Nr. 363 Hósdagur 23. mars 2006 15,-

Ferðin til India: FFiisskkiivviinnnnaann áá sskkrráánnnnii

“Ræningin” av ALS:Hurlivasin í politiskuskipanini setur nýtt metLøgtingsformaðurin hevur sjálvur atkvøttfyri lóg, sum hann sigur vera ólógliga.

Gevið flakafólkum fasta lønVit hava ítøkiligt uppskot um virðisøking av flakaarbeiði.

Síða 17

Síða 4

Síða 14

Hans Hansen givin at flúgva:

Hevur veriðein slóðari!

Síða 8

Talvklekingardepiliní BøkjarabrekkuHelgi hevur ikki síni evni frá fremmandum. Vit lýsa heimið sum hevur alt nakrar av bestutelvarum í landinum.

Síða 12

Norðoya Røktarheim 700 KlaksvíkSøkt verður eftir summarfrítíðaravloysarum tilheimið frá 01. juni til 31. august 2006. Vit søkja av-loysarar fyri sjúkrarøktarfrøðingar, sjúkrahjálparar,heilsurøktarar og heilsuhjálparar.

Heimið hevur 2 deildir við 18 búplássum á hvørjarideild. Arbeitt verður í skiftandi vaktum.

Lønar- og setanartreytir sambært sáttmála millumFíggjarmálaráðið og viðkomandi yrkisfelag.

Umsókn, saman við avriti av prógvi og autorisation,verður at senda til leiðaran fyri Norðoya Røktar-heim, FO-700 Klaksvík.

Umsóknarfreist 07. apríl 2006.

www.fiskimannafelag.fo

Síða 3Nr. 363 - 23. mars 2006

Aðalfundur

Maskinmeistarafelagið hevurársaðalfund leygardagin 8. apríl

kl. 14 á Grønlandsvegi 56.

Skrá sambært lógini.

Nevndin

Í sambandi við umhvørvisvikuna 2006 fer Tórshavnar kommuna saman við handlunum í kommununi at siga borgarunum frá, hvar tað ber til at lata brúkt battarí og spariperur inn. Vit heita á allar handlar í kommununi um at lata seg skráseta sum »BATTARÍMÓTTAKARI«. Kravið fyri at verða skrásettur er, at handilin setur eitt ílat til brúkt battaríir/spariperur fram á einum sjónligum staði í handlinum. Vit mæla samstundis til, at kundarnir eisini fáa møguleika at lata spariperur inn. Spariperur eru eisini vandamikið burturkast, og kann ikki koyrast í tann vanliga ruskposan. Teir handlar, sum lata seg skráseta, verða nevndir á okkara heimasíðu www.torshavn.fo. Teir kunnu tá ókeypis sleppa av við battaríini/spariperurnar á Endurnýtsluni á Sandvíkarhjalla.

Gerið so væl at seta tygum í samband við Snarskivuna á telefon 302010, um tygum vilja vera »battarímóttakari«.

Áheitan frá Tórshavnar kommunu

Tórshavnar kommuna

V it hava útgerðina

Flótitrol

Rækjutrol

Høvuðsskrivstova:

Bakkavegur 22530 FuglafjørðurTelefon 474 200Telefax 474 201

info@vonin.com - www.vonin.com

Botntrol

Tórshavn:

Vestara bryggja 12100 TórshavnTelefon 35 43 91Telefax 31 33 19

Snurpunótir

Annað

Aliútgerð

Sum vit greiddi frá í sein-asta blaði er spurningurinum fiskimenn og ALSkomið á tingborð. Hettavar eitt av málunum sumvarð lagt fram beint und-an seinastu framløgufreistfyrst í mars. Uppskotsstill-arin var Kári P Højgaardúr Sjálvstýrisflokkinum.Uppskotið var soljóðandi:

LLøøggttiinnggssmmááll nnrr.. 110044//22000055::UUppppsskkoott ttiill ssaammttyykkttaarr uummbbrrooyyttiinngg íí lløøggttiinnggssllóógg uummaarrbbeeiiððssllooyyssiissttrryyggggiinngg ooggaarrbbeeiiððssáávvííssiinngg

Uppskottil

samtyktar

Heitt verður á landstýris-mannin í vinnumálumum fyrst í komandi ting-setu at leggja fram upp-skot um broyting í løg-tingslóg nr. 113 frá 13.juni 1997 um arbeiðs-loysistrygging og arbeiðs-ávísing, soleiðis at fiski-menn kunnu fáa útgjaldfrá ALS, tá skip teirraliggur óvirkið, ella fiski-menn á annan hátt eruavskornir frá inntøkuvið skipinum.

Hetta merkir, at verðuruppskotið samtykt,er álagtlandsstýrismanninum íarbeiðsmarknaðarmálumat gera eitt ítøkiligt upp-

skot at leggja fram á ting.Roknast má við, at hetta ígivið fall verður gjørt ísamráð við avvarðandimanningarfeløg og stýriðfyri ALS.

Uppskotið var til 1. við-gerð í tinginum miku-dagin 15. mars.Allir flokk-ar høvdu orðið, og taðtyktist sum at allir tókuundir við tí.Tað er annarssjáldan at síggja eina slíkasemju í tinginum. Sigastkann, at felags fyri allartalararnar var ein vælvildmótvegis fiskimonnum,sum tað fløvaði at hoyra.Fleiri av tingmonnunumvísti eisini til sjónarmiðhjá FF, so tað sum vit havaskrivað um hetta mál erikki bert farið í gaddajørð.

Annars er tað vanligt, atlandsstýrismaðurin í ein-

um máli tekur orðið, táframsøgumenninir erulidnir. Tá plagar at kunnasíggjast hvørja støðu, hannhevur til málið. Men herhendi tað merkiliga, atlandsstýrismaðurin als ikkitók orðið, tí ber illa til atsiga, hvar vit hava hann.Tað avgerandi er tó, hvattingið sigur.

Hetta málið er nú í vinnu-nevndini, har Henrik Older formaður. Her fær mál-ið uttan iva eina góða við-gerð, sum neyvan nýtist atvera so drúgv heldur.Talan er um eitt uppskottil samtyktar, og tað krev-ur bert tvær viðgerðir.Hetta merkir, at tá álitiðhjá vinnunevndini er lagtfram, kann tað samtykkj-ast 2 dagar seinni.

Kanska fer okkurt at hendavið fiskimonnum í ALS

Hendrik er formaður ívinnunevndini.

Vøksturin í virkseminumhjá Atlantic Airways varstórur í fjør, og hetta sæsteisini aftur í roknskapar-tølum, sum seta nýggjmet.

Úrslitið fyri skatt var23,6 milliónur krónur, ogtað er tað besta í søgufelagsins. Úrslitið eftirskatt gjørdist 20,7 milli-ónir krónur samanboriðvið stívar 14 milliónurkrónur árið fyri. Taðsvarar til ein vøkstur uppá46 prosent.

Talan er eisini um sera

stóran vøkstur í virksemi-num, tí umsetningurinvaks við heili 62 prosent-um úr 234 milliónum í2004 upp í slakar 380milliónur krónur í 2005.

Virksemið vaks nógvbæði úti og heima. Inn-tøkur, sum stava uttan-lands frá, vuksu úr 74milliónum upp í slakar129 milliónir. Hetta svarartil, at 36 prosent av inn-tøkugrundarlagnum ligg-ur uttan fyri Føroyar.Mesti vøksturin uttan-lands er í Noregi.

Eisini á Føroyaleiðun-um var metstórur vøkstur,hóast felagið var stórt sæðeinsamalt um allan flutn-ingin loftvegis millumFøroyar og útlond. Flutn-ingurn um flogvøllin íVágum vaks við 9 pro-sentum, sum svarar til15.000 fleiri ferðandi,hóast búskapurin tóktiststagnerandi stóran part av2005.

- Tað er hugaligt at stað-festa, at tað hevur eydnastokkum at gera tað møgu-ligt fyri allar føroyingar at

ferðast oftari, sigur MagniArge, stjóri í Atlantic Air-ways. Hann heldur, at taðeru mongu og spjaddufráferðirnar saman við bí-ligari prísum og smidlig-ari prísskipan, ið hava elvttil stóru undirtøkuna áFøroyaleiðunum.

Starvsfólkaliðið hjá At-lantic Airways taldi 160fólk í 2005 í mun til 111árið fyri.

- Tey hava øll tikið eittódnartak í farna ári, sigurMagni Arge.

Framgongd hjá Atlantsflog

Síða 4 Nr. 363 - 23. mars 2006Síða 4

Nú hava vit aftur fingiðeina váttan um, hvussulandið verður (van)stýrt,og hesaferð er tað í máli-num um játtanarskipanlandsins, sum er til við-gerðar á tingi.

Tað sum liggur aftanfyri hetta uppskot er fylgj-andi:

Í 1995 fingu vit einastýrisskipanarlóg, har áset-ingarnar í aktuella máli-num eru ein týðing avdonsku grundlógini frá1849.

Í hesum sambandi hevurlandsgrannskoðarin - nær-um síðani vit fingu stýris-skipanarlógina - “meylað”um, at allir grunnar, sum áminsta hátt hava sambandvið politisku skipanina,skulu á fíggjarlógina ogharvið undir ræði løg-tingsins. Hetta merkireisini smb. honum, at t.d.gjald til ALS skal roknastsum skattur, sum bertløgtingið kann áseta.

At tolka eina 150 áragamla lóg í 2000-árunumkann vera sínar sakir, ogher kunnu vera viður-skifti, sum eru hend íhesum tíðarskeiði, sumtala bæði fyri og ímóti.

Í 2001 kemur eitt álitfrá fíggjarmálaráðnum,sum gevur landsgrann-skoðaranum viðhald. Menhetta varð gjørt á tannhátt, at bert tað, sum taldiffyyrrii umrødda sjónarmiði,var tikið við í álitið,meðan tað, sum talaði ímóti, var als ikki nevnt.Sjálvt innanfyri almennuløgfrøðina er støðan tann,at hetta álit var sera tuntog kundi ikki einsamaltvera grundarlag undirnakrari endaligari støðu-takan í málinum. Tað varheldur ikki skrivað avserfrøðingini á økinum.

Prógvið fyri hvussulættisoppakent hetta áliter var, tá Realurin í skrivitil fíggjarmálaráðið helttað vera løgið, at hannhevði kunnað virkað í 40ár undir danskari lóggávuuttan at vera settur ádonsku fíggjarlógina, ognú skuldi hann - sambærtsomu orðing sum í donskustýrisskipanina - setast áføroysku fíggjarlógina.

Svarið, sum Realurinfekk, var tað skemtiliga,““aatt ffyyrrii ttaaðð uumm ddaanniirrhhøøvvdduu bbrroottiiðð ssíínnaa ggrruunndd--llóógg vviiððvvííkkjjaannddii RReeaalliinnuumm,,ssoo vvaarr ttaaðð eeiinnggiinn uumm--bbeerriinngg hhjjáá ookkkkuumm aatt ggeerraattaaðð ssaammaa!!”” Á henda háttber jú til at fáa ta tulkingav eini og hvørji lóg, sumpolitiski viljin ynskir. Umsjónarmiðið hjá starvs-manni í fíggjarmálaráð-num ikki samsvarar við150 ára danskar royndir íat umsita grundlógina, so

eru tað danir sum havabrotið hana!

Fyri nøkrum árum síð-ani - tað var vist í 2002 -varð táverandi løgmaðurso hart kroystur av lands-grannskoðaranum, at hanní panikki gav boð um ístundini at seta í verklógir, sum gingu grann-skoðaranum á møti.

Kundi verið friður,men...Hetta endaði so við, at einbólkur varð settur, harokkara mest royndu løg-frøðingar skuldu kannahendan spurningin til lít-ar, so ein avkláring kundifáast. Hesin bólkurin brúk-ti nógva tíð, og nógvarpengar, upp á at gera einafrágreiðing, sum var upp á55 síður. Niðurstøðan hjáallari nevndini var so íhvussu er, at skipanin viðALS ikki var ólóglig ogkundi harvið heldur ikkisigast at stríða í mótistýrisskipanarlógini.

Nú skuldi so friður vald-að um hendan spurning-in, sum meira var teore-tiskur enn praktiskur. Varnakar trupulleiki kundihann greiðast í komandistjórnarskipanarlógini.Tískil kundi politiska ork-an verða nýtt til at loysameira praktiskar trupul-leikar, sum tað annars ernóg mikið til av.

Men soleiðis skuldi ikkiverða. Politiska og umsit-ingarliga skipanin vildiikki sleppa hesum møgu-leika at pumpa hana uppvið meira miðsavnaðumvaldi, sum hon kundi gerasær dælt av.

Ikki var serfrøðingaálit-ið meira enn komið, táverður lagt fram á ting

uppskot um at seta einanýggja nevnd, sum m.a.skuldi viðgera júst hend-an sama spurningin, sumumrødda nevnd jústhevði viðgjørt.

Úrslitið var sum so giv-ið frammanundan, tí um-framt ein danskan for-mann, so hava limirnirumboðað júst teir lands-stovnar, sum hava staðiðaftan fyri umrødda sjónar-mið. Millum føroysku lim-irnar var skikkað løgfrøðistórt sæð ikki umboðað.Úrslitið er eitt heilt verkvið ikki færri enn 118blaðsíðum!

Niðurstøða grundaðá krotusmíðTað sæst ikki at hava veriðnøkur verulig viðgerð av“ALS spurninginum”, sumannars eisini er galdandifyri ein hóp av øðrumstovnum.Grundarlagið fyri“viðgerðini” av umrøddaálit hjá fíggjarmálaráð-num frá 2001. Hinvegineru onnur sjónarmið, sumumrødda serfrøðingaálit-ið als ikki nevnir. Hettasamsvaraði nevniliga ikkivið ætlaðu niðurstøðunihjá nevndini.

Í staðin skal nú alt av-gerast við “allýsingum”elladefinitiónum, sum erugjørdar á hesum grundar-lagnum. Nevndin mælir tilat samtykkja, at tingið skalgera “allýsingar”, sum fyllanakrar fáar reglur. Hendaallýsing gongur beintímóti teirri allýsing, sumtingið gjørdi beint undanjólum, og sum greittverður frá í aðrari grein íblaðnum í dag.

Henda nýggja “allýsing-in” av skatti sigur heiltstutt: ““BBeeiinnlleeiiððiiss oogg óóbbeeiinn--

lleeiiððiiss sskkaattttuurr ffeevvnniirr uummøøllll ggjjøølldd uuttttaann bbeeiinnlleeiiððiissmmóóttvveeiittiinngg”.T.v.s. 11 orð!

Sagt verður, at hendaallýsing er í samsvari viðIMF og OECD,uttan nakrasum helst tilvísing sumundirbyggir hesi sjónar-mið. So er spurningurinum hetta er so greitt, sumhesi 11 orðini geva fatanav. Verður farið inn á al-nótina kann síggjast, atOECD + tax (skattur) hev-ur 10.400.000 tilvísingar,og verður skoytt uppí“+definition” eru tilvís-ingarnar 2.870.000. Við-víkjandi IMF er talið9.390.000 og 1.610.000.Her er tískil talan ummilliónir av greinum umjúst hetta evni. Tað ermøguligt, at nevndin úrhesi rúgva kann havafunnið okkurt, sum undir-byggir teirra sjónarmið,men hetta er í hvussu erikki allur sannleikin.

Síðan er ein onnur “al-lýsing” sum í hálva fjórðureglu ásetur, at grund-leggjandi skulu allir grunn-ar við minsta tilknýti tiltað almenna á fíggjarlóg-ina.

Niðurstøðan av hesi“allýsing” er, at tíggjutalsstovnar skulu á fíggjar-lógina, uttan tað við lógverður ásett, at teir verðahildnir uttanfyri. Síðanverður sagt, at ALS verðurfíggjað av skatti samb.umrøddu “allýsing”. Soendurgeva vit úr álitinum:

Tað merkir, at inntøk-urnar skulu við á fíggj-arlógina. Tað kann løg-tingið ikki við lóg víkjafrá samb. § 41 í stýris-skipanarlógini, men løg-tingið kann við lóg legg-ja arbeiðsloysisskipan-

ina uttanfyri fíggjarlóg-ina.

Havi roynt at lisið hettafleiri ferðir fyri at skiljatekstin.Kann ikki koma tilannað úrslit enn at hettaer mótstríðandi tvætl.Partvíst verður sagt,at ALSvið lóg kann leggjast utt-anfyri fíggjarlógina. Sam-stundis verður sagt, atsamb. nýuppfunnu allýs-ingina, so skulu inntøkur-nar hjá ALS á fíggjar-lógina!

Afturat hesum kemur, ateftir hesum teksti atdøma, so skulu bert inn-tøkur hjá ALS og ikki út-reiðslurnar á fíggjarlóg-ina!

Tað er óneyðugt at sigameira um tað. Men tað ereydnast at vevja hetta málí ein slíkan ellibita, at taðbert er hesin bólkur av“talibanum” sum skilir,hvussu hetta skal skiljast!Verður hetta samtykt, soverða tað hesir nevndar-limir sum eiga definitións-rættin, og harvið valdið, ímálum sum hesum allatíð framyvir. Hetta verðurein endurtøka av stýris-skipanarlógini, sum er eittslíkt makkverk, at tað erubert limirnir í bólkinum,sum gjørdu lógina, sumkunnu forklára, hvussuhon skal skiljast.

Ivasamur áhugi fyri røttummannagongdumTað skal sigast, at um althetta virksemi veruligavar borið av huganum umat fáa eitt 100% skipaðsamfelag, og eitt samfelaghar borgarin veruligakennir seg tryggan, sohevði alt hetta verið rósvert. Tá skuldi tað eisini

fingið okkara fullu upp-bakking.

Men tá hugt verður eftirføroysku aktørunum íhesum máli er skjótt at fáastaðfest, at her er bertáhugi fyri sjálvari fasa-duni, sum skal síggja út,sum um hon er perfekt.Aftan fyri fasaduni er ikkitann minsti áhugi fyriskipaðum viðurskiftum.Her er nevniliga skipaðrættarloysi mótvegis borg-aranum.

Her verður fyrst og fremsthugsað um umboðaninafrá fíggjarmálaráðnum ogløgtinginum í hesi somunevnd. Í løgtinginum eruso heilt avgjørt ikki greið-ar linjur. Her kunnu vitbert vísa til heimasíðunahjá stjórnarskipanarnevn-dini, www.ssn.fo har taðm.a. verður víst á, at løg-tingsskrivstovan í fleiriførum hevur undirgriviðføroysku stýrisskipanina ímun til rættarfatan annarsí ríkinum, tá hetta sam-svaraði við politiska vilj-an. Her vilja vit eisini vísatil greinina hjá Kára avRógvi í FF-blaðnum nr.361 um júst hetta samaevni.

Viðvíkjandi fíggjarmála-ráðnum kunnu vit bertvísa til málið um skattingav kosti hjá fiskimonnum,har allar rættarreglur erusettar til viks í viðgerðiniav málinum. Tað mestavdúkandi er tó, tá lands-stýrismaður endurgav fyritinginum eina sera iva-sama útlegging hjá Toll ogSkatt av skattalógini, ssuummuumm ttaaðð vvaarr llóóggaarrtteekkssttuurr..Hetta sigur nóg mikið umtann veruliga áhugan fyriat fáa skipaði viðurskifti.

Tað kann sjálvsagt veragott, at vit hava ein lands-grannskoðara, sum vil havaskil á, tá tað snýr seg ummeira ella minni formellviðurskifti. Men hvørkihann ella nakar annargrípur inn í beinleiðisrættarbrotið hjá einum sosentralum parti av lógar-umsitingini, sum tannnevnda.Tá má alt hitt bertroknast sum kávalótir.

Veruligi trupulleikin íhesum máli er, at tað ereingin politisk leiðsla ítinginum. Stutt kann sig-ast, at tann komedian, vithava sæð her, hevði ikkikunnað verið hend viðeinum Øregaard sum løg-tingsformanni. Hann heltfast uppá, at tað var sjálvtløgtingið sum var hægstavald, og hann hevði solatið seg draga runt ímaneguni av embætis-fólki og løgfrøðiligumkrotusmiðum, sum tað vithava sæð seinastu árini.

Sum tað sæst her er einasta grundarlag hjá nevndini álitið frá 2001.Tað er eingin ivi um, at her er talanum eitt bíleggingarbeiði, sum áður víst á. Men afturat hesum kann sigast, at hetta álit er gjørt av eeiinnuummmanni, sum ikki er serfrøðingur á økinum. Sjálvt innan almennu umsitingina annars verður álitiðroknað fyri at vera lættisoppakent. Tað finst heldur ikki so mikið sum ein serfrøðimgur, sum hevurblástemplað hetta álit.Tað hevur bert eina “dygd”.Tað samsvarar politiska viljan.Hinvegin er gjørt eitt álit sum er skrivað av seks av landsins fremstu løgfrøðingum.Tað hevur als ikki veriðvið í viðgerðini!

“Ræningin” av ALS:

Nú skal landið stýrast við "allýsingum" og av embætisfólki

Síða 5Nr. 363 - 23. mars 2006

Í aðrari grein í blaðnum ergreitt frá tí margháttligamálinum, um “allýsing”ella staðfesting av skatta-hugtakinum. Ítøkiliga snýrtað seg um, hvørt gjald tilALS o.l. er at meta sumskattur, sum bert løgting-ið kann áseta, og sum skalá fíggjarlógina.

Men tað áhugaverda er,at tað er ikki longur síðanenn í desember, at løg-tingið gjørdi hesa stað-festing ella allýsing, oghenda var tann mótsettaav tí, sum nú verður skot-ið upp.

Forsøgan er tann, atBjarni Djurholm vildileggja fram á ting uppskotm.a. um broyting í barsils-skipanina, har landsstýris-maðurin skuldi kunnaáseta gjaldið innanfyriávísar rammur. Løgtings-skrivstovan noktaði fyriframløgu av hesum parti-num av uppskotinum, títað skuldi vera í stríð viðstýrisskipanarlógina.

Bjarni tók so hettaburtur úr lógini og legðirestina av uppskotinumfram. Vinnunevndin heltkortini, at umrødda áset-an, sum løgtingsskrivstov-an blokeraði, kortini skul-di vera við.

Nevndin segði tískil ísínum áliti:

Í viðmerkingunum tilbroytingina, ið er skotinupp í § 1, nr. 3, verðursagt, at barsilsgjaldiðhevur eyðkenni av skatti,og tað kann tí vera ivium, hvørt tað er í sam-svari við § 41, stk. 1 ístýrisskipanarlógini, atlandsstýrismaðurin kannbroyta inngjaldsprosent-ið.Við hesi grundgeving,verður skotið upp atstrika heimildina hjálandsstýrismanninum at

broyta inngjaldsprosent-ið.

Vinnunevndin vísir á,at stýrið fyri arbeiðsloys-isskipanina síðani 1997hevur havt heimild til,innan fyri ávíst mark, atbroyta inngjaldsprosent-ið til arbeiðsloysisskip-anina. Hendan skipanhevur virkað væl, og særnevndin tí onga orsøktil, at Løgtingið broytirkós í spurninginum umat geva øðrum enn Løg-tinginum heimild til atáseta inngjaldið til bar-silsskipanina ella arbeiðs-loysisskipanina.

Nevndin mælir tí til atbroyta uppskotið soleiðis,at heimildin hjá lands-stýrismanninum at broytainngjaldsprosentið kem-ur innaftur, og soleiðisat markið fyri broyting-um verður hækkað til0,62 %.

Samsvarandi hesumsetir nevndin fram so-ljóðandi

Broytingaruppskot§ 1, nr. 3 verður orðaðsoleiðis:“§ 19, stk. 4 verð-ur orðað soleiðis: “Stk. 4.Landsstýrismaðurin kannvið kunngerð broyta taðí stk. 1 nevnda gjald, tóikki hægri enn 0,62%.”

Nevndin tekur undirvið málinum og mælirLøgtinginum til at sam-tykkja uppskotið viðnevndu broyting.

Hetta fall ikki í góða jørðhjá formansskapinum ogumsitingini,og úrslitið vareitt uppskot frá formans-skapinum um at burtur-vísa umrøddu broyting, sotingið skuldi sleppa at talastøðu til málið.

Gerðabókin hjá tingi-num greiður síðan frá:

Á tingfundi 16. desem-ber 2005 setti formans-skapurin fram uppskotum burturvísn av broyt-ingaruppskotinum frávinnunevndini, sambært§ 57 í tingskipanini.Uppskotið um burtur-vísn fall 13-0-17.

Við hesum hevur løg-tingið beinleiðis staðfestsjónarmiðið hjá nevndini,og harvið eisini hjá tíserfrøðingabólki við seksav okkara fremstu løg-frøðingum, sum hava við-gjørt hetta mál, sum tað ergreitt frá í hinari greinini.

Víðari verður sagt:3.viðgerð 19.desember

2005. Uppskotið, sumsamtykt við 2. viðgerð,endaliga samtykt 19-0-10.

Henda støðan hjá tingi-num verður so staðfestvið 3. viðgerð av máli-num, tá lógin í síni heildkemur til endaliga at-kvøðugreiðslu. Tað áhuga-verda her er hvør ið núatkvøður fyri málinum.Ein av teimum er nevni-liga Edmund Joensen, løg-tingsformaður. Ikki hevurhann havt meira fortreðav hesum enn tað. Avtrimum limum í løgting-sins formansskapi, sumhava verið á fundi, havateir 2 atkvøtt fyri endaligauppskotinum, sum Ed-mund síðan hevur sagtvera í stríð við stýris-skipanarlógina.

Skal nú tað mótsettasamtykkjast?Hervið kann bert stað-festast, at løgtingið hevurbeinleiðis gjørt eftirlýstu“allýsingina”, sum AnfinnKallsberg hevur saknaðsíðan nýggja stýriskipan-arlógin kom í gildi samb.tí sum hann greiddi frá í

útvarpinum í seinastuviku. Anfinn hevur enntáverið við til at samtykkjahana við 3.viðgerð avumrødda máli. Tað samagjørdi allur fólkaflokkur-in. Hervið kundi friðurverið um hetta mál, sam-stundis sum at tað vórugjørdar reglur, sum væl ogvirðiliga hava stuðul inn-an fremstu løgfrøði her álandi.

Tað sum nú liggur áborðinum er uppskot umat samtykkja tað beintmótsetta av tí, sum varðsamtykt í desember. Ein

átti at undra seg um, athetta veruliga kann lataseg gera. Men í Føroyumkann eini ikki undra segum nakað sum helst. Em-bætisfólkini í umrøddunevnd, sum er sett avtinginum, hava látist full-komiliga sum einki viðeini greiðari løgtingssam-tykt. Afturat hesum sæsteinki beinleiðis í arbeiðs-setninginum hjá nevnd-ini, sum noyðir hana attaka hetta mál upp.

Tað skuldi annars veriðpúra greitt, at ein allýsingella definitión er ikki

nakað sum ein broytirsum vindurin blæsur. Erhetta gjørt einaferð, so mátað vera bindandi. Ellaverður tað fullkomið kaos,og kreftirnar skulu brúk-ast til hetta, heldur enn atfáa gjørt nakað við teirveruligu trupulleikarnar ísamfelagnum.

Í hesum málinum havaløgtingsmenn tveir møgu-leikar. Annar er at vísahvør ið er hægsta vald.Antin er tað løgtingið ellaeru tað embætisverkið viðløgtingsmonnum sum sta-tistum.

Meirilutin av løgtingsins formansskapi hevur atkvøtt fyri teirrilóg, sum Edmund sigur stríða ímóti stýrisskipanarlógini.

Allýsingin er longu gjørd

Her er eitt dømi um ta lógarumsiting, sum ein partur av bólkinum við fylgi-bólki aftanfyri uppskotið til játtanarlóg, hevur staðið fyri í praksis, og sum stórtsæð allur bólkurin hevur størri og minni ábyrgd av.

Hetta mál er væl og virðiliga lýst her í blaðnum, og tí skulu vit bert haldaokkum til endurgivna partin av svari, sum landsstýrismaðurin í fíggjarmáli-num gav sum svar uppá ein fyrispurning í løgtinginum. Tað skal sigast, athann hevur neyvan sjálvur orðað svarið. Tað er gjørt av somu umsiting, sumhevur “fostrað” tað nógv umrødda álitið frá 2001.

“Pointið” júst her er, at landsstýrismaðurin endurgevur nakrar reglur umskatting, og tilskilar, at ““hheettttaa eerr áásseetttt bbeeiinnlleeiiððiiss íí §§ 2299,, nnrr.. 1111 íí sskkaattttaallóóggiinnii””..Eingin ivi kann vera um, at her er talan um beinleiðis sitat úr skattalógini.

Men tað endurgivna stendur als ikki í skattalógini. Í lógini er ein heilt onnurorðing um hesi viðurskifti.Her er talan um eina sera fría og ivasama útleggingav skattalógini, sum beinleiðs er avmarkandi í mun til orðingina í lógini við40 ára siðvenju.

Hetta er eitt sera gott dømi um serføroyska almenna løgfrøði. Almennirløgfrøðingar tykjast altíð at vera tøkir at útleggja eina og hvørja lóg eftir“politiska viljanum”.Tá hetta er gjørt, so er tað ikki longur lógarteksturin, sumer galdandi í lógarumsitingini. Nei, nú verður tulkingin uppfatað, sum umhetta var sjálv lógin, og tulkingin verður sum her sum kunnað fyri tinginum,sum um tað var lógartekstur. Og tað gongur hvørja ferð! Hetta er høvuðs-orsøkin fyri tí rættarloysi sum ræður í politisku og umsitingarligi skipanini.

Ein slík villeiðing av tinginum, sum her var talan um, hevði upplagt giviðráðharra trupulleikar í einum skipaðum samfelag. Men ikki í Føroyum!

Síða 6 Nr. 363 - 23. mars 2006

Fyri tey flestu er “Bars-skor” mest kendur sumrutubáturin, ið sigldi Kals-oyarfjørð í mong ár, tilhann í fjør varð lagdur, táferjulegan á Syðradalivarð tikin í brúk. Seinastunógvu árini sigldi hannbert til Húsar, sum var einstutt ruta, kanska hálvantíma hvønn vegin. Menundan tí var fasta rutanKlaksvík, Syðradal, Kunoy,Mikladal, Trøllanes, Mikla-dal, Kunoy, Húsar, Syðra-dal og tók hesin túrur oftaallan dagin. Hetta var áðr-enn berghol og vegirkomu í Kalsoynni. Taðhava verið nógvir buldra-sligir túrar gjøgnum árini.Tað var heldur ikki altíð,at tað var siglandi tilTrøllanes. Tá mátti gang-ast millum Trøllanes ogMikladal. “Barsskor” byrj-aði at sigla í 1955-56.Fyrstu árini sigldi hanneisini í Eysturoynna. Fyrstog fremst til Leirvíkar, ogeisini til aðrar bygdirnorðarlaga í Eysturoynni,heilt norður til Funnings.Hesa rutuna sigldi hanntveir túrar mánadag og

fríggjadag og ein túr leyg-ardag. Hesa rutuna siglduteir fram til 1974, tá land-ið tók yvir.

Skipari í mong ár varHjalmar Waag Høgnesenog var hann við frá 1965-1995. Hjalmar greiðir okk-um frá, at tað var tann tíð,tá “Barsskor” var útróðrar-bátur.

“Barsskor”kom til Klaks-víkar um Ólavsøkutíð í1952, og teir, sum áttuhann, vóru Fischer Heine-sen og Hugo Gardar.Hannkom annars úr Íslandi tilHaldórsvíkar aftan á krígg-ið. Hann varð bygdur áAkranesi í 1929, og skipa-smiðjumeistarin har varPetur Vigelund, sum varættaður úr Føroyum. Í Víkkallaðist hann “Høfringur”,og var m.a. undir Íslandi ásaltfiskaveiðu á sumri.Ikki var hann stórur tilhendan fiskiskapin. Hanntók bert eini 120 skip-pund.

Árini 1953-1954-1955róði hann út men bertfyrra hálvár smb. teimumavrokningum, sum eru tilskjals. Tað áhugaverda er,

at manningin var fyri taðmesta úr Kalsoynni, fyrstog fremst av Trøllanesi,har fólk úr øllum húsun-um vóru við. Her er - sumvið so nógvum - nógvbroytt. Í dag er kanskaeingin fiskimaður í oynni,og í hvussu er eingin áTrøllanesi.

Maður við úr hvørj-um húsi á TrøllanesiEin av teimum sum varvið, var Jógvan í Inni-stovu, á Trøllanesi. Hanngreiðir frá, at tað gekkbara heilt væl, og teirfingu onkran roktúrin.Teir búðu í Klaksvík hjáskyldfólki, tá teir róðu út.Tað bar ikki til - sum í dag- at koma norður á Nes.Og varð komið norður, sovar altíð vandi fyri, at tað

ikki slapst avstað aftur fyriveður. Pól, pápabeiggiJógvan,var bátsformaður í1953 og 1955.

Vit hava fingið nakraravrokningar frá Hjalmari,og hesar lýsa væl munin ímillum nútíðina og fyri50 árum síðani. Fyrst ogfremst er tað fiskaprísur-in. Taka vit fyrstu avrokn-ingina, sum er frá 19.2-1953 sæst, at hetta er 11.túrur í árinum. Veiðan erikki stór, bert 949 kg.

Toskaprísurin er 55 oypr. kg. og hýsuprísurin 45oy. Teir taka rogn, og erprísurin 50 oy.ella nærumtoskaprísur.Taka vit hettalutfallið, var rognaprísurinmunandi hægri enn í dag.Tað sama er við livur. Harprísurin var 30 oyr. ellagott helvtin av toskaprísi-

num. Men agnið var hin-vegin dýrt. 1 kg. av sildkostaði kr.1,10 ella taðdupulta av toskaprísinum.Í dag kostar agnið umleiðhelvtina av toskaprísinum.

Sáttmálin var soleiðis, atagnið fór av óbýttum, ogsíðani varð býtt helvt umhelvt til manning og bát,og er hetta gamli útróðr-arsáttmálin hjá KlaksvíkarÚtróðrarfelag.

Hendan túrin fingu teirkr. 19,45 í part. Hetta hev-ur ikki verið nógv. Eindagløn tá í tíðini manhava ligið um kr. 25 umdagin, um roknað verðurvið eini tímaløn uppá 3kr.

Men túr nr. 29, sum eravreiddur 9.5 er tað nak-að heilt annað. Veiðan er7.225 kg. Av hesum er5.490 kg toskur. Restin erbrosma, hýsa, skøta ogkalvi.

Hesin túrur gav einaavrokning upp á kr. 204,og hetta var nógvur pen-ingur tá í tíðini. Hesarbáðar avrokningarnar vísa,hvussu stórur munurkann vera á gongdini viðútróðri.

Fyrsta avrokningin í1954 er fyri 4. túrin land-aður 29.1. Nú er toska-prísurin heldur lægri, tíhann verður býttur upp ítvær støddir, har minnastøddin fær lægri prís.Men nú eru túrarnirminni aftur. Teir, sum vithava sæð, geva kr. 60 ogkr. 40. Í 1955 er annarsAlbin á Hædd útróðrar-formaður.Teir sum annarsvóru við hetta árið vóruJacob Mourits Olsen,Klaksvík, Dahl Sørensenog Andreas Justesen Við-areiði, Joen H Heinesen,Klaksvík, Símun P Hansen,Mikladal, Krist. Simonsenog Alén Viderø,Viðareiði.

Í 1955 hava vit tværavrokningar. 19. túrurverður avreiddur 20.apríl,og nøgdin er 4.908 kg.Prísirnir eru teir somusum árið frammanundan,og parturin er kr. 147.Tann 4.6.1955 verður 22.túrur landaður,og er hettaein kalvatúrur. Avreidderu 924 kg av kalva og 14kg av kalvalivur fyri kr. 2fyri kg. Hetta gevur eittsamlað avreiðingarvirðiupp á kr.1.876.Agn fer frávið kr. 362. Tá eru kr.1.514 eftir. Helvtin avhesum til manningina erkr. 757. Frá hesi upphæddverða trektar kr. 4,62 tilútróðrarfelagið. Við 5monnum gevur túrurinkr. 150 í part, og er hettaein heilt góður túrur.

Tað kann verða nevnt,at tá í tíðini vóru taðvirkini, sum sjálvi settuprísin. Vanliga var taðvirkið í Klaksvík og tað áTvøroyri, sum vóru “prís-dannandi”. Men í 60-un-um gjørdu útróðrarmennbart, og tá fingu vit fyrstuprísásetingarnevndina,sum so aftur varð avloystav ráfiskagrunninum. Ídag hava vit fría kapping,sum tryggjar fiski- og út-róðrarmonnum “rættan”prís fyri fiskin.

Tá kalsoyingar mannaðuBarsskor til útróður

Hjalmar við Barsskor aftanfyri seg, tá ferguleganá Syðradali varð tikin í brúk.

Jógvan í Innistovu áTrøllanesi róði út viðBarsskor.

Poul á Trøllanesi var formaður í 1953 og 1955. Hersæst hann við rulluna umborð á báti sínum"Tindi".

Dømi um avrokning. Manningin hendan túrin varPoul Joensen, TrøllanesRosenmeyer Wolles, TrøllanesJógvan Joensen, TrøllanesPáll Østerø, TrøllanesSímun D. Hansen, HúsarJohan E. Eliassen, MikladalÁrni Joensen, Klaksvík

Síða 7Nr. 363 - 23. mars 2006

Tá stóð nógv á “Kongshavn”“Kongshavn” er væl kendenn í dag vegna bókina “ÍGrønlandi við Kongs-havn”, sum Magnus DamJacobsen skrivaði á sínsermerkta hátt í 1976.“Kongshavn”, sum var eintrýmastrað skonnart, komtil Føroyar í 1947.Hon varbygd í 1912 og hevði, táhon kom til Føroyar, 180hk maskinu. Seinni varhon skift út við eini mask-inu, sum var 300 hk.

Vit hava eitt lítið ískoytitil søguna um “Kongs-havn”.Hetta er um, tá honfór at leka millum lond í1954, og vit aftur fingueitt dømi um, hvussu harð-balnir okkara sjómenneru tá á stendur.

Vit hava tikið hesa frá-søgnina úr 14. September,og halda vit hana havaáhuga enn í dag.

Tað var mikumorguninkl. 11, at vit fóru av Klaks-vík. Komnir suður umBorðoyarnes var hann land-nyrðingur í ættini, vind-stig 5, 8-11 sek/m., ogsettu vit kós móti Bergen.Vindurin helt sær tanndagin. Hóskvøld komu vitinn á landgrunnin í Het-landi.Tá var ættin sunnanvið nógvum vindi, 8-9vindstig, um 20 sek/m, ogringur sjógvur. Vindurinvaks meira og meira ogkom upp í 10 vindstig, 25-28 sek/m.Vit fingu tá ikkiskipið upp í vindin, hóastmotorurin gekk alt, sumhann orkaði.“Kongshavn”rak vestureftir.

Fingu sjógvfríggjamorgunSoleiðis leið náttin millumhósdag og fríggjadag.Fríggjamorgun fingu vitmiklan sjógv framman áskipið. Alt afturskipið fórtá undir. Tá avtornaði varleki komin afturi á hekk-uni, men framskipið varheilt. So varð farið atpumpa, men pumpan tilhøvuðsmotorin helt ikkilens, og skipið gjørdisttyngri í sjónum.Vit fóru táundir dekspumpuna ogeydnaðist tað at haldaskipinum lens. Nú varvindurin minkaður eittlítið sindur, og sigldu vitso aftur móti Hetlandi.Men spakuliga gekk, ogfríggjakvøldið høvdu vitbert siglt einar 14 fjórð-ingar, tá vindurin aftur tókat vaksa. Nú róku vit afturundan vindinum, og skip-ið fór at leka meira ogmeira. Vit vóru nú eisinifarnir at lúgvast. Tá hannso í veðurtíðindunum leyg-arkvøldið boðaði frá nógv-um vindi av útsynningisuðri, gjørdu vit av at takaundan til Føroyar.

Sunnunáttina var ringtveður og sunnumorguninkl. 9 kallaðu vit á Havninaog bóðu um peiling. Hanafingu vit sunnudag á mid-degi,og vóru vit tá staddir55 fjórðingar í landnyrð-ingi út Fugloynni í Het-landi.Úr Havn fór “Thetis”okkum til hjálpar.

Høvuðspumpangongur fyriMen “Kongshavn” lak við

sama lag, og nú brotnaðihøvuðspumpan. Tá varbert dekspumpan eftir.Skipið lá nú tungt í sjó-num og hættisligt var ádekkinum fyri sjógvi. Táverstu brotini komu,noyddust vit at leypa frá,men annars stóðu vit allatíðina við pumpuna, sumnú var einasta álit okkara.Og enn var leingi at bíðaðeftir hjálpini.

Mánamorgun kl 6 var“Thetis” so hjá okkum, ogkl 10 eydnaðist teimum atfáa bensinmotor yvir tilokkara. Hann var stjórað-ur og bundin í flaka, mentendringin var vorðin vát,og tað gingu 2-3 tímar,áður enn vit fingu motor-in í gongd. Tá var eisinilítið eftir av kreftum hjáokkum til at pumpa viðdekspumpuni, og tað varhenda pumpan, sum bjarg-aði okkum.

Tá høvdu vit lítið etið í3 samdøgur og einki sov-

ið. Vit vóru jú ikki fleirienn 7 mans.

Nógvur sjógvur ískipinumVit lógu so og róku í ill-veðrinum, og var “Thetis”hjá okkum alla tíðina.Motorurin til pumpunagekk heldur ikki væl, ogviðhvørt steðgaðu hann.Hetta var bensinmotorur,men vit høvdu lítið avbensini og koyrdu tí pe-troleum upp í. Men tágekk hann ikki so væl.Týsdag seinnapartin støð-gaði motorurin aftur, menso fingu vit fýra aðrar ten-driproppar frá “Thetis”.Távar aftur nógvur sjógvurkomin í skipið. Men núfekst motorurin aftur ígongd,og síðan gekk hann.

Tað var týsmorgunin, atvit fóru aftur at sigla, menseint gekk í fyrstuni, einamíl ella so. Móti kvøldigekst frægari, men ringsjóvarilsku var. “Thetis”

fylgdi okkum og hannslættaði sjógvin við olju,tá verst leikaði í. Síðangekk ferðin inn á Skála-fjørðin endar stýrimaður-in frágreiðing sína.

ManninginSkipari á “Kongshavn” erHanus Hansen úr Norðra-gøtu. Hinir seks, sum vóruvið, vóru Jákup Højgaardav Toftum, stýrimaður,Gunnar Gaardbo av Toft-um, 1. motormaður, And-reas Ingvard Højgaard avToftum, Tormund Joen-sen, kokkur, av Hvítanesibúsettur á Nesi, OlrikChristiansen, av Eiði ogEli Sivertsen av Oyri. Sumkunnugt gjørdist JákupHøjgaard skipari eftirhetta.

“Kongshavn” var á vegtil Noregs við 300 tonsumav saltfiski. Tað niðastalagið av fiskinum fram ímiðjan lastina man veraspilt av sjógvi. Skipið lak

annars minni nú, tað kominn á slættan sjógv.

Máttu oysa viðspannHetta var tað sum 14.september skrivaði. Vithava tosað við tann nú 77ára gamla Tórmund Joen-sen, sum var við hendanvanlukku túrin. Hann sig-ur, at “Kongshavn” varkomin til Føroyar nøkurár frammanundan. Skipiðhevði verið á sildarveiðuvið gørnum, men júst núvar skipið farmaskip, oghevði tískil ikki fiskaðhendan fiskin sjálvur. SumTormund sigur frá, var taðeitt sindur meira dra-matiskt enn her er greittfrá. Tað vóru tvær deks-pumpur, onnur har fram-mi og hin har afturi.Tannaftara typtist, og tí máttuteir bróta dúrkið og faraat oysa við spann. Spann-irnar vóru so handaðarupp á dekkið, har stoyttvar úr teimum. Sam-stundis varð pumpað varvið hinari dekspumpuni.

Sum tað sæst, komu teiraftur í øllum góðum, oghóast ótti var fyri tí, vareingin skaði komin upp áfiskin.Tískil endaði hendaferðin í øllum góðumbæði so og so.

Nøkur ár seinni fór“Kongshavn” at rógva útvið bátum, og tá varTormund eisini við nøkursummar.

“Kongshavn” var í 1974seld til Føroya Eggvirki atflyta fóður og høsnar-ungar við. Men sama árkom eldur í hana,og hettagjørdist endin á “Kongs-havn”.

“Kongshavn” kom á Skálafjørðin í gjár seinnapartin. Øll manningin var við góða heilsu, menútlúgvað av hesi longu vandaferð við stríði fyri lívi og skipi í fleiri samdøgur.

“Kongshavn” legði at í Runavík. Stutt aftan á hevði 14. September samrøðu við stýrimanninJákup Højgaard av Toftum til at fregnast eftir, hvussu til hevði borist og var frásøgn hansara ístuttum henda:

“Kongshavn”

Hanus Hansen

Jacob Højgaard varstýrimaður umrøddatúr við “Kongshavn”.Seinni gjørdist hannskipari.

Síða 8 Nr. 363 - 23. mars 2006Síða 8

Tað er alment viðurkent,at fólk, sum søkja arbeiði,ofta hava flakavirkini sumseinasta val. Hetta merkir,at ein tann týdningarmestavinnan á landi, nevniligaokkara framleiðsluvinnaog útflutningsvinna, hevursera lágan prioritet mill-um fólk.

Nógv hevur verið tosaðum orsøkina til hetta ogum, hvat ið kann gerast.Eitt eru sjálvar arbeiðsum-støðurnar, sum støðugtverða bøttar, so tað skjóttikki longur kann veragyldug umbering. Eittannað er, at eitt arbeiði,har tað á pappírinum ikkikrevst nøkur frálæra, vilaltíð vera lágt í metum.Nógv hevur verið tosaðum skipaða frálæru uttanat nakað serligt er hent áhesum økinum.

Tað, sum vit tó metaavgerandi fyri áhugan atsøkja eitt og hvørt arb-eiði, eru lønarviðurskift-ini. Fyri tað fyrsta skallønin vera hampiliga góð,men hon skal eisini verastøðug. Sum umstøðurnareru í samfelagnum í dag,er tann 1. í hvørjum mán-aði dagurin, tá ein røð avútreiðslum falla til gjald-

ingar, og tá mugu pengarvera á kontoini.Tí er neyð-ugt hjá fólki at vita, hvattey kunnu vænta sær íløn.

Í hesum førinum ertann tímalønti verri fyrienn nærum øll onnur, oghetta er serliga galdandifyri tey, sum arbeiða á

flakavirkjum. Meðan flestøll onnur fólk eru tryggj-að regluliga fasta viku-ella mánaðarløn, so erutey, sum arbeiða á flaka-virkjunum bert tryggjaðløn tíma fyri tíma, soleingi nakar fiskur er atarbeiða. Teirra einastatrygd, tá tey fara til arb-

eiðis er, at tey fáa í minstalagi løn í tveir tímar.

ALS hevur eina fiska-virkisskipan, sum gevurpartvíst endurgjald fyri tatíðina, tá eingin fiskur er.Hetta merkir so aftur, attað at arbeiða á einumflakavirki automatisktmerkir, at ein gerst við-skiftafólk hjá ALS, og erhetta heldur ikki bein-leiðis mennandi. Men hin-vegin ber eisini til atforvinna væl av peningi,tá nógvur fiskur er, sumkann hava við sær yvirtíð-ararbeiði, sum er hampi-liga væl lønt. Tað er sjálv-sagt gott, men hetta kem-ur undir øllum umstøðumat merkja sera skiftandiinntøkur, og tá ið árið erkomið at enda, er ársinn-tøkan sjáldan tann stóra.

Hetta kann ikki veraserliga attraktivt hjáungum fólki. Royndirnarvísa, eisini hjá okkum í FF,at tað sum fólk fremstleggja dent á, tá ið teyvelja sær arbeiði, erstøðug og føst løn, sumverður goldin regluliga.Tákunnu tey saktans arbeiðaskiftandi arbeiðstíðir sumt.d. í eini kiosk.

Uppskotið um einafastlønarskipanVit hava fyrr havt uppskotá hesum økinum, og faravit at endurtaka tað. Upp-skotið er at geva fólki,sum arbeiðir á flakavirkj-unum,skipaða starvssetanvið fastari løn, men viðatliti til umstøðurnar hjáflakavirkjunum. Um ging-ið verður út frá tímaløninií dag, so vil ein full mán-

aðarløn vera kr. 17.000,sum so kundi verið einbyrjunarløn. So kundi einviðbót verið givin afturatfyri hvørt ár, viðkomandihevði verið í arbeiði. Herkann vera nevnt, at vit í2003 vitjaðu eitt flaka-virki í Alaska. Har vórufýra lønarsatsir - alt eftirhvussu leingi viðkomandihøvdu arbeitt. Tey, sumhøvdu arbeitt meira enn2.400 tímar, ella umleið1,5 ársverk, fingu 40%hægri tímaløn enn tann,sum júst var byrjaður.

Hetta vil eisini vera eingóð forrætning hjá virkj-unum, tí tá fáa tey færriútreiðslur til upplæring avnýggjum fólki.Ein frálæra,sum í dag kostar ein hópvegna ta stóru útskifting-ina av arbeiðsfólki, sumnú er.

Fremsta grundgevinginí móti einum slíkum upp-skoti er, at virkini havaikki altíð fisk, og tá kunnutey ikki gjalda løn.

Hetta er fyri ein parteisini ein spurningur um,hvussu virkini duga atleggja arbeiðið til rættis.Tað eru virki, sum havavíst, at tey evna væl atskipa arbeiðið soleiðis, attað fyri ein stóran partkann gerast í vanligariarbeiðstíð. Men tað skaleisini kunna bera til - í einvissan mun - at hava flek-sibla arbeiðstíð fyri ásettulønina. Ístaðin fyri atarbeiðstíðin er frá 8-17hvønn einstakan dag,kun-di arbeiðstíðin verið 40tímar um vikuna, sumkunnu leggja millum t.d.kl. 7-20, kanska eisini

leygardag. Ella 80 tímar ítvær vikur. Fleksibiliturinkann eisini hava við sær,at fólkið verður flutt mill-um virkir, so virkir viðongum arbeiði “lænir”fólktil virkir, sum hava nógvarbeiði.

Ein slík skipan hevðikunnað givið flakafólkumfasta løn og harvið tann“status”, sum liggur í tí, oghetta vildi verið til fyri-muns fyri allar partar.Prísurin hevði verið nak-að skiftandi arbeiðstíðir,men tað er ikki øðrvísienn hjá so mongum øðr-um bólkum í samfelag-num, so sum bussførararog tey sum arbeiða á mat-stovum, bert fyri at nevnanøkur dømi.

Fiskavirkisskipaninhjá ALSSpurningurin er eisini,umfiskavirkisskipanin hjá ALSikki kann vera ein parturav eini slíkari skipan. Honkostar árliga eina ávísaupphædd. ALS kann latafrá sær hesa upphædd tileina slíka skipan, sum herer umrødd. Um ikki viðalla, so yvir eitt longriásett tíðarskeið, t.d. 5 ár.Hesin peningur kann sovera ein partur av fast-lønarskipanini, sum táverður umsitin av teimumpørtum á arbeiðsmarkn-aðinum, sum eru beinleið-is partar her. Men for-treytin skal vera, at taðskal vera frá virkinumsjálvum, at fólkið sær sínaløn, og eftir ásettum regl-um skulu hesar verðaendurgoldnar virkjunum.Í løtuni fær arbeiðsfólkiðjú løn frá fleiri pørtum.

Ein slík fastlønarskipanfyri flakavirkir nýtist ikkiat vera sett í verk í einum.Hetta er eitt øki, sum taðber væl til at fremja stigfyri stig, so nøkur fá fólkverða sett í senn.Tað faraeisini altíð at vera nøkur,sum vilja vera leysarbeið-arar, t.v.s. taka teir tímar,sum eru, tá fiskur er.Hettavil eisini gera tað lættari atseta skipanina í verk fyritey, sum hava áhuga fyrifastari løn.

Hesi kunnu so satsaupp á at hava fast starv áeinum flakavirki og enntávera errin av tí.

Vit vita væl, at hetta ersett meira einfalt upp enntað veruliga er. Men tru-pulleikarnir eru ikki størrienn so, at teir kunnuloysast við lagaligheit.

Hetta er okkara íkast tilumrødda spurning.

Hví vilja fólk ikki arbeiða á flakavirkjum?

Gevið teimum fasta løn!

Hví ikki gera eina roynd at geva fólki á fiskavirkjum fasta løn!

Seinast í februar helt Schwartz Jacobsen í Norðragøtu 80 ár føðingardag.Schwartz er abbasonur Petur Jakku í Ytstahúsi á Skipanesi, sum erumrøddur í greinarøðini um Skipanes. Foreldrini hjá Schwartz vóruNicolina og Amaliel. Tey áttu 12 børn. Av teimum eru átta á lívi. Avhesum vóru sjey í føðingardegnum. Tey eru her f.v. Schwartz, Johannes,Frederik, Hanna, Jenny, Selma og Lina.

Síða 9Nr. 363 - 23. mars 2006

Johanna av Skipanesi - 2. partur

Fruen boede i kaptajnenskahyt, og Johanne fiksammen med børnene til-delt en kahyt, der ganskevist var meget mindreend værelset derhjemme,men det var også mening-en, at de kun skulle væreder om natten. Første natsov de alle tre godt, ogdet gik også fint medmorgenmad og middags-mad, der blev serveret imessen, men da man omeftermiddagen havde run-det Skagen, blev søenmere urolig. Begge børnblev søsyge og kastedeop, så Johanne måttelægge dem til køjs ogpasse dem i kahytten,skønt hun ikke selv føltesig godt tilpas. Heldigvisgik der kun en dags tid,før de havde vænnet sigtil søen.

Johanne havde aldrighaft det så nemt. Herombord skulle hun ude-lukkende passe børnene.Der var mandskab til atlave alt det andet.

Antwerpen kunne på

en måde ligne Hull, forselv om der naturligvisvar mange forskelle, varde begge travle havneby-er. Opholdet blev kun afet par dages varighed. Såstod skibet på ny til søs,denne gang med kursmod Finland, hvor deskulle til en havn langtoppe i den botniske bugt.

Den finske havn hedVasa. Da de nærmede sighavnen, var store isflagerdukket op, skønt det varhen i juni måned.Alle varglade, da de velbeholdnelå ved kajen, for det for-lød, at der var pakis barelidt længere nordpå. Deskulle laste træ til Frank-rig, og da en del af trælas-ten skulle stuves på dæk-ket, var der ikke så rart påskibet, medens lastearbej-det stod på. Fruen havdederfor arrangeret en hel-dagstur i land. De kørteførst et stykke vej medjernbanen, til de nåede enstation, der lå midt i etstort skovområde.

Johanne havde aldrig

før set en rigtig stor skov,og selv om den var smukog imponerende, synteshun, at den også var lidtuhyggelig. Den bestodudelukkende af grantræ-er, der kun var grønneøverst oppe. Nedenundersad de udgåede grene såtæt, at det var helt umu-ligt at gå mellem træerne.

Heldigvis var der anlagten vej, og da de havdegået lidt hen ad den, komde til et stort område,hvor alle træerne var fæl-det, så der var helt åbent.

Her skinnede solen, ogda der var fuldstændig læ,var der dejlig varmt. Altvar groet til med græs ogvilde planter, der her ijuni havde smukke blom-ster. I kanten af områdetvar en temmelig stor sø,og ved bredden af denspiste de den medbragtemad. Kokken havde laveten velforsynet madkurv,og der var også en flaskefrisk mælk, - noget børne-ne savnede, når de var tilsøs.

Da de hen under aftennåede tilbage med toget,var lastearbejdet afsluttet,og hvis det ikke havdeværet for de mange myg-gestik, de alle havde fået,ville det have været endejlig dag.

Næste formiddag afsej-lede de til Rouen.

Medens det ikke havdeværet særlig godt vejr påturen til Finland, var deheldigere på denne tur.Det var næsten vindstilleog solen skinnede, så omdagen var børnene gladefor at komme lidt ud pådækket. Fruen havde gi-vet tilladelse, og Johannesørgede omhyggeligt for,at hun hele tiden havdebørnene lige ved siden afsig. Dækslasten af træfyldte det meste af skibetbåde for og agter, menmidtskibs var et frit områ-de, hvor de kunne være.For en sikkerheds skyldhavde kaptajnen ladetsejldug surre fast til ræ-lingen langs dette områ-de. På hver side af dæks-

Framhald á næstu síðu

Út at sigla, fær drong og giftistÍ seinasta blaði høvdu vit fyrra partin av frásøgnini um Johannu av Skipanesi, sum fór út í heimfyri um 100 árum síðani. Hon er nú farin sum barnagenta út at sigla saman við matmóðrini. Herhittir hon Frederik! Skrivað hevur sonur teirra Arne Dinesen.

Arne Dinesen skrivarum mammu sína.

Johanna og Frederik sum trúlovaði í 1911.

Og her eru tey sum brúðarpar.

Johanna við familju í 1936. F.v. Ester, Ruth, Johanna, Arne og Frederik.

bygningen var fastbolteten jernbænk med sæde afteaktræ. Her kunne hunsidde med børnene hossig, og hun kunne også gåtur med dem, når hunholdt en i hver hånd.

Maskinassistenturinkemur uppá dekkið!Medens hun om efter-middagen spadserede pådækket - første dag efterafsejlingen - kom maski-nassistenten ud på dæk-ket. Naturligvis kendtehun den flotte unge fyr.Hun var jo blevet præsen-teret for alle medlemmeraf besætningen, og selv-følgelig havde hun daogså set ham mangegange under rejserne,men denne gang komhan hen til hende ogspurgte, om han ikkeskulle tage drengen lidt.Det var da lettere forhende kun at skulle passepå den ene.

Han forklarede videre,at det var nødvendigt forham at gå ud og få friskluft efter den lange vagt imaskinrummet, og så vardet da hyggeligt at følgesmed den sjove lille purk.Senere satte de sig påbænken, og Frederik, somhan hed, viste sig at værepopulær hos børnene.Han lavede sjov med demog fortalte historier.Tidenfløj, indtil de skulle spiseaftensmad.

Frederik beklagede, athan derefter blev nødt tilat gå ned for at få lidtsøvn. Han skulle på vagt inat.

Allerede næste efter-middag kom Frederikigen for at hjælpe hendemed pasningen af børne-ne. Han havde lavet lege-tøj til dem, en lillebittevogn af kobber med mes-singhjul til hver af dem.Når de sad inde i officers-messen, kunne børnenelege med dem på bordet.Frederik forklarede, at dehave et godt reparations-værksted i maskinen, og ide lidt kedelige natteti-mer, skete der sædvanlig-vis ikke mere, end at hansagtens kunne lave noglesmåting.

Han havde fast vagt frakl 12 til 4 både dag ognat. Fremover ville hansove til hen på morge-nen, så behøvede hanikke mere at sove omaftenen. De kunne måsketale lidt sammen, når bør-nene var lagt til ro?

Det blev til, at Frederikkom hver aften, når bør-nene sov. De sås også omeftermiddagen, men oftekom fruen for at hyggesig lidt med børnene. Sågik Frederik.

Vejret blev rigtig som-mervarmt, da de nærme-de sig den engelske ka-nal, så Johanne og Fre-derik kunne promenere

på dækket om aftenen.Naturligvis måtte hunofte kikke ind til børne-ne, men de plejede atsove fast.

Frederik fortalte, at hanvar født på Fyn,hvor hansfader havde en temmeligstor gård. De var 8 søs-kende, 7 brødre og ensøster. Han var selv nr. 4 iflokken. Selv om de varopvokset ved landbruget,havde tre af dem valgtandre erhverv. Den æld-ste broder var udvandrettil Sydafrika, hvor hanhavde arbejdet i adminis-trationen af en diamant-mine. Han var død af entropesygdom for fem årsiden.Den næstældste vargået ind i politiet, og selvvar han altså blevetmaskinist. To havde fåetegne gårde, og de tre sid-ste boede stadig hjemme.Han forklarede også, athan nu sejlede med"Wien" på tredje år, menat han ville afmønstre ski-bet, næste gang de komtil Danmark. Til vinterskulle han nemlig tageden sidste del af maskin-mestereksamen, og såtænkte han på at søge indi marinen.

De stod på dækket sam-men den sidste aften førde nåede den franskekyst.

Selv om det var mørkt,var luften dejlig sommer-varm. Langt borte modvest skimtedes blinkenefra et kraftigt fyr. Frederikforklarede, at det varEddystone Fyrtårn, dervar rejst på en klippelangt ude i kanalen. Hanhavde set det flere gange,og i sine lange vagter,havde han engang laveten model af det i kobberog messing. Den var enhalv meter høj og skullestå på hans skrivebord.Han ville gerne have for-æret den til Johanne, mendet var nok ikke en gavetil en pige. At den flere årsenere skulle komme tilat stå i Johanne's stue idet meste af hendes liv,vidste ingen af dem pådette tidspunkt.

Næste morgen nåedeskibet Le Havre, hvorfraen båd kom ud og bragtelods ombord. Så stod deSeinen ind. Da Johannekom ud på dækket, vardet et betagende syn.Floden slyngede sig mel-lem lave bjerge, oversåetmed blomster, afvekslen-de med vingårde og dyr-kede marker. Langs bred-den lå småhavne og male-

riske bebyggelser. Flodenvrimlede med både. Etpar gange passerede de etstørre, modgående skib."Wien" måtte som andrestørre skibe losse i Rou-en, medens småbådenekunne sejle helt ind tilParis. Af hensyn til trafik-ken og flodens snoningervar farten ganske lang-som, så først hen på efter-middagen lagde de til kaj.

Í land í ParisDen følgende dag skullealt tømmeret losses. Kap-tajn Brinch besluttede attage sin kone med på enindkøbstur til Paris, me-dens det ubehageligearbejde stod på. Børneneskulle blive tilbage underJohanne's opsyn.

Kort efter kl. 4 dukkedeFrederik op - iført sit bed-ste landgangstøj. Han til-bød at tage Johanne ogbørnene med en tur ibyen, hvad de med glædetog imod. Der var virkeligmeget støv og støj om-bord. Efter Frederiks for-slag gik de ind på noget,der kaldtes et Crêperie.Det var et sted, hvor manserverede mange forskel-lige slags pandekager. Herfik de voksne café auxlait, medens børnene fiklimonade og dertil alle depandekager, de kunnespise. Senere gik de enkort tur gennem byen.Frederik bar den mind-ste, der hurtigt blev træt.

Han fortalte Johanne, atdet netop var oplyst, at deskulle gå i ballast tilbagetil Finland for at hentemere træ. Det var ærger-ligt, at de ikke skulle sejlesom sidste sommer. Dafragtede de stykgods mel-lem Spanien og Tripolis iNordafrika.

Efter endnu et par turemellem Finland og Frank-rig kom der endelig iaugust måned meldingom, at S/S Wien skulleafgå til Rotterdam for atindtage en ladning styk-gods til København.

Endiliga!Den sidste aften før afsej-lingen fra Rotterdam togFrederik mod til sig og fri-ede til Johanne, der gavham sit ja.

De røbede ikke for no-gen, at de var blevet forlo-vede.

Hjemme i familiens lej-lighed på Toldbodvejbetroede Johanne sigsenere til fruen, så daFrederik en efterårsaftenefter afmønstringen kom

for at besøge Johanne,vakte det ikke forun-dring. I øvrigt var det ikkeførste gang, han havdebesøgt familien Brinch,for kaptajnen var en fæt-ter til Frederiks mor.

Det blev en lang og lidttrist vinter. Frederik varbegyndt studierne tilmaskinmestereksamensanden del, og han varikke den type, der tog letpå undervisningen, så defleste aftener sad hanbøjet over lærebøgerneeller løste opgaver. Søn-dag eftermiddag tillodhan sig dog at holde fri,og fru Brinch var behjer-tet nok til - så vidt muligt- at give Johanne fri disseeftermiddage, så de ungedog kunne være lidt sam-men.

Heim at vitjaJohanne besluttede, athun ikke ville tage medpå endnu et sommertogtmed "Wien", hvorfor hunopsagde sin plads tiludgangen af maj. Midt påsommeren rejste hunhjem til Færøerne, hvorhun blev nogle måneder,dels i hjemmet på Skibe-næs, dels hos søsterenMarin, der var blevet giftog boede i Nordregøte.

Frederik havde efter sineksamen fået ansættelse imarinen, og i begyndel-sen af oktober blev hanudkommanderet somundermaskinmeseter på"Beskytteren", der afsejle-

de til fiskeriinspektionomkring Færøerne, ogsnart kunne Johanne præ-sentere sin forlovede forfamilien.

Frderik og Johannehavde aftalt, at de skullegiftes næste år. Frederiksyntes ikke, at hun skullesøge en ny plads i huset,når hun kom tilbage tilDanmark. Hjemme påhans forældres gård pleje-de de at have to tjeneste-piger ansat: en "indven-dig" og en "udvendig"pige, som de kaldte det.Den ene hjalp kun til ihusholdningen, hendehavde de hele året. Denanden arbejdede mest ipryd- og urtehave, hjalptil i stalden med rengø-ring af mælkejunger m.v.,og hun var der kun i som-merhalvåret. Det blevaftalt, at Johanne - for atlære arbejdet i en størrelandhusholdning - skulleovertage hvervet som"indvendig" pige i et halvtår.

Forudsætningen var fraJohanne' side, at hun ikkeskulle modtage anden lønend kost og logi, så hunkom til "Skyttegården" iKøng (Fyn) med statussom familiemedlem. Detvar en dejlig tid forJohanne. Alle feteredehende, ikke mindst de tohjemmeværende brødretil Frederik, og hun blevhurtigt bedste venindemed søsteren, Marie.Frederik kom naturligvis

hjem nogle dage, når hankunne få lidt orlov.

Johanne blev der lige tilefteråret, og den 12. No-vember 1912 blev Frede-rik og Johanne ægteviedei Køng kirke.

Efter brylluppet flytte-de de ind i Nyboder, derækkehuse midt i Køben-havn, som Chr. IV lodopføre til brug for flådensmandskab.

Mange færinger besøg-te Johanne i årenes løb,og nogle boede der i kor-tere eller længere tid, oftei forbindelse med hospi-talsindlæggelse. Længstboede Otto Jacobsen,(ham der senere kom tilUSA, jfr. tidligere artikel iFF-bladet). Han var hos osi næsten et helt år og varfuldstændig som en søn ifamilien.

Selv besøgte Johannesin familie på Færøerneflere gange, senest 1947 i.Et påtænkt senere besøgmåtte hun opgive af hel-bredshensyn.

I hele min barndomhang på væggen i voresdagligstue et stort maleriforestillende S/S Wien.Når vi børn spurgte, hvadmaleriet betød, ville minmor gerne fortælle heleden historie, jeg her hargengivet.

Frederik og Johanne fik3 børn:Ester f. 24.12.1913Ruth f. 10.03.1920Arne f. 17.05.1925

Síða 10 Nr. 363 - 23. mars 2006

Meira á síðu 15

Tað munnu vera fá sum vita, at fyrst hini øldinikravdist pass fyri at ferðast millum Føroya ogDanmark. Hetta er passið, sum Johanna fekk, táhon í 1919 fór til Føroyar at ferðast saman viðdóttrini. Passið hevði eisini eina enska útgávu.Henda útgávan er stemplað í Leith 16.september1919. Her plagdu ferðamannaskipini at leggja at,og hevur tískil verið passeftirlit í hesum sambandi.Passið er stemplað í Keypmannahavn 23.september.

Síða 11Nr. 363 - 23. mars 2006

Síða 12 Nr. 363 - 23. mars 2006Síða 12

Øll tjóðin er í hesum døg-um bergtikin av talvbragdi-num hjá 15 ára gamlaHelga Dam Ziska. Honumkunnu vit øll vera stolt av.

Nógv er og nógv verðurskrivað um Helga í bløð-unum, so her fara vit ikkiat gera endurtøkur. Menvit fara í staðin at greiðaeitt sindur frá hansarauppruna á talvøkinum.Henda er fyrst og fremstbarnaheimið hjá pápa-num, Andriasi, í Bøkjara-brekku 5 í Havn.

Foreldrini hjá Andriasieru Marius og Ebba Ziska.Marius var sonur Onnu ogAndrias Ziska.Andrias varkendur sum ein av okkarafyrsti loysingarmonnum,og hann skrivaði ta frálíkubókina um Havnina,“Tórs-havn - lív og vøkstur” sumkom út fyri um 50 árumsíðani. Anna var dóttirDjóna í Geil, og var honsoleiðis systir til brøður-nar Djóna, Kristin ogPetur (Alberg) í Geil, sumallir hava sett djúp sporeftir seg í Føroyum áymiskum økjum.

Marius Ziska var prent-ari. Hann var ein av teim-um sum stovnaðu B 36,og sum eisini gjørdi B 36sangin. Men hann gjørdistsjúkur ungur og doyði íbesta aldri í 1971. Konahansara, Ebba, f. 1922, livirí besta lagi, og vóru vitinni á gólvinum hjá henninú um dagarnar. Vit havakenst í ártíggir, og kemurtað av, at Prenstovan var íkjallaranum hjá Ebbu. Herplagdu vit at prenta alt frábrævørkum til ársfrágreið-ingar, og tað var altíð sohugnaligt at koma á talvið Ebbu og at fáa eindrekkamunn frá henni.

Ebba er ættað av Hús-um. Í 1944 giftust hon viðMarius. Tey bygdu hús í

Bøkjarabrekku, og meðanhúsini vóru í gerð búðutey inni hjá Onnu ogAndrias Ziska. Ebba minn-ist, at verpápin hevði altíðtalvborð standandi fram-mi, so talvrøturnar gangalangt aftur í tíðina.

Ebba og Marius finguátta børn. Fýra dreingir,Andrias, Suni, Álvur ogBjarki og fýra gentur, Sól-fríð, Anna, Poula og Mar-jun.Genturnar búgva allarniðri. Tríggir av dreingj-unum Andrias, Suni ogBjarki komu at gerast avokkara fremstu telvarum.

Avrikini hjá Ziska-brøðrunumTeir tríggir hava fingið einmunandi leiklut í talv-søguni hjá Suna Merkis-stein, sum kom út í 1997,og her skal ber vera triviðí okkurt hissini.

Í bókini sæst, at beiggj-arnir hava verið við ítelving síðan 1973, tá Sunieisini gjørdist føroya-meistari. Sagt verður, athann tók øll á bóli, táhann trygt og sannføranditelvaði seg til sigurs, ogsum 20 ára gamal gjørdisthann yngsti føroyameist-ari, sum hevði verið. Sunivann aftur ruddiliga í 1980.Hann lærdi seg manna-gondina longu sum seks

Talvklekingardepiliní Bøkjarabrekku

Helgi Dam Ziska hevur ikki sín evni frá fremmandum. Vit hava verið ágátt hjá ommuni.

Her sæst Jens, tá hann tók prógv í Hoydølum. Hann stendur millum pápa sínAndrias og abban Jens Dam, sum nú er 90 ára gamal.

Her fegnast Suni t.h. og Bjarki um steyp, teir hava fingið. Myndin er frá 1980,tá Suni seinnu ferðina gjørdist Føroyameistari, og Bjarki vann kappingina ísnartalvi, sum hann annars fleiri ár hevur vunnið.

Hetta er talvklekingardepiliní Bøkjarabrekku.

Her sæst Suni viðheiðursbrævið, sumhann hevur fingið fráHavnar Talvfelag.

Marius Ziska var einprentari av tí gamla

skúlanum. Dugnaligurog nærlagdur og góðurat arbeiða saman við.Svenning av Lofti, sum

hevur arbeitt samanvið honum, gevur hon-

um framúr ummæli,eisini sum ein gjøgn-

umførdan heiðurs-mann. Hann doyði íbestu árum, og hann

fór til gravar tann dag-in hann vildi fylt 53 ár.

Síða 13Nr. 363 - 23. mars 2006

ára gamal, og hann telvarenn. Dyggur stuðul hevurhann eisini verið hjáHavnar Talvfelag, tí her erhann gjørdur heiðurs-limur.

Í 1983 gjørdist Andriasføroyameistari. Hetta varóvæntað, tí hann hevðilægsta styrkital av luttak-arunum, meðan Sunihevði tað hægsta. Menhetta forðaði ikki Andriasí at vinna.Ta ferðina skriv-aði Andrias nakrar hug-leiðingar um telvingina íættini, sum hann minnisthana. Fyrst um tá Anthoná Krákusteini kom at vitjaabban Andrias Ziska, og

teir stongdu seg inni ogvildu ikki órógvast. Tátelvaðu teir. Síðani greiðirhann frá, hvussu hannsjálvur kom at kappast viðSuna í køkskrókinumheima í Bøkjarabrekku.

Bjarki byrjaði eisini blað-ungur. Longu í 1974 - sum17 ára gamal - var hannvið á føroyska landslið-num á olympiaduni í suð-urfranska býnum Nice, oggjørdist úrslitið hjá Bjarkaum miðal hjá føroyskuluttakarunum, og varhetta gott klárað. Í 1978var Bjarki við á einitalvferð til Íslands. Sagtverður, at Bjarki kom væl

frá uppgávuni á fyrstaborðið. Fyri sjálva kapp-ingina stóð mest sum ájøvnum millum Føroyarog Ísland. Bjarki hevurikki verið almennur før-oyameistari, men hannhevur vunnið nógvar aðr-ar kappingar sum t.d. ísnartalvi.

Bjarki og Suni eruprentarar og høvdu - sumnevnt - í nógv ár prent-smiðju í kjallaranum hjámammuni.Her gjørdu teireisini eina roynd at gevaút eitt talvblað. Tað komút nakrar ferðir. Men teirásannaðu eisini, at tað erikki bert sum at siga tað atgeva blað út í Føroyum,sohendan royndin var ikkidrúgv. Men teir vístu íhvussu er sín áhuga.

Sigast kann, at Helgihevur gott til at at bregðavið einum slíkum ættar-bandið. Tað er ikki løgið,um øll ættin er errin avhesum 15 ára gamla knass-anum. Hetta er sjálvsagteisini galdandi fyri ættinahjá Piu, og ikki minst for-eldur hennara Sigrid ogJens. Vit vilja ynskja teim-um øllum hjartaliga til-lukku.

Ikki bert talvTað er ikki torført atímynda sær, at talv hevurfylt nógv heima hjá Mari-usi og Ebbu í Bøkjara-brekku, men eingin skalhalda, at ættin ikki hevuronnur áhugamál, tí hettaer nevniliga ein sera fjøl-táttað familja. Tey, sumhava áhuga fyri tónleiki,kennast ivaleyst við bólk-in “Marius”, sum eisinigjørdi vart við seg og viðgóðum úrslitum á tón-leikakapping í London ífjør. Hans Marius Ziska,sum leggur navn til bólk-in er sonur Bjarka og Fríð-bjørg.

Og so kunnu vit nevnabeiggja Jens, ið er beiggiHelga. Í 2002 gjørdisthann tann besti student-urin í Hoydølum við mið-alkarakterinum 10,3, sumer sera gott.Hann er síðanfarin at lesa í Skotlandi.

Fysta árið var hann besturá sínum liði.Tað var hanneisini annað árið. Hettagav honum stipendium tilat lesa eitt ár í USA, og erhann beint nú í San Diegoí California. Hetta er eisini

ein ótrúliga stór viður-kenning.

Uttan iva fara vit eisiniat hoyra meira frá Jens.Kanska eisini í FF-blað-num!

Ebba er miðdepilin í hesi talvsøgu. Hjá henni hevuraltíð verið opið hús, og her komu teir ungudreingirnir at telva. Teir sótu í køkinum, í stovuniog kanska aðra staðni við, meðan Ebba hjúklaðium teir. Í dag er Ebba 84 ár, men ikki sæst tað áhenni. Hetta er eitt hús har ein altíð følir segvælkomnan.

Á eini av sínum ferðum hevði Bjarki hesa tekningheim við sær.

Hans Marius, sonurFríðbjørg og Bjarka, og

sum er oddamaður íbólkinum Marius, er

uppkallaður eftir báðumabbunum, sum vóru

Marius Ziska og HansAlberg Weihe úr Sølda-firði. Omman í Sølda-

firði var Oddfríða f.Hansen, úr Norðragøtu.

Tey doyðu bæði ung.

Her situr Helgi Dam Ziska millum ommuna og abban, Sigrid og Jens Dam, sumeru foreldur hjá mammuni Piu. Sigrid og Jens eru um nøkur “ektað”havnarfólk. 90 ára gamli Jens er sonur Hansinu, sum var Miðvági, og JohanDam, sum var havnarmaður.Tey búðu í Konradsbrekku í Havn, har tey høvdukúgv í kjallaranum! Ja, nógv er broytt. Jens arbeiddi í nógv ár á gjaldstovuni.Sigrid er dóttir Helgu, ættað úr Vestmanna, og Petur Rubeksen, betri kendursum Pedda Post. Hann gekk við posti frá heilt tíðliga í hini øldini. Tey bæðibúgva á trøðni, sum Jens fekk eftir abba sín. Her er ótrúliga hugnaligt við einifittari tjørn frammanfyri dyrnar. Her eru bæði dunnur og gæs. Nógvirbyggiharrar høvdu viljað givið formúur fyri at fáa hendur á hesa trøð. MenJens og Sigrid selja ikki sína “sál”.

Tað hevur ikki verið nógv telving í ættini hjá teimum báðum. Men í ættinihjá mammuni í Vestmanna varð nógv telvað. Sigrid keypti annars Helgahansara fyrstu føroysku talvbøkur, tá hann var smádrongur. Sigast kann, atvæl er komið burturúr.

Síða 14 Nr. 363 - 23. mars 2006

Sum kunnugt var ein stórsendinevnd úr Føroyumherfyri í India. Her vórunógv áhugamál umboðaðog millum hesi eisini fiski-vinna.Tað er sjálvsagt seraavmarkað,hvussu nógv avindisku fiskivinnuni, taðber til at kunna seg um íso stutta tíð. Valt varð atfara til landspartin Kerala,sum liggur sunnast vest-antil í India. Kerala er einav teimum 28 landsparta-statunum í India og er eittsindur minni í stødd ennDanmark, men har búgvaumleið 32 mió. fólk. Harer so trongligt, at 3 mió.keralar arbeiða uttanlands,serliga í miðeystri. Eittmerkisvert við statinumer eisini, at her eru kristinheil 20% av fólkatalinum,eins og ein stórur parturav fólkinum er muslimar.

Vit hava havt eitt prátvið Áka Johansen á Menn-ingarstovuni um fiski-vinnupartin av vitjanini.Hann sigur, at Keralahevur eina langa stranda-linju, so her eru heilt góð-ir møguleikar fyri fiski-veiðu. Her sóu føroyingareisini ein tann mest pass-iva fiskireiðskapin, sumkann hugsast, og er hettatað, sum verður kallað“kinesisk veiða”. Hetta erein nót, sum um náttinaverður løgd niður á botn.Síðan verður ljós sett ásjógvin og hetta dregur

fiskin til sín. Meðan taðenn er myrkt ,verðurnótin tikin upp, og veiðankann fáast til høldar.

Øll duga at lesa og skrivaÍ landspartinum Keralavitjaði føroyska ferðalagiðbýin Kochin, sum er høv-uðsstaður. Her varð ser-ligur dentur lagdur á at

upplýsa føroyska ferða-lagið um, at eingin an-alfabetisma finst í hesumlandspartinum. Í 1957varð Kerala tann fyrstideilstaturin í heiminum(umframt San Marino),sum eftir eitt demokrat-iskt val fekk eitt kom-munistiskt stýri. Kerala ertann dag í dag ein demo-kratiskt stýrdur statur og

er enn merktur av marx-istiskari ávirkan. Stjórnin íKerala legði serliga stóraorku í at skúla øll fólkini ístatinum. Tískil er Keralaein av tveimum deilstat-um í India, har øll duga atlesa og skriva.

Vitjan á fyritøkumVitjað var á fyritøkum, iðvirkaðu fisk. Ein teirra erSumeru, sum er ein mat-vørufyritøka, ið framleiðirlidnar vørur úr fiski, rækj-um og høsnarungum. Su-meru hevur fýra fram-leiðslueindir. Framleiðslu-eindin, sum vit vitjaðu,framleiddi tann daginlidnar vørur úr rækjum.Annars framleiðir fyritøk-an fløk úr fiskaslagnumRed Snapper til McDon-alds matstovur í øllumIndia.

Lønarlagið er heilt øðr-vísi, enn tað vit kenna. Íeinum donskum samtaki,sum nevnist Danish SteelCluster í Bangalore, fingustarvsfólkini - millumteirra vóru eisini útlærdirsveisarar - hálvan USD ellauml. 3-4 kr. í løn um

dagin. Í Kerala fingu ófak-lærd starvsfólk 3 - 4 USD,kr.20-30,um dagin.Hettarmerkir, at fyritøkur í Ko-chin, sum t.d. Sumerufyritøkan, longu nú erbyrjað at hava áhuga í atbroyta sína framleiðslu, sostørri partur av fram-leiðsluni kann gerast viðtøkni, og harvið kannsleppast undan hesi“høgu” tímalønini!

RáðstevnaSkipað varð fyri fiskivinnu-ráðstevnu í Kochin, harfólk frá fiskivinnuni í Ke-rala luttóku saman viðføroysku sendinevndini.Her vóru einir 20 før-oyingar og 30 indarar við.

Á ráðstevnuni vóru fram-løgur um Føroyar sumfiskivinnutjóð, um fiski-skap í norðuratlantshavi,um føroyska fiskiídnaðin,um globaliseraða fiskiídn-aðin og hvørjir møgu-leikar eru fyri samstarvi.Dentur varð lagdur ámøguleikar fyri samstarvimillum Føroyar sum fiski-vinnutjóð og India, sumeitt land í stórari menn-

ing, og sum ynskir atmenna sín fiskivinnuídn-að. Teir, sum høvdu fram-løgu, vóru Hjalti í Jákups-stovu, Áki Johansen ogRói Egholm.

Indisku luttakararnirvístu stóran áhuga í fiski-vinnutøkni - serstakligatøkni til botnfiskiskap ogmatvøruframleiðslu. Eisinivar áhugi fyri eitt nú sam-vinnu um rávøru - bæði tilmatna og til fóðurfram-leiðslu til alivinnuna.Møguleikar eru eisini atinnflyta vørur - eitt nú fisk- til India fyri at virðisøkjafiskin, og so selja hannvíðari til annað land, einsog tað nú verður gjørt íKina. Eingin tollur er ásonevndari “import tilexport-vøru”.

Eisini møguleikifyri laksiEin forðing fyri at innflytavørur á indiska markn-aðin er høgur tollur ánógvum innflutningsvør-um. Men hesar forðingarverða stigvíst fyribeindar.Eitt nú hava indisku mynd-ugleikarnir fyri kortumlækkað tollin á innflutn-ingi av aldum laksi úr 30% niður í 10 %. Áhuginfyri at keypa aldan laks úrFøroyum og øðrum lond-um er stórur, tá eftir-spurningurin eftir laksiveksur skjótt, serstakliga íbýunum har ein skjóttvaksandi miðalklassi hús-ast.

Serliga var tað botnfiski-veiða og framleiðslutøkni,sum indarar sýndu áhugafyri.Hóast India telist mill-um heimsins størstu fiski-vinnulond, so er landiðtøkniliga ikki væl fyri áhesum øki, sammett viðFøroyar. Fiskivinnan ereitt øki, sum indarar ætlaat menna nógv komandiárini.

Tað verður spennandiat vita, hvat ið nú fer atkoma burturúr. Tað, sumnú ræður um, er at fylgjaøllum hesum upp, so taðkann prógvast, at før-oysku fyritøkurnar erubúnar at spæla við á al-tjóða pallinum.

Fiskivinna í India:

Møguleikar og avbjóðingar

Hetta kallast kinesisk fiskiveiða. Ein nót verður løgd á botnin. Síðan verður ljós sett á sum alir fisk. Síðanverður nótin lyft og fiskurin sleppur ongan veg.

Mynd: Árni Winther

Løgmaður er eins vælkomin og var tað sjálvur Bush sum kom.

Umstøðurnar hjá fiskimonnum í Kerala eru ikki sum vit eru von við.

Hetta eru royndir við aling av pinkufiski, sum m.a. verður seldur sumakvariufiskur.

Síða 15Nr. 363 - 23. mars 2006

Meira á næstu síðu

Tá gøtubørn sluppu til jólatræJacobina Heinesen (1911-2005), var dóttir JóanDavid, sum var beiggi Jó-honnu Dinesen.Tætt sam-band var millum Johannuog hennara ætt í Før-oyum, og hetta var ikkiminst galdandi fyri Jaco-binu. Jacobina doyði í fjør,men hennara børn høvduverið so framskygd, at teyhøvdu fingið hana at tosaupp á band nakað nógvav tí, sum hon minstist.Her greiðir hon eisini eittsindur frá um Johannu, ogtaka vit tvær av hennarafrásagnum.

Tann fyrra er frá Gittuhjá Liða Dáva í Norðra-gøtu. Gitta gloymdi ong-antíð tað fyrsta jólatræiðhon sá. Johanna var kom-in upp at ferðast eini jól,og hon fekk gjørt eitt“kunstigt” jólatræ, og tannsum hjálpti henni við tívar bróðursomurin Ama-liel, Maljar. Eitt slíkt hevðieingin sæð áður, í hvussuer ikki har í bygdini. Jo-hanna búði í Mortanstovuhjá systir síni Marin. Harvar stór roykstova, sumrúmaði nógvum fólki.Jólatræið varð tí sett upp í roykstovuni. Johannahevði eisini við sær papp-írsørk við kramarhúsumat klippa út. Kurvar ogannað var eisini at pyntatræið við. Tá alt var klárt,sendi Johanna onkran íhúsini at bjóða øllum tiljólatræ í Mortanstovu, ogher var fult hús beinan-vegin. Hetta var jú seraspennandi, tí eingin visti,hvat eitt jólatræ var. Gittavar ongantíð í lívinum soovfarin at koma inn íroykstovuna, sum tá honkom inn og sá eitt pyntaðjólatræ. Tað var ein veld-uga stór uppliving, sumleingi varð tosað um.Hetta hevur helst verið í1911.

Jacobina greiddi eisinifrá sínum minnum umjólagávur.Vanliga var jóla-gávan ein nýggjur kjóli.

Toyið var vakurt, men oft-ast varð hann seymaðurúr stóti, ið varð keypturog litaður. So kjólarnirvóru vakrir, um teir ikkivóru, sum teir eru í dag.Jólaljós vórðu eisinikeypt. Hesi vóru snaraðog høvdu ymiskar litir.Teyfingu eitt av hvørjum litiog ljósini máttu setast ívindeygini um kvøldið atbrenna. Hetta vóru so tærjólagávurnar, tey fingu.

Drongurin kemur á vitjanEin orsøk til, at Johannakom upp til Føroyar í

1911, var, at mammanhevði skrivað til hennara,at systir hennara varblivin sjúk av tuberklum,og hon hevði tað ikki sogott. Hon bleiv bara verriog verri og til endansdoyði hon. Johannu tykt-ist so synd í mammuni, athon kom upp at vitja.Honvildi so fegin koma upp atugga mammuna, sumhevði mist sína 17 áragomlu dóttir.

Sum Arne Dinesengreiddi frá um mammuna,var Johanna júst tá blivintrúlovað, og hon var fram-vegis í iva um, um tað

kundi vera í lagi, at hon,sum var komin av sofátækari ætt í Føroyum,skuldi giftast seg við ein-um so “fínum”manni.Honhugsaði so smátt um atsiga við hann,at tað kundiikki blíva til nakað millumtey bæði,og tað segði honeisini við hann, áðrennhon fór heim.

Heima í Føroyum varhon partvíst í Mortan-

stovu og á Skipanesi, ogtá er tað, at hon skipar fyri jólatrænum í Mortan-stovu. Annars var honheima á Skipanesi. Einsunnumorgun síggja teydanska verjuskipið komainn á Skálafjørðin. Og sosíggja tey, at ein báturverður settur út og stevn-ir beint á Skipanes, harhann leggur at.Tá báturinnærkast, grunar Johanna,at tað er drongurin, sumer komin at vitja hana.Johanna var so ólukkulig,tí húsini tey búðu í tá,vóru meira at kalla vána-lig, og tey vóru fátæk fólkí mun til umstøðurnar og

bóndagarðin, sum Frede-rik kom frá.

Hann kemur upp á landog fær at vita, hvar gentanbýr, og hann kemur innar.Tá er Johanna í hvussu erglað fyri, at hon ikki hevðibilt honum inn, at hon varav fínum fólki. Men taðhevði hann ongan áhugaí. Hann var bert áhugaðurí henni. Hann kemur soinn, og tey, sum inni vóru,blivu púra paff. Mammanskundaði sær tó at bjóðahonum ein kaffimunn.Hann setti seg niður viðkøksborðið og drakk. Táhelt Johanna, at hetta varso vánaligt, at nú mundihann fara at finna út av, attað kundi ikki blíva teybæði.

Men so gekk tíðin, ogJohanna fór til Havnar attæna hjá einari danskarifamilju. Her var ofta onk-ur drongur, sum bankaðiupp á um kvøldarnar ogvildi hava hana at komaein túr. Her var ringi-klokka, so tá ringt var uppá, var tað altíð frúan, sumfór út at vita hvør tað var.Var tað so ein havna-drongur, so svaraði hon

bara aftur, at Johanna varikki at hitta. Men so eittkvøld nú ringir upp á, ogfrúan reisir seg beinan-vegin og fer út.Tá stendurein flottur offiserur uttanfyri í fullari mundering.Her sást, at hetta var einfínur maður. Tá var taðFrederik. Hann hevði settí seg, at hann vildi havaJohonnu fyri ein hvønnprís. Og sum søgan sigur,endaði hetta eisini sum íævintýrunum. Hetta gjørd-ist eisini eitt fyrimynd-arligt hjúnalag, sum ættiní Føroyum eisini fekknógva gleði av.

Hetta eru gomlu húsini í Mortanstovu, har Johanna skipaði fyri fyrstajólatrænum í bygdini í 1911. Hetta lá eisini fyri, tí Mortanstova hevði eina serastóra roykstovu.

Her síggja vit Marin og Zacharias í Mortanstovuvið børnum. Tann stóri drongurin er Aksel (Leitis-stein), tann størra genta er Anna Katrina, tannminna er Johanna Malena, og Marin situr undirJákup. Esbern var ikki føddur tá.Sum tað varð nevnt í seinasta blað var Marin eittframúr menniskja. Umstøðurnar á Skipanesi vórunokk ikki av teimum bestu. Men øll kundu koma íMortanstovu. Higar komu børnini hjá hennarasystkin. Higar komu eisini onnur av Skipanesi, sumikki vóru fullfør, sum tað sæst á fólkateljingini í1910. Marin hevði postin, hon klipti fólki og honvar framúr til hendurnar, seymaði uppá bæði síniegnu og onnur. Hon doyði í 1957

Hendan familjumyndin er tikin frammanfyri gamlaskúlan við Gøtugjógv. Aftast er f.v. Elspa Sofía ogJohanna, døtur Petur Jakku hjá Lenu Jákup. Ífremra rað t.h. situr Marin í Mortanstovu, fasturteirra. T.v. er Johanna (Dinesen), systir Marin, sumer í Føroyum júst um hetta mundi. Í miðjuni er eftirøllum at døma mamma teirra Johanna Malena,abbadóttir Schrøter prest í Hvalba.

Her síggjast Jóan Davidog Anna Louisa samanvið børnum teirra børnZakarias Karl, Lauraog Jacobina.

Síða 16 Nr. 363 - 23. mars 2006

Jóhanna Dinesen- ommusystirEftir: Z. Zachariassen

Í barnaheimi mínum,Mortanstovu í Norðra-gøtu, varð nógv tosaðum ommusystir, Jóhon-nu Dinesen. Hon varmostur pápa mín, Jákup.Marin, omma, búði hjáokkum í uppvøkstrimínum og livdi til eg vartilkomin.

Fyrstu ferð eg sáommusystir var í 1947,tá ið eg var 12 ára gam-al. Tað var seinastu ferðhon vitjaði í Føroyum,tvey ár eftir krígslok.

Ommusystir var avvakrastu kvinnum sumung og var væl gift íDanmark.Tað var nakaðhábærsligt við henni.Hon var ein persónlig-heit. Hon hevði sínarsannføringar og læt taðeisini koma til kennar.Hon var ein “fornem” ogvirðilig kvinna, hevðigóðar hendur til alt íhúsinum, bæði til klæd-na og matna.

Onkur segði fyri mær,at einaferð hon tókst viðat gera døgurða, segðihon við Lauru á Fløtum,bróðurdóttrina, á donsk-um:“Man må altid ha' enskummeske (soðspón),når man laver mad; ell-ers bli'r man aldrig engod kok!” Hon dugdisíni “ting” og hon visti,hvat hon vildi og gjørdi.

Omma plagdi at sigafrá, at einaferð, tá ið honvar heima og ferðaðistog hevði dóttrina Esth-er, sum var smágenta viðsær, fóru skyldgenturnarniðan í bøin við henni athenta summardáar ogblómur.Tá ið tær høvduhenta eina rúgvu, sigurein av vinkonunum hjáEsther á gøtudonskum:

“Skal vi hente mer?”Tá spurdi Esther, sum

ikki rættiliga skilti, hvathon meinti:

“Skal vi hente mor?”Tá helt ein onnur fyri:

“Nei, spørger om viskal plukke flere blom-ster!”

Hesum stuttleikaðubørnini sær av.Tey vóruikki so von við dansktog lærdu henda daginmunin millum tað før-oyska “at henta” og taðdanska “at plukke”.

Hvørja ferð eg var íKeypmannahavn, vitjaði

eg ommusystir. Serligatá ið eg ferðaðist millumOngland og Føroya um-vegis Danmark. Tað varaltíð hugnaligt at verasaman við henni. Honvar ein trúgvandi kvinnaog plagdi at siga, at“trúnna hevði hon fing-ið við móðurmjólkini”.Við hesum meinti hon,at hon hevði hoyrt ogtrúð orði Guds frá barns-beini. Hon var serligaáhugað fyri Ísrael ogelskaði jødarnar. Hongjørdi eitt stórt arbeiði ísambandi við “KirkensKorshær”.

Maður hennara varvorðin gamal og sjúkur,men hann var altíð prát-ingarsamur og hjálpsam-ur. Einaferð, eg skuldivitja brøður mínar ádeyvaskúlanum í Frede-ricia, minnist eg, at vittosaðu um, hvussu skjótttokini millum Keyp-mannahavn og ferjurnartil Jyllands mundu koyra.Hann helt, at tey mundukoyra einar 120 km umtíman. Tá í tíðini hilduvit tað vera ein øgiligferð.

Arne, sonur teirra, varofta í Gøtu ta tíðina,hann vitjaði og búði íFøroyum.Hann var land-málari og arbeiddi áMatrikulstovuni. Hannhevði ein vinmann viðsær, sum eitur Åge BallePedersen, sum eisini varlandmálari. Hesin búðioftast hjá okkum, og egminnist, at mamma plag-di at tosa um, hvussureinførur og ruddiligurhann var. Tað sást ikkieitt hár ella puð á seing-ini ella í kamarinum, umhann so hevði gist ífleiri dagar.Foreldur mínihøvdu samband við Ågelíka til tey doyðu.

Fastur mín,Anna Kath-rina, fór niður, tá ið honvar blaðung.Hon var hjámostur síni, Jóhonnu,sum var henni ein dygg-ur stuðul, líka til hongiftist.Tá ið onkur í ætt-ini kom til Keypmanna-havnar, var fyrsta sporiðat fara at vitja fastur ellaommusystir.Nú eru tær -og so mong av teirra -ikki longur í hesumheimi. Men minnini eftirtey eru góð!

Salomon Marius Jacobsen, (1882-1964)Tvey av systkjunum íYtstahúsi fluttu úr Føroy-um.Tað fyrra av teimum -Salomon - fór sum heiltungur at sigla við enskumtrolarum, sum veidduundir Føroyum. Meneinaferð í tíðini fer hanntil USA, har hann búsettistá Bostonleiðini. Har bú-settist eisini seinni OttoJacobsen, sum var abba-sonur beiggja Salomon,Peter Jacob. Teir komu,sum rímiligt er, at havanógv saman. Salomon vargiftur við danskari konu,Odu, sum hann hitti íHull,og tey áttu tvey børnAnna og Jacob. Annahevði samband við fam-iljuna í Føroyum, inntilhon doyði seinast í 80-unum. Men í dag er einkisamband. Oda doyði eftireina ferðsluvanlukku í1938, tá ið hon og ein vin-kona vóru úti og spákaðu.Tað hendi einki við vin-konuni.

Salomon helt áfram atfiska. Hann gjørdist gamalmaður, og hann hevði allasína tíð samband viðættina í Føroyum. Hannskrivaði javnan brøv tilsíni systkin og eisini tilteirra børn og abbabørn.

Í dag er tíverri eingin,sum kann siga nágreini-liga frá um lívið hjá Salo-mon.

Umrøddu brøv, sumhann sendi heim, høvdu ídag verið áhugaverd, mensum so ofta er eru bert fáav teimum varðveitt.

Valdemar hjá Tummasi,beiggja Salomon, hevur tóbjargað tveimum av brøv-unum, sum eru skrivað ágóðum donskum máli. Íeinum brævi frá 1929sigur hann seg ynskjaeftir, at hann kundi komiðheim at ferðast, men herskuldi bara so nógvirpengar til. Hann kunduynskt at sæð sína gomlumammu einaferð enn,men tað náddi hann ikki. Íbrævinum greiðir hannfrá, at kona hansara hevðiverið í Danmark, men távar hon sjúk. Salomonskrivar, at hann framvegiser við fiskiskipi, men núer hann í maskinrúmi-num, og tað hevur hannverið í fleiri ár. Tað manhava verið eitt hampiligastórt skip, hann hevurverið við, tí maskinan var180 hk, og tað man havaverið rættiliga nógv tá ítíðini.

Nøkur ár seinni skrivarhann aftur, og brævið erskrivað "Til søs ombordAtlantic". Her sigur hannfrá ólukkuni, tá konanOda doyði av eini spor-vagnsvanlukku eftir athava ligið á sjúkrahúsi ífleiri vikur. Hann saknarhana nógv, men dóttirinAnna hevur mann ogbørn, og sonurin Jacobhevur eisini konu og son,og hetta er honum einstórur uggi.

Fyri at lýsa Salomon ogkonuna verður her endur-tikið brot úr brævinum:

...der gik aldrig en Dagat Oda ikke saa hende(dóttrina Onnu), end-skønt det var nok saalang Vej at køre med Spor-vognen, og Annas Børnnæsten tilbad hende. Detvar sjældent hun komder, uden at hun havdenoget med til dem. Detvar hendes største glædeat tage en af dem i byenog købe nyt Tøj til dem.Saa snart hun saa, atderes begyndte at blivelidt slidt plejede hun atsige til mig, om jeg ikketroede, at hun kundekøbe lidt tøj til dem, ognaturligvis sagde jeg, athun gerne maatte.

Ja, hun laa i 6 Uger ogto Dage paa Hospitalet,og Gud ved hvor megethun led, men hun bekla-gede sig aldrig. Doktor-erne og Sygeplejerskernesagde, at de aldrig havdeset saa taalmodig enPatient som hende, og dahun hensov, var der ikkeen af dem, som havdepasser hende, som havdetørre Øjne. Saa du kantænke dig, at ved begra-velsen var der en helvogn fuld af Blomster.

Salomon var sera gud-røkin,sum tað eisini sæst írestini av brævinum, harhann m.a. sigur:

Ja, det var haardt at se,at det kunde være fordet bedste. Men dog maavi være sikker paa, at althvad der sker er for vortbedste, naar vi kun giverGud haanden og laderhan lede os og vi sigersom Jesus: Ske ikke minmen din vilje, og ikkespørger hvorfor. Han harsagt: Mine veje er ikkeeder Veje, og mine Tan-ker er ikke Eders Tanker.

Salomon livdi síni sein-astu ár á einum heimi fyri

eldri sjómenn, sum kall-aðist Sailors Snug Home áLong Island á New Yorkleiðini. Tá ið hann doyði,bar Otto umsorgan fyri, atSalomon varð grivin í sín-um heimliga umhvørvi -nevniliga á Boston leiðini.

Vit hava frá Brendu Kin-dred, dóttir Otto Jacob-sen, sum umrøtt búði íAmerika, fingið ta lýsingav langabbabeiggjanumSalomon, soleiðis sumhon minnist hann:

Eg skal greiða frá tí,sum eg minnist um Salo-mon frá tí eg var seraung.Vit øll kallaðu hannPa. Tað eg minnist búðihann á umrødda ellis-heimi í New York. Menhann kom higar vit búðiá sumri, vanliga samanvið dóttir síni Anna.Maður hennara kallað-ist Henry Jensen. Tá vitkomu higar á fyrstasinni, fluttu vit, foreldurog børn, inn í eina íbúðí húsunum hjá Pa.Annaog Henry áttu tríggjarsynir, Sonny, Bobby ogArthur. Men teir kendi egikki veruliga, tí teir vóruso nógv eldri enn eg.

Anna og Henry fluttu tilFlorida. Henry doyði, ogAnna giftist aftur. SynirOnnu giftust og fingubørn. Onkur er deyður,men annars hava viteinki samband tannvegin.

Pa plagdi onkuntíð atbúgva hjá okkum umsumrarnar. Eg minnisthann arbeiða uttanfyri.Hann sagaði greinar avtrøunum, so vit ikkikundu klatra í teimum.Eg minnist hann sumein fittan gamlan mann.Hann lærdi okkum attelja til 10 á sponskum.Tað var og er enn einteknirøð sum kallaðistBrenda Starr, og hannkallaði meg altíð BrendaStarr! Hetta hugsi egframvegis um, tá eg sígg-ja teknirøðina í bløðun-um. Hann skrivaði altíðbrøv. Hann sendi eisiniokkum brøv, og tá føð-indagur var, sendi hanneitt føðingardagkort við2 dollarum í.Hetta mun-nu børnini í hansaraætt í Føroyum eisinihava fingið.

Hetta er Johanna tá hon gjørdist eldri samanvið systirdótrini Onnu Katrinu, sum eisini búðií Danmark.

Hetta er Salomon, sum fór til Amerika, saman viðsíni donsku konu Odu, og børn teirra Anna ogJacob.

Ein sonur Petur Jakku, Jákup Frederik, fór sum ungur við enskum trolarum.Hann fekk írska konu og búsettist í Dublin. Eina ferð undir krígnum, 1941ella 1942, kemur hann við trolara til Klaksvíkar. Tað eydnaðist at savnanokk so fitt av ættini, og tá var henda myndin tikin.Her síggjast f.v. Karin Leitisstein, kona Aksel hjá Marin, Amaliel, beiggi JákupFrederik, Fía, dóttir Johannu hjá Petur Jakku, Petur Jakku, Sofus hjá Amaliel,Mia hjá Johannu, Bina, kona Sofus og Piddi, sonur Amaliel.Frammanfyri: Gentan er Jenny hjá Amaliel og dreingirnir eru Zackarias t.v.og Petur Jákup, synir Aksel Leitisstein. Jákup Frederik var seinast í Føroyum í1955. Ættin hevur havt samband við son hansara Frederic Amaliel. Hanndoyði undan jólum.

Síða 17Nr. 363 - 23. mars 2006

Maskinmeistarisøkist til

Elfelagið SEVEitt starv (ella møguliga tvey størv) sum maskin-meistari á Sundsverkinum, er leyst at søkja til setanfrá umleið apríl/mai 2006. Talan er um avloysara(r)fyri maskinmeistara(r) í farlo