-werk, ook ziet men onder de Wen-tei-As een klynsggent Spilletje welke dient om de Zeevervtedoen gaan. J

Men ziet detiOpftal van de Loots doorgefneeden met denEelt, en met Supels de Schoorfteen aangetoont, ook ziet menboven de Loonde Vloer met den Eeft van boven te zien daarmen het goet oj droogen moet, en daar neffens nog io Kaflenom Tobak in teloen.

Befchryvrng Vn den Opjial van ds Moolen doorgejneeden.

, Voor eerft zit men onder het Vierkant de fteene Pylaaren«e doorüaagen n Regel-werk daarop, ook ziet men de Steenmet de Kaamendaar om, de groote Spoorwielen. om de Spillen

die in het Schyfloop werken dat aan de boven-Spil is, ook zietmer- de Wentel-As voor 't ent met zyn Spaaken van de Kappe-1T, daar voorheen berigt van gedaan is, men ziet de Zeeveryin zyn Opftal met zyn Spillen en Touwen om de Schyven» ookle? men het Agtkant o |het Vierkant getoont met zyn Stylen,Balken en Kruyflln, Vang-Balk, As, Roeden .boven-Wiel omden V, Bonkelaar omde Spil dat in't boven-Wiel werkt ookziet mén de Kap, de Staart, Schooren, Vangftok, en hetWint-Koppel door de Haart; verder is alles genoegfaam aan-geieoen en kan ftiptelyk na de Voetmaat gemeeten worden.In 't boven-Wiel om den As. ' ^ TCmm™. \ de Dee-In 't Bonkelaar boven om de Spil.In 't Schyfloop onder om de Spil tot

de Spoor-wielen.2 Spoor-wielen tot de fteenen yder

heeftIn 't Wieltje onderom de Spil tegen

het Schyfloop,In 't Wieltje om de wentel* As.

2 Wieltjes om de wentel-As tot dePletrollen yder

2 Dito om de bovenenden van deSpillen.

a Dito om de onderenden van deSpillen.

2 Dito aan de Rollen van 't Piet-werk.

In 't wieltje om de wentel-As totde Zeevery.

In 't wieltje om het klyne wentel-Asje.

In 't wieitjs aan 't ander ent.In 't wieltje aan 't Spilletje.

N°. i<S.

.,.„ Kammen. \ de Dee-25 Dollen, f Ung5d.

ï3 Staaven.- \ de Dee-ƒ Iing4'd.

34 Kammen.

14 Dollen. \ de Dee-

45 Kammen.

28 Kammen.

15 Kammen.

14 Kammen.

i"l Kammen

28 Kammen.

11 Kammen,ip'Kammen.13 Kammen.

' deDee-fling 3 |\ duim.

| de Dee*>Hng 3 |

duym.

Befchrfoing van de Gronden, als Vodde-fchunry MookilWerkhuys Pak-Kamer &?<?. hehoorende tot een Wit-

te Papier'Moolen.

Voor eerft vertoont de platte Grond onder de Vloer met zynPylaaren doorflaagen en Regel-werk van boven te zien, menziet neffens de Grond den Opüal van de Pylaaren en het Regel-werk en doorflaagen daar op, aan de andere zyde de Vloer dieop de platte grond komt met al het binnenwerk van 't ent vande Vodde-fchuur tot aan de Vaklengtens van de Droog-fchuurtoe, welk hier een Vak aangetoont is ter langte van 10 voet hetVak, de Moolen in zyn geheel met de Plaating na hetwerk-Huys toe ter lengte faamen 76 voer, ook Ieyt hier neffens deVloer den Opöal van de Vodde-fchuur tot de Droog-fchuurtoe, van de Vloer tot net Dak toe vertoonen zig de Deuren,Venfteren, en Glazen, met de opftandt van de Schoor/teenen,van de Lym-Keetels, verders is alles fchriftelyk in de grond aan-geweezen" en de benaaming daar by.

Befchryving van den Opjial van de Broog-fchuur en Parf-Jen> welke behoor en tot de JVitte Papier-Moolen.

Voor eerft vertoont de platte grond van een Vak Droog-fchuur ter langte van io voet en wyt 26 voet, als mede deDroog-fchuur in zyn Opftal voor 't endt met zyn Bint en Kap-fpant daar op, hier onder in is een Lyn gefchooren van de Mid-del Styl tot de Kambas toe, en 2 Krukken daar by om het Pa-pier op te hangen, als men het op de Kambas-Lyn zal hangengeryk men in de grond kan zien hoe men de Lyn door de Kam-baflè fcheerr, hier nevens ziet men de 3 PariTen de Dorpels in degrond, boven ziet men den Opftal met de Schyven onder om deSpillen daar men de Parffen mede in toe draayt, verders is hieralles duydelyk aangetoont.

N°. 18.

Befchryving van de Wryfbak en Roer-Bak met zyn Rol-Ufh en verder toebehoren tot de Witte.Papier-Moolen.

_ Voor eerft ziet men de Roerbak op zyn plat van boven tezien, en de Bak getermynt gelyk met Stippels aangewezen is,ook Ieyt hier boven op de Roer-rol met de yzere Spil daar dooren aan het end het wieltje dat de Rol doet gaan, hier nevensziet men_de Bak op zy met de Rol daar in, en boven dien zietmen de Bak in 't verfchiet getoont zeer f raay, nog ziet men deKoer-balc voor 't ent met zyn Roer-rol en wieltje aan deSpi], deWryt bak op zyn plat met de yzere Spil en wieltje daar om ookieyt hier neffens de Rol voor 't endt met zyn Scheen en Ring,

deze

A L L E R H A N D E M O O L E N S .deze Rol daar maalt men de Vodde klyn mede in de Bak, menstiet de Bak op zyde in den Opftal en voor 't ent, en de Bak in't verfchiec, verder is al de benaaminge daar by getoont.

N°. lp .

Befchryving van de grond van het eerjle TafehmntmetknOpjial doorgefneeden met het binnen-Werk daar in

van een Witte Papier-Moolen,Voor eerft ziet men de Balken boven van 't Vierkant in de

grond leggen met de Tafdmenten daar op, daar de Stylen van• t Agtkant op komen te ftaan, ook ziet men men met Stippelsaangewezen de Stylen onder en boven van het Agtkanc, menziet op yder hoek boven van 't Vierkant een Schoor ingewerkttot ftyfte van 't Vierkant, men ziet 2 heele maal-bakken meteen halve, in de grond met de Pomp en een groote WaaterBak, men ziet hier nevens het Vierkant in de grond en 2 Roer-bakken rnet zyn toebehooren.

Hier benevens een Bint van 't Vierkant op zyn Pylaaren inzyn Opftal een heele maal-bak, in zyn Opftal daar in en zyntoebehooren, de Pomp en een endt van de lange Spil met hetonder Wiel daar om.

Den Opjial doorgefneeden. '

Voor eerft: ziet men de Pylaaren onderde Moolen, de Bal-ken van 't Vierkant met de Krombeels van vooren, de langeSpil en daar onder aan het onder-wiel daar de. kleyne wieltjesVan de heele en halve maal-bakken van onderen in moeten wer-ken , de Pomp met de Mam daar in die het Water in de bakkenmoet geeven, men ziet boven het onder-wiel agter de Water-bak om de Spil een kleyn wieltje, dat in het wencel As wieltjewerkt tot de Roer-bakken, ook toonc men de Bakken in zynOpftal in de Moolen die in de grond zyn in het midden van deSpiï een wieltje, en een wieltje aan de kruk, welke de Pompdoet gaan, vorder de ftylen van 't agtkant met de balken enkrombeels, welke geflooten zyn met Pennen, Gaaten en Tanden,de balken van 't vafte Bint voor 't endt met de Krom-beels daaronder, en hoe diep zy gekeept moeten werden in 't leegeren,ook ziet men het boven-Wiel om den As met het Bonkelaar omde Spil, de Kap-Spant en Reegels de Steenen agter en voor on-der de As, men ziet een. Roe daar in, de Vang-balk in de Mpo-Ien geftippelc, de ftaart daar aan met zyn Schooren, het Winc-Koppel door de ftaarc en de Zwigtftelling, ook ziec men hier al-les op een goede order.

Begaande Werken van de Witte Papier-Moolen.

In 't Boven-Wiel om den Boven-As.

In 't Bonkelaar om 't bovenendvan de Spil.

Het Wieltje om de Spil cot dePotnpery.

Het Wieltje om de kruk toe dePompery.

In 't Onder-wiel om de Spil.ïn 't halve Baks-wieltje.In 'c heele Baks-wieltje.Het Wieltje om de Spil tot hec

Roerwerk.Hec wieltje om de Wentel-As

daartoe.Het wieltje om 't andere end van

de wentel-As.Het wieltje om, 't bovenend van

'c klyne Spilletje.Het wieltje om 't onderend van

't Spilletje.Hec wieltje aan de Roer-rol.

\ deDee.Cl

3 a Dollen.

28 Kammen,

25 Kammen, j —a ' "•57 Kammen. ^ de Dee-ió Dollen. j»ling si14 Dollen. ) duym.

29 Kammen. \

22 Kammen.

28 Kammen.

19 Kammen.

20 Kammen, j17 Kammen, j

NV 20.

Befchrping van de grond van een dubbelde Oly'Moolenen zyn toebebooren.

1 1

Voor eerfl; ziet men de grond met zyn Pylaaren doorflaagen,en Regelwerk daar de Vloer op komt te leggen, men ziet ookde 5 Stayt-blokken tuffen de Pylaaren daar de Oly-blokken opkomen te leggen, men ziet aan 't end van de grond de Hey-maften die onder de Stuyt-blokken fcotnen, men toont aan metStippels waar de Legger van de Kantfteenen moeten leggen, alsmede 3 Oly-Bakken om Oly in te doen, en de plaats aangetoontdaar de Vuyfters moeten komen, hier nevens de grond van deVloer en al het werk daar op met zyn benaaming daar by ge-fthreven, verders de Wal mee de Kraam daar by om hec goet

af te baden, ookziet men den Opftal van dePylaaren van't Vier-kant en de Schuur met zyn dooriJaage Regelwerk daarop, mensec her op het Vierkant in zyn Opftal daar het agtkant op komtte liaan en het Binnewerk daar in uiffchen de Schuur en hetVierkant, de Oly-Bakken met een Pomp daar in ora de Olydaar mede uyt te pompen, hier nevens de Schuur in zyn Opftelmet zyn Balken, Stylen en Regels, en verders alles in een Koe-de order aangewezen. "

N°, 21. :

Bejchryving over het binnenwerk van een dubbelde Oly-Moolen.

t Voor eerfl; ziec men de Stampers van de Potten en Heyen vant voor en naflag tuffen de onder Rees, daar onder de Blokkendoorgefneeden met de Potten daar de Stampers in vallen, hiernevens de Stampers en Heyen tiytgeleyt met zyn toebehooren,de Kantfteenen op de Legger met het Raam daar om, en eenftuk van t Raam uytgeleyt vanboven te zien, hier nevens leg-gen de Spillen met de Tappen daarin, de Kanc-fteencn leggenin 't verfchiec met hec Raam daar om, en dé Ringen van de:

Kuyp om de fleen &c.

N°. 22. ,

Befchryving van de platte grond en zyn Opjial van eendubbelde Oly-Moolen.

Voor eerft ziet men de Balken van 't Vierkant ïn de grond ende Tafelmenten van 't agtkant, daar op met Stippels aangewe-zen waar de ftylen van 't agtkanc, moeten ftaan, hier op deWentel-As met zyn gaande wejk, de Rees, de Stampers, He-yen en Kloffen van boven te zien, als mede het Spoonviid vande Kantfteenen met Stippels in de grond leggen.

Befchryving van den Opjial zig doorgefneeden vertoonendc.

Voor eerft vertoont men de Blokken onder de Stampers daarde Potten ingewerkt zyn, daar men voorheen al berigc van heeft,ook de Stampers en̂ Heyen van 'c Voor-en Naflagt tuffen de on-'der en boven Rees in, de Wencel-As met zyn Spaaken en gaan-de werk daar om, en twee Schyfloopen om de Spil, ook heeftmen het binnen-werk hier zeer fraai in getoont, verder liet agc-kanc met zyn Balken, Krorubeds en Ktuyffen, welkers bewer-king aan de voorige Moolens getoonc is, men ziet de As metzyn Boven-wiel daar om dat in het Bonkelaar werkt dat om deSpil is, de bnyten Roe in den As met Stroppen daar om, deftaarten fchooren daar aan met het Wint-Aas door de ftaart meteen Tou om, daar men de Moolen roede in de Wind kan win-den.

Het gaande werk tot den dubbelde Oly-Moolen.

In 't Boven-wiel om den As zyn.In 't Bonkelaar boven om de Spil.In 't Schyf-loop van het Spo w-wiel

tot de ftenen.In 't Spoor-wiel van da Stenen zynIn 't Schyf-loop tot het wentelas-

wiel.In 't wiel om de wentelas zyn4 Wieltjes om de as tot 't voorflag

Roerwerk.4 Wieltjes om de RoerftoL4 Wieltjes om de wentelas tot het naflag v,

Roerwerk. 39 Kammen, iWieltje om de Rperftok. ' 13 Kammen,/

De midéëgangers in 't differente maat geftelc.'

59 Kammen,34 Kammen.

13 Staaven. ">86 Kammen,/

26 Staaven. "\öo Kammen.,/

45 Kamtnen.V

de Dee-

deDee-,lïng 5 d.

<JeDee-lingj|d.

de Dee-ling 4 d.

Befchryving van de grond van een dubbelde Vol-Moolen,

Voor eerft ziet men de grond met zyn doorflaage en Regels,tuffen in zyn vertoont de StuytJBlokken daar de Komblokken opkomen te leggen, en hier nevens ziec men dezelve in de grondgetoont, de'Komblokken met de Gaten daar in, de Waskom-men en de Volkommen yder in 't byzonder aangetoont, menziet getoont in de grand de Water Bak met a Pompen, die'twater met een loófe Goot na de Komme leyt, hier nevens degrond den Opftal van de Komblokkea voor Jiet endt tot de onderRees toe, de Pompen en de Water-bak daar by met een löofeGoot die 't Water na de andere Kommen toe leyc, aan de ande-re zyde de Komblokken in zyn Optol van vooten te zien tot deonder Rees toe, tuffen yder Kom en aan yder end van tBloken vzere Klinkbout doorgeklonken voor heticheuren.van 'tBlok.

J B a No. 24,

8 NAAUWKEURIG ONTWERP VAN ALLERHANDE MOOLENS.

N3. 24.. .

Mefchryvlng van de Wentel- As-Zolder en den Opfiat vaneen agihmte dubbelde Vol-Mookn op een Vierkant >

vertoonende zig doorgefneedtn.

Voor eerft ziet men het Vierkant in de grond met de Tafel-.inenten van 'c agtkant daar op, en met Stippels anngetoont waarde ftylen van 't agtkant liaan moeten, hier in is de groote Wen-tel-As met een kleyne, met zyn gaande werk en ipaaken, deftampers en Rees van boven te zien, de Pompen met dePomp-ilokken, die met de fpaken van de Wentel-As moeten gaan;hier nevens den Opftal van 't Vierkant doorgefneeden met eengedeelte van 't Agtkant en het gaande werk, de wentel-As voor't endt met de wielen daar om, en de Komblokken daar ondermet de ftampers, daar booven de twee Pompen in den Opftaldie ia de grond vertoont zyn,

Ben Opftal doorgefneeden.

Men ziet de Pyharen onder de Moolen, en de Stuytblokkenonder de Komblokken getoont, hier neven de ftampers van degroote wentel-As tuflen de onder en boven Rees, dewentel-Asmet een dubbelt wiel dat agter en voor Kammen heeft, en deTouwe woelings daar om met de fpaaken daar in en een dubbelSchyfloop, onder om de fpil daar men de Moolen Krapper ofLoomen mee kan laaten gaan, ook ziet men de Steylen, Balkenen Krombeels met Pennen en Gaten in malkanderen gewerkt,en de Kruyffèn met Tanden in de ftylen, men ziet het bovenwiel om den As dat in 't Bonkelaar werkt dat om de Spil is, de

' flroppen om den As met een Roe daar in, de Vangbalk, deVangftok en Touw, de ftaart en fchooren mee de Wintkoppeldaar door, met Zwigtftellingen daar onder.

't Boven-wiel heeft't Boven Bonkelaar boven om

de Spil't Groot Schyf-loop tot het: Wentel-As wiel.'t Kleyne Sehyfloop tot het

Wentel-As wiel.'t Wentel As-wiel heeft

6ö Kammen. "\ de Dee-

31 Kammen. > duym.

34Staaven. ^ ^e Dee

s6 Staaven. j J99 Kammen, j

2J.

Hejèhryving van een Waaier-Moolen in Holland gebrufkclyk, welke baar Water opmaalt op 4,0 6 met boog.

A. Het groote wiel met zyn Kammen, als mede As en Kap.B. Het bovenfte Tafelment met ?,yn Bloitkeels.G. Den Opftal van het agtkant werk en drie Lang Balken, ge-

merkt 1. 2. 3, en in den doorgefneeden grond als aangewezen wort.

D. Het onderfte Tafelment dat op de Muur leyt, daar het agtkant werk op ftaat.

Ë. Het Schyfloop aan'de Spil $ en dat in den grond leyt.F. Het groote wiel aan den Water-As en in den grond.G. Den, Water-As, Scheen en Steen.H. Het Scheprat vertoont hem op tweederley manieren.I. De Schutdeur voor het Schep-rat.

. K. Het Muurwerk onder den Moolen aan de andere zyden, al;mede de Kom voor het groote Wiel.

De Cyfers als 9. 10. 16, betekenen de treden van de Trappen,

:;•.. ; , ' ' . ' • : N ° . 2 6 . \

Èefchryving van een Water-Fyfel ofSlang-Moolen, welkehet Water opmaalt 12 'voet hoog.

A. de Kap op den Moolen met zyn uytleggïng en Trek.B. b. den As met zyn groot wiel of Kam-rat.

C. het bovenfte Tafelment met zyn Blokkeels.D. drie laag balken in den Moolen met zyn Karbeelen.

• E. den Opftal van een agtkant werk met zyn Regels enKruysbanden.

F. het onderfte Tafelment daar het agtkant werk op ftaat.G. het Muurwerk onder den Moolen op zyn agtkant ver-

toont.; H . de Spil van onder tot boven.; I, het Bonkei-Rat, de fteek 6 duym, en boven Schyfloop e-

ven grqot.

K. het Wiel aan den water-As met zyn bewerking gelylc ver-toont.

1. den water-As met zyn Raden vertoont drie draden, denAs is zwaar na dat hy groot is.

M. de Uaamen gelyk zy vertoonen, en de werkzaamheyt.N. de Gording daar al de Raamen met platkopte bouten aange-

flooten zyn, als mede n. het gat van da water-Peuluw ofPen-Balk.

O. de water-Peuluw en de metalen Pot, weegt vyftig Pont.P. den ftroombalk door den Moolen daar de water-As zyn

berufting op heeft; een fteen p. den ingelaaten Pen daarden water-As aan draayt met een Kruys van yzer ingezon-ken.

Q. de Schutdeur voor het buytenwater en zyn uytloop.R". Uytloopen van 't water.

De Cyffers, als 10. r i . 17. bsteekenen de treedenvan de Trappen.

N°. 27.

Befchryving of Naauwkcurig Onderrïgt van een WMoihJlige order op bet gaande Werk.

Voor eerfl; ziet men een Bonkelaar met 40 Kammen, vertoo-nende zig met de Kammen omhoog, het afcirkelen en bewerkenvan dien is op s Kammen aangewezen, van agteren en vanvooren met Stippels daar uw Paflir ftaan moet, ook is hier tegenhet Bonkelaar uytgeleyt een Schyfloop van 3a ftaaven, men legtden zelven Bonkelaar met de Kammen op_ zy, het Sehyfloop*daar in, verwonende hoe diep de Kammen in zyn werk zyn, enhoe de Kammen geduurig werken, ook vertoont na eygenfehap-pen of draaying van het in en uyt zyn werk koomen, gelyk meeitippels aangewezen wort; deze Kammen moet men van agte-ren en van vooren afwerken, en wel zuyver de Deelen net daarop leggen, gelyk het ook aanwyft, ook moet men de Deelingop de middelt van de Kammen leggen gelyk met ftippels aan-gewezen wort, als mede op de buyten en binnen kant van deKammen afgecirkelt met ftippels, hier nevens wort geleert hoemen de grootte van een wiel of Schyfloop vinden kan als mende Steek of Deeling bepaalt, het zy 3. 4 of 5 duym, dat is ee-ven veel hoe groot of klyn gy 't wik hebben, bepaalt dan met uPafler een deel, en fleekt dan zeven deelen op een regte Schreefen verdeelt die zeeven deelen in 11. as of in 44 Deelen, gelykhier alle drie getoont is, zo is yder deel van die 11 deelen 4deelen op de cirkelftok geftooken uyt de middelt van uw Koningtot de middelt van het Karngat, bepaalt dan maar hoe veel Kam-men gy hebben wilt, en reekent zo meenigraaal als gy voortfteekt 4 deelen of 4 Kammen, en yder deel van die van 22deelen is 2 Kammen op de Cirkelftok, en yder deel van die vait44 deelen is 1 Kam op de Cirkelftok, ook'dient het om te wee-ten als men een Cirkel getrokken heeft zo groot of zo kleyn alsgy hebben wilt, en gy bepaalt dan maar hoe veel deelen dat gyin die Cirkel hebben wilt, als by exempel, gy wilt 36 Kammenin een Cirkel hebben, neemt uw Paffer en verdeelt uyt uw Mid-del-punt daar de Cirkel uyt getrokken is, en verdeelt dat in 9deelen tot zo ver als gy de Cirkel getrokken hebt, en reekentyder deel 4 Kammen, dat is door de reekeninge van elven,neemt dan een van die negen deelen en fteekt die 11 maal opeen regte Schreef, en verdeelt die 11 deelen in 7 deelen en eenvan die 7 deden, dat is in 36 deelen ront, deeze reekening i3by ondervinding goec bevonden en dient tot nut van 't Moolen-maaken.

Men ziet hier by een Spoor-wiel uytgeleyt, hebbende 34'Kammen, daar in een Schyfloop geleyt van 2a Staaven vertoo,-nende zig in malkanderen zo als het werken moet, het afcirkelenvan de Kammen aangewezen met Stippels waar uw Paflèr ftaanmoet, ook leyt hier in het zelve Spoor-wiel een Schyfloop van9 ftaaven, welke de Deeling vergroot, het welk zeer nootzaa-kelyk is als men 2 Schyfloopen op een Spoor-wiel wil laatenwerken dat het een groot is, en het andere kleyn, en gy hebtuw Kammen afgewerkt na het groote Schyfloop dan moet hetkleyne nootzakelyk vergrooten gelyk getoont is, ook ziet mennier nefiens het zelve Spoor-wiel uytgeleyt met het zelve Schyf-loop om te toonen dat men de Deeling eeven groot maaken kan,men moet deze koppen, van de Kammen dan wat ronder afcir-kelen gelyk getoont is, ook ziet men twee Spoor-wielen in mal-kanderen yder van 20 ftaaven, hoe dezelve bewerkt moetenworden, het afcirkelen van de Kammen gelyk met ftippels aan-geweezen waar uw Pafler ftaan moet; ook wort genoegzaamaangetoont dat de middelt van uw Kam op de middelt van mvCentrum aan moet ftrooken.

EYNDE,

NAAUWKEURIG ONTWERPVAN

ALLERHANDE SOORTEN

M O O L E N S.EN VAN DE

S L U Y SOP HALFWËGEN HAARLEM.

No. i.

fóaau-wkeurig Ondemgt ia iaat order een Zts-ef Jgtkctnt Meo-len van de Grondt tot zyn volkomene Jlant getimmert en

in malkander gejlooten moet worden.

(jLsmen een Moolen zal timmeren,is hetnoodzakelyk dat men de grootte van deGront, welke daar toe vereyft werdt,bepaalt, wanneer men gaat tot de Ver-,deling der Tafelmenten > welke metStippels, namentlyk de onderfte ,middelde en bovenfte, op deze plaataangewezen werden, daar op twee

y de Bint en Velt-mallen de manier hoe die ge-maakt werden. Op het eene ent met een Winkel-haak,'en het andere ene met het trekken van het Kruys, zónde?Winkel-haak; als men een acht- of zeskant Moolen zal cim-Jtaeren, ftelcmen in het midden van het achtkant:, of daarKien het zelve wil toeleggen, een yzere Koning, met eenCentrum-ftok daaraan: de eene kant van de Centrum-ftok,moet regt op het middelpunt va"n de Koning aanftrooken^enbepaalt de grootte van het achtkant, en werkt het ondcr-achtkant, ofTatelment, met overhoekfe Swaluwe-ftaartenin malkander: men draagt,zorg dat het water-pas legt, enmen fchryft net, waar de ftcylen moeten ftsan', wanneerhet toeleggen van het,midden en boven Tafeltncnt mak-Icelykcr zal vallen, als dat men eerft het boven Tafel-toent toeley. Deze manier is goed bevonden, de Tafel-inenten in malkander gewerkt zynde , werdt het acht-tant daar op gezet, en het Kruys op yder hoek, daarJiet Kruys van de fteyl ftaan moet; tuflehen ieder fteyiJfcet men het midden op het Tafelmentj uyt deze drie acht-Jcanten maakt men de Moolen. Als men de Bint en Vek-mallen maakt moet men aan de eene kant regt ftryken^

, de Bint-mallen de regte kant na binnen leggen, en de Velt-mallen de regte kant na buyten, met de buytenkant van hetTTWelment gelyk, de regte kant moeten aanweêr ende evenfchoon uyt het Kruys leggen, men legt deze kant in hettoeleggen van een Bint of Velt boven om van Scheelte,daar over te zien, de kanten van de Mallen, die boven leggen,moeten tegen'de borft van de Steylcn aan komen, en onderklampen opgelegt werden voor het fcheuren als men deMallen aan de Steylen wigt om toe te leggen. Op de hoekvan deze Plaat is op twee manieren aangetoont, hoe mende Mal maakt van de voering van de Steylen van hetbovenfte achtkant, bet,welk hier toegelegc werdt. Vooréerftmoea men weten, dat het achtkanc hec fondament is, endierhalven alles uyt het zejye voort moet komen. Menneemt dan de maat uyt het middelpunt of Centrum van hetachtkant tot het Kruys van de Steylen dat op het boven Ta-fclment gefchreyen ftsutt» ie t welk 8* voet, en op het

umi.

inidden Tafelment n Voet is, men flaat dan een rechte lyrPflag, en men legt onder en boven een Winkelhaak tegende Lyn aan, dan fteekt men boven 8| voet in den haak uytde rechte Lyni en onder 12. voet, maar men moet een enevan een lat of veer hebben, het welk zo lang moet zyh alsmen de Stey 1 hebben wil, dat hier 3 i voeten is, dan moeten deWinkelhaaks-fchreeven zo ver van elkander ftaan, dat menop de fchuynè fchreef 3 ! voeten opfteekt, ook kan deregte fchreef vermindert worden, als men onder en boveneven veel voeten uyt de regte fchreef, daar de Winkelhaa-ken aan leggen, fteekt, en onder èn boven het getal be-hout, men neemt dan een ent van ëen Zaagded van 6 3 fvoeten lang, ftrykt een kant regt, die regte kant werdt nade fehuyne fchreef gelegt, fchuyfc deze plank van onderenna boven na de Winkelhaaks-fchreeven * en fchryftfe daar nanet af, dit is de rechte wiskunft van de Voeting der Steylen,

Bot men de Steylen moet f enne», en de Binten Uileggen,

Eerftelyk maakt men de Steylen klaar, onder en bovenopzyh zwaarte of dikte in den haak, zet het midden op^dcSteylen net in het Kruys, en fchryft dat aan beyde de endenvan lcheeke na malkanderen met lange ryen op 5 dan neemtmen een Lat, die zo lang is als de Steylen tuflehen de Bor-fteh zyn, legt alle de Steylen op zy, en men leyt de Lat opde midden,en zet onder en boven een fteek, dat is de lang-te,* dan neemt men de Mal van de Voeting van de Steylen,legt die wet de regte kant na de midden, en met de ruygekant dat! na binnen in de Moolen komt, verders fchuyftmen de Mal van het onderendt na boven, na de Stekjensmet een Rey tegens de Mal,om zo de Voeting aan de Stey-len te fthry ven, dan kant men alle de Steylen, om de Kantbooven die na binnen moeten ftaan, en men legt een Win-kel-haak na de midden van de Steylen, gelyk hier getoonswerdt met een Rey daar tegens, zo fchryft men al de Stey-len na de midden in den haak over,en verders met twee Jan-ge Reyen de Borften van fcheeke overgefchreeven, dePennen van de Steylen moet men na de Borit m.-deaHaak fnuyten, of na de Voeting en de Pennen uyt de mid-den gefchreven, gelyk hier vrcl duydelyk aangewezenwerdt. • .

Als men eer» Bint zal toeleggen om te "romeren,neemt men de Lat van de tangie der Steylen, menfchryft daar de hoogte van de bovenkant de Bal-

de Mookn wilde.Kttcn, tenA

. fluyt

N A U W K E U R I G O N T W E R P r>Nonder,' daar men in de Volgende Plaat ren, en Wer kilkanderen &éjen aft j b o r e t r ^ , éj

' hier vertoont werdt. Tulichen het onder 1 arclment deverder berigt van zal geven,Verders maakt men 4 Keep-blokken, gelyk hier 4 ; onder

het Bint vertoont zyn, en een op zyde tufichen het Bint hoede zelve gemaakc zyn, als de Steylen in de Keep-blokkenle<wen, lege men onder en boven de Mal van de Binten,iiwh Ichuyftfe van wydte dat de Gaten van de Mallen aandê'Pennen van de,Steylen kotinen gedaan werden, gelyk

hier vertoont w r d ,Balken op malkanderen. Men fpykert op yder hoek vanhet achtkant een Rey buyten tegen het Tafelmentj die netrecht te Loot en van Scheelte na malkander ftaan, dan nogvier Reyen op de midden van de Tafelmenten, ^het welkmen met Stippels aartwyft over de Balken^ hoe men deLyneu daar a.i,« vaft .maaken moet, hier naait ziet menhet zelfde acfitkant in het verfchict met de Reyen efdezelve.-ondes en boven daar dan aanftcekt, en men -— , , -

wï^t het Kruys, dat het net met het Krays van de Steyl Balken aange weezen , ook zyn daar aan uytgeleyt deK e n k d m t , als dan neemt men een lange Lat, fen leytI Leger-Balken op malkanderen op zy te zien. Als men deh è 3 netto zyn overhoeks, gelyk hieTgedaan weïdt,! Balten wfl toeleggen, te legere moeten de twee Bal-men moet ook over de bovenkamen van de Mallen zien ken van het vatte Bmt eerft vergoet leggen, welke zyndat h a Bint net van Scheelte leyt, (hetwelk in 't maa-,de onderfte,. men fpykert aan yder endt van de Balk

' ken Van de Mallen reets gezegt i s , ) en ziet,nog eens twee Reyen, een onder en een boven na de Legerfchreeyen,of het'&'ruys van de Mal riie.c het Kruys van de.Steyl v/cl die men in het timmeren van de Bmten opgezet ̂ heeft, zoovereenkomt, vervolgens neemt men de Lat,daar de hoog- als men hier ziet;, ook tnoet mende onderfte Water-paste van dfcBalken op verdeelt is", gelyfc men hier aanwyft aan leggen, en van Scheelte moetende aan beydede enden na dede-Steyl naaft het Bint, en Imen fteekt üe hoogte van de Reyen te Loot gehouden werdenbovenkant van de Balken op de midden van fle Steylen, enïeat de Balken na de fchreeven, als men de'Balken -regt te

, o—- /ennadeLynengeleydt,datze met de midden van de Balken en Legerfchreven over-eenkomen, verders legt, men de looze Balken daar op, eri

loot wil gekant hebben. Als de'Móolen overend ftaat,moe- na de'Leyne als de onderfte, ^menftoptfe aan alle beyde deten al de Balken de bovenkanten in den Haak na demid^ enden even hoog na de Legerfchreven op, en dan bedraagtHen van de Steyl gekant werden, eer dat men dezelve Hè- men de Balken, in het toeleggen draagt men wel zorg datdraagt of gefchreeven heeft. Tot de Krombeels werdt een'yder endt by zyn nommer komt, welkop.dehoek van hecMal gemaakt, om, die te fnüyten van yder laag Balken een, I Tafelment ftaat, dan z*J_het van zelfs wyzen hos.deBalken'tóen tnuyt die eev'ft, en dan legt men die op de Balken en in het legeren toe moeten leggen. Als de velden getimmercSteylen, en men ftopt het Kronibeel zo hoog aan de Stey-len op, als de Balk dik i s , Scn fnydt dan een Zin,fcftokvaa de Bulk zo lang als de Balk dik is, of zo lang als mende Balk wil gezonken hebben, vervolgens neemt men hetPunt-loot, fteekt het zo lang als da Zinkftok is, en menbjCdfaagt dat ent, dan legt meri het Krombeelt vo'or goet,en fneyt een Zinkftok aan het ent $ dat op de Balk komtte leggen, zo lang als het Krombeel dik is, of zo veellanger als men het Krombeel beneeden de bovenkant van;de Balk wil gezonken hebben, byde deze manieren zyngoet, vervolgens neemt mep deze twee Zinkftokken, enmen fnydt een. die zo lang ii' als die twee, dan fteekt merihet Punt-loot zó lang als die lange Zinkftok is j uien legt hetdaar mede goet,en bedraagt het aan de Steyl met het Punt-

' ' lóot j en aan de Balk met het Pkt-loot, dit werdt genaatnt:t>yee hoog bedraagen, anders bedraagt men de Balk alleen,

: werkt; die eerft in. malkanderen, en dan de Krombeels daareerft opgelegt, maar dan moet men het Bint tweemaal toe-

. leggen j én als dat Bint bedraagen en befchreeven is, doet

werden,legt men die ook in vier Keep-blokken, gclyk meneen Bint doet, en wigt het Kruys van de JS/lal dat het meehet Kruys van de Steyl overeenkomt in zyn Overhoeks, eavan Scheelte,dan begint men met de Steyl van Nommer 1 12., en 3 , en zo verder tot men t en 8 heeft, ook moet menop ieder endt van de Kruyzen en Regels het nommer tekcinen dat op de Steyl getekent i s , om eider weer op zynplaats te brengen in het opzetten van de Moolen.

~~ N ° . *... •• • •

Manier oïh een Moolen vp ie regten.

Men heeft hier de Penanten vertoont, fonder de Tafeltmenten daar op ? om de zelve Penanten zo veel te klaarde?te konnen zien, maar het is zeker dat men in het regte eerlfcde Ondertafelmenten moet leggen op de Penanten na deCentrum-ftokj daar men dezelve na getiminert heeft, en welWater-pas, dan zet men de Schalk in het midden daar de

1 m?n de onderfte Mal eerft af, en flaat een regte lynflag on- Moolen ftaan moet om hoog, en men doet daaf vier tuygerjder tegen de voeting van de Steyl, even fchoon uy t de mid- aan, zo als hier aangeweezen Wordt f doch als rrien een zwaar-den om daar Reyen tegens aan te fpykeren, om de Gaten der Moolen timmert, doet men tfel zes tuygen daar aan,en

; van Balken,en Krombeels na re maken, verders doet men moet zo lang zyn dat iöen de Blokken 11' a n voeten bo-de boven Mal ook af,endangaat her op een hakken en boo-ren,Waaf rofede'trien öp deze Plaat yverig bezig is,het Bint

: i ttyt. maikauderen, leggen de Steylen omgekant^ de Balken:, ;_cnEroipbèels daartuuchenin^otn hét in malkander tewer-

"ken, met Pen," Gaten en Tanden; als: het in malkander,;'; gewerkt is, )cgt men het weer vafi Scheelte in zyn Over-',; hoclcs,1 en men neemt.de.Lat van de langté der Steylen,'

; •:, daar nïen ook dë'Lcgeifchreéven op gezet heeft, ofge-•;: i .f •.»••».•- » het keepen, van de Balkenj' het welk men opr j ', de zelfde Lat aaxiwyft., en met Stippels door laaten gaan tot.; :op het Bint, dan moet m?a hét legeven van-de Balken ook: .. opfteekcii, als mcn.de hoogten van de, Balken opfteekt nA:, de midden van de 'Src'/l, ook ka!n men een agt-of een zes-

k a t h L f'h K d Blk l i/ , g een zes

kant het Legeren of'het Keepen van de Balken wel in deii• Haak of teLoot oplleeken, maar danmoet een anderen maat1 voeren, dog deze, welke men hier aantoont,rzahvel dege-; makkelykfte ayn om niet te. dwaaien na de midden van de

Steylen óp te Iteeken. Qok leydt• tuflchen deze Bmten eenSteyl omgekant met zyn óaaten en Tanden, daar na is uyt-geleyt een Bindt met Reyen daar aan om de Legevfchree-

-j' ven- op de enden van de Balken te zetten, van Scheelte na de•i .midden van de Styl?, onder het Biadt de Mal omgekant, en

aan het eene endt niet Stippels aangeweezen, op wat rna-•.. .nfermetf de Reyen tegen de Mal aanfpykei-t, om deandere

>«a.yaii Scheelte te houden j en op 'de middel van de Steyl

en den As kan hangen, dan fluyt inen de z vafte Binten inmalkanderen $ met de Werlczy onder en tegen malkander,overgeleydt,.mèt de booven enden van de Steylen na deSchalk,' en op het Tafelment, men zet de twee vafte Bin-ten eerft om hopg, gelyk de Werklieden vertoonen, meteen Kaapftandt te winden, maar als men eenzwaare Moo-len van j a 4 laagc Balken zal rechten, zo windt men mettwee Kaapftanden en Stellen tegens over deze nog eenKaapftand, men ziet nu een Blok booven voor de Schalkhangen,een onder aan het Bint,en een Leyblok onderaan deSchalk, maar als men met twee Kaapftanden windt, dan zya'boven aan de Schalk twee Blokken, aan ieder zy een,onderaan het Bint; twee, en onder aan de Schalk twee Ley-blofc-ken, als men de twee vaftc Binten om hoog gezet heeft,;dan flaat men aan de eene zyde, daar men de bcha|k nietuyêwil brengen, wat Kruyfen en Regels in,en mén legt aan dezelve zyde de looze Balken met de Krombeels daar in ge-flöoten op de vafte Binten, en men brengt de twee Steylendaaraan, verders brengt men de Schalie uyt het midden,zoyer,» dat men de andere looze Balken kan opleggen, danbrengt men 'er de twee laatfte Steylen ook aan,en de Schaliena; buyten de Moolen, nu flaat men de Kruyfen en Regelsin, en men legt de boven Tafelmenten daar op, met Kratn-bouten aan de Steylen vaftgeflö'oten, ' t welk in de voJeea

•öpk moetrde midden op heCBindt ftaan over de Balken, en de•boven en kahten van Scheelte neergefchreeven , het welk

, met Stippels'aanwyft, als txi'ede de Reyen, tegen de Balkenen Mallen, dan nommert men het onder Tafelment van No.1, z,ten I

4 , y, <J,7, 8, en men neemt tot de looze Bin-1 en 6, No.- " "

N". j ' en 8 en 4 en 7 ; 'g?ns in malkanderen gewerkt,1 en genommert, yder Steyl°p 'iya plaats daar zy ftasm. tnoetem - Dari' de Balken JGége-

f, en tot dé vafte Bintende vafte Binten werden vervol-

de Plaat werdt aangetoont,' op de boven Tafelmenten.legt mea de vloer met houte Trek-nagels daar op gena-gelt, dan de Kuyp om de Vloer. Men fluytfe met yzercBomen vaft, en over eider Las'twee yzere Banden, meiimaakt ook wel éen Speyl-bant' om de Kuyp aan 4 ftukken,•die zyn zo goet als de yzers over de Laflen, als men de kof*ten niet ontziet, verders legt men den Rolring tuflchen deKuyp, de Rollen in de Gaten met de Yzer-PlaaténeriBou1-ten vaft geflooten, vervolgens legt men de Overririg op déRolnng en men fluyt hem' met.Pennen én Gaten in mal-

ian»

P A N D E M O O L E N S,ltsmctei1', het welk men hier aanwyft, dan draayt men denpverring die kant na de Schalk daar het Windt-Peuluwmoetleggeni ehlegtde Voeghouten, Yzer-Balk, enPen-

-oalk daar op, als mede de Achter-Balk^, dejange Spruyt,

Iaagen Balken, daar op de middel Tafclmenten, en daar opmet Stippels aangewezen waar de Steylen van het bovenAgtkant moeten ltaan, hier om ziet men de Leggers van deS wigt-ftelling met een Raam daar onder. In de doorgefne-

het Windt-Peuluw, den As, dan de Roedenj verdersde den~Öpftal ziet men het Agtkant met zyn Steylen," Bal-Kapfpanten Reegels en daar toe behoorendé. ken ,̂ Kruyffen en Krombeels, de Swigt-ftclling daarom,

Op deze Plaat v/y ft men ook aan, hoe men de Blokken endeSchooVendaar onder, het boven Agtkant met zyn Stey-nioet röaaken die men in het rigten van een Moolen nodig len', Éaiken, Krombeels j de Kruyffen, Regels, de Kap metheeft, als een Roe-blok yan 3 Schyven, een Leyblok met zyn As en een Roe daar in, met de Staart en SchoorendaarcenScliyf, een Bint- of As-blok van 4 Schyven op haar aen, het Wind:Aas door de Staart, ook ziet men het Agt-"Icatit en plat, daar boven een Schyf op zyn plat met een me-; kant bpde Steylen opgefchegt om het fatzoen of beloop van'taaie Bos, op zyn kant en plat, een Kaap-fpant van boven[ de Zeeg te krygeii in het dekken, men heeft in dit en hette zien, daar nevens een zy in den Opftal met de Spil daar .eerfte, deel •vericheide Moolens met kromme Sceylen ver-in geftippelt, verders de ftukken en de bewerkzaamheydt toont', welke van groot nut zyn johi dat het grooteruymtenazyneys, verders de boven Tafelment met de Vloer daar in de Moolen.geeft, men kon ze, ook met Schalyen betepopgenagelt, en de Kuyp daarom geftippelt, daar nevens dekken als de Moolens met rechte Steylen;teei} Tafclment-ftuk op zyn kant en plat, eenRolring-ftukfop zyn kant eij plat, met de Gaten daar de Rollen in moe-ten draayen en de yzers daar aan, hoe de zelve aan malkandery y ,geflooten werden met Bouten daar door, aan de andere zy-d l Vlftkk l k dg , yde leggen twee Vloerftukken op zyn plat en kant, daarnevens twee Overring-ftukken op zyn plat en kant, en debewerking hoe de zelve in malkander geflooten moetenwerden, daar nevens twee Kuyp-ftukken op zyn kant en,daar in, van de onderfte Vloer, de Muur-plaaten daar xtlplat,en hoe de zelve met laffen aan malkander zyn gewerkt,'gewerkt met Swaaluwe-ftaarten z\ duym diep, (zoals men

Beféryvihgvaiieen Apkant Mooie», ftaand'e te Jmfterdamiwaar in Snaphan geboodwrdenwaar in Snaphanen geboord-werden.

Eerftelyk ziet men de grondt op zyn plat met de Balken

dewelke met fpykers wel voorzien moeten werden, meetwee yzere Plaaten over ieder Las.' Hier legt ook het Bo-ven-wiel van boven te zien, op zyn plat, met de Vang daar

' om geftippelt en de Kam-Gaten daar in, ook twee Kruys-Arraenj en twee Plooyen op haar kant en plat, als medehoe de"ielv'e, id malkander moeten gewerkt werden, metKeep-Tancjen, Vóorloevén, en bedekte Swaluwe-ftaartenjmen toont ook op,een ent van de Kriiys-Arm hoe diep dePlooyen daar op moeten zinken., en de Boven-velling daarpp, en de Achter-velling daar tegens aan 3 als mede de Malwan de Kammen op twee zyden aangewezen, hoe de zelvegemaakt werden, daar by legt eenBonfcehar van booven tezien, met de Kam-Gaten daar in, hier van een Maan-ftuküytgeleyt op zyn kant en plat, mèt de Gaten daar in, hiernevens de Kalven met de Pennen daar aan,en een Kam doorliet ent van het Bonkelaar, als mede de Mal van de Kam-men aan twee zyden hoe de zelve gemaakt werden, verdersJfan alles ftiptelyk na de maat gevolgt werden.

N°. 5.

• fèefihryving van een Moolen op drkderhande Wyzen inbaar Opftalkn vertoont.

Eerftelyk toont men in de grondt de Moolen van bovenfs zien, van het bovenfte Tafelment tot het onderfte, deBalken en Steylen, daar naaft twee Tafelment-ftukken om-gekant met de Keepen om hoog zo als de zelve in malkan*der gewerkt moeten werden, de manier om het zelve tedoen met Stippels aangeweezen, de grondt legt een wcyniggedraayt om alle de Steylen in den Opftal beeter te kannenzien. • Daarom is den Opftal gelylc de grondt, wyl msn uytde grondt den Opftal moet ophaalen.

, • In den Opftal in geraamt ziet men het onderfte Agt-Sant alle de Steylen, Balken en Krombeels daar in geflpo-

• ten, hier op het middelftc Tafelment, en daar op het bo-venfte Agtkant met alle de Balken en Krombeels daarin ge-flooten, het booven Tafelment is met 16 Krambouteh vanï+ duym door het' Tafelmient aan de, Steylen vaft geflooten,daar op de Kuyp, welke ook met 18 duyms Bouten doorde Vloer vaft geflooten moet werden, en over de Laflen y-xere Plaaten, hier op leggen de. Voeghouten mefhet Windt-Peuluw, de lange en korte Spruyt-Balk, als micede den Asjn het Kruys gedraayr. . " , .

Onder in het midden van déze Plaat legt ie Kap van bo-'yen te zien, daar men dèn Överring onder de Voeghoutenmet de Kuyp daar orii, en in de Voeghouten Aan eyder 2y$ Roofter-houten in gewerkt zieé, als mede het Windt-

. Peuluw, Steunder en Steunder-Balk, de lange Spruyt inhet midden, en de Pen-balk met de Stoel daar op, de ach-ter of korte Spruyt-balk met de Staart en Schooren daaraan, ook hier nevens een Voeghout met zyn Keep, en aande enden met Swaluwe-ftaarten., Hier boven ftaat de Moo-len in zyn Opftal in het Kruys met de Kap, liet boven agt-Jcant met Riet bedekt, en het onderfte meu i i duyriis deelendie twee duym over malkander leggen gedekt.

, " Onder ter regter handt legt de halve grondt van deSwigt-ftelling daar om, en den Opftal daar boven vertoontzig doorgefnedca, in de grondt vcrtoönen zig de onderfte

in den Opftal ziet,) de Gaten zyn hier op met Stippelsaangewezen daar de Steylen van het Vierkant ftaa'n moeten,en onder ieder Steyl een Penant. Verders toont men op de-zen grondt de boven Balken van het Vierkant, behalvcn.een om het gaande werk niet te verdüyfteren, op de Balkenziet men de booven Plaaten van het "Vierkant met Swaalu-'we-ftaarten z\ duym diep gezonken, aangetoorit mer Stip-pels op de vier hoeken van 't Vierkant in den Opftaltezien^op de Balken van het Vierkant zyn gewerkt 4 Tafelment-ftukken met de Plaaten van het Vierkant gelyk, en blyvenaan de Balken zo veel hooger,datfe met de Plaaxgelyk 'Wa-ter-pas zyn', hier op toont meti de Gaten, en geftippeltwaar <ie Steylen van het Agtkant ftaan moeten, uytgenoo-

twee om het Binnenwerk niet te verdüyfteren, op'deitc B l k is h t gand wek in orde ln y , p d e

onderitc Balken is het gaande werk in order op zyn plaatsals het zyn bewerking doen moet, namentlyk het grootBonkelradt hangende onder om degroote Spil, draayendein een yzere Pot , onder het Bonkelaar ziet men een Schyf-loop met een yzere Spil daar door, welke Spil 4 duym.zwaar is, en loopt op driemetaale Neutenj daar men döhoute Boffen om ziet, is de Spil plat vierkant, han dezeSpil zyn twee kleyne Bonkelaars, welke in devierkleyneSchyfloopjes werken (in de grondt duydelyjj te zien) dooryder Schyfloop is een yzere Spil,; ei^aan. de enilcn een ge-draayt halsje, loopende in metaale Neuten, aan de endenvan de Spilletjes^ die na de Stoel .komen, is een Gat, daarmen de Boor in ziet fteekeli, de Stoel daar de loopen in ge-boordt Werden, met de loopen, en hoe de Boorën daar ingèftobken werden van boven te zien, over eyder Boor zietmen ben Kram kort by de Schyflqopjes, dair de loopen te-gens adn ftuyten, als die door geboord zyn om met een deBooren in balans te hpuden, aan de andere zyden in degrondt vertoont zig nog.een Shyfloop, (onder het Bonke-laar ) daar door een yzere Spil van vier duym dik; j welkedoor de Slypfteen komt, daar de loopen op.gefleepen wer-den, de manier daar van in den Opftal te zien. Aan weer-kantén van de grondt legt een Bindt, een buyteh en eenbinlicn' Bindt, benevens dè Glaazen in het buyten Bindt,om dat men aan die kant veel ligt nodig heeft, verders eendriekante Stoel, welke onder om de Spil komt te ftaan metde ihetaale 3STeuten daar in, pp zy van boveti te zien, daarde Spillen in moeten draayen. : . , :

Jiefchryving van den goorgéfneden Opflal va» de ' 'Loop-Mookn.

Eerftelyk ziet men de opgemetzelde Muur enPenantenmet de onderfte Balken daar in geftippelt, en de Muurplaatdaar op, in den Opftal vertoont zig het gaande werk, eaden Man bezig om een Loop te flypen, het Vier en Agt-kant de lange Spil daar onder, en boven een yzere kroonmoet a,an gewerkt werden,de Steylen, Balken, Krombeels,Kvuyfl'en, Regels, en Swigtftellingj benevens de yzers opyder hoek, werdendemet^ duyms Bouten geflooten doorde Raamen,verders de Staart met de Schooren, het Wind-Aas door de Staart, boven de Vang-Balk geftippelt, detoel en Sabel-yzers, het boven Tafelment, de Vloer,

Kuyp, Rolring, Rollen, O verring,.Voeghouten,Wuu'Peuluw, lange Spruyt-Balk

A ayzer Balk,'Pen-Balk; kort.1

Spruyt-

Spruyt-Ballc, he rBonke tó boven om de Spil, het boven IWiel om den As, de Kap , Spanïen, de Regels, Vangftok\Vangtoüw', cfl een Roe door den As, kunnende ftiptelykna de Voetmaat gemeeten werden. Aan .de eene zyde vanden Gpttal ziet .men de Slypfteen met de Bak doórgefnedenen een Ton met Water, het Schyfloop en Spil. Aan deandere zyde van den Öpftal de $töel op zy doórgefnedenmet de Loop en Boore.n daar in'j benevens de aanvoeringdoor een Töüw over S'chyven met h,et gewigt. Verdersziet men yooi ' t ent doorgefneederc de Stoel met de yfcereBosdtar in,1 om de Loop' in vaft te Jjet'teri.

HetBoven-Wiel beeft <?j Kammen.? d\i DeeïmgHetBonkelaar 2<S Kammen. ; ) Ai dnym.Het Bonkelaar onder om de Spil f 3 Kammen. ? DeetïngDcz Schyfloopjes die daar in werken yder 28 $ 4 duym.

. Sjaaven. .P e iBonkelaaïsyder z8 Kammen daarin >.

werken, 4 kleyne Schyflpopjes yder 13 $[,•';$taavèn, ' •

Deeling3* i- d'uym.

en

$efct>ryvtng van een Kborit'Moohn^ ie Grondt én zytt Öpftalctoorgefneeden met zyn Binnewerk daar in.

. Ëcrftelyk legt hier de halve grondt, en daarin aangewezende c-nder, middel en booven Tafelirjenten, de balken daar deinidderi Tafelmenten met Swaluwëftaarten 1^ duym diep opmoeten gewerkt werden, de Kuyp heeft men om de boovenTafclnaenten geftippelt, ils mede waar de Steylen van hetAehtkant ftaan riioetcn, en hoe de zelve op de midden koo-men adnftrookenj het Spoorwiel en Schuyfloopjes alle metStipp'els, als mede "de Penanten van booven te zien. Hiernevens leggen de Steenen o£ zyn plat met Het klaauw Yzeren de korte Spil, de Ryn in delooper met deRinkriöuterjom de Legger, na een grooter voetmaat.

Den Opfial doorgefiieeden met het Binnewerk d&ar in twee..:\! Athtkante op malkander.

Men toonjt hier de Penanten met de Muur daar tüflbhend K

Befchr'yvingvah kGrondt van'een 'Kioper-'Mooli» 7 welftcltor bet itiater gedreeven moet 'isietden.

In deze Grondt ziet men de Muurplaaten,waar in aange-weezen werden de Gaten daar de "Steylen van deBinten moe-ten ftaan,de groote Wentel-As,daar drie halfen met verftaal;de fchecnen in'gewerkt moeten werden', benevens nog driehalfeh daar men de Gaten- van de fpaaken in aanwyft, onihet eene endt het Bonkelaar met zyn fpaaken die de-grootenaamer moet ligten,om het ander êndt ziet men het Water-Radt in de Waterloöp,dat alles doet gaan als men de fchuyfopen draayt met het Asje, het welk men voor het Waater-Ractt aanwyft, nevens de gfootè Wentel-As zyn de grooteen kleyne haamer aan de Steelen m haar bewerking, tuflehende Steylen de Aanbeels met de blokken daar onder,men zietde groote haamer, met 2yn Steylen en Stuytblokken op zyen geftippelt hoe dezelve in den Opftal moeten vertoontwerden,alsmedede twee kleyne Wentel-Aflên, die in metaa-le boffen .met verftaalde yzere Pennen draayen, haarfpaa*ken en óm" yder een fcïryf met een (haar van Touw, welkeom de groote Wentel-As komt, en die de twee paar Blaas-balken doen gaan om het kooper heet te maaken en te fmel-ten, men wyft hier ook aan de eene paar Blaasbalken metftippels hoe de zelve aan de Blaasbalken vafl; gemaakt moe-ten Worden, dat is eveneens als een eevenaar van een Weegrfchaal vaffi gemaakt, als de een blaaft dan fchept den anderweder wint, ook konnen de Blaasbalken wel zonder fnaa-rën gaanj als 'men aan eyd er kleyn Wentel-Asje ook eedWater-Rat maakte, welke wei in veel Kooper-Moolens zo.gemaakt werden, maar hebben dit dienftiger gevonden om.dat het een klync koften is, en zo goet zal gaan als anders,ja ik geloof zelf dat het beeter zal weezen: nog ziet menneffens de groote Wentel-As een Bak, daar in een yzeroplaat hier neffens twee Stampers daar toe, welke ook meeyzere plaat beflaagen zyn, ook wyft men met Stippels deWaater-goot, het welk van de Pomp moet loopen in debak, deze bak dient om al het onzuyver Kooper dat met flykof aart en ftof vuyl is hier in te zuyveren en fchqon te waf-fen,en dan doet men het weer in de ftneltkom, ook zietmerij h

3n,en een deur,daar men met een ModlenaarsKar uyt en in ' vier bakken daar men het gefmolte Kooper mede uytdekonit y t j als nien twee deuren tegens" elkander over ftelt, ver-ders de Peulüw-ftukken op de Penanten \ de Tafelmen-ten' op de Pculuw-^ftukken, en daar de twee Acht kan-ten op malkaudercn met zyn Balken en Krombeels debewerkzaamheyt met dubbelde Kruysb'anden zeer fterken op zyn ordre vertoont: men ziet verdei'twee paar Stee-nen op malkander met de Kaare en Schootje daarbovendaar het Koorn uyt loopt in de Steenen, en onder doorde Koker in de zakken aan de Meel-Bak, daar men het inw.igt, men ziet verder het Spoorwiel onder oiri de Spil,d.ur de twee ileene Schyfióopjes in moeten werken, inhet midden om de Spil is een Wieltje tot het Luywer-Iscn achter de Spil een kleyn Wieltje dat om het ltiyAsje hu ig t , d-wr menhet Kobrn mede om hoog luyt

h d d Skk dgei k mm vertoont» hangende de Sakken aan de tou-w i n , a s mede het Wind-Aas daar men de Sakken me-de aflait, de Stippels buyten tegens de Moólen wyzenfan ros ver men met Riet dekt, zynde vaö onderen totce t.vccde verdieping met planken in malkander digt ge-ploegt toe gemaakt. Neffens den Opftal heeft men tweevelden gclegt booven maikanderen met zyn Kruyffèn en ree-gels zoo als men dezelve 'm tüalkanderen moet werken, aande andere zyde Van den' Öpftal legt een Roe met zyn, Hek-ken, Borden en Zoomen, daar nevens,een;Roe omgekantmet de Gaten daarin eö Kerk.lampen daar op zoo als dezelve moeten gewerkt werden, als mede de Mal om deRoeden na te booren zynde op de Mal en op de Roe metNommers aangeweezen hoe men , de l zelv? gebruyktheeft men in het Ëerfte Deel omftandig berigt gegeven, inde Plaat No. S.

In \ Boovcnwiel om de» As zyn 72 Kammen. £ de deelingI n ' t Schyfloop j f Staaven. f 4 ; duym.In 't Spoorwiel ondetom dè Spil po Kammen.? de deelingIn de twee fteeneSchyfloöpjesyder2f Staavén> S 3idüym.In het Bonkelaar om de Spil tot het Luy-> tic deeling

wrfc. '•' 2pDollen.S 4duym,Ia het Wielrjc om<M Lüy^Ai. ï«J Dollen.

chept, nog in de eene hoek een Blaasbalk tot een hantfmitmet het Arobeek op het bfok met de Haamers daar neffensnog verders de yzer tange en een fchaar om het koper mede

inyden.

Befihryving va» de. KooperrMaolen in zyniowgefneedén.

Voor eerft ziet men de Waater-loop opgemetfek hetWaater-Rat daar in , en hoe hét Waater daar op moet valiJen, het Waater-Rat heeft men de fchepe aan deze zy nietbedekt om de bewerking te beter te konnen zien, ook zietmen de Opftal op de Müur-plaaten met zyn ftcylen, bal-ken en Krombeels, den groote Wentel-as voor ' t ent inzyn blokken j ftcenen het bonkelaar daarom van de groo-te haamer, daar in zes fpaaken, nog ziet men 4 rpaakendoor het bonkelaar geftippelt, welke de kleyne haamer ïïg-te, men ziet ook de groote en kleyne haamer op het Aam-beelt, nog twee kleyne Wentel-Aflen voor 't ent met defchyven,fpaaken en touwen tot fnaaren daarom, hetwelfcmen hier in aanwyft hoe datfe de blaasbalken doen blaazen,^ook ziet men de blaasbalken op fy, en aan de ftokvaft ge-maakt, als mede de haardfteden en fchoorfteenen opgemet(elt|nog een ftaande fchaar om het Kooper mede te fnyden,-voort het Wa.ter-rat, het Waater-bint daar in een fpón-ning daar de fchuyf in moet' koomen, en daar boven eenAsje om de zelve mcede op en toe te konnen doen, degroote haamer weegt omtrent foo gg en de kleyne haa-mer omtrent 300 fg. verders is hier alles zeer duydelyJt

en klaar aangeweezen.N°. 8.

Befchryvitig <van degttnAen va» te» Peldegarft-Mecleii.

Voor eerft ziet men de grond van de Moolcn en de loot*op zyn plat met zyn Penanten of de Pylaars,doorflaagen, cdReegels, ook moet men deze gronden Waterpas leggen eerjdat men de Mooier» daar op zet, en voornamentlyÊ de on-;der Tafelmenten, ook ziet men hier netfëns de onderfte laagbalken uytgerydt met de ftecnen en Rinkhoutcn daar op ge-

ken die orn de fteenen„„ , . . . o older over heen geleyd,!

liet well$ men in den Opftal zie» kan, ook ziet men de paf-fe onder de fteenen met de Kuöêns. daar op en Wiggen daarin, om de fteenen daar meê regt te hangen,men ziet ook deJfteylen geftippel?,óp de hoeken en hoe dat de Balken daar,inecPennen inkomen te fchieten. Hier booven legt de grondvan de zolder data 't Spoorwiel zyn werking doen moet.Voor eerft het Spoorwiel van booven te zien, daar in aan-•gewezen hoe de Schyfloopen moeten werken van deileenenen het Wieltje van de Severy, booven op 't Spoor-"wiclhet Bonkelaar van'de Luyery en deJLuy-As daar bovenimet het kleyne Wieltje daar om, hier booven de loofe Bal-fcen,daar de yzer Balken van de Steenfpillen en Severy inge-werkt zyn, de ftcylen van het Agtkant daar in aangeweezenVa» het groote Kaai'.

fervotg derlèfchryving van een Peldegarft-Moalcn> vertoanen-de zigdoorgefneedeHinzynOpjial.

, Men zietdePylaaren in zyn Opftal met zyndcürïiaagenenReegels voor 't ent, en de onder Tafelmenten hier op, in'den Opftal i agtkanten op malkanderen met zyn Balken enKrombeels, het bovenfte agtkant met Kruyfen en Regels in*t verbant gewerkt, de Vangbalk', de Kap op zy te zienen daar in den booven As met een roe om den As ,een bovenWiel en booven om de Spil een Bonkelaar dat in 't boovenWiel moet werken, OOK ziet-men booven het Spoorwiel'een klein Wieltje en daar werkt in het klyne Wieltje dat'om de Luy-As is, welke dient om de Garft na boven te win-iden en ze in het groote Kaar té ftoncn en uyt het Kaar laatmen ze indeKoornharp loopen om te zuiveren; en dan in defteenen en uyt de fteenen in de Peldegarft zeeven en danloopt ze na de Wyjery óm 't ftof daar uytte\vyjen,men zietbok het Spoorwiel onder om de groote Spil en aan weêr-zyde % klyne Schyfloopjes door yder een hoüte Spilletje,daar booven een yzere kroon aangewerkt wort, en ondereen klauwyzer op zy in gelaaten en met z yzere banden en zKlinkbouten daar om vaft gefloóten welke' de fteenendoen gaan, nog ziet men een klyn Spilletje dat agter hetSpoorwiel komt daar een Wieltje aan komt dat de Severye Idoet gaan :het welk men aanwyft aan de Peldegarft feevenmetfehyvenomde krukken en fpilletje en daar een fnaar om.*men ziet ook de Peldegaift Sect't met het K aar daar boovenen daar onder het Peldegarft hok, de fteenen op malkande-ren tuflehen de Kot-Balken en deze Balken worden gelytom de fteenen dat ze haar ftuyting of haar krngt tegen deze

, Balken aan zullen gebrooken hebben, als 'er een breekt het•welk van eenPelfteen, wel ligt kan beuren en wel uyt deMoolen kan vliegen, men ziet onderdi: fteenen de paffe tüf-fchen de hangers en de klyne fpillen daar op de kuflens, alsmede een fchyf onder om 't eenc fpilletje daar een fnaar omis dat onder de wyjery doet gaan het welk men hier onderziet met het Kaardaar booven, ook heeft men zes zoldersliier in den Opftal aangeweezen met de leggers daar onderen moeten alle van i i dtiyms delen gelyt worden.

Kammen. \ de deling

Ö o i É.N :s,

r op zyn kant op het Weegyzer, het Klaauw-yscrn kant en plat^ de kleyne Steenfpillen tot de BLyn',evens de Kraan 'daar men de Ry'n regt in de Steen me4

In 't Boven-Wiel. SoIn't Bonkelaar dat daar in werkt, zpIn 't Spoorwiel onder om de

groote Spil. 101•z Stecne Schyfloopjes yder 2dt Wieltje tot de Severy. jpi WieltjeomdeSpiltotdeSevery.zf1

i Wieltje om 't Luy-Asjc datdaar in werkt. . iS

Dollenicn. ? i

t duym.

Kammen, j ? fU lvm 'Kammen,^ d e d e ] J n g

Kammen.-I 4<%<?

Looperop zynhier nevens de Kraan 'daar men de Ry'n règt in de Steen rns^de legt'.

jSf°. 10.Bêfchryvitigvah de platte grondt v&'n'ee» Bénhip*Kkppirs

Mo'gUa.

Voor eerft ziet men de platte grondt met Pylaaren deur»flaagen en Reegeis van booven te zven, hier onder het kg-gende Stüytblok Wet de nefte daar in'v daar de ft'aande ftut-ten in komen te ftaan,het welke mcninderi Opftal aanwyftlook ziet men hier in den Opftaleen Pylaar, en hier neffen?ziet men de platte .grondt van de opderfte Zofder met deTafelmenten op ide onderfte laag Balken, en hier op hefblok met zyn yzere plaaten in,, de gaten en voor met* eertLosftuk ingewerkt en met duims bouten gefloóten, men zietook het zelfde blok voor 't ent doorgefneeden met een yzereplaat daar in en een pïdat op zyn kant en plat aangeweezen.1men ziet ook hier neffens de boovenfte laag Balken met deStampers van booven te zien tüffchen de booven Balie eiiRee^ en hoe de fcelven ih de Balk moeten gekeept wor*deri.

Vervolg der befihryving man den doorgefneeden Opftal van dtHennip-Kloppers-Moohn.

Voor eerft ziet men in den opftal de Pylaaren of Pcnanreri(Jeurflaagen en Reegels, als mede het onderleggend ftuytblok en daar in f ftutten, welke onder in het bovenfte blofcmet neftenvan i duym diep ingewerkt trioeten worden, mcriziet ook den Opftal van de Moolen met; zyn Balken en Krom-beels, als mede negen Stampers tüffchen de Rees, enjjierneïFens een Stamper omgekant en vertoont zo als de zelvenmoet werken,.ook ziet men de Wentel-As met de fpaakeiidaar in en het Wiel daar om, men.ziet ook defpil met een.fchyflöop daar om ,en booven een Bonkelaar dat in 't bovenWiel werkt dat om den As.hangt en een Roe' door den As\men ziet ook de Kap op zy en Vangbalk en Vangftok Staart-balk Langefchoor, en verdersalles na den eii van 't werk.'

In 't booven Wiel om den As. fi Kammen.\ de delingIn 't Bonkelaar booven om de Spil.24 Dollen. / 4idayra.ïn ' t Schyfloop onder omi de Spil. ip Staaven» \ de delingIn't Wiel ony de Wentel-As. 67 Kammen.) f duym.

It.

Befchrp'mg van den Opftal van een ügtka'nie Watcr:Moohheen booven Kruyerjaande in de Beemfter.

Dezen Moolen heeft men in zytt Opftal gedraayt om datmen al de Steylen Balken en Krombeels, als Krayfenen Rée-gels, en het gaande werk op het duydeJyJcfte in haar be-werking zoude zien, men ziet ook de Penanten onder deriOpftal opgemetfclt en de Muur onder de floel van denDraagbalk en de uytfteklcen daar agter,de Bak van 't onderWiel, ook het onder Wiel en het Schepratj daar onderdeReyfing met het Slagbint, als mede de voor en agter Wa-terloop, ook ziet men de Kap gedraayt en de As en Roedein 't Kruys met de yzere ftroppen en het booven Wiel metde Vang daar om, men ziet ook het Rat booven in deriOpftal daar men de Moolen mede moet kruyjen, men heefthier geen platte grondt by vertoont om .dat men in 't eeröedeel verfcheide gronden van Water- Moolehs heeft ver-toont., deze Moolen is onder op de buyten kant vanfelmenten 34 voet wyt, booven 21 Voet

fn 't booven wiel.

Befdryviag derpUtte Grondt op de KotMken van dsMaalzolder van een Peldegarfi-Moohn.

Op deze plaat vertoont zig de gront van de Zolder inïyn geheel in 't achtkant en het geene daar te verrigten isaangeweezen, als het ecne Kot open geleyt met de LeggercnKuyp daar om, de Bos met de metaal.e neuten daar in«,her ander Kot is met een dekfel gedekt, de fteenen daar in,geftippelt en de gaaten in het dekfel»hier nevens de Schort-Sokken, de Stoelen en Schorthaekcn aan weerzyden vahhet Kot dePeldegarft-en Koorn hokken, de Koorn en Pel-degarft harp met een yzere kruk van de Peldegarft harp,Verders ziet men de Kuypin de grondt en Opftsl met defchuyf daar in, de Looper op zyn plat met de Kerven enRyndaar in, het Kruys daar op geftippelt, als mede den

/ / JOeel,

fn t booven wielIn 't booven Scliyfloop*In *t onder wiel is

yo Kammen.v de deling£4 Staaven. Jisfiduyin.72. Kammen,\ de deling i*

ïn ' t onder Schyfloop. io Staaven. 1 Si duyw.Het Scheprat over Diaraecter 2o| voet en moet het \vaa~ter 31 a 4 voet hoog opbrengen.

N°. tz. en i j . -

Btfchryving van de dubbelde fVater-ScWp-Moohn.

De Grondt van deze dubbelde_ScheP^olen, welke men

o N A A ü W K E ' ü R I G O N T W E R É VAÏJ

werdt in de Kuyl tot aan de wagt DeurN0. 2,. daar het breete, dikten, hoogten en wyten op het-hoW;'.,y.z$ƒ , , ° • ' " • " • - - ' - - - (en kooper gcfchreeven, van deze Sluyszyn 4 dub'bel-

de plaaten en hebbe op twee plaaten de bewerkzaa'mheydfcvan de Punt-balken en Deuren na een grooter voetmaat ge-*teckent} en zeer duydelylc en net aangeweezen om een

zyn uytloop heeft, dog als liet water in de .Polder van bin-hen hoog is, dat het Rade 3SK 1. te ver iö 't wkeV hangt,'gaat de wagt Deur" N°. ï . van zelfs open, wanneerhet water in de Kolk of Kom loopt, en werk geeft aanhet hoog hangende Radt N°. z. om het zelve uyt temaaien, den Leezér zoède kunnen denken da\: deze Moolenfomtyts van geen nut konde zyn, en wel als het onderSchep-radt N". 1. konde maaien, maar om dat het waatervan büyten te hoog zynde de buyten wagt Deur N°. z.moed geflooten blyven , en dierhalven het water geenverder loop zoude hebben als in de Kom, dan komt denuttigheyt van het hoog hangende Schep-radt N°. z. wyldit het aangebragte water dat in de Kom is te gelyk als hetlaag hangende Radt N°. 1. inmaak, het hoog hangendeRadtN°.z. het in deKomgebragte waater weder uytmaalt,200 dat deze Moolen in ftaat is om tegens twee andereSchep-Moolens van hoogten te werken, wyl dezelve 8 ap voet opbrengen kan.

f7 Kammen.? de deling- - n — r _ > j r

Kammen.

Het Bovenwiel heeftHet Schyfloop dat daar inwerkt. 31Het Spoorwiel onder om de Spil. 30De twee Schyfloopen die daar in

werken. 30 Staaven.De z Onderwielen ieder jS Kammen,De z Schyfloopen die daar in wer-

ken ieder 18 Staaven,

N°. I4 en if.

Staaven. S fl duym.de deling6 duytn.

,, de deling> 7 duym»

Befihryv'tng van de Grondt en Opfial van een Waaier-P omp-Mookn..

Deze Water-Pomp-Moolen is met Privilegie in den Ja-re 1713 gemaakt, als de Pompen eens overgingen, ginghet Water-wiel ook eens om, en dierhalven te weynig wa-ter opgaf, dat het Water-wiel niet aan de gang kofte bly-ven, of twee Mannen moeiten daar aan liaan trekken, waar-om de zelve is blyven ftcken, daarom de Tekenaar van dezePomp-Moolen gemaakt heeft twee Kamraeden aan den Wa-ter-As,'! welk opeen Schyfloop werkt, waar door de Pom-pen tweemaal waater geven tegens dat het Water-Wiel eens

! • * t _ J i _..i 1 1 . . . . . . . t . • iomgaat,endierhalvcndemeerderheydvanhetwater,hetwiel! loeven opgekeept moeten worden

Slyys na te kunnen maaken.het waater uyt de Meer te tappen

De Sluyzcn zyn geh/dt-ompen in 't Y , welke by nat-

te Jaaren zeer veel en fterk afloopen, om dat daar veele Poldersof Landeryen haare Waater-Moolens en Waater-loozingenop de Meer hebben, daarom keeren deeze Deuren alle eeneweg, want als het in 't Y hooger waater is als in de Mcer^dan gaande Deuren van zelf toe, en als men het waater inde Meer wilde houden dat men denkt dat 'er niet te veel inis, dan doet men de Deuren toe en men fluytfe met een Balkdigt met wiggen en tempels op de Deuren, het welk toenalles zeer naauwkeurig vertoont.

N°. 17 en 18.Bcfchryving van de He j-Grondt en Fönd&menfS'plcmken met

de onderfie Balken daar op.Voor eerft ziet men in de Plaat de hymaftcn in de grondt,

en op zes plaatfen met Sponning- of Baart-planken be~heydt, dat is, onder yder Punt-balk een ry, en op vierhoeken van de Sluys aan de vleugels ziet men gaten geheytomopeenmakkelykewyzede Sluys te kunnen droog maken,als men den Dam op dié gaten aanleyt en met kly en wiervult voor de quellinge van 't waater die anders door hetFondament zou door koomen, of men zou de muur doormoeten breeken tot het Fondament, en flaan dan nog plan-ken welke zeer veel moeyte en koflen zou weezen, ookleycmen Kefpen op de maften dik 6 duym, en men laat overden andere Kefpen 4 of f maften een -j duym hooger als deanderen, en moete de Kefpen daar in keepen, dan met eenvierkante duyms Trek-nagel vaft geflooten op yder mafteen: dan leyt men de Fondaments planken daar op dik fduym* en moeten 1 Fondaments planken aan yder zy van.de Sluys van 't cenc ent tot het andere die 6\ duym dikzyn,het welke aanwyft daar men de Sluys voor 't ent door-fnydt en dan met vierkante duyms Treknagels op de Kefpenvaft gemaakt, het welke men aan de eene zyde op hecFondament aanwyft, ook ziet men de onderfte Slyk-balkenop de Fondaments planken leggen en in 't midden daar on-der een Zant-ftrook daar de Slyk-balkcn 1 duym met Voor-

aan"dc gang behout, de Moolen gaat door zestien Pompenwelke van kooper moeten zyn, want loode Pompen zou-den de kragten niet kunnen uytftaan, doordien die plat ge-trokken zouden werden, den Uytvinder of Tekenaar dezesmeent, die gcene welke eenige zwarigheyt zouderinden inde mogelykheydt van dit werk, ligt te kunnen geeven,wanneer iemant de zelve in het werk zouden door hemwillen ftellen. -

N°. 16.

Nieuwe aytvind'mg van een Schryn-wirkers of KajiemakersPlaat-Moolen.

Het ordinarie Laftig werk, 't welk by de Schry nwerkers ofKaftemaakers om haar Plaaten tot het beleggen van Kaften,Kabinetten &c.te zaageningebruykis,gaat zeer langzaam,wyl het gedaan moet werden door twee lieden, en dierhalvenveel tydt wegneemt, heeft den Uytvinder bewoogen om dezegemakkelyke en te gelyk veel en fchielyk korekt gaande Moo-len in het ligt te geven, de plaats welke hy beflaat behoeftniet grooter te zyn als zo a zz voeten lang, en 17 a 18breetj men kan daar-te gelyk op zaagen % Plaaten waartóe niet meer als een aankoment Jongeling om dezelvete draayen, nodig is en een om op de bladen te paden, menheeft dezelve in de grondt, doorgefneden, en in zyn ge-heel in 't verfchiet zoo vertoont dat men voor een bequaamMolemaker of Timmerman geen verder uytlegging nodigheeft om de zelve te maaken, wyl alles koreci volgensde daar by leggende voermaaten kan nagetneeten weiden,dog zo iemant mogte verder onderregting daar van be-geeren, kunnen zig addrefferen by den XJ ytvinder dezes.

Voorberigt van de Sluyze Fïalf'Wegen Haarlem e>tjtmfterdavt.

Hier leggen drie Sluyzen door den Dyk van bfwerk-zaamheyt van Punt-balken en Deuren met fteene Wulffencénderhande maar niet eeven groot, daarom heb ik goct ge-vonden om de voornaamfte van de drie in 't ligt te geevenet) alles zeer naauwkeurig te verwonen, op yder Plaat is de

, onder yder Punt-balk zyn Vlange* Slyk-balken, die zo ver van malkandereomoeten leggen als de Sponning-planken dik zyn, dat is fduym, deze Balken moeten met Pennen en Gaten aan demaften vaft geüooten worden het welke men zien kan daarde Sluys op zy doorgefneeden wort en in de maften grondt,deze Sponning-planken moeten 7* duym booven dezeonderfte Slyk-balken fteeken, dat is 4 duym voor de vloer»en 31- duym in de Punt-balken en met een Sponning daar infchieten, op deze Balken moet een vloer van f duym dikleggen daar men de Punt-balk met de Kom-ftukkeri eenduvm diep in'laat zakken welke hier met ftippels aange-iweezen, en in de volgende Plaat verder berigt gegevenwerdt.

N°. ip en zo, •

Befchryving van de boven Balken op de onderfte vloer metde onderde Punt-balken, Komfiukken en den aanleg

van de Muur.

De onderfte Vloer met vierkante düyms Trek-nagels opde onderfte Balken vaft gemaakt zynde, legt men de bo-venfte Balken diar op water-pas, benevens de onder Punt-balk die men ook water-pas moet leggen,en met Sponning-planken van 3^ duym onder in de Punt-balk fchieten, eneen duym in de Vloer zakken, met Moft en Teer wel onder»leyt om het digt en fterk te maaken, het welk' men in denOpftal duydelyk zien kan, men ziet verder aan de eene zy-

1 — '" >—«>«•• «™« Ai* IVTimr . m e nluuicg nu het Fondament van de Muur, mendeze onderfte Vloer en tuflehen de boovenfte Bal-

de den aanleg vanmoet op deze onaente v IUCI CM muwiu. - - « ". „ken met fteenen en fement metfelen tot de boven kant vande Balken, zoo als hier tuflchen een Balk werdt aangewee-zen, dan leyt men hier een vke Vloer van 4 duym op , jnde Planken wel in zyn verbandt geleydt met de booventtcVloer, de onderfte Vloer is dik f duym en van gieenenhoudt, deze onder-en booven Vloer en Fondaments-plan-ken, moeten alle van nat houdt gemaakt worden, en <,.Vloere wel digt tegen malkandcrea aan te voegen of teftry-ken. de boovenfte Vloer fehiet met een Sponning aanY/cë'rzydcn van z duym in de Punt-balken , nog

men

A L h È k lï A-N fc> É M Ö Ö L Ë N S, EN!to 'de eene ïy van de Punt-balken-een Sponning .ian.de boovcn kant, welke is 4 duym vierkant, daar moet meneen korte Koebrug leggen om dat de Watcr-looping devayligheydt niet zou konnen ftüyten of blyven leggen^ hetwelk men in den Öpftal kan zien, ook heeft men hier metftippels aangeweezen inden grondt hoe dat men de Wulffentrekt om de Formeels na te konnen maaken als nïen deWulf toe moet metfelen ivoor de Punt-balken ziet men metftippels hoe dat de Deuren haar zelvcn open draayjen:, ookwyft men in de grondt, gaten geftippelt, welke menboovenin ' t Kruys-wulf moet maaken om de Deuren daar door tekennen uyt en in zetten, aan ' t eene ent van de Sluys toontmen met ftippels, hoc men de Dam voor de Sluyzen moetJcggen om ze droog te kunnen maaken.

Befchrping van den Opftal oj> zy doorgtfneeden.

Voor eerft ziet men de maften onder de Kefpen $ welkehier vertoonen of dcKefpen omtrent tegen malkandcren aanleiden, het welke men anders op yder maft een zou moetenleggen die regt midden op de maft dragt hadtj'en dan deFondaments-planken opgeleydt, óok ziet men de onderfteBalken op het Fondament leggen, en daar op een Vloer; enopdie Vloerde boven Balken, en dan weer eenboovenfteVloer , men ziet hier de onderfte Punt-balken by dePunt doorgefnèèden, en hoe de Vloer en Sponning-plankendaar in moeten fchieten, het welke hier zeer naauwkeurigaangeweezen is , hoe de zelve daar in moeten gewerkt wor-den , waar van men voorheen reets berigt gedaan heeft,als mede de booven Punt-balken, ook ziet men aangewee-zen op de eene boovenfte Punt-balk een Voering van Plan-

lydcn hebben dari wint men het open', en men laat het wh»ter binnen in de Sluys loopen voor de middelfte Deuren \dan hebben de buyten Deuren zo veel niet te leyden,- war.uddn keere al de Deuren, ook ziet men hier de Muur iiizyn Opftal en hoe dat torn de zelve fnydt, menziet aan weerzydeii vati d.e Deüien p Ankers in de hartftee-ne Kafien daar de Deuren in-draayjen, welke zwaar zyn iduym vierkant, en moet met loodt bekleedt en gezoldeeixzyn voor 't roclten, en met loodt in de Kaflèn valb gegoo-ten , deze KafTen worden nog cyder met een koopcreKram aan malkander gegootert, Het welke men hierbehec-den in de grondt zien kan, men ziet bok boven de Deurenhet Wuift, en met Stippels door de Deuren en Punt-balkaangeweezen, ook ziet men de Leuning boven op de Sluysien een Kardoes booven de Deuren op de Punt-balk met eertyzer daar in gewerkt, en Onderdoor de Punt-balk gefloo-ten, het welke men in de voorige Plaat al aangevvewerjheeft.

Béfchryving van 't tnaakca van de Pimt-halhn en tlctifcn.

Voor eerft ziet mende onderPunt4filk inmalkandercrimet de Kom ftukken daar van onderen met een S waaluweltaai tingewerkt, het welk men met Stippels aangeweezen heeft$en de Kommen daar in, als mede de Krotabeels met dub-belde Pennen, Gatenen Tanden, in de Balk én in 't Kalfgewerkt , ook toont men aanmet Lippen voor tegen het Kalf, wren aangewerkt zyn, het welk zeer goet is voor denaanflagvan de Deuren, ook ziet men deze Gaten, welke de Krom»beels niet digt konnen maaken, van agteren moet meneen Sponning in hakken van aj duym vierkant, en daar cerj

dat de Kroro-beclsen tegen malkande-

ken, welke dik zyn 4 duym, en zyn van boövèn digt met ftuk eykc plank netyes in gemaakt en mct£ duyms hautewerk gebraauwt, voor ' t in.waateren vanden reegen, nog Treknagels vaft maken, ook ziet men aan de ngtcr kantziet men booven op de Punt-balk een Kardoes met een yze- van de Puntbalk een Sponning van 4 duym vierkant, daarre plaat van vooren, en ingewerkt, en met een bout onder de Koebrug komt te leggen, hier neffens de bod*door de Balken meteen Speyl geflooten j en booven met 2 ven Punt-balk van booven te zien, met de Deuren daarAnkers in de muur vaft, en voor door de Plaat en Kardoes voor en de Balk daar voor, daar mende Deuren mede digtmet Spcyen geflooten, deze dient om de Punt-balken de, kan fluyten met ftutten tegeh de Harnftylcn, en WiggenPunt om hoog te houden, om dat hy anders geen dragtheeft als aan de ende in de muur en zou door de tydt andersneer konnen zakken, de Punt-balk onder het Wulfheeft zulks niet nodig, om dat de Punt zo groot niet i s , endat daar ook maar een enkelt Kalf in gewerkt wordt dat de

op de Punt-ftylen van de Deuren te flaan, ook moet meifBalk zoo laag laaten zakken dat hy midden voorde Deurenkomt te leggen, het welke men ook aangeweezen hcaft,daar men de Sluys op zy doorgefneden ziet, met het wag-te van het gat in de Muur daar de Balk iri komt te Jeffgen t

Punt meede brengt, ook heeft men aan alle beyde de enden' deze boovepfte Punt-balk is de bewerkzaamheydt vaiT dévan de Sluys de Gaten in de Vleugels gewagt zo hoogals men iKrombeels en Kalf als de onderfte, maar men y.ict aahge-denkt dat een gemeen 't Y waattr komt, ook ziet men ver- j weezen dat men de Keuze booven met de Balk gelyk werkrjders_deheele Sluys in zyn verbant gemetfelt, en daar de 'en met een Tant van % duym daar in; met Krammen enKaden koomen daar de Deuren in draayen moeten of hoe-ken daar heeft men hartfteeri aangeweezen of vertoont, deDeuren zynhierniet in vertoont, om dat men ze in de volgen-de Plaaten vertoont en de Muuren hier te veel zoude verduy-ftert hebben, voor de eene Puntrbalk onder de Leuningzietmeneen gat daar men een Balk in leydt om de Deurmede te konnen fluyten, het welke men in de volgendePlaat zal vertoonen, verders ziet men de Leuning op deSluys, en twee Paden daar het volk van de eene Schuytna de andere gaan.

N°. en

Befehryóïng van de Sluys doorgcfneeden voor V ent hy deX>euren,met de Deur daar voor na't T} na een

grooter foetmaat.

Voor eerft ziet men aan weerzydén z maften onder de

Kneevels geflooten, én aan 't ander ent met Wiggen iride Muur vaft gemaakt, hier na uytgcleyr de Deuren in't geraamt, het welke toen met dubbelde en cnkelde Pen-nen gewerkt ziet, en met duyms houte Nangels op gclloo-ten, ook moet men onder en booven om de Harn ilyl eenyzere Beugel v/erken met hec hout gclyfc ingclaatcn, enmet drie Klink-nagels van een duym valt gcimnkt, en danverders met Kramfaouten, en boven in de Nok van deHarn-ftyl 6 yzere Scheenen ingewerkt dat boven in de Keu?draayen moet, aan weerzeyden van de Deuren mo:t meneen Sponning in maaken van z duym vierkant, en menz duyms planken aan weerzeyden digt gemaakt, en metIA duyms Trek-naagels vaft gemaakt, net welke men in denOpftalin verbant heeft aangeweezen, iny der zy van de Deurmoet men een 4duymsplarjk in werken, het welke men on-der en feoovenenopde middelReegels moet Keepen, op eenTant van 1^ duym, het welk men toet Stippels óp de' ee-ne Deur heeft aangeweezen,ook moet men zorg dragen dut

Penanten van ' t Fondament,men heeft 'er geen meer aange- de planken uie in"de Deuren gemaakt moeten"Wolden die•weezen om dat men het ander werk zou verduyfteren, onder waater moeten koomen dat ze niet droog moetenmen ziet ook de ende van Sponning-planken en met Stip- weezen, want dan zouden ze uyt de Sponning-banden,pels aangeweezen, hoe diep de zelve in de Punt-balk met maar die booven waaier koomen mogen welredélyfc droogeen Sponning van onder in fchiet het welk al getoont is, zyn, ook ziet men i Steylen van de Deuren otngckant rai-cals mede de Fondaments-planken en de onderde Bal- de Gaten en Sponriingedaar in, als onder een Me'faaïe' mutsken-Vloer daar de onder Punt-balk op leydt, ook een! dieonder aan deSteylmoetgewerktwordun,verderzietmetiSponning in de Punt-balk daar de boovenfte Vloer in fchiet een Keus yzer op zyn kanten plat, en dö Keus daarom gc-2, duym diep, men ziet de Deuren voor de Punt-balken in ftippelt met een yzer Beugel van de Deur rnet de KlinlibpH-zyn Opftal, en wyft aan hoe de zelvenopen toe konnen ten, men ziet hier de hartfteene Kas, hec ik met een

)ommekragtuyt~ -,• - ......het in ' t -Y hoog waater is, dat de buy ten Deuren veel te j'er hier neflens cen op /.yu plat

N AA U W.Jt.É U R ï G VAN

'Bpöiinidg-pknfcen klaargemaakt heeft, dan moet; men allep voet een zes duyms Speyker in de Meflèng, en aanweêr-zeydevan de Sponning inflaan dus dient.óm dat de Melïèng

, of de Sponning in 't in Heye niet zoude af konnen fcheuren,het weifee anders welligtelyk zou kannen gebeuren, ook

, toont men alles zo duydelyk en zo klaar aan als of men het4en lieden met de mondt zyde.

, N°. 23 en 24,

• Befefayvwg van de1» Opfialwn de Sluys voor V ent te zkn,naa.fi de Meer "met de JDeümt daar voon

Voor eerft ziet men de geheele Sluys voor 't ent, meteen gedeelte van de Vleugels van het Fondament tot bovenhst Wulf toe, en de hartfteeha Dekftukken daar op, het•welke roet een Halfront overfteéken, als mede het Wulfirtec hartiléene opgemecrelt,de Voorfleekanten en de Gatenwelke men aan weêrzyde in de Vleugels ziet, en dan ver-vers met.idyne fteenen, het welke men hier aanwyft, ook

' ziet men de onder en booven Balken, en onder en boovenVloeren daar op, als mede de Deuren toe in zya Opftalte zien.

Onder den Öpftal ziet men de bewerkzaamheydt vande Punt-balken en Deuren.

Verder ziet men de onder Punt-balken in de grondt vanbooven, en met Stippels hoe dat de Krombeels, en ' t Kalfdaar in gewerkt moeten worden met dubbelde Pennen, Ga-ten en Tanden, het welken men aanwyft, hier neffens daarmen de Balk omgekant ziet met de Gaten daar in, en an 'tent ziet men het Kalf met Pennen en Gaten daar in leggen,als mede de Komltukken van onder met Swaluwe-ftaarteningewerkt, op zyn kant en plat, en de metaale Kam-men daar in , op 't eene ent van de Punt-balfc ziet mende aanleg van de havtfteene Kaflên, daar de Deuren indraayen röbeten, en daar neffêns de Mal daar ze na klaar

f emaakt moeten worden, men ziet hier neffens de boovenunt^balk met de Deuren daar voor van booven te zien, en

met Stippels aangeweezen hoe de zelven op en toe moetend k i d K f T d

vy t binnens Werk. 'Ook ziet'rrièn. hier de Muts dis in o©Kom draayen moet en is van pinnen agtkant,'. ook moetmen deze roetaaien M " t s onderjiaft-.de Harn-ftyl werken',en met een. fly'èf Hant-Üey daa'r/reedelyk vaft aan flaan'jsok iiaat men dan daar wel een Klink-hagel door of 2 koo-jere Speykers voor 'c afvallen, als men de .Deur eens wildeligcen het welke door langheydt van wryvenen draayen •wel;zou konnen gefchieden, men aiet^ofc.de Kom. doorgefnee-jen met de Muts daar in , opk.toont men hier alles zooduydelyk en zo klaar aan als of men het mondeling zyde•n met de vinger aanwees, kan ook. iliptelyk na de voet-maat cemeeten wórden.

N*. zf.

Befibryving vaneenKetting-Waaur-Moólèn.

De Ketting Waatèr-Moolen, hier vertoont, is zeer bc»quaam om Sluyzen of Waterkeringen mede droog te maa-ien , waarom men deze hier geplaatft heeft, zy'nde ge-brüykt by het droog maaken van de voorgaande Sluyzen op'Half wegen Haarlem en Amfterdam, in de midden ziet «men de grondt met de Overleggers daar op gèftippelt, enhet Paardewiel daar op, beneden ziet men het bindt in zynOpftal, de Standert met het Paardewiel daar om met hetSchyfloop daar onder, als mede de Leggers met de Vloer.daar de Paarde op gaan , booven heeft men duydelyk- deMoolen in het verichiet aangetoont met het Paardewiel-Ketting, Waterbaken het geen daar toe behoort, verder?heeft men alles duydelyk uytgelegt na de voetmaat.

N° . 25 en 27.

Befchryving van de Grondt en Opfial van ven nieuw•uytgevonde, nooyt voor dezen in het ligt gebragte

•• JVater-Buys-Mooïen.

Den Uytvinder van deze Waater-Buys-Moolen neemt aariom met dit nieuwe werktuyg met weynig koften veel nut tbkunnen doen, de Buyflèn zyn geftelt om het Waater' op te, y y g pbrengen 18 voeten hoog, zynderuym zo veel in hoogte alsdrie gemecne Schep-Moolens welke malkander het waater

pp g pdraayen, ook ziet men de Keufe met een Tant Van I-J duymin de Balk gewerkt en met 2. Krammen geflooten, en aan \c

' t ent in de Muur met Wiggen vaft geüaagen, ook ziet toemaalen,. yder Buys met zyn Dollen ofSuygers brengt zomen dat deze Punt-balk zonder Krombeels gewerkt is, en veel waaccr op als een ordinarie Schep-Moolen, zynde dier-dat daar tnaar in ' t midden een Kalf in gewerkt is dat de halven vaft dat deze eene Moolen met zyn vier Buyflèn zooPunt mcede brengt daar de Deuren tegen flaan, men ziet veel waater opgeven als iz ordinarie Schep-Moolens, wel-ook de zelfde Balk ómgek'ant en de" werkzaamheydt daar in "ke drie aan drie het waater malkander toe fnaalen, zyndeiiia,angeweezen, met de Kram-gaten daar in daar de Keus mee n e t kleyn geprobeert en goedt bevonden, dit werk kan ge-vaft getlooten moeten worden, en wyft men aan-met Stip- plaatft werden in alle foorten Van Waater-Moolens, Meripels dawytte van de Sluys en de Vleugels men ziet hie

g , y Stippels dawytte van de Sluys en de Vleugels , men ziet hier•uytgcleydt de Deuren in 't geraamt?en de eene van deonderltant met een 2. düyms plank digt gemaakt, het welk menaan de andere zyde'ook doert moet, de bewerkzaam-heydf van deze Deuren is als de ander, het welk hier duyde-lyk cc zien is, als dat meri ze niet tot booven toe met plan-ken digt maakt als de anderen maar moet de zelveri met

: Kramboxiten en:Beugels lluyten, het welk men hier aaneene peur aanwyft,'en eèn Beugel hier neffens met eenKrarribout en % Steylen omgekant,en de bevverkzaamheydtdaar in aangeweezen, van Gaten en Sponninge zeer d'iyde-lyk, pok Ziet mvn.uycgeleydt een Keus-yzer op zyn kantra plat, eri de Keus met Stippels daar om aangeweezen,hier neffens de metaalen Kom, welbenaeen grooter voetmaatgcteekentzyn.De Kom van booven te zien is wyt 10 duymbinnens werk, en de buytenranden 1 ï duym,de bodum diki5 duym ,ciïdc Kommen van de buyten Deuren is n duyni

heeft zig in deze befchryving willen vergenoegen met hetwaater niet hooger op te brengen als r8 voeten, wyl heceen nog nooyt gehoorde zaak is^ maar den Uytvinder meentniet alleen 18 voeten het waater op te haaien maar 24 voetenmet het verlangen van zyn Buyflèn en zelfs hooger. Verdersheeft men opde Plaat N°. 25. zyndede Grondt van dezenMoo-len of de bewerkzaamheyt welke als boven gezegt in allefoorten van Moolens kan geplaatft werden een duydelykebefebryving gedaan, ook heeft, men daar by in het groócuytgelegt een Buys met zyn Suygers om de Liefhebbers deste klaarder gedagten te kunnen geven. De Plaat N°. zf.is zo duydelyk vertoont in zyn Opftal met zyn Buyflèn enz."dat ons dagte geen verder befchryving nodig te zyn, wyzen-zende die geeri welke van dit werk zouden gelieve gedient tezyn na den Uytvinder Cornelis van Vuuren, welke een ydermet alle civiliteyd zalzoeken te bedienen.

E"- I N D :E,

LYST VAN

L Y S T. V A N A L L E DE

MOOLE NSE N

WERKTUYGEN.UytgegeVeh door CÖVENS E*Ï MORTIER op de Vygenckiri

te Attifterdatn in drie Deeleris

Gronden en Opjfal/è» van Mooïensènz. gétekejïtS P L t A f P £ R C H

r De Grondt van een dubbelde Oly Moolen.2. Dubbelde Oly Moolen in zyn Opftal.'3 Doorgefheeden voorilags laden van de Oly Moo-

len.4. De Jaag-Yzers, Stampers, Haye, KuffensjHaa-

re en Koekzakken van de Oly 'Móolëri.£ De ddörgéfneede Naflags-ladevati.de Oly Moo-

len;6 Fondament over de Windel-As van de Oly Moo-

len hoe de zelve verdeelt moet werden, om deGaaten van de Spaaken op zyn rechte order te"zetten.

7 De Grondt van de Ooftindifehe Zaag-Moolen teAmfterdam.

8 Den Opftal van de Ooftindifciie Zaag-Moolen.9 De Grondt van een Zaag-Moolen te Saandam.10 Den Opftal van de Saandammer Zaag-Moolen.11 Het booren van de Winfehe op de Moolên-

Roeden;ix 'Fondament hoe men een Spar wiel moet maa-

ken, om de Kammen en Staaven te verdeden,dat het zelve gemakkelyK en ftü kan werken.

13 Fondament hoe men de Kammen.op het Kam-wiel verdeelen moet, het zy de zelve groot ofkjyn zyn^ • • • • . .

14, t)$ Grondt van de Koorn-ïyfoolfen de St; Vie-tor te Amfterdam.

ï f De Opftal van de ICoórn-Mdolen de St. Vidor.16 De Grondt van eeri Gort-Moolen te Hitarlem.ï7 Den Opftal van de Gort-Moolen.18 Een Gort-Moolen ftaande te Köppenliagen.ïp Deszelfs doorgefiieecte Achtergevel.10 Dezelve op zyde doorgelheeden.2.1 De Grondt van een Wip-Moolen3 teStolcholm.11 Deszelfs Opftal.2.3 De Grondt van' een aehtkante Koorn-Mooleni

te Stokholm.-

24. DëszeMs Opftal.2.5 Een Grondt en Opftalvan een dubbelde Koorn-

Moolen, daar het; Waater door Pompftokkên looptte Stokholm. .

16 Een Grondt en Opftal van een enkelde Koom-Moolen die door het Water omdraayt, te Stok-holm.

27 Een Starifler-Moolen, van Achteren te zien, teStokholm. .

28 Een Stander-Moolen, van ter -Zyde te zien.29 Een vöörnaame Kap töt een Kruys-kerkj of eeri

• ander voornaam gebouw.30 Een Kap, dienüig tot een Pakhüys, of ander

laftdraagend huys.31 Een dito Kap.op een ander manier, ia Duyö-

landt veel in gebruyk.32 Een model van een Draaybank tot het Moolen-

len-werk.

Gronden en Oj>ftallen van Mootèns j getekent doorLEENfaEltT YAlV l^ATRüSj JACÖÖ PoLlJTi

en COHNELIS VAN VüÜREN^E E R S T E D E E L .

1 Een zeskant Sommer of Balkzaagér1, dödrgeJhee-den met de platte Grondt daar onder, Itaandëbuyten Amfterdam.

2 Een Seskant Zaag-Moöleri. . ,:3 De Grondt van een Eyke Waagefchöt-zaager %

Amfterdamfé Waapen, buyten Amfterdam.4 De Slee-ftelling van de Waagefehot-zaager;,'y De Waagefchot'fcaager op zyde te iien.6 De Waageichot-^aager van achteren.7 De Grondt van een aehtkante Water Molert8 Aehtkante Waater-Moolen in zyn OpftaLp Grondt en gaande werk van een aehtkante Water-

Moolen,10 Opftal gaande werk enz. van een aehtkante Wa«

ter-Moolen.Ondertafelmenten van een Wip-Waater-Moökró

S erf

VAN ALLE BE M0OtENS KM' k;i: caejeggen van eeja tQorenbindt.

| a Opftal van een Wip-Vater-Mpolen.Ï3 Grande van een Modder-Moolen.$4 Mo44or'MQP^n -B zyj Op Aal dqQrgefneede)?.i j Snuyi of Verf-Moqlen, en' dat daar toe behoort.ió ,pe Grondt van een PapierrMoolen*11 OpitaJ, Ityoogfchuurj en Parflen tot dePapie$«

Moolen. • : , ,.i§ •Wryf-b.ak, én Rqer-qak ftiet zyn Rollen.jp Opftal van de Papier-Moolen doorgeüieeden,?to Grondt van een dubbelde Ojy Moojen.ar Binnewerk vm een dub/belde Oly Moolen, ;

,4% Opftal van $vt\ duhbej.de Oly Moqlen.S3 Grondt van. een VoUMoolen.ty Opftal ? "VpentelrAs j Zolder enz, yan een VpJ^

Moolen,?-5 "Waater-Moolerj.a(5 Vyfel-Moolen.ji^ Gaande

j Naauwkeurig onderregt |n wat order een zes of,aohtkanteMoolenvan 4e Grondt in elkander ge,?flooten moec werden.

* Het opregten van een Moolen.§ Opftallen in het geraamt en gedsk>

4 Moolen daar men Soaphaanen boordten 6 Koom-Moolen.Een Koper Moolen.

'8 Peldegarfb-Mqqlen.p Platte Grondt op de Kptbalken vaii ^eMaa|zoIdc|?

van een Peldegarft Moolen,ïo Hennip-kloppers Moolen.i i Een Boaven-kruyeru D e Grondt van èen dubbelde

Moolen.>3 Dubbelde WaterrSchep-Moolen.14 Grondt yan een WaterrPomprMooIcn.15; Opftal van een "WaterrPomp-Moolen.16 Schryn-werkers Moolen.17 en 1$ Hey-Grondt van 4e SJuys Qp half wqgcn

Haarlem en Amfterdam.10 en 2.0 De Bovenbalken op de onderftè vloer ,

' met de onderftê Puntrbalken, Komftukkens eiïaanleg van de Muur.

1 en az De Sluys 4POfg^&ee4eji voor ' t ent n$het'Y.

13 en 2-4 De 5l4ys- doorgegleden voor 't ent na d?"Meer.

2,5 iCetting-Moolei?.zó

Opftal vap.een

V O O R B E R I G T.wel zoude doen indien fc gclegenheyd daar

i i ; i e / ï b c f ? tC W y? e n ?,a d e Voorreden van om eerite Deel en met ccnlat degaa„do

MlGüilXiLRA MJXflWK \

v .\ \ i: !•. \

O P S T A h L E X VA

,\ i v i: \ s u i; N v i

»•-

M S T

V O O R R E D E N

A A N D E N

L E Z E R .Ndien wy in den lof der Bouwkunde naar beho-ren zouden willen uitweiden, en derzelver oor-fpronk, voortgang en tegenwoordige volmaakt-heit nagaan, zouden wy meer bladeren nodig

hebben, dan ons regelen tot deze Aanfpraak aan denKunstminnafen overfchieten.

Wy zullen derhalven hier alleen zeggen, dat het Molen*werk, of de kunst van Molens te maken, geen der minfteftukken van de Bouwkunde is, en dat het algemeen nut,voordeel en geraak van deze edele kunst dat van de andereftukken der Bouwkunde zo niet overtreft, ten minfte op-weegt.

Alzo dit nu eene onwederiprekelyke waarheit is: dus zalniemandt, die het gebruik zyner zinnen heeft, ligt ontken-nen, dat een werk, waar door deze uitneemende kunstniet alleen volmaakt, maar ook ten dienfte der genen 9 diezich in de zelve oeffènen, gemakkelyk en duidelyk wordtvoorgeftelt, van de uiterfte noodzakelykheit is, en dat deszelfs opfteller en uitgevers groten roem waardig zyn.

Zo een werk is het gene wy allen Kunstminnaren in hetalgemeen, en allen Oeffenaren in deze kunst, of jongenMolenmaakeren,in het byzonder,tegenwoordig aanbieden;en gelyk wy hen kunnen verzekeren, dat niet alleen deopfteller en tekenaar van deze ontwerpen een man van

* 2 . be->

V O O R R E D E Nbekwaaniheit is geweest, die zo wel de kunst van hetMolen werk, als van het tekenen, in de grondt heeft ver-ftaan, gelyk elk kenner zal moeten getuigen; maar datook het werk, wat de platen, enz. aangaat, zo fraai isuitgevoert, en zo zindelyk en net afgedrukt, als het im-mermeer gefchieden kan: zo twyflèlen wy geenzins,* ofhet werk zal eene algemeene goedkeuring wegdragen; waarmede wy, na den Lief hebberen veel heils toegewenschtte hebben, blyven

Der Zelver

Dienstbereide

vi den i AwnifJ'yM. IX CC. XXV11.

CÓVENS EN MORTIER,

•£v«ta. Deze vojaunae aimpno »n n»«*.j„„ „„„ _ii

B E S C H R Y V I N GVan de Gronden en Opftallen der Volgende

M O O L E N S.Figuur i.

Befckryv'mg over de Grond ban de dubbelde Olie-moleih fl'aande tot Woréerveér,'in Noord-Holland,

e Kap in toelaag te zien ih 't geheel..B. De halve Rolring te .zien hoe de, zelve gemaakt moet werden.BB. Het halve Tafelementrnet de Vloer/Jukken daar op, en de halve Koup in 't plat.C. De Schiefloop die hët Steeriwiel omdryft, heeft 13 ftaven.D- Het Sparwiel heeft 76 Kammen,, de deeling 5 en | duim.E. De Schiefloop die het Wiel op de Windelas omdryft, heeft ao" ftaven.F. Het Kaïnwiel op het Windelas heeft 61 Kammen, j en ? duim deeling.

G. de twee Rtiérwielen die op de Windelas zitcen hebben yder 33 Kammen.H. Het Roerwiel daar toe heeft 36 Kammen. HH. Het andere Roérwiel heeft 4.1 KammendI. Het kleyne Wieltje op de Roerftok heeft 12 Kammen, de deling 4 en i duim;II. Het ander klein Wieltje heeft 13 Kammen, de deling 4 en 1 duim.K. De onderflö grbnd in 't plat te zien met al zyn werken.K. 1. Is de Voorflags-lade. K. 2. Is de Naflags-lade. . . . . .L. De grond in 't plat met zyn pilaars te zien. L. 1. De- Schuer ïh 't plat met iyn Zaad-kafTeniL. 2. De Köek-kaflen van vooren ftaande te zien. L. 3. De jfteiïeii toet de 4ande van de Schuer te ziett*X. 4. De platte grond van de Turfrplaats.'M. De Olie-bükken. De trappen zyn genommert hoe veel treden ydèr heeft;

Figuur 2.

Befckrping over de Opftal van ds dubbelde OHe-moolen.

A. Het Karawiel in de kap heeft 54 kammen.B. De Boukler daar tóe die óp dé fpil zit heeft 35 dollen, de deling 5 en | duim.C.' De Schiefloop die de fleen omdryft, heeft 13 ftaven.D*. Het Sparwiel heeft 76 kammen, de deling 5 en f duim.E. De Schiefloop die het Wiel op de Windelas' omdryft, hëèft 26 üavéiv tF. Het Kamwiel op het Windelas heeft 6t kammen, de deling 5 en i duim.G. Het Roerwiel dat op deWindelas zit, hceft33 kammen. H. HècRoevwiel daar toe heeft $6 kammen.I. Het kleine Wiekje op de Roerftok heeft 12 kammen, de deling 4 en ^ duim.K. De Roade lang 76 voet, het hek 7 voet breet, r4 duim op de voorzydè van de roede daar de borde opleggen.L*. De Schuur mee de wooning van ter zyde' tè zien.' M. Dat fchelrad heeft 53 tanden £ duim deling.

Figuur 3'.

De doorgefnede Voorflags-lade van de Olie-molen.

A. Dé Jaag-yzers tóet de'Haaren daar tusfehen, zoo als dezelve moeten wezen, als dat Olie-flaad, de•küsfêns, en bytels, en fchyjen daar tusfehen, zoo als dezelve moeten gemaakt zyn.

B. De potten van binnen te zien met de yzere platen daar de ftatnpers op vallen;

4-

De Jaag-yzers, Stampers iHayje, Kmferis, Haare èn KoeHakkett in 't plat tezhn van de Olie-molend

Zoo als dezelve gemaakt moeten werden op zyn rechte grootè* breedte óf I'angte.

Figuur 5.

De dotrgefnede Naflags-lade van de Qlk-ttiokfï.

A De Taag-yzers met de haaren daar tusfehen, zoo als dezelve moeten wezen als het Olie flaat, maftzvn 'wat ideinder gemaakt, als de andere in de Voorflags-lade, zoo als dezelve Figuur uitwystj de kus-fens of bytels zyn op de rechte maat getekent.

B ' ü e potten zyn op de zelve manier als de andere.

van Je Gronden en Opjlallen.Figuur 6.

Befcürplng of Fondament over de TFindel-as van de Olie-molen* hoe dezelve verdeelt moet .werden, om de gaten van de fpaken op zyn rechte order te zetten.

Zoo verdeelt men de Windelas in 21 deelen, en flaat daar 21 lynflagen op, verdeelt hem overdwars in7 deelen daar de ftampers met de hayje komen, doet dan op yder dwarslyn van de 7, drie gaten, verdelendedezelve lynen yder in drie gclyke delen, zet dan yder gat op een kruis, daar de lynen iloor malkander fnyden,verftaande yder ftaraper drie fpaken, en de Nailag-hay met de Loos-hay drieipaken tezamen, dezelve zoobreet, datz'e beide de hayjen lichten kan. Op de 21 lynen die op de as zyn geflagen, zyn 6 ftampers entwee hayjen,welke driemaal 7,dat is 21 Ipaken te zamen maken;maar dcVoorflags-hay heeft een ipaak,en ftaattusfehen de lynflagen in; de foos-hay daar toe heeft twee fpaken, maar de een zoo breed, datze beidede hayen lichten kan; de hayje moet gelicht 19 en j duim van dat oli-blok als zy hait; de ftampers moeten7 duim gelicht van 't oli-blok;de potten daar de ftampers in vallen zyn 12 en * duim diep. De4figuurenA. zyn hoe men een Windelas van de enden verdeden moet, met de inftrumenten hoe men de lynflagen op deWindelas krygen zal. B. Is de verdeeling van de windelas-fpake, hoe dezelve op zyn order geftelt moet wer-den. C. De windelas van de zyden en van vooren te zien; om nu de lynflagen beter te zien, zoo hebben wyde windelas met C. getekent,de heele rondte in'tplatgeleit. De4fchrabben,opgeftippeldelynenzynge-nommertmet 1,2,3", 4. D- Deze figuur wystsan, noemen een as maken moet. E. Do mal om de fcheenendaar na in te leggen. F. Is een figuur van een fpake hoe dezelve gemaakt moet werden.

Figuur 7.

Befchrphig over d& Grond van de Oost-Indifche Za^g-ntden •> Jlaande tot Amflerdam.

A. HetZaag-blad is 12 voet lang, het welkmoet ingezet in de Raam A/\. welk hout Q. word opgefchoventot AA. om devZaag-bladen in rozetten, wanneer men Kromhout wil zagen. B. De tweede zoort van Zaag-bladen zyn ordinari 6 en J voet lang;maar de derde zoort wat minder,zoo als men 't belieft. C. De krukis na de fchale getekent in zyn rechte order, zoo als dezelve moet gemaakt wezen; de kruk is in 3 delen ver-deelt;de bochten zyn 9) duim hoog,gelyk by de D. te zien is,welke tweemaal 9!- dat is 19 duim zagen;de dikte van de kruk is 5Ï duim. E. Het metaal dat op de kruk leit is een voet lang, 3 duim hoog, 2 en J duimdik, het welk na zyn order getekent is. F. De onderfte Schuif wielen die de flede voortzetten, zyn 6J voethoog, een halve duim deling op de tannen. G. De Schiefloop daar toe 7 ftaven. H. De yzere ftang is getekentzoo als de zelve moet gemaakt werden, de deling is ï % duim. Op de yzere ftang, by de fchiefloopen G. is eenIcramme overgeflagen, om öat de ftang niet uit hedchiefioop fpringen zal. I. De twee vaste binten welke bin-nen over de Molen komen. De K. wyst aan waar dezelve moeten ftaan; die twee andere binten zyn deftyleweg in de midden, en moeten ftaan in de gaten getekent met L. M. De kap met de toelaag van boven,te zien. N. De binte van de fchuur van vooren. O. De fpande van de fchuur van voren. P. De ipandevan de kap van de Molen, zoo als men dezelve met hout dekt.

Figuur 8.

Befchryving over ds Opftitl van de Oost-Indifche Zaagmolen.

A. Het kamwiel aan de as heeft 68 kammen, 5! duim deling. B. De fchiefloop daar toe 33 ftaven.C Het bonkier om de fpil heeft 43 kammen, 5; duim deling.D- De fchiefloop die op de kruk zit daar toe heeft 42 ftaven.E. De yzere wielen die het hout opwinden 44 tanden, 4 duim deling.F. De onderfte fchuifwielen die de flede voortzetten zyn 6i voet hoog, een halve duim deling.G. De Schiefloop daar toe 7 ftaven.H. De zyde van de fchqur is zoo getekent, als of men de delen rechtop zetten, op de Hoogduitze manier.I. De roede is lang 34 voet,dat hek 7 voet en 8 duim breed in 't geheel, met de zomen op de voorzy

van de roede 15 duim daar de borden op leggen.

Figuur p.

Befchtjving ever de Grond van de Zaag-molen-, ftaande tot Sardam m Noord-Hottand.

Het Zaagblad is 8 voet lang, het welkmoet ingezet in de Raam AA. welk hout Q. werd opgefchö-ot AA. om de zaagbladen in te zetten, wanneer men kromhout zagen wil.

IS. De tweede zoort is 6 voet lang,maar de derde zoort wat minder, na u believen; de deling van detanden op de zaagbladen zyn ordinari ijduim, maar als men kromhout zaagt, met een of twee zagen,neett men een zoort van zaagbladen daar de tanden twee duim verdeelt zyn.

<- De kruk is na de fchale getekent in zyn rechte order; de kruk is in drie delen verdeelt; de bochten zynv - De kruk is na de fchale getekent in zyn rechte order; de kruk is in drie delen verdeelt; de bochten zyn9 p1J?t s ' g e I y k b y d e D ' t e z i c n is»welke tweemaal 9 '• dat is 19 duim zagen; de dikte van de kruk is 5! duim.

Ju. Het metaal dat op de kruk lelt, is een voet lang, 3 duim hoog, 2',duim dik, het welk na zyn order

F. De onderfte fchuifwielen die de flede voortzetten zyn Ölvoethoog, een halve duimdelingop de tanden.u-.ijeicnicfloop daar toe heeft 7 ftaven. //.Deyzercftanaisgetekentzooalsdezelvemoetgemaaktwer-

dcw, de deling is 1 \ duim. Op de yzere ftang by de fchiefloop G. is een fcramme met een veder overgeflagen,om dat de ftang niet uit het fchiefloop fpringen zal.*Ju»n L b ! ? t e a w e l k e b i n n e n o v e r d e Molen komen ;.de K. wyit aan waar dezelve moeten ftaan: de tweeandae moeten ftaan in de gaten, getekent met de letter L. , n

L ! ? a w e l k e b i n n e n o v e r d e Molen komen ;.demoeten ftaan in de gaten, getekent met de letter L.

der volgende MÖOLENS. gM. De ka£ niét dé töelaag van boven te zien. N. De bihte van de fclunir van van voren mot de fpandos

, O. De binnenfte fpande van de fchuur.P.De fpande van de kap van deMolcn\zo als men de zelve meclioüt dekfrFiguur id.

Befchryvibg over de Opftal yan de Sardmëïer Zaagmokn. : ,

A. Het grote Kamwie! aan de as heeft 68 kammen» 5J duim deeling. B. Defchiefloop daar tbc 33 ftnvemC. Het bonkier aan defpil heeft4j kammen, jiduim deeling. D. Defchiefloop op de kruk heeft 42ftave«:E. De fchuifwielen 44 tanden 4 duim deling.F. De onderde fchuifwielen die de flede voortzetten; zyn <S\ voet höb'g, een halve duim deling.G. De fch:efloop daar toe 7 ftaven daar de yzcre {lang in leit.H. De zyde van defchuuriszoogetekent, als of men de delen recht opzette, op de Hoogd ui tfehemanieri/ . De roede lang 8a voec, metheli 7 voet en 8 duim breed 'm 't geheel, metde zomen; op deyoorzyde varl

de roede 14 duim daar de borden op leggen.Figuur ir;

Befchryring hoe nieti de TFinfche op de MoTcn-roeden boren moet

Neemt een voet hoog, gelykvan A tot B , en zet danupafl'eropdepunt A, en trekt vrinB 6 duim voorttotC, haak dan vanAtotCeen rechte linie, verdeelt dan de ronde Cirkel van B tot C* op dezelve maniergelykdie hier verdeelt is; dat is de rechte maat hoe men de Winfche boren moet. Neemt den een lat, enlegt die op de Roede drie quartier of een duim van de voorkant. Geeft daar een fchrap even ver van de voor-kant, of de Roede recht of krom is, gelyk de zelve bo Ven by de A verdeelt is, verftaande zoo ver als deihechten wezen moeten. '

By exempel. Een Roede was 78 voeten lang, en men \irilde aan yder end 28 hegten Zetten, verdelendeyder gat 15 duim van malkander; gelylc deze kleine Roede verdeelt is. Neemt dan ufway en zet die op deRoede, gelyk boven by A en D te zien is, verftaande de A voor u fchrap 'die gy op de Roede gefchrevenhebt; opent dan ufvvay van B tot C, en zet dezelve zoo geopenc op de Roede byN°. 1. boort daar een gatdoor, zoo fchuin als de fway ftaac, dat gedaan zynde $ zoo neemt u fway «'eer te rug van C totB, zoo als dezeljve in de Figuur ftaat, en zet dezelve op de Roede by N*. s8. boorc daar wederom een gat, fteefcc daar eciiftok in, maakt daar een lyn vaft, een voet hoog van de Roede, haal t dan de lyn tot N°. 1. fteekt daar wederomeen ftok in, en maakt de lyn vaft op de zelfde hoogte, opent dan ufway tot N*. 10. zee dezelve wederom opde Roede byN°. 10. boort daar een gat, fteekt daar de derde ftok in, maakt dan delyn vanN0. i.los, en docrdezelvg om de ftok van N°. 10. maakt dan de lyn wederom vaft by N". i. en ziet of de volgende Nomtners, toweten, N°. 14. 18. 22. 2 6. ook accorderen met de gefpanncn lyn, als dezelve niet accorderen , xoo boort •noch een. gat by N°. 18. fteekt daar een ftok in, en zoo 'er aan de andere Nonmiers yets fcheelt»^öo kuilt gy dathelpen met wiggen aan de hechten. Dit gedaan zynde, zoo vangt aan te booren, welachtnemendedatgydeboor by de fchrap, en neffens de gefpanncn iyn laat accorderen, hellende de boor na de rechterhand een duimop de voet over. Doch of't gebeurde dat gy een Roede moeft maken die langer óf korter was, daar meer ofminder hegten in quamen» zoo moet gy dezelvefchuinte in 't booren gebruiken; doch de verdeling van degaten na de lengte of korte van de Roede vergrooten of vérkleinen. Gy moet wel toezien dat het derde gar van't kleine endN0. &6 winkelrecht geboort werd. Laat uavegafiv vallen na u rechterhand een duim op de voet.Als de Roede dan geboort en gedaan is, zo ligt de zelve op»en legt in de midden een end van een ballcje, eneen koevoet daar op, en probeert of de Roede recht in zyn gewicht is; zoodaarwataanfchceln, zoo Jtunsgy dat helpen met de fwaarfle hekken aan 'c lichfte end in te zetten.

E. De Roede doorgefneden te zien met de voornaanifte Nommces.

Figuur iz.

H Fondament hoe men een Sparmd maken moet, om dd kammen en Jiann ie verdelen•>dat het zelve gemakkelyk en ftil ip erken kan.

Voor eeril moet gy weten hoe veel kammen en flaven datgy in u werk hebben wiJ, en hoe grootcn ver de*ling dat waar wezen moet; trekt dan u ronde Cirkel op dewyeice vanu kammen daat-de verdeling op komeniHoet, trektdande Cirkel van de fchiefloop , fnydende in de midden door malkander, waar door men zien kanÏIGG vcefdc kleine Cirkel grooter moet wezen daar de kammens in komen, de kaaimens afwerken is met ftip-;

pels aangewezen, waarde paffer moet Haan, om de vafte trek te hebben; de proportie van de kamineaen-flaven is in 7 deelen verdeelt, dezelve kan ook in 12 verdeelt werden," 7 voor de ftaven, en 5' voor,de kammen? *•

D. Deze Figuur wyft aan hoe men van drie gegeven punten een Cirkel trekken zal. Zet u peiler eerfl op r.en trekt een gedeelte van een Cirkel, zet dan op 2 , en trekt een halve Cirkel, zet dan op 3 , en trekt weereen gedeelte van een Cirkel, fnydende door malkander, trektdan twee rechte Jynendoór de ihydende Cir-kels , daar die twee lynen dan kruilïën is het Centrum, oin de drie gegeven punten in een Cirkel te trekdezi.Op de zelve manier kan men altyd in een ronde Cirkel het Centrum vinden, als dezelve verborgen is.

E. Deze Figuur wy{b aan hoe men een WinkeJhaak maken kan met een paffers opening.F. In deze Figuur wertgetoont, hoe men in een halve Cirkel zo veel Winkelhaken kan maken als men

hebben wrl.G. Deze Figuur leert om een Gebouw, Grond, of Kap in een recht vierkant te leggen met een maatftok. Zo

flaat'op ti balken van 't vierkantofwormte, een lynflag op elke zyde van de hoek, zet op de eene Iynflag zesvoet, op de andere 8 voet, als dat recht in de Wmfcelhaak leit, zoo blyfr daar 10 voet overhoeks van ö. tot,8' voet, het tweede kan men ook doen als 't klein werlc is, met 3 en 4 voec» dan Wyfter 5 overhoeks,

Aa 11. Ds

4 BESCHRYVING van de Gronden en Opftallén.H Deze Fisuur wyst aan,om twee gegeven punten met een pasfers opening op een rechte lyn te ver-

delen. De geabven punten zyn AB. op welke lyn gy twee rechte moet maken,in de hoek, gelyk van AitotC of B. tot C. dezelve verdelende in 8 gelyke delen; als men 9 tusfehen de gegeven punten hebbenwil, eelyk ey in de Figuur zien kunt. Als gy 't zoo verdeelt hebt, zoo neemt een ry en legt dezelve vanacht tot een",daar de ry op de lynfnyd,5s de verdelingen voorts dit vervolgende tot acht toe; maar ofdaar meer of minder delen tusfehen de gegeven punten waren, zoo is het dezelve werking.

Figuur 13. .

Ècfchryy'mg, of't Fondament hoe meh de Kdmmeii op een Knmirid ver (kin moet,het zty of de zelve groot of kkht zyn.

Trekt eerst de groote vanu Kamwiel,en daar na de groote van de fchieOoop,fnydende in de middendoor1

malkander, maar gy moet weten hoe veel kammen en ftaven dat gyinuwerk hebben wil, om tevergelykende kleine Cirkel tegen de groote,hoe veel grooter doeling dat de kleine Cirkel moet hebben als de groote, omdat dezelve zoo veel kleinder valt binnen de lyn tusfehen de ftaven. Deze plaat vertoont tweederlei figuurenvan een werk; te weten, een oraloopende wiel met een ichiefloop; de ee»e daar de ftaven in de midden en deander, daar de Kam in de midden is* Om nu te weten hoe groot dat de Kammen en ftaven wezen moeten, zodneemt een deel van een Kam met ecï\fttiaf,en verdeelt dezelve in 7 gelyke deelen, neemt dan 4 voor deftaaf, en 3 voor de Kam, zoo als dele figuur aanwyst. Wanneer de Kammen in 'twiel geflagen Zyn, zoo nioecgy dezelve afwerken, gelyk gy by de letters A. B. C. zien kunt. Stelt u pasfer op de punt A. en trekt van B.tot C. zoo zult gy n Kammen op cen goede manier zien afgewerkt. WunnecrgyuichiefloopinhetKamwielaangezet hebt om te werken, zoo gy in de figuurzien kumbyhetlootrceht, hoe veel de Kammen moetenaf-gewerktzyn, om dat de Kammen gemakkelyk in de fchiefloop konnen komen. In de figuur zult gy een winkel-haak zien , dewelke aanwyst waar de pasfer moet ftaaan by de pfint A, of de Cirkel klein of groot is, om altydeen vaste trek te hebben. De twee reeh te geftippelde lynen wyzen aan hoe diep dat de Kammen in de fchiefloöpwerken moeten. De twee kleine vierkante figuren, de eene met een Cirkelrond met ftippels, en de ander meteen achtkant; het Cirkelrond is om een achtkffnt te krygen,op twecderlei manier,wanneer gy een balk achtkantmaken woud, zoo trekt een rechte lyn j zoo lang als u hout dik is, of wat langer, en de dikte van 't houtverdeelt die op de rechte lyn, in twee gelyke delen; om nu het kruis te krygen,zoo zet uwinkelhaak rechtop de midden van de lyn, zet dan 11 pasfer op het kruis, entre!-teen vierde van 't vierkant j neemt dan u win-Icelhaaken zet die op de buitenkant van't vierkant, gelyk gy in de figuur zien kunt; neemt dan u pasfer, en.opent dezelve van de ronde Cirkel tot de binnenhoek van de winkelhaak, en fteekt dat van de kruislinie aanweerzyde op u vierkant, zpo zult gy hebben een onberispelyk achtkant. De tweede manier om een acht-kant te maken; zoo trekt weer een vierdepart in dit vierkant, haalt dan een rechte lyn van de midden tot dehoek, gelyk de figuur aanwyst;neemt dan van de Cirkel tot de hoek met u pasfer de tusfehenfpafie,en zetdie ook op het kruis aan wederzyden, zoo hebt gy ook een recht achtkant. De tweede vierkante figuur1

met een achtkant van binnen, waar door men ook op tweederlei manier achtkante maken kan. Maakt eerstweer een kruis van dikte van u hout, opent dan u pasfer van het eene kruis tot het ander, en trekt dan een!Cirkel van de kruislinie tot deanderdaardepasreropftaat,zetdanupasferophetmiddelkruis,en opent dietot de ronde Cirkel, zet hem zoo geopent op het vierkant van binten op weerzyde van de kruislinie,zoois 't ook een recht achtkant. De tweede manier in die vierkant is,neemt de wydte van de hoek tot de mid-den, en zet de pasfer op yder hoek van 't vierkant, en daar dezelve fnyd is ook een goed achtkant.

Figuur 14.

Befchryying over de Grand van de Kooren-moolen geiïaami S'. Vi&dr, flaandt tot Amfterdavt.

A. De bovenfte Kap met de toelaag in de platte grond, met de Tavelementen te zien.B. De bovenfte grond van de muur daar het Tavelement op leit.

, C. De grond van de tweede, derde en vierde'Verdieping, op de muurs verdunning te zien. Decjoorgefnedè hoek is met de zelfde letters getekent, als de grond, te weten C. D. E. De hoogte vanyder verdieping is met Nommers getekent hoe veel voeten.

F. De platte grond van de muur en de pilaars te zien, met zyn rechte dikte. De trappen van dezeMoolen zyn altemaal genommert hoe veel treden dat daar in komen.

Figuur 15.

Befchryying over de Opftd van de Kooren-moolen genaamt S'. FicJor, ftaqnde tot Amfterdm.

' A. Het bovenfte Kamwiel heeft 62 Kammen.B. De fchiefloop daar toe 05 ftaven, de deling 5Ï duim.

. C. I-Jet heiswiel heeft 33 dollen of Kammen.D. Het ander heiswiel op de kleine as daar toe, heeft 28 dollen of kammen, de deling 4ï duim.

, E. Het fparwiel,heeft 79 Kammen. -F. De fteen fchiefloop daar toe, heeft 28 ftaven, de deling 4 duim.

h M D e / o e d e i s h o n d e r t v o e t e n ]-™g> 17 duim breed, 14 duim dik,het hek 7 voet 3 duim breed in't ge-• neeijop cie voorzy 15 duim daar de borden op leggen, gelyk met de zomen, het zeil is a doek en I breed.

• ' ' • JBe-

, ' der volgende M O O L È N S .

•Figuur Ï6.

over de Grond van de Gwt-mohn, Jiaande tot HaarhnuA. Het fpanviel heeft 188 Kammen.

r' i S * a ? J : rf l

f P a n v i e l h e e / c %^~ Kammen, de deling 3 en } duim.£ ? ? 4 fclueüoopen tot de Gort-ftcenen, hebben yder I 5 LvenD. De fchiefloop tot de Roch-ftcen heeft i 7 ftaven

4SS^£SE»rsSïsssSï

/ . D e platte grond van de oven daar men het kooren op droogt*Figuur 17. '

Befchryving over de Qpfial van de Gort-mokiti

A. Het fpanviel heeft 188 Kammen.B. Het ander fparwiel heeft 31a Kammen, de deling 3 en J duim.C. De Schieflooppen hebben yder 15 ftaven.E. De Wayers van de zyden te zien, zoo als dezelve ftaan moeten; het gat aan de kist daar de wind door

komt ton de waijers, is op zyn rechte maat en groote getekent.H. De fyne builkift van ter zyden te zien.J. Het neft daar men 't koren op droogt, in zyn opftal te zien,K. De paarde .ftal op zy te zien.

Figuur .18.

Befchrpitig over de Gort-molen, flaandt tot Koppenhagen.

Over de Grond-plaat N°. x. De Harp-zeef daar de Garfteerftop komt, heeftvierzeven,drie van yzer,eneen van perkament. De rechte groote van de bovenfte yzere, en de onderfte perkamente gaten, zyn in de-zelve Plaat aangewezen. N°. 2. De Gort-zeef heeft drie zeven * twee van yzer, en een van haardoek. Derechte groote van debovenfte yzere gaten z'yn in de Plaat aangewezen; de andere zeven maakt men de gaten,zoo groot of klein als men de gort hebben tvil.

Figuur 19.

Befc/iryviug over dejfelfs doorgèfuede Achter-Gent.

In deze Plaat zult gy de harp-zeven tweemaal vertoontzien; de eerfte van vooren, getekent met N". ï. detweede met N". i" *: is daar in gezet om de zelve van ter zyden te zien, maar anders daar niet en hoort.

De Gort-zeve werd eenmaal vertoont van vooren, getekent met N°. 2. werd in de andere doorgefnede Fi-guur van ter zydevertoont. De zeven zyn in haar rechte order verdeelt,zoo als dezelve moeten gemaaktwerden.

Figuur 20.

Befchryving over dejfelfs doorgefnede yart de zydt. , .

A. De fchiefloop heeft 10 ftaven, a | duim deling. B. Bet Kamwiel daar toe 24 Kammen.c' De fchiefloop 14 ftaven, 2^ duim deling. D. Hen JCamwiel daar toe 40 Kammen.È. De fchiefloop 13 ftaven, die de fteen omdryft.F. Het groote fparwiel 208 Kammen 4i duim deling.

Figuur &ï.

Befchryving oyer de Grond van de Wippe-moltn, Jïaande tot Stehhohn,

1 De Toelaag van 't onderfte achterkant. C. Het boveufte Heisvviel heeft 24. Kammen.D. Het ander Wiel daar toe heeft 44 Kammen, de deling 45 duim. • ;E. Het onderfte fparwiel heeft 64 Kammen, de deling 4i duim.R De fchiefloop tot de fteenen heeft 17 ftaven. " • • - - . <2 De Toelaag van de Kap. B. De fchiefloop heeft 27 ftaven.

3! De onderfte zadel. 4, De tweede zadel. 5. De kap van vooren. ö. De kap van achteren.

Figuur 22.

JBefchryring wtr de Opftal van de Wippe-mohn.A Het bovenfte Wiel heeft 64 Kammen, 5» duim deling. . , . , • « •B De f c S o o p daar toe heeft 27 ftaven. C Bet bovenfte Heiswiel heeft 24 Kammen.n Het andere Wiel daar toe heeft 44 Kammen, de deling; 4? duim.F Het onderfte fparwiel heeft 64. Kammen, de deling14, duim.f. De fcÏÏoop S* de fteenen heeft 17 toven. G. De Roede lang 85 voet,

'BEStöRVVING v.an de Gronden ei Opfldkn.i Pipuur 23»

Befchryving oyer de Grond wii de Jcktkante Koorm-mokn, ftaands tot StoUolnh

G Het Sparwiel heeft 63 Kammen, de deeliog 4} duim.I-L De twee fchiefloopen die die de fteenen omdryven, yrter 16 itaven.M De Kap van boven te zien met zyn toelage. _K. Het Ringwiel dat de Kap omlcrait, heefc 116 Kammen, 7 duim deling.L. De Schiefloop daar toe heeft 7 ftaven.A. Het bovënfte Kamwtel heefc 64 Kammen, si duim deling.B. De Schiefloop daar toe 27 ftaven.N. De Rólrïng in de toelaag te zien. .0. T)e lïaïv.e vloer in de Toelaag te zien, met de Blokldelen en de halve Kuip.

Figuur 24.Befchryying over Je Opftal van de dchtkante Koren-molen.

A. Het bovenfle Kamwiel heeft 64, Kammen, 5I duim deling*B. De fchiefloop daar toe 27 ftaven.C. Het Heiswiel 28 Kammen 4J duim deling.D. Dat ander Heiswiel daar toe heeft 34 Kammen.E. Dat Spehviel dat de kap omdraait, heeft 40 Kammen.F. De fchiefloop daar toe die aan het groote Heiswiel is, heefc 13 ftaven, 4.1 duim deling,G. Het fparwiel heeft 63 Kammen, 4I duim deling.H. De fchiefloop die de fteenen omdryft, heefc 16 ftaven*1. De Roede is lang 88 voet.

Figi7iir 25.

tot de dubMde Koren-mbleti, daar V want door pompjlokken loopt, met zyn Grond\JiaandB tot Stokholm.

A. Het Kamwiel heeft 90 Kammen 5? duim deling.,3i. De fchiefloop daar toe, heeft 27 ftaven.

C. Het Iparwiel heeft 60 Kammen ? 4! duim deling.D. De fchiefloop daar toe, die de fteen omdryft, heeft 11 ftaven.E. Het Waterwiel heeft 88 fchoppen; de hoogte is 28 voet van 't Waterwiel.Befchryving over de Pompftokken omtrent het Water val, hoe men de zelve boren en verdelen moet. Het

Waterval van deze Molen is 33 voet boven de Horizont. Het Waterwiel is 28 voethoog, zoo blyftvoor hetWaterval 5 voet. De Waterleiding is 3P0 voeten lang; deze 390 voeten verdeelt in vier deelen.

Voor het eerfte deel by het Waterval, neemt 155 voeten; de wydte van 't gat is i o | duim geboort.Voor het tweede deel 104 voeten, de wydte van het gat boort 9Ï duim.

•Voor het derde deel 80 voeten, de wydte van 't gat boord 8J duim.Voor het vierde deel 50 voeten, de wydte van 't gat boort 7i duim by het Waterwiel.

Figuur 26".

JBefchryving oyer de enkelde Koren-molen, die door 't water omdraait, met zyn Grond gaande tot Stolhohi.

A. Het Kamwiel, heeft 108 Kammen. B. De fchiefloop heeft 9 ftaven A | duim deling.C. Het Waterwiel heeft 84 fchoppen, de hoogte 2s voet van ' t wiel.D. Het water dat van boven deze Moolen omdraait.

Figuur "27.

Een Stander-Moolen, fiaande tot Stokholm, van achter te zien»

A. Het KamwieUheeft 64 Katamen, si duim, deling.B. De fchiefloop daar toe heeft ix ftaven.

Figuur 28.•De Stander-Moolen van ter zyden te zien.

A. Het Kamwiel heeft 64 Kammen, de deeling 5 en | duim.B. De fchiefloop daar toe heeft u ftaven.C. Du Roede is lang 7a voet.

Figuur 29.- Een yoornaame Kap tot een Kruis-kerk, of'een ander voornaam Gewelf-gehomy,

_ Figuur 30.Een andere Kap, dienftig tot een Pakhuis, of ander fojïdragend Huis,

Figuur 31.hoch ten Kap op een andere manier, welks Kap veel h Duitsland gebruikt werd,

Figuur 32.Een Model van een Draaibank tot het MooUwtrh

E I N • D É .