genel kavramlarkisi.deu.edu.tr/kemal.varol/kaynaklı birleştirmeler.pdfkonstrüksiyon imalatında,...

Temel Geometrik Çizimler İçindekilerÖnceki sunuya dön Sunu 1 ÇıkışSözlük

GENEL KAVRAMLAR

Metalleri, birbirleri ile çözülemez biçimde birleştirme yöntemlerinden biri kaynaklı

birleştirmedir. Kaynak yöntemiyle üretilmiş çelik parçalar, döküm ve dövme yöntemiyle

üretilen parçalardan daha hafif ve daha dayanıklıdırlar. Günümüzde, uçak, gemi ve

otomotiv endüstrilerinde en önemli montaj yöntemi olarak kullanılmaktadır.

Çizimlerde kullanılmak üzere geliştirilmiş kaynak sembolleri Türk Standartlar

Enstitüsü’nün TS 3004 /EN 22553 nolu katalogunda belirtilmiştir.

Genel olarak iki tür kaynak yönteminden söz edilebilir. Ergitme ve direnç kaynağı.

Ergitme kaynağının bir çeşidi, ark kaynağı diğeri de gaz kaynağıdır. Ark kaynağında

işlem, iki parça ve elektrot denilen dolgu aracı arasında oluşturulan elektrik arkı ile

parçalar ve elektrotun ergitilmesi yöntemi ile yapılır. Gaz kaynağında, parçaların

ergitilmesinde gaz alevinden yararlanılır. Kullanılan gaz genellikle oksijen ve asetilen

gazlarının karışımıdır. Ergitilen parçaların kaynak yerinde ilave olarak tel elektrot

kullanılır.

Direnç kaynağında, üst üste yerleştirilen iki parça, karşılıklı iki elektrot arasında

sıkıştırılarak parçalar arsından geçen akım ve baskı sonucu birbirine kaynatılır.

D:/KITAP/içindekiler.ppt


GAZ ALTI KAYNAK YÖNTEMİ

MIG/MAG

Bu yöntemde dışarıdan sağlanan gazla korunan ve otomatik olarak sürekli beslenen ve ergiyen elektrod

kullanılır. Alaşımsız çelikler, yüksek mukavemetli düşük alaşımlı çelikler, paslanmaz çelikler, alüminyum,

bakır, titanyum ve nikel alaşımları gibi ticari açıdan önemli tüm metaller uygun koruyucu gaz, elektrod ve

kaynak değişkenleri seçmek şartıyla, bu yöntemle kaynak edilebilirler.



TIG KAYNAK YÖNTEMİ

TIG kaynak, elektrik arkın kaynak parçası ve

tungsten elektrot arasında yanarak füzyon gücü

ortaya çıkarttığı bir elektrik ark kaynak işlemidir.

Kaynak işlemi sırasında elektrot, ark ve kaynak

havuzu inert koruma gazı ile atmosferik havaya

karşı korunurlar. Gaz nozulu ile koruma gazı

kaynak alanına iletilir ve buradaki atmosferik

havayı ortadan kaldırır.

Uygulama alanları

TIG kaynağı genelde yüksek kalitede kaynak

sonuçları gereken işlemler için kullanılır:

• Offshore sanayii

• Birleşik ısı ve güç alanları

• Petrokimya sanayii

• Gıda sanayii

• Kimya sanayii

• Nükleer sanayii



Basınçlı kap, kazan ve tank imalatında, LPG tüpleri imalatında,Spiral kaynaklı boru imalatında, Çelik

konstrüksiyon imalatında, Profil (I, H, T) yapımında —Otomotiv ve lokomotif sanayiinde —Gemi inşa

sanayiinde Dolgu işlemlerine örnek olarak: — Aşınan mil ve makine parçalarının dolgusunda — Darbe ve

aşınmaya dayanıklı sert dolgu işlemlerinde Kaplama yöntemi olarak: — Korozyona ve oksidasyona

dayanıklı kaplama işlemlerinde kullanılır. toz altı kaynağında kullanılan tozun görevi, kaynak bölgesini

havanın zararlı ortamından korumak, kaynak dikişinin istenilen özellik ve kalitede olmasını sağlamaktır

TOZ ALTI KAYNAK YÖNTEMİ



Yapılan her sıra kaynağa dikiş denir. Kaynak işlemi yapılmadan önce kaynatılacak

parçalar kaynağa hazırlanır. Kaynatılacak parçalarda birleşme yerine, elektrot ile

doldurulacak boşluk açılır buna kaynak ağzı denir.

GENEL KAVRAMLAR

Alın birleştirme Bindirme birleştirme Paralel birleştirme T birleştirme

Kıvrık alın

birleştirme

Çift T

birleştirme

Eğik T

birleştirmeKöşe

birleştirmeÇoklu

birleştirme

Kaynaklı birleştirme çeşitleri



KAYNAK SEMBOLLERİ

Kıvrık alın

kaynağı

Küt Alın

kaynağı

(I-kaynağı)

V-Alın

kaynağı

Yarım V alın

kaynağı

Y kaynağı

(Köklü V alın )

Yarım Y

kaynağı

(Köklü V alın)

U kaynağı

Yarım U kaynağı

(J alın kaynağı)

Sırt

kaynağı

İç köşe

kaynağı

Delik kaynağı

(Tıpa kaynağı)

Nokta

kaynağı

Dikiş

kaynağı

Açık V

kaynağı

Yarım açık V

kaynağı

Düz Alın

kaynağı

Dolgu (kaplama)

kaynağı

Yüzey

kaynağı

Eğik kaynak

Kenet kaynağı

Adlar Sembol Adlar Sembol Adlar Sembol

Çift V kaynağı

(X kaynağı)



M

MR

Yüzeyin veya kaynak dikişinin şekli Sembol

Düz (normal olarak yüzeyi işlenmiş)

Dışbükey

İçbükey

Kaynak yüzeyi temizlenmiş

Kalıcı ekler kullanılmış

Altlık kullanılmış

Esas sembol, yüzeyin şeklini yada kaynak dikişini gösteren bir sembolle

tamamlanabilir. Yardımcı sembol kullanılmadığında “kaynak dikişinin yüzeyi serbest

bırakılmıştır” anlamındadır.

YARDIMCI SEMBOLLER



Düz V kaynağı

İçbükey köşe

kaynağı

İşlenerek düz hale

getirilmiş V kaynağı

Yüzeyi temizlenmiş köşe

kaynağı

ÖRNEKLER

YARDIMCI SEMBOLLER



Birleştirme türü belirtilmediğinde, sadece kaynak

edilmiş, sert lehimlenmiş veya lehimlenmiş

birleştirme gösterildiğinde aşağıdaki sembol

kullanılır.



Birleştirmelere ait sembol gösterimleri oklu çizgi ve referans

çizgiler yardımıyla yapılır. Burada kullanılan çizgi ve oklar

ölçülendirmede kullanılan ok ve çizgilerle aynı niteliktedir.

Birleştirme

Oklu çizgi

Kaynak dikişi sembolü

Referans çizgiler



Ok tarafında yapılan kaynak Karşı tarafta yapılan

kaynak

Sembol aşağıdaki kurallara uygun olarak, referans çizgisinin üstüne yada altına

düzenlenebilir. Sembol, referans - sürekli çizgi tarafına düzenlendiğinde, kaynak dikişi

(dikiş üst tarafı) kaynak yerinin ok tarafında bulunur. Sembol, referans - kesik çizgi tarafına

düzenlendiğinde, kaynak dikişi (dikiş üst tarafı) kaynak yerinin karşı tarafında bulunur.



Kaynak dikişlerinin ölçülendirilmesinde referans çizgi üzerine önce

kaynak enkesit ölçüsü (a), sembol ve kaynak dikişi boyu (L) şeklinde

verilir. Köşe kaynaklarının ölçülendirilmesinde iki yöntem vardır. Derin

nüfuziyetli kaynak dikişlerinde s ölçüsü de verilmelidir.

KAYNAK DİKİŞLERİNİN ÖLÇÜLENDİRİLMESİ



a L

a5 300

z7 300

s8 a6 300

( z = a.2)

KAYNAK DİKİŞLERİNİN ÖLÇÜLENDİRİLMESİ



Kesintili köşe kaynaklarında, her bir kaynak dikiş uzunluğu, dikişler arası uzaklık

ölçüleri ve dikiş sayısı sembol üzerinde gösterilmelidir.

e LL a n x L (e)

(n = dikiş sayısı)



Şaşırtmalı (zigzag) iç köşe kaynaklarında, aynı şekilde dikiş sayısı, dikiş

uzunluğu, dikişler arası uzaklık yanında zikzak sembolü çizilir.

LeLe

Le e

e

a n x L (e)

n x L (e)a



111/ISO 5817-D/ISO 6947 – PA /

ISO 2560 – 51 2 RR 22

Kaynak dikişinin diğer karakteristik

özelliklerini kontrol etmek için tamamlayıcı

semboller gereklidir.

Kaynak, bir parçanın tüm çevresine

yapıldığında, oklu çizgi ile referans çizgisinin

kesişme noktasına bir çember çizilir.

Kaynak, şantiye yada yerinde yapılacaksa,

bir bayrak şekli eklenir.

Gerektiğinde, sürekli referans çizgisi sonuna

eklenen “çatal”dan sonra kaynak işlemine

ilişkin ek bilgiler verilebilir. Bu bilgiler, işlem,

değerlendirme grubu, çalışma konumu, ek

malzemeler şeklindedir. Birden çok bilgi

eklenecekse bunlar / çizgisi ile ayrılır.

TAMAMLAYICI SEMBOLLER

Sırtlı V kaynağı, elle ark kaynağı ile yapılmış (tanıtma sayısı 111) istenen değerlendirme grupları ISO

5817, düz konumu PA ISO 6947’ ye göre, örtülü çubuk elektrotlar ISO 2560 – E 51 2 RR 22’ye göre



Kaynaklı birleştirme yöntemiyle oluşturulacak parçalarda, parçanın bileşenleri ayrı

ayrı kesilip oluşturulur ve gerekli kısımlarına kaynak ağzı açılır. Kaynak işlemi

sırasında, ısıl genleşmelerden dolayı oluşabilecek çarpılmaları engellemek için

parçalar kaynak konumlarına bir kalıp yada aparatlarla getirilir. Parça üzerinde delik

gibi unsurlar varsa bunlar kaynak işleminden sonra delinmelidir.

1 Kaynak edilecek parçalar hazırlanır

KAYNAK AŞAMALARI



2 Parçalar konumlandırılarak kaynak işlemi yapılır.



3Kaynak sonrası işlemlerin (temizlik) ardından parça üzerindeki diğer

unsurlar (delik vs.) oluşturulur



KAYNAKLI BİRLEŞTİRME ÖRNEĞİ


genel kavramlarkisi.deu.edu.tr/kemal.varol/kaynaklı birleştirmeler.pdfkonstrüksiyon imalatında,...

Documents