Doç. Dr. Murat SEZER

Herhangi bir firma ya da kurumla çıkar ilişkim bulunmamaktadır

Yaşlanma canlı molekül, hücre, doku, organ ve sistemlerde zamanın ilerlemesiyle ortaya çıkan, geriye dönüşü olmayan yapısal ve işlevsel değişikliklerin tümüdür.

DSÖ insan ömrü için kronolojik yaşlılık için 65 yaşı sınır kabul etmektedir

65-74 yaş Erken yaşlılık 75-84 yaş İleri yaşlılık >84 yaş Çok ileri yaşlılık

Yaşlı popülasyon total dünya nüfusundan anlamlı olarak daha hızlı artmaktadır

1950’lerden bu yana yaşlı nüfus 3 kat artmış, 2050 yılına kadar bir 3 kat daha artması beklenmektedir

>65 yaş erişkin nüfus 1996’da 380 milyondan 2008’de 500 milyona (total dünya nüfusunun %7’si) artmış, 2020’de ise >700 milyona (total dünya nüfusunun %16’sı) artması öngörülmektedir

Yaşam süresinin uzaması sağlık masraflarının ve sağlık servislerine ihtiyacın artmasına neden olabilir

Yaşlılar kronik hastalıklara daha duyarlıdırlar

Hava kirliliğinin etkilerine de daha hassastırlar

Dış ortam aktivitelerindeki azalma nedeniyle iç ortam kirleticilere daha fazla maruz kalmaktadırlar

Eşlik eden hastalıkları (kardiyovasküler, KOAH, astım) nedeniyle soluma yetenekleri azaldığından ortam kirleticilerinin etkisi daha fazla olmaktadır

Solunum sistemindeki yapısal değişiklikler

Solunum sistemindeki fizyolojik değişiklikler

Akciğer savunma mekanizmaları ile ilgili değişiklikler

Akciğer hasarının onarımı ile ilgili değişiklikler

Solunum fonksiyon testlerinin uygulanması ve yorumlanması ile ilgili zorluklar

Solunum sistemi radyolojisinin yorumlanması ile ilgili zorluklar

Hastalıkların daha az bildirilmesi

Hastalıkların nonspesifik sunumları

Hastalıkların atipik sunumları

Toplumun yaşlılara yönelik dışlayıcı / ayırımcı tavrı (ageism)

Sağlık sisteminin kendilerine cevap vermediği, personelin kendileri ile ilgilenmediği, kendilerine uygun tesislerin bulunmadığı şeklindeki algıları

Depresyon: iyileşme isteğinde azalma

Demans: semptomları doğru biçimde tarif etme yeteneğinde azalma

Ekonomik, sosyal ve fonksiyonel sonuçları nedeniyle hastalığın inkar edilmesi

Etkilenen organ dışında bir sistemde hastalığa bağlı gelişen fonksiyonel ve/veya kognitif bozukluk

Geriatri Devleri◦ İmmobilite◦ İnstabilite◦ İnkontinans◦ Bilişsel (intellectual) bozukluk: konfüzyon,

deliryum

Başdönmesi

Yeme / İçme güçlükleri

Kilo kaybı

Geç / güç iyileşme

Genel durum kötüleşmesi

Astım

Uyku Apnesi

Tüberküloz

Pulmoner Emboli

Özellik Genç Hastalar >65 yaş hastalar

Dispne Bronkokonstrüksiyon dispneye neden olur

Bronkokonstrüksiyon daha az dispneye neden olur

Semptomlara yanıt Semptomlar aktiviteye engel olduğunda tedavi arar

Genellikle semptomları minimize eder ve enerji tüketimini azaltır

Mortalite oranı Düşük Daha yüksek

Allerjik tetikçiler Sık Daha az sıklıkta

Komorbid durumlar Astım dışında genellikle sağlıklı

Genellikle birçok komorbid durum var

Havayolu obstrüksiyonu reverzibilitesi

Genellikle reverzibl Hastaların daha yüksek oranında fiks bronkokonstrüksiyon var

Yaşlılarda OUAS daha az tanı almaktadır

OUAS’nun geleneksel risk faktörleri olan obezite, VKİ, boyun çevresi ve horlama yaşlı popülasyonda daha az sıklıkla görülmektedir

Yaşlılarda horlama yaşla ters orantılıdır

Gündüz uykululuk nörokognitif bozukluk, uyku yapısının yaşlılıkta genel olarak bozuk olması, çok fazla ilaç kullanımı ve bir çok komorbid hastalığın eşlik etmesi gibi nedenlerle OUAS’a atfedilmesi güçtür

Uyku apnesi kendini

◦ Noktüri◦ Tekrarlayan düşmeler◦ Kognitif bozukluk◦ Boğulma◦ Sürüş yeteneğinde bozulma◦ Trafik kazaları

şeklinde gösterebilir

Wang ve ark. orta yaşta ve yaşlı OUAS’lu çinli hastaları değerlendirdikleri bir çalışmada yaşlı hastaların:

◦ Daha düşük apne-hipopne indeksi

◦ Daha düşük horlama indeksi

◦ Daha düşük vücut kitle indeksi olduğunu,

◦ Uyku mimarisindeki bozukluğun daha bozuk olduğunu göstermişlerdir

Tanı sıklıkla otopside konulmaktadır

Tanıda gecikmenin nedeni genellikle hastalığın atipik klinik ve radyolojik sunumuna bağlanmaktadır

Yaşlı hastalarda dispne daha sıktır. Bunun nedenleri sigara içimi, KOAH varlığı ve hastalığın daha yaygın olması

Hemoptizi gençlerde olduğu kadar sık değil

Öksürük hem gençlerde hem de yaşlılarda sık, ancak yaşlılarda öksürük nedeni olabilecek eşlik eden hastalıklar mevcut

Birçok çalışmada yaşlılarda tüberkülozun akciğerin alt zonlarını daha fazla tuttuğu,

Miliyer gölgelenme şeklinde radyolojik görünüme daha fazla neden olduğu gösterilmiştir

Bazı araştırmacılar yaşlılarda tüberkülozun ayrı bir hastalık olduğunu ifade etmektedirler

Hangi hastalarda Pulmoner Emboliden şüpheleneceğiz?◦ Semptom ve bulgular tanı koymak ya da dışlamak

için yeterli duyarlılık ve özgüllüğe sahip değil

Hangi tanısal yöntem ve algoritmaları güvenli bir biçimde uygulayabiliriz?◦ Komorbid hastalıklar◦ Tanısal testleri uygulabilirliği ve

duyarlılık/özgüllüğü

Dispne, takipne, taşikardi ve göğüs ağrısı yaşlılarda halen ana semptomlar

İmmobilizasyon ve DVT ana risk faktörleri

Kardiyomegali, plevral efüzyon ve atelektazi en sık radyolojik bulgular

Ekokardiyografide hastaların %50’sinden fazlasında sağ kalp yüklenme bulguları mevcut

AKG incelemesinde ciddi hipoksemik solunum yetmezliği bulguları

Yüksek klinik olasılık yaşlılarda daha fazla saptanırken düşük klinik olasılık daha az saptanıyor

Geneva skoru yaşlılarda Wells’ skoruna göre daha çok işe yarıyor

ELISA ile bakılan D-Dimer spesifitesi <40 yaş hastalarda %70.5 iken >80 yaş hastalarda %4.5-5’e düşüyor

Eşik değerin 500µg/L’den 750µg/L ve 1000µg/L’e çıkması ile spesifite sırasıyla %13,1 ve %27.3’e yükseliyor

Yaşın Pulmoner BT anjiografi ve alt ekstremite Doppler USG sensitivite ve spesifitesi üzerine etkisi yok

Seçilmemiş hastalarda V/Q sintigrafisinin non-diagnostik gelme oranı artıyor

V/Q sintigrafisinin tanı başarısı <40 yaş hastalarda %68 iken >80 yaş hastalarda %42’ye düşüyor