GLOBALNET SP. Z O.O.

Wskazówki dla nauczycieli

Zarządzanie domowym budżetem (Home Budget Management)

2017-05-10

1

Spis treści Wstęp ....................................................................................................................................................... 2

Część 1: Zarządzanie domowym budżetem ............................................................................................ 3

1.1. O projekcie .............................................................................................................................. 3

1.2. Założenia i cele ........................................................................................................................ 4

1.3. Wyniki ..................................................................................................................................... 5

1.4. Streszczenie modułów ................................................................................................................. 6

1.5. Rola motywacji ............................................................................................................................ 7

Część 2: Praktyczne wskazówki dla nauczycieli ................................................................................... 10

2.1. Style uczenia się ........................................................................................................................ 10

2.2. Zalety kursu HBM ..................................................................................................................... 11

2.3. Uczenie się przez całe życie w UE ............................................................................................ 12

2.4. Docenianie wartości uczenia się ................................................................................................ 14

2.5. Tworzenie kultury uczenia się ................................................................................................... 15

Część 3: Platforma e-learningowa ........................................................................................................ 16

3.1. Losglobos – rozwiązania e-learningowe ................................................................................... 16

3.2. Funkcjonalności Losglobos ....................................................................................................... 17

3.3. Opis konta ucznia ...................................................................................................................... 17

3.4. Opis konta nauczyciela .............................................................................................................. 19

Słowniczek ............................................................................................................................................ 23

Bibliografia ................................................................................................ Error! Bookmark not defined.

2

Wprowadzenie

Najbardziej opłacalna inwestycja to inwestycja w wiedzę.

Benjamin Franklin

Edukacja kojarzy nam się zazwyczaj z dzieciństwem, wiekiem nastoletnim, wreszcie z

okresem studiów. Wraz z końcem szkoły i studiów, i rozpoczęciem pełnoetatowej pracy,

wielu dorosłych zaczyna postrzegać swoją edukację jako zamknięty etap w życiu.

Tymczasem, ludzie potrafią się uczyć całe życie i uczą się, nawet jeśli później edukacja ta nie

przybiera już tak formalnych kształtów, a polega po prostu na zdobywaniu nowych

umiejętności i kwalifikacji, czy też doskonaleniu się w wykonywanym zawodzie. Niemniej,

rzeczywiście jest tak, że to, z czym osoba ma kontakt we wczesnym okresie życia, kształtuje

jej charakter i zachowanie, i ma wielki wpływ na wybory, jakich dana osoba dokonuje w

późniejszym życiu. Ta właśnie wiedza na temat natury człowieka kryje się za chińskim

przysłowiem, że wykształcenie i nabywanie umiejętności kształtuje ludzi, czyni z nich tych,

kim są i trwa całe życie.

Celem projektu "Home Budget Management" jest dostarczenie nauczycielom i wykładowcom

materiałów i sugestii nauczania w zakresie edukacji finansowej za pomocą e-learningu;

projekt ma za zadanie przekazanie aktualnej wiedzy w zakresie edukacji finansowej i

zaproponowanie interesujących dalszych materiałów związanych z tym tematem.

Pierwsza część zawiera podstawowe informacje o projekcie oraz wskazówki dotyczące

motywacji. Druga część poświęcona jest stylom uczenia się, zagadnieniu uczenia się przez

całe życie w Unii Europejskiej i kwestiom związanym z kulturą uczenia się, podczas gdy

ostatnia część przedstawia szczegółowy opis wykorzystywanego systemu e-learningu.

3

Część 1: Zarządzanie budżetem domowym

1.1. O projekcie

Unia Europejska, tak jak i cały świat, znajduje się obecnie w bardzo trudnej sytuacji

ekonomicznej. Prawie wszystkie kraje muszą sobie radzić z kryzysem, a ich obywatele

zmuszeni są sprostać nowym, finansowo trudnym i wymagającym sytuacjom. Jednocześnie,

europejskie społeczeństwa stoją przed innymi problemami: starzenie się ludności, coraz

większa liczba osób kończących edukację bardzo wcześnie, redukcja świadczeń ze strony

państwa i pracodawców. Młodzi ludzie nie są przygotowani do radzenia sobie z trudną

sytuacją finansową, a szkoły nie zajmują się kształceniem finansowym. Większość ludzi ma

poważne braki w wiedzy na temat spraw finansowych i planowania. Potrzeba edukacji

finansowej staje się coraz bardziej oczywista we wszystkich krajach europejskich, ponieważ

życie w warunkach globalizacji, rozwoju technologii informatycznych i komunikacyjnych

oraz ciągłego napływu nowych towarów, stanowi wyzwanie dla obywateli jako klientów.

Produkty finansowe nie dość, że często się zmieniają, to jeszcze ich oferta rozrasta się w

szybkim tempie. Trudno się rozeznać pośród różnorodnych produktów oferowanych przez

banki, a niektóre z nich są tak skomplikowane, że bez niezbędnej wiedzy o finansach, klienci

ryzykują utratę pieniędzy i popadnięcie w długi.

OECD definiuje kształcenie finansowe jako "proces, za pomocą którego konsumenci,

oszczędzający i inwestorzy zaczynają lepiej rozumieć produkty finansowe i założenia, na

których się one opierają, a poprzez wskazówki dotyczące postaw i wiedzy potrzebnej do

zrozumienia zagrożeń, nabywają umiejętności potrzebne do dokonywania świadomych

wyborów oraz wiedzę o tym, gdzie można uzyskać pomoc lub w jaki sposób realizować

finansowe postanowienia, aby poprawić swój stats i poziom finansowego bezpieczeństwa"(1).

Projekt HBM wspiera rozwój innowacyjnych treści opartych na ICT dla uczenia się przez całe

życie w dziedzinie edukacji finansowej. Projekt wykorzystuje ICT do celów edukacyjnych, w

tym kształcenia otwartego i na odległość oraz w celu udostępniania otwartych zasobów

edukacyjnych. Ten uniwersalny przedmiot - edukacja finansowa - ma zastosowanie w wielu

dziedzinach niemal w tym samym kształcie, ponieważ potrzeby w tym zakresie mają zarówno

młodzież jak i studenci, dorośli i seniorzy. Wykorzystana technologia opiera się na

4

rozwiązaniach e-learningowych - platformie e-learningowej (dostępnej na komputerach PC,

notebookach lub urządzeniach mobilnych).

Projekt obejmuje kurs e-learningowy, którego celem jest nauczenie ludzi, jak uzyskać

niezależność finansową i wziąć odpowiedzialność za swoją finansową przyszłość; w ramach

projektu omawiane są następujące kwestie: zrozumienie koncepcji pieniędzy, finansowych

potrzeb człowieka w całym okresie życia (w tym na emeryturze), zarządzanie finansami w

perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, znaczenie i konsekwencje oszczędzania i

zaciągania pożyczek, sposoby zarządzania długami i uniknięcia trudności, koncepcja

inwestycji.

1.2. Założenia i cele

Celem projektu jest podniesienie poziomu kompetencji i umiejętności (w tym

kluczowych kompetencji związanych z biegłością w sprawach ekonomicznych, finansowych i

teleinformatycznych) poprzez opracowanie kursu e-learningowego, uczącego niezależności

finansowej i brania odpowiedzialność za własną finansową przyszłość; kurs skupia się na

następujących kwestiach: zrozumienie pojęcia pieniądza, potrzeby finansowe danej osoby

przez całe życie (w tym na emeryturze), zarządzanie finansami w perspektywie krótko-,

średnio- i długoterminowej, znaczenie i skutki oszczędzania i zaciągania pożyczek,

zarządzanie długami i unikanie problemów finansowych, koncepcja inwestycji. Projekt

umożliwi wymianę dobrych praktyk między organizacjami partnerskimi; trenerzy i

nauczyciele z organizacji partnerskich wezmą udział w krótkoterminowych wspólnych

kursach szkoleniowych dotyczących konkretnych zagadnień związanych z edukacją

finansową. Projekt zwiększy wykorzystanie ICT w nauczaniu i uczeniu się poprzez

wspieranie nauki i dostępu do OER. Celem projektu jest także zwiększenie liczby osób

uczestniczących w procesie uczenia się przez całe życie; projekt przyczynia się do

podnoszenia kwalifikacji wśród młodzieży i dorosłych, w tym trenerów i nauczycieli osób

dorosłych. Grupy docelowe projektu zdobędą nowe kwalifikacje i kompetencje w dziedzinie

edukacji finansowej (w tym kompetencje matematyczne i techniczne).

5

1.3. Wyniki

W ramach projektu opracowany został kurs e-learningowy, którego celem jest nauczenie

niezależności finansowej i brania odpowiedzialności za swoją finansową przyszłość, dzięki

opanowaniu wiedzy w zakresie: zrozumienia koncepcji pieniędzy, finansowych potrzeb

człowieka w całym okresie życia (w tym na emeryturze), zarządzania finansami w

perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, znaczenia i konsekwencji oszczędzania i

zaciągania pożyczek, sposobów zarządzania długami i unikania trudności, koncepcji

inwestycji.

Projekt wzmacnia również kompetencje teleinformatyczne wszystkich zainteresowanych,

umożliwiając im formalne i nieformalne uczenie się. Grupy docelowe projektu zdobędą nowe

kwalifikacje i kompetencje w dziedzinie edukacji finansowej (w tym kompetencje

matematyczne i techniczne). Projekt promuje także umiejętności ekonomiczne i finansowe.

Poprzez wykorzystanie kształcenia na odległość (e-learning) i mobilnego uczenia się, projekt

poszerza ogólny dostęp do uczenia się przez całe życie. Ponadto projekt zwiększa mobilność

osób zaangażowanych w edukację w całej Europie i przyczynia się do rozwoju

innowacyjnych treści ICT. Sporządzone w ramach projektu samouczki na temat edukacji

finansowej są dostępne w 5 językach, stąd wartość dodana projektu to poprawa kompetencji

językowych, ponieważ można porównywać treść w różnych językach, ucząc się ich

jednocześnie.

Projekt spowoduje pozytywną zmianę poprzez:

6

• stworzenie edukacyjnej zachęty dla młodzieży i dorosłych,

• zwiększenie zainteresowania edukacją finansową wśród lokalnych placówek

oświatowych, a także instytucji edukacyjnych z różnych krajów europejskich,

• zwiększenie mobilności personelu uczestniczącego w szkoleniu w zakresie projektu,

• wzbudzenie zainteresowania wynikami projektu wśród instytucji nieuczestniczących

w partnerstwie,

• rozwijanie nowych inicjatyw między partnerami z krajów europejskich,

• zwiększenie zainteresowania kursami e-learningu,

• opracowanie nowego produktu OER w ofercie instytucji edukacyjnych,

• promowanie dalszej współpracy między instytucjami,

• opracowanie platformy e-learningowej dla nowych krajów i języków,

• nawiązywanie nowych kontaktów i nawiązywanie relacji zawodowych.

1.4. Streszczenie modułów

Rozdział 1

W tym rozdziale omówimy różne definicje pieniądza, rolę pieniędzy, różne możliwe waluty i

alternatywne systemy wymiany, a także społeczną i psychologiczną wartość pieniądza.

Rozdział 2

W tym rozdziale omówimy temat ludzkich potrzeb, jak zmieniają się w trakcie życia i jak

uwzględnić te zmiany przy planowaniu wydatków i oszczędności (także na starość).

Rozdział 3

Ten rozdział dotyczy trudnego tematu oszczędzania. Znajdziemy tutaj nie tylko zachętę do

oszczędzania, ale także użyteczne wskazówki, jak robić to skutecznie, na przykład zmieniając

niektóre przyzwyczajenia.

Rozdział 4

7

W tym rozdziale omówiono temat pożyczania. Rozdział wyjaśnia, jak oceniać ryzyko

związane z pożyczaniem, jak wybrać dobrą ofertę i jak uniknąć bardzo złej. Poza tym zawiera

również wskazówki dla osób zmagających się z długami i zachęca do odzyskania kontroli nad

własną sytuacją finansową.

Rozdział 5

Ten rozdział wyjaśnia, na czym polega sztuka zarządzania pieniędzmi, podając szczegóły, jak

tworzyć i wykorzystywać domowy budżet, ustalać realistyczne cele finansowe i rozróżniać

pomiędzy potrzebami a chęciami.

Rozdział 6

W tym rozdziale poznamy różnice pomiędzy oszczędzaniem, inwestowaniem a ... hazardem.

Rozdział wyjaśnia, co należy wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji o inwestycji,

prezentuje różne możliwości inwestycyjne i omawia ich zalety oraz wady.

Rozdział 7

Ten rozdział wyjaśnia związek między pieniędzmi a poczuciem szczęścia. Daje wskazówki,

jak radzić sobie ze stresem związanym z pieniędzmi, unikać konfliktów na tle finansowym i

uzależnień.

Jak nie tracić pieniędzy

Ten krótki, dodatkowy rozdział jest bardzo konkretną listą zaleceń dotyczących ostrożności w

kwestiach finansowych. Stosowanie się do nich pozwoli uniknąć stania się ofiarą oszustwa

lub utraty pieniędzy w wyniku nieuwagi. Zapoznanie się z treścią tego rozdziału na pewno

może oszczędzić wielu finansowych zmartwień!

1.5. Rola motywacji

8

Motywacja jest stanem pobudzenia poznawczego i emocjonalnego, prowadzącym do

świadomej decyzji o działaniu, co z kolei prowadzi do trwałego wysiłku intelektualnego i /

lub fizycznego w celu osiągnięcia wyznaczonego wcześniej celu (lub celów) (Williams i in. .

1997: 120).

Jest bardzo wiele czynników, które zachęcają ludzi do działania. Często pobudzenie jest

generowane przez ciekawość i zainteresowanie. Czynniki zewnętrzne, czyli inni ludzie lub

wydarzenia, również potrafią stymulować osobę do działania. Motywacja jest ważnym

czynnikiem w nauce; często decyduje o sukcesie lub niepowodzeniu procesu. Jest to

szczególnie ważne w nauce języków obcych przez osoby dorosłe. Dorośli, którzy zdecydują

się zapisać na kursy języków obcych robią to, aby osiągnąć założony cel, więc motywacja

odgrywa dużą rolę w ich decyzji. Są w stanie utrzymać wysoki poziom motywacji do

osiągnięcia celu.

Proces uczenia się języka obcego różni się znacząco od uczenia się innych umiejętności.

Powodem jest to, że ludzie są istotami społecznymi, a ich język ojczysty jest częścią ich

tożsamości i jest używany do przekazania informacji o tej tożsamości innym ludziom.

"Uczenie się języka obcego wymaga zmiany w wizerunku, przyjęcia nowych zachowań

społecznych i kulturowych oraz nowych sposobów bycia" (Williams et al. 1997: 115).

Istnieją różne rodzaje motywacji, które można podzielić według tego, co wywołuje

pobudzenie i jakie cele chcemy osiągnąć. Tradycyjnie motywację dzieli się na wewnętrzną i

zewnętrzną. Motywacja wewnętrzna to taka, która wypływa z samego ucznia, podczas gdy

motywacja zewnętrzna to efekt działania otoczenia (Harmer 2007: 99). Niektórzy dorośli uczą

się języków, ponieważ przynosi im to radość lub satysfakcję, co stanowi przykład motywacji

wewnętrznej; "(...) uczniowie są zmotywowani radością, którą czerpią z procesu uczenia się;

uczą się dla siebie" (Brown 2000: 165). Ten rodzaj motywacji może mieć duży wpływ na

edukację dorosłych i proces uczenia się przez całe życie. Dorośli mogą być motywowani

zewnętrznie, na przykład wtedy, gdy potrzebują osiągnąć biegłość w jakiejś dziedzinie w celu

podniesienia swoich kwalifikacji, zdobycia awansu, znalezienia nowej pracy lub podniesienia

poziomu zarobków.

Jeśli chodzi o cele procesu uczenia się, motywacja daje się podzielić na dwa rodzaje:

integracyjny i instrumentalny. Pierwszy dotyczy sytuacji, w których uczniowie są zanurzeni w

docelowej kulturze i języku. Osoby takie, mieszkając w obcym kraju, mogą chcieć

zintegrować się z ludźmi ze swego otoczenia, a znajomość języka jest tu czynnikiem

decydującym. W tym przypadku język docelowy jest dla uczniów drugim językiem (L2).

Motywację integracyjną w znacznym stopniu wspiera pozytywne nastawienie do docelowej

kultury i języka. Zadaniem nauczyciela jest zatem promowanie zrozumienia i pozytywnych

uczuć wśród studentów. Motywacja instrumentalna polega na tym, że uczniowie uczą się

języka, ponieważ będzie to narzędzie umożliwiające im osiągnięcie dalszych celów, takich

jak zdanie egzaminów lub znalezienie lepszej pracy (por. Cook 1992: 73).

9

Rola nauczyciela w klasie dla dorosłych powinna sprzyjać podtrzymywaniu motywacji

uczniów, zwłaszcza tej wewnętrznej. Jest to trudne zadanie, ale możliwe do osiągnięcia, jeśli

nauczyciel potrafi rozbudzić zainteresowanie i ciekawość uczniów. Ostatecznie, dorośli

pragną osiągnięć i sukcesów (por. Harmer 2007: 101). Nawet jeśli zewnętrzna lub

instrumentalna motywacja odgrywają główną rolę w grupie dorosłych uczniów, jej

członkowie nadal będą bardzo zmotywowanymi, ponieważ mają świadomość konkretnych

celów procesu.

Rolą nauczycieli jest wykorzystanie tej sytuacji - wzmocnienie istniejącej motywacji,

utrzymanie jej lub wzbudzenie, jeśli jest jej za mało. Nauczyciel powinien potrafić rozbudzać

motywację w uczniu (Harmer 2007: 100).

Sposobem na to może być okazywanie przez nauczyciela zainteresowania procesem uczenia

się. Nauczyciele muszą również pamiętać, aby nie zniechęcać uczniów, zwłaszcza tych,

którzy uczą się na własną rękę. Motywację uczniów wspiera utrzymywanie ich

zainteresowania językiem.

10

Część 2: Praktyczne wskazówki dla nauczycieli

2.1. Style uczenia się

Style uczenia się to po prostu różne podejścia lub sposoby uczenia się. Informacje dotyczące

stylów uczenia się i różnych rodzajów inteligencji są pomocne dla wszystkich. Świadomość

własnego stylu uczenia się pozwala wykształcić strategie, pozwalające rekompensować słabe

strony i korzystać z mocnych stron.

Typy stylów uczenia się (podstawowe):

Wzrokowcy: potrzebują pomocy wzrokowych, aby zrozumieć lekcję. Wzrokowcom

przydadzą się wykresy, tabele, mapy, rysunki. Takim uczniom pomaga także obserwowanie

języka ciała nauczyciela i jego mimiki. Takim osobom przeszkadzają natomiast niezwiązane z

lekcją bodźce wzrokowe, stąd też wolą siadać z przodu klasy. Wzrokowcy lubią sporządzać

szczegółowe notatki, by przyswoić informacje. Łatwo im przychodzi wyobrażanie sobie

przedmiotów, planów, wyników działań. Takie osoby mają dobrą orientację w przestrzeni i

świadomość kierunków.

Słuchowcy: uczą się przez słuchanie. Takie osoby uczą się głównie przez słuchanie i

mówienie. Słuchowcy potrzebują usłyszeć, by zrozumieć i mogą mieć trudności w

zrozumieniu instrukcji przedstawionych w formie pisemnej lub rysunkowej, jednak, jeśli

pisemna instrukcja podana jest w logicznym porządku może być łatwiejsza do zrozumienia.

Uczniom tym często pomaga głośne czytanie czy nagrywanie materiału.

Kinestetycy: uczą się przez działanie. Takie osoby najlepiej zapamiętują to, czego

doświadczyły. Może im być ciężko usiedzieć podczas zajęć przez dłuższy czas, łatwo się

wówczas rozpraszają. Mają stałą potrzebę działania i eksplorowania.

11

2.2. Zalety kursu HBM

Kurs HBM składa się z modułów, które są:

- elastyczne i autonomiczne - opcja ta pozwala nauczycielom wybrać moduł nauczania, który

najlepiej odpowiada wymaganiom danej grupy i ich potrzebom związanym z omawianym

materiałem, jak również ograniczeniom czasowym;

- interdyscyplinarne - proponowane tematy (np. rodzaje waluty) przedstawiane są w

powiązaniu z różnymi innymi tematami (odniesienia do sztuki, historii, filozofii...).

Poza poszczególnymi modułami kursu e-learningowego, nauczyciele mogą również

wykorzystywać inne zaproponowane materiały i odnośniki.

Podsumowując, nauczyciel powinien:

- zaproponować punkty odniesienia (poszerzając podane treści o aktualne informacje),

- przedstawić działanie poszczególnych modułów, informując, jak z nich korzystać i jakie

mają cele,

12

- wybrać najlepsze (psychologicznie i praktycznie sposoby) zaangażowania uczniów i

zdobycia ich uwagi,

- zidentyfikować elementy tworzące wartość dodaną ogólnie i w odniesieniu do konkretnego

kraju,

- zwrócić uwagę na możliwe rozszerzenie podanego materiału,

- podawać praktyczne przykłady,

- oceny i szybkie odpowiedzi,

Aby zmotywować do uczenia młodych ludzi warto rozważyć:

- intensywniejsze wykorzystanie prawdziwych dokumentów, filmów, wypowiedzi,

- powiązanie projektu z lokalnymi strukturami,

- zaangażowanie ekspertów, którzy mogą wnieść swój wkład w rozwój kursu internetowego

- wykorzystanie modeli uczenia się w odgrywaniu i stymulacji.

2.3. Uczenie się przez całe życie w UE

Celem strategicznym Unii Europejskiej (UE) jest uczynienie z Europy najbardziej na świecie

konkurencyjnej i dynamicznej społeczności opartej na wiedzy. Wiedza jest tutaj słowem

kluczowym; jest to cel, do którego UE stale dąży i nad którym pracuje. Uczenie się przez całe

życie definiuje się jako całe spektrum formalnego, nieformalnego i nieformalnego uczenia

się; "wszystkie działania edukacyjne podejmowane w ciągu całego życia, mające na celu

poprawę wiedzy, umiejętności i kompetencji w perspektywie osobistej, obywatelskiej,

społecznej i / lub związanej z zatrudnieniem" (Komunikat Komisji Europejskiej:

Urzeczywistnienie koncepcji uczenia się przez całe życie (Lifelong Learning) 2001: 9).

Biorąc pod uwagę zmieniające się warunki gospodarcze i rosnące możliwości komunikacji,

podróży, pracy i edukacji, uczenie się przez całe życie staje się kluczowe, szczególnie w

obliczu rosnącego ryzyka wykluczenia społecznego. Uczenie się przez całe życie zapewnia

obywatelom nową wiedzę i możliwości. Zapewnia również aktywne obywatelstwo, osobiste

spełnienie i włączenie społeczne. Uczenie się przez całe życie nie jest równoznaczne uczeniu

się dorosłych; to w istocie dużo więcej: to uczenie się od wieku przedszkolnego do

13

emerytalnego. Inwestowanie w kapitał ludzki jest bardzo ważne, gdyż przyczynia się do

zmniejszenia nierówności i zapobiegania marginalizacji.

Komisja Europejska opracowała następujący zestaw postulatów dotyczących uczenia się

przez całe życie: uczenie się przez całe życie powinno być dostępne dla wszystkich osób bez

względu na płeć, status społeczny, wiek lub pochodzenie (równość szans w zakresie

włączania problematyki płci do głównego nurtu płci i udostępnienie możliwości uczenia się

wszystkim, bez dyskryminacji); należy przekształcić tradycyjne systemy kształcenia we

wszystkich państwach członkowskich w UE, aby stały się bardziej elastyczne; uczenie się i

nauczanie powinny być dopasowane do potrzeb i zainteresowań uczniów; nauczane treści

powinny być spójne z wymogami rynku pracy; konieczna jest rozpoznawalność i wzajemne

uznawanie formalnych certyfikatów i dyplomów oraz zauważanie, ocena i uznawanie

kształcenia zarówno formalnego, jak i nieformalnego; w każdym państwie członkowskim

powinno być więcej inwestycji w edukację i kształcenie; zasadnicze znaczenie ma wymiana

dobrych praktyk, których ogólną bazę opracowuje właśnie Komisja; istotna jest również

współpraca i koordynacja w krajach UE, oraz promowanie technologii informacyjnych i

komunikacyjnych (ICT) w edukacji i szkoleniach; należy stworzyć kulturę uczenia się -

promowanie bardziej pozytywnego postrzegania uczenia się i świadomości płynących z tego

korzyści (komunikat Komisji Urzeczywistnienie koncepcji uczenia się przez całe życie

(Lifelong Learning 2001: 11, 15). Wszystkie te założenia mają na celu ułatwienie wszystkim

obywatelom UE dostępu do uczenia się przez całe życie, tworząc z niego skuteczną i spójną

politykę we wszystkich krajach UE.

Dorośli powinni aktualizować i rozszerzać swoją wiedzę, kompetencje i umiejętności przez

całe życie poprzez udział w procesie uczenia się przez całe życie.

Strategiczne ramy europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia przyjęte w

maju 2009 r. określają szereg punktów, które powinny być zrealizowane do 2020 r., w tym

jeden dla uczenia się przez całe życie, zakładający, że średnio co najmniej 15% dorosłych

osób w wieku od 25 do 64 lat powinno uczestniczyć w procesie uczenia się przez całe życie.

W 2015 r., w 28 państwach UE, odsetek osób w wieku od 25 do 64 lat, którzy podejmowali

naukę w ramach szkół czy szkoleń wynosił 10,7%, co stanowiło wynik o trzy punkty

procentowe wyższy niż w 2010 r. Okresem referencyjnym uczestnictwa w nauce w ramach

szkoły czy szkolenia są cztery tygodnie poprzedzające badanie, jak zwykle w przypadku

badań siły roboczej.

Dania, Szwecja i Finlandia wyróżniają się spośród innych państw członkowskich UE,

ponieważ w ich przypadku, odsetek osób, które w ciągu czterech tygodni poprzedzających

wywiad brały udział w jakimś rodzaju szkolenia był znacznie wyższy niż w przypadku innych

państw - od jednej czwartej do jednej trzeciej ogółu obywateli. Holandia, Francja,

Luksemburg i Zjednoczone Królestwo były jedynymi państwami członkowskimi, w których

14

stopa uczestnictwa już w 2015 r. przekroczyła cel wynoszący 15%. Na przeciwległym

biegunie znalazły się Rumunia, Bułgaria, Chorwacja, Słowacja, Grecja i Polska, gdzie w

uczeniu się przez całe życie uczestniczy nie więcej niż 3,5% obywateli.

Odsetek osób, które uczestniczyły w procesie uczenia się przez cale życie był wyższy w

przypadku kobiet (11,7% w 2015 r.) w UE-28 niż mężczyzn (9,7%); w przypadku obu płci,

uczestnictwo tych osób w procesie uczenia się przez całe życie wzrosło w 2015 roku w

stosunku do wyników badań przeprowadzonych pięć lat wcześniej.

W 2015, wyższe wskaźniki uczestnictwa w edukacji odnotowano wśród kobiet niż wśród

mężczyzn we wszystkich krajach UE poza Luksemburgiem i Niemcami (gdzie wskaźniki

aktywności edukacyjnej były wyższe w przypadku mężczyzn), jak również poza Grecją i

Rumunią (gdzie były one takie same dla obu płci). Największe różnice płci, w punktach

procentowych, były w Szwecji i Danii, gdzie wskaźniki uczestnictwa były w przypadku

kobiet co najmniej 12 procent wyższe niż w przypadku mężczyzn.

2.4. Docenianie wartości uczenia się

Ogólna idea uczenia się przez całe życie zakłada, że ma to być spójny proces, co oznacza, że

obywatele powinni móc łączyć i rozwijać różne etapy swojej edukacji od szkoły do

uniwersytetu, i że wszystkie te etapy powinny być rozpoznawane i uznawane w taki sam

sposób we wszystkich krajach UE. Uznawanie osiągnięć edukacyjnych we wszystkich krajach

UE ma zasadnicze znaczenie, gdy chodzi o europejskie obywatelstwo i swobodny przepływ

ludności w UE. W UE istnieją instytucje, które koordynują i pomagają w ocenie kwalifikacji.

Jedną z nich jest Europejski System Transferu Punktów (Credit Transfer System), który

zapewnia przejrzystość, zarządza uznaniem studiów i dyplomów oraz tworzy otwartą

europejską przestrzeń kształcenia, w której uczniowie i nauczyciele mogą poruszać się bez

przeszkód. Europejski system transferu punktów (ECTS) został opracowany w ramach

programu Erasmus jako sposób na usprawnienie uznawalności wykształcenia akademickiego

za granicą. Istnieją także jednolite, wspólnotowe ramy odniesienia dla przejrzystości

kwalifikacji i kompetencji (Europass). Zwiększenie przejrzystości kwalifikacji i kompetencji

ułatwi mobilność w celach kształcenia ustawicznego na terenie całej Europy, a tym samym

będzie stanowić wkład w rozwój wysokiej jakości edukacji i szkoleń oraz ułatwi mobilność w

celach zawodowych pomiędzy poszczególnymi krajami i sektorami. Jest to szczególnie

ważne, gdy chodzi o osoby szkolące się, wolontariuszy, nauczycieli i trenerów. UE zaleca

15

ujednolicenie wykorzystania dokumentów w celu zapewnienia przejrzystości kwalifikacji i

kompetencji, i stworzenia europejskiego obszaru kwalifikacji.

W ubiegłych latach, zarówno na poziomie Wspólnoty jak i na poziomie międzynarodowym,

opracowano wiele instrumentów mających na celu pomoc obywatelom UE i zapewnienie

większej rozpoznawalności kwalifikacji i kompetencji, w sytuacjach starania się o pracę lub o

wejście w struktury szkolnictwa. Należą do nich: wspólny europejski format życiorysów

(curriculum vitae - CV); suplement do dyplomu zalecany przez Konwencję o uznawaniu

kwalifikacji dotyczących szkolnictwa wyższego w regionie europejskim; Szkolenie Europass

w ramach promowania europejskich szlaków w zakresie szkoleń związanych z pracą, w tym

praktyk zawodowych; suplement do certyfikatów oraz portfel językowy opracowany przez

Radę Europy.

Jednolite ramy dla przejrzystości kwalifikacji i kompetencji (Europass) powinny obejmować

wyżej wspomniane instrumenty i powinny być otwarte na przyszłe włączenie innych

dokumentów zgodnych z ich przeznaczeniem, po ustanowieniu struktury i procedur

wykonawczych i operacyjnych. W szczególności, jednolite ramy powinny zostać w

późniejszym czasie poszerzone o instrument mający na celu rejestrowanie kompetencji jego

posiadacza w dziedzinie technologii informacyjnej. Dostarczanie wiarygodnych informacji i

wskazówek jest ważnym czynnikiem zwiększającym przejrzystość kwalifikacji i kompetencji

(decyzja nr 2241/2004/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. 2004:

1).

2.5. Tworzenie kultury uczenia się

Kształcenie przez całe życie powinno być szeroko promowane i wspierane. Kluczowe

znaczenie ma stworzenie bardziej pozytywnego postrzegania kształcenia ustawicznego w

dorosłym życiu wśród obywateli europejskich. Można to zrobić poprzez informowanie i

promowanie kształcenia. Większość dorosłych nie chce podejmować lub kontynuować nauki

tylko dlatego, że nie są świadomi, że istnieje taka możliwość i nie zdają sobie sprawy z

korzyści, jakie przynosi nauka. Dlatego też, aby wykazać korzyści płynące z ciągłego

zdobywania nowej wiedzy, kształcenie ustawiczne powinno być szczególnie promowane w

miejscu pracy i na poziomie lokalnym przez władze lokalne. Istnieje wiele pośrednich

sposobów ułatwiania dostępu do nauki, na przykład tworzenie lokalnych ośrodków

kształcenia i uczenia się, promowanie rozwoju organizacji do poziomu tzw. organizacji

uczących się (Komunikat Komisji. Urzeczywistnienie koncepcji uczenia się przez całe życie

(Lifelong Learning 2001: 11, 15).

16

Sekcja 3: Platforma e-learningowa

3.1. Losglobos - rozwiązania e-learningowe

Losglobos / LMS to aplikacja internetowa służąca poprawie jakości nauczania i ułatwiająca

pracę nauczycieli. Losglobos jest dostępny jednocześnie dla wielu użytkowników, niezależnie

od pory dnia. Podstawowym warunkiem korzystania z systemu jest dostęp do aktywnego

łącza internetowego. Użytkownik ma własne konto, do którego może się zalogować, wpisując

login i hasło. W systemie zdefiniowano cztery typy kont:

• główy administrator,

• administrator szkoły,

• nauczyciel,

• uczeń.

Dodatkowo istnieje także konto dla niezarejestrowanego użytkownika, tak zwanego gościa.

Każdy typ konta ma inną rolę i wiele opcji ułatwiających maksymalne wykorzystanie

systemu. Losglobos jest przyjazny dla użytkownika.

17

3.2. Funkcjonalności platformy Losglobos

Rejestrowanie w systemie.

Jest to proces zarejestrowania użytkownika, wymagający wpisania jego nazwy i hasła. System

rozpoznaje, czy dana osoba jest zarejestrowanym użytkownikiem i czy wprowadzona nazwa

użytkownika i hasło są prawidłowe. Jeśli proces zakończy się pomyślnie, użytkownik ma

dostęp do konta i przypisanych do niego opcji.

Przypomnienie hasła

Jest to opcja przypominania hasła w systemie. W celu przypomnienia hasła użytkownik

powinien podać nazwę użytkownika i adres e-mail przypisany do danego konta w systemie.

Po dopasowaniu szczegółów nowe hasło zostanie wysłane na adres e-mail użytkownika.

Rejestracja w systemie

Tworzenie nowych kont studentów odbywa się za pośrednictwem formularza dostępnego na

stronie internetowej. Ta opcja jest umieszczona w panelu logowania w sekcji "Rejestracja

nowego studenta". Podczas rejestracji należy podać imię, nazwisko i adres e-mail.

Użytkownik powinien również wybrać szkołę, grupę i wprowadzić podany kod

bezpieczeństwa. Osoba zarejestrowana otrzyma e-mail z nazwą użytkownika i hasłem, a także

informacją, że konto jest nieaktywne. Konto nowego ucznia aktywuje dopiero administrator

szkoły po jego weryfikacji. Dodatkowo możliwość aktywacji kont studentów może mieć

nauczyciel, ale musi mieć uprzednio zezwolenie administratora szkoły.

Konta nauczycieli są tworzone przez administratora szkoły.

Główny administrator tworzy szkołę, tworząc konto administratora szkoły.

Podczas rejestracji uczeń może ustalić własne hasło, zamiast czekać aż zostanie mu ono

przydzielone i wysłane w mailu.

3.3. Opis konta ucznia

18

Uczniowie odgrywają jedną z najważniejszych ról w systemie, ponieważ są końcowymi

użytkownikami materiałów przeznaczonych do nauki przez internet. Głównym zadaniem

uczniów jest opanowanie prezentowanej wiedzy i wykonywanie udostępnionych im ćwiczeń.

Dodatkowo system zawiera moduł ćwiczeń językowych, który może służyć do wspierania

tradycyjnego modelu nauczania.

Pełna lista funkcji dostępnych uczniowi:

Ustawienia

• zmiana adresu e-mail,

• zmiana hasła

• zarządzanie powiadomieniami o nowych ćwiczeniach/kursach/quizach i nowych

wiadomościach w systemie

Poczta wewnątrzsystemowa

• wysyłanie wiadomości,

• skrzynka odbiorcza,

• wysłane wiadomości.

19

Ta aplikacja pozwala na wysyłanie wiadomości w systemie. Uczeń może wysłać wiadomość

innym uczniom z jego/jej grupy, wszystkim nauczycielom zarejestrowanym w jego/jej szkole,

jak również do administratora szkoły. Uczeń decyduje, czy chce otrzymywać powiadomienia

o nowych wiadomościach w systemie na swój prywatny adres email skojarzony z kontem.

Jeśli uczeń chce otrzymywać powiadomienia, powinien wpisać swój adres email w części

"ustawienia -> dane osobiste". Gdy uczeń nie chce otrzymywać powiadomień, powinien

odhaczyć opcję powiadomień; wówczas system przestanie wysyłać powiadomienia na

prywatny adres email ucznia.

3.4. Opis konta nauczyciela

Do konta nauczyciela przypisane są następujące opcje:

Ustawienia

Nauczyciel może edytować dane konta.

• zmiana adresu e-mail,

• zmiana hasła.

Dodatkowo w tej części znajdują się opcje określające parametry do ponownego

przypisywania ćwiczeń.

Poczta wewnątrzsystemowa

• wysyłanie wiadomości,

• skrzynka odbiorcza,

• wysłane wiadomości.

Nauczyciel może powiadamiać uczniów o nowych ćwiczeniach / kursach / ćwiczeniach w

tzw. chillout roomie / quizach pojawiające się w systemie poprzez wysyłanie wiadomości na

prywatne adresy email. Jedynie uczniowie, którzy wpisali swoje adresy e-mail w części

"ustawienia -> dane osobiste" i zaznaczyli opcję otrzymywania powiadomień o nowych

ćwiczeniach będą informowani o nowych materiałach dostępnych na stronie.

20

Materiały

• ćwiczenia

• zadania

• dodaj ćwiczenie

• dodaj kurs

• dodaj quiz

• dodaj element do chillout roomu

• dodaj ankiety

Ćwiczenia / Kursy

Ta sekcja zawiera ćwiczenia do nauki języka angielskiego na różnych poziomach

zaawansowania. Mechanizmy sortowania i wyszukiwania znacznie ułatwiają znalezienie

odpowiednich ćwiczeń. Każde ćwiczenie/kurs ma:

• tytuł,

• opis zawartości,

• typ ćwiczenia (łączenie, tłumaczenie, uzupełnianie liter, uzupełnianie luk, wybór

jednej z opcji, przeciąganie elementów do poszczególnych kategorii, uzupełnianie kategorii,

krzyżówka do zaznaczania słów, prawda/fałsz, podkreślanie, przeciąganie elementów do luk).

21

Dodatkowo system posiada opcję informowania, czy dane ćwiczenia czy kursy zostały już

wysłane do jakiejś grupy czy nie. Informacja ta pojawia się w dwóch miejscach, co znacznie

ułatwia pracę nauczyciela.

Funkcje nauczyciela w ćwiczeniach / kursach:

• przeglądanie dostępnych ćwiczeń/kursów,

• wysyłanie ćwiczeń/kursów do grup lub wybranych uczniów,

• dodawanie ćwiczeń/kursów do ich własnych komponentów,

Dodawanie nowych ćwiczeń / kursów

System umożliwia każdemu nauczycielowi dodawanie nowych ćwiczeń / kursów do

istniejącej bazy danych. Następujące typy zdań można dodać i skompilować w ćwiczenia:

• łączenie w pary,

• tłumaczenie/transformacja,

• uzupełnianie liter,

• wypełnianie luk,

• wybór jednej z opcji,

22

• przeciąganie do kategorii,

• uzupełnianie kategorii,

• krzyżówka,

• prawda/fałsz,

• podkreślanie,

• przeciąganie do luk,

Toczą się prace nad innym rodzajem ćwiczeń - układaniem słów i zdań w odpowiedniej

kolejności.

Nauczyciel może edytować i usuwać własne zdania i ćwiczenia.

Strefa nauczyciela

Kursanci

Nauczyciel ma dostęp do pełnej listy swoich uczniów i podstawowych informacji osobistych

(imię, nazwisko, adres e-mail, grupa, status w systemie). W tej sekcji nauczyciel może:

• zmieniać hasła uczniów,

• zmieniać status konta ucznia (zablokowane/aktywne), ale jedynie wówczas, gdy

administrator szkoły upoważni go do tego.

Grupy

Widok grupy wraz z liczbą uczniów.

Do tej sekcji dodane zostaną dwa elementy: data, od której grupa może zacząć zapisywać się

do systemu i data zakończenia kursu.

Raporty dla uczniów

Nauczyciel ma pełen wgląd w ćwiczenia / kursy wykonywane przez jego uczniów.

Podczas przeglądania raportów, nauczyciel może poprawić błędne odpowiedzi, które nie

zostały zaakceptowane przez system.

23

Raporty Grupy

Nauczyciel może przeglądać raporty z przesłanych ćwiczeń / kursów. Lista wyników grupy

obejmuje:

• tytuł ćwiczenia / kursu,

• poziom ćwiczenia / kursu,

• termin odsyłania ćwiczeń,

• listę uczniów,

• datę odesłanie ćwiczenia/kursu przez ucznia.

Rola nauczyciela:

• generowanie raportów w formacie PDF,

• zmiana terminu,

• korzystanie z opcji automatycznego ponownego wysyłania ćwiczeń uczniom, którzy

ich nie zrobili lub nie uzyskali minimalnej liczby punktów (Patrz: opcje dostępne w

ustawieniach, punkt 3.)

Statystyki

Statystyki dostępne w systemie pozwalają oszacować czas spędzony przez uczniów na

platformie. Dostępne są zapisy z ostatnich 24 godzin, 7 dni, 4 tygodni i całkowitego czasu na

platformie.

Słowniczek

24

Słowniczek rozdział po rozdziale:

1. środek płatniczy, środek wymiany, towary, barter, karta debetowa, karta kredytowa,

papiery wartościowe, inflacja, waluta, pieniądz fiducjarny, płacidło, pieniądz

reprezentatywny, status, prestiż, wpływ

2. samorealizacja, hierarchia potrzeb, utrzymanie, zasoby, stabilność, dochód, wydatki,

bankowość elektroniczna, transfer, przewidywana długość życia

3. kwota, wydatki, dochód do dyspozycji, konto bankowe, rachunek emerytalny, fundusz

inwestycyjny, odroczona konsumpcja, fundusz kryzysowy, przejście na emeryturę,

zwolnienie lekarskie, odkładać, rachunek oszczędnościowy

4. pożyczać (od kogoś), pożyczać (komuś), warunki, harmonogram, odsetki, zabezpieczenie

pożyczki/kredytu, saldo, kara, egzekucja z nieruchomości, zajęcie obciążonej nieruchomości,

spłata, pozwolić sobie, przeznaczyć, pożyczka, kredyt hipoteczny, rata, "chwilówki", spłacać,

renomowany, kredytodawca, pożyczkobiorca, sytuacja finansowa, LTV (stosunek kwoty

kredytu do wartości zabezpieczenia), oprocentowanie stałe, oprocentowanie zmienne, waluta,

przekroczyć, zarabiać, prowizja, roczna stopa oprocentowania, dług, historia kredytowa,

pogarszać się, prawodawstwo, zajęcie rachunku bankowego, aktywa, eksmisja, zobowiązanie,

strona trzecia, postępowanie egzekucyjne, upadłość konsumencka, nieterminowa obsługa

zadłużenia, podatki, ubezpieczenie społeczne, media, standard życia, zbankrutować,

wynajmowanie nieruchomości, kredyt konsolidacyjny, wierzyciel, wymagalny dług, zaradny

5. gromadzenie (oszczędności), inwestycje, zarządzanie, złe zarządzanie, nadwyżka, deficyt,

budżet, budżetować, nadmierne wydatki, zakup, kupować, wydatki, nagroda, dostosować,

arkusz kalkulacyjny, dochody, potrzeba, pragnienie, priorytet, istotny

6. inflacja, wartość, siła nabywcza, materialny, towar, usługa, roczna stopa inflacji,

inwestować, hazard, zakładać się, ryzyko, instrument inwestycyjny, suma, możliwości, zwrot

z inwestycji, strata, giełda papierów wartościowych, dostęp, dostępność, inwestycja płynna,

inwestycja niepłynna, fundusz, zysk, dywidenda, akcje, obligacje, spółka, rząd, terminu

wykupu obligacji, papiery wartościowe, rynek walutowy (forex), wahać się, wynajmujący,

najemca, szlachetne kamienie, wahania, cena, dywersyfikować

Dodatkowe rozdziały

1. wady i zalety, umowa, oszustwo, ofiara, udział, płatność z góry, na zamówienie,

szyfrowane połączenie, odbiorca, skanować, wirus, hasło, kradzież,

25

2. wyszczuplanie, opieranie się, stres, odszkodowanie, motywowanie, wynagrodzenie,

wypłaty, spełnianie, uzależnienie od procesu, kompulsywny, posiadanie, samopoczucie

kompulsywny, zakupoholizm, frustracja, historia kredytowa, bankructwo, obowiązek,

przezorność, sfrustrowany, wynajmować, zamożność, dążenie (sukces), przyszłe pokolenie,

skuteczność

roczna stopa inflacji średni poziom zmian cen obliczany

corocznie

roczna stopa procentowa (APR) parametr opisujący oprocentowanie

pożyczki, kredytu hipotecznego, karty

kredytowej itp. w skali roku;

wprowadzony w celu ułatwienia

kredytobiorcom porównywania ofert

kredytowych

aktywo przedmiot lub zasób, który może przynieść

korzyść

upadłość prawna procedura likwidacji

przedsiębiorstwa lub mienia osoby

niezdolnej do spłacenia długów

barter wymiana produktów i usług bez użycia

pieniędzy

obligacje instrumenty dłużne wyemitowany przez

państwo lub przedsiębiorstwo w celu

pozyskania kapitału

26

budżet prognoza przychodów i wydatków w

określonym okresie

zabezpieczenie aktywa lub składniki majątku, które

pożyczkobiorca oferuje kredytodawcy w

celu zabezpieczenia pożyczki; Jeśli

pożyczkobiorca nie spłaci pożyczki,

kredytodawca może wziąć zabezpieczenie

jako odszkodowanie za straty

prowizja opłata pobierana przez usługodawcę, np.

pośrednika lub agenta ułatwiającego

transakcję

płacidło towar używany w postaci pieniędzy, np.:

złoto, srebro, olej, ryż.

zakupoholizm zaburzenie polegające na obsesyjnym

kupowaniu, które prowadzi do

negatywnych dla kupującego skutków

kredyt konsolidacyjny pożyczka, której celem jest połączenie

kilku długów w jedno, dzięki czemu

kredytobiorca może dokonywać tylko

jednej płatności miesięcznej, często niższej

niż łączne płatności dokonywane

przedtem, z powodu rozłożenia długu na

dłuższy okres

historia kredytowa historia spłaty długów kredytobiorcy

wskazująca na jego zdolność do spłaty

długów

"chwilówki" niewielkie, ale bardzo wysoko

oprocentowane pożyczki

wierzyciel osobę lub podmiot, który daje innym

osobom lub przedsiębiorstwom

pozwolenie na wykorzystanie jego

pieniędzy, w zamian za gwarancję ich

spłaty w przyszłości

waluta powszechnie przyjętą formę pieniędzy

wydana przez rząd i wykorzystywana w

danej gospodarce

nieterminowa obsługa zadłużenia niezapłacenie raty pożyczki/kredytu lub

27

należnych odsetek od pożyczki/kredytu

dochód do dyspozycji kwota pieniędzy przeznaczona na wydatki

lub oszczędności, która zostaje po

opłaceniu podatków i podobnych

koniecznych opłat

dywidenda część zysku spółki wypłacana

akcjonariuszom

fundusz awaryjny konto używane do oszczędzania środków

potrzebnych w przypadku problemów

finansowych, takich jak utrata pracy

eksmisja prawne usunięcie najemcy z

wynajmowanego przez niego obiektu, np.

ponieważ nie płaci czynszu

pieniądz fiducjarny waluta uznana przez rząd za ważną, ale

niewymienialna na żaden szczególnie

cenny materiał

sytuacja finansowa sytuacja finansowa

oprocentowanie stałe stałe odsetki od pożyczki lub kredytu, czyli

takie, które nie zmieniają się w czasie

oprocentowanie zmienne odsetki, które zmieniają się w czasie

zajęcie obciążonej nieruchomości prawny proces zajmowania obciążonej

hipoteką nieruchomości ze względu na

nieterminową obsługę zadłużenia

rynek walutowy (forex) światowy rynek handlu walutami

Niepłynne inwestycje inwestycje w papiery wartościowe lub

aktywa, których nie można łatwo

spieniężyć

inflacja tempo, w jakim ogólny poziom cen

towarów i usług w gospodarce wzrasta w

danym okresie

rata Jeden z kilku płatności, na które

dywidenda jest podzielona i za które

zapłata została rozliczona

28

odsetki opłaty od pożyczonego kapitału

fundusz inwestycyjny sposób na zbiorowe inwestowanie

pieniędzy poprzez zakup papierów

wartościowych jako grupa indywidualnych

inwestorów

instrument inwestycyjny produkt wykorzystywany w celu

osiągnięcia zysków z zainwestowanego

kapitału; może to być prosty, np. obligacje,

akcje lub inny rodzaj papierów

wartościowych

zobowiązania opłaty, które należy uiścić

inwestycja płynna inwestycja, którą można łatwo spieniężyć.

LTV (współczynnik pomiędzy

wysokością kredytu a wartością jego

zabezpieczenia)

współczynnik pomiędzy wysokością

kredytu a wartością (zwykle hipotecznego)

jego zabezpieczenia; im niższa jego

wartość tym bezpieczniejsza pożyczka.

termin wykupu obligacji w uzgodnionym terminie wymagalności,

kredytobiorca musi przekazać

pożyczkodawcy (np. posiadaczowi

obligacji) sumę, którą pożyczył, wraz z

odsetkami.

kredyt hipoteczny pożyczka, z które korzysta się w celu

zakupu nieruchomości, która jest

zabezpieczona przez samą tę nieruchomość

konto emerytalne plan oszczędzania na okres emerytury

upadłość konsumencka bankructwo osoby fizycznej

siła nabywcza wartość waluty wyrażona w kategoriach

rzeczywistych dóbr materialnych (lub

usług), które można nabyć za jedną

jednostkę

przejęcie sytuacja, w której instytucja finansowa

przejmuje obiekt, który był używany jako

zabezpieczenie kredytu hipotecznego lub

wynajmowany (dzierżawiony)

pieniądz reprezentatywny pieniądze w formie zaświadczeń, za

29

którymi stoi coś o realnej wartości (np.

złoto), na co ten pieniądz jest wymienialny

zwrot (z inwestycji) zysk (lub strata) z inwestycji

konto oszczędnościowe oprocentowane konto depozytowe

używane do celów oszczędnościowych

papiery wartościowe instrumenty finansowe i inwestycyjne,

takie jak obligacje i akcje (udziały)

egzekucja (z konta bankowego) akt przejęcia własności w ramach

regulowanej prawnie procedury

ubezpieczenie społeczne jakakolwiek forma ubezpieczenia, w której

rząd jest ubezpieczycielem, zazwyczaj

ubezpieczenie chorobowe

akcje (udziały) udziały spółki posiadanej przez osobę

fizyczną lub podmiot (właściciela

udziałów lub akcjonariusza); jest to rodzaj

papierów wartościowych, które stanowią

dokument potwierdzający częściową

własność spółki

rynek akcji rynek, w którym emitowane i sprzedawane

są akcje spółek publicznych

płatność z góry Płatności dokonywana przed otrzymaniem

towaru lub usługi

30

Bibligrafia

David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch - Makroekonomia

Tomasz Gruszecki - Teoria pieniądza i polityka pieniężna. Rys historyczny i praktyka

gospodarcza.

Cezary Kosikowski, Eugeniusz Ruśkowski - Finanse publiczne i prawo finansowe,

Kamilla Marchewka - Funkcje pieniądza a funkcje kapitałów (oszczędności pieniężnych).

Anna Piotrowska - Bitcoin a definicje i funkcje pieniądza.

An Action Plan 2004-2006. Promoting language learning and linguistic diversity.

(http://ec.europa.eu/education/policies/lang/policy/index_en.html) (date of access: 20 Jun

2008).

A New Framework Strategy for Multilingualism. 2005. (http://eur-lex.europa.eu

/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2005:0596:FIN:EN:PDF) (date of access: 15 Jan

2008).

Brown, H.D. 1994. Principles of language learning and teaching. 3rd edn. New York: Pearson

Education Ltd.

Brown, H.D. 2000. Principles of language learning and teaching. 4th edn. New York: Pearson

Education Ltd.

Harmer, J. 2007. The practice of English language teaching. Essex: Edukacja Pearson.

Implementation of the Education and Training. 2010 Work programme. Working group.

Basic skills, entrepreneurship and foreign languages. 2003. (http://ec.europa.eu/

education/policies/2010/doc/basic-skills_en.pdf) (date of access 11 Jan 2008).

31

Knowles, M. 2008 (http://www.infed.org/thinkers/et-knowl.htm)(date of access 22 Dec 2008).

Knowles, M. 2008 (http://www.uni-bamberg.de/fileadmin/andragogik/08/andragogik/

andragogy/index.htm#our (date of access 22 Dec 2008).

Costantino Bresciani Turroni, "The Theory of Savings", Economica, febbraio e maggio 1936

Giordano Dell'Amore, Economia del risparmio familiare, Giuffrè, Milano, 1972.

Luigi Einaudi, Saggi sul risparmio e l'imposta, Einaudi, Torino 1941.

Giorgio Fuà, Lo Stato e il risparmio privato, Einaudi, Torino, 1961.

John M. Keynes, Occupazione, interesse e moneta, Torino, 1947.

E.A. Lysle, Il risparmio ed il risparmiatore, Collana Internazionale di Saggi monetari,

creditizi e bancari, Cariplo, Milano 1971.

Arnaldo Mauri, La tutela del risparmio dopo i casi Argentina e Parmalat, WP Dipartimento

di Economia, Management e Metodi Quantitativi, n. 8/2005, Università degli Studi di

Milano, 2005.

Franco Modigliani, "The Role of Intergenerational Transfers and Life-cycle Saving in the

Accumulation of Wealth", Journal of Economic Perspectives, n. 2, 1988.

Pier Luigi Zampetti, La sovranità della famiglia e lo stato delle autonomie, Rusconi, Milano,

1996.

Andrea Ferrari, Elisabetta Gualandri, Andrea Landi, Valeria Venturelli, Paola Vezzani

:Strumenti e Prodotti Finanziari – G.Giappichelli Editore p-30-31

Padre ricco, padre povero – Robert Kiyosaki

Chi ha spostato il mio formaggio? – Spencer Johnson

Prof Renato Mannheimer :Sondaggio realizzato da ISPO per il Consorzio Pattichiari; Ocse-

Pisa, 2014

Giuseppe Pellegrini Masini, tesi- 2002 La qualità della vita urbana, aspetti sociologici. Analisi

e metodi di valutazione

Laura Volpini, Antonella Tucciarone, Gaetano De Leo- L’USO RESPONSABILE DEL

DENARO IN SOGGETTI SOVRAINDEBITATI E VITTIME DI USURA Psicologia e

Giustizia-Anno VI, numero 1 -Gennaio - Giugno 2005

Indagine GIOC 2006 : progettata e diretta da un gruppo di lavoro coordinato da

DanieleMarini (Università di Padova, Fondazione Nord Est) con Federico Ferraro(Fondazione

32

Nord Est),Mariagrazia Santagati(Università degli Studi di Torino, Università Cattolica - sede

di Piacenza), Manuela Agagliate (presidente GiOC nazionale), Susanna Bustino, Alberto

Chiodin, Carmelina Gaito, Monica Gallo, Marco Licata, Andrea Sterpone (responsabili

nazionali GiOC).Elaborazioni statistiche :Monica Cominato (Fondazione Nord Est).

Educazione finanziaria in Italia –ABI-novembre 2007 –© 2007 Ambrosetti S.p.A.- 27980.pdf

:Adicosum: www.adiconsum.it − Adusbef: www.adusbef.it − Associazione Bancaria Italiana

(ABI): www.abi.it − Associazione delle Fondazioni e delle Casse di Risparmio italiane

(ACRI): www.acri.it − Associazione Nazionale fra le Imprese Assicuratrici (ANIA):

www.ania.it − ASSOFIN: www.assofin.it − Assogestioni: www.assogestioni.it − Assoutenti:

www.assoutenti.it − Banca d’Italia: www.bancaditalia.it − Banco de España: www.bde.es −

Borsa Italiana: www.borsaitalia.it − Cittadinanzattiva: www.cittadinanzattiva.it − Codacons:

www.codacons.it − Comisión Nacional del Mercado de Valores (CNMV): www.cnmv.es −

Consob: www.consob.it − Consorzio PattiChiari: www.pattichiari.it − Dolceta (Development

of On-Line Consumer Education Tools for Adults): www.dolceta.net − European

Commission: http://ec.europa.eu − Financial Services Authority (FSA): www.fsa.gov.uk −

General Consumer Council for Northern Ireland (GCCNI): www.consumercouncil.org.uk −

Institut pour l’Éducation Financière du Public (IEFP): www.lafinancepourtous.com 94 −

Ministero della Pubblica Istruzione: www.pubblica.istruzione.it − Ministero dell’Economia e

delle Finanze: www.mef.gov.it − Movimento Consumatori: www.movimentoconsumatori.it −

Personal Finance Education Group (PFEG): www.pfeg.org

Recommendation on Principles and Good Practices for Financial Education and Awareness

RECOMMENDATION OF THE COUNCIL - July 2005 - The recommendation is mainly

addressed to governments and public institutions of the member countries and also involves

representatives of the categories of businesses, consumers and operators sector. Cfr.

Www.oecd.org/dataoecd/7/17/35108560.pdf.

Policy Brief OECD-July 2006 - Public Affairs Division, Public Affairs and Communications

Directorate, p. 4; cfr. Also Improving Financial Literacy - Analysis of issues and policies -

OECD 2005

Loumidis, Julia & Middleton, Sue, A cycle of disadvantage ?: Financial exclusion in

childhood: Implications for consumer education of Research Carried out by the Centre for

Research in Social Policy, Loughborough University, Consumer Research paper 4, the

33

Financial Services Authority , November 2000, pp. 4-5, downloaded 26 May 2003

http://www.fsa.gov.uk/pubs/consumer-research/crpr04.pdf.

Supplement to the Statistical Bulletin of the Bank of Italy published January 28, 2008

Financial education Programmes in schools: analysis of selected current Programmes and

literature draft recommendations for best practices By Shaun Mundy

http://www.oecd.org/dataoecd/16/55/40607972.pdf available on site.

Ambrosini, M., Giovani di Periferia, Milano, Vita & Pensiero, 1997.

Bauman Z., Lavoro, consumismo e nuove povertà, Troina, Città Aperta Edizioni, 1998.- La

società dell’incertezza, Bologna, il Mulino, 1999.

Besozzi E., I molti modi della cultura giovanile: esperienze di identità e alterità, in Bovone L.

Mora E. (a cura di), La moda della metropoli, Milano, FrancoAngeli, 1997, pp. 60-89.-

Società, cultura, educazione, Roma, Carocci, 2006.

Bovone L., Mora E. (a cura di), La moda della metropoli, Milano, FrancoAngeli, 1997.

Buzzi C., Cavalli A., de Lillo A. (a cura di), Giovani del nuovo secolo. Quinto rapporto IARD

sulla condizione giovanile in Italia, Bologna, il Mulino, 2002.

Cesareo V., Comportamenti di consumo, identità ed esperienza lavorativa nella società

contemporanea: una relazione complessa, in “Sociologia del lavoro”, n. 93, 2004, pp. 31-45.-

Ricomporre la vita. Gli adulti giovani in Italia, Roma, Carocci, 2005.

Codeluppi V., La sociologia dei consumi: teorie classiche e prospettive contemporanee,

Roma, Carocci, 2002.

Di Nallo E., Il consumo come area esperienziale, in “Sociologia del lavoro”, n. 93, 2004,

pp.71-81.

Giovannini G., Età, autonomia e responsabilità, in “Itinerari”, n. 1, 2004, pp. 11-22.

Lazzarini G., Discrasia. Patologie di un rapido mutamento sociale, Milano, FrancoAngeli

2004

Comitato Economico e Sociale Europeo : Educazione Finanziaria per Tutti : qe-30-12-894-it-

c.pdf

34

Adam Smith : https://it.wikipedia.org/wiki/La_ricchezza_delle_nazioni

Karl Marx - Paris Manuscripts - 1844

online:

http://www.moneylessmanifesto.org/book/the-money-delusion/

http://www.bbc.com/news/10578604

http://www.free-economy.org/how-to.php

http://www.theguardian.com/environment/series/moneyless-man

http://www.forbes.com/sites/pascalemmanuelgobry/2013/01/08/all-money-is-fiat-money/

https://hbr.org/2013/04/does-money-really-affect-motiv

http://www.mymoneyblog.com/combining-maslows-hierarchy-of-needs-personal-

finance.html

http://money.aol.co.uk/2014/01/23/life-after-bankruptcy-what-it-means-to-go-bankrupt-in-

the-uk/

http://www.deco.proteste.pt/associacao/

http://www.financial-education.org/

http://www.financial-education.org/home.html

http://clientebancario.bportugal.pt

http://www.todoscontam.pt/pt-PT/Principal/Paginas/Homepage.aspx

http://www.gerirepoupar.com/guito

http://www.kidsmoney.org/

http://www.richkidsmartkid.com/

https://en.wikipedia.org/wiki/Money_management

http://www.cicmoney101.org/Course-Catalog/Money-Management/Introduction-(1)/Page-

1.aspx

https://www.moneyforlifeprogramme.org.uk/

35

http://www.moneymanagement.org/Financial-Education/How-To-Manage-Your-Money.aspx

http://www.trueblueloans.co.uk

http://www.moneylessmanifesto.org/

https://www.canada.ca/en/financial-consumer-agency/services/financial-toolkit.html

https://www.dailyworth.com/posts/2221-bad-money-habits-from-childhood/7

http://www.huffingtonpost.com/2014/01/06/psychology-of-wealth_n_4531905.html

http://www.webmd.com/sex-relationships/guide/7-relationship-problems-how-solve-

them?page=2

http://www.greenpath.com/resources-tools/financial-library/money-

management/relationships-and-money

http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Lifelong_learning_statistics

https://www.learning-styles-online.com/style/visual-spatial/

http://www.ldpride.net/learningstyles.mi.htm

https://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/hicp/html/index.it.html

http://www.financeactive.com/it

http://www.forex4you.com/it/forex/gestione-del-denaro

http://www.lematpercorsi.com/2012/08/gestire-il-denaro-con-la-tecnica-dei-barattoli-di-t-

harv-eker

www.risparmiamocelo.it/come-investire-piccole-somme

www.acomea.it/manuale

http://antoniodelia.it/la-legge-di-attrazione-approccio-quantistico/

http://www.patriciastanghellini.it/coaching/money-coaching/

http://metis.progedit.com/anno-v-numero-1-062015-leducazione-ai-tempi-della-crisi/128-

saggi/687-educare-alla-cittadinanza-economica-percorsi-per-una-pedagogia-del-

benessere.html

http://www.aduc.it/articolo/perche+tante+persone+intelligenti+perdono+soldi_20974.php

36

http://www.leggo.it/societa/scienze/denaro_cervello_sofferenza-1393319.html