fm 3-90 taktika

FM 3-90

Taktika

LIPANJ 2001 OGRANIENJE DISTRIBUCIJE: Odobreno za javnu uporabu, distribucija neograniena

ZAPOVJEDNITVO UPRAVA KOPNENE VOJSKE

Nakladnik Glavni stoer Oruanih snaga Republike Hrvatske Zagreb, Sarajevska bb

Za nakladnika general pukovnik mr. sc. DRAGO LOVRI

Naslov FM 3-90, Tactics, Headquarters, Department of the Army, izvornika Washington, D.C., 04 July 2001

Prijevod general bojnik DRAGUTIN REPINC

Prijevod publikacije FM 3-90, TAKTIKA izdan je na temelju odobrenja naelnika GS OS RH general pukovnika mr. sc. Drage Lovria, KLASA: 033-01/11-01/01, URBROJ: 512-06-11-16, od 1. prosinca 2011.

FM 3-90 4. srpnja 2001.

Po zapovjedi pomonika ministra obrane za Kopnenu vojsku:

ERIC K. SHINSEKI

General, Kopnena vojska SAD Naelnik stoera

Slubenik:

Administrativni pomonik

pomonika ministra obrane za KoV 0117305

RASPODJELA:

Za aktivnu i priuvnu Kopnenu vojsku te Kopnenu vojsku Nacionalne garde: Raspodjelu provesti prema poetnom broju raspodjele 115848, zahtjev za FM 3-90.

MORH GS OS RH PP-4 / 2011.

i

*FM 3-90

Borbeni prirunik Zapovjednitvo Broj 3-90 Uprava Kopnene vojske

Washington, D.C., 4. srpnja 2001.

Taktika

Sadraj Stranica

SLIKE..............................................................................................................vi

TABLICE.......................................................................................................xii

UVOD..........................................................................................................xiii

PRVI DIO TAKTIKI TEMELJI

1. poglavlje UMIJEE TAKTIKE.......................................................................................1-1

Taktika razina rata...................................................................... .................1-2

Znanost i umijee taktike..............................................................................1-2

Povijesni primjer.............................................................................................1-5

Brze operacije nasuprot pripremljenima...........................................................1-7

Rjeavanje taktikih problema......................................................................1-10

2. poglavlje OPE TAKTIKE ZAMISLI I GRAFIKE NADZORNE MJERE............................................................................................

................2-1

Doktrinarna hijerarhija.........................................................................................2-1

Operativni radni okvir......................................................................................2-2

Naela rata...................................................................................... ...................2-3

Polazita operacija Kopnene vojske........................................................................2-3

imbenici MNZS-VC........................................................................................2-3

Elementi operativnog oblikovanja...........................................................................2-4

Bojini operativni sustavi......................................................................................2-4

Temeljne taktike zamisli....................................................................................2-5

Temeljne taktike grafike nadzorne mjere..........................................................2-9

DRUGI DIO NAPADNE OPERACIJE

3. poglavlje TEMELJI NAPADA......................................................................................3-0

Znaajke napadnih operacija..........................................................................3-1

Povijesni primjer......................................................................................3-1

Vrste napadnih operacija................................................................................3-3

Ogranienje raspodjele: Odobreno za javnu raspodjelu; raspodjela neograniena.

FM 3-90______________________________________________________________________________________

ii

Ope napadne nadzorne mjere........................................................................3-3

Oblici manevra............................................................................................3-10

Opa razmatranja planiranja napada............................................................3-28

Prijelaz........................................................................................................3-44

4. poglavlje KRETANJE ZA USPOSTAVU DODIRA....................................................4-0

Povijesni primjer...........................................................................................4-1

Organizacija snaga........................................................................................4-2

Nadzorne mjere............................................................................................4-5

Planiranje pokreta za uspostavu dodira..........................................................4-6

Provedba pokreta za uspostavu dodira...........................................................4-7

Pretrai i napadni........................................................................................4-13

5. poglavlje NAPAD........................................................................................................5-0


Nadzorne mjere..........................................................................................5-2

Planiranje napada..........................................................................................5-3

Priprema napada..........................................................................................5-9

Provedba napada.........................................................................................5-12

Napadi za posebne svrhe.............................................................................5-25

6. poglavlje ISKORITAVANJE USPJEHA......................................................................6-0

Organizacija snaga..........................................................................................6-0

Nadzorne mjere...............................................................................................6-3

Planiranje iskoritavanja uspjeha....................................................................6-4

Provedba iskoritavanja uspjeha......................................................................6-8

7. poglavlje GONJENJE..................................................................................................7-1

Organizacija snaga.........................................................................................7-2

Nadzorne mjere.............................................................................................7-5

Planiranje gonjenja........................................................................................7-6

Provedba gonjenja.........................................................................................7-7

TREI DIO OBRAMBENE OPERACIJE

8. poglavlje TEMELJI OBRAMBENIH OPERACIJA......................................................8-1

Povijesni primjer...............................................................................................8-2

Vrste obrambenih operacija............................................................................8-3

Ope obrambene nadzorne mjere...................................................................8-4

Opa razmatranja planiranja obrane............................................................8-11

Opi obrambeni scenariji.............................................................................8-27

Prijelaz........................................................................................................8-37

______________________________________________________________________________________Sadraj

iii

9. poglavlje OBRANA PODRUJA...............................................................................9-1


Nadzorne mjere.............................................................................................9-4

Planiranje obrane podruja............................................................................9-5

Priprema obrane podruja...........................................................................9-11

Provedba obrane podruja...........................................................................9-13

10. poglavlje POKRETNA OBRANA.............................................................................10-1

Povijesni primjer.........................................................................................10-2

Organizacija snaga......................................................................................10-3

Nadzorne mjere...........................................................................................10-5

Planiranje pokretne obrane .........................................................................10-6

Priprema pokretne obrane ..........................................................................10-7

Provedba pokretne obrane ..........................................................................10-8

11. poglavlje UZMAK.....................................................................................................11-0

Povijesni primjer.........................................................................................11-1

Zadravanje................................................................................................11-2

Povlaenje................................................................................... .............11-14

Izvlaenje..................................................................................................11-19

Potpora borbenih djelovanja........................................................ ............11-21

Jedinstvene situacije u uzmaku.................................................... ............11-23

ETVRTI DIO TAKTIKE POMONE OPERACIJE

12. poglavlje SIGURNOSNE OPERACIJE........................12-0

Polazita sigurnosnih operacija.........................................................................12-2

Povijesni primjer...............................................................................................12-3

Opa razmatranja sigurnosnih operacija..............................................................12-4

Prikrivanje..........................................................................................................12-13

Zatita............................................................................................................12-18

Pokrivanje.........................................................................................................12-24

Sigurnost podruja.............................................................................................12-29

Lokalna sigurnost...........................................................................................12-30

Borbene predstrae......................................................................................12-31

13. poglavlje IZVIDNIKE OPERACIJE...........................................................................13-0

Cilj izvianja..................................................................................................13-0

Temelji izvianja............................................................................................13-1

Povijesni primjer............................................................................................13-3

Znaajke izvidnikih snaga..............................................................................13-4

FM 3-90______________________________________________________________________________________

iv

Oblici izvianja................................................................................................13-6

Planiranje izvianja....................................................................................13-11

Provedba izvianja...................................................................... ..............13-14

Oporavak i rekonstrukcija izvidnikih snaga................................ ..............13-15

14. poglavlje KRETANJE POSTROJBA..........................................................................14-1

Metode kretanja postrojba............................................................................14-1

Administrativno kretanje..............................................................................14-2

Taktika cestovna hodnja.............................................................................14-3

Nastupna hodnja.........................................................................................14-6

Tehnike kretanja..........................................................................................14-8

Planiranje kretanja postrojba.....................................................................14-11

Priprema kretanja postrojba.......................................................................14-12

Provedba kretanja postrojba.......................................................................14-13

Nadzor kretanja.........................................................................................14-13

15. poglavlje SMJENA NA POLOAJU...........................................................................15-1


Nadzorne mjere............................................................................................15-2

Planiranje smjene na poloaju.......................................................................15-2

Priprema smjene na poloaju.........................................................................15-4

Provedba smjene na poloaju........................................................................15-5

16. poglavlje PROLAZ CRTA...........................................................................................16-1

Organizacija snaga.......................................................................................16-2

Nadzorne mjere............................................................................................16-2

Planiranje prolaza crta..................................................................................16-3

Priprema prolaza crta...................................................................................16-6

Provedba prolaza crta..................................................................................16-7

Dodatak A RODOVI I TAKTIKI POSTROJI KOPNENE VOJSKE....................A-1 Borbeni rodovi................................................................................................A-2

Borbena potpora.............................................................................................A-7

Potpora borbenih djelovanja..........................................................................A-10

Taktiki postroji............................................................................................A-14

Dodatak B TAKTIKE ZADAE U MISIJAMA................................................................B-0

Akcije nae snage..............................................................................................B-1

Uinci na neprijateljsku snagu.....................................................................B-10

______________________________________________________________________________________Sadraj

v

Dodatak C PADOBRANSKO-DESANTNE I HELIKOPTERSKO-DESANTNE OPERACIJE...............................................................

.................C-1

Zajedniki imbenici......................................................................................C-1

Padobransko-desantne operacije.....................................................................C-3

Helikoptersko-desantne operacije.....................................................................C-10

Dodatak D OPERACIJE OKRUENJA............................................................................D-0

Napadne operacije okruenja............................................................................D-0

Operacije u okruenju....................................................................................D-6

Proboj iz okruenja.........................................................................................D-8

Izvlaenje iz okruenja...................................................................................D-14

Napad dublje u neprijateljski teritorij.....................................................D-14

Povezivanje..................................................................................................D-15

Dodatak E SIGURNOST POZADINSKOG PODRUJA I BAZA.............................E-1

Zapovjedne odgovornosti...............................................................................E-1

Nadzor koji provode ameriki podruni zapovjednici......................................E-7

Obrana baze i skupine baza............................................................................E-10

Sigurnost puta..............................................................................................E-28

Sigurnost konvoja.......................................................................................E-30

IZVORI..........................................................................................Izvori-1

RJENIK.......................................................................................Rjenik-1

LITERATURA...............................................................................Literatura-1

KAZALO......................................................................................Kazalo-0

vi

Slike

Slika Stranica

1-1. Poetna situacija...........................................................................................................................................1-5

1-2. Britanski pokreti..................................................................................................................................1-6

1-3. Zavrno stanje bitke..................................................................................................................................1-7

1-4. imbenici smanjenja rizika..........................................................................................................................1-10

2-1. Doktrinarna hijerarhija operacija...............................................................................................................2-2

2-2. Bokovi nepokretne postrojbe......................................................................................................................2-6

2-3. Bokovi postrojbe u pokretu..........................................................................................................................2-6

2-4. Generiki zrani koridor.............................................................................................................................2-10

2-5. Korpus sa spojenim podrujima operacija....................................................................................................2-13

2-6. Korpus s razdvojenim podrujima operacija................................................................................................2-14

2-7. Podruja prikupljanja..................................................................................................................................2-16

2-8. Toka provjere 13.......................................................................................................................................2-17

2-9. Toka susreta/dodira 8................................................................................................................................2-17

2-10. Podruja boja............................................................................................................................................2-18

2-11. Vatreni sektori..........................................................................................................................................2-19

2-12. Ciljna referentna toka..............................................................................................................................2-19

2-13. Pokretake crte..........................................................................................................................................2-20

2-14. Duboka, bliska i pozadinska podruja.......................................................................................................2-21

2-15. Usklaena vatrena crta..............................................................................................................................2-23

2-16. Crta usklaivanja vatrene potpore..........................................................................................................2-23

2-17. Podruje slobodne vatre............................................................................................................................2-24

2-18. Formalna mjera usklaivanja zranog prostora...........................................................................................2-25

2-19. Podruje zabrane vatre..............................................................................................................................2-26

2-20. Podruje ograniene vatre........................................................................................................................2-26

2-21. Crta ogranienja vatre.............................................................................................................................2-26

2-22. Ciljevi...................................................................................................................................................2-27

2-23. Prednja crta naih snaga.........................................................................................................................2-27

2-24. Crta dodira...........................................................................................................................................2-28

2-25. Imenovano podruje interesa.................................................................................................................2-28

2-26. Grafike nadzorne mjere zaprjeka.............................................................................................................2-29

2-27. Fazne crte rabljene s drugim nadzornim mjerama..................................................................................2-32

2-28. Podruje topnikih poloaja......................................................................................................................2-32

2-29. Putovi/rute...........................................................................................................................................2-33

2-30. Ciljano podruje interesa Whitetail......................................................................................................2-33

3-1. Poetni ciljevi..............................................................................................................................................3-2

________________________________________________________________________________________Slike

vii

3-2. Poloaj za napad vatrom BRANDON.........................................................................................................3-4

3-3. Napadni poloaji uporabljeni s ostalim opim napadnim nadzornim mjerama..............................................3-5

3-4. Os napredovanja DEBRA............................................................................................................................3-5

3-5. Smjer napada JOAN..................................................................................................................................3-5

3-6. Krajnja crta usklaivanja ROBERT rabljena zajedno s ostalim napadnim nadzornim mjerama..................3-6

3-7. Granica napredovanja rabljena zajedno s ostalim opim nadzornim mjerama................................................3-7

3-8. Fazna crta DON kao polazna crta................................................................................................................3-7

3-9. Cilj STEVE................................................................................................................................................3-8

3-10. Polazna toka 7........................................................................................................................................3-8

3-11. Vjerojatna crta razvoja ROBERT rabljena zajedno s drugim nadzornim mjerama....................................3-9

3-12. Toka okupljanja 14...............................................................................................................................3-9

3-13. Poloaj za potporu vatrom SCOTT.........................................................................................................3-9

3-14. Jednostruki obuhvat................................................................................................................................3-11

3-15. Dvostruki obuhvat..................................................................................................................................3-11

3-16. Nadzorne mjere za provedbu obuhvata...................................................................................................3-12

3-17. Obilazak snaga za obilazak provodi odluujuu operaciju.....................................................................3-14

3-18. Nadzorne mjere za obilazak....................................................................................................................3-15

3-19. Prolaz za ubacivanje................................................................................................................................3-18

3-20. Toka povezivanja 8...............................................................................................................................3-19

3-21. Probijanje: relativna borbena mo...........................................................................................................3-22

3-22. Nadzorne grafike mjere za probijanje.................................................................................................3-23

3-23. Probijanje: proboj................................................................................................................................3-25

3-24. irenje proboja....................................................................................................................................3-26

3-25. elni napad.........................................................................................................................................3-27

3-26. Kolonski poredak................................................................................................................................3-32

3-27. Linijski poredak...................................................................................................................................3-32

3-28. Postrojni poredak ulijevo......................................................................................................................3-33

3-29. Postrojni poredak udesno..................................................................................................................3-33

3-30. etverokutni poredak.........................................................................................................................3-33

3-31. Romboidni poredak.............................................................................................................................3-34

3-32. Poredak klinom naprijed.....................................................................................................................3-34

3-33. Poredak klinom nazad.........................................................................................................................3-35

4-1. Sovjetski pokreti.....................................................................................................................................4-2

4-2. Snaga organizirana za pokret za uspostavu dodira.....................................................................................4-3

4-3. Nadzorne mjere za pokret za uspostavu dodira.........................................................................................4-5

4-4. Prednja zatitnica kolone napada s ciljem unitenja prikovane neprijateljske snage....................................4-8

4-5. Nadzorne mjere u zadai pretrai i napadni.............................................................................................4-14

5-1. Minimalne nadzorne mjere u napadu...............................................................................................................5-3

FM 3-90______________________________________________________________________________________

viii

5-2. Kretanje od podruja prikupljanja do polazne crte.........................................................................................5-11

5-3. Vjerojatna crta razvoja i nasrtajni poloaji....................................................................................................5-18

5-4. Napad na cilj: svladavanje zaprjeka...............................................................................................................5-20

5-5. Napad na cilj: nasrtaj....................................................................................................................................5-20

5-6. Grafiki znak za taktiku misiju zasjeda........................................................................................................5-25

5-7. Linijska zasjeda...........................................................................................................................................5-27

5-8. Zasjeda u obliku slova L...........................................................................................................................5-28

5-9. Podruna zasjeda.....................................................................................................................................5-28

5-10. Glavni protunapad................................................................................................................................5-31

5-11. Ispad.....................................................................................................................................................5-34

6-1. Nadzorne mjere za iskoritavanje uspjeha u spojenom podruju operacija.......................................................6-3

6-2. Brigadno iskoritavanje uspjeha: bojne u kolonskom poretku.....................................................................6-5

6-3. Divizijsko iskoritavanje uspjeha: brigade jedna pored druge, bez priuve...................................................6-6

6-4. Brigadno iskoritavanje uspjeha: dvije bojne naprijed, jedna u priuvi.........................................................6-7

7-1. elno gonjenje...........................................................................................................................................7-3

7-2. Kombinirano gonjenje................................................................................................................................7-4

7-3. Nadzorne mjere u gonjenju........................................................................................................................7-5

8-1. Odvijanje obrane podruja..........................................................................................................................8-3

8-2. Uporaba crte preuzimanja borbe u prolazu crta prema nazad......................................................................8-5

8-3. Prednji kraj podruja bitke........................................................................................................................................8-6

8-4. Borbeni poloaj namjenski organizirane snage (bojne).................................................................................8-7

8-5. Kombinacija nadzornih mjera podruja operacija i borbenog poloaja..........................................................8-7

8-6. Pet vrsta borbenih poloaja........................................................................................................................8-8

8-7. Obrana otporne toke....................................................................................................................................8-9

8-8. Krajnja zatitna vatra....................................................................................................................................8-10

8-9. Nadzorne mjere izravne vatre......................................................................................................................8-10

8-10. Obrana perimetra....................................................................................................................................8-29

8-11. Svi satnijski timovi na perimetru...............................................................................................................8-29

8-12. Tri NOS-a bojne na perimetru, satnije/satnijski timovi razmjeteni po dubini...............................................8-30

8-13. Dva NOS-a bojne na perimetru, jedan u priuvi.........................................................................................8-30

8-14. Nadzorne mjere u obrani perimetra..........................................................................................................8-32

8-15. Presjek brda...........................................................................................................................................8-34

8-16. Koso djelovanje.....................................................................................................................................8-35

9-1. Tipine nadzorne mjere za obranu podruja................................................................................................9-4

9-2. Organizacija snaga za obranu podruja spojeno podruje operacija..............................................................9-5

9-3. Organizacija snaga za obranu podruja razdvojeno podruje operacija........................................................9-6

9-4. Divizija provodi obranu u dubini s podreenim brigadama razvijenim u razdvojenim podrujima operacija s ucrtanim neprijateljskim prilazima.........................................................

.................9-8

________________________________________________________________________________________Slike

ix

9-5. Brigada provodi prednju obranu u spojenom podruju operacija....................................................................9-9

9-6. Protunapad divizije........................................................................................................................................9-11

9-7. Obrana podruja uporabom statinih i dinaminih elemenata.....................................................................9-14

9-8. Crta preuzimanja borbe............................................................................................................................9-16

10-1. Pokreti u Donbasu..................................................................................................................................10-2

10-2. Pokretna obrana......................................................................................................................................10-3

10-3. Organizacija snaga za pokretnu obranu..................................................................................................10-4

10-4. Nadzorne mjere u obrani podruja..........................................................................................................10-5

10-5. Pokretna obrana prije uporabe udarne snage............................................................................................10-9

10-6. Pokretna obrana nakon uporabe udarne snage...........................................................................................10-10

11-1. Povlaenje iz Resace....................................................................................................................................11-1

11-2. Taktiki grafiki znak za zadravanje.........................................................................................................11-4

11-3. Nadzorne mjere za zadravanje.................................................................................................................11-4

11-4. Zadravanje ispred odreene crte za odreeno vrijeme...............................................................................11-6

11-5. Zadravanje s pomonih poloaja.............................................................................................................11-8

11-6. Zadravanje s narednih poloaja................................................................................................................11-8

11-7. Izdvojena snaga ostavljena u dodiru......................................................................................................11-16

11-8. Nadzorne mjere u povlaenju.................................................................................................................11-17

11-9. Vrste povlaenja.......................................................................................................................................11-18

11-10. Taktiki grafiki znak za izvlaenje..................................................................................................11-20

11-11. Organizacija snaga za operaciju izvlaenja..............................................................................................11-21

11-12. Ostati-iza snaga......................................................................................................................................11-25

12-1. Ope sigurnosne nadzorne mjere...............................................................................................................12-4

12-2. Sigurnosna snaga prelazi polaznu crtu odvojeno od glavnine za uspostavu bonog prikrivanja...................12-11

12-3. Sigurnosna snaga nastavlja prelaziti polaznu crtu odvojeno od glavnine za uspostavu bonog prikrivanja..................................................................................................................................

.............12-12

12-4. Druga tehnika koju rabi bona sigurnosna snaga koja se kree kako bi uspostavila bono prikrivanje u pokretu....................................................................................................................

.............12-12

12-5. Trea tehnika koju rabi bona sigurnosna snaga koja se kree kako bi uspostavila bonu zatitu ili prikrivanje......................................................................................................................

...............12-13

12-6. Nadzorne mjere koje se rabe u misiji prikrivanja..........................................................................................12-15

12-7. Pokretno bono prikrivanje.......................................................................................................................12-17

12-8. Metode premjetanja bonog prikrivanja....................................................................................................12-17

12-9. Jo neke metode premjetanja bonog prikrivanja.......................................................................................12-18

12-10. Mjesta snage za zatitu................................................................................................................................12-19

12-11. Prednja zatitnica za divizijski oblikujui napad......................................................................................12-20

12-12. Viestruke sigurnosne snage.......................................................................................................................12-21

12-13. Nepokretna bona zatitnica.......................................................................................................................12-22

12-14. Nadzorne mjere za pokretnu bonu zatitnicu.........................................................................................12-23

FM 3-90______________________________________________________________________________________

x

12-15. Napad uz uporabu snage za pokrivanje.....................................................................................................12-26

12-16. Opi prikaz obrambenog pokrivanja..................................................................................................12-28

12-17. Borbene predstrae....................................................................................................................................12-31

13-1. Put mongolske vojske...................................................................................................................................13-3

13-2. Mongolska vojska u gonjenju.......................................................................................................................13-4

13-3. Nadzorne mjere za izvianje puta.................................................................................................................13-7

13-4. Nadzorne mjere za izvianje zone................................................................................................................13-9

13-5. Nadzorne mjere za izvianje podruja....................................................................................................13-10

14-1. Taktika cestovna hodnja........................................................................................................................14-3

14-2. Nadzorne mjere na putu..........................................................................................................................14-4

14-3. Polazna toka 7.....................................................................................................................................14-5

14-4. Oslobaajua toka 11..............................................................................................................................14-5

14-5. Crta zamraivanja svjetala........................................................................................................................14-5

14-6. Nastupna hodnja.......................................................................................................................................14-7

14-7. Tehnike kretanja.....................................................................................................................................14-8

14-8. Brzo kretanje.............................................................................................................................................14-9

14-9. Kretanje s izdvojenim osiguranjem...........................................................................................................14-9

14-10. Kretanje s izdvojenim osiguranjem izmjenini skokovi........................................................................14-10

14-11. Kretanje s izdvojenim osiguranjem uzastopni skokovi.........................................................................14-10

14-12. Nadzor kretanja u korpusu..................................................................................................................14-14

15-1. Grafiki prikaz smjene brigade na poloaju.................................................................................................15-2

16-1. Nadzorne mjere povezane s prolazom crta prema naprijed..........................................................................16-2

16-2. Toka prolaza 8..........................................................................................................................................16-3

16-3. Prolaz..........................................................................................................................................................16-3

16-4. Meuprostor.............................................................................................................................................16-3

16-5. Prolaz crta prema naprijed.........................................................................................................................16-6

16-6. Prolaz crta prema nazad.............................................................................................................................16-9

A-1. Sposobnosti borbenih rodova.......................................................................................................................A-2

A-2. Sposobnosti borbene potpore..........................................................................................................................A-7

A-3. Sposobnosti potpore borbenih djelovanja...................................................................................................A-11

A-4. Namjenski organizirana snaga padobransko-desantne bojne.....................................................................A-15

A-5. Borbeni tim teke brigade..........................................................................................................................A-16

A-6. Organizacija poetnoga brigadnog borbenog tima.....................................................................................A-17

A-7. Teka divizija.............................................................................................................................................A-18

A-8. Dijagram reprezentativne organizacije korpusa........................................................................................A-19

B-1. Taktike zadae u misijama.........................................................................................................................B-1

B-2. Taktiki grafiki znak za zadau napasti vatrom....................................................................... ................B-2

B-3. Taktiki grafiki znak za zadau svladati......................................................................................................B-2

________________________________________________________________________________________Slike

xi

B-4. Taktiki grafiki znak za zadau obii..........................................................................................................B-3

B-5. Namjenski organizirana snaga provodi vezanje i obilazak..........................................................................B-3

B-6. Taktiki grafiki znak za zadau oistiti.......................................................................................................B-4

B-7. Grafiki znak za zadau slijediti i preuzeti................................................................................................B-6

B-8. Grafiki znak za zadau slijediti i poduprti..................................................................................................B-7

B-9. Taktiki grafiki znak za zadau zaposjesti.................................................................................................B-8

B-10. Taktiki grafiki znak za zadau zadrati..................................................................................................B-9

B-11. Taktiki grafiki znak za zadau osigurati.................................................................................................B-9

B-12. Taktiki grafiki znak za zadau zauzeti....................................................................................................B-9

B-13. Taktiki grafiki znak za zadau poduprti vatrom.......................................................................................B-10

B-14. Taktiki grafiki znak za zadau blokirati....................................................................................................B-10

B-15. Taktiki grafiki znak za uinak blokiranja................................................................................................B-11

B-16. Taktiki grafiki znak za zadau usmjeriti (kanalizirati)...............................................................................B-11

B-17. Kanalizirajue zemljite pojaano zaprjekama i rabljeno zajedno s podrujem boja.....................................B-11

B-18. Taktiki grafiki znak za zadau zaustaviti.................................................................................................B-12

B-19. Taktiki grafiki znak za zadau unititi.....................................................................................................B-12

B-20. Taktiki grafiki znak za zadau remetiti..................................................................................................B-13

B-21. Taktiki grafiki znak za uinak zaprjeke za remeenje..............................................................................B-13

B-22. Taktiki grafiki znak za zadau vezati.......................................................................................................B-13

B-23. Taktiki grafiki znak za uinak zaprjeke za vezanje.................................................................................B-14

B-24. Taktiki grafiki znak za zadau iskljuiti................................................................................................B-14

B-25. Taktiki grafiki znak zadau izolirati......................................................................................................B-15

B-26. Taktiki grafiki znak zadau neutralizirati.............................................................................................B-15

B-27. Taktiki grafiki znak zadau skrenuti.........................................................................................................B-15

B-28. Taktiki grafiki znak za uinak zaprjeke za skretanje.............................................................................B-16

C-1. Desantni ciljevi...........................................................................................................................................C-5

C-2. Crta zranog mostobrana...........................................................................................................................C-6

C-3. Granice i mjere usklaivanja vatrene potpore za zrani mostobran.............................................................C-7

C-4. Rute leta ucrtane na grafikom prikazu....................................................................................................C-12

D-1. Unutarnji i vanjski krakovi okruenja.............................................................................................................D-1

D-2. Nadzorne mjere za okruenje.....................................................................................................................D-2

D-3. Tehnika stezanja........................................................................................................................................D-5

D-4. Tehnika ekia i nakovnja..........................................................................................................................D-5

D-5. Tehnika klina.............................................................................................................................................D-5

D-6. Obrana perimetra okruene oklopne divizije.............................................................................................D-7

D-7. Organizacija snaga za provedbu operacije proboja.....................................................................................D-9

D-8. Proboj okruene mehanizirane divizije......................................................................................................D-12

D-9. Nastavljeni napad okruene mehanizirane divizije....................................................................................D-13

FM 3-90______________________________________________________________________________________

xii

D-10. Povezivanje pokretne i nepokretne snage............................................................................................D-16

D-11. Povezivanje dvije pokretne snage...........................................................................................................D-16

E-1. Operativni nadzor u odnosu na taktiki nadzor...........................................................................................E-2

E-2. Organizacija objekata za zapovjedanje i nadzor u pozadinskom podruju korpusa..................... .............E-4

E-3. Tipina organizacija obrane baze..........................................................................................................E-10

E-4. Sigurnosni vod.........................................................................................................................................E-11

E-5. Skupina baza Harrington..........................................................................................................................E-15

E-6. Organizacija sigurnosti konvoja.....................................................................................................................E-31

E-7. Nadzorne mjere konvoja...........................................................................................................................E-32

Tablice

Tablica Stranica

5-1. Prednosti i nedostatci napada u uvjetima ograniene vidljivosti..................................................................5-7

11-1. Prednosti i nedostatci tehnika zadravanja.............................................................................................11-7

12-1. Tipina veliina sigurnosnih snaga za danu misiju i postroj.................................................................12-6

12-2. Metode kretanja u prikrivanju..........................................................................................................12-16

13-1. Tipine raspoloive snage za obavjetajno djelovanje, motrenje i izvianje..........................................13-5

13-2. Namjenske izvidnike postrojbe i oblici izvidnikih operacija..............................................................13-6

xiii

Uvod Doktrina vojnoj organizaciji daje zajedniku filozofiju, jezik, svrhu i jedinstvo napora. Taktika je umijee i znanost uporabe svih raspoloivih snaga i sredstava za pobjeivanje u bitkama i bojevima. Specifino, ona sadri akcije koje zapovjednik poduzima za slaganje postrojba i aktivnosti u meusobnom odnosu i u odnosu na neprijatelja.

SVRHA

FM 3-90 predstavlja temeljne zamisli i nadzorne mjere povezane s umijeem taktike. On se ne moe itati izolirano od drugih prirunika. itatelj, da bi razumio FM 3-90, mora razumjeti operativno umijee, naela rata i veze izmeu operativne i taktike razine rata opisane u FM 3-0, Operacije. On treba razumjeti kako se aktivnosti opisane u FM 3-07, Operacije stabilnosti i operacije potpore, prenose i utjeu na napadne i obrambene operacije i obrnuto. On treba razumjeti proces operacija (planirati, pripremiti, provesti i prosuditi) opisan u FM 6-0, Zapovjedanje i nadzor, i kako se taj proces odnosi prema procesu vojnog odluivanja i postupcima voenja snaga opisanih u FM 5-0, Planiranje i proizvodnja zapovjedi Kopnene vojske. FM 3-90 povezan je i sa zdruenim publi-kacijama. Pregled zdruenih publikacija koje se odnose na FM -90 pomoi e u njegovu razumijevanju.

FM 3-90 je usredotoen na taktike koje se rabe za uporabu raspoloivih snaga i sredstava za pobjedu u borbi. Te taktike trae prosuivanje u primjeni. Sposobnost zauzimanja i osiguranja zemljita, sa stanovnitvom i proizvodnim kapacitetima, odlikuje kopnene snage koje provode napadne i obrambene operacije. FM 3-90 prua opu raspravu o tomu kako zapovjednici razine namjenski organiziranih snaga bojne do korpusa provode taktike napadne i obrambene operacije i svoje podupirue taktike pomone operacije. On nije propisan zakonima ve autoritativan.

Taktiki temelji ne mijenjaju se s uvoenjem u uporabu svakoga novog komada opreme. No integracija nove opreme i organizacija obino trai promjene u povezanim tehnikama i postupcima. FM 3-90 daje naputak u obliku borbeno provjerenih zamisli i ideja, prilagoenih za iskoritavanje novopojavljenih sposobnosti kopnene vojske i zdruenih sposobnosti.

OPSEG

FM 3-90 je usredotoen na organizaciju snaga, minimalne potrebne nadzorne mjere i opa razmatranja planiranja, pripreme i provedbe svake vrste i oblika borbenih operacija. On je temeljni prirunik za sve studente taktikog umijea, i na bojitu i u kolskom sustavu Kopnene vojske. Obitelj podreenih prirunika obrauje tehnike i postupke koje rabe taktike borbene snage u svakom postroju. Zamisli prosudbe opisane u FM 6-0 i FM 6-22, Voenje u Kopnenoj vojsci, isto se primjenjuju. Sva razmatranja procesa operacija po potrebi se prilagoavaju kako bi uzela u obzir sve specifine imbenike MNZS-VC koji postoje tijekom svake operacije.

Taktike pomone operacije i specifina okruja opisana u drugim prirunicima ne ponavljaju se u FM 3-90. Zbog toga FM 3-90 ne govori o informacijskim operacijama (FM 3-13), operacijama prijelaza rijeka (FM 3-97.13) i operacijama svladavanja zaprjeka vierodnih timova (FM 3-34.2).

ADMINISTRATIVNE INFORMACIJE itatelji prirunika Fm 3-90 trebaju biti svjesni da se pravila koja se odnose na uporabu kopnenih mina neprekidno razvijaju. Zapovjednik treba traiti pravni naputak o trenutano primjenljivim pravilima uporabe mina prije nego to zapovjedi njihovu uporabu. Pravila uporabe koje daje svojim podreenima trebaju oslikati te naputke.

Povijesni primjeri rabljeni u FM 3-90 namjerno su odabrani za pokazivanje injenice da ameriki taktiari trebaju iriti svoja podruja prouavanja vojne profesije ukljuivanjem drugih vojska i drugih vremena.

FM 3-90_____________________________________________________________________________________

xiv

U FM 3-90 pojam teke snage (heavy) odnosi se na oklopnitvo, zrakoplovstvo KoV-a, oklopno konjanitvo i mehanizirano pjeatvo te njihove pridruene vierodne elemente. Pojam lake snage (light) odnosi se na padobransko-desantne snage, helikoptersko-desantne snage i lako pjeatvo te njihove pridruene vierodne elemente. Pojam snage za specijalne operacije (special operations forces) odnosi se na rendere, specijalne snage, zrakoplovstvo KOV-a za specijalne operacije, civilne poslove i psiholoke operacije. Poetni brigadni borbeni timovi (initial brigade combat teams IBCTs) su prototipovi srednje snage i na odgovarajui su nain ukljueni u raspravu o tekim i lakim snagama.

U FM 3-90 pojam bojna (battalion) odnosi se na bojnu, namjenski organiziranu snagu bojne i konjaniki eskadron, osim ako razlike u sposobnostima ne trae da se ta specifina organizacija drugaije nazove. Pojam satnija (company) odnosi se na satniju, satnijski tim, bitnicu ili organizaciju veliine trupe.

FM 3-90 rabi proces planiranja (planning process) za opisivanje i procesa vojnog odluivanja i postupke voenja snaga. Postrojbe veliine bojne i vie rabe proces vojnog odluivanja. Postrojbe veliine satnije i nie slijede postupke voenja snaga.

Ako nije drugaije navedeno, kada god FM 3-90 rabi jedninu za oblik odluujue operacije ili oblikujue operacije, ukljueni su i jednina i mnoina.

U rjeniku je naveden najvei broj pojmova koji se rabe u FM 3-90, a koji imaju zdruene definicije ili definicje Kopnene vojske. Pojmovi za koje je FM 3-90 ovlateni prirunik, obiljeeni su zvjezdicom. Definicije za koje je FM 3-90 ovlateni prirunik, navedene su debelim slovima u tekstu. Druge definicije, za koje FM 3-90 nije ovlateni prirunik, pisane su kosim slovima i nakon definicije naveden je broj ovlatenog prirunika.

Prigodom upuivanja na sadraje iz drugih prirunika koristi se novi brojani sustav obiljeavanja prirunika. Kod nabrajanja koritene literature za borbene prirunike navodi se novi broj, nakon kojeg slijedi stari.

Ako nije drugaije navedeno, imenice ili zamjenice mukog roda ne odnose se iskljuivo na mukarce.

Pokrovitelj ovog prirunika je Zapovjednitvo za obuku i doktrinu Kopnene vojske SAD-a. Komentare i preporuene promjene kao i obrazloenje za te promjene slati zapovjedniku US Army Combined Arms Center and Fort Leavenworth, ATTN: ATZL-SWW, 1 Reynolds Road, Fort Leavenworth, KS 66027-1352.

1-1

PRVI DIO

Taktiki temelji

1. poglavlje

Umijee taktike

Rat je, iznad svega, umijee, uporabljena znanost u svim svojim granama kao svojih sluga, ali ovisi prije svega i poglavito o vjetini kvalificirane osobe. On ima svoja vlastita pravila, ali niti jedno nije kruto i nepromjenljivo. Kako se pronalaze novi alati, nove metode rezultiraju njihovom mehanikom primjenom; ali prije i iznad svih svojih mehanikih primjena, on poiva na sloenim imbenicima ljudske prirode koji se ne mogu ograniiti na formule i pravila. Pravilna uporaba takvih promilja-nja i pokretanje dijelova velikog stroja mogu biti produhovljeni samo zapovjednikovom genijalnou i instinktom. Niti jedna knjiga nas to ne moe nauiti i nikakva ih pravila ne definiraju.

Satnik Francis V. Greene, 1883.

Taktika je uporaba postrojba u borbi. Ukljuuje ureen raspored i manevar postroj-ba u odnosu jednih na druge, zemljite i neprijatelja za prevoenje potencijalne borbene moi u pobjedonosne bitke i bojeve (FM 3-0).

1-1. Ovo je temeljni prirunik za napadne i obrambene operacije na taktikoj razini. Prirunik je za pro-fesionalce i trai punu posveenost i prouavanje kako bi se svladali nje-govi sadraji. On je autoritativan i daje smjernice u obliku borbeno is-kuanih zamisli i ideja prilagoenih za iskoritavanje prednosti novopo-javljenih sposobnosti Kopnene voj-ske i zdruenih sposobnosti, usredo-toujui se na taktiku koja se rabi za uporabu raspoloivih snaga i sredstava za pobjedu u borbi. Po svojoj naravi ta taktika nije propisana, ve trai rasuivanje u svojoj primjeni.

1-2. Taktika i podupirue tehnike i postupci opisani u ovom priruniku jedine su polazne toke za taktiara koji mora razumjeti razliku izmeu taktike te tehnika i postupaka. Taktika uvijek trai rasuivanje i prilagodbu jedinstvenim okolnostima specifine situacije. Tehnike i postupci uspostavljaju modele koji se mogu ponovljeno primijeniti s malo ili bez rasuivanja u razliitim oklonostima. Taktika, tehnike i postupci (tactics, techniques, and procedures TTPs) daju taktiaru skup alatki za uporabu u razvoju rjeenja taktikog problema. Rjeenje svakoga specifinog problema jedinstvena je kombinacija tih taktika, tehnika i postupaka ili stvaranje

SADRAJ Taktika razina rata............................................1-2 Znanost i umijee taktike............................ ..........1-2

Znanost.................................................................1-3 Umijee..............................................................1-3

Povijesni primjer....................................................1-5 Brze operacije nasuprot pripremljenima.. ..........1-7

Izbori i nadoknade..............................................1-7 Smanjenje rizika.................................................1-9

Rjeavanje taktikih problema................... .....1-10

FM 3-90______________________________________________________________________________________

1-2

novih na temelju kritine ocjene situacije. Tak-tiar odreuje rjeenje potpunim poznavanjem doktrine i postojeih taktika, tehnika i postupa-ka kaljenih i bruenih iskustvom steenim obu-kom i sudjelovanjem u operacijama. On rabi svoju kreativnost za razvoj rjeenja s kojima se neprijatelj nije ni spreman niti sposoban nositi.

TAKTIKA RAZINA RATA 1-3. Razine rata doktrinarne su perspektive kojerazjanjavaju veze izmeu stratekih ciljeva i taktikih djelovanja. Premda ne postoje krajnja ogranienja ili granice izmeu njih, postoje tri razine rata: strateka, operativna i taktika. Primjenjuju se na sve vrste vojnih operacija. 1-4. Taktika razina rata razina je ona na kojoj se planiraju bitke i bojevi za postizanje vojnih ciljeva taktikih postrojba ili namjenskih snaga. Aktivnosti na toj razini usredotoene su na ureen raspored i manevar borbenih elemenata u odnosu jednih na druge i u odnosu na neprijatelja za postizanje borbenih ciljeva (JP 1-02). Vano je razumjeti taktiku unutar konteksta razina rata. Strateka i operativna razina daju kontekst za taktike operacije. Bez toga konteksta taktike su operacije ograniene na niz nepovezanih i neusredotoenih akcija. Bojevi su povezani s bitkama. Jedna ili vie bitaka povezane su meusobno za ostvarenje pobjede u glavnoj operaciji ili pohodu, vodei prema operativnom uspjehu koji moe voditi prema stratekom uspjehu (FM 3-0 govori o glavnim operacijama i pohodima.)

1-5. Bitka se sastoji od skupa povezanih bojeva koji traje dulje i ukljuuje vee snage nego u boju (FM 3-0). Mogu utjecati na tijek pohoda ili glavne operacije. Do bitke dolazi kada se zapovjednik divizije, korpusa ili armije bori za jedan ili vie vanih ciljeva. Obino su opera-tivno vane, ako ne i operativno odluujue.

1.6. Boj je mali taktiki sukob izmeu suprotstavljenih manevarskih snaga, koji se obino provodi na razini brigade i nie (FM 3-0). Obino je kratak mjeri se minutama i satima, ili moe trajati jedan dan. Do njega moe doi kada se jedna strana planirano pokree protiv suparnika ili kada doe do sluajnog sraza izmeu dvaju suparnika kao, na primjer, tijekom susretnog boja. Moe biti samostalan dogaaj ili jedan od nekoliko povezanih bojeva koji zajedniki tvore bitku. 1-7. Razine zapovjedanja, veliina postrojba, vrste opreme ili vrste snaga ili sastavnica nisu povezane s odreenom razinom rata. Nacionalna sredstva, kao to su obavjetajni i komunika-cijski sateliti, koji su se prije razmatrali prvenstveno u stratekom kontekstu, vaan su dodatak taktikim operacijama. Akcije su strateke, operativne ili taktike u odnosu na svoj uinak ili doprinos postizanju stratekih, operativnih ili taktikih ciljeva. Mnogo se puta tonost znaajki pojedine operacije moe utvrditi samo tijekom povijesnih istraivanja. 1-8. Tehnoloki napredak, izvjeivanje medija u doba informatizacije i sabijanje odnosa vrijeme-prostor pridonose rastu meuodnosa izmeu razina rata. Razine rata pomau zapo-vjednicima vizualizirati logian tijek operacija, raspodjelu resursa i dodjelu zadaa odgovara-juoj razini zapovjedanja. No zapovjednici na svakoj razini moraju biti svjesni da u svijetu stalnih, trenutanih komunikacija svaki pojedinani dogaaj moe ii kroz sve tri razine (vidi FM 3-0).

ZNANOST I UMIJEE TAKTIKE 1-9. Taktiar mora razumjeti i svladati znanost i umijee taktike, dva jasno razliita, a ipak neodvojiva koncepta. Taktiar je pojedinac posveen svladavanju znanosti i umijea taktike. Zapovjednici i voe na svim razinama te stoerni asnici, asnici po ugovoru i

Taktika je uporaba postrojbi u borbi. Tehnike su ope i detaljne metode koje snage i zapovjednici rabe u provedbi dodijeljenih misija i funkcija, a pose-bno metode koje rabe opremu i oso-blje. Postupci su standardne i detaljne ina-ice djelovanja koje opisuju kako pro-vesti zadau.

_______________________________________________________________________________Umijee taktike

1-3

doasnici koji im pruaju potporu, moraju biti taktiari da bi vodili svoje vojnike u provedbi operacija punog spektra.

ZNANOST 1-10. Znanost taktike obuhvaa razumijevanje vojnih gledita taktike sposobnosti, tehnika i postupaka koja se mogu mjeriti i kodificirati. Znanost taktike ukljuuje fizike sposobnosti prijateljskih ili neprijateljskih organizacija i sustava, kao to je odreivanje koliko je diviziji potrebno da prijee odreenu udaljenost. Ukljuuje tehnike i postupke za provedbu odreenih zadaa, kao to su taktiki pojmovi i nadzorne grafike mjere koji tvore jezik taktike. Premda nije laka, znanost taktike prilino je jednostavna. Veina toga to sadri ovaj prirunik znanost je taktike tehnike i postupci za uporabu razliitih elemenata kombiniranog tima za postizanje veih uinaka. 1-11. Poznavanje znanosti taktike potrebno je taktiaru za razumijevanje fizikih i procedu-ralnih ogranienja u kojima mora raditi. Ta ogranienja ukljuuju uinke zemljita, vremena, prostora i vremenskih prilika na prijateljske i neprijateljske snage. No zbog toga to je borba intenzivno ljudska aktivnost rjeenje taktikih problema ne moe se svesti na formulu. To shvaanje vodi potrebi izuavanja znanosti taktike.

UMIJEE 1-12. Umijee taktike sadri tri povezana gledita: kreativan i fleksibilan raspored snaga i sredstava za provedbu dodijeljenih misija, odluivanje u uvjetima neizvjesnosti suoe-ni s inteligentnim neprijateljem i razumijevanje ljudske dimenzije uinaka borbe na vojnike. Umijee, nasuprot znanosti, trai primjenu intuitivne sposobnosti koja se ne moe nauiti iskljuivo studiranjem. Taktiar mora uvrstiti svoje znanje i razviti svoje umijee mnotvom relevantnih, praktinih iskustava. to vie iskustava taktiar skupi iz prakse u razli-itim okolnostima, vee e biti njegovo poznavanje umijea taktike. 1-13. Taktiar priziva umijee taktike za rjeavanje taktikih problema unutar zapovjednikove namjere biranjem izmeu meupovezanih opcija, ukljuujui:

vrste i oblike operacija, oblike manevra i zadae za taktike misije,

borbenu organizaciju raspoloivih snaga, ukljuujui dodjelu oskudnih resursa,

raspored i izbor nadzornih mjera,

tempo operacije,

rizike koje je zapovjednik spreman preuzeti. 1-14. Te opcije za taktiara predstavljaju polaznu toku u stvaranju jedinstvena rjeenja speci-finoga taktikog problema. Svaka je odluka izbor izmeu niza opcija; svaka uravnoteuje konkurentske zahtjeve koji trae prosudbu kod svake promjene. Iako moe postojati kontrolna lista za tehnike i postupke, takva lista ne postoji za rjeavanje problema. Zapovjednik ne smije taktici pristupati s kontrolnom listom, ve se, umjesto toga, mora koristiti svojim iskustvom i kreativnou kako bi nadmudrio neprijatelja. 1-15. Tri su gledita umijea taktike koja odreuju vrsna taktiara. Prvo je kreativna i elas-tina primjena alatki koje stoje zapovjedniku na raspolaganju kao to su doktrina, taktika, tehnike, postupci, obuka, organizacije, tvarna sredstva i vojnici, u pokuaju da se neprijateljska taktika za specifinu situaciju uini neuinkovitom. Taktiar mora razumjeti kako obuavati i rabiti svoje snage u operacijama punog spektra. imbenici misije, neprijatelja, zemljita, vre-menskih prilika, raspoloivih snaga i potpore, raspoloivog vremena i civilnih razmatranja MNZS-VC (mission, enemy, terrain and weather, troops and support available, time available, civil considerations METT-TC) varijable su ije beskrajne mutacije zajedniki uvijek tvore novi tak-tiki model. (FM 6-0 detaljno razrauje imbenike MNZS-VC.) Oni nikada ne stvaraju tono

FM 3-90______________________________________________________________________________________

1-4

istu situaciju; stoga ne moe postojati kontrolna lista koja bi se na odgovarajui nain primi-jenila na svaku specifinu situaciju. Budui da se neprijatelj mijenja i prilagoava naim pote-zima tijekom planiranja, pripreme i provedbe operacije, ne postoji jamstvo da e tehnika koja je djelovala u jednoj situaciji djelovati ponovno u nekoj drugoj. Svaki je taktiki problem jedinstven i mora se rjeavati prema svojim vlastitim odlikama. 1-16. Drugo je gledite umijea taktike odluivanje (donoenje odluka) u uvjetima neizvjesno-sti u vremenski ogranienom okruju izraenom sukobom suprotstavljenih volja snanoj borbi izmeu dva neprijateljska, promiljena i neovisna suprotstavljena zapovjednika s nepo-mirljivim ciljevima. Svaki zapovjednik eli svom suparniku nametnuti svoju volju, poraziti njegove planove i unititi mu snage. Borba se sastoji od uzajamnog utjecaja izmeu ta dva suprotstavljena zapovjednika gdje svaki zapovjednik nastoji provesti svoju zadau, sprjeavaju-i drugoga da uini isto. Svakom je zapovjedniku potrebna visoka razina kreativnosti i jasnoe misli da nadmudri voljnoga i sposobnoga suparnika. On mora brzo primijeniti svoju ocjenu nepotpune ope operativne slike (common operational picture COP) dobivene sustavom zapovi-jedanja i nadzora (command and control C2) kako bi shvatio posljedice i prigode koje mu prua situacija. Zapovjednik uvijek rabi najsvjeije obavjetajne podatke kako bi olakao svoju vizua-lizaciju neprijatelja i okruja. Taj isti C2 sustav odluke nastale situacijskim razumijevanjem prenosi pojedincima i postrojbama potrebnim za djelovanje na neprijatelja i njegovo unitenje. 1-17. Tree je i posljednje gledite umijea taktike razumijevanje ljudske dimenzije to razli-kuje stvarnu borbu od problema na koje se nailazi tijekom obuke i u uionici. Borba je jedna od najsloenijih ljudskih aktivnosti karakteristina po nasilnoj smrti, tekoama, neizvjesnosti i prigodama. Uspjeh jednako ovisi o tom ljudskom gleditu, koliko i o brojanoj i tehnolokoj nadmoi.

1-18. Taktiar ne moe ignorirati ljudsko gledite. On tei prepoznati i iskoristiti pokazatelje straha i slabosti kod neprijatelja te poraziti njegovu volju, jer vojnici i dalje ostaju klju stva-ranja borbene moi. Neprekidne borbene operacije protiv inteligentna neprijatelja, vie od bilo koje druge ljudske aktivnosti, nose cijenu za vojnike, snano naprezajui njihovu fiziku i duhovnu snagu. Time se kod vojnika stvaraju opipljivi i neopipljivi uinci hrabrosti, straha,

Ljudska dimenzija borba kod Han-sur-Nieda

Kada je stigla samo 270 metara do mosta, prednja je linija 1-317. pjeake pukovnije pogoena rasprskavajuim granatama skupine od 16 prutuzranih topova kalibra 40 mm. Oklopno je pjeatvo stalo na svojim mjestima ili pokualo doi do zaklona u jarcima uzdu ceste, dok su projektili, ispaljeni gotovo snajperskom preciznou, pomeli vojnike. 231. oklopna bojna (bojna poljskog topnitva) okrenula je svoje haubice prema neprijatelju, ali dok su njemaki topnici unitavani dijelovi tijela letjeli su u zrak novi su trali naprijed i posluivali topove. Vod natporunika Vernona L. Edwardsa (vod 68. tenkovske bojne) poeo je prelaziti most. Prvi je tenk uspjeno preao, ali je drugi stao na mostu kada je zapovjednik voda pogoen; dok je kratko stajao na mostu, tijelo natporunika Edwardsa ljuljalo se iz otvorene kupole. Trei je tenk primio izravan pogodak i zapalio se, ali ga je zapovjednik vratio s drvenog mosta nakon to je zapovjedio posadi da napusti plamtei tenk. Tijekom toga napora natporunik Daniel Nutter i skupnik Charles Cunningham iz 2. satnije 25. oklopne bojne (inenjerijska bojna) potrali su naprijed da bi presjekli ice koje su vodile prema eksplozivnim nabojima. Natporunik Nutter ubijen je na neprijateljskom kraju mosta ba kada je dovrio zadatak. Skupnik Cunningham presjekao je ice na zapadnom kraju, potrao preko mosta i vratio se s tijelom svoga zapovjednika. Tko je zapovjedio zavrni napad nee se vjerojatno nikada saznati. Moda je to bio porunik Sterling S. Burnette koji je uspravno stajao na otvorenome, tjerajui svoju vodeu satniju dok nije smrtno pogoen. Satnik James A. Craig i nekolicina njegovih ljudi trali su preko mosta prelazei 30-metarski luk mosta bre nego to su znali kako usred tue krhotina granata i obiljeavajuih metaka. Satnik Craig rasporedio je svoju malu snagu i tijekom poslijepodneva drao pristup mostu protiv njemakih tenkova i strijelaca.

_______________________________________________________________________________Umijee taktike

1-5

borbenog iskustva, iscrpljenosti, izolacije, pouzdanja, ei i gnjeva. Ti uinci mogu, ako se ne nadziru, voditi smanjenoj budnosti, usporenom opaanju, nesposobnosti koncentracije, proble-mima u komunikaciji i nesposobnosti provedbe manualnih zadaa. 1-19. Voe moraju pratiti pokazatelje umora, straha, propusta u stegovnim standardima i smanjenog morala kod vlastitih i neprijateljskih vojnika. Oni moraju poduzimati mjere za sma-njenje tih uinaka kod vlastitih snaga, a poveanje kod neprijatelja. Kada vlastita snaga ima inicijativu, ona moe prisiliti neprijatelja na provedbu neprekidnih operacija kao reakciju na naa djelovanja, te tada iskoristiti uinke neprekidnih operacija na neprijatelja. Takvi uvjeti mogu imati zbirni uinak na postrojbe koji moe voditi slomu. Taktiar mora razumjeti kako oni utjeu na ljudsku izdrljivost i uraunati ih u svoje planove. On mora razumjeti ogranienja ljudske izdrljivosti u borbi. To je istanana razlika izmeu guranja vojnika preko njihove gra-nice da bi se iskoristio uspjeh i njihova odmaranja kako bi se sprijeio slom kohezije postrojbe. (FM 6-22.5 govori o uincima neprekidnih vojnih operacija.)

POVIJESNI PRIMJER 1-20. U sljedeoj se povijesnoj vinjeti govori o bitci kod Cowpensa tijekom Amerike revolu-cije. Ona pokazuje potrebu taktiara za kombiniranjem uinaka znanosti taktike s primjenom taktikog umijea.

Cowpens, 17. sijenja 1781.

17. sijenja 1781. je ameriki brigadni general Daniel Morgan porazio britanskog pukovnika Tarletona kod Cowpensa u Junoj Karolini u bitci koja sadri bit umijea taktike - uporabu intuitivne sposobnosti koja se ne moe nauiti samo studiranjem. Premda brojano slabije, Morganove su se snage borile i pobijedile dotada neporaena suparnika. Bitka je imala odluujue rezultate strateke vanosti. U prosincu 1780. Morgana su poslali sa 600 ljudi u brda June Karoline sa zapovjedima da zatiti amerike graane, osigura namirnice i krmu te ugroava britanski nadzor brdovita podruja. Tarletonova britanska legija s gotovo 1000 ljudi u sklopu mjeovite konjaniko-pje-ake snage, pojaane dodatnim pjeatvom i s dva topa od tri funte (odreuje teinu zrna, u ovom sluaju 1,5 kg, op. prev.) poslana je protiv Morgana. Do 16. sijenja 1781. Tarleton se Morganu pribliio na 6 milja (9,6 km). Znajui ve od 14. sijenja Tarletonovu zadau, Morgan je prikupio informacije o njegovome taktikom stilu i poeo se povlaiti. Kada se Tar-leton 16. sijenja jako pribliio njegovu kampu, gotovo 6 milja od rijeke Broad, Morgan je odluio boriti se kod Cowpensa. Iako su dvije snage bile gotovo jednake, Morgan je imao samo oko jedne treine konjanitva, jedne trei-ne redovnog pjeatva, ali bez topnitva. No pu-ke njegove milicije imale su vei domet od bri-tanskih muketa, a zemljite mu je omoguilo da sakrije svoje priuve od pogleda. Morgan je razvio svoje snage na bojite, uvjeren da Tarle-ton nee pokuati napasti njegov bok. Vie je vjerovao da e Tarleton na poetku napasti dijelom konjanitva, uz potporu pjeatva ekati

Slika 1-1. Poetna situacija

FM 3-90______________________________________________________________________________________

1-6

pometnju, a tada iskoristiti nastale slabosti napadom konjanike priuve. To je bio model djelovanja u prijanjim bojevima s Amerikancima. Morgan je u glavnu borbenu crtu na vojnom vrhu (vrhu padine) stavio svoje kontinentalce i virdi-nijsku miliciju (njezini su pripadnici prije bili kontinentalci) pod zapovijedanjem brigadira Howarda, s ukupno 450 ljudi. Oko 150 metara nie, prema mjestu oekivane reakcije neprijatelja, stavio je veinu svoje milicije pod zapovijedanjem brigadira Pickensa. Jo 150 metara nie rasporedio je crtu arkara s oko 150 strijelaca milicije. Iza brda, u priuvi, nalazio se pukovnik Washington sa 120 konjanika. Svaka je crta bila unutar dometa puaka, ali izvan dometa muketa. Kako je objasnio prijanju veer, arkari su trebali ispaliti samo jedan ili dva metka i tada se povui na drugu crtu. Nakon toga, milicija u drugoj crti trebala je ispaliti samo dvije salve. Tada bi se povukli nalijevo iza brda i, zatieni konjanitvom, prestrojili. Konjanitvo bi, ovisno o situaciji, uzvratilo na napad britanskog konjanitva, titilo milicijske konje ili pokrivalo povlaenje (vidi sliku 1-1. na stranici 1-5). Tarleton je razvio svoje snage iz hodnog poretka u crtu, s tri lake pjeake satnije desno, pjea-tvom legije u sredini i jednom redovnom britan-skom bojnom na lijevom krilu glavne crte. Dio konjanitva rasporedio je na svakom kraju glav-ne crte, a po jedan top od tri funte sa svake stra-ne pjeatva legije. Drugu britansku redovnu bojnu i ostatak konjanitva legije ostavio je u priuvi. Britanci su odmah izloeni vatri arkara. Tarleton je poslao dragune da se obraunaju s arkarima, razvijajui svoje glavne snage. Dra-guni su izgubili 15 od 50 ljudi, a arkari su se povukli na ameriku drugu crtu. Tarleton je tada nasrnuo na drugu crtu. Njegovi su topovi otvorili vatru, ali oevidno na treu crtu. Amerika je puana paljba poremetila nje-gov postroj. Kad su se britanske snage pribliile na 50 metara od druge crte, milicija je ispalila salvu koja ih je pokolebala i jo vie poremetila. Oekivana druga salva nije bila toliko savrena, jer se milicija poela povlaiti. Vidjevi taj pok-ret Tarleton je zapovjedio dragunima na desnom krilu da napadnu miliciju u povlaenju. Ameri-ko je konjanitvo tada napalo dragune i nadjaa-lo ih, tjerajui ih s bojita sukladno Morganovu planu (vidi sliku 1-2.). Kako su se Britanci brzo kretali naprijed da bi napali glavni ameriki poloaj, jo su vie gubili svoju koheziju nastavkom razmjene vatre izmeu dviju snaga. Tarleton je zapovjedio priuvnoj pjeakoj bojni da se rasporedi lijevo od crte za taj napad, a konjanitvu na lijevom boku da okrui ameriku crtu. Tim je pokretom obuhvaena amerika crta. Morgan i njegov zapovjednik tree crte prepoznali su opasnost i zapovijedili postrojbama na desnom boku da ga napuste. No amerike postrojbe koje su se pridruile onima na desnom krilu takoer su se poele povlaiti u pozadinu. Takva je situacija mogla dovesti do raspada amerike crte da Morgan nije zapovjedio da se i ostatak crte povue zajedno s postrojbama na desnom krilu. Vidjevi to oito ope povlaenje, Tarleton je zapovjedio svojim snagama da se priblie Amerikan-cima. To su i uinili, pretrpjevi daljnje rasulo. Ba kad su se Britanci pokuali pribliiti, Amerikanci su se okrenuli i ispalili salvu, nakon koje je uslijedio napad bajunetima na britanske crte. Istodobno je Morganovo konjanitvo iz pozadine napalo britansko desno krilo. U meuvremenu se prestrojena milicija vratila na bojite na ameriko desno krilo i napala postrojbe na britanskom lijevom krilu (vidi sliku 1-3.). Bitka se svrila unutar sata od Tarletonova prvog napada. Britanski gubitci bili su 110 mrt-

Slika 1-2. Britanski pokreti

_______________________________________________________________________________Umijee taktike

1-7

BRZE OPERACIJE NASUPROT PRIPREMLJENIMA 1-21. Brza operacija (hasty operation) ona je u kojoj zapovjednik zapovjeda svojim trenutano raspoloivim snagama, uporabom dopunskih zapovjedi (fragmentary orders FRAGOs), provedbom aktivnosti s minimalnom pripremom, zamjenjujui vrijeme za planiranje i pripremu brzinom djelovanja. Pripremljena operacija (deliberate operation) ona je u kojoj detaljni obavjetajni podatci o situaciji zapovjedniku doputaju razvoj i uskladbu detaljnih planova, ukljuujui viestruke ogranke (branches) i nastavke (sequels) plana. On namjenski organizira svoje snage za specifinu situaciju za stvaranje potpuno sinkroniziranoga vierodnog tima. Pomou oblikujuih operacija provodi opsene probe za stvaranje uvjeta za provedbu odluujue operacije.

1-22. Veina operacija lei negdje uzdu kontinuiteta izmeu ta dva ekstrema. Osvajanje mosta u Remagenu u oujku 1945. od 9. oklopne divizije ocrtava jedan kraj, brzu operaciju koju su provele trenutano raspoloive snage. Na drugom kraju kontinuiteta je pripremljena operacija kao to je operacija probijanja 1. pjeake divizije na poetku operacije Pustinjska oluja. Stalna poboljanja informacijskih i C2 sustava nastavljaju pomagati u razvoju ope operativne slike vlastitih i neprijateljskih snaga, olakavajui istodobno odluivanje i prijenos odluka vlastitim snagama. Ta poboljanja mogu pomoi smanjiti razliku izmeu brzih i pripre-mljenih operacija, ali ne mogu tu razliku uiniti beznaajnom.

IZBORI I NADOKNADE

1-23. Zapovjednik mora odabrati pravu toku djelovanja uzdu kontinuiteta. Njegov izbor ukljuuje uravnoteenje nekoliko konkurentskih imbenika. Svoju odluku o provedbi brze ili pripremljene operacije temelji na trenutanom poznavanju neprijateljske situacije i svojoj prosudbi jesu li raspoloive snage i imbenici (ukljuujui vrijeme) i sredstva za usklaivanje isinkronizaciju tih snaga i imbenika odgovorajui za provedbu misije. Ako nisu, uzima dodat-

vih, 200 ranjenih i 700 zarobljenih, dok je Tar-leton osobno pobjegao s oko 140 konjanika. Britanci nisu mogli zamijeniti pokretne snage koje su izgubili kod Cowpensa, a bez njih se vie nisu mogli uspjeno suprotstavljati ameri-kim pobunjenicima i lakim snagama. Britanci su kasnije pobijedili kod Guilford Court Housea, ali su pretrpjeli velike gubitke i morali prekinuti svoje operacije u unutranjosti obje Karoline. Morgan je kombinirao znanost taktike sa svo-jom primjenom taktikog umijea kako bi pora-zio brojano nadmone britanske snage voene Tarletonom. Morgan je doao do jedinstvenog i kreativnog rjeenja svojih taktikih problema. Provjerene informacije o Tarletonovu stilu bile su presudan dio njegova plana djelovanja. Mor-gan je shvaao raznolike vojne i drutvene ele-mente svoje snage (neisprobana milicija, konti-nentalci i dragovoljci). Niti od jednog elementa nije traio vie nego to je on mogao dati i u pu-noj se mjeri koristio jakostima svakoga. Daniel Morgan rabio je taktiko umijee za pretvaranje svoga razumijevanja amerikih postrojbi, pozna-vanja ljudske prirode i veze s vojnicima u bitne sastavnice sjajne taktike pobjede.

Slika 1-3. Zavrno stanje bitke

FM 3-90______________________________________________________________________________________

1-8

no vrijeme za planiranje i pripremu operacije ili za dovoenje dodatnih snaga za rjeavanje problema. Zapovjednik radi izbor u okruju neizvjesnosti koje uvijek nosi neki rizik. 1-24. Zapovjednik e moda morati djelovati samo na temelju rasploivih borbenih informa-cija u vremenski ogranienome okruju. Borb

fm 3-90 taktika

Documents