gidalarda atomİk absorbsİyon yÖntemİ İle mİneral tayİnİ · yönteminde asit yardımı ile...

28
www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 1 GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ 01. Sodyum (Na) Analizi 01.01. Yöntemin Prensibi 01.02. Kullanılan Kimyasallar 01.03. Deneyin Yapılışı 01.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 01.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 01.03.03. Standart Hazırlama 01.04. Hesaplamalar 01.05. Kullanılan Malzemeler 02. Potasyum (K) Analizi 02.01. Yöntemin Prensibi 02.02. Kullanılan Kimyasallar 02.03. Deneyin Yapılışı 02.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 02.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 02.03.03. Standart Hazırlama 02.04. Hesaplamalar 02.05. Kullanılan Malzemeler03. Kalsiyum (Ca) Analizi 03.01. Yöntemin Prensibi 03.02. Kullanılan Kimyasallar 03.03. Deneyin Yapılışı 03.03.01 Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 03.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 03.03.03 Standart Hazırlama 03.04. Hesaplamalar 03.05. Kullanılan Malzemeler 04. Magnezyum (Mg) Analizi 04.01. Yöntemin Prensibi 04.02. Kullanılan Kimyasallar 04.03. Deneyin Yapılışı 04.03.01 Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 04.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 04.03.03 Standart Hazırlama 04.04. Hesaplamalar 04.05. Kullanılan Malzemeler 05. Çinko (Zn) Analizi 05.01. Yöntemin Prensibi 05.02. Kullanılan Kimyasallar 05.03. Deneyin Yapılışı 05.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 05.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama 05.03.03. Standart Hazırlama 05.04. Hesaplamalar 05.05. Kullanılan Malzemeler

Upload: others

Post on 02-Feb-2020

16 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 1

GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL

TAYİNİ

01. Sodyum (Na) Analizi

01.01. Yöntemin Prensibi

01.02. Kullanılan Kimyasallar

01.03. Deneyin Yapılışı

01.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

01.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

01.03.03. Standart Hazırlama

01.04. Hesaplamalar

01.05. Kullanılan Malzemeler

02. Potasyum (K) Analizi

02.01. Yöntemin Prensibi

02.02. Kullanılan Kimyasallar

02.03. Deneyin Yapılışı

02.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

02.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

02.03.03. Standart Hazırlama

02.04. Hesaplamalar

02.05. Kullanılan Malzemeler03. Kalsiyum (Ca) Analizi

03.01. Yöntemin Prensibi

03.02. Kullanılan Kimyasallar

03.03. Deneyin Yapılışı

03.03.01 Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

03.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

03.03.03 Standart Hazırlama

03.04. Hesaplamalar

03.05. Kullanılan Malzemeler

04. Magnezyum (Mg) Analizi

04.01. Yöntemin Prensibi

04.02. Kullanılan Kimyasallar

04.03. Deneyin Yapılışı

04.03.01 Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

04.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

04.03.03 Standart Hazırlama

04.04. Hesaplamalar

04.05. Kullanılan Malzemeler

05. Çinko (Zn) Analizi

05.01. Yöntemin Prensibi

05.02. Kullanılan Kimyasallar

05.03. Deneyin Yapılışı

05.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

05.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

05.03.03. Standart Hazırlama

05.04. Hesaplamalar

05.05. Kullanılan Malzemeler

Page 2: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 2

06. Demir (Fe) Analizi

06.01. Yöntemin Prensibi

06.02. Kullanılan Kimyasallar

06.03. Deneyin Yapılışı

06.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

06.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

06.03.03. Standart Hazırlama

06.04. Hesaplamalar

06.05. Kullanılan Malzemeler

07. Kurşun (Pb) Analizi

07.01. Yöntemin Prensibi

07.02. Kullanılan Kimyasallar

07.03. Deneyin Yapılışı

07.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

07.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

07.03.03. Standart Hazırlama

07.04. Hesaplamalar

07.05. Kullanılan Malzemeler

08. Mangan (Mn) Analizi

08.01. Yöntemin Prensibi

08.02. Kullanılan Kimyasallar

08.03. Deneyin Yapılışı

08.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

08.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

08.03.03. Standart Hazırlama

08.04. Hesaplamalar

08.05. Kullanılan Malzemeler

09. Kalay (Sn) Analizi

09.01. Yöntemin Prensibi

09.02. Kullanılan Kimyasallar

09.03. Deneyin Yapılışı

09.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

09.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

09.03.03. Standart Hazırlama

09.04. Hesaplamalar

09.05. Kullanılan Malzemeler

10. Bakır (Cu) Analizi

10.01. Yöntemin Prensibi

10.02. Kullanılan Kimyasallar

10.03. Deneyin Yapılışı

10.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

10.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

10.03.03. Standart Hazırlama

10.04. Hesaplamalar

10.05. Kullanılan Malzemeler

Page 3: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 3

11. Kadmiyum (Cd) Analizi

11.01. Yöntemin Prensibi

11.02. Kullanılan Kimyasallar

11.03. Deneyin Yapılışı

11.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

11.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

11.03.03. Standart Hazırlama

11.04. Hesaplamalar

11.05. Kullanılan Malzemeler

01. Sodyum (Na) Analizi

01.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısımda mineral

aranması yapılır.

01. 02. Kullanılan Kimyasallar

NaCl : 10 g NaCl (Merck 1.06404 ) tuzu etüvde 70-80ºC’da 2 saat bekletilerek kurutulur veya

1000 ppm lik hazır Na Standartı (Merck 1.70238) kullanılır

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

01.03. Deneyin Yapılışı

01.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2–4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağıdından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edIlerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

Page 4: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 4

01.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getiriien örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı

525± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik

asit ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

01.03.03. Standart Hazırlama

Kurutulan NaCl tuzundan 2,542 g tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik

balonjojeye dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 20 ml nitrik asit eklenir. Örnekler asidik olduğu için

standartta asitlendirilir.Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Na

stadartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Na standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Na standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Na standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Na lambası cihaza takılarak cihaz 589 nm’ye ayarlanır. Standartların okunan

absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir. Standart eğrisi

oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden konsantrasyonu bulunur.

01.04. Hesaplamalar

Na miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (g) veya (ml)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

01.05. Kullanılan Malzemeler

Sodyum Klorür

Nitrik Asit

Page 5: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 5

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Sodyum Lambası

Spektrofotometre

02. Potasyum (K) Analizi

02.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması

yapılır.

02.02. Kullanılan Kimyasallar

KCl : 10 g KCl (Merck 1.04936) tuzu etüvde 70-80ºC’da 2 ssat bekletilerek kurutulur veya

1000 ppm lik hazır Potasyum Standartı (Merck 1.70230) kullanılır.

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

02.03. Deneyin Yapılışı

02.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

Page 6: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 6

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

02.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı

525± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik

asit ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

02.03.03. Standart Hazırlama

Kurutulan KCl tuzundan 1,907 g tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan 1 litrelik

balonjojeye dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 20 ml nitrik asit eklenir. Örnekler asidik olduğu için

standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik K

stadartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik K standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik K standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik K standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

K lambası cihaza takılarak cihaz 766,5 nm’ye ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

Page 7: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 7

02.04. Hesaplamalar

K miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (g) veya (ml)

V = Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

02.05. Kullanılan Malzemeler

Potasyum klorür

Potasyum Standartı

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Potasyum Lambası

Spektrofotometre

03. Kalsiyum (Ca) Analizi

03.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması

yapılır.

03.02. Kullanılan Kimyasallar

CaCO3 : 10 g CaCO3 (Merck 1.02066) tuzu etüvde 110ºC’da 2 saat bekletilerek kurutulur

veya 1000 ppm lik kazır Ca standartı (Merck 1.19778) kullanılır.

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Page 8: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 8

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

Lantan klorür (LaCl3.7H2O) (Merck 1.12219) veya stronsyum klorür (SrCl2.6H2O) (Merck

1.07865)

03.03. Deneyin Yapılışı

Ca analizi yapılırken standartlara ve örneğe iyonlaşmayı engellemek için 10 ml % 3 lük lantan

klorür veya stronsyum klorür eklenmelidir.

03.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

03.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Balonjojeye 10 ml %3’lük Lantan klorür veya stronsyum

klorür eklenir. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile yıkanarak balonjoje

hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

03.03.03. Standart Hazırlama

Kurutulan CaCO3 tuzundan 0,2497 g tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1

litrelik balonjojeye dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 20 ml hidroklorik asit eklenir. Örnekler

asidik olduğu için standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice

çalkalanarak tam çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak

1000 ppm’lik Ca stadartı hazırlanır.

Page 9: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 9

Hazırlanan 1000 ppm’lik Ca standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Ca standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Ca standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır. Ve her standart balonunun içerisine 10 ml

%3’lük Lantan klorür veya stronsyum klorür eklenerek hacim çizgisine kadar deiyonize su ile

tamamlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Ca lambası cihaza takılarak cihaz 422.7 nm’ye ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

03.04. Hesaplamalar

Ca miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

03.05. Kullanılan Malzemeler

Kalsiyum Karbonat

Kalsiyum Standartı

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Lantan klorür

Stronsyum klorür

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Page 10: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 10

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Kalsiyum Lambası

Spektrofotometre

04. Magnezyum (Mg) Analizi

04.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması

yapılır.

04.02. Kullanılan Kimyasallar

Mg metali veya hazır 1000 ppm lik Mg standartı (Merck 1.19788) kullanılır.

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

04.03. Deneyin Yapılışı

04.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

04.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

Page 11: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 11

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

04.03.03. Standart Hazırlama

1 g magnezyum metali daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye dikkatlice aktarılır.

60 ml (1/5) oranında seyreltilmiş hidroklorik asit eklenerek ısıtılır. Örnekler asidik olduğu

için standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Mg

stadartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Mg standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Mg standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Mg standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Mg lambası cihaza takılarak cihaz 285.2 nm’ye ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

04.04. Hesaplamalar

Mg miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (g) veya (ml)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

04.05. Kullanılan Malzemeler

Magnezyum standartı

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Page 12: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 12

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Magnezyum Lambası

Spektrofotometre

05. Çinko (Zn) Analizi

05.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması

yapılır.

05.02. Kullanılan Kimyasallar

Zn metali veya hazır 1000 ppm lik Zn standartı (Merck 1.19806) kullanılır

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

Lantan klorür( LaCl3.7H2O) (Merck 1.12219) veya stronsyum klorür (SrCl2.6H2O) (Merck

1.07865)

05.03. Deneyin Yapılışı

Zn analizi yapılırken standartlara ve örneğe iyonlaşmayı engellemek için % 3’lük 2,5 ml

lantan klorür(LaCl3.7H2O) veya stronsyum klorür (SrCl2.6H2O) eklenmelidir.

05.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

Page 13: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 13

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Balonjojeye % 3’lük 2,5 ml lantan

klorür(LaCl3.7H2O) veya stronsyum klorür (SrCl2.6H2O) eklenir. Daha sonra süzgeç kağıdı

birkaç kez deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile

tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

05.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Balonjojeye % 3’lük 2,5 ml lantan klorür (LaCl3.7H2O)

veya stronsyum klorür (SrCl2.6H2O) eklenir. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize

su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

05.03.03. Standart Hazırlama

1 g metalik çinko tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye

dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 30 ml hidroklorik asit eklenerek ısıtılır. Örnekler asidik olduğu

için standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Zn

stadartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Zn standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Zn standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Zn standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır. Her bir standart balonuna % 3’lük 2,5 ml

lantan klorür (LaCl3.7H2O) veya stronsyum klorür (SrCl2.6H2O) eklenir

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Zn lambası cihaza takılarak cihaz 213.9 nm’ye ayarlanır. Standartların bu dalgabounda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

Page 14: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 14

05.04. Hesaplamalar

Zn miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (g) veya (ml)

V = Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

05.05. Kullanılan Malzemeler

Çinko Standartı

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Lantan klorür

Stronsyum klorür

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Çinko Lambası

Spektrofotometre

06. Demir (Fe) Analizi

06.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması

yapılır.

06.02. Kullanılan Kimyasallar

Saf demir veya hazır 1000 ppm lik Fe standartı (Merck 1.19781) kullanılır.

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Page 15: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 15

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

6 N hidroklorik asit (HCl): 5 ml derişik hidroklorik asit (Merck 1.00317) üzerine 5 ml saf su

eklenir

06.03. Deneyin Yapılışı

06.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

06.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı

525± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik

asit ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

06.03.03. Standart Hazırlama

1 g saf demir tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye dikkatlice

aktarılır. Üzerine çözündürene kadar hidroklorik asit eklenir. Örnekler asidik olduğu için

standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Fe

stadartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Fe standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Fe standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Fe standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

Page 16: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 16

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Fe lambası cihaza takılarak cihaz 248.3 nm’ye ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

06.04. Hesaplamalar

Fe miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

06.05. Kullanılan Malzemeler

Demir Standartı

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Hidroklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Demir Lambası

Spektrofotometre

Page 17: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 17

07. Kurşun (Pb) Analizi

07.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısımda mineral

aranması yapılır.

07.02. Kullanılan Kimyasallar

Metalik kurşun veya hazır 1000 ppm lik Pb standartı (Merck 1.19776) kullanılır.

(1/1) oranında seyreltilmiş nitrik asit (HNO3)

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

07.03. Deneyin Yapılışı

07.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su İle yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

07.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı

525± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik

asit ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Page 18: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 18

07.03.03. Standart Hazırlama

1 g metalik kurşun tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye

dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 30 ml nitrik asit eklenerek ısıtılır. Örnekler asidik olduğu için

standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Pb

standartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Pb standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Pb standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Pb standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Pb lambası cihaza takılır. Pb analizi hem 217 nm’de hemde 283.3 yapılabilir. İki

dalgaboyundada okuma yapılarak maksimum absorbans verdiği dalga boyu seçilerek

okumalar o dalga boyunda yapılır. cihaz ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda okunan

absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir. Standart eğrisi

oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden konsantrasyonu bulunur.

07.04. Hesaplamalar

Pb miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

07.05. Kullanılan Malzemeler

Metalik kurşun

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Page 19: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 19

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Kurşun Lambası

Spektrofotometre

08. Mangan (Mn) Analizi

08.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısımda mineral

aranması yapılır.

08.02. Kullanılan Kimyasallar

Metalik mangan veya hazır 1000 ppm lik Mn standartı (Merck 1.19789) kullanılır.

(1/1) oranında seyreltilmiş hidroklorik asit (HCl) (Merck 1.00317)

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

08.03. Deneyin Yapılışı

08.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

Page 20: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 20

08.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su İle bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

08.03.03. Standart Hazırlama

1 g metalik mangan tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye

dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 30 ml hidroklorik asit eklenerek ısıtılır. Örnekler asidik olduğu

için standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Mn

standartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Mn standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su İle tamamlanarak 100 ppm’lik Mn standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Mn standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Mn lambası cihaza takılır. Cihaz 279.6 nm’ye ayarlanır Standartların bu dalgaboyunda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

08.04. Hesaplamalar

Mn miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

Page 21: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 21

08.05. Kullanılan Malzemeler

Mangan standartı

Hidroklorik Asit

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Mangan Lambası

Spektrofotometre

09. Kalay (Sn) Analizi

09.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması

yapılır.

09.02. Kullanılan Kimyasallar

Metalik kalay veya hazır 1000 ppm lik Sn standartı (Merck 1.70242) kullanılır.

Derişik hidroklorik asit (HCl) (Merck 1.00317)

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

09.03. Deneyin Yapılışı

09.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

Page 22: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 22

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su İle yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

09.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

09.03.03. Standart Hazırlama

0,5 g metalik kurşun tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan 500 ml’lik balonjojeye

dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 50 ml hidroklorik asit eklenerek 70-80ºC’da ısıtılır. Örnekler

asidik olduğu için standartta asitlendirilir. Üzerine tekrar 100 ml hidroklorik asit eklenerek

hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Sn standartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Sn standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Sn standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Sn standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Sn lambası cihaza takılır. Sn analizi hem 224.6 nm’de hemde 286.3 yapılabilir. İki

dalgaboyundada okuma yapılarak maksimum absorbans verdiği dalga boyu seçilerek

okumalar o dalga boyunda yapılır. cihaz ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda okunan

Page 23: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 23

absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir. Standart eğrisi

oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden konsantrasyonu bulunur.

09.04. Hesaplamalar

Sn miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

09.05. Kullanılan Malzemeler

Kalay Standartı

Hidroklorik Asit

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Kalay Lambası

Spektrofotometre

10.Bakır (Cu ) Analizi

10.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı İle tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral

aranması yapılır.

Page 24: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 24

10.02. Kullanılan Kimyasallar

Metalik bakır veya hazır 1000 ppm lik Cu standartı (Merck 1.19786) kullanılır.

(1/1) oranında seyreltilmiş nitrik asit (HNO3)

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

10.03. Deneyin Yapılışı

10.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su ile yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

10.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

10.03.03. Standart Hazırlama

1 g metalik bakır tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye

dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 50 ml nitrik asit eklenerek ısıtılır. Örnekler asidik olduğu için

standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 1000 ppm’lik Cu

standartı hazırlanır.

Page 25: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 25

Hazırlanan 1000 ppm’lik Cu standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Cu standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Cu standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Cu lambası cihaza takılır ve cihaz 324.8 nm’ye ayarlanır. Standartların bu dalgaboyunda

okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği çizilir.

Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

10.04. Hesaplamalar

Cu miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V= Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

10.05. Kullanılan Malzemeler

Bakır standartı

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla

Erlen

Pipet

Balonjoje

Cam Huni

Süzgeç Kağıdı

Sallayıcı

Porselen Kroze

Kül Fırını

Piset

Mezur

Desikatör

Page 26: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 26

Bakır Lambası

Spektrofotometre

11. Kadmiyum (Cd) Analizi

11.01. Yöntemin Prensibi

Gıda örneklerindeki organik kısım, kuru yakma yöntemi ile kül fırınında veya yaş yakma

yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısımda mineral

aranması yapılır.

11.02. Kullanılan Kimyasallar

Metalik kadmiyum veya hazır 1000 ppm lik Cd standartı (Merck 1.19777) kullanılır.

Derişik hidroklorik asit (HCl) (Merck 1.00317)

Derişik sülfürik asit (H2SO4) (Merck 1.00731)

Derişik nitrik asit (HNO3) (Merck 1.00452)

Perklorik asit (HClO4) (Merck 1.00518)

11.03. Deneyin Yapılışı

11.03.01. Yaş Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml (analiz yapılacak örnekteki aranılan mineralin

miktarına göre ayarlanmalıdır) alınarak Kjeldahl tüpüne yerleştirilir. Üzerine 21 ml derişik

nitrik asit (HNO3), 3 ml sülfürik asit (H2SO4), 3 ml perklorik asit (HClO4) eklenir ve yakma

ünitesine bağlanır. Eğer yakma düzeneği yoksa bu işlem erlende hot plate üzerinde yapılabilir.

Fakat gaz çıkışları çok yoğun olacağından çeker ocakta veya davlumbazın altında

çalışılmalıdır. Kahverengi duman çıkışı bitene kadar düşük ısıda çalışılır. Daha sonra sıcaklık

yükseltilir. Erlendeki çözelti berraklaşıncaya kadar ve beyaz duman çıkışı azalana kadar

yakma işlemine devam edilir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni ve Whatman

no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Oda sıcaklığına kadar soğutulan çözeltinin içerisine

yaklaşık 15 ml deiyonize su eklenir ve süzgeç kağısından süzülür. Deney kabı deiyonize su

ile bir kaç kere yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez

deiyonize su İle yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su İle tamamlanır.

Eğer numune çok yağlı ise ağırlığı bilinen örnek erlene alınarak üzerine 100 ml eter ilave

edilerek 2-3 saat çalkalayıcıda karıştırılır. Eter fazı dökülerek numune madde kaybı

olmaksızın Kjeldahl tüpüne veya erlene alınır.

11.03.02. Kuru Yakma Metodu ile Örnek Hazırlama

Homojen hale getirilen örnekten 2-4 g veya ml alınarak krozeye koyulur. Eğer örnek sıvı ise 1

gece 110 ºC’da etüvde bekletilir. Eğer katı örnek ise üzerine 2 ml etil alkol koyularak 400 ºC

ön yakma işlemi yapılır. Krozeler kül fırınına yerleştirilir. Daha sonra kül fırının sıcaklığı 525

± 10 ºC’ ye ayarlanır. 3-4 saat sonunda krozeler dışarı alınıp üzerine yavaşça 0,5 ml nitrik asit

ve 1 ml deiyonize su eklenerek tekrar kül fırınına yerleştirilir. Krozede yanmamış madde

kalmayana kadar yakma işlemine devam edilir. Daha sonra krozeler oda sıcaklığına kadar

soğutulur. Üzerine 5 ml nitrik asit eklenir. Seyreltilme yapılacak balonjojelerin üzerine huni

ve Whatman no:42 süzgeç kağıtları yerleştirilir. Süzgeç kağıdının içerisine bir miktar

deiyonize su koyulup üzerine krozedeki çözelti dökülür. Kroze deiyonize su ile bir kaç kere

Page 27: GIDALARDA ATOMİK ABSORBSİYON YÖNTEMİ İLE MİNERAL TAYİNİ · yönteminde asit yardımı ile tamamen yakılır. Geriye kalan inorganik kısında mineral aranması yapılır

www.gidatayinleri.wordpress.com Sayfa 27

yıkanarak süzgeç kağıdına dökülür. Daha sonra süzgeç kağıdı birkaç kez deiyonize su ile

yıkanarak balonjoje hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanır.

11.03.03. Standart Hazırlama

1 g metalik kadmiyum tam olarak tartılarak daha önce temizlenmiş olan1 litrelik balonjojeye

dikkatlice aktarılır. Yaklaşık 30 ml hidroklorik asit eklenir. Örnekler asidik olduğu için

standartta asitlendirilir. Üzerine 500 ml deiyonize su eklenerek iyice çalkalanarak tam

çözünme sağlanır. Hacim çizgisine kadar deiyonize saf su İle tamamlanarak 1000 ppm’lik Cd

standartı hazırlanır.

Hazırlanan 1000 ppm’lik Cd standartından 10 ml pipetle alınarak 100 ml’lik bolonjojeye

aktarılır ve hacim çizgisine kadar deiyonize su ile tamamlanarak 100 ppm’lik Cd standartı

hazırlanır.

Hazırlanan 100 ppm’lik Cd standartından istenilen aralıklarda çalışma standartları

M1 x V1 = M2 x V2 formülüne göre hazırlanır.

M1= 100 ppm’lik stok standart

V1 = Hesaplanması gereken 100 ppm’lik standarttan alınacak miktar ml

M2 = Hazırlanması istenilen standart konsantrasyonu

V2 = Hazırlanılması istenilen standart konsantrasyonunun son hacmi

Cd lambası cihaza takılır.Cihazın dalgaboyu 228.8nm’ye ayarlanır. Standartların bu

dalgaboyunda okunan absorbanslarından faydalanarak konsantrasyona karşı absorbans garfiği

çizilir. Standart eğrisi oluşturulur ve örneğin absorbansı okutularak bu standart eğrisinden

konsantrasyonu bulunur.

11.04. Hesaplamalar

Cd miktarı (mg/kg) = ( C x V x SF) / m

Cö = Örneğin, hazırlanan standart eğrisinden yararlanarak okunan konsantrasyonu

m = Alınan örnek miktarı (ml) veya (g)

V = Örneğin yakma işleminden sonra süzüldüğü balonjojenin hacmi (ml)

SF = Eğer seyreltme yapılmışsa seyreltme faktörü

11.05. Kullanılan Malzemeler

Metalik kadmiyum

Hidroklorik Asit

Nitrik Asit

Sülfürik Asit

Perklorik Asit

Etil Alkol

Eter

Etüv

Cam petri

Analitik Terazi

Kjeldahl Tüpü

Isıtıcı Tabla