Malinaw rito ang ugnayan sa pagitan ng kapangyarihan at ng mga elit ng bansa. Hindi

maikakaila na ang pag-iimpose ng kagustuhan ng dominanteng etniko ng mga Tagalog sa

Patakaran ng Pambansang Wika ay isang demonstrasyon ng elitismo. Sinasuggest din nito na

maaaring may punto ang sinasabi ng isang pag-aaral1 na ang mga kilusan ng Pambansang Wika

ay ginagamit sa mga estratehiyang pulitikal ng mga emerging o paangat na elit sa mga bansang

‘multinational’ sa layuning mapatalsik ang mga established o matatag na mga elit.

Upang mas maunawaan ang ugnayan ng kapangyarihan at ng elit, makatwiran ang

muling pag-uulat ukol sa mga elit at elitismo.

Ang lipunan ay likas na stratified o di-pantay.2 Hindi maikakaila na mayroong mga

pagkakaiba sa kalidad ng tao sa kanyang pagkasilang, hindi lamang sa antas at dami ng mga

resources o yaman at mga pribilehiyo na nakapalibot sa kanya (na nakukuha sa pamamagitan ng

mana, kung may mamamana man), kundi sa mismong innate o likas na pagkakaroon ng mga

intelektwal at pisikal na katangian na didnidikta ng genetika na nagsisilbing default na bahagi ng

mga magiging puhunan ng bawat indibidwal sa pag-aatim ng progreso (na ang depinsiyon ay

dumedepende sa dominanteng ideolohiya ng lipunan) sa mga subsequent na bahagi ng kani-

kanilang buhay. Mahalagang tandaan na ang mga nabanggit na namamanang puhunan o

advantages ay hindi distributed na pantay sa mga kasapi ng lipunan3; mahirap mapili at

maisaayos, kung hindi man ay hindi napipili at nakokontrol, ang ganitong mga katangian, lalo na

ang aspetong genetika. Kung gagawan ng analohiya sa isang race o takbuhan, masasabing hindi

pantay ang distansiya ng mga starting line ng bawat kalahok sa race mula sa finish line, may iba

na mas malapit ang starting line sa finish line kaysa iba. Gayunman, ang modelo na ito na

1 Sonntag (1995)2 Henry III(1994)3 Klitgaard(1986)

magpapaliwanag ukol sa pagkakaroon ng elit at elitismo ay itinuturing pa rin ng mga may-akda

na sadyang napakasimplistiko at di sapat bagamat nakapagbibigay ito ng malinaw na paliwanag

para sa ikauunawa ng mga mambabasa. Dapat tandaan na marami pang iba pang salik na

maaaring makialam sa pagkakaroon ng o nakapagbibigay sa isang tao o pangkat ng mga tao ng

estadong elit o espesyal na ‘pili’.

Sa katunayan, maging ang nosyon ng kung ano ba talaga ang ‘elit’ ay problematiko.4

Ngunit para sa pangangailangan ng papel na ito at batay na rin sa mga karaniwang konsensus ng

mga akademiko ukol sa elit, tinuturing ng mga may-akda na ang elit ay isang malawak na

kumpederasyon ng iba’t ibang pangkat ng kaunting mga pili o piniling mga tao na may hawak ng

pambihirang kapangyarihan sa pagkilos, pag-iisip, at paghuhusga ng karamihan sa mga kasapi ng

isang lipunan sa malawak na iskala. Ang pinanggalingan ng kanilang kapangyarihan ay madals

binubuo ng maraming uri tulad ng kita, pag-aari, pambihirang intelektwal na kakayanan o

kaalaman, pambihirang pisikal na kakayanan, estado, karisma, at likas na pagtitingala sa kanila

ng mga hindi elit.5 Mahalagang maunawaan na ang elit ay di necessarily bumubuo sa isang

homogenous at solidong class sa lipunan. Sa katunayan, ang iba’t ibang mga elit na pangkat na

bumubuo sa kumpederasyon (imbes na solidong social class) ng mga elit sa isang lipunan ay

maaaring nakikipagbanggaan sa isa’t isa dahil sa di pagkakatugma ng kanilang mga ideolohiya at

interes.6 Halimbawa, masasabing elit ang mga pinuno ng katipunan ng mga employer o mga

negosyanteng may-ari ng lupa/industriya at maging ang mga pinuno ng katipunan ng mga obrero

dahil ang bawat isa ay may katangian ng elit na binanggit ng mga may-akda kanina: ang mga

pinuno ng bawat katipunan ay pili, kaunti, at may hawak na pambihirang kapangyarihan sa

pagkilos, pag-iisip, at paghuhusga ng karamihan sa kanilang mga subordinate na mga kasapi na 4 Van Dijk(1993)5 Van Dijk(1993)6 Van Dijk(1993)

siya ring mga kasapi ng lipunang ginagalawan ng dalawang katipunang ito. Yun nga lang,

pansining madalas sa hindi ay mayayaman at maimpluwensiya sa center-right na mga pulitiko

ang mga una, habang mga middle-class earners na mas maapektuhan ng mga mekanismo ng

merkado ang huli. Hindi necessarily kabilang sa isang solido at homogenous na “elite class” ang

dalawa. At di lamang sila ang magkatunggaling mga elit na pangkat; marami rin silang mga

kakumpetensiya sa kapangyarihan, mula sa eksternal na mga kakumpetensiya (i.e., ibang mga

pangkat na elit) at internal na mga kakumpetensiya (i.e., mga emerging o paangat na elit sa loob

ng kanilang katipunan). Sadyang bihira na ang iba’t ibang pangkat ng mga elit ay nagkakaisa

nang husto; madalas sa hindi ay mayroong kumpetensiya at pakikibaka.7

Pangunahing resulta ng inherent na eksistensiya ng pakikibaka sa lipunang nahahati-hati

sa iba’t ibang mga grupo at pangklaseng antas ay ang dinamismo ng mga relasyon ng

kapangyarihan, ng distribusyon ng kapangyarihan, at ng mga mekanismo na nagbibigay

kabuluhan sa nosyon ng elitismo sa isang lipunan. Ibig sabihin, ang pagiging elit na estado ng

isang tao ay hindi permanente sapagkat laging mayroong ibang mga tao na mag-aasam na

makihati, o kung hindi man ay umagaw, sa kanyang estado at sa kaakibat nitong kapangyarihan

sa lipunan. At dahil dito, masasabing ang elitismo at kaakibat nitong kapangyarihan ay

mabuway.

Ang konseptong ito ay makatutulong sa isang mahusay na pagpapalawig sa konsepto ng

kabuwayan ng kapangyarihan sa mga sirkulo ng mga elit. May emerging o paangat na elit at may

established o naitatag nang elit. Ang (mga) paangat na elit ay ang mga humahamon sa

monopolya ng kapangyarihan ng mga naitatag nang (mga) elit na siya namang kasalukuyang

may hawak ng kapangyarihan sa isang yunit ng lipunan o larangan. Ang huli ay ang nagtatakda

7 Sonntag(1995)

ng agendang pulitikal, sumusuporta sa status quo, at ang mga maaaring manganib kung

makumpronta ng isang bago ngunit makapangyarihang kilusan na may hatid na bagong agenda.

Sila rin ang nagtatakda ng mga hangganan ay kahulugan para sa mga diskursong pulitikal,

sosyal, at pang-ekonomiya. Samantala, ang una naman ay masasabing elit dahil sila rin ay may

kakayahang mag-ipon ng kunsiderableng resources, prestige, at kapangyarihan na sapat upang

mapakilos ang naitatag nang mga elit at magpasimuno ng isang pakikibaka.8 At ang naunang

mga halimbawa ng mga elit, ang mga puno ng katipunan ng mga negosyante at ang mga puno ng

katipunan ng mga manggagawa ay respektibong nahuhulog sa kategoryang naitatag at paangat na

elit.

Sa pamamagitan ng matagumpay na panghihimok at pang-iimpluwensiya sa isip ng

substansyal na karamihan sa mga kasapi ng lipunan, maaaring gawing irrelevant ang agenda at

mga kumbensyon na itinatag ng naitatag nang mga elit.9 Sa pamamagitan kasi nito, bukod sa

pambubutas sa mga mekanismo na nagbibigay lehitimisasyon sa naitatag nang elit, ang mga

puntos at batayan ng pakikibaka, ‘nakapanggugulo’ ang paangat na elit sa pamamagitan ng

pagsisira ng mga lumang alyansa at sa pagbubuo ng mga bago at pagkakaabandona ng mga

kasalukuyang pinaninindigang norms at mga kondisyon ng diskurso. Bukod pa riyan, maaari ring

sakyan ng mga paangat na elit ang ilang mga supervening circumstances tulad ng mabagal na

pag-usad ng ekonomiya, diskriminasyon, kakulangan sa trabaho, digmaan, tagtuyot, at iba pa

upang makapagtangka sa pang-aagaw o pakikihati ng kapangyarihan sa mga naitatag nang elit.

Habang nangyayari ang ganitong tunggalian sa pagitan ng iba’t ibang mga pangkat ng

elit, sa proseso’y kasabay ring nagaganap ang pagpapatuloy na pagmamanipula ng bawat elit na

pangkat sa mga di-makapangyarihang karamihan (o “masa”) upang mapanatili ang kani-kanilang

8 Sonntag(1995)9 Sonntag(1995)

sosyal at pulitikal na mga leverage at advantage sa kanilang pakikipagtunggali sa kapwa nila

mga elit. Bukod sa pamamagitan ng dahas (coercion), mas madalas (at mas epektibo) ay sa

pamamagitan ng pagkuha nila ng consent o pahintulot mula sa masa ay kanilang napapanatili ang

social control at ang mga relasyon ng kapangyarihan sa lipunan.10 Ang pangunahin at

mahalagang elemento ng respeto o maski ang mas mababang antas ng paggalang na tinatawag ng

mga may-akda na ‘pagtingala’ ay nakukuha at ginagamit na instrumento ng lehitimisasyon ng

elit sa pamamagitan ng pagkuha nila ng nasabing pahintulot. Pagkatapos, inaascribe o idinidikit

na mismo ng masa ang mga marka na siyang tumutukoy sa pagtanggap nila sa eksistensiya ng

hirarkiya at ang pakikinabang ng mga elit dito. Naisasama na rin ang mga markang ito sa

dominanteng ideolohiya ng lipunan na siyang nagiging batayan ng mga kasapi nito (kasama na

ang mga naitatag nang elit sa partikular) sa kanilang pagkilos, pag-isip, at paghuhusga sa mga

impulses ng kanilang kapaligiran, at sa pagkakalikha ng lipunang ito ng kanilang kultura at

identidad. Pansinin din na sa prosesong ito ay mayroong social reproduction—ang sistema ng

lehitimisasyon at pagkakuha ng pahintulot ay nakapagpapatuloy sa gayong istruktura ng relasyon

sa pagitan ng mga elit at ng masa dahil paulit-ulit na nagaganap ito tulad ng isang siklo na

mukhang nagpapatatag sa isa’t isa. Ang masa, kasama ng mga elit, ay aktibong kalahok sa

perpetwasyong ito sa pamamagitan ng kanilang pagsunod na siyang nagpapatuloy sa mga

bumubuo ng istrukturang sosyal tulad ng mga norms at values.11 Naisasama ang mga kasapi ng

masa sa mga aparato ng kontrol na siya namang matatanggap at mapakikiramdaman nilang

“kinabibilangan” nila.12 Magiging esensyal na elemento ito sa isang pangunaihing katangian ng

elitismo na matatalakay sa mga susunod na bahagi ng papel na ito: ang makinaryang ‘inclusion-

exclusion’.

10 Fairclough(1989)11 Van Dijk(1993)12 Fairclough(1989)

Sa proseso, hindi maiiwasan ang pag-aasam sa estado ng pagiging elit, at ang kabuuang

sistema na ito ay siyang nakatutulong sa pagiging dinamiko ng mga relasyon at distribusyon ng

kapangyarihan sa lipunan. Mahalaga ring malaman ang papel ng wika sa pagkakakuha ng

pahintulot na nabanggit at sa pagpapanatili ng kapangyarihan ng elit at/o sa pagkakaagaw ng

kanilang kapangyarihan. Bukod pa ito sa papel ng wika sa mga naitatag nang mga hangganan ng

diskurso sa pulitika at ekonomiya. Kaya nga ginagamit ng ilang paangat na elit ang kilusan ng

isang pambansang wika, [itagalog: as discussed sa panimula ng bahaging ito ng elitismo]—ito ay

isa sa kanilang mga pagbabatayan sa kanilang pagtatangkang irealign ang agenda upang

‘makapanggulo’.13 Idagdag pa riyan ang pagsisilbi ng wika sa retorika, debate, marginalisasyon,

at maging sa personal na paninira. Masasabi ngang ang sining ng pamamahala ay binubuo ng

agham ng paggamit ng wika, na kinahaharapan naman ng suliranin dahil sa isang lipunan, ang

mga magkakaparehong salita ay madalas magkaiba ang kahulugan sa mga taong nagmumula sa

magkakaibang mga social class na gumagamit ng ‘parehong salita ngunit di gumagamit ng

parehong wika.14 Dahil nga may kinahaharap na katunggali sa kapangyarihan, nagiging mahalaga

sa mga naitatag na elit ang kontrol sa pagtakbo ng diskurso o talakayan, na isang salik sa pananatili nila

sa kanilang kinalalagyan.15

Sa penomenon ng lehitimisasyon, lumilitaw ang pagkakaroon ng prinsipyo (o ideolohiya)

ng elitismo at ang ang pagiging ‘elitismo’ ng pagturing sa mga proseso na lumilikha nito. Ang

prinsipyo na ito ang siya namang sumasalamin sa ilang mga ideolohiya na tumutulong sa

pagkakatanggap ng masa ng kanilang papel bilang ‘tagasunod’ at sa pag-aasam ng ilan sa kanila

na maging bahagi ng elit. Ang elitismo na ito ay sinasabing isang pananaw na kaunting iilan

lamang ang maaaring gumabay sa paglikha ng mga patakaran at gumawa ng mga mahahalagang

13 Sonntag(1995)14 Lee(1941)15 Fairclough(1989)

pasya na kinakailangang gawin sa kahit anong lipunan.16 Ang prinsipyo ng elitismo, lalo na sa

panahon ng lalong pag-usbong ng globalisasyon, konsumerismo at materyalismo, ay naiintegreyt

kasama ng ilang values at katangian sa mga tao simula pagkabata na siyang nakapagpapanatili sa

sistema ng hirarkiya at sa pagiging “tama” ng proseso ng pagdadahilan (justification), ng

mismong mga idinadahilan, at ultimo sa lehitimisasyon. Innate o likas sa elitismo na kumilala sa

eksistensiya ng superyoridad sa isang katangian, na siyang humihiwalay sa mga elit mula sa

“ordinaryong masa”. Kabilang sa elitismo ang judgment about a matter of fact (na iilan lamang

ang kwalipikado mamuno) at ang value judgment (na ang iilan na ito ay ang dapat mamuno).

Pinaniniwalaan ng ilang akademiko17 na dapat humawak ng kapangyarihan ang elit di dahil sa

nagkataong meron sila nito o gusto nila ito, ngunit para sa ‘ikahuhusay’ ng pagsisilbi sa lipunan.

Mapapansing problematiko agad ang paniwalang ito dahil sa impluwensiya ng mito ng

demokratikong lipunan sa pananaw ng umakda, subalit ito’y binanggit ng mga may-akda para

makita ng mga mambabasa ang extent ng paghahalo at pag-eequate ng elitismo sa isa pang

naiiba ngunit di nalalayong ideolohiya ng meritokrasya.

[italagalog: It is to be noted] na ang ideya ng meritokrasya ay isa sa mga nagsibing

mahahalagang dahilan ng mga tagapagsulong ng elitismo at maging ng mga nakikinabang dito.

Pansininin ang empasis o pagdidiin sa merito bilang batayan ng kwalipikasyon para mamuno.

Sinasabing ang malusog na lipunan ay dapat handang yakapin ang lahat ng taong may talento.

Ani nga ng isang manunulat, kanya raw hinahangaan ang mga elitista na masigasig sa

paghahanap at pagpapalaganap ng kaalaman at naniniwala na ang kumpetisyon, at kaunting mga

pagkakamali, ay mas may magagawa para mapaunlad ang karakter.18 Ang meritokrasya batay sa

angking talento at husay ang siyang sinasabing dahilan kung bakit karamihan sa kasalukuyang 16 Girvetz(1967)17 Girvetz(1967)18 Henry III(1994)

masa ay tinatanggap ang kanilang kinalalagyan—na dahil sila’y di karapat-dapat na

makatanggap ng merito dahil sa kanilang kamangmangan, katamaran, kahirapan, o kapansanan

(pisikal man o hindi), naaangkop lamang na sila’y maging ‘tagasunod’ lamang. Kapansin-pansin

ang empasis sa indibidwalistikong mga dahilan ng stratipikasyon ng lipunan sa pagitan ng mga

elit at ng masa. Kadalasa’y di naisasama ang salik ng mga pwersang panlipunan na siyang

tumutulong o nagpapahirap sa kalagayan at kapaligiran ng mga tao. Hindi naman sa binabatikos

ang mismong esensiya ng meritokrasya, ngunit, ang ipinupunto rito ay ang sadyang pagkiling ng

masang Pilipino sa mga indibidwalistiko at meritokratikong paniniwala na siyang bumubuo sa

kanilang kalakhang larawan ng elitismo. Nagiging masyadong makitid ang pananaw na ito ng

masa ukol sa elitismo. Bagamat may antas ng pagiging tama at totoo ang ilang mga prinsipyo ng

meritokrasya, ang pag-eequate nito sa elitismo ay isa pang naiibang bagay. Hindi ito kataka-taka,

sapagkata ang karaniwang denomineytor ng dalawang magkaibang prinsipyo na ito ay ang

pagkilala sa eksistensiya ng hirarkiya, ng superyoridad, at ng kalikasan ng di pagkakapantay-

pantay.

Hindi rin kataka-taka kung gayon na napapanatili ng mga elit ang kanilang posisyon,

sapagkat ang mahalaga, may implicit na mensahe at incentive o appeal na ipinararating ang

ideolohiya ng meritokrasya batay sa talento sa masa: na kung kaya ng iba, kakayanin din nilang

maging bahagi ng elit, magsikap lamang sila. “It’s so good to belong”, ika nga. Ang

pagmamanipula sa nosyong ito ng naitatag na elit sa pamamagitan ng pagmamarginalize sa

karamihan sa mga kasapi ng masa (katuwang na rin ng pananamantala sa mga inherent na

kahinaan at kapansanan ng bawat isa sa mga kasapi) ang siyang paraang (may malay o walang

malay na) ginagawa ng mga elit upang walang makakapanganib sa kanilang posisyon habang

binibigyan din ng tila huwad na pag-asa ang masa na sa pamamagitan lamang ng pagsisikap

(implicit na asumpsyon ng meritokrasya) ay maaari rin silang makabilang sa mga ‘elit’. Ngunit

ang mismong ideolohiya ng meritokrasya ang siyang nagiging isa sa mga dahilan at

pinanggagalingan ng power struggles sa pagitan ng iba’t ibang pangkat ng elit at maging sa loob

ng kani-kanilang pangkat: ang pagkakaroon ng oportunidad ay nangangahulugan na mayroong

maaaring mapala at magawa upang maagaw o makihati sa kapangyarihan ang mga magtatangka

laban sa mga dati nang mayhawak ng kapangyarihan. Pansinin din na ang pagkakataon o

oportunidad ay di kailangang pantay, ang mahalaga, mayroon ito. Para raw sa mga talentado at

mahuhusay, sapat na raw ito. Maaari raw mahirapan ang karamihan. At hayaan lamang daw na

ganun dapat.19

Ngunit taliwas sa sinasabing ito ni Henry III(1994) at siya ring kinikilala ng marami, ang

mga sirkumstansiyang nakapaligid sa meritokrasya ay di ganoon kasimple. Ang pagiging

“matagumpay” sa pamamagitan ng pagiging kabilang sa elit ay di lamang dahil sa kwalipikasyon

at produkto ng pagsisikap. Napakaraming iba pang mga salik ang nakikialam: ang mga likas na

puhunang pisikal at intelektwal na namamana na nauna nang nabanggit, ang kapaligiran, ang

kultura at mga norms na dinidikta ng dominanteng mga ideolohiya sa lipunan, at maging ang

pagiging ‘nasa angkop na lugar sa angkop na panahon’ (swerte). Gayunman, may nagagawa rin

ang pagsisikap, yun nga lang, hindi ito dapat kinukunsiderang totalidad ng pagkakaroon ng

elitismo dahil maaari itong makalabo at makapagpakitid sa pagtingin at panghuhusga ng lipunan

sa kapaligiran nito. May nagagawa namang mabuti ang ‘pagkabulag’ na ito na idinulot ng

pagsasanib ng meritokrasya sa elitismo: na-eenable ang lipunan na tumukoy sa isang layunin na

kanilang aasamin at tatangkaing maabot, na siya namang nakatulong sa pagkakalikha ng

19 Henry III(1994)

maraming bagay na kinapakikinabangan ng mundo ngayon, at sa patuloy na pagsuporta sa

pagpapaunlad ng agham, sining, at kultura.

Ngunit dapat na kilalanin na ang mismong depinisyon ng ‘meritokrasya’ ay itinatakda ng

mga maykapangyarihan; at sila mismo ay hindi nagkakatugma ng kanilang depinisyon ng

‘merito’. May ilan nga na nagsasabing ang pagkakaroon ng dugong bughaw, o di kaya’y ‘akses

sa Diyos’ sa pamamagitan ng pagiging propeta o pinuno ng isang sekta o relihiyon ay sapat na

upang masabing may ‘merito’, at maaari nang humawak ng kapangyarihan ang isang elit. Kahit

napaka-naïve ng depinisyon na ito, sinasabi ng mga tagapagsulong nito, lalo na noong panahon

na uso pa ang mga monarkiya na ang mga pinanganak para mamuno, bukod sa pagiging

kinatawan ng sinumang diyos na kinikilala nila, ay mas makauunawa sa sining ng pamumuno at

mas magkakaroon daw ng responsibilidad na katuwang nito, dahil simula pagkapanganak, sila

raw ay ma-iindoctrinate at ang mga inborn traits daw nila ay mas mapaghuhusay.20 Bukod pa raw

riyan, wala raw na kwestiyon sa transisyon ng kapangyarihan dahil ang pagiging kaanak ng isang

maykapangyarihan ay madali raw matukoy.21

Ngunit maging ang konsepto ng talent at skilled-based na meritokrasya bilang batayan ng

pagiging elit ay mukhang sadyang napakababaw at tulad ng egalitaryanismo na tatalakayin

mamaya, ay mas 'ideyal' imbes na 'maka-buhay' (real). Hindi nito ikinukunsidera na ang

mismong mga paraan upang masukat ang kapasidad o merito ng isang prospektibong

humahangad maging bahagi ng elit ay maaaring maging mahina, 'di epektibo, at maaaring

magkamali. Sinolusyonan ito ng ilang meritokrat ng pagpapatupad ng 'objective' scoring systems

gamit ng computer. Bumaba nga ang tsansa na maimpluwensyahan ng ilang nagbabalak

makialam ang mga ebalwasyon nito ng merito (partikular na sa mga admission test), subalit,

20 Girvetz(1967)21 Girvetz(1967)

tulad ng lahat ng likha, nananatili pa rin itong mayroong kahinaan.22 Ang eksistensiya ng

karupukan sa sistema ng pagtatasa sa meritokrasya, [Itagalog: much less], ang lubos-lubos na

pagpapatupad ng talent o skill-based meritocracy ay hindi pa kailanman naging posible sa kahit

anong lipunan, ang isa sa mga kakulangan na itinuturing ng ilang paangat na elit na oportunidad

upang tangkaing makakuha ng kapangyarihan sa pakikibaka nito sa naitatag nang elit.

Nagtangkang lumikha ng bagong agenda ang ilang pangkat ng mga paangat na elit sa

pag-asang makakalabog nila ang mga naitatag nang elit, at magkaroon ng kredibilidad ang

kanilang pakikibaka. Isa sa mga bagong agenda na ito ay isang reaksyon sa mga pagkukulang ng

elitismong hinaluan ng elemento ng meritokrasya: ang kilusang egalitaryanismo. Depende sa

kung anong uri ng egalitaryan ang kausap kaya madalas ay inconsistent ang kanilang ibig sabihin

tungkol sa egalitaryanismo. Kung istriktong tutukuyin, ang egalitaryanismo ay isang ideolohiya

ng “pagkakapantay-pantay”, galing sa salitang-ugat na Pranses na ‘egalité’ na gayun din ang ibig

sabihin. Ngunit kung mismong mga elit nga ang nagsusulong at ang makikinabang sa mga

konsesyong maidudulot ng pag-aalay ng bagong agendang ito, kapansin-pansin ang

kabalintunaan ng mismong kilusan na naglalayong magkaroon ng pagkakapantay. Sapagkat

kinikilala ng iland self-proclaimed egalitarians na ganito nga ang magiging kaso, maluwag sila sa

kanilang pagpapakahulugan sa pagkakapantay-pantay, para lamang ma-satisfy ang mga

stakeholders sa kanilang pakikibaka laban sa mga ‘elitistang’ elit.

Marami rin namang maiinam na naidulot ang kilusang egalitaryanismo, lalo na rito sa

Pilipinas. Nariyan ang pagkakaroon ng libreng serbisyo ng abogado ang mga mahihirap na

nasasakdal o di kaya nagdedemanda. 75 taon nang may karapatang bumoto ang kababaihan at

may 20 taon na rin silang may karapatang pumasok sa Philippine Military Academy (PMA) na

22 Klitgaard(1986)

inistiryotayp ng lipunan noon bilang panlalaki lamang. Subalit ang mismong kabalintunaan ng

pagiging elit ng mga nagsusulong ng pagkakapantay-pantay at ilang pinakamabibigat na

manipestasyon ng di pagkakapantay-pantay sa genetika at pisolohika ay nagbubukas ng pinto

para sa pamumuna ng mga kritiko ng kilusang ito.

Sa katunayan, sinasabi raw na sa teorya, wala raw makapipigil sa sinumang galing sa

kahit saang bahagi ng social strata sa kanyang pagkakatututo at sa kanyang paggagamit sa

kanyang mga kakayahang intelektwal sa kanyang ekonomiko at sosyal na progreso. Subalit sa

gawa, anuman daw ang nagpapatibay sa status quo ay nag-tetend na paunlarin pa ang mga

prospekto ng mga ipinanganak sa pribilehiyo.23 Dagdag pa ng parehong may-akda na ang

kagahamanan ng mga “radikal” ay ginawa raw na “makakaliwang poot” ng takot na hindi

magpupunyagi ang mga nasabing radikal.24 Para raw sa mga “radikal” na egalitaryang ito, di-

makatarungan ang lipunan dahil di raw nito naibibigay ang kagustuhan nila. Sa maikling sabi,

ang tinutukoy daw ng mga taong ito na pagpapakahulugan nila ng pagiging patas, na kanila raw

pinapakita bilang ‘egalitaryanismo’ ay resulta ng napako nilang elitistang ambisyon.25

Ang kahinaang ito ng mga paangat na elit na nagsusulong na makapag-agaw ng

kapangyarihan mula sa mga naitatag na elit sa pamamagitan ng “pagkakapantay-pantay”, ang

siyang nakikita ng mga may-akda na isa sa mga pangunahing dahilan ng kawalan ng

pangkalahatang apela ng egalitaryanismo rito sa Pilipinas. Gayunman, hindi rin isinasantabi ng

mga may-akda na mayroon ding mga signipikanteng naidulot ang mga nagsusulong nito sa mga

institusyon ng lipunang Filipino tulad ng sa pulitika at edukasyon. May iilan ding mga kaso ng

'rags-to-riches' na siyang nagsisilbing lehitimisasyon ng dominanteng ideolohiya ng

23 Henry III(1994)24 Henry III(1994)25 Henry III(1994)

meritokrasya-elitismo, at ang mga kaso ring ito, bagamat maituturing na relatively insignificant

dahil sa kakaunting bilang ng mga kaganapang ito, ay nag-aalok ng isang mas “kongkreto” at

praktikal na mga insentibo sa mga magpapasailalim sa paniniwalang ito. Kaya, sa kabila ng

“magandang bukas” na alok ng ideolohiyang ito, nananatili pa rin itong ideolohikal na

katotohanan dahil nga sa pagkakaroon ng likas na mga kabalintunaan, patuloy na lehitimisasyon

batay sa iilang kaso ng 'rags-to-riches' na kaganapan, at ang katotohanan ng pagkakaroon likas na

kapansanan na naglilimita sa aktwal na impact at paglawak ng nosyon at pagkakapatupad ng

patakaran ng “pagkakapantay-pantay”.

Ang nakapagpapahirap pa sa sitwasyon ng egalitaryanismo sa bansa ay ang tinatawag ng

mga may-akda na makinaryang ‘inclusion-exclusion’ na likas na matatagpuan sa isang maka-

hirarkiyang sistema at ideolohiya tulad ng elitismo. Sinasabing dahil nga sa pagiging prominente

ng distinksyon at pinagkaiba ng antas ng kapangyarihan ng mga elit sa hindi, masasabing ang

proseso ng pagiging kabahagi o kabilang sa elit na siyang likas na aasamin sa isang

meritokratikong elitismo na mayroon sa Pilipinas ang siyang nagsisilbi bilang deterrent sa mga

taong kakampi sa anumang kilusang nagbabanta sa kapangyarihan ng mga naitatag nang elit.

Dahil, sa depinisyon ng progreso at tagumpay na ipinangangalandakan ng mga naitatag nang elit

sa mga aparato nito, tulad ng paaralan, maaaring ma-alienate ang mga taong-masa na

magbabantang subukin ang kapangyarihan ng elit dahil sa sila’y “mapag-iiwanan” sa “progreso”

na tinatamasa ng mga tagasunod ng elit at mababatikos dahil sa kanilang paglihis sa mga

naitakdang norms ng lipunan ukol sa relasyon sa pagitan ng elit at ng mga tagasunod. Maaari rin

silang ma-deprive ng mga naitatag nang elit ng mga kakayahan at oportunidad upang

makapamuhay nang maayos sa pamamagitan ng mga aparato ng batas. Dahil sa madaling salita,

ang ekslusyon ay nakapagpapababa sa status.26

Bukod sa mga coercive na katangian ng batas, ang wika ri'y nagsisilbing aparato ng

naitatag nang elit upang ma-marginalize ang mga paangat na elit at ang sinumang susuporta rito

sa pagtatangka nitong panatilihin ang kapangyarihan (i.e., ekslusyon). Napakamainam na

halimbawa ay ang pagpapatupad nila ng mga patakaran kung saan ang pagkakaroon ng kaalaman

o akses ng isang partikular na wika, sabihing Ingles, ay nagsisilbing gatekeeper ng social

mobility at maging sa maayos na pamumuhay. Mas tututukan ito sa pagsusuri ng edukasyon ng

Pilipinas sa konteksto ng elitismo sa mga dakong huling bahagi ng papel na ito. Ang paggamit

ng specialist vocabularies o jargon, ay manipestasyon din ng nasabing makinarya. Samakatuwid ,

nagkakaroon din ng stratipikasyon ng wika. At ang sinumang mapag-iiwanan ay naituturing na

“socially-disabled” sa konteksto ng mga nakalatag na dominanteng norms ng isang kultura.27

[Itagalog: Of course], bagamat nagmumukhang may isang pagsasapakatan na nagaganap

ang modelo isinasuggest ng mga may-akda, tandaan na mas madalas sa hindi ay ang mga

bumubuo ng naitatag na elit ay walang malay sa pagpapakahulugang ito sa kanilang mga

ginagawang patakarang pangwika, dahil maging sila mismo ay apektado ng proseso ng

naturalisasyon na sila rin, kasama na ang mga di-elit,ang nagpapatuloy at nag-eencourage. Dahil

tulad ng mga di-makapangyarihan28, maging karamihan sa mga elit ay kaunti rin ang

nauunawaan at nalalaman nilang kahulugan ng kanilang ginagawa kahit aktwal na mas

maraming kahulugan ang kanilang ginagawa. Dito na pumapasok ang usapin ng naturalisasyon

ng “common sense” ng elit bilang dalawahang proseso. Bagamat pangunahin ang elit sa

26 Fairclough(1989)27 Fairclough(1989)28 Fairclough(1989)

pagtatakda ng mga naturalisadong ideya at kaisipan, ang pagsunod ng nakararaming kasapi ng

masa ay siya ring unconsciously na nagsasabi na katanggap-tanggap ang ginagawa ng mga elit,

kaya di na nila masyadong pinapansin ang mga mas malalalim na pagpapakahulugan ng kanilang

mga ginagawa—[Itagalog: up to the point] na tulad ng masa, ang kanilang pag-iisip, pagkilos,

paghuhusga, at pagpapasya ay kontrolado na rin ng kanilang mga nagawa, ginagawa, at gagawin.

Kahit silang mga elit ang nagpapasimuno ng istratipikasyon ng wika sa pamamagitan ng

pagiging 'eksperto' (simbolo ng otoridad), natatablan pa rin sila ng mga social processes na

humuhubog at nag-iistratipay sa mga wika na sa pangkalahatan ay nalilingid at nagmumukhang

“likas nang nandiyan/ganyan” (ang pagtingin sa kapaligiran at sa sarili).29 Kaya, kung tutuusin,

wala naman talagang pagsasapakatang nagaganap; tandaan muli na ang mismong iba't ibang

pangkat ng elit ay nagtutunggalian sa isa't isa, kaya madalang na sila'y umiiral bilang isang

homogenous at solid na pwersa. Yun nga lang, sapagkat ang mga nagiging resulta ng tunggalian

sa pagitan nilang mga elit ay (sa ngayon) mas madalas tumungo sa direksiyon ng kaisipan at

ideolohiya ng mga naitatag nang elit, nagmumukha ngang may pagsasapakatan sa kanila upang

panatilihin ang panggagapi sa mga di-elit, sa kabila ng eksistensiya ng inter-elite conflict. Ito

ang madalas maligtaan ng mga nagsusulong ng egalitaryanismo. At ang mga resultang ito ang

humuhubog sa dominanteng pangkat ng mga ideolohiya na batayan ng 'realidad' ng isang

lipunan.

Kahit wala nabanggit nang walang sapakatang nagaganap, hindi maitatanggi na ang

elitismo ay isang tiyak na uri ng ideolohiya na siyang umiiral at nagpapa-iral ng kapangyarihan

ng mga nagtutunggaliang elit.

29 Fairclough(1989)