1

รายงานเรอง จบตากระบวนการสรางครไทยใน

แงมมกฎหมาย

เสนออาจารยไพสฐ พาณชยกล

โดยนายธรเดช ลมเทยมเจรญ รหส

512010025

กระบวนวชา กฎหมายกบสงคม (ส.กม.177404)

2

ภาคการศกษาท 2 ปการศกษา 2554คณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

คำานำา รายงานชนนผเขยนไดเชอมโยง ความเขาใจ“ ” ระหวาง “ ความเขาใจเกยวกบระบบกฎหมาย ” ตามทมความร กบ “การเปลยนแปลงทเกดขนของสงคม” โดยนำาเสนอในประเดนการเปลยนแปลงการศกษาไทย เรองการเปลยนแปลงหลกสตรการสรางครไทย ผานรายงาน จบตากระบวนการสรางครไทยในแงมมกฎหมาย “ ”

ทงนโดยตงประเดนคำาถามตอสภาพสงคมทแทจรงกบระบบกฎหมายทควบคมการผลตคร วามความสมพนธกนหรอไมอยางไร เพอเปนหลกในการพจารณาการเปลยนแปลงของสงคมทกอใหเกดแนวโนมหรอเกดการเปลยนแปลงทางกฎหมาย ตลอดจนเพอเปนหลกในการพจารณาการเปลยนแปลงของสงคมทมผลมาจากการเปลยนแปลงกฎหมายดวย

ผเขยนขอขอบพระคณ รศ.ดร.ชรนทร มงคง อาจารยประจำาคณะศกษาศาสตร สายวชาสงคมศกษาและสงแวดลอม มหาวทยาลยเชยงใหม ผซงใหแนวทางและแนวคดในการทำารายงานชนน จนทำาใหผเขยนมมมมองทางกฎหมายทมตอวชาชพครกวางไกลยงขน อกทงยงเปนครทเปนแมพมพของชาตทแทจรงควรคาแกการเคารพบชา ตลอดจนขอขอบคณผทมสวนเกยวของทกทานทสรางแรงบนดาลใจและมอบประสบการณอนมคาทถายทอดเรองราวขอเทจจรงตางๆเพอใชเปนขอมลในการทำารายงานชนน

ผเขยนมไดประสงคใหผอานซงอานรายงานชนนเหนดวยกบงานเขยน แตผเขยนหวงเพยงวารายงานชนนจะเปนฉนวนทางความคดใหแกผทสนใจทกทานตระหนกถงความเปนไปของสงคมและเกด

3

ปญญาในการแกไข ปรบปรง เปลยนแปลงโครงสรางหลกสตรทจะยกระดบคณภาพบคลากรทางการศกษาใหดยงขนไมวาการแกไขดงกลาวจะเปนไปในทศทางใด

สดทายนหากรายงานชนนมขอผดพลาดประการใดอนเกดจากความไมรของผเขยน ผเขยนขอนอมรบความผดเหลานนไวแตเพยงผเดยว และหวงทจะไดรบคำาแนะนำาจากทกทานเพอนำาไปพฒนาความคดตอไป ขอขอบพระคณ

นายธรเดช ลมเทยมเจรญผเขยน/ผจดทำา

สารบญเรอง หนา

บทท 1 : ววฒนาการของระบบการศกษา และ ครไทย6 บทท 2 : ความ

สำาคญและการเปลยนแปลงของกระบวนการการผลตคณคร 13 บทท 3 : ทรรศนะวาดวยกฎหมายการสรางคร 19 บทท 4 หลกสตรครพนธใหมและคร 6 ป

23

4

บทนำา

รายงานชนนไดเกดขนจากความตงใจและความเพยรพยายามในการแสวงหาขอมลของผเขยนอยางสดความสามารถ โดยผเขยนมงเนนหยบยกประเดนปญหาของสงคมในปจจบน ทนกวชาการโดยเฉพาะนกกฎหมาย ใหความสนใจทจะหยบยกมาเปนประเดนวพากษวจารณนอย ซงเหตผลทเปนเชนนผเขยนเหนวาอาจเกดจากปจจยหลายๆอยาง อาท เปนเรองไกลตว หรอเปนเรองทไมใชกระแสของสงคม ดงนนจงสงผลใหประเดนปญหาทผเขยนหยบยกมานไมไดรบการพฒนาอยางแทจรง โดยผเขยนเหนวาหากเปนเชนนตอไปสงคมไทยคงจะ “ถอยหลงลงคลอง ” กนเปนแนแท โดยเฉพาะเหตผลทวาเรองนไมใชกระแสสงคม ผเขยนเหนวาคงเปนเหตผลหลกทไมมใครหยบยกเรองนมาพด เพราะเรองทเปนกระแสใน

5

การวพากษวจารณในยคสมยนคงเหนจะไมพนประเดนปญหาทางการเมอง หรอการวพากษวจารณรฐบาล ตลอดจนการวพากษวจารณการเรยกรองใหแกไขประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 หรอหากยอนไปอกซก 2-3 เดอนทผานมากคงจะเปนประเดนปญหานำาทวมวารฐบาลจดการอยางไรจงทำาใหเกดนำาทวม แตทงนเราตางกปฎเสธไมได วาเรองตางๆทกลาวมานนเปนประเดนปญหาทางสงคมอนสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงทางสงคมอยางมาก

แตอยางไรกตามในขณะทปญหาตางๆไดดำาเนนการไปนน ผเขยนสงเกตเหนวามประเดนปญหาทางสงคมอกประเดนหนงไดถกดำาเนนการและเคลอนไหวอยางเงยบๆไปพรอมๆกบปญหาทงหลายขางตน นนกคอประเดนปญหา เรอง “การศกษา”

ประเดนทางสงคมในเรองการศกษา ทผเขยนหยบยกขนมารงสรรคใหเปนภาพสะทอนถงวถการเปลยนแปลงทางสงคมทสงผลกระทบหรอกอใหเกดการเปลยนแปลงทางกฎหมาย ตลอดจนวถของการเปลยนแปลงกฎหมายทสงผลกระทบหรอเปนฉนวนทกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคม นนกคอประเดนเรองการออกกฎ ระเบยบ ขอบงคบและประกาศทมงประสงคตอผลทางกฎหมายในเรองการสราง “คณคร”

โดยรายงานชนนผเขยนมวตถประสงคทจะกระตนสงคมใหเกดภาวะฉกคดในการตงคำาถามตอประเดนปญหาทางการศกษาในเรองการสรางแมพมพของชาตผานมมมองทางกฎหมายวาสงคมควรมวธคดตอขอเทจจรงตางๆอยางไร โดยใหสงคมไดเรยนรการเปลยนแปลงทางสงคมและการเปลยนแปลงทางกฏหมายไปพรอมๆกนแลวคดไปพรอมๆกบผเขยนวาประเดนปญหาทไดหยบยกขนมาวพากษนนเปนจรงหรอไม หรอควรคดเหนเปนเชนไร ทงนผเขยนมไดคดวธการแกปญหาตางๆไวเพราะผเขยนเชอวาหากสงคมไดรบรในขอเทจจรงตางๆแลวกจะไดเรยนรและตกผลกทางความคดจนกลายเปนวธการในการแกไขปญหาหรอเลอกเสนทางในการพฒนาสงคมทดทสดไดไปไดดวยตวเอง

6

ในรายงานจะแสดงใหเหนถงววฒนาการของการศกษาไทยและครไทยในอดตตงแตสมยกรงสโขทยไลเรยงกนมาถงการปฎรปการศกษาในสมยรตนโกสนทรวาเปนเชนไร ตลอดจนบทบญญตในรฐธรรมนญวาดวยเรองการศกษา พระราชบญญตทเกยวของกบการผลตคณคร มตคณะรฐมนตร ขอบงคบครสภา ประกาศครสภาทรฐหรอหนวยงานทรบผดชอบในการสรางแมพมพของชาตนนไดกำาหนดหลกเกณฑตางๆเหลานนไว โดยนำาเสนอในลกษณะบทความเชงวชาการและบทสมภาษณของผทรงคณวฒทางการศกษา

7

บทท 1 : ววฒนาการของระบบการศกษา และ ครไทย

เราคงปฎเสธไมไดวาการศกษาอยคกบมวลมนษยชาตมาเปนระยะเวลายาวนาน และหากจะคนควาไปใหถงจดกำาเนดของการศกษานน คงจะตองยอนกลบไปในอดตนานนบหลายพนป ตงแตยคของนกปราชญผยงใหญอยางโสเครตสหรอเพลโต หรออาจจะตองยอนกลบไปใหนานกวานนในสมยยคหน อยางนอยทสดกคงจะเปนยคหลงประวตศาสตรเพอศกษาอารยธรรมทางความคดของมนษยในอดต

แตถงอยางไรกตามไมวาผลสดทายจะตองยอนไปศกษาคนควาตนกำาเนดของการศกษานานเพยงใด กไมสำาคญเทากบการศกษาววฒนาการของระบบการศกษาของประเทศตางๆทเปนอยใหเขาใจและปรบโครงสรางการศกษาในโลกปจจบนใหดยงขนตอไปเพอพรอมสำาหรบการเปลยนแปลงทอาจมขนในอนาคต

ซงปจจบนนประเทศใดทศกษาววฒนาการของระบบการศกษาและเรยนรจดบกพรองในหนาประวตศาสตรของตนอยางละเอยด แลวนำาความรและประสบการณตางๆเหลานนมาคดวธทเหมาะสมปรบเปลยนโครงสรางทางการศกษาใหสอดคลองตอสภาพสงคมทเปนอยได ประเทศนนจะมววฒนาการทางการศกษาทกาวไกลมเทคโนโลยททนสมยและมคณภาพทางสงคมสง อาท ประเทศราชรฐลกเซมเบรก 1 (Grand Duchy of Luxembourg) ประเทศเลกๆทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของยโรป ทมความยาวจากเหนอจดใตเพยง 84 กม. และจากตะวนออกไปตะวนตกเพยง 52 กม. และมประชากรเพยง 500000 คนนเปนอกประเทศหนงทผานหนาประวตศาสตรจากการถกคกคามและครอบครองของประเทศทใหญกวาและเกงกวาตงแต ค.ศ.963 ตลอดจนถกเยอรมนบกยดในระหวางสงครามโลกถงสองครง แตสดทายกรอดพนจากความรนแรงตางๆเหลานนจนกลายมาเปนราชรฐอสระอยางทกวนนได แตสงทนาสนใจกคอแมประวตศาสตรของราชรฐลกเซมเบรก จะโหดรายเพยงใดแตประเทศเลกๆประเทศนกไดพฒนาตนเองจนกลายเปนประเทศทรวย

8

ทสดในโลก ไมวาจะโดยการจดอนดบจาก IMF, World Bank , CIA Factbook หรอโดยองคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา OECD (OECD – Organization for Economic Co-operation and Development) อกทงยงเปนประเทศทมบรษทผลตเหลกสงออกทใหญทสดในโลกคอ AcelorMittal แตสงททำาใหลกเซมเบรกรำารวยทสดคอ ธรกจการธนาคารทมอยกวา 250 แหงซงเปนแหลงธนาคารทหนาแนนทสดในสหภาพยโรป เทานยงไมพอ ลกเซมเบรกยงไดรบการจดอนดบใหเปนประเทศทปลอดภยทสดในโลกอกดวย คำาถามคอ ทำาไมประเทศเลกๆอยางลกเซมเบรกทผานรอนผานหนาวมานกตอนกนกลบเปนประเทศทถกจดอนดบใหเปนทสดของโลกมากมาย? นนกเปนเพราะวาประชากรของลกเซมเบรกทมอยเกอบหาแสนคนนน เปนประชากรทมคณภาพ มการศกษา เกงแตไมโกง ซงการทประชากรจะมการศกษาทดไดนนกเปนเพราะลกเซมเบรกไดเรยนรประวตศาสตรของตนแลวพฒนา

1 วศาตาวน, "Travelogue : Grand Duchy of Luxembourg ราชรฐลกเซมเบรก ประเทศทรวยทสดในโลก," สขสโมสร ปท 2 ฉบบท 14 (พฤษจกายน-ธนวาคม 2554) : 42-43.การศกษาของตนเองผลตบคลากรทมคณภาพในการศกษาออกมาเพอเปนแมพมพในการสอนประชากรทเหลอของตนตอไป คำาถามคอ คนทจะสรรสรางการศกษาทดไดควรเปนอยางไร?

คราวนคงถงเวลาเสยททเราจะศกษาววฒนาการของระบบการศกษาไทยและเรยนรประวตศาสตรชาตไทยไปพรอมๆกนเพออดรอยรวของสงคมและเพอทเราจะไดเขาใจสงคมไทยใหดยงขน อนจะเปนหนทางไปสการกาวหนาทางการศกษา การผลตบคลากรทางการศกษาทมคณภาพสอดคลองกบลกษณะของสงคม และมเทคโนโลยและคณภาพสงคมทสงขน

ประวตการศกษาไทยหรอจะเรยกไดวาตำานานการศกษาไทยเรมมาตงแตเมอใด?

9

การจดการการศกษาในประเทศไทยนนมววฒนาการมาแตชานานตงแตสมยโบราณเรอยมาจนถงปจจบน ซงการเรยนรและการถายทอดความรทางการศกษาในแตละยคแตละสมยนนกแตกตางกนไปตามแตพลวตรทางสงคมไมวาจะเปนการเปลยนแปลงของสงคมโลกหรอการทประเทศไทยตองทำาการตดตอคาขายกบตางชาตซงเปนเหตทำาใหตองมการปรบปรงเปลยนแปลงการศกษาอยเสมอเพอความทนสมยและความกาวหนาทางเศรษฐกจและความสมพนธระหวางประเทศตลอดจนเพอธำารงคไวซงเอกราชของความเปนไทย ซงเปนปจจยทชวยเสรมความเจรญกาวหนาทงทางดานสงคม เศรษฐกจและการเมองของชาตใหมนคงและเจรญกาวหนาตอไปโดยในยคแรกๆของประวตศาสตรชาตไทยสมยอาณาจกรลานนา หรอสมยสโขทยจะมลกษณะการถายทอดความรกนแบบปากตอปากเปนการเลาเรยนประเภทถายทอดความร จากผทรงความในเรองนน ๆ  โดยตรง และมการพฒนารปแบบการถายทอดความรเรอยมาจนกระทงมการปฎรปการศกษาในสมยรตนโกสนทร กรอบกบสถาบนทางสงคมทมบทบาทในการศกษาของคนในชาตกมความแตกตางกนมา รวมถงบทบาทของผเปนครในแตละยคกแตกตางเชนเดยวกน คำาถามคอ แลวครและสถาบนทางสงคมประเภทใดหรอรปแบบการศกษาแบบใดทจะสอดคลองกบสภาวะสงคมไทยในปจจบน?

ผเขยนไดทำาการศกษาคนควาววฒนาการของการศกษาไทยวามความเปนมาอยางไรจนกระทงพบวา มนกวชาการไดแบงความเปนมาของการศกษาไทยไวแลวโดยมประวตทนาสนใจแบงออกได 5 ชวง ดงน2 1. การศกษาของไทยสมยโบราณ (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 2411) (1) การศกษาสมยกรงสโขทย (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 1921) (2) การศกษาสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310) (3) การศกษาสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311 – พ.ศ. 2411) 2. การศกษาของไทยสมยปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2412 - พ.ศ. 2474)

10

3. การศกษาของไทยสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญระยะแรก (พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2491)

2 ประวตความเปนมาของการศกษาไทย [online], 29 ธนวาคม 2554. แหลงทมา www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=ประวตความเปนมาของการศกษาไทย

4. การศกษาไทยสมยพฒนาการศกษา (พ.ศ. 2492 พ.ศ. 2534)

5. การศกษาสมยปจจบน (พ.ศ. 2535 - ปจจบน)

1. การศกษาของไทยสมยโบราณ (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 2411) (1) การศกษาสมยกรงสโขทย (พ.ศ. 1781 - พ.ศ. 1921)

สถานศกษาในสมยกรงสโขทยแบงออกไดเปน 4 แหงดวยกนคอ พระราชวง สำานกราชบณฑต สำานกสงฆ และบาน

พระราชวง เปนสถานศกษาสำาหรบสถาบนพระมหากษตรยหรอพระราชวงศ แตบางกวารวมบตรหลานของขนนางในราชสำานกดวย ผทเปนครสอนกไดแก พราหมณปโรหตและพระภกษทใกลชดพระราชวงศ หรอไดรบการคดสรรมาอยางด วชาความรทไดเลาเรยนนนนอกจากวชาหนงสอแลว ผชายกจะตองเรยนรวชาทเหมาะสำาหรบการเปนกษตรย เชน วชาการปกครอง ตำาราพชยสงคราม ตลอดจนการตอสปองกนตวรวมถงวชาคาถาอาคมและพระธรรมนญศาสตร หากเปนผหญงกจะไดเรยน การเรอน การเยบปกถกรอย

สำานกราชบณฑต เปนสถานศกษาสำาหรบบคคลทประชาชนยกยองวามความรสง รวมถงบรรดาลกหลานเจานายเชอพระวงศ ลกหลานของขนนางขาราชบรพาร ลกหลานคหบด วชาทไดเรยนกจะเปนวชาภาษาไทย ขอม มอญ การเรยนตำาราเฉพาะดานในดานตางๆตามความรความชำานาญของอาจารยในแตละสำานก อาจารยในสำานกสวนใหญจะเปนพราหมณและนกปราชญราชบณฑต 3

สำานกสงฆ (ตอมาในภายหลงชวงปลายสมยสโขทยไดเปลยนมาเปนวด) สถานทแหงนเปนสถานททราษฎรสวนใหญไดรบการศกษา และเปนตนกำาเนดโรงเรยนอยางแทจรง ทำาการสอนทงในวชาภาษาไทย ขอม

11

มอญ ตลอดจนการเลาเรยนอบรมสงสอนจรยธรรมและศกษาคมภรทางศาสนา ผทเปนครผประสทธประสาทความรกจะเปนใครไปไมไดนอกจากพระสงฆในวดนน ซงสวนใหญแลวลวนแลวแตเปนกลบตรทบดามารดาไดมาฝากฝงใหเปนเดกวดหรอใหมาบวชเปนสามเณรหรอพระภกษทงสน และดวยเหตนเองททำาใหชายไทยในสมยสโขทยและในสมยตอมา จงตองอาศยวดเปนสถานทเลาเรยน

บาน เปนสถาบนสงคมพนฐานทชวยทำาหนาทในการถายทอดความรดานอาชพตามบรรพบรษ ผททำาการสอนกจะเปนผเฒาผแกในบานเปนหลก ไมวาจะเปนการกอสรางบานเรอนศลปะการปองกนตวสำาหรบลกผชายและการบานการเรอน เชน การจบพล การทำาอาหารและการทอผาสำาหรบลกผหญง เปนตน

(2) การศกษาสมยกรงศรอยธยา (พ.ศ. 1893 - พ.ศ. 2310)

สถาบนทใหการศกษาในยคนมลกษณะใกลเคยงกบสมยสโขทยแตในสวนสำานกราชบณฑต ได 3 นานาสาระ รไวใชวาใสบาแบกหาม, ตำานานการศกษาในสยาม[online], 29 ธนวาคม 2554, แหลงทมา http://allknowledges.tripod.com/historyofthaieducation.html

ลดบทบาทความสำาคญลงไป แตในขณะเดยวกนหนาททางการศกษาไปตกอยทวดและพระสงฆเปนสวนใหญ

ในยคสมยนประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงรปแบบการปกครองทรดกมขน มการแบงชนชนวรรณะกนอยางชดเจน และมการทำาการตดตอคาขายกบตางชาตมากขนทงในเอเชย อาท จน มอญ ญวน เขมร อนเดย อาหรบ และชาตตะวนตก อาท โปรตเกส ฮอลนดา ฝรงเศส องกฤษ เปนตน

เกดการเปลยนแปลงการศกษาขนมากในสมยอยธยานทงการเกดสถานศกษาทมรปแบบเปนโรงเรยนทเปนทางการแหงแรก(โรงเรยนมชชนนาร)นนกคอ ศาลาโรงเรยน หรอบานสามเณรใหญ ในสมยสมเดจพระ

12

นารายณมหาราช โดยผทตงโรงเรยนแหงนมากคอ สงฆราช หลยส ลาโน บาทหลวงในคณะมชชนนารคาทอรก ฝรงเศส จะเหนไดวาในยคนการเขามบทบาทในการเผยแพรความรและวทยาการสมยใหมของมชชนนารชาวตางชาตเปนการเคลอนไหวทางการศกษาและสงคมครงใหญของประเทศไทย ครผสอน นอกจากพระสงฆ และผเฒาผแกในบานและวดแลวกจะมมชชนนารเหลานเพมขนมาดวย ทำาใหเกดการเรยนการสอนในศาสตรสมยใหม เชน วทยาศาสตร ประวตศาสตร ภมสาสตร และปรชญา ขนในประเทศไทย

นอกจากนในสมยสมเดจพระนารายณมหาราชนปรากฏหลกฐานทางวชาการอกวาไดเกดตำาราเรยนหนงสอไทยเลมแรกนนกคอ จนดามณ โดย สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชานภาพ ทรงอธบายไวใน "บนทกสมาคมวรรณคด" ปท 1 เลมท 5 พทธศกราช  2475 วา 4

"จนดามณเปนตำาราเรยนหนงสอไทย  แตงไวพสดารตงแตหดอาน จนถง แตงโคลงฉนทกาพยกลอน  บอกไวในตำานานนนวา  พระโหราจารยชาวเมองโอฆบร (คอเมองพจตร) เปนผแตงและมหนงสอเรองหนง คอ พระราชพงศาวดาร (ซงหอ สมดฯ สมมตชอเรยกวา "ฉบบหลวงประเสรฐ" นน) ในบางแผนกขางตนวา สมเดจ พระนารายณ ดำารสสงใหพระโหราฯ แตงขน เมอพทธศกราช 2223  เปนสนนษฐาน วา สมเดจพระนารายณฯ คงโปรดฯ ใหพระโหราฯ คนเดยวกน แตงทงหนงสอ จนดามณ และหนงสอพระราชพงศาวดาร  นอกจากนยงมเคาเงอนทจะสนนษฐาน ตอไปอกขอหนงวา เพราะเหตใดสมเดจพระนารายณฯ จงมรบสงใหพระโหราฯ แตงหนงสอสองเรองนน ดวยปรากฏในเรองพงศาวดารรชกาลสมเดจพระนารายณฯ วา เมอพวกบาทหลวงฝรงเศสแรกเขามาตงสอนศาสนาครสตงในพระนครศรอยธยา นน มาตงโรงเรยนขนสำาหรบสอนหนงสอแกเดกไทยดวย  อาศยเหตนน เหนวา คงเปนเพราะสมเดจพระนารายณฯ  ทรงพระราชดำารวา ถาฝายไทยเอง ไมเอาธระ จดบำารงการเลาเรยนใหรงเรอง กจะเสยเปรยบฝรงเศส พระโหราฯ คงเปนปราชญ มชอเสยงวาเชยวชาญอกขรสมยอยในครงนน สมเดจพระนารายณฯ จงมรบสงใหเปน

13

ผแตงตำาราสอนหนงสอไทยขนใหม สวนการทโปรดฯ ใหแตงหนงสอ พระราชพงศาวดารนน จะ

4 “เรองเดยวกน”

เปนแตงหนงสอเรยนหรอแตงสำาหบใหเปนความร แกพตางประเทศ ทเขามาในครงนน กอาจเปนได ทงสองสถาน แตควรฟงเปนยต ไดวา การทกวดขนใหลกผดเลาเรยนหนงสอไทยคงเรมขน ในรชกาลสมเดจ พระนารายณฯ..."  

อยางไรกตาม ปญหาวา จนดามณ เปนตำาราเรยนหนงสอไทยเลมแรกหรอไมนนกยงมอยจนถงทกวนน ซงผเขยนจะไมขอกลาวถงในทน

(3) การศกษาสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรตอนตน (พ.ศ. 2311 – พ.ศ. 2411)

การศกษาในชวงนกมลกษณะคลายกบสมยอยธยา กลาวคอ วด “ ”ยงคงเปนสถานศกษาของคนไทยอยเชนเดม ไมวาจะเปนคนระดบไหน ควบคไปกบการศกษาในวงและตามบานขนนาง บานคหบด

ครงถงรชกาลพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ไดเกดสถานศกษานอกเหนอจากวดอกแหง นนกคอ โรงทาน อนเปนสถานททกรมหมนเจษฏาบดนทร สมเดจพระราชวงบวร (สมเดจพระนงเกลาเจาอยหว) ไดทรงสงใหตงขนเพอทำาอาหารคาวหวานเลยงพระภกษ สามเณรและบรรดาขาราชการในพระราชวง และบรจาคสงของใหคนพการและคนชรา และจดใหเปนสถานทสำาหรบใหพระสงฆแสดงธรรมเทศนา

ตอมาในสมยของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว พระองคไดทรงสงใหมการบรณปฏสงขรณวดพระเชตพนฯ เพอไวประชมนกปราชญราชบณฑต ผเชยวชาญในวชาการตางๆรวมกนจารกวชาการตางๆทำาการสลกลงบนแผนศลาประดบไวตามระเบยงวดจนมผกลาววาเปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย และในรชสมยนไดเกดแบบเรยนเพมขนมาอก 2 ฉบบนนกคอ หนงสอประถม ก กา และ หนงสอประถม มาลา และ

14

เกดการเปลยนแปลงครงใหญในกระบวนการศกษาไทยกคอ การจดตงโรงพมพหนงสอไทยเปนครงแรกในป พ.ศ. 2379 โดยนายแพทย ด บ บรดเลย

สำาหรบครผสอนในสมยน นอกจากมชชนนารแลว ยงคงมพระภกษ นกปราชญราชบณฑต บดามารดา ชางผเชยวชาญเฉพาะดานเปนครดวย 2. การศกษาของไทยสมยปฏรปการศกษา (พ.ศ. 2412 - พ.ศ. 2474)

ในยคสมยนมการเปลยนแปลงการปกครองหลายตอหลายครง มการลาอาณานคมและเกดภยคกคามจากประเทศมหาอำานาจ โดยเฉพาะสงคมในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทมจดออนในความลาหลงของระบบการปกครองและการจดการเขตแดนทชดเจน จงไดมการเรงรดปฏรปปรบปรงประเทศโดยเนนการศกษาแหงชาต อกทงเมอมการปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท5 ความตองการบคลากรทมความรความสามารถมากขนเนองจากพระองคทรงปรบปรงและขยายงานในสวนราชการตางๆ จงจำาเปนตองจดตงโรงเรยนเพอสอนคนใหเขามารบราชการ อกทงมการเลกทาสและมการตดตอกบตางประเทศมากขนทำาใหวฒนธรรมทางตะวนตกแพรหลาย สงผลใหโครงสรางสงคมไทยมการเปลยนแปลง ดงนนจงตองเรงใหประชาชนมการศกษา

ป 2414 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดโปรดเกลาฯ ใหตงโรงเรยนขนเปนครงแรกในสยาม สถานทดงกลาวน คอ โรงสกลหลวง (โรงเรยนหลวง) และ โรงเรยนหลวงสอนภาษาองกฤษ โดยในชวงเวลานมมชชนนารเปนครผสอนเสยเปนสวนใหญ และไดมการสรางโรงเรยนตางๆขนอกมากมายตลอดรชสมย ทงนรวมถงโรงเรยนสวนนนทอยาน ทมมชชนนารเปนครใหญ และมคณะกรรมการคณะหนงจำานวน 8 ทาน เปนผควบคมดแล และนคอกำาเนด "โรงเรยน" ทมคณลกษณะ เปนโรงเรยนอยางแทจรง แทนการเรยนตามวด หรอบาน อยางทเคยเปนมา จะเหนวาเกด สถาบนทางการศกษา ขนมาอยางเปนทางการ รวมถงการจดตง

15

โรงเรยนพระตำาหนกสวนกหลาบทในปจจบนกลายมาเปนโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลยดวย

ป พทธศกราช 2453 รชกาลท 5 ทรงตง "โรงเรยนขาราชการพลเรอน" ขนมา เพอฝกคนเขารบราชการตามกระทรวงตาง ๆ  และตอมาในปพทธศกราช 2459 พระบาทสมเดจ พระมงกฎเกลาเจาอยหวฯ ทรงโปรดเกลาฯ ใหยกฐานขนเปน "จฬาลงกรณมหาวทยาลย" มหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทย (ทเปนรปแบบมหาวทยาลย ทวไป)

ในขณะทการศกษาเรมขยายตวออกไปนน กรมมหาดเลกหลวง ยงมหนาทในการดแลเรองการจดการโรงเรยนตาง ๆ  ทเกดขน ในเวลานน ทงทเปนโรงเรยนสำาหรบพลเรอน และของฝายทหาร รชกาลท 5 จงทรงมพระราชดำารวา ถงเวลาอนสมควรแลว ทจะแยกการจดการ โรงเรยนออก“จากกรมมหาดเลก จดเปนกรมหนง ในสวนราชการ ฝายพลเรอนขนมาตางหาก” ดงนน จงทรงโปรดเกลาฯ ใหตงกรมศกษาธการขน แลวโปรดฯ ใหโอนโรงเรยนทงปวง ทมอยในเวลานนมาขนกบกรมศกษาธการ ไมวาจะเปน โรงเรยน พระตำาหนกสวนกหลาบ  โรงเรยนสวนนนทอทยาน  โรงเรยนกรมแผนท  โดยมททำาการของกรมศกษาธการ ตงอยทตกยาว ขางประตพมานไชยศร ดานตะวนออก

ในวนท 6 พฤษภาคม 2430  ไดทรงโปรดเกลาฯ ใหมประกาศตง "กรมศกษาธการ" เปนกรมอสระขน

ปพทธศกราช 2432  ทรงโปรดเกลาฯ ใหกรมศกษาธการไปรวมกบกรมอสระอน ๆ  อาท กรมแผนท  กรมพยาบาล  และกรมพพธภณฑ แลวยกฐานะขนเปน "กระทรวงธรรมการ"  แตยงใหเรยกชอวา "กรมธรรมการ" ไปกอน และโปรดเกลาฯ ใหพระเจานองยาเธอ กรมหมนดำารงราชานภาพ ทำาหนาทเปนอธบดบญชากระทรวง

จนเมอวนท 1 เมษายน  พทธศกราช  2435  จงทรงโปรดเกลาฯ ใหมประกาศตง "กรมธรรมการ" ขนเปน "กระทรวงธรรมการ"  แลวทรงโปรดเกลาฯ ใหพระยาภาสกรวงศ (เจาพระยาภาสกรวงศ - พร 

16

บนนาค) เสนาบดกระทรวงเกษตราธการ มาทำาหนาท เปนเสนาธการกระทรวงธรรมการคนแรก 5

5 “เรองเดยวกน”ป พ.ศ. 2449 ยายโรงเรยนฝกหดคร ซงตงอยทวดเทพศรทราวาส

ไป รวมกบโรงเรยนฝกหดครฝงตะวนตก (บานสมเดจเจาพระยา) ปรบปรงหลกสตรใหสงขนเปน โรงเรยนฝกหดอาจารยสอนหลกสตร 2 ป รบนกเรยนทสำาเรจมธยมศกษา ป พ.ศ. 2456 ตงโรงเรยนฝกหดครหญงขนเปนครงแรกทโรงเรยนเบญจมราชาลย 6 เกดโรงเรยนฝกครอยางจรงจงขนมาครงแรก

นบแตการจดตงกระทรวงธรรมาการขนมา สงคมไทยเรมมการเปลยนแปลงจากสภาวะเดมเปนอยางมากทในอดตเรองการศกษาเปนเรองของคนในครอบครว สมาชกในครอบครวทจะพจารณากนเองวาใครจะตองเรยนหนงสอหรอไมอยางไร ตลอดจนบคคลใดจะเปนครผสอนกไดไมมระเบยบกฎเกณฑใดบงคบคณภาพหรอมาตรฐานของครเลย ขอเพยงแคมความรความสามารถ หรอไดรบความไววางใจจากคนในสงคมกสามารถเปนครได แตเนองดวยสงคมโลกไดเปลยนแปลงไป ทำาใหสงคมไทยตองเปลยนแปลงตามใหทน เพอปรบปรงประเทศใหมความเจรญรงเรอง มใหตกเปนเปาหมายทประเทศมหาอำานาจจะเขามาแยงชงเอกราชไปได ดงนนในระยะเวลาตอมานบจากการตงกระทรวงธรรมาการดงกลาว สงคมไทยจะกระตนตวเองใหออกกฎระเบยบหรอกฎเกณฑในการเปลยนแปลงสงคมใหมแบบแผนมากขนโดยใชกฎหมายเปนเครองมอ นเองกเปนจดเรมตนของกฎหมายทเขามามบทบาทในกระบวนการการศกษาไทย

คำาถามคอ การเปลยนแปลงทางสงคมโดยเฉพาะสงคมการศกษาดงกลาวขางตนนน แมจะสามารถยกเปนขอตอสและเปนขออางเอาตวรอดจากการตกเปนเมองขนของประเทศมหาอำานาจในขณะนนได แตการเปลยนแปลงดงกลาวนนเหมาะสมตอสงคมไทยในขณะนน

17

หรอไม หากพจารณาจากสภาพของสงคมทประชากรกวาคอนประเทศไมมการศกษาเลย?

ปพทธศกราช  2464  ประกาศ "พระราชบญญตประถมศกษา พทธศกราช  2464"  บงคบใหเดกเขาเกณฑเรยนหนงสอ ตงแตอาย  7  ขวบ และอยในโรงเรยนจนถงอาย  14 ปบรบรณ  โดยไมตองเสยคาเลาเรยน

ป พ.ศ. 2464 ปรบปรงโครงการศกษาชาต โดยวางโครงการศกษาขนใหมเพอสงเสรมใหทำามาหาเลยงชพ นอกเหนอจากทำาราชการ3. การศกษาของไทยสมยการปกครองระบอบรฐธรรมนญระยะแรก (พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2491)

ในระยะน สงคมไทยไดเกดการเปลยนแปลงครงประวตศาสตรนนคอ มการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยเมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 ประกอบดวยดวยสภาพเศรษฐกจทตกตำาของประเทศ และสบเนองจากการประกาศใชกฎหมายการศกษา คอพระราชบญญตประถมศกษา ทำาใหการศกษาแพรหลายออกไป แตขาดความพรอมทางดานงบประมาณการศกษา จงทำาใหคณะราษฎรซงเปนกลมบคคลทรวมตวกนเปลยนแปลงการปกครอง ไดวางเปาหมายสำาคญหรออดมการณของคณะราษฎร มปรากฏอยในหลก 6 ประการ ขอท 6 จะตองใหการศกษาอยางเตมทแกราษฎร เพราะคณะราษฎรมความเหนวาการทจะใหประชาชนมความรความเขาใจเรองการปกครอง

6 “เรองเดยวกน”ระบอบประชาธปไตย จำาเปนตองจดการศกษาใหกบประชาชนอยางทวถง เมอประชาชนมการศกษาดยอมจะทำาใหประเทศชาตเจรญขนดวย 7

ปพทธศกราช 2475  พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวฯทรงโปรดเกลาฯ ใหตง "สภาการศกษา" ขน

และเกดแผนการศกษาแหงชาตขนเปนครงแรกเพอเปนแนวทางในการพฒนาดานการศกษาขน ในแผนการศกษาฉบบนเนนใหการ

18

ศกษา 3 สวน คอ จรยศกษา เปนการอบรมศลธรรมอนดงาม พทธศกษา ใหปญญาความร และพลศกษา เปนการฝกหดใหเปนผมรางกายสมบรณ(ปจจบนใชแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท9 แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2552-2559)

ปพทธศกราช  2484 "กระทรวงธรรมการ" เปลยนชอมาเปน "กระทรวงศกษาธการ" (ซงเคยเปลยนชอเปน "กระทรวงศกษาธการ" ครงหนงแลว และกอนปพทธศกราช 2484  กไดกลบมาใชวา "กระทรวงธรรมการ" กอนทจะมการเปลยนแปลงอกในครงน)8

หลงจากนนมการเปลยนแปลงแกไขหลกสตรทางการศกษาตลอดมา มการใชแผนการศกษาแหงชาต ปรบปรงการจดการการศกษาภาคบงคบ มการกอตงมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมอง

ป พ.ศ. 2488 ประกาศใชพระราชบญญตครพทธศกราช 2488 ซงเปนกฎหมายทออกมาควบคมวชาชพครขนเปนครงแรกป พ.ศ. 2488 รฐบาลในสมยนายควง อภยวงศ เปนนายกรฐมนตรและนายทว บณยเกต เปนรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ไดเลงเหนถงปญหาวกฤตในวชาชพคร กลาวคอ คนด คนเกง ไมอยากเรยนคร และครเกง ครดมความสามารถจำานวนมากไดละทงอาชพครไปประกอบอาชพอน จงไดตราพระราชบญญตคร พทธศกราช 2488 ขนมาเพอแกปญหาวกฤตวชาชพครดงกลาว โดยมสาระสำาคญคอใหมสภาในกระทรวงศกษาธการ เรยกวา "ครสภา" มฐานะเปนนตบคคล มอำานาจหนาทใหความเหนเรอง นโยบายการศกษา และวชาการศกษาทวไปแกกระทรวงศกษาธการ ควบคมจรรยาและวนยของคร รกษาผลประโยชน และสงเสรมฐานะคร และครอบครวใหไดรบความชวยเหลอตามสมควร สงเสรมความรและความสามคคของคร และทำาหนาทแทน ก.พ. เกยวกบการบรหารงานบคคล โดยกำาหนดใหครทกคนตองเปนสมาชกครสภา 9 (จากนนในปพ.ศ.2546 ไดมการตราพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ออกมาบงคบใช ตงแตวนท 12 มถนายน 2546 โดยปรบปรงครสภาเดมตามพระราชบญญตคร พทธศกราช 2488 เปน

19

สภาครและบคลากรทางการศกษา มชอเรยกเหมอนเดมวา ครสภา 10)   7 อางแลวเชงอรรถท 28 อางแลวเชงอรรถท 3 9 ครสภา,ความเปนมาของครสภา[online],29 ธนวาคม 2554,แหลง

ทมา http://www.ksp.or.th/ksp2009/th/home/index.php 10 ครสภา เปนสภาครและบคลากรทางการศกษา จดตงขนตามพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 มบทบาทในการกำาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ กำากบ ดแล การปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงการพฒนาวชาชพทางการศกษา ซงเปนการยกระดบวชาชพทางการศกษาใหเปนวชาชพชนสง

4. การศกษาไทยสมยพฒนาการศกษา (พ.ศ. 2492 พ.ศ. 2534)ตง "กรมการฝกหดคร" ขนในป พทธศกราช 2497ในยคสมยนเปนยคสมยแหงการพฒนาของชาต เกดการประกาศใช

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตขน มการวางแนวทางในการศกษาใหเขมแขงขน เพอพฒนาศกยภาพของคนในชาตอนจะสงผลใหเกดการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชาตตอไป

5. การศกษาสมยปจจบน (พ.ศ. 2535 - ปจจบน)

จากการพฒนาระบบการศกษาไทยมาอยางตอเนอง ทำาใหเกดการขยายตวทางการศกษาออกไปสสวนภมภาคและเกดการกอตงมหาวทยาลยในหลายพนทตลอดระยะเวลาการเปลยนแปลงทผานมา ความเคลอนไหวทางการศกษาดงกลาวไดนำาไปสแนวคดการพฒนาระบบการบรหารและการจดการศกษาใหสามารถพฒนาทรพยากรบคคลในชาตใหดขน จงเกดการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ขน ทสงผลทำาใหโครงสรางการบรหารงานและการจดการศกษาไดปรบเปลยน ทงการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ การเปดสอนในสาขาวชาการและวชาชพทมงพฒนาใหประชากรเปนผรอบรเปนคนเกง คนดและใชชวตในสงคมอยางมความสข เกดการปรบโครงสรางการบรหารการศกษาของกระทรวงศกษาธการใหมแบงออกเปน 4 สวน คอ สภาการศกษา สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา 11

20

อกทงในชวงระยะเวลาทผานมา นอกจากจะไดมการปรบปรงเปลยนแปลงหลกสตรการเรยนการสอนมาอยางตอเนองแลว กระทรวงศกษาธการและภาครฐทเกยวของกบการจดการการศกษา กไดเรมเขามาใหความสำาคญตอวธการผลตบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพเชนเดยวกน ไมวาจะเปนการสรางแรงจงใจใหคนด คนเกงหนมาสนใจประกอบอาชพคร ซงเปนอาชพทมประวตความเปนมายาวนาน ตลอดจนคดคนหลกสตรการผลตครออกมาใหสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบน นนกเพราะรฐตระหนกดวาการจะพฒนาประชาชนในประเทศใหมการศกษาทมคณภาพและมมาตรฐานไดนน จะตองเรมพฒนาตงแตชนแมพมพของชาตกอน

จากประวตศาสตรววฒนาการการศกษาไทยขางตน ทำาใหเราเหนวาเมอสงคมมการพฒนาเปลยนแปลงไปเปนสงคมทมความซบซอนมากขน ระบบการศกษา สถาบนในสงคมทมบทบาทในการสอนหนงสอกมการเปลยนแปลงไปพรอมๆกน เมอสงคมใหญขน ซบซอนมากขน คนในสงคมกเรมกำาหนดบทบญญตออกมาควบคมการเปลยนแปลงใหเปนระบบมากขน โดยสรางกฎหมายออกมาควบคม และเมอมกฎหมายออกมาบงคบใชแลว สงคมทมรปแบบการพฒนาไมเปนไปตามบทบญญตของกฎหมายนนๆ สงคมนนกจะตองปรบตวและยอมจำานนตอกฎหมายของรฐ ดงนจงกลาวไดอยางชดเจนวาเปนการเปลยนแปลงสงคมทมผลกระทบตอการคดคนเปลยนแปลงกฎหมาย และมการเปลยนแปลงกฎหมายทกระทบตอวถของสงคมจนสงคมนนๆเกดการเปลยนแปลง 11 อางแลวเชงอรรถท 2

คำาถามคอ แลวกฎหมายทออกมาบงคบสงคม ไมวาจะเปนการกำาหนดหลกสตร หรอกฎระเบยบควบคมคณคร ทวางกฎเกณฑตางๆมากมายนน มความเหมาะสมหรอมผลผลตทตอบสนองตอวตถประสงคของกฎหมายนนๆมากนอยเพยงใด ?

21

บทท 2 : ความสำาคญและการเปลยนแปลงของกระบวนการการผลตคณคร

เมอสงคมเกดการเปลยนแปลง ระบบการศกษาไทยถกววฒนาการ ความเปนวชาชพครเรมกอรางสรางตวขนมาอยางเปนปจเจก วชาชพครเปนวชาชพชนสงทสำาคญและมบทบาทมากในการพฒนาคนและพฒนาชาต ในอดตคร คอ ปชนยบคคลของสงคม เปนผทพรอมซงมความฉลาด รอบร คความดเปนบคคลทมบทบาทสำาคญในการสบสาน และถายทอด

22

ความรและความดจากคนรนหนงไปสคนอกรนหนงของสงคม เปนแบบอยางของคนทวไปในดานความประพฤตและคณธรรม 1 เรยกไดวาอาชพใดจะสำาคญเสมอเหมอนนนไมม

ผเขยนกเปนศษยมคร เลอมใสและศรทธาในวชาชพคร ไดรบการปลกฝงเลยงดใหเปนพลเมองทดของสงคม ถกบมเพาะความเปนมนษยทสมบรณ สอนการอยรวมกนกบผอนในสงคม อบรมคณธรรมจรยธรรม และสงตางๆอกมากมาย ผเขยนไดรบการเอาใจใสจากคณครตงแตระดบชนอนบาลเรอยมาจนถงระดบชนประถมศกษา คราใดทยอนความทรงจำากลบไปในสมยเปนนกเรยนประถมโรงเรยนเลกๆโรงเรยนหนงหลงกระทรวงมหาดไทย ทกครงจะตองตนตนใจวาแมโรงเรยนแหงนจะเลกเพยงใด ไมเปนทคนหคนตาจากคนในสงคมเพยงใด แตทนกลบเตมไปดวยคณครทมหวใจใหญ ใหญไปดวยเมตตา กรณา มทตา อเบกขา คณครทกคนสงสอนอบรมลกศษยของครอยางเทาเทยม มบทลงโทษทสมเหตสมผล ผเขยนยงเคยถกลงโทษพรอมเพอนๆทงหองจากไมเรยวของคณคร ในความผดทไมไดกอ(สมยนนยงทำาโทษดวยไมเรยวได) แตกเตมใจเมอเปนความผดทตองรบผดชอบรวมกน คณครทกคนลวนมจตวญญาณความเปนครอยางแทจรง จวบจนเมอผเขยนกาวขนสชนมธยม ผเขยนไดมโอกาสเปดโลกทศนในกะลาใบนอยๆจากเดกประถมสชวตจรงขนพนฐาน ความเปนผใหญขนตน ในโรงเรยนชนนำาของประเทศ “สวนกหลาบวทยาลย ” ผเขยนไดมโอกาสรบการอบรมสงสอนจากคณครทในอดตเปนบคคลทสอบครไดอนดบหนงของประเทศ หลายตอหลายทาน ทกทานลวนมประสบการณและจตวญญาณความเปนครเตมเปยม ซงแตละทานนนกมวธการสอนและวธการรบมอกบลกศษยในรปแบบของตนเอง แตทนาแปลกใจคอ ไมวาลกศษยจะยากดมจน หรอเกเรเปนอนธพาลมาจากทใด คณครทกคนรบไดและอบรมสงสอนทกคนอยางเทาเทยมกน ผเขยนยงจำาคำาครไดแมนวา ทฉนตองด ตองดาพวกเธอแบบนกเพราะฉน“ตองการใหพวกเธอเปนคนดของสงคม เปนคนเกง เปนคนไมโกงใหสมกบเปนศษยสวนกหลาบ แมในครงนนผเขยนจะไมเขาใจคำาวาเปนคนด คน”

23

เกงเปนเชนไร แตทกวนนอยางนอยสงทครสอนในวนนนกทำาใหผเขยนเปนคนทคดเปน คดไดอยางทกวนน

จนเวลานผเขยนไดศกษาเลาเรยนในระดบอดมศกษาแลว กยงคงเปนศษยมครตลอดมา แมความเปนครในชนนจะไมไดมความใกลชดเหมอนเชนคณครในวนวาน แตคณครทกทานกยงอบรมลกศษยทก

1 บานสอนคร,ความหมายของคร[online],29 ธนวาคม 2554 แหลงทมา http://www.sobkroo.com/detail_room_index.php?nid=1919

คนอยางไมยอทอ โดยเฉพาะศษยทเปนนกศกษากฎหมาย

คราวนเมอผเขยนกำาลงเปนนกศกษากฎหมายประกอบกบมวฒภาวะทสงขนมการใชเหตผลในการดำาเนนชวต และตองตดตามขาวสารตลอดเวลา ทำาใหผเขยนเรมตงขอสงเกตวา คณครทกวนนเปนเชนไรกนบาง?

จรงอยทคณครในปจจบนนสวนใหญยงเปนคณครททรงเกยรตเชนวนวาน แตกปฏเสธไมไดวาสงคมนมโจรในคราบคณครอยไมนอย ดงจะเหนไดจากขาวตามหนาหนงสอพมพไมวาจะเปน ขาวความรนแรงทครกระทำาตอลกศษย ขาวครผชายขมขน อนาจารนกเรยนหญง หรอขาวโกงกน ฉอราษฎรบงหลวงของขาราชการคร

ในฐานะทผเขยนเปนนกศกษากฎหมายจงขอวเคราะหประเดนปญหาในกระบวนการการศกษาและกระบวนการผลตคณคร ในแงมมทางกฎหมาย โดยจะตงประเดนคำาถามและขอสงเกตตอวชาชพครในมมมองของการเปลยนแปลงกฎหมายทเปนผลมาจากการเปลยนแปลงสงคม และในแงมมของการเปลยนแปลงทางสงคมทมผลกระทบมาจากการเปลยนแปลงกฎหมาย วามความสมพนธทสอดคลองกบความเปนจรงหรอไมอยางไร ในบทนผเขยนจะหยบยกขอเทจจรงในบทความและขาว ในเรองความ

24

เคลอนไหวทางการศกษาโดยเฉพาะการสรางคร มานำาเสนอใหแกสงคมไดเหนถงความเปลยนแปลง ประกอบกบการตงคำาถามและจดประเดนทางสงคม ทงนโดยตงอยบนพนฐานของความเหมาะสมในการออกกฎหมายตางๆมาเปลยนแปลงสงคมคร

เมอศกษาววฒนาการของครในอดตจนถงปจจบน(นบเฉพาะครหลงยคการออกกฎหมายมาเปนกฎเกณฑควบคมวชาชพคร)จะพบวาสามารถแยกออกมาไดดงน

ระยะแรก หลกสตรครแบงตามระดบการศกษาทจะนำาไปใชปฏบตงานจรง ผสำาเรจหลกสตรคร ป.ป.(ประโยคประถมศกษา) ป.กศ. (ประกาศนยบตรการศกษา) จงเหมาะกบการเปนครระดบประถมศกษา ผสำาเรจหลกสตรคร ป.ม. (ประโยคมธยมศกษา) ป.กศ.สง (ประกาศนยบตรการศกษาชนสง) จงเหมาะกบการเปนครระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ผสำาเรจหลกสตรคร กศ.บ. (การศกษาบณฑต) ค.บ. (ครศาสตรบณฑต) ศศ.บ. (ศลปศาสตรบณฑต) จงเหมาะกบการเปนครระดบประถมศกษา และ/หรอมธยมศกษา และ/หรออดมศกษา สวนวชาชพกจะมครเฉพาะสาขาวชาชพ เชน พลศกษา เกษตร อตสาหกรรม คหกรรม เปนตน

ระยะทสอง หลกสตรครเปนหลกสตรปรญญาตรทกหลกสตร ทงในระดบปฐมวย ประถมศกษา มธยมศกษา และการสอนวชาเฉพาะ (วชาเอก) อาท คณตศาสตร วทยาศาสตร เคม ชววทยา ฟสกส สงคม ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ครทงประเทศจงเปนครหลกสตรระดบปรญญาตร 4 ป ทงหมด

ระยะทสาม หลกสตรครปรญญาตร 5 ป มการกำาหนดใหเรมใช เมอปการศกษา 2547 การประกาศใชคอนขางฉกละหก จนบางสถาบนเปดรบนสต/นกศกษา แลวกทำาหลกสตรควบคไปดวย เนองจากการปรบหลกสตรครปรญญาตรจาก 4 ป เปน 5 ป มเบองหลงวาแนวคดเดมจะปรบจากหลกสตรปรญญาตร 4 ป เปนหลกสตรปรญญาตร 6 ป เชนเดยวกบหลกสตรของแพทยศาสตร โดยใหเทยบเทาปรญญาโท และม

25

อตราเงนเดอนเทยบกบแพทย เพอยกระดบวชาชพคร แตสดทายถกฝายกำาหนดนโยบายฟนธงใหเปนปรญญาตร 5 ป ทกอใหเกดปญหาเชนทกวนน

ครทเปนผลตผลของระยะแรก ระยะทสอง และระยะทสาม ยงไมมขอมลทจะพสจนไดวา การผลตครระยะใดมคณภาพมากกวากน เพราะตวแปรทสำาคญคอ ทนการศกษา ทมกจะทำาใหไดผลผลตทด ครมคณภาพตงแตทนครจงหวดของระยะแรก ทนครทายาทของระยะทสอง และทนครพนธใหมของระยะทสาม2

จากการแบงววฒนาการของครขางตน จะเหนไดวาเกดการเปลยนแปลงสงคมครครงใหญถง 3 ครง ทงนกเปนผลมาจาก การปรบเปลยนโครงสรางการศกษาไปตามกฎหมายในแตละยคแตละสมยตงแตพระราชบญญตคร พทธศกราช 2488 เรอยมาถงแผนการศกษาแหงชาต รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยป 2540 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา 2546 พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา2547 ซงลวนแลวแตบญญตไวเพอประโยชนในการพฒนาการศกษาของชาตและเพอการพฒนาวชาชพครใหมฐานะเปนวชาชพขนสงตลอดมา

ทงนเคยไดมการตงขอสงเกตกนหรอไมวาการออกบทบญญตทางกฎหมายตางๆนาๆนน ไดคำานงถงความเปนจรงของคนในสงคมมากนอยเพยงใด และไดมการประเมนผลงานจากการลงทนเปลยนแปลงกฎหมายอนจะสงผลกระทบใหสงคมเกดการเปลยนแปลงนนหรอไมอยางไร

ผเขยนเหนวาไมวานกกฎหมาย หรอนกศกษาศาสตรจะออกแบบโครงสรางหลกสตรหรอกฎเกณฑตางๆใหมความซบซอนเพยงใด แตหากไมคำานงถงสภาวะทางสงคมตามความเปนจรงในขณะนน ผเขยนกมนใจวา กฎเกณฑตางๆเหลานนกไมสามารถชวยใหครไทยมคณภาพหรอมความสามารถขนมาไดเลย อาท ปญหาความยากจน ปญหาความเลอมลำาทางการศกษา ปญหาสงคมปญหาคานยม ปญหาทนนยม ปญหาเศรษฐกจ ฯลฯ เปนตน โดยเฉพาะปญหาความยากจน และปญหาความ

26

เลอมลำาทางการศกษาถอเปนปญหาสำาคญทมมาทกยคทกสมยของสงคมไทย เพราะเปนปญหาทเปนตวตดโอกาสคนด คนเกง แตจน เขามาเปนคณคร

จากการศกษาคนควาพบวาปญหาความยากจนเปนปจจยสำาคญททำาใหเดกยากจนขาดโอกาสในการเขามาศกษาตอในระดบชนอดมศกษา(อนเปนชนผลตคร) ถงแมวารฐจะออกนโยบายเรยนฟร และเงนกยมเพอการศกษามา กเปนเพยงชวยเหลอการเปลยนแปลงของสงคมในการลดความเหลอมลำาในการศกษา

2 สมบต นพรก,ความในใจ[online],29 ธนวาคม 2554 แหลงทมา www.edu.nu.ac.th/.../ความในใจเรองหลกสตรคร%206%20.pdf 3 Thai PBS NEWS,คณภาพการศกษาและครอบครวไทยตดโอกาส เดกจน เรยนตอมหา“ ”วทยาลย[online] ,18 สงหาคม 2554 แหลงทมา http://news.thaipbs.or.th/content/

ตอในระดบชนมธยมปลายเทานน 3 ดงนนรฐจะตองใหความสำาคญในการอดหนนคาเลาเรยนแกเดกในการศกษาตอในระดบอดมศกษาดวย อกทงปญหาความยากจนยงเปนตนเหตสำาคญททำาใหเกดปญหาอนๆตามมา โดยเฉพาะปญหาสงคมซงอาจเรยกไดวาเปนปจจยระยะยาว โดยปจจยระยะยาวหมายถง 4 ทกปจจยทเกยวของกบการเลยงด/การเตบโตของเดก ความสำาคญทพอแมใหกบการศกษาลกษณะครอบครวทอบอน คณภาพการศกษาทไดรบตงแตระดบกอนวยเรยน ตลอดไปจนถงคณภาพการศกษาขนพนฐานเปนตน ลวนมความสำาคญอยางมากในการพฒนาขดความสามารถทางวชาการของเดก และเปนสงทกำาหนดความพรอมในการเรยนตอในระดบอดมศกษา

ตลอดจนผลการรายงานทางวชาการนำาโดยดร.ดลกะ ลทธพพฒน นกวชาการ ประจำาสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ยงไดระบตอมาวา “...การจะลดความเหลอมลำาของการเรยนตอในระดบอดมศกษาในอนาคตใหไดอยางยงยนนนจะตองใหความสำาคญกบปจจยระยะยาว ซงภาครฐสามารถทำาได อาท การสรางศนยดแลเดกเลกในชมชนยากจน และ

27

ทสำาคญทสดจะตองแกไขปญหาความเหลอมลำาทางคณภาพระหวางโรงเรยนทมทรพยากรนอย ซงสวนใหญใหบรการแกเดกยากจน กบโรงเรยนทมทรพยากรมากซงสวนใหญใหบรการแกเดกจากครอบครวฐานะด จากขอมลการทดสอบนกเรยนอายระหวาง 15-16 ป โดย Programme for International Student Assessment (PISA) ซงทำาการประเมนความสามารถทางวทยาศาสตร คณตศาสตร และทกษะการอานของเดกใน 65 ประเทศทวโลก ซงมประเทศไทยรวมอยดวย พบวาทรพยากรของโรงเรยน ฐานะของครอบครว การศกษาและหนาทการงานของพอแม (ปจจยระยะยาว) มความสำาคญอยางมากตอความสามารถของเดก...”5 นจงเปนผลลพธหนงทจะตอบคำาถามในปญหาสงคมครในปจจบนไดวา เพราะเหตใดทำาไมการศกษาไทยยงไมพฒนา เพราะเหตใดการผลตครไทยจงตองมนโยบายการพฒนาอยางรวดเรวในระยะเวลาทหางกนไมนาน หากไมใชเพราะการแกไขปญหาไมตรงจด การเปลยนแปลงกฎหมายโดยไมคำานงถงสวนประกอบตางๆของสงคม ซงคำาอธบายดงกลาวขางตนยงเปนตวสะทอนตอมาวาการปรบเปลยนโครงสรางหลกสตรการผลตครทออกมาโดยอาศยอำานาจตามบทบญญตแมบทนนไมไดมความสอดคลองกบบรบทสงคมทเปนอย แตเมอกฎหมาย กฎเกณฑไดออกมาใชบงคบแลว คนในสงคมกจำาตองยดตองถอปฏบตตามทงๆทไมไดเหมาะสมตอสภาพสงคมเลย ทำาใหเกดปรากฏการณทผเขยนขอเรยกปรากฏการณปญหาการเปลยนแปลงของสงคมทเกดจากกฎหมายทไมเหมาะสมนวา การเปลยนแปลงทสญเปลา“ ”

อกทงดร.ดลกะ ยงกลาวตอวา “...จากขอมลผลทดสอบ PISA สครงในรอบ 10 ปทผานมา จะเหนไดวาความสามารถของเดกไทยโดยรวมอยในระดบตำาเมอเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ และไมไดมการพฒนาทดขนเลยในทกวชา อยางไรกตาม สถาบนอดมศกษาของรฐ และเอกชนไดมการเปดหลกสตรใหมๆ เพอขยายทนงในสถาบนอดมศกษาเปนจำานวนมาก เพอรองรบความตองการปรญญาบตรของนกเรยน โดยขาดการคดกรอง

28

ดานคณภาพอยางเพยงพอ ผลลพธกคอการผลตบณฑตคณภาพตำา และหรอ ในสาขาทไม

4 “เรองเดยวกน” 5 “เรองเดยวกน”

ตรงกบความตองการของตลาดออกมาเปนจำานวนมาก ปรากฏการณนไดสะทอนออกมาในคาจางแรงงานปรญญาตรทตกตำามาโดยตลอดตงแตป 2540 จนถงปจจบน...”6 เมอการศกษาในระดบอดมศกษาเปนเรองของธรกจ จงเกดคานยมในหมมหาวทยาลยทงของรฐและเอกชนในการแสวงหาจดตงหลกสตรใหทดเทยมกบมหาวทยาลยอน เพอมใหเปนการนอยหนากน โดยมไดดศกยภาพของตนวามความสามารถเพยงพอทจะผลตบคลากรทางการศกษาทดไดหรอไม จนทำาใหคณภาพบณฑตตกตำายำาแยลง

ประเดนปญหาตอมากคอ ปญหาเร องคานยม และปญหาเร องครขาดแคลน กลาวคอ จากแตเดมทอาชพครเปนอาชพทมแตคนเคารพยำาเกรง แตเมอปญหาคาครองชพทตกตำาลงโดยมลกษณะสวนทางกบแผนพฒนาเศรษฐกจและพระราชบญญตกฎหมายทเกยวของกบการศกษาอยางสนเชง ในเร องของการจดใหมกฎหมายวาด วยเงนเด อน คาตอบแทน สวสดการ และสทธประโยชนเกอกลอนสำาหรบขาราชการคร และบคลากรทางการศกษา เพอใหมรายไดเพยงพอและเหมาะสมกบฐานะทางสงคมและวชาชพ เพราะสงคมครทกวนนหากจะพจารณาเฉพาะครในเมองกจะเหนไดวาเงนเดอนของครทแมจะเพมขนอก 13 เปอรเซนตโดยเรมตนท 9,140 บาทกตาม แตกคงไมเพยงพอตอการดำารงชพในเมองใหญ อกทงถาหากจะใหพดถงครชนบททมบทบาทหนาทมากกวาการเปนครตามหนาทดวยแลว เงนเดอนเพยงเทานคงไมเพยงพอตอการใชชวตและการเปนครของสงคม จงสงผลใหเกดคานยมในสงคมทไมตองการศกษาตอในคณะศกษาศาสตรหรอคณะครศาสตร หรอเลอกศกษาตอแตดวยเหตผลทเขามาเรยนไดเนองจากเลอกไวเปนอนดบสดทาย เปนไมกนหมา ใหสอบตด สง

29

ผลใหผทสอบเขามาไดหลายคนขาดเจตนารมณในการเปนครตงแตเรมแรก ดวยเหตนเองทำาใหกระแสสงคมไมใหความสนใจในการประกอบอาชพคร ทงๆทวชาชพนเปนวชาชพขนสง เดกเกง เดกดควรจะตองนยมมาเรยนเพอไปเปนกำาลงหลกในการพฒนาประเทศชาตสบไปเสยดวยซำา แตกลบหาไดเปนเชนนนไม นนกเพราะปจจยในคาครองชพนอกสวนหนง ในประเดนนจงกลาวไดวาเมอสงคมเกดการเปลยนแปลง จงเกดบทบญญตทางกฎหมายขนมาโดยมวตถประสงคในการจดระเบยบสงคมแลว มผลบงคบใชแลว แตเมอสงคมมการเปลยนแปลงไปเรอยๆแตกฎหมายกลบไมแกไขปรบปรงใหดขน สงคมกจะเกดการเปลยนผานอยางไมอาจควบคมได ดงเชนคานยมขางตน

เมอกลาวถงความสำาคญของครกบการพฒนาบคลากรของชาตนน นบวามความสำาคญยง ดวยคณภาพชวตเดกคงไมใชอยแคความรเทาทนวทยาการอยางเดยว แตตองรวมถงการพฒนาการทงดาน รางกาย จตใจ  อารมณ สงคม เปน คนด คนเกง มความสข เมอดจากภารกจของการ“ ”ศกษาทเปนเครองมอพฒนามนษยทมชวตจตใจ มศกยภาพความพรอมแตกตางกนทงบรบทสวนตวและปจจยรอบขางแลว การจะพฒนาไปสเปาหมายดงกลาวไดอยางเตมตามศกยภาพทแตละคนมอยกคงไมใชเรองงาย จงคดวาไมนาจะมเครองมอ สอ หรออปกรณใดทจะมประสทธภาพเกนครไปได7

6 “เรองเดยวกน”7 กลน สระทองเนยม,เมอครขาดแคลน ..ครขาดคณภาพ.. คณภาพเดกจะเปน

อยางไร?[online],22 กมภาพนธ 2554 แหลงทมา http://www.dailynews.co.th/

เมอเกดคานยมดงทอธบายไวขางตนแลว จงสงผลใหอาชพครขาดแคลนเกดการไมพฒนาศกยภาพและเกดความไมพรอมทางการศกษา ดงจะเหนไดจากขาวท เลขาธการ กพฐ. ไดออกมาบอกวา ปจจบนโรงเรยนในสงกด สพฐ. ยงขาดแคลนครสาขาตาง ๆ กวา 60,000 อตรา ทำาไมคะแนนเดกชนบทตำากวามาก? คำาตอบมตงแตพนฐานการศกษาของพอแม ฐานะทางเศรษฐกจของพอแม

30

ความเอาใจใสเรองการศกษาของพอแม และทสำาคญคณภาพของคร ครทมอยจำานวนนอย กทำางานหนกมาก เพราะตองสอนหลายชน ทำางานธรการ และตองทำาเอกสารของโรงเรยน เพอใหพรอมตอการประเมน บางกมวแตทำาเอกสารเพอขอเลอนตำาแหนง ซงจะไดคาตอบแทนเพมขนอกพอควร จนไมไดดแลเดกจรงจง สวนโรงเรยนในเมองใหญ ครอยากไปอย เพราะสะดวกสบาย อตราครไมขาดแคลน (ถงขาดจำานวนไปกใชเงนของโรงเรยนจางลกจางเพมได) มโอกาสสอนพเศษ และมโอกาสกาวหนากวาอยไกลปนเทยง ครจำานวนมากจงอยากอยโรงเรยนในเมอง และนคอปจจยสำาคญททำาใหคณภาพโรงเรยนชนบทตำา 8

คำาถามคอ ชองวางระหวางกฎหมายกบสภาพสงคมมระยะหางกนขนาดน บคคลทมสวนเกยวของเคยมองเหนกนบางหรอไม หรอทกคนลวนแตตองการจะปรบเปลยนโครงสรางทางกฎหมายใหยกระดบคณภาพครใหสงขน เพอผลงานแตเพยงอยางเดยว มรฐบาลชดใหมมากเปลยนท เปนวฐจกรหมนเปลยนกนไป แตไมไดปรบโครงสรางสงคมใหดตามไปดวย ออกกฎหมายมาเปลยนแปลงเพยงใดกไมไดทำาใหสงคมเปลยนแปลงไปใหตอบสนองตอเจตนารมณของกฎหมายเลย?

31

8 วรากรณ สามโกเศศ,โครงการผลตครพนธใหม มตชนรายวน[online], 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2553 แหลงทมา http://www.krupunmai.com

บทท 3 : ทรรศนะวาดวยกฎหมายการสรางคร

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 ไดใหความสำาคญในการพฒนาวชาชพครและการปฏรปการศกษาโดยจดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาของชาต ตามความในมาตรา 81 ดงน

มาตรา 81 รฐตองจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจดการศกษาอบรมใหเกดความรคคธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาของชาต ปรบปรงการศกษาใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สรางเสรมความรและปลกฝงจตสำานกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปะวทยาการตางๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพฒนาประเทศ พฒนาวชาชพครและสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะและวฒนธรรมของชาต

จากบทบญญตตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2540 ดงกลาว จงทำาใหเกดการตราพระราชบญญตเกยวของกบวชาชพคร ตางๆออกมา อาท พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา 2546 พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 2547 เปนบทบงคบสงคมใหมระเบยบแบบแผนไปในลกษณะเดยวกน

นอกจากนนยงเกดการตรา ขอบงคบของครสภาวาดวยใบอนญาตประกอบวชาชพ ขอบงคบของครสภาวาดวยมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ ตลอดจนประกาศครสภาตางๆขนมาอกมากมาย ทมวตถประสงคเพอยกระดบคณภาพของวชาชพทางการศกษา โดยขอบงคบและประกาศตางๆนนกมศกดและสทธเปนกฎหมายเชนกน ในรปลกษณของการกระทำาทางปกครองทมงตอผลทางกฎหมายภายในฝายปกครอง คอการกระทำาทมงตอผลในทางกฎหมายซงกอตง เปลยนแปลง หรอ

32

ยกเลกความสมพนธภายในของฝายปกครองมลกษณะเปนการกำาหนดกฎเกณฑใหองคกรเจาหนาทฝายปกครองถอปฏบตเปนการภายใน ซงอาจเปนการกำาหนดวธปฏบตงาน วธการบรการประชาชนหรอกฎเกณฑอน ในการกำาหนดกฎเกณฑซงกอใหเกดผลภายในฝายปกครองนน 1

คำาถามคอ บทบญญตตามรฐธรรมนญ พระราชบญญต ขอบงคบของครสภาวาดวยใบอนญาตประกอบวชาชพ ขอบงคบของครสภาวาดวยมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ ตลอดจนประกาศครสภาตางๆนน บญญตอะไรไวบาง?

ขอบงคบของครสภาวาดวยใบอนญาตประกอบวชาชพ เปนขอบงคบทวาดวยเรอง 1.หลกเกณฑการออกใบอนญาตใหแกผขอประกอบวชาชพคร 2.คณสมบตและลกษณะตองหามของผขอรบใบอนญาต 3.หลกเกณฑและวธการขอรบใบอนญาต 4.การกำาหนดอายและการตออายใบอนญาต

1 วรเจตน ภาครตน,หลกการพนฐานทางกฎหมายปกครองและการกระทำาทางปกครอง,พมพครงท 2(กรงเทพฯ:สำานกพมพวญญชน,2546),78

5.ใบแทนใบอนญาต6.การเปลยนแปลงขอมลทางทะเบยนและใบอนญาต7.การอทธรณขอบงคบของครสภาวาดวยมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณ

ของวชาชพ เปนขอบงคบทวาดวยเรอง การกำาหนดมาตรฐานความร มาตรฐานประสบการณวชาชพ มาตรฐานการปฏบตงาน มาตรฐานการปฏบตตน ตลอดจนกำาหนดจรรยาบรรณของวชาชพ แบบแผนพฤตกรรมจรรยาบรรณ และการประพฤตผดจรรยาบรรณของคร ผบรหารสถานศกษา/ผบรหารการศกษา และศกษานเทศกไวอยางเสรจสรรพ

ประกาศครสภาตางๆ อาท ประกาศครสภา เรอง การรบรองปรญญาและประกาศนยบตรทางการศกษาเพอการประกอบวชาชพ ท

33

กำาหนดมาตรฐานการรบรองปรญญาหรอประกาศนยบตร ใหแกนกศกษาครทกคน โดย พจารณาจากมาตรฐาน 3 ดานดงน

1.มาตรฐานบณฑต2.มาตรฐานหลกสตร3.มาตรฐานการผลต ตลอดจนเปนตวกำาหนดเกณฑการขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพคำาถามคอ กฎระเบยบทกลาวมานนใชหลกเกณฑใดเปนตว

กำาหนดมาตรฐานวาคนจะเปนครตองมลกษณะหรอมาตรฐานระดบดงกลาว?

เมอเกดการตงคำาถามแบบน กจะเกดการหวนกลบมาสคำาถามเดมวา กฎเกณฑดงกลาวนนเหมาะสมตอสงคมไทยหรอไมอยางไร?

การตรากฎหมายในลกษณะขางตน จะกลาวไดวาเปนการตรากฎหมายทมแนวความคดทเชอในรปแบบ(Formalism)กวาได กลาวคอ แนวความคดทเชอในรปแบบ2 จะแบงคำาตอบระหวางทถกและผดซงเปนการแบงทตายตวและไมสนบสนนถงเงอนไขอนๆนอกกฎหมาย ทมผลกระทบตอการบงคบใชกฎหมาย หรออกนยหนงแนวความคดนพจารณาวากฎหมายเปนระบบปด(closed)ดำารงอยตางหาก(isolated)และมตรรกะภายในตนเอง(logical) ซงผเขยนเหนวาแนวความคดนไมไดเปนแนวความคดทเหมาะสมนกตอการออกกฎหมายทจะมผลกระทบตอสงคมสวนรวมได แตกฎหมายทออกมานนตองพงระลกถงการเปลยนแปลงของสงคมดวยดงท คารล เลวลน(Karl Llewellyn) นกคดคนสำาคญในกระแสสจนยมทางกฎหมายไดกลาวไววา กฎหมายเปนเครองมอในการบรรลถงจดหมายของสงคม ดงนนเมอจะบงคบใชกฎหมายจงควรมองไปทการปรบกฎหมายใหเขากบสถานการณและความตองการของสงคม นอกจากนยงตองตระหนกถงผลกระทบของกฎหมายทมตอสงคม และการประเมนถงคณคาของกฎหมายก

34

2 สมชาย ปรชาศลปกล, “สจนยมทางกฎหมายแบบอเมรกา”, นตสงคมศาสตร 1,1 (2546): 2

ควรตองใหความสำาคญกบผลกระทบทจะเกดขนดวย3 อกทง เลวลน ยงกลาวอกดวยวา4

-กฎหมายไมใชสงทหยดนง ควรทำาการศกษาและสบคนในฐานะทมความเปลยนแปลงอยเสมอ

-กฎหมายตองถกศกษาในฐานะเครองมอเพอทจะนำาไปสเปาหมายทางสงคม และสงคมเปนการเปลยนแปลงทดำาเนนไปอยางตอเนอง และบอยครงทการเปลยนแปลงลำาหนากฎหมาย การตรวจสอบและแกไขอยางสมำาเสมอจงมความจำาเปน

ฉะนนเมอสงคมมความเปลยนแปลงอยเสมอทงในตวปจเจกและพลวตรในตวสงคมเองการจะกำาหนดกฎเกณฑจรรยาบรรณวชาชพครหรอการกำาหนดมาตรฐานการอนมตใบปรญญา ใบอนญาตประกอบวชาชพครใหมลกษณะตามทกฎหมายตองการนน ผเขยนเกรงวาจะมใชวธการยกระดบคณภาพของวชาชพทางการศกษาทเหมาะสมนก หากจะใหมการยกระดบคณภาพของวชาชพทางการศกษาทเหมาะสมจรงๆควรใหคณครรวมทงนกศกษาครมสวนรวมในการออกขอบงคบตางๆดวย เพอใหขอบงคบตางๆเหลานนมผลใชบงคบไดกบสงคมมากทสด

การทผเขยนตงทรรศนะตอกฎหมายทเกยวของกบวชาชพครในการตงคำาถามตอประเดนปญหาตางๆตงแตตนนน มใชหมายความวากฎเกณฑตางๆจะมแตขอเสยแตเพยงอยางเดยว เพราะในสวนของขอดทมลกษณะเปนการยกระดบคณภาพของวชาชพทางการศกษานนกมอยมากมาย อาท การปฏรปวชาชพคร ไดกำาหนดไวในหมวด 7 ของ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต โดยมแนวทางกลาวได คอ

1.จดใหมระบบและกระบวนการผลตและพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐาน เหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสง ปรบปรงใหสถาบนทผลตและพฒนาครคณาจารย รวมทงบคลากรทางการศกษามความพรอมและความเขมแขงในการเตรยม

35

บคลากรใหม และการพฒนาบคลากรประจำาการอยางตอเนอง และจดตงกองทนพฒนา คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา

2. จดใหมการควบคม และรกษามาตรฐานการประกอบวชาชพคร โดยจดตงองคกรวชาชพครและสภาวชาชพคร ทำาหนาท กำาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ กำากบดแล และการปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงพฒนาวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา และผบรหารการศกษา

3. จดใหมองคกรกลางบรหารงานบคคลของขาราชการคร โดยใหครและบคลากรทางการศกษา ทงของหนวยงานทางการศกษาในระดบสถานศกษาของรฐ และระดบเขตพนทการศกษา เปน ขาราชการสงกดองคกรกลางบรหารงานบคคลของขาราชการคร โดยยดหลกการกระจายอำานาจ การบรหารงานของบคคลสเขตพนทการศกษา และสถานศกษา

4. จดใหมกฎหมายวาดวยเงนเดอน คาตอบแทน สวสดการ และสทธประโยชนเกอกลอน สำาหรบขาราชการคร และบคลากรทางการศกษา เพอใหมรายไดเพยงพอและเหมาะสมกบฐานะทางสงคมและวชาชพ

3 สมชาย ปรชาศลปกล, “สจนยมทางกฎหมายแบบอเมรกา”, นตสงคมศาสตร 1,1

(2546): 11 4 สมชาย ปรชาศลปกล, “สจนยมทางกฎหมายแบบอเมรกา”, นตสงคมศาสตร 1,1 (2546): 3

5. จดใหมกองทนสงเสรมคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา เพอจดสรรเปนเงนอดหนนงานรเรมสรางสรรค ผลงานดเดน และเปนรางวลเชดชเกยรตคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา

6. ใหหนวยงานทางการศกษา ระดมทรพยากรบคคลในชมชนใหมสวนรวมในการจดการศกษา โดยนำาประสบการณ ความรอบร ความชำานาญ และภมปญญาทองถนของบคคลมาใช เพอใหเกดประโยชนทางการศกษาและยกยองเชดชผทสงเสรม

คำาถามคอ กลกเกณฑดงกลาวปฏบตจรงไดเพยงใด?

36

บทท 4 หลกสตรครพนธใหม1 และคร 6 ป

“ทานคงเคยไดยนชอ "ครพนธใหม" จากทงสอสงพมพ วทย โทรทศน หรอแมแตในวงการประชมสมมนา หลายคนคงพอนกไดวาครพนธใหมเกดขนหลงจากมการปฏรปการศกษาตามนยแหง พ.ร.บ.การศกษาแหงชาตป พ.ศ.2542 ทกำาหนดวาระบบและกระบวนการผลตพฒนาครจะตองปรบเปลยนใหไดครทมศกยภาพ คณภาพ สมกบเปนวชาชพชนสง จงไดมการผลตครระบบใหมเกดขน ออกแบบหลกสตรเปน 5 ป ซงหลายคนกเรยกวา "ครหาป" เมอจบหลกสตรจะไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร สงคมและในวงวชาการตางคาดหวงวา "ครหาป" จะ

37

เปนสายเลอดใหมและผนำาทางการศกษารนใหมทจะมากวกฤตศรทธาในวชาชพคร มาเปนอศวนมาขาวในการปฏรปการศกษา จงมคำาถามมากมายวา "ครพนธใหม" หรอ "ครยคใหม" เปนอยางไร แตกตางจากครยคกอนๆ อยางไร จากการทไดรวบรวมแนวคด การทำาวจย การประกาศหลกการของประเทศตางๆ การประชมสมมนา รวมทงการสำารวจแลวจดทำาคณลกษณะครยคใหมทคาดหวงครเลอดใหม-ครพนธใหม นาจะมภาพลกษณ คณลกษณ ทสะทอนมาจากหลกการ (Principle) 10 ประการ ซงนาจะใชเปนมาตรฐานการผลตและพฒนาครใหม-ครเกาทอยในระหวางการพฒนาได

1 โครงการผลตครพนธใหม (พ.ศ.2554-2563) หลกการ          1. โครงการผลตครพนธใหม เปนโครงการทจดทำาขนเพอผลตครมออาชพ ทมความรทางวชาการ เชยวชาญทางวชาชพและมอดมการณในวชาชพคร โดยการดงดดคนด คนเกง เขามาศกษาวชาชพครดวยหลกสตรและกระบวนกาทเนนการปฏบตและการฝก อบรมทเขมขน โดยจดทำาเปนภาพรวมของประเทศ          2. ผลตครในสาขาวชาและพนททเปนความตองการของหนวยงานผใชคร(ไดแก สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา เปนตน) โดยมเงอนไขผกพนใหนสต/นกศกษา ทเขารวมโครงการ เมอสำาเรจการศกษาแลวตองบรรจเขารบราชการคร          3. มการคดเลอกสถาบนอดมศกษาทมความเชยวชาญและมศกยภาพเปนสถาบนฝายผลตครในโครงการ          4. คาใชในสวนทเปนทนการศกษาและงบดำาเนนการ ประกอบดวย              4.1 หลกสตรครระดบปรญญาตร(หลกสตร 5 ป) ใชอตราเหมาจายตามมต ครม.                      เมอวนท 8 มถนายน 2548 ดงน                     1) ทนการศกษา อตรา 69,000 บาท/คน/ป                     2) งบดำาเนนการของสถาบนฝายผลต อตรา 15,000 บาท/คน/ป              4.2 หลกสตรประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร(หลกสตร 1 ป) ใชอตราเหมาจาย ดงน

                   1) ทนการศกษษ อตรา 103,500 บาท/คน/ป 2) งบดำาเนนการของสถาบนฝายผลต                        อตรา 22,500 บาท/คน/ป           5. งบประมาณทไดรบการสนบสนน ตองไดรบการสนบสนนตงแตเรมรบนกศกษารนแรกจนนกศกษารนสดทาย สำาเรจการศกษา          6. อตราทจะบรรจนกศกษาทจบตามเกณฑของโครงการฯ เปนอตราเกษยณอายราชการ

38

ของขาราชการครทไดรบคนใหแกกระทรวง ศกษาธการ ในอตราเกษยณ รอยละ 100 และ          7. การกำาหนดเปาหมายของการผลตครการศกษาขนพนฐานและครอาชวศกษา ในแตละปอาจมการปรบไดตามสถานการณความตองการ โดยยงคงจำานวนเปาหมายรวมตลอดโครงการไวเทาเดม(เปาหมายเชงปรมาณ ผลตคร จำานวน 6 รน ตงแตปการศกษา 2554-2558 รวมจำานวน 30,000 คน)

หลกการท 1 : ครพนธใหมมความเขาใจในเรองของแนวคดหลกแหงวชาชพคร มความรความเขาใจในเรองของเครองมอทจะใชสำาหรบการแสวงหาความร การสอบถาม มความเขาใจในโครงสรางของสาขาวชาทตนเปนผสอน และสามารถสรางสรรคประสบการณในการเรยนรทจะชวยสงเสรมใหเนอหาวชาเหลานนเกดประโยชนสงสดตอผเรยน

หลกการท 2 : ครพนธใหมมความเขาใจในเรองของการเรยนรและพฒนาของเดก รจกสรางโอกาสในการเรยนรใหเกดขนเพอชวยเสรมสรางพฒนาการทางสตปญญา สงคมและพฒนาการสวนบคคล

หลกการท 3 : ครพนธใหมมความเขาใจถงความแตกตางในการเรยนรของเดกและสามารถสรางสรรคโอกาสในการจดการเรยนการสอนทจะนำาไปประยกตใชกบผเรยนทหลากหลายได

หลกการท 4 : ครพนธใหมมความเขาใจและรจกใชยทธวธทหลากหลายในการสอน เพอกระตนใหเดกไดรจกคดอยางมเหตผล สามารถแกไขปญหาและมทกษะในเชงปฏบต

หลกการท 5 : ครพนธใหมใชความเขาใจในตวเดกแตละบคคล รวมทงการใชทงแรงจงใจและพฤตกรรมของกลมมาสรางบรรยากาศการเรยนร เพอกระตนใหเกดปฏสมพนธทางสงคมในเชงสรางสรรค มสวนรวมอยางกระตอรอรนในการเรยนร และการสรางแรงจงใจในตวของผเรยน

หลกการท 6 : ครพนธใหมรจกเลอกใชถอยคำาทกอใหเกดผล สามารถใชอากปกรยาทาท รวมทงเทคนควธการสอความหมายทชวย

39

กระตนใหเดกรจกถาม รจกแสวงหาความร ตลอดทงรจกสรางบรรยากาศแหงความรวมมอและปฏสมพนธในหองเรยนอยางสรางสรรค

หลกการท 7 : ครพนธใหม รจกวางแผนการสอนใหสอดคลองกบเนอหาวชาความตองการของชมชนและเปาหมายของหลกสตร

หลกการท 8 : ครพนธใหมมความเขาใจและใชยทธวธการประเมนผลในรปแบบทงทเปนทางการและไมเปนทางการ เพอประเมนสรางความมนใจใหเกดขนวาผเรยนจะไดรบการพฒนาทงทางสตปญญา สงคมและรางกายอยางตอเนอง

หลกการท 9 : ครพนธใหมจะตองเปนนกปฏบตการทมความถถวน รจกทจะประเมนผลการปฏบตงานของตนเองและบคคลอนอยางตอเนอง (นกเรยน พอแม ผปกครอง และผประกอบอาชพอนๆ ในชมชนการเรยนร) พรอมทงหาโอกาสทจะสรางความกาวหนาทางวชาชพของตนใหเกดขน

หลกการท 10 : ครพนธใหมจะตองสรางความสมพนธกบผรวมงานในโรงเรยน พอแม ผปกครอง และหนวยงานตางๆ ในชมชนขนาดใหญ (ชมชนทมเครอขายมาก) เพอสนบสนนการเรยนรและความเปนอยทดขนของเดก.....”

( ทมา หนงสอพมพมตชน: วนท 4 กรกฎาคม 2547 เรอง ๑๐ คณลกษณะครพนธใหม โดย ดร.พลสณห โพธศรทอง รองเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา)

หลงจากทขาวในหนงสอพมพฉบบดงกลาวไดนำาเสนอถงคณลกษณะและวตถประสงคของครพนธใหมไปแลว ไดเกดการเปลยนแปลงระบบการศกษาไทยเปนอยางมาก ทำาใหหลกสตรการผลตครของสถาบนการศกษาตางๆทวประเทศตองเปลยนแปลงเปนการผลตคร 5 ป นนดวยเปนผลมาจาก บทบญญตตามพระราชบญญตสภาครและ

40

บคลากรทางการศกษา พ.ศ.2546 มาตรา 44 ความวา“ผขอรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพควบคม ตองมคณสมบต

และไมมลกษณะตองหามดงตอไปน

(ก) คณสมบต(๑) มอายไมตำากวา ๒๐ ปบรบรณ

(๒) มวฒปรญญาทางการศกษา หรอเทยบเทา หรอมวฒอนทครสภารบรอง (๓) ผานการปฏบตการสอนในสถานศกษาตามหลกสตรปรญญาทางการศกษาเปนเวลาไมนอยกวาหนงป และผานเกณฑการประเมนปฏบตการสอนตามหลกเกณฑ วธการเงอนไขทคณะกรรมการครสภากำาหนด

(ข) ลกษณะตองหาม(๑) เปนผมความประพฤตเสอม

เสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด (๒) เปนคนไรความสมารถหรอเสมอนไรความสามารถ (๓) เคยตองโทษจำาคกในคดทครสภาเหนวาอาจนำามาซงความเสอมเสยแหงเกยรตศกดวชาชพ”

โดยวตถประสงคทสรางหลกเกณฑดงกลาวขนมานนเพอสงเสรมใหเกดการพฒนาวชาชพครใหสงขน โดยรฐจดหางบประมาณมาพฒนาศกยภาพการผลตครในลกษณะของการใหทนการศกษา กระจายภาระงานสสถาบนเครอขายรวมผลต 38 แหง ทวทกภมภาค จดใหอยหอพก มระบบกระจายงบประมาณมาใหทงคาดำาเนนการ และทนการศกษาตามสดสวนรายหวนกศกษา (พลสณห โพธศรทอง,มตชน ฉ.24 กค.2547 หนา 22) โดยเรมโครงการครงแรกเมอปการศกษาท 1/2547 แตหลงจากนนเมอโครงการนไดดำาเนนไปเพยง 1 ปกไดสะดดหยดลง เนองดวยขาดงบประมาณในการจดการ หากเปนบคคลทอยในแวดวงวงการการศกษาไทยคงจะยงจำาไดวา ครพนธใหมหมายถงอะไร และมประโยชนมากเพยงใด เพราะสงเกตไดจาก สกษณะคณสมบตครพนธใหม ทดร.พล

41

สณห โพธศรทอง รองเลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา ไดวางแนวทางไวนนลวนมแตประโยชนตอการศกษาไทยทงสน โครงการครพนธใหม จงนบวาเปนโครงการทจดทำาขนเพอผลต พฒนา เพมศกยภาพ และยกระดบวชาชพของแมพมพไทย ใหเปน ครมออาชพ ทมความรความ“ ”สามารถในดานวชาการ มความเชยวชาญทางดานวชาชพ มอดมการณ และมจตวญญาณของความเปนครทแทจรงและยงเปนการดงดด คนด คนเกงและคนด คนเกงแตจนมาเขาเรยนครเพมมากขน คำาถามคอ เมอโครงการดๆแบบนเกดขน ผคดโครงการไมไดคดงบประมาณเผอไวสำาหรบการสานตอในอนาคตหรออยางไร?

นจงเปนอกประเดนปญหาของการเปลยนแปลงสงคมโดยกฎหมายทไมไดพจารณาถงความเปนจรงของสงคมวาพรอมหรอไม จงเกดขออางวางบประมาณไมพอ ทำาใหสงคมทดำาเนนอยนนมการเปลยนแปลงกนอยางใหญหลวงเพราะกฎหมายดงกลาวถกตราเปนพระราชบญญต หากจะแกไขกคงจะตองวนวายในการรวบรวมเสยงของประชาชนในการยนแกไขกฎหมายตามกระบวนการในรฐธรรมนญ คำาถามคอ การเปลยนแปลงกฎหมายครงนนไดมการคดวเคราะหและประเมนสถานการณทางสงคมอยางถถวนแลวหรอยง ประชาชนจำานวนมากเหนดวยตอกฎเกณฑตางๆเหลานนหรอไม หรอคดกนอยเพยงบคคลกลมใดกลมหนงเทานน เพราะหากกฎเกณฑเหลานนถกตราเปนกฎหมายแลว นนหมายความวา กฎหมายนนจะเกดจากกลมบคคลใดกลมบคคลหนงแตกลบสงผลกระทบตอประชาชนทงประเทศ?

อยางไรกตาม ในการปฎรปการศกษาทศวรรษท 2 ( 2552-2561) รฐบาลตองการดงดดคนด และเกงมาเปนคร เพราะเปนปจจยสำาคญในการเพมคณภาพการศกษา โครงการผลต "ครพนธใหม" จงเกดขนภายใตดำารของนายกรฐมนตร และจากการผลกดนของรฐมนตรวาการกระทรวงการศกษาธการ (คณจรนทร ลกษณวศษฎ) โดยมอบหมายใหคณะกรรมการวางแผนการผลต และพฒนาคร และบคลากรทางการศกษา ไปดำาเนนการใหเกดเปนจรงขน .......โดยสรปไดดงน (1)ผลตครพนธใหม

42

30,000 คน ใชอตราเกษยณอายทไดคนมารวม 5 รน ตงแต ปการศกษา 2554-2558 โดยใชงบประมาณประจำาป ซงคณะรฐมนตรไดอนมตแลว พรอมระบใหบรรจอตราไดทนททกตลาคมของทกป รวมเปนเงน 4,235 ลานบาท รายละเอยดกมดงน สำาหรบผจบจากคณะศกษาศาสตร / ครศาสตร หลกสตร 5 ป (ปจจบนเรยน 5 ป เพราะเปนเงอนไขของการไดประกาศนยบตรวชาชพครดวย) มจำานวน 17,500 คน และสำาหรบผจบปรญญาอนๆ ทตองมาเรยน และฝกสอนอก 1 ป เพอใหไดประกาศนยบตรวชาชพคร 12,500 คน (รวม 30,000 คน) ทงหมดคอ ผทไดรบการคดเลอกจากสถาบนผลตครทมคณภาพ ซงจะไดรบการบรรจเปนขาราชการครทนททเรยนจบ โดยไมตองไปสอบแขงขนอก (เรยกวาประกนงาน) หากแยกออกอกลกษณะหนงของยอด 30,000 คน กจะเปนวาผทไดบรรจ 18,000 คน มาจากพวกเรยน 5 ป (รบนกศกษาป 4 ทเรยนอยแลวปละ 1,000 คน รวม 4,000 คน และรบนกเรยนมธยมศกษาท 6 ทเพงเขาเรยนคณะศกษาศาสตร/ครศาสตร ปละ 1,600 คน รวม 8,000 คน ) สวนอก 6,000 คน รบผทจบปรญญาตางๆ ตามทขาดแคลน และมาเรยนประกาศนยบตรวชาชพครอก 1 ป (ปละ 1,200 คน เปนเวลา 5 ป รวม 6,000 คน ) จำานวนรวม 18,000 คน ขางตนนทเรยนระหวางปการศกษา 2554 ถง 2558 ไดรบการประกนงานแตไมมทนการศกษาใหทกคน....ทเหลออก 12,000 คน จะไดรบทงการประกนงาน และทน โดยกลมเรยน 5 ปจะมจำานวน 5,500 คน ( 5 ป ปละ 1,100 คน ) และประกาศนยบตรวชาชพ 6,500 คน ( 5 ป ปละ 1,300 คน ) กลมนคอนกศกษาทมภมลำาเนาในพนทเฉพาะกจ โดยบรรจลงพนททขาดแคลนคร และสาขาเชยวชาญมาก ซงอยชายขอบจงหวด และพนทเฉพาะกจ 3 จงหวดชายแดนภาคใต (โครงการผลตครพนธใหม วรากรณ สามโกเศศ มตชนรายวน วนพฤหสบดท 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2553) เมอเกดการรอฟ นโครงการนขนมาอกครง กทำาใหสงคมครถกกระตนใหคกคกขนมาอก แมวาการกลบมาครงนจะเปนโครงการทผานมตคณะรฐมนตรเพยง

43

อยางเดยวกตาม กมคณสมบตเพยงพอทจะกลายเปนกฎหรอประกาศกระทรวงอนเปนกฎหมายได (ในปการศกษา 2552-2553 มการทำาโครงการครพนธใหมนำารอง 2 กอนแลวจงเปลยนเปนโครงการถาวรในปการศกษา 2554 น) แตอยางไรกตาม โครงการดงกลาวตองสะดดหยดลงอกครงเนองจากเกดการเปลยนถายอำานาจทางการเมองครงใหม คำาถามคอ โครงการนตองการพฒนายกระดบคณภาพของวชาชพทางการศกษาจรงๆ หรอเปนเพยงเกมการเมองทมอนาคตของชาตเปนเดมพน?

ทงนในประเดนหลกสตรการผลตครยงมประเดนปญหาใหตองวนจฉยตอมานนคอ การอนญาตใหผทจบสาขาวชาอนๆสามารถมาเปนครได โดยมาเรยนหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพครเพมเตมอก 1 ป หรอทรจกกนในสตร 4+1 ป ทำาใหเกดความเลอมลำาทางการศกษาขนอก เพราะหลกสตรดงกลาวถอวาไดวฒทางการศกษาสงกวาผเรยนสาขาวชาชพโดยตรงทงทใชเวลาเรยนเทากน (เกณฑ สกอ.ถอวาหลกสตรประกาศนยบตรบณฑตสงกวาหลกสตรปรญญาตร สามารถเทยบโอนหนวยกตไดไมเกนรอยละสสบของหลกสตรปรญญาโท สวนหลกสตรปรญญาตรของคร แมจะเรยน 5 ป กเทยบโอนหนวยกตไมได)3 ทำาใหเกดปญหาตามมาคอการซอขายใบประกาศนยบตรวชาชพครทปรากฏเปนขาวเมอไมนานมาน

แตสงทผเขยนชนชมคอ เมอเกดเหตการณการทจรตในการออกใบประกาศนยบตรวชาชพครดงทเปนขาว ครสภาซงเปนหนวยงานทควบคมดแลการจดการโครงสรางหลกสตร และควบคมการอนญาตใบปรญญา ใบอนญาตประกอบวชาชพครและใบประกาศนยบตรวชาชพครกไดมการประชมและมมตประกาศยกเลกรบรองหลกสตรป.บณฑตและไมใหสถาบนการศกษาผลตหลกสตรป.บณฑตรนใหมอก เหตเพราะครสภาควบคมคณภาพไดยาก อกทงสถาบนผลตครบางแหงบรหารหลกสตรไดมคณภาพ แตบางแหงไมบรหารหลกสตรใหเปนไปตามทเสนอตอครสภา ทำาใหหลายหนวยงานบนเรองคณภาพของ

44

หลกสตรป.บณฑต อกทงผลวจยของมหาวทยาลยมหาสารคาม พบวาผเรยนหลกสตรป.บณฑตคณภาพตำา 2. คดเลอก นกศกษา ทจะเขารวมโครงการนำารองครพนธใหมนน กำาหนดใหนกศกษา“ ”คณะครศาสตร หรอคณะศกษาศาสตร ทจะรวมโครงการ จะตองเรยนอยในชนปท 3 และปท 4 มผลการเรยนเฉลยสะสมตลอดหลกสตรมธยมปลาย(GPAX) ไมตำากวา 3.00 ตองมผลการเรยนในวชาเอกสะสมไมตำากวา 3.00 และตองมผลการเรยนในวชาชพครสะสมไมตำากวา 3.00 เชนกน รวมทง ตองผานการสอบสมภาษณ มบคลกด มจตอาสา และเตมใจปฏบตตามเงอนไขของการรบทน ไดแก เมอสำาเรจการศกษาแลว ตองบรรจเขารบราชการเปนขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ตามทสำานกงานเขตพนทการศกษา (สพท.) และสำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) หรอสถานศกษาในสงกดคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) กำาหนด เปนระยะเวลา 2 เทาของเวลาทรบทน โดยจะตองไมขอยายระหวางทชดใชทน หากผรบทนไมปฏบตตามเงอนไขทกำาหนด กจะตองใชทนคนเปน 2 เทาของคาใชจายทงหมด 3 สมบต นพรก,ความในใจ[online],29 ธนวาคม 2554 แหลงทมา www.edu.nu.ac.th/.../ความในใจเรองหลกสตรคร%206%20ป.pdfกวาผเรยนหลกสตรคร 5 ป4 นอกจากนนครสภายงไดมมตการปรบปรงโครงสรางการออกใบอนญาตประกอบวชาชพใหมวธการทคลอบคลมมากขนโดยกำาหนดการใหใบอนญาตประกอบวชาชพคร จะตองเปลยนไปจากเดมซงแตเดมครมใบอนญาตฯใบเดยวสอนไดทงระดบปฐมวย ประถมและมธยม หรอจะสอนวชาตางๆเชน ฟสกส เคมกได ดงนน ตอไปการออกใบอนญาตฯจะเปลยนไปโดยจะแยกออกเปนใบอนญาตฯครปฐมวย ใบอนญาตครประถม ใบอนญาตครมธยมโดยใบอนญาตครระดบม.ปลายจะแบงออกเปนใบอนญาตครสอนวชาฟสกส คณตศาสตร สวนครอาชวศกษาจะแยกออกเปนใบอนญาตครผสอนตามสาขาวชาเชน วชาชาง เกษตร บรหาร5 อยางไรกตามคงตองรอพจารณารางขอบงคบดงกลาวในวนท 16 มกราคม พ.ศ.2555น วาจะออกมาลกษณะใด แตจากปรากฏการณดงกลาวทเกดขนนน ทำาใหสงคมเหนการเปลยนแปลงทเกดขนไดอยางชดเจนประการหนงคอ เมอสงคมเปลยนไป โครงสรางกฎเกณฑตางๆจะตองปรบเปลยนตาม ทงนกเพอความเหมาะสมและการยกระดบคณภาพการผลตบคลากรทางการศกษา

อยางไรกตามผเขยนกไมปฏเสธวาหลกสตร ป.บณฑตหรอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพครนน กเปนประโยชนตอกระบวนการการศกษา

45

ไทยเชนกน เพราะบคคลทจบสหวทยาการเฉพาะมานน ตามหลกตรรกะแลวยอมทจะมความรมากกวานกศกษาคร เนองดวยบคคลเหลานไดเรยนรศาสตรนนๆมาอยางละเอยดแตกตางจากนกศกษาครทนอกจากจะเรยนวชาเอกตามทตนไดเลอกเรยนแลวนนยงตองเรยนรวธการสอน และหลกการการสอนตางๆรวมถงจตวทยาในการสอนและอดมการณการเปนคร ซงเปนเหตทำาใหมไดมการเรยนรศาสตรทตนเลอกเรยนอยางเขมขน แตอยางไรกตามดวยเหตผลขางทายนเองทผเขยนเหนวาเปนสงทครพงมมากกวาวชาความรหรอสงอนใดนนคอการเปนครทแทจรง เพราะคนทจะมาเปนครตองใชเวลาในการหลอหลอม ไมใชเดนแตเนอหา แตจะตองเขาใจวธการสอนและมจตวญญาณความเปนครดวย อกทงการเรยนในสาขาวชาชพตางๆ จะถกกำาหนดโดยสภาวชาชพ เชน แพทย พยาบาล ซงมเปาหมายการผลตบณฑตทแตกตางกน6 คร 6 ป ?

ผอานคงสงสยวาคร6ปคออะไร คร6ปคอ หลกสตรใหมทแตเดมรฐจะปรบเปลยนโครงสรางจากคร5ปใหเปนคร6ปแลวไดปรญญาโท

นายไชยยศ จรเมธากร รฐมนตรวาชวยการกระทรวงศกษาธการ (ศธ.) ใหสมภาษณภายหลงเปนประธานการประชมคณะกรรมการบรหารโครงการผลตครพนธใหม เมอเรว ๆ นวา ทประชมมมตการดำาเนนการหลกสตรครพนธใหมใน 2 หลกสตร คอ หลกสตร 4+2 คอรบผจบจากสาขาวชาอน ๆ มาเรยน

4 ASTV ผจดการออนไลน,ฟนธงยกเลกผลตครพนธใหม 6 ป![online], 18 กรกฎาคม 2554 แหลงทมา http://www.manager.co.th/Qol/ViewNews.aspx?NewsID=9540000087837 5 กรงเทพธรกจออนไลน,ครสภาประกาศยกเลกรบรองหลกสตรป.บณฑต[online], 19 สงหาคม 2553 แหลงทมา http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/politics/education/20100819/348792/ 6 มตชนออนไลน,จทบทวน TQF หลกสตรผลตคร5 ป[online], 13 กนยายน พ.ศ. 2553 แหลงทมา http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1284365733&catid=04

46

ตอระดบปรญญาโท และหลกสตรคร 6 ป โดยทง 2 หลกสตรมเงอนไขผกพน 2 รปแบบดงนคอ การใหทนการศกษาระหวางเรยนและประกนการมงานทำา เมอสำาเรจการศกษาแลวจะไดรบการบรรจเปนครในสาขาและพนททขาดแคลนตามทโครงการฯ กำาหนด สงกดสำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) หรอสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) รปแบบท 2 คอ ประกนการมงานทำาแตไมมเงนทนการศกษาให เมอสำาเรจการศกษาแลวจะไดรบการบรรจเปนครในสาขาและพนททขาดแคลนตามทโครงการฯ กำาหนดเชนเดยวกน สวนทนครพนธใหมในหลกสตร 5 จะเปดรบป 54 เปนปสดทาย7

อยางไรกตามโครงการผลตครพนธใหม หลกสตรปรญญาตรควบปรญญาโท หรอ คร 6 ปนนสดทายกตองระงบลงเนองจากมหาวทยาลยสวนใหญมปญหาในการผลตหลกสตรคร 6 ป เพราะตดขดในเกณฑ เรอง อาจารยประจำาหลกสตร ทจะตองมวฒระดบปรญญาเอก หรอมตำาแหนงทางวชาการระดบศาสตราจารย (ศ.) หรอรองศาสตราจารยซงบางแหงมไมเพยงพอจงเปดหลกสตรไมได นอกจากนน ยงไมมเกณฑมาตรฐานหลกสตรปรญญาตรควบโท ดงนน คณะกรรมการบรหารฯ จงมมตใหกลบไปผลตครพนธใหม ในหลกสตรระดบปรญญาตร 5 ปตามเดม8

เมอสงคมไมสามารถจะเคลอนตวใหทนกฎเกณฑทจะถกบญญตขนมาได กฎเกณฑดงกลาวจงไมสามารถสมฤทธผลไดเชนกน สะทอนใหเหนวาแมกฎเกณฑจะเปลยนแตบสงครงสงคมกมไดเปลยนแปลงตาม แตกลบเปนตวกฎเกณฑเองทจะตองหยดลง

อยางไรกตามในปจจบนครสภาไดเตรยมออกรางมาตรฐานและเกณฑการรบรอง การขอรบการรบรอง และการตดตามผลการรบรองปรญญาและประกาศนยบตรทางการศกษาแนบทายรางประกาศครสภา เรองการรบรองปรญญา และประกาศนยบตรทางการศกษาเพอการประกอบวชาชพแลวในสวนของมาตรฐานหลกสตรทกำาหนดใหม

1.ปรญญาตร 5 ป2.ปรญญาตรควบโท 6 ป

47

3.ประกาศนยบตรบณฑต4.ปรญญาโท 2 ป5.ปรญญาโทควบเอก 4 ป6.ปรญญาเอก 3 ป

คำาถามคอ หากกฎเกณฑดงกลาวไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรหรอกระบวนการทางกฎหมายอนได อนเปนการสงผลใหกฎเกณฑดงกลาวเปลยนสถานะเปนกฎหมายแลว จะสามารถเปลยนแปลงสงคมใหดขนไดจรงหรอไม?

7 ไทยโพสต,ยกเลกครหลกสตร 5 ปในป56[online], 23 ธนวาคม 2553 แหลงทมา http://www.thaipost.net/news/231210/31918 8 ASTV ผจดการออนไลน,ฟนธงยกเลกผลตครพนธใหม 6 ป![online], 18 กรกฎาคม 2554 แหลงทมา http://www.manager.co.th/Qol/ViewNews.aspx?NewsID=9540000087837

เมอสงคมการศกษาไทยไดเปลยนแปลงไปตามกาลเวลาตงแตสมยกรงสโขทยเรอยมาจนถงการปฏรปการศกษา สงทปรากฏใหเหนเดนชดคอ สงคมไทยไดคดคนกฎหมายขนมาควบคมการเปลยนแปลงดงกลาวใหมกฎเกณฑแบบแผนทเปนระเบยบขน อนทำาใหเหนวฏจกรการเปลยนแปลงสงคมทเปนเหตทำาใหเกดกฎหมาย เมอประวตศาสตรดำาเนนไปกฎหมายเหลานนกไดพฒนากลายเปนระเบยบแบบแผนทสงคมยดถอกนจนทำาใหเกดลกษณะทางสงคมทเปนเอกลกษณทแสดงออกมาในรปแบบของหลกสตรตางๆ แตเมอสงคมไดมววฒนาการกาวลำาไปกวาเจตจำานงของกฎหมาย กฎหมายกจะถกเปลยนแปลงอกครงเพอใหสามารถใชบงคบและแกปญหาใหสงคมได แตเมอกฎหมายทถกบญญตขนมานนไมสอดคลองตอสภาพสงคม ไมสอดคลองตอการยกระดบวชาชพครใหสงขนไดจรงตามเจตจำานงของกฎหมาย สงคมกไมอาจพฒนาใหดขนได ในทางตรงกนขาม จะทำาใหเกดการเปลยนแปลงทสญเปลาเสยดวย หากการศกษาไทยยงเกดการเปลยนแปลงทสญเปลาอยางนตอไป นอกจากจะเปนการเสยงบประมาณประเทศชาตไปอยางไมเหนผลตอบแทนแลว ยงทำาใหเยาวชนซงเปนอนาคตของชาตตองเสยโอกาส

48

ทางการศกษาทจะไดรบการอบรมสงสอน ปลกจตสำานกใหเปนพลเมองทดไปดวย

บรรณานกรมหนงสอ

วรเจตน ภาครตน.(2546).หลกการพนฐานทางกฎหมายปกครองและการกระทำาทางปกครอง.พมพครงท 2.กรงเทพฯ:สำานกพมพวญญชน

วารสาร

วศาตาวน.(พฤษจกายน-ธนวาคม 2554). "Travelogue : Grand Duchy of Luxembourg ราชรฐลกเซมเบรก ประเทศทรวยทสดในโลก" สขสโมสร ปท 2 . ฉบบท 14 ,42-43.

49

สมชาย ปรชาศลปกล.(2546). “สจนยมทางกฎหมายแบบอเมรกา ” นตสงคมศาสตร 1,1, 2

สมชาย ปรชาศลปกล.(2546). “สจนยมทางกฎหมายแบบอเมรกา ” นตสงคมศาสตร 1,1, 3

สมชาย ปรชาศลปกล.(2546). “สจนยมทางกฎหมายแบบอเมรกา ” นตสงคมศาสตร 1,1, 11

ระบบสารสนเทศออนไลน

กรงเทพธรกจออนไลน. (2553). ครสภาประกาศยกเลกรบรองหลกสตรป.บณฑต. แหลงทมา http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/politics/education/20100819/348792/(19 สงหาคม 2553)

กลน สระทองเนยม. (2554). เมอครขาดแคลน ..ครขาดคณภาพ.. คณภาพเดกจะเปนอยางไร? แหลงทมา http://www.dailynews.co.th/(22 กมภาพนธ 2554)

ครสภา. (2554). ความเปนมาของครสภา. แหลงทมา http://www.ksp.or.th/ksp2009/th/home/index.php (29 ธนวาคม 2554) ไทยโพสต. (2553). ยกเลกครหลกสตร 5 ปในป56. แหลงทมา http://www.thaipost.net/news/231210/31918(23 ธนวาคม 2553) นานาสาระ รไวใชวาใสบาแบกหาม. (2554)ตำานานการศกษาในสยาม. แหลงทมา http://allknowledges.tripod.com/historyofthaieducation.html (29 ธนวาคม 2554) บานสอนคร. (2554). ความหมายของคร. แหลงทมา http://www.sobkroo.com/detail_room_index.php?

50

nid=1919 (29 ธนวาคม 2554) ประวตความเปนมาของการศกษาไทย. (2554). การคาชายแดน. แหลงทมา www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=ประวตความเปนมาของการศกษาไทย (29 ธนวาคม 2554) มตชนออนไลน. (2553).จทบทวน TQF หลกสตรผลตคร5 ป. แหลงทมา http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1284365733&catid=04 (13 กนยายน พ.ศ. 2553)

วรากรณ สามโกเศศ. (2553). โครงการผลตครพนธใหม. แหลงทมา http://www.krupunmai.com (4 กมภาพนธ พ.ศ. 2553) สมบต นพรก. (2554). ความในใจ. แหลงทมา www.edu.nu.ac.th/ความในใจเรองหลกสตรคร%206%20 ป.pdf (29 ธนวาคม 2554)

ASTV ผจดการออนไลน. (2554). ฟนธงยกเลกผลตครพนธใหม 6 ป!. แหลงทมา http://www.manager.co.th/Qol/ViewNews.aspx?NewsID=9540000087837 (18 กรกฎาคม 2554)

Thai PBS NEWS. (2554). คณภาพการศกษาและครอบครวไทยตดโอกาส เดกจน เรยนตอมหาวทยาลย“ ” . แหลงทมา http://news.thaipbs.or.th/content/ (18 สงหาคม 2554)

51