31.01.2015

1

FİNANSAL TABLOLAR VE MALİ ANALİZ

1

Niçin finansal tablo düzenleriz? İşletmeyle olan iş ve çıkar ilişkilerine göre karar

alacak olan bilgi kullanıcıları ilgili olduklarıişletme hakkında finansal bilgilere ihtiyaçduyarlar.

Bilgi kullanıcılarının her birine bekledikleribilgileri ayrı ayrı raporlamanın anlam ve olanağıyoktur. Bu nedenle bütün kullanıcıların ihtiyacıolan bilgiler ortak amaçlı olarak hazırlananfinansal tablolarla kendilerine iletilir.

2

31.01.2015

2

Bu yönüyle de bu tabloların üç amacı vardır. İlgililer için karar almada yararlı bilgiler

sağlamak.Gelecekteki nakit akımlarının

değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamakVarlıklar, kaynaklar ve bunlardaki

değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçlarıhakkında bilgi sağlamak

3

Mali analizin amacı nedir?İşletmeler genelde cari dönemin ve öncekidönemin mali tablolarını birlikte yayınlar. Kapanandönemlerle ilgili olmaları nedeniyle bu malitablolar işletmelerin geçmişine ait bilgileri verir.Finansal kararların alınabilmesi için işletmeningeleceğine ilişkin bilgilere gereksinim vardır. İştemali analiz yapmanın amacı geçmişe aitmuhasebe bilgilerini finansal kararlardakullanılabilecek işletmenin geleceğineilişkin bilgilere dönüştürmektir.

4

31.01.2015

3

Mali tablo türleri nelerdir?Mali tabloların amaçları dikkate alındığında tablo çeşitleri aşağıdakişekilde sıralanabilir Bilanço Gelir Tablosu------------------------------------------------------------------------ Fon AkımTablosu Nakit AkımTablosu Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu Kar Dağıtım Tablosu Özkaynak Değişim Tablosu Satışların MaliyetiTablosu

5

TEMEL MALİTABLOLAR

EK MALİTABLOLAR

1. BilançoBilanço işletmenin belli bir andaki mali (finansal)durumunu gösteren bir tablodur. Bilanço hesaplarıdönem içinde devamlı olarak artış ve azalışgösteren hesaplardır. Bu nedenle varlıklar vekaynaklar bilançonun düzenlendiği andaki hesapkalanları üzerinden görülecektir. Varlıklar ilebunların kaynakları birlikte yer aldığı için debilanço mali durumu yansıtır.

6

31.01.2015

4

Bilanço Çeşitleri

7

Şekilsel bakımındanHesap tipi bilançoRapor tipi bilanço

Finansal tablolar analizi bakımındanKarşılaştırmalı bilançoAnalitik bilanço

Kapsam bakımındanİşletme bilançosuKonsolide bilanço

İşletme veya vergi hukuku bakımındanTicari bilançoMali bilanço

8

Şekilsel BakımdanHesap tipi bilançolar: T şeklinde düzenlenmiş bilançolardır. Tsembolüyle ifade edilen hesap tipi bilançoların sol tarafında aktifler sağtarafında da pasifler yer alır.Rapor tipi bilanço: Hesap tipi bilançoların içerdiği bilgileri içermeklebirlikte hesapların sıralanmasında pasif hesaplar aktif hesapların altındasırasıyla yer almaktadır.FinansalTablolar Analizi BakımındanKarşılaştırmalı bilançolar: İşletmenin herhangi bir döneme aitbilançosunda yer alan tutarlar diğer dönemlerle veya diğer işletmelerinbilançosundaki tutarlarla karşılaştırmalı olarak yer almaktadır.Analitik bilançolar: Analitik bilançolarda hesap tutarları yanında

hesap tutarlarının değişik açılardan oransal ifadeleri de yer alır.Analitik bilançolar aynı zamanda bilançoların analiz edilmeye uygun birşekilde hazırlanmış olması durumunu da ifade eder.

31.01.2015

5

9

Kapsam Bakımındanİşletme bilançosu: Bir işletmenin belli bir andaki finansaldurumunu gösterir.Konsolide bilanço: Ana şirkete ( holding, şirketlertopluluğu) bağlı bulunan işletmelerin belli bir andaki finansaldurumlarını toplulaştırmış olarak gösteren bilançoyakonsolide bilanço denir.İşletme Veya Vergi Hukuku BakımındanTicari bilanço: Ticari yaşamın gereklerine ve muhasebekuramı ve uygulamalarına göre hazırlanan bilançolardır. Bubilançoların hazırlanmasında vergi yasaları ve ilgili yasaldüzenlemeler belirleyici değildir.Mali bilanço: Vergi yasalarındaki emredici kurallara uygunolarak hazırlanmış bilançolardır.

Bilançonun Biçimsel Yapısı

DÖNEN VARLIKLAR

DURAN VARLIKLAR

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

ÖZ KAYNAKLAR

Aktif PasifBİLANÇO

10

31.01.2015

6

Bilançoda yer alan kalemleringruplandırılması varlıkların vekaynakların bir hesap dönemiyleilişkilendirilmesine bağlı olurken,sıralanması varlıkların en likit olandan enaza likit olana doğru, kaynaklarınödenme vadelerine göre olur.

11

I. DÖNEN VARLIKLARDönen varlıklar en fazla bir yıl içinde tahsil edilebilecek,satılabilecek, kullanılabilecek, tüketilebilecek varlıklar ile eldekinakit ve bankadaki mevduattan oluşur. Hazır Değerler Menkul Kıymetler Ticari Alacaklar (Kısa VadeliTicari Alacaklar) Diğer Alacaklar ( Diğer Kısa Vadeli Alacaklar) Stoklar Gelecek Aylara ait Giderler ve Gelir Tahakkukları Diğer DönenVarlıklar

12

31.01.2015

7

Mali analiz açısından dönen varlıklartoplamına brüt çalışma sermayesi;dönen varlıkların kısa vadeli yabancıkaynakları ( borçları ) aşan kısmına netçalışma sermayesi, kaynaklardan eksikolan kısmına da net çalışma sermayesinoksanı denir.

13

Brüt çalışma sermayesi iki işe yarar: Günlük faaliyetleri sürdürme Kısa vadeli borçları ödeme

Bunlardan birincisi net çalışma sermayesiyle sağlanır. Bunun için dönen varlıkların işletmenin hem kısa vadeli

borçlarını ödemeye, hem de günlük faaliyetlerini sürdürmeyeyetecek büyüklükte ve yapıda olması gerekir.

Bu durumdaki dönen varlıklar işletme faaliyetlerine sıkçakatılır ve kendi içindeki dönüşümü artarak aktifinverimliliğine ve karlılığına katkıda bulunabilir.

Bunun için de dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklarve öz kaynakların dönem net karıyla finanse edilmiş olmasıgerekir.

14

31.01.2015

8

Bu arada stokların uzun vadeli ticariborçlarla finanse edilmişliği de istenir.Dönen varlıklar hiçbir zaman birkaç

kalemde toplanmamalı, aksine kalemlerdengeli dağılım göstermelidir.Dönen varlıkların ticaret işletmeleri ile

hem üretim hem de ticaretle uğraşanişletmelerde duran varlıklardan büyükolması istenir.Üretim işletmelerinde duran varlıkların

dönen varlıklardan büyük olması beklenir.15

II. DURAN VARLIKLARDuran varlıklar bir yıldan daha uzun sürede tahsil edilebilecek ,satılabilecek, kullanılabilecek ve tüketilebilecek varlıklardanoluşur.Ticari Alacaklar (Uzun Vadeli Ticari Alacaklar)Diğer Alacaklar ( Diğer Uzun Vadeli Alacaklar)Mali Duran Varlıklar ( Finansal Duran Varlıklar)Maddi Duran VarlıklarMaddi Olmayan Duran VarlıklarÖzel Tükenmeye Tabi VarlıklarGelecek Yıllara Ait Giderler Ve Gelir TahakkuklarıDiğer Duran Varlıklar

16

31.01.2015

9

Duran varlıkların finansmanında asla kısa vadeli yabancıkaynaklar borçlar) kullanılmamalıdır.

Aksi halde işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücüzayıflayacağı gibi net çalışma sermayesi noksanı da ortaya çıkar.Bu ana grubun finansmanı öz kaynaklar ( öz sermaye) ve uzunvadeli yabancı kaynaklar (borçlar) olmalıdır.

Duran varlıklar kendi içinde dönüşüme pek olmayan birgruptur. Bu grupta ticari alacaklar, diğer alacaklar, gelecekyıllara ait giderler ve gelir tahakkukları gibi vadesi bir yılınaltına indiğinde dönen varlıklara dönüşecek kalemler olduğugibi maddi ve maddi olmayan duran varlıklar gibi sürekliolarak grupta duracak kalemler de vardır.

Bu son iki kalem ancak karlı yıllarda amortisman giderikadarıyla yatırımın fon olarak geri dönmesi anlamında dönenvarlığı dönüşür.

17

Duran varlıkların aktif verimliliğine katkısı bir hesapdöneminde dönen varlıklarınkine göre daha yavaş vedaha azdır.

Fakat yanlış kaynaktan finanse edildiğinde, yanlış vegereğinden fazla yatırım yapıldığında, kötüyönetildiğinde aktif verimliliğine ve karlılığına tersönde etkisi mutlaka fazla olacaktır.

Duran varlıklar toplamı sanayi işletmelerinde dönenvarlıklar toplamından genelde büyük olurken, sanayive ticaret işletmesi olarak faaliyet gösterenişletmeler ile sırf ticaretle uğraşan işletmelerde isebunun tersi beklenir.

18

31.01.2015

10

III. KISA VADELİYABANCI KAYNAKLAR (BORÇLAR)

Kısa vadeli yabancı kaynaklar, bir yıl içinde ödenmesigereken ve ödenmeleri dönen varlıklarla yapılacak olanborçlardır. Mali (Finansal) Borçlar Ticari Borçlar Diğer Borçlar (Diğer KısaVadeli Borçlar) Alınan Avanslar Ödenecek Vergi ve DiğerYükümlülükler Borç ve Gider Karşılıkları Gelecek Aylara Ait Gelirler ve GiderTahakkukları Diğer KısaVadeliYabancı Kaynaklar

19

Kısa vadeli yabancı kaynakların tamamı daima dönenvarlıkların finansmanında kullanılmalıdır.

Çünkü bir yıl içinde vadeli gelecek olan borçlar, ancakkendi içinde dönüşüm halinde olan ve yıllık faaliyetlere ensık katılan dönen varlıklardan karşılanabilir.

Diğer taraftan dönen varlıklar toplamı kısa vadeli yabancıkaynaklardan büyük olmalı ki, hem borç ödenebilsin hem degünlük faaliyetler sürdürülebilsin.

Ayrıca dönen varlıklar nakit, mal ve hizmet şeklindeödenecek kısa vadeli borçları karşılayabilecek çeşitlilikteolmalıdır.

20

31.01.2015

11

Büyüklük ve yapısı bakımından yeterli olmayandönen varlıklar işletmeyi borçla borç ödeme vedolayısıyla faiz yüküne katlanma durumunadüşüreceği gibi, günlük faaliyetleri de aksatır. Bugibi durumlar işletmenin kredibilitesini dedüşürür.

Kısa vadeli yabancı kaynaklar toplamının daimauzun vadeli yabancı kaynaklar toplamından küçükolması istenir. Bu durumdaki bir işletmenin borçödeme gücü bakımından iyi olabileceği düşünülür.

21

IV. UZUN VADELİYABANCI KAYNAKLAR (Borçlar)Uzun vadeli yabancı kaynaklar, bir yıldan daha uzun süredeödenecek ve ödenmeleri işletmenin yatırım politikasına vekarlılığına bağlı olan borçlardır. Mali (Finansal) Borçlar Ticari Borçlar Diğer Borçlar (Diğer Kısa Vadeli Borçlar) Alınan Avanslar Borç ve Gider Karşılıkları Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

22

31.01.2015

12

Uzun vadeli yabancı kaynaklar (borçlar) vadeleri bir yılın altınaindiğinde kısa vadeli yabancı kaynaklara dönüşür.

Uzun vadeli yabancı kaynaklar normalde duran varlıklarınfinansmanında kullanılır. Ancak zorunlu olduğunda geçici sürelerledönen varlıkların finansmanında kullanılması düşünülebilir. Diğertaraftan uzun vadeli Ticari Borçların dönen varlıkların stoklarkaleminin finansmanında kullanılması doğaldır.

Bir işletmenin uzun vadeli borç ödeme gücü onun yatırımpolitikasına (gücüne ) ve karlılığına bağlıdır. Yatırım gücü , maddiduran varlıklara bağlanan fonların karlı dönemlerde amortismanyoluyla işletmeye geri dönmesidir.

Uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamının kısa vadeli yabancıkaynaklar toplamından büyük olması istenir. Kendisinden uzunsüre faydalanılacak olması bu kaynağın maliyetini azaltacağı gibi,aktif verimliliğini ve karlılığını da artıracaktır.

23

V. ÖZ KAYNAKLAR (Öz Sermaye)Öz kaynaklar, ortakların kuruluş sırasında ve sonradan sermayeartışlarında koydukları sermaye ile kardan işletmede bırakılankısımlardan oluşur. Ödenmiş Sermaye Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri GeçmişYıllar Karları GeçmişYıllar Zararları (-) Dönem Net Karı veya Zararı (-)

24

31.01.2015

13

Bunlardan geçmiş yıllar zararları ile dönem netzararı grubun negatif kalemleridir. Bu türkalemleri mevcudiyeti öz kaynaklar toplanı azaltır.Bu bakımdan hiç olmamaları veya olduğuncaküçük tutarda olmaları iyidir.

Öz kaynaklar her şeyden önce duran varlıklarınfinansmanında kullanılır. Yalnız dönem net karıdönen varlıkların finansman kaynağıdurumundadır. Bu sayede dönen varlıkların kısavadeli yabancı kaynakları aşan kısmı olan netçalışma sermayesi oluşur.

25

Öz kaynakların kar yedekleri, geçmiş yıllar karları ve dönemnet karının oluşturduğu oto finansman yapısı ne kadarkuvvetli olursa o kadar iyidir. Çünkü böyle bir durumdasermayeyi temsil eden ortakların elinde bulunan hissesenetlerinin piyasa değeri nominal değerlerinin üzerineçıkacaktır. Öz kaynaklarda ikinci önemli kalem ödenmişsermaye olurken sermaye yedekleri çoğunlukla fiktif (hayali)değerlerden oluşur.

Öz kaynaklar ortakların aktif üzerindeki hak sahipliğinigösteren ve şirket alacakları için de güvence olan bir gruptur.Bu bakımdan öz kaynaklar toplamının kısa ve uzun vadeliyabancı kaynaklar toplamından büyük olması veya en azındanonların toplamı kadar olması istenir.

26

31.01.2015

14

2. Gelir Tablosu

Gelir tablosu, işletmenin belli birdönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynıdönemde katlandığı bütün maliyet vegiderleri ve bunların sonucundaişletmenin elde ettiği dönem net karınıveya dönem net zararını gösteren malitablodur.

27

A- BRÜT SATIŞLARB- SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

NET SATIŞLARC- SATIŞLARIN MALİYETİ (-)

BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARID- FAALİYET GİDERLERİ (-)

FAALİYET KARI VEYA ZARARIE- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLARF- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)G- FİNANSMAN GİDERLERİ (-)

OLAĞAN KAR VEYA ZARARH- OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLARI- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)

DÖNEM KARI VEYA ZARARIİ- DÖNEM KARI, VERGİVE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI (-)

DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI28

31.01.2015

15

Gelir tablosu, işletmenin belli bir hesap dönemindeki faaliyetsonuçlarını gösteren bir tablodur. Sonuç hesapları bir dönemboyunca biriken tutarları üzerinden yansıtıldıkları için, gelirtablosu, bir yıllık hasılatı, geliri, karı, gideri ve zararı kapsar.Faaliyet sonuçlarını göstermesi ise benzer kalemlerintoplanması ve farklı kalemlerin çıkarılmasından doğan , Tekdüzen Hesap Planına ve SPK ya göre şu beş bölümden oluşmasıanlamına gelir. ( Parantez içindekiler SPK ya aittir.) Brüt Satış Karı veya Zararı Faaliyet Karı veya Zararı ( Esas Faaliyet Karı veya Zararı) Olağan Kar veya Zarar ( Faaliyet Karı veya Zararı Dönem Karı veya Zararı Dönem Net Karı veya Zararı ( Net Dönem Karı veya Zararı)

29

Brüt Satış Karı veya ZararıBu bölüm işletmenin ana-esas faaliyeti ile ilgili brüt sonucu gösterir ve sırasıyla şu alt gruplardan oluşur.

Brüt SatışlarSatış İndirimleri (-)Net SatışlarSatışların Maliyeti (-)

Net satışların ‘Satışların Maliyeti’ ni aşan kısmı Brüt Satış Karı olurken tersi durum Brüt Satış Zararı olur.

30

31.01.2015

16

Bu bölümün kalemleri bakımından net satışların brüt satışlarayakın olması istenir.

Çünkü, böyle bir durumda, işletmenin satışlardan iadeler, satışıskontoları ve diğer indirimler yüzünden brüt hasılatından fazlabir şey kaybetmediği anlaşılır.

Ayrıca satışların maliyeti, kaliteden ödün verilmemiş olmakşartıyla, daima net satışların altında olmalıdır.

Bölüm sonucunun, tabii ki brüt satış Karı olarak çıkmasıistenir. Bunun iki anlamı vardır.

1) Ana faaliyet karının gelecek yıllarda da devam edeceğivarsayılır.

2) Brüt satış karı ne kadar büyükse kendisinden sonragelen gider ve zararları karşıladıktan sonra yeterli bir dönemkarına ulaşılacak demektir.

31

Faaliyet Karı veya Zararı ( Esas Faaliyet Faaliyet Karı veya Zararı ( Esas Faaliyet Karı veya Zararı )Bu bölüm işletmenin ana ( esas ) faaliyetini devam ettirebilmesiiçin katlanmak zorunda olduğu, fakat satışların maliyetineyüklenemeyen giderleri kapsar. Bu giderler faaliyet giderleriadını almakta olup şu üç hesap kaleminden oluşur. Araştırma ve Geliştirme Giderleri Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri GenelYönetim Giderleri

32

31.01.2015

17

İşletmelerin bunlarsız faaliyet gösteremeyecekolmaları nedeniyle bu giderlerin belirli büyüklüğeulaşacağı açıktır. Ancak faaliyet giderlerininişletmeyi yeterli bir faaliyet karına ulaştıracakşekilde brüt satış karının altında kalması gerekir.Aksi halde faaliyet zararı söz konusu olur.

Ulaşılacak faaliyet karının kendisinden sonra gelengider ve zararları karşılayıp, dönem karına yeterlipay bırakacak büyüklükte olması istenir. Anafaaliyetin net sonucu olarak faaliyet karınıngelecekte de kazanılmaya devam edileceği varsayılır.

33

Olağan Kar Veya Zarar (Faaliyet Karı Olağan Kar Veya Zarar (Faaliyet Karı veya Zararı)Bu bölüm işletmenin esas faaliyeti dışında kalandiğer faaliyetleri sonucunda doğan gelirleri karları,giderleri ve zararları şu üç grup altında gösterilir: Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar Finansman Giderleri

34

31.01.2015

18

Bölüm içi gelir ve karların olağan gider ve zararlar ilefinansman giderlerini karşılayıp, faaliyet karı ile birliktebölümün sonucu olan olağan karı oluşturması istenir.

Aksi halde bölüm içi gelir ve karların karşılayamadığıgider ve zararlar faaliyet karından karşılanacağı için,olağan kar sadece ana faaliyetten sağlanan kardanoluşacaktır.

Önemli olan olağan karın hem ana faaliyet karını olduğugibi içermesi, hem de diğer faaliyetlerden sağlanankardan pay almasıdır.

35

Dönem Kar Veya Zararı Bu bölüm, işletmenin esas ve diğer faaliyetlerinden bağımsızolarak arızi nitelikteki işlem ve olaylardan doğan, da olağandışıolay ve gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan gelirler, karlar, giderve zararlardan oluşur. Bunlar da bölümde şu iki grup altındatoplanır.

Olağandışı gelir ve karlar Olağandışı Gider ve zararlar

36

31.01.2015

19

İşletmenin mali ve maddi duran varlık satışlarından doğankarlar veya zararlar, nedeni araştırılamayacak kasanoksanından personel sorumlu değilse yazılacak zarar,değersiz bir alacağın kapatılmasından sonra tahsilindendoğacak kar bu bölümü için birer örnek oluşturur.

Bu bölümün gelir ve karları bölümün gider ve zararınıkarşıladıktan sonra, Dönem karına pay verebilir. bu durumdabölüm sonucu olarak dönem karı, faaliyet karını da içindebulunduğu olağan kardan da pay alabilir.

Aksi halde bölüm içi gelir ve karlarla karşılanamayanolağandışı gider ve zararlar olağan karı küçülterek dönemkarına, ya da onu yok ederek dönem zararına neden olabilir.

37

Dönem Net Karı Veya Zararı Gelir tablosunun Dönem Karı; Ticari Karı, Dönem Zararı

Ticari Zararı ifade eder. Bunlardan hareketle bulunacak mali kardan ilgili mevzuat

hükümlerine göre Dönem Karı Vergi ve Yasal YükümlülükKarşılıkları hesaplanır. Bu karşılık dönemkarından/zararından düşülerek/eklenerek Dönem NetKarına/Zararına ulaşılır.

Mali kar olmadığında vergi karşılığı da olmayacağındandönem karı veya zararı aynen Dönem net Karı veya Zararınadönüşecektir.

Dönem Net Karı her zaman istenen bir sonuç olup, anafaaliyetten ve diğer faaliyetlerden alacağı payların büyüklüğüile önem kazanır.

38

31.01.2015

20

MALİ TABLO ANALİZ TÜRLERİ VE TEKNİKLERİ

39

MUHASEBE BİLGİSİNİN (FİNANSAL RAPORLAMANIN)TAŞIMASI GEREKEN NİTELİKLER

İLGİLİ OLMA:Bilginin kulanım amacıyla ilişkisi olması ve kullanım amacına uygunolması şeklinde ifade edilebilir. Muhasebe bilgisi, kullanıcılarınatahmin yada beklentilerini doğrulama veya düzeltme konusundayardımcı olacak, kararda bir fark yaratma kapasitesine sahip olmalıdır.Belirli bir durumun belirsizliğini azaltan bir bilgi o durumla ilgilidemektir.

GÜVENİLİRLİK:Muhasebe bilgisinin yanlış veya yanlı olmamasını sağlayan niteliktir.Hata ve önyargıdan makul ölçüde arınmış ve temsil etmeyiamaçladığı şeye sadık kalarak temsil eden bilgi güvenilir bilgidir.

40

31.01.2015

21

ZAMANLILIK:Kararları etkileme kapasitesini kaybetmeden bilginin kullanıcıyaulaştırılmasını ifade etmektedir. Zamanında sunulmayanbilginin karar verme açısından yararı hemen hemen yok gibidir.

KANITLANABİLİRLİK:Bilginin inceleme ya da soruşturma ile kanıtlanabilme niteliğinigösterir. Kanıtlanabilir muhasebe bilgileri, aynı ölçmeyöntemlerini kullanan bağımsız kişilerce önemli ölçüdeyaklaşık olarak elde edilen sonuçları sağlar.

41

GERÇEKLİLİK:Muhasebe bilgisinin gerçeği temsil etmesi gerektiğini ifadeeder. Gerçeği temsil etmeyen bilginin güvenilirliği vegeçerliliği yoktur.

TARAFSIZLIK:Önceden belirlenmiş bir amaca ya da herhangi bir davranışbiçimine yöneltici bir tutumun olmamasını öngörür. Bu nitelikmuhasebe bilgisinin bilgi kullanıcısının lehine veya aleyhineolacak şekilde yorumlanmamasının gerekliliğini ifade eder.Bilginin, farklı amaçları ve çıkarları olan finansal bilgikullanıcılarının tümüne hizmet etmesidir.

42

31.01.2015

22

TUTARLILIK:Kullanılan muhasebe politikalarının birbirini izleyen dönemlerboyunca değiştirilmemesinin gerekliği ifade eder.

KARŞILAŞTIRILABİLİRLİK:Benzer muhasebe bilgisinin, aynı zaman dönemindekarşılaştırılabilir olmasının gerekliliği ifade eder.

ÖNEMLİLİK:İçinde bulunulan koşulların ışığı altında, bilgiye dayanan makulbir kişinin yargısının, bu bilginin gösterilmemesi veya yanlışifade edilmesinden dolayı değişmesi veya etkilenmesini olasıkılan göstermeme veya yanlış ifadenin büyüklüğüdür.

43

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZ FİNANSAL TABLOLAR ANALİZ TÜRLERİFinansal tablolar analiz türleri aşağıdakişekilde sınıflandırılmaktadır.1. Amacına Göre2. Kapsamına Göre3. AnaliziYapanın Niteliğine Göre

44

31.01.2015

23

Analizin Yapılma Amacına Göre Analiz Türleri

•Yönetim analizleri•Kredi analizleri•Yatırım analizleri

45

• Yönetim AnalizleriYönetim işlevinin yerine getirilmesindealınacak kararlara dayanak olmaküzere, işletme yönetimi için yapılananalizdir. Yönetim analizininyapılmasında her türlü finansal tablo vedokümandan yararlanılır. Amaç,yönetime, işletme ile ilgili çeşitlikonularda gerekli verileri vermek vealacakları kararlarda ışık tutmaktır.

46

31.01.2015

24

• Kredi Analizleriİşletmenin finansman durumu ile borçödeme gücünü anlayabilmek içinyapılan analizlerdir. İşletmeye krediverenler veya verecek olanlarla,işletmenin finansman yöneticileritarafından yapılmaktadır. Amaç,işletmenin borç ödeme yeteneğiniölçmek ve borçların zamanında ödenipödenmeyeceğini araştırmaktadır.

47

Kredi Analizlerinde 5K YaklaşımıKredi değerlendirmelerinde 5 K Olarak bilinen bir yaklaşım kullanılır.• Karakter: Borçlunun itibarını, ödeme ahlakını ve ödeme

alışkanlığını gösterir.• Kapasite: Borçlunun krediyi geri ödeyebilme gücünü

gösterir. • Kefil veya Kefalet: İşlerin kötüye gitmesi durumunda

bankanın verdiği paranın geri alınabilmesini sağlayan bir tür güvencedir.

• Kapital (Sermaye): Müşterinin iş yapabilme gücü olup yapacağı işe kendinden neler koyduğunu gösterir.

• Koşullar: İçinde bulunulan ekonomik ortam ve konjonktürü ifade eder.

48

31.01.2015

25

• Yatırım Analizleriİşletmeye ortak olanlar ve ortak olmayıdüşünenler ile işletmeye uzun vadelikaynak sağlayan veya sağlayacakolanlar tarafından yapılan analizlerdir.Başka bir ifadeyle, işletmeye yatırımyapan veya yapmayı düşünenlerce;işletmenin kazanma gücünündevamlılığının, yatırımın emniyetinin vekarlılık durumunun analiz edilmesidir.

49

Analizin İçeriğine-Yapılış Biçimine-Kapsamına Göre Analiz Türleri•Statik analiz•Dinamik analiz

50

31.01.2015

26

• Statik Analiz

İşletmenin bir döneme ait finansaltablolarında yer alan kalemlerarasındaki ilişkileri incelemek içinyapılan analizdir.

51

• Dinamik Analiz

İşletmenin birbirini izleyen dönemlerineilişkin finansal tablolarında yer alankalemlerin incelenerek, göstermişoldukları eğilimlerin saptanmasıdır. Buanaliz işletmenin aynı sektördeki diğerişletmelerle karşılaştırılması suretiyledaha geniş bir biçimdeyapılabilmektedir.

52

31.01.2015

27

Analizi Yapacak Olan Şahıslara Göre

•Dış Analiz•İç Analiz

53

• Dış Analiz

İşletme ile ilişkisi bulunmayan yaniişletme dışındaki üçüncü kişilerinişletmenin yayınlamış olduğuraporlardan yararlanarak yaptıklarıanalizdir.

54

31.01.2015

28

• İç Analiz

Yöneticiler, muhasebeciler, iç denetçilergibi işletme içinden olan kimselerinyapmış oldukları analiz türüdür.

55

Mali Analiz Teknikleri

•Karşılaştırmalı Tablolar Analizi (Yatay Analiz)

•Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)

•Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analizi)

•Oran Yöntemi ile Analiz (Rasyo Analizi)

56

31.01.2015

29

KARŞıLAŞTıRMALı TABLOLAR ANALIZI (YATAY ANALIZ)

57

• Karşılaştırmalı tablolar analiz tekniği, bir işletmeninbirbirini izleyen aynı uzunluktaki dönemlere ait finansaltablolarında yer alan kalemlerdeki değişmelerinbelirlenmesi, incelenmesi ve değerlendirilmesine olanaktanıyan analiz tekniğidir.

• Karşılaştırmalı tablolardan amaç, finansal tablolarda yeralan her bir kalemin yıllar itibariyle belirlenendeğişmelerini incelemek suretiyle işletmenin finansaldurum ve faaliyet sonuçları bakımından göstermiş olduğugelişmeyi görebilmektir.

• İşletmelerin yaşamı sürekli olduğuna göre finansal durumve faaliyet sonuçlarının işletmenin sürekliliği içindeincelenmesi gerekir. Bu nedenle finansal tablolarda yeralan kalemlerdeki değişmeleri inceleyerek işletmeningeçmişten bugüne gösterdiği gelişmeyi görebiliriz.

58

31.01.2015

30

• Bunun yanı sıra işletmenin geçmişteki ve şimdiki durumuarasındaki gelişmeler neden-sonuç ilişkisi kurularak yorumlanırve değişmelerin gelecekteki gelişme yönü, finansal yapı vefaaliyet sonuçları üzerindeki etkileri tahmin edilmeye çalışılır.

• Karşılaştırmalı analiz tekniğinin en belirgin üstünlüğü incelenenişletmenin gelişme yönü hakkında görüş verecek verilerisağlamasıdır.

• Finansal tablolarda yer alan kalemlerdeki değişmelerinincelenmesi, işletmenin finansal özelliklerinin hangi yöndedeğişme gösterdiğini görmek bakımından önemlidir. Koşullardabüyük değişiklikler olmadığı sürece, işletmelerin geçmiştekieğilimlerinin geleceğin göstergesi olduğu kabul edilir.İşletmenin geçmişteki eğilimlere uygun yönde gelişmegöstereceği beklendiği için işletmenin gelecekteki gelişmesininne olacağı tahmin edilmeye çalışılır.

59

• Karşılaştırmalı tablolar analiz tekniği ile finansal analizde,işletmenin kendisine ait faaliyetleri dönemler arasındakarşılaştırılarak yorumlarda bulunulur. Bu teknikte, işletmedışındaki rakip işletmeler ve endüstriyel hareketler analizedâhil edilmez. Bundan dolayı teknik, sadece bir işletmeninkendi içinde analiz edilmesine olanak tanır.

• Finansal tablolardaki her bir kalemin yıllar itibarıylakarşılaştırılarak incelenmesine olanak tanıdığı içinkarşılaştırmalı analize yatay analiz de denilmektedir.

• Ayrıca, birden fazla yıla ait finansal tablo kalemlerikarşılaştırıldığı için yapılan analiz dinamik analiz özelliğitaşır.

60

31.01.2015

31

Karşılaştırmalı tablolar analizinden beklenen yararınsağlanabilmesi için aşağıdakikoşullara dikkat edilmelidir:

• Bir işletmenin eşit süreleri kapsayan en az iki döneme aitve aynı zaman dilimini kapsayan finansal tabloların kendiaralarında karşılaştırılması gerekir.

• Finansal tabloların hazırlanmasında sırasındabenimsenen muhasebe politikalarında değişmelerinolmaması gerekir.

• Paranın satın alma gücünde önemli değişmeler olduğudönemlerde yıllar itibarıyla karşılaştırmalar çok anlamlıolmayabilir. Bunun için farklı satın alma gücündekiparalarla ifade edilen verilerin birbirleri ile karşılaştırılabilirduruma getirilmesi, diğer bir ifade ile enflasyonunetkilerinden arındırılması gerekir.

61

KARŞILAŞTIRMALI TABLOLARIN DÜZENLENMESİ

Karşılaştırmalı tablolar hazırlanırken aşağıdaki işlemleryapılacaktır:• Finansal tablo kalemlerinin adı ve bu kalemlerin yıllar

itibarıyla mutlak tutarları ilk sütunda yer alır.• Finansal tablolara ilk sütunda yer verilirken, bir kalemin

ele alınan farklı dönemlerin hepsinde tutarı olmasa bilekarşılaştırmalı tablolar içinde yer almalıdır.

• İkinci sütunda her bir kalemdeki mutlak ve oransaldeğişmeler gösterilir. Artışlar ( + ) işareti ile , azalışlar iseya (-) işareti ile ya da parantez içinde gösterilir.

62

31.01.2015

32

Mutlak ve Yüzde Değerinin Hesaplaması

MUTLAK DEĞER = 2. YILIN DEĞERİ - 1.YILIN DEĞERİ

MUTLAK DEĞERYÜZDE DEĞERİ = -----------------------------*100

1. YILIN DEĞERİ

63

Karşılaştırılan bilanço sayısı ikiden fazlaolduğu takdirde artış veya azalışların hangidönem esas alınarak saptanacağıkonusunda iki farklı görüş bulunmaktadır.• Belli bir dönem temel alınarak bilançokalemlerindeki artış veya azalışlar temel yılagöre hesaplanır.

• Her yıl kendinden bir önceki yıllakarşılaştırılır. Bu tekniğe de hareketli yılkarşılaştırmalı tablo analiz tekniği denir.

64

31.01.2015

33

ÖRNEK 1

65

Bilanço Kalemleri YıllarDeğişimTutarı

Değ.Yüzdesi

DeğişimTutarı

Değ.Yüzdesi

AKTİF 2000 2001 20022001-2000

DeğişimTutarı/İlk Yıl

2002-2000

DeğişimTutarı /İlkYıl

Dönen Varlıklar 400 800 600 400 100 200 50

Duran Varlıklar 600 300 800 -300 -50 200 33,33

Aktif Toplam 1.000 1.100 1.400 100 10 400 40

PASİF

Kısa Vadeli YabancıKaynaklar 300 500 100 200 66,67 -200 -66,67

Uzun Vadeli YabancıKaynaklar 300 100 500 -200 -66,67 200 66,67

Öz Sermaye 400 500 800 100 25,00 400 100

Pasif Toplamı 1.000 1.100 1.400 100 10,00 400 40

66

31.01.2015

34

ÖRNEK 2

67

Bilanço Kalemleri YıllarDeğişimTutarı

Değ.Yüzdesi

DeğişimTutarı

Değ.Yüzdesi

AKTİF 2000 2001 20022001-2000

DeğişimTutarı/2000Yılı

2002-2001

DeğişimTutarı/2001 Yılı

Dönen Varlıklar 400 800 600 400 100 -200 -25

Duran Varlıklar 600 300 800 -300 -50 500 166,67

Aktif Toplam 1.000 1.100 1.400 100 10 300 27,27

PASİF

Kısa Vadeli YabancıKaynaklar 300 500 100 200 66,67 -400 -80

Uzun Vadeli YabancıKaynaklar 300 100 500 -200 -66,67 400 400,00

Öz Sermaye 400 500 800 100 25,00 300 60,00

Pasif Toplamı 1.000 1.100 1.400 100 10,00 300 27,27

68

31.01.2015

35

69

YÜZDE YÖNTEMİYLE ANALİZ(DİKEY ANALİZ)

70

Dikey analiz bir işletmenin bilanço ya da gelir tablosundakikalemlerin kendi grupları ve genel toplam içerisinde nekadarlık bir yüzdeye sahip olunduğunun tespiti ileyorumlanmasına denir.

Yatay analiz olarak da adlandırılan karşılaştırmalı malitablolar analizinde mali tabloda seçilen kalemlerin yıllaritibariyle değişimi gözlenirken, dikey analizde bir yıla aitmali tablonun kalemlerinin nasıl bir yüzde dağılımıgösterdikleri gözlenerek bir yoruma ulaşılmaya çalışılır.

Dolayısıyla dikey analizin amacı işletmenin tek birdönemdeki mali durumunun ve faaliyet sonuçlarınınincelenmesidir.

Yatay analizde yıllar itibariyle değişimin gözlenmesi dinamikbir analizi oluştururken, dikey analiz bir yılın incelenmesinedeniyle statik analiz olarak adlandırılabilir.

31.01.2015

36

71

Bilanço kalemlerinin dikey yüzdeleri aşağıdakişekilde belirlenebilir:

퐵푖푙푎푛ç표퐾푎푙푒푚푖퐺푟푢푝푇표푝푙푎푚횤푦푎푑푎퐺푒푛푒푙푇표푝푙푎푚 × 100

Örneğin;

퐻푎푧횤푟퐷푒ğ푒푟푙푒푟퐷ö푛푒푛푉푎푟푙횤푘푙푎푟푦푎푑푎퐴푘푡푖푓푇표푝푙푎푚횤 × 100

72

Gelir tablosu kalemleri, net satış tutarlarının 100 kabuledilmesi esasına göre yüzdelenir. Her kalemin net satışlaraoranı, hasılat ve kârlılık açısından incelenir.

Bir kâr kalemi kendisinden sonra gelen gider ve zararlarıkarşıladıktan sonra dönem kârına da katkıda bulunabilmelidir.Dönem kârına yapılan katkının büyüklüğü o kâr kaleminindönem kârı içindeki yeri ve önemini gösterir. Dönem kârınındaha çok esas faaliyet alanındaki kârlardan oluşması beklenir.

Örneğin;

푆푎푡횤ş푙푎푟횤푛푀푎푙푖푦푒푡푖푁푒푡푆푎푡횤ş푙푎푟

× 100

31.01.2015

37

73

EĞİLİM YÜZDELERİ YÖNTEMİYLE ANALİZ (TREND ANALİZİ)

74

31.01.2015

38

75

RASYO (ORAN) ANALİZİ

ORAN ANALİZİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• ANLAMSIZ ORAN KULLANMAKTAN KAÇINILMALI

• ORANLAR DOĞRU VE AMACA UYGUN BİR BİÇİMDE YORUMLANMALI

• MEVSİMLİK VE KONJONTÜREL HAREKETLERİN ETKİLERİ YORUMLARDA DİKKATEALINMALI

• ORANLARDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ VE İŞLETME AÇISINDAN TAŞIDIĞIÖNEM DOĞRU BELİRLENMELİ

• ORANLARDAKİ DEĞİŞİMLER EK BİLGİLERLE DESTEKLENEREK YORUMLANMALI

• ORAN SONUÇLARI ORANDA YER ALAN DEĞERLERİN TUTARLARI DA DİKKATEALINARAK YORUMLANMALIDIR

• ORANLAR DEĞERLENDİRİLİRKEN İŞLETMENİN KENDİ GEÇMİŞ YILLAR BİLGİLERİYANINDA SEKTÖRÜN GENEL GİDİŞİDE DİKKATE ALINMALIDIR

• ORAN ANALİZİ İLE İŞLETMENİN GEÇMİŞ PERFORMANSI DEĞERLENDİRİLİRKENGELECEKLE İLGİLİ İPUÇLARI YAKALAMAK BİR HEDEF OLMALIDIR.

76

31.01.2015

39

1. LİKİDİTE ORANLARI

2. FAALİYET ORANLARI

3. MALİ YAPI ANALİZİNDE KULLANILAN

ORANLAR

4. KARLILIK ORANLARI

5. BORSA PERFORMANS ORANLARI

77

LİKİDİTE ORANLARI

78

31.01.2015

40

Likidite analizinde, işletme sermayesinin yeterlilik düzeyive işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü araştırılır. Buamaçla işletmenin dönen varlık ve kısa vadeliyükümlülükleri arasında anlamlı ilişkiler incelenir.Likidite, varlıkların değerinden kaybetmeden parayadönüşme hızını ifade eder. Bu tür varlıklar bilançodadönen varlıklar grubu içerisinde raporlanmaktadır.Likidite analiziyle, net işletme sermayesinin yeterlilikdüzeyi araştırılır.Normal ekonomik koşullarda işletmenin aşırı likiditeyesahip olması karlılığını olumsuz etkiler. Çünkü bu atılfonların olması demektir. Atıl fonların da bir maliyetiolacağından işletme karlılığı olumsuz etkilenir.

79

Her işletme için her zaman geçerli olabilecekbir likidite düzeyi tanımlamak mümkün değildir.Çünkü değişen şartlara göre işletmenin nakitgereksinimi değişeceğinden, likidite düzeyi dedeğişebilir.En uygun likidite düzeyi değişen piyasakoşulları gözetilerek ve likidite karlılıkarasındaki koşullara göre belirlenir.

80

31.01.2015

41

81

2-Asit Test Oranı (Likidite Oranı)İşletme satışlarının bir an için tamamen durması veya önemli derecedeyavaşlaması halinde işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünün neolacağı düşüncesi likidite oranının ortaya çıkmasına neden olmuştur.Likidite oranının genelde 1 olması yeterli kabul edilmektedir.Oran şöyle formülle elde edilir:

Dönen varlıklar - StoklarLikidite (Asit-test) oranı= --------------------------------------------

Kısa vadeli yabancı kaynaklarAsit test oranı işletmenin 1 liralık kısa vadeli borcuna karşılık stoklarhariç kaç liralık dönen varlığının olduğunu gösterir.

82

31.01.2015

42

3-Nakit Oranı (Disponibilite Oranı)Nakit oranı, para ve benzeri değerlerin kısa

vadeli yabancı kaynaklara oranıdır.Nakit oranı cari oran ve likidite (asit - test)

oranına göre daha duyarlıdır. Satışların durmasıve alacakların tahsil edilmemesi durumunda,işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünüyansıtır.

83

Bu rasyonun 0,20 civarında istenir. Nakit oranıaşağıdaki formül yardımıyla bulunur.

푁푎푘푖푡푂푟푎푛횤

= ğ

yada

퐷ö푛푒푛푉푎푟푙횤푘푙푎푟 − (푆푡표푘푙푎푟 + 퐴푙푎푐푎푘푙푎푟)퐾푉푌퐾

84

31.01.2015

43

85

Borç Ödeme Gücünün Ölçümünde Kullanılacak Diğer Oranlar

STOK BAĞIMLILIK ORANI

푲푽풀푲 − (푯풂풛횤풓푫풆ğ풆풓풍풆풓 + 푴풆풏풌풖풍푲횤풚풎풆풕풍풆풓)푺풕풐풌풍풂풓

Asit test oranını birden küçük olması durumunda; borçların geri

ödenmesinde işletmenin stoklara olan bağımlılığının ölçümünde

kullanılan bir orandır. İşletmenin kısa vadeli borçlarını ödemede hazır

değerler ve diğer süratle paraya çevrilebilir varlıkların dışında, stokların

% kaçının satılması gerektiğini gösterir. Yani kısa vadeli borçların

ödenmesinde ne derece stoklara bağımlı olduğunu gösterir.

86

31.01.2015

44

Faiz giderlerini karşılama oranıVergi Öncesi Kar + Faiz Giderleri--------------------------------------------- şeklinde bulunur.Faiz Giderleri

Bu oranın yüksek çıkması istenir. Bu durum karlı bir şekilde çalışıldığını ve uygun koşullarda borçlanıldığını gösterir.

87

88

MALİ YAPI ORANLARI

31.01.2015

45

89

İşletmenin kaynak yapısının, kaynaklardanyararlanma derecesinin, öz kaynağının yeterliolup olmadığının, kaynak yapısı içerisindeborç ve özkaynağın dengesi ve özkaynakolarak yaratılan fonların ne tür dönen varlıkya da duran varlıklara kullanıldığınınölçülmesinde kullanılan oranlardır.

1. Finansal Kaldıraç Oranı

90

İşletmenin varlıklarının finansmanında ne ölçüde yabancı kaynak kullanıldığını gösteren orandır.

푌푎푏푎푛푐횤퐾푎푦푛푎푘푙푎푟푇표푝푙푎푚횤퐴푘푡푖푓 푃푎푠푖푓 푇표푝푙푎푚횤

Şeklinde hesaplanır. İstenilen bu oranın %50 olmasıdır. %50’nin üzerine çıkması işletmenin borç baskısı altına girmesine neden olur. Arzu edilen bir durum değildir. Güçlü bir sermaye yapısı için özkaynakların ağırlığı fazla, en azından yabancı kaynaklara eşit olmalıdır.

31.01.2015

46

2. Öz Kaynak Oranı

91

Öz Kaynak / Aktif Toplamı

Varlıkların ne kadarının öz kaynaklar tarafından karşılandığınıgösterir. Oranın en az 0,50 olması istenir.

3. Finansman Oranı

92

Öz Kaynaklar/ Yabancı Kaynaklar

Yabancı kaynakların ne kadarının öz kaynaklarcakarşılanabileceğini gösterir. Oranın en az 1 çıkması istenir.

31.01.2015

47

4. Sermaye Çarpanı Oranı

93

Toplam aktiflerin ne oranda özkaynaklarla finanse edildiğini, bir başka ifade ile toplam aktiflerin özkaynakların kaç katı kadar olduğunu gösterir.

Aktif Toplamı/Özsermaye(Ödenmiş Sermaye)

94

FAALİYET ORANLARI

31.01.2015

48

95

İşletmenin çalışma durumunun analizinde,işletme faaliyetlerinde kullanılan varlıklarınetkili bir biçimde kullanılıp kullanılmadığıölçülmektedir.Varlıkların kullanılmaları sırasındaki etkinlikderecesini gösteren bu oranlara; faaliyetoranları, verimlilik oranları veya devir hızıoranları denilmektedir.

96

a) Stok Devir hızı = Satışların Maliyeti(Net Satışlar)Ortalama Stok

Ortalama stok= (Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok)/2

Stokların yılda kaç defa yenilendiğini gösterir. Stokların kaç katıkadar satış yapıldığını gösterir

b) Ortalama Stokta Kalma Süresi = 360Stok Devir Hızı

Stokların bir yılda kaç günde bir yenilendiğini gösteren oranlardır.

31.01.2015

49

97

c) Alacak Devir Hızı = Kredili Satışlar (Net satışlar)Ticari Alacaklar

Alacakların bir yılda kaç defa tahsil edildiğini gösterir. Bir yıldaalacakların kaç katı kadar satış yapıldığını gösterir.

d) Ortalama Tahsilat Süresi = ퟑퟔퟎ푨풍풂풄풂풌푫풆풗풊풓푯 풛

Alacakların bir yılda kaç günde bir tahsil edildiğini gösterir

e) Ortalama Etkinlik Süresi = Ortalama Stokta Kalma Süresi + Ortalama Tahsilat Süresi

Yani; ퟑퟔퟎ푨풍풂풄풂풌푫풆풗풊풓푯 풛

+ ퟑퟔퟎ푺풕풐풌푫풆풗풊풓푯 풛

98

31.01.2015

50

Karlılık Oranları

99

100

DÖNEM NET KARI

31.01.2015

51

5. Olağan Karlılık Oranı

101

Olağan Kar--------------------- şeklinde bulunur. Net Satışlar

İşletmenin süreklilik gösteren olağan ana faaliyetleri sonucunda elde edilen karın yeterliliği konusunda bilgi verir. Aynı zamanda oluşan olağan karın, net satışlar içindeki düzeyini de gösterir.

Borsa Performans Oranları

102

31.01.2015

52

103

Standart Oranlar

104

Oranları bulduk. Sonrasında ne yapacağız. Bu oranları bir şeylekarşılaştırıp iyiyiz yada kötüyüz diyeceğiz. İşte bu karşılaştırdığımızşeylere standart oranlar denir. Bunlar: Tarihi Standart Oranlar: Geçmiş dönemlere ilişkin finansal

tablolardan elde edilen oranların ortalamasıdır. Sanayi veya Sektör Standart Oranlar: sektör ortalamaları

dikkate alınarak belirlenen oranlardır. İdeal veya Hedef Standart Oranlar: Sektördeki en başarılı bir

işletmenin yada işletmenin hedeflediği düzeydeki standartoranlardır.

Bütçe Standart Oranlar: Bütçe uygulayan, bütçelenen döneminsonunda gerçekleşeceği varsayılan verelere ilişkin hesaplananoranlardır.

31.01.2015

53

Enflasyonun Oran Analizi Üzerindeki Etkileri

105

Fiyatların genel düzeyindeki artış olarak tanımlanabilecek olanenflasyonun, firmanın finans fonksiyonunu önemli ölçüdeetkileyeceği açıktır. Enflasyonun; Finansal analizde önemli bir araçolarak kullanılan oran analizi üzerinde de önemli etkileri söz konusuolmaktadır. Enflasyonun yaşandığı dönemlerde oran analiziyapılırken bu etkiler mutlaka göz önünde tutulmalıdır.1- Likidite oranının düşüşü2- Borç / Toplam Aktif ve Borç / Özkaynak oranlarının yükselişi3- Kısa vadeli yabancı kaynaklar / Toplam aktif oranının yükselişi4- Kısa vadeli yabancı kaynaklar / Toplam Yabancı kaynaklar oranının yükselişi (enflasyon uzun süreli fon arzını olumsuz etkilediğinden)

106

5- Dönen Varlıklar / Toplam Aktif oranının yükselmesi, (Firmaların yatırımlar konusunda daha ihtiyatlı davranmaları ve işletme sermaye gereksinimlerinin artması)6- Stoklar / Dönen Varlıklar oranının yükselmesi, (Enflasyon dönemlerinde firmalarda stoklara özellikle ham maddeye bağlanan fonlar yükselmektedir. Stokların kredili satışla alacaklara çevirme eğilimi gösteren alanlarda Alacaklar / Dönen Varlıklar oranı yükselir.7- Öz kaynaklar / Maddi duran Varlıklar oranının yükselişi,8- Genelede karlılık oranlarının nominal olarak yükselişi,9- Kâr dağıtım oranının düşüşü, (oto finansmana gitmenin çoğalması nedeniyle)

31.01.2015

54

İçsel Büyüme Oranı

107

Firmanın dağıtılmamış karlarla gerçekleştireceği büyüme oranıdır.

İçsel büyüme oranı =Aktif karlılık oranı x Dağıtılmayan karlar oranı

İçsel büyüme oranı =Dönem net karı x ( 1 - Dağıtılan kar )

Aktif toplam Dönem net karı

108

FON AKIM TABLOSU

31.01.2015

55

Fon Nedir?

109

Fon, tüm finansal araçlar anlamında kabul edilerek bir tablodüzenleniyorsa bu durumda hazırlanan tablo FONAKIM(AKIŞ) TABLOSU olarak isimlendirilir.Fon, net işletme sermayesi ( net çalışma sermayesi) şeklindekabul edilerek bir tablo düzenleniyorsa bu durumda hazırlanantablo “ NET İŞLETME (ÇALIŞMA) SERMAYESİNDEKİDEĞİŞİM Tablosu olarak isimlendirilir.Fon, para ve para benzerleri anlamında kabul edilerek bir tablodüzenleniyorsa bu durumda hazırlanan tablo “ NAKİT AKIŞTABLOSU” olarak isimlendirilir.

110

FON GİRİŞİ = FON ÇIKIŞI

FON KAYNAKLARI = FON KULLANIMLARI

Aktiflerdeki Azalışlar + Pasiflerdeki Artışlar =

Aktiflerdeki Artışlar + Pasiflerdeki Azalışlar

31.01.2015

56

111

Fon akım tablosu; gelir tablosu, bilanço ve dipnotlardayer alan bilgilere dayanılarak oluşturulan ve işletmenin belli birhesap döneminde sağladığı fonları ve bunların kullanımyerlerini gösteren bir tablodur.

Fon akım tablosu işletmenin finansal faaliyetlerini fonların eldeedildikleri kaynaklar ve kullanıldıkları yerler bakımındangösterir ve bir işletmenin finanslama ve yatırım faaliyetleri iledönem içi finansal durum değişikliklerini kapsayan bilgilerinbilgi kullanıcılarına sunulması amacıyla düzenlenir.

Genel kural olarak aktif azalışları ile pasif artışları fon kaynağıyaratırken aktif artışları ile pasif azalışları da fon kullanımınaneden olur.

112

FON KAYNAKLARIFon akım tablosunda aktifin tamamı fon olarak kabul edildiği için aktifinher bir unsuru mali olanak sayılmaktadır. Bu fonlar ekonomik faaliyetlersonucu elde edilen kar veya zararla veya finansal faaliyetler sonucu kazanılırveya kullanılırlar.Fon kaynakları en basit bir anlatımla her türlü aktif azalışı ile borçlardaki veöz kaynaklardaki artışlardır.

1) Olağan faaliyetlerden sağlanan kaynaklar2) Olağandışı faaliyetlerden sağlanan kaynaklar3) Dönen varlık tutarındaki azalışlardan sağlanan kaynkalar4) Duran varlık tutarındaki azalışlardan sağlanan kaynaklar5) Kısa vadeli yabancı kaynak tutarındaki artışlardan sağlanan kaynaklar6) Uzun vadeli yabancı kaynak tutarındaki artışlardan sağlanan kaynaklar7) Sermaye artırımından sağlanan kaynaklar8) Hisse senedi ihraç primlerinden sağlanan kaynaklar

31.01.2015

57

113

FON KULLANIMLARIİşletmelerde fon çıkısına neden olan, yani mali araçlarda azalmameydana getiren işlemler fon kullanımlarını ifade etmektedir.Fon kullanımları genel olarak aktifteki artılar ile pasifteki azalışlardır.

1) Olağan faaliyetlere ilgili kullanımlar2) Olağandışı faaliyetlerle ilgili kullanımları3) Ödenen vergi ve benzerleri4) Ödenen kar payları ( temettüler)5) Dönen varlık tutarındaki artışlar6) Duran varlık tutarındaki artışlar7) Kısa vadeli yabancı kaynak tutarındaki azalışlar8) Uzun vadeli yabancı kaynak tutarındaki azalışlar9) Sermayedeki azalışlar

114

GERÇEK BİR FON KAYNAĞI OLMAYAN GELİRLER

1. Konusu Kalmayan Karşılıklar2. Reeskont faiz gelirleri3. Borsa değer artış karları4. Gelecek aylara ait gelirlerin döneme ilişkin kısımları5. Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri hesabındaki

artışlar

31.01.2015

58

115

GERÇEK BİR FON ÇIKIŞI GEREKTİRMEYENGİDERLER1. Amortisman Giderleri2. Karşılık Giderleri3. Reeskont Faiz Giderleri4. Borsa değer azalış zararları5. Gelecek aylara ait giderlerin döneme ilişkin kısımları6. Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri hesabındaki

azalışlarNOT: Bir gider olmamakla beraber Gelecek yıllara ait gelirlerhesabındaki azalış da fon kullanımı olarak değerlendirilmez.

116

NET ÇALIŞMA SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU

31.01.2015

59

117

Net çalışma sermayesinde değişim tablosu bir hesap dönemiiçinde NÇS nin kaynaklarını ve kullanım yerlerini degöstermek suretiyle NÇS deki artış veya azalışları ortayakoyan tablodur.

Tablo, ilgili dönemde net çalışma sermayesindeki değişiklikve bu değişikliğin nedenlerini gösteren iki bölümdenoluşur.

Tablonun ilk bölümünde hesap döneminde dönenvarlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynaklardaki artış veyaazalışlar ayrıntılı bir şekilde gösterilerek net çalışmasermayesindeki değişiklik hesaplanır.

Tablonun ikinci bölümünde NÇS deki değişikliğinnedenleri fon kaynakları ve fon kullanımları şeklindeaçıklanır.

118

NÇS nin FON KAYNAKLARINet çalışma sermayesini artıran olaylar fon kaynaklarını oluşturur.Bu bağlamda duran varlık kalemlerindeki azalışlardan ve uzun vadeliyabancı kaynaklar ile öz kaynak kalemlerindeki artışlardan netçalışma sermayesi anlamında fon yaratanlar, yarattıkları fon tutarıüzerinden “ fon kaynağı “ sayılırlar.

NET ÇALIŞMA SERMAYESİNDE ARTIŞ YARATANOLAYLAR1) İşletmenin faaliyetlerinden sağlanan kaynaklar2) Duran varlık tutarındaki azalışlardan sağlanan kaynaklar3) Uzun vadeli yabancı kaynak tutarındaki artışlardan sağlanankaynaklar4) Sermaye artımından sağlanan kaynaklar5) Hisse senedi ihraç primlerinden sağlanan kaynaklar

31.01.2015

60

119

NET ÇALIŞMA SERMAYESİ FON KULLANIMLARINet çalışma sermayesini azaltan olaylar fon kullanımlarını oluşturur.Bu bağlamda duran varlık kalemlerindeki artışlardan ve uzun vadeliyabancı kaynaklar ile öz kaynak kalemlerindeki azalışlardan netçalışma sermayesi anlamında fon çıkısına neden olanlar nedenoldukları fon tutarı üzerinden “ fon kullanımı “ sayılırlar.

NET ÇALIŞMA SERMAYESİNDE AZALIŞ YARATANOLAYLAR1) İşletme faaliyetleri ile ilgili kullanımlar2) Ödenen kar payları ( temettüler)3) Duran varlık tutarındaki artışlar4) Uzun vadeli yabancı kaynak tutarındaki azalışlar5) Sermayedeki azalışlar

120

NAKİT AKIM TABLOSU

31.01.2015

61

121

Nakit akım tablosu, bir faaliyet donemi içinde işletmedeoluşan nakit akımını , bir başka ifade ile işletmenin nakitgiriş ve çıkışlarını, kaynakları ve kullanım yerleriitibariyle gösteren tablodur.

Nakit akım tablosu işletmedeki para akışını özetleyerek hemgeçmişin finansman politikasının değerlendirilmesinde, hemde geleceğe yönelik nakit planlamasının yapılmasında gerekyönetime gerekse diğer ilgili taraflara önemli bilgiler sunar.

Finansal tablolardan yalnızca nakit akış tablosuNAKİT ESASINA göre düzenlenmektedir. Nakit akıştablosu dışındaki finansal tablolar “ TAHAKKUKESASINA “ göre düzenlenmiş oldukları içinişletmenin nakit akışları hakkında bilgi taşımazlar.

122

Nakit Akış tablosunun düzenlenebilmesi için şutabloların hazır bulunması gerekir. Karşılaştırmalı Bilançolar (Önceki Donem Ve

Cari Dönem) Gelir Tablosu (Cari Dönem) Kar Dağıtım Tablosu (Cari Donem) Para Hareketi Yaratmamış İşlemlerin Bilgisi (Cari

Dönem)

31.01.2015

62

123

NAKİT AKIM TABLOSU DÜZENLEME YÖNTEMLERİNakit akım tablosu doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki yöntemledüzenlenebilir.DOLAYLI YÖNTEMBu yöntemde başlangıç noktasını gelir tablosunda raporlanan net karoluşturmaktadır. Daha sonra net nakit akımı ( nakit girdi vekullanımı ) sağlamayan örneğin amortisman, karşılık gibi giderlerinnet kara yaptığı etkiler düzeltilmektedir. Tablonun bu yönteme göredüzenlenmesi durumunda işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakitfazla ve eksiği belirtilmekte, faaliyetlerin neden olduğu nakit giriş veçıkışlarının dökümü yapılmaktadır.DOĞRUDANYÖNTEMBu yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosunun özelliği, nakithesabının gelir tablosunun üst ana kalemi olan gelirle başlamasındankaynaklanmaktadır.

124

NAKİT KAYNAKLARI ( NAKİT GİRİŞLERİ)1) Dönem başı Nakit Mevcudu2) Satışlardan elde edilen Nakit3) Diğer Faaliyetlerden Olağan gelir ve karlardan dolayısağlanan Nakit4) Olağandışı Gelir ve Karlardan Sağlanan Nakit5) Kısa VadeliYabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit6) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan SağlananNakit7) Sermaye Artırımından Sağlanan Nakit8) Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit

31.01.2015

63

125

NAKİT KULLANIMYERLERİ ( NAKİT ÇIKIŞLARI)1) Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları2) Faaliyet Giderlerine ilişkin Nakit Çıkışları3) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları4) Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışı5) Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit Çıkışı6) DuranVarlıkYatırımlarına İlişkin Nakit Çıkışları7) KısaVadeliYabancı Kaynak Ödemeleri8) UzunVadeliYabancı Kaynak Ödemeleri9) ÖdenenVergi ve Benzerleri10) ÖdenenTemettüler11) Diğer Nakit Çıkışları12) Dönem Sonu Nakit Mevcudu13) Nakit Artış veya Azalışı

126

NAKİT GİRİŞİ VEYA ÇIKIŞI SAĞLAMAYAN İŞLEMLERNakit akım tablosu düzenlenirken nakit girişi veya çıkışı sağlamayanişlemlerin elimine edilmesi gerekir. Bu tür işlemleri aşağıdaki gibisıralayabiliriz.1) Amortisman, tükenme ve itfa paylarının kayda alınması2) Stoklar, alacaklar ve menkul kıymetler için değer düşmezararlarının kayda alınması3) Değersiz hale gelen alacakların kayıtlardan silinmesi4) Dağıtılmamış karların belli amaçlara için tahsisi veya sermayeyeeklenmesi5) Maddi duran varlıkların defter değerinin azaltılması ya dadefterden silinmesi6) Kullanılmaz hale gelmiş maddi duran varlıkların amorti edilmemişbakiyelerin zarar olarak kayda alınması

31.01.2015

64

127

7) Senetli alacak veya borçların bilanço tarihlerindeki değerleriile raporlanması8) İştiraklerden bedelsiz hisse senedi alınması9) Peşin ödenmiş giderlerin o dönemde gider yazılması10) Peşin ödenmiş giderlerin o dönemde gider yazılması11) Peşin tahsil edilmiş gelirlerin o dönemde gelir yazılması12) Tahmini borçların kayda alınması ( bilanço tarihi itibariylehukuken var olan fakat miktarı veya kime ödeneceği kesinolarak belirlenemeyen yükümlülükler )

128

KAR DAĞITIM TABLOSU

31.01.2015

65

129

Kar dağıtım tablosu, işletmenin dönem karının, vergidenönceki kardan başlama üzere; nerelere ve ne tutarlardadağıtıldığını göstermektedir.Kar dağıtım tablosu, bilanço ve gelir tablosunun bir uzantısıolup, bu tabloların tamamlayıcısı ve destekleyicisidurumundadır.Kar dağıtım tablolarının düzenleme amacı, özellikle sermayeşirketlerinde dönem karından, ödenecek vergilerin, ayrılanyedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kar paylarının açıkçagösterilmesi ve şirketlerin hisse başına kar ile hisse başınatemettü tutarının hesaplanmasıdır.Kar dağıtım tablosu bütün işletmeler için değil MuhasebeSistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile ek finansal düzenlemezorunluluğu getirilen işletmeler tarafından düzenlenir.

130

Şahıs ve sermaye şirketlerinde kar dağıtımı ve vergilendirmekonusu farklılık gösterir.

Şahıs şirketleri bir tüzel kişiliğe sahip bulunmakla birlikte bukişilik vergi kanunlarında vergileme açısından bir sorun teşkiletmemektedir.

Buna karşılık sermaye şirketleri grubu içerisinde yer alananonim şirketlerde karın dağıtılabilmesi için, her şeydenönce genel kurulun, şirket ana sözleşmesinde yer alan kardağıtımına ilişkin hükümlere ilişkin olarak kar dağıtım kararıalması gerekir.

Kar dağıtım kararının alınıp uygulanabilmesi ve paylarıoranında ortaklara kar dağıtımı yapılabilmesi için öncelikleKurumlar vergisi Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Gelir VergisiKanunu ve ana sözleşmenin hükümlerinin yerine getirilmesigerekmektedir.

31.01.2015

66

131

Halka açık anonim şirketlerde;Hisse senetleri borsada işlem görenler; birincitemettüyü nakden veya hisse senedi biçimindedağıtmak veya dağıtmamak konusunda serbesttirler.Kurul bu şirketlerden gerekli gördüklerine birincitemettünün nakden dağıtılması zorunluluğunugetirebilir.Hisse senetleri borsada işlem görmeyenler; birincitemettüyü nakden dağıtmak zorundadır.

132

ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU

31.01.2015

67

133

Öz kaynaklar değişim tablosu bir dönem içindeözkaynak kalemlerinde meydana gelen artış veyaazalışları bir bütün olarak gösteren tablodur. Butablonun düzenlenmesindeki amaç, özelliklesermaye şirketlerinde bir dönem içinde öz kaynakkalemlerinde meydana gelen değişmeleringösterilmesini sağlamaktır. Böylece özkaynakfinansmanının yapısı bir bütün olarak görülebilir vebu yapı üzerinde etkili olan kalemlerin dönemseldeğişimlerinin işletme bakımından doğurabileceğietkiler değerlendirilebilir.

134

SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU

31.01.2015

68

135

Satışların maliyeti tablosu bir işletmenin bir dönemiçinde gerçekleştirdiği satışlarının maliyetiniayrıntılı olarak gösteren tablodur. Üretimişletmeleri veya ticaret işletmelerinin bir dönemboyunca yaptıkları satışların maliyetinin hangifaaliyetlerden kaynaklanmış olduğunu gösterir.