factor c algemeen
DESCRIPTION
Presentatie Factor C voor projectleiders van de Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit. De presentatie is vrij lang en vrij volledig, waardoor deze goed te gebruiken is als basis. Het is een kwestie van dia's deleten die je niet nodig hebt bij een volgende presentatie.TRANSCRIPT
Factor CRotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit
Paul Tissingh
4 januari 2010
INLEIDING
05-01-2010
Factor C
Maken we beleid begrijpelijk of maken we begrijpelijk beleid?
Communicatief beleid in 7 stappen
INLEIDING
05-01-2010
Maar eerst… wat is beleid?
“Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en tijdskeuzen, vastgelegd in een plan”
“Beleid is actie door actor op basis van een plan, gericht op een doel d.w.z. een verandering van de bestaande of verwachte situatie (kloof tussen wens en werkelijkheid) via inzet van bepaalde instrumenten in een bepaalde tijdsvolgorde”
INLEIDING
05-01-2010
Fasering van beleidAgendering
1. probleemdefinitie
2. agendasetting
Voorbereiding
3. constructie van beleid
Vaststelling
4. besluitvorming
Uitvoering
5. invoering
6. uitvoering
7.handhaving
Evaluatie
8. beleidsbijstelling of -beëindiging
INLEIDING
05-01-2010
Communicatie en beleid
Politiekgewicht
Erkenning Beleidsformulering Oplossing Beheer
mate vanonenigheid
Dominantefunctie vanCommuni-catie
Fasen in het beleidsproces (Winsemius)
Begin of pipe End of pipe
ReflectiefOutside inOnderzoekIssuesTrends en ontwikkelingen
Proces-ondersteunendInteractief ontwerpFaciliteren dialoogCommunicatie-coaching
OperationeelMiddelen ontwikkelenCampagnes makenUitvoering en orkestratie
ManagerieelBewaken uitvoeringMonitoring effecten
INLEIDING
05-01-2010
INLEIDING
05-01-2010
Conclusie overheidscommissies…
Commissie Wallage (2001): “Communicatie te belangrijk om aan communicatiedirecties over te laten”.
Commissie Wolffensperger (2005): “Communicatie is een permanent proces van informeren, consulteren en overleggen, dat alle fasen van het overheidshandelen omvat”.
Conclusie: beleidsmakers moeten zelf communicatiever gaan werken, ondersteund door communicatiemensen
INLEIDING
05-01-2010
INLEIDING
05-01-2010
Communicatief beleid in 7 stappen
1. Wat? Bepaal het (beleids)doel
2. Voor/met wie? Doelgroepen en omgevingsanalyse
3. Rol actoren? Bepaal interactie/communicatiedoel
4. Contact? Structureer informatie: kernboodschap
5. Media? Kies de middelen
6. Wanneer? Kies communicatiemomenten
7. Uitvoering: organiseer de communicatie (afspraken: wie doet wat?
INLEIDING
05-01-2010
Weten wat er speelt Erop inspelen
Krachtenveld Kernboodschap Kalender
ROL?
WAT?
WIE?KERN-BOODSCHAP
WANNEER?
HOE?
INLEIDING
05-01-2010
Aan de slag!
1. Pauze – 10 minuten
2. Beleidsdoel – 20 minuten
3. Krachtenveldanalyse – 60 minuten
4. Kernboodschappen – 60 minuten
1. WAT IS HET BELEIDSDOEL VAN DE ROTTERDAMSE AANPAK LUCHTKWALITEIT 2009
05-01-2010
Definitie:• Wat is het probleem?• Welke oplossing stel u voor en waarom juist deze en niet andere?
Benoem de mijlpalen:• Welk eindresultaat moet worden bereikt?• Welke tussenresultaten (bijv. Beleidsbrief, besluitvorming?) moeten hiervoor worden behaald?• Wat is de afgeleide doelstelling per fase?
Wat is de rol van communicatie?• Is communicatie een van de instrument of het enige instrument om de resultaten te bereiken?
2. KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
Een goede omgevingsanalyse is het halve werk…
…want actoren hebben hun eigen beeld van werkelijkheid…actoren hebben verschillende belangen…actoren kunnen verborgen agenda’s hebben…actoren hebben een geschiedenis met elkaar…actoren kunnen langs elkaar heen praten…de omgeving kan en zal veranderen: beleid is zelden een project maar eerder een proces.
05-01-2010
Van buiten naar binnen. Wat is binnen/buiten?
De omgeving in kaart – methoden:
2. KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
Inventariseren:1.Actorenanalyse
Analyseren:2.Argumentenanalyse3.Belangenanalyse4.Krachtenveldanalyse5.Netwerkanalyse6.Risicoanalyse
Aanpak bepalen:7. Ringen van Invloed
Welke actoren spelen een rol bij het beleid? Welke belangen hebben zij? Welke positie nemen zij in het krachtenveld in? En hoe ga je daar communicatief mee om?
2. KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
Wat zijn actoren?
Betrokken organisaties (binnen en buiten de eigen gemeente) of groepen van organisaties
Groepen en personen binnen deze organisaties (directies / afdelingen, directeur/ambtelijke top, bestuurders, enz.)
Groepen en personen die minder georganiseerd zijn, maar wel een rol spelen rond een bepaald onderwerp (zoals een wethouder, kamerlid, columnist, lobbyist, BN-er, enz.)
Bepaal de actoren voor RAL.
KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
Omgevingsanalyse in 3 stappen:
1 Inventariseren: divergeren
actoren in beeld (niet alleen projectomgeving)
2 Analyseren: naar inhoud & positie• wat vinden ze, hoe staan ze t.o.v. het beleid, wat is hun beleving, hun rol, hoe machtig of invloedrijk zijn ze?
3 Strategie bepalen: convergeren
keuzen: hoe gaan we met ze om? • strategie, timing, plaatsen actoren op ringen van invloed
Plaats actoren in kwadranten
KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
Beïnvloeders Beslissers
Gebruikers & Afnemers
Uitvoerders& Leveranciers
KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
Rollen actoren
(mee)beslissen (mee)werken (mee)denken (mee)weten
KRACHTENVELDANALYSE
05-01-2010
beïnvloeders
beslissers
gebruikers & afnemers
uitvoerders& leveranciers
rollen1
meebeslissen
2 meewerken3 meedenken4 meeweten
Ringen van invloed
FACTOR C VAN RAL
05-01-2010
Communicatief beleid in 7 stappen
1. Wat? Bepaal het (beleids)doel
2. Voor/met wie? Doelgroepen en omgevingsanalyse
3. Rol actoren? Bepaal interactie/communicatiedoel
4. Contact? Structureer informatie: kernboodschap
5. Media? Kies de middelen
6. Wanneer? Kies communicatiemomenten
7. Uitvoering: organiseer de communicatie (afspraken: wie doet wat?
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
• Rode draad in/voor communicatie• Begint als korte of lange tekst met logische opbouw• Bevat antwoorden op vragen van doelgroepen• Verbindt opvattingen van buiten met beleidsdoelen
van binnen• Gaat over inhoud & ook over proces• Is bewijsbare belofte • Vereist boodschapdiscipline & consistentie in woord,
beeld & gedrag
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
• Kernboodschap slaat brug tussen:• Kernwaarden en doelen van zender (overheid)• Kernbehoeften en beleving van ontvanger (burgers, etc.)
• Boodschap komt over als die ervaringen, overtuigingen, vooroordelen van ontvanger raakt
• Mensen nemen (alleen) informatie op die in hun referentiekader past
• Boodschap afstemmen op referentiekader van ontvanger vergroot kans op begrip: framing
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
• Kernboodschap slaat brug tussen:• Kernwaarden en doelen van zender (overheid)• Kernbehoeften en beleving van ontvanger (burgers, etc.)
• Boodschap komt over als die ervaringen, overtuigingen, vooroordelen van ontvanger raakt
• Mensen nemen (alleen) informatie op die in hun referentiekader past
• Boodschap afstemmen op referentiekader van ontvanger vergroot kans op begrip: framing
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
It’s not what you say, it is what people hear
SZW: praten over schulden werkt niet bij jongeren die alleen concept ‘lenen’ kennen
Belastingdienst: inhoudelijke informatie geven boeit burger niet, wel snel van je burgerplicht af zijn: ‘leuker kunnen we het niet maken’
V&W: overheid hoeft files niet op te lossen maar geef wel reisinformatie & onderhoud wegen!
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
It’s not what you say, it is what people hear
Selectiefilters:
1. Waarom moet ik dit weten?
2. Kan ik het volgen?
3. Wat moet ik er verder mee?
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Stapsgewijs
• Stap 1: bepaal aanleiding voor de kernboodschap
• Stap 2: Bepaal het doel van het dossier
• Stap 3: Kies een doelgroep (omgevingsanalyse)
• Stap 4: Verplaats je in de doelgroep (kritiek)
• Stap 5: Sla de brug (repliek)
• Stap 6: Schrijf de kernboodschap (orden, formuleer)
• Stap 7: Gebruik de kernboodschap (toetsen, middelen en momenten)
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Kritiek (stap 4)
Verplaats je in gedachte-, gevoels- en belevingswereld van de doelgroep.
Wat vinden zij van jou, van je plan, van het onderwerp en/of van jouw organisatie?
Tips:• Gebruik woorden van doelgroep zelf• Schrijf in de ik-vorm• Toets bij doelgroep of kritiek klopt
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Repliek (stap 5)
• Geef eerlijke antwoorden op de kritiekpunten• Wat stelt jouw organisatie er tegenover?• Proef de toon van de kritiek: wat is dominante attitude (frame)?• Vergelijk kritiek & repliek• Zoek overeenkomsten, benoem conflicten, kijk naar oorspronkelijke doelstelling
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Selecteer en schrijf (stap 6)
Terug naar de selectiefilters:
Waarom moet ik dit weten?• Kijk (ik vind, ik zie): mening, standpunt
Kan ik het volgen?• Want (ik weet): verklaring, feiten, argumenten
Wat moet ik er verder mee?• Dus (ik denk): visie, voornemen, besluit, voorstel
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Selecteer en schrijf (stap 6)
Kijk, …Want, …Dus, …
• Kort, helder: kracht van weglaten• Begrijpelijke taal (voor doelgroep!)• Doelgroep bepaalt toonzetting• Eerlijkheid troef (niet verbloemen)
Maar wel aanpassen aan doelgroep en moment• Doelgroep: zelfde elementen, andere invalshoek, nadruk, taal• Moment: in beleidsproces nieuwe informatie, besluiten, inzichten en feedback
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Kritiek-repliekmethode
Kritiek Repliek
INLEIDING
05-01-2010
Communicatief beleid in 7 stappen
1. Wat? Bepaal het (beleids)doel
2. Voor/met wie? Doelgroepen en omgevingsanalyse
3. Rol actoren? Bepaal interactie/communicatiedoel
4. Contact? Structureer informatie: kernboodschap
5. Media? Kies de middelen
6. Wanneer? Kies communicatiemomenten
7. Uitvoering: organiseer de communicatie (afspraken: wie doet wat?
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Instrumenten-ABC
KERNBOODSCHAP
05-01-2010
Communicatieplanner
De opbrengsten van alle onderdelen landen op hun plek
1. Fasering van beleid
2. Actorenanalyse
3. Rollen van de actoren
4. Kernboodschap(pen)
5. Momenten
6. Middelen/instrumenten
C-planner komt in overleg tussen beleid en communicatie tot stand.
HET BELANG VAN COMMUNICATIE IN HET HELE BELEIDSPROCES
05-01-2010
Je gaat het pas zien, als je het doorhebt.
(J. Cruijff)
Dank voor uw aandacht!