Εκτίμηση ενεργειακών και πρωτεϊνικών αναγκών

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Υπολογισμός Eπιθυμητού ή ΙΣΒ

• Γυναίκες = 45 kg για τα πρώτα 150 cm ύψους + 0,9 kg για κάθεcm επιπλέον ύψους. Για παράδειγμα για μια γυναίκα που έχειύψος 1,62 m το ιδανικό βάρος υπολογίζεται ως εξής: 45 kg γιατα πρώτα 150 cm ύψους + 0,9 (kg/cm) x 12 cm = 45 kg + 10,8kg = 55.8 kg.

•• Άνδρες = 48 kg για τα πρώτα 150 cm ύψους + 1,1 kg για κάθε

cm ύψους πέρα των 150 cm. Για παράδειγμα για ένας άντραπου έχει ύψος 1,78 m το ιδανικό βάρος υπολογίζεται ως εξής:48 kg για τα πρώτα 150 cm ύψους + 1,1 (kg/cm) x 28 cm = 48kg + 30,8 kg = 78,8 kg.

•• Θα πρέπει να προστεθεί στις εξισώσεις αυτές ένα 10% για

ασθενείς με μεγάλο σκελετό και να αφαιρεθεί ένα 10% για ασθενείς με μικρό σκελετό

ASPEN. American Society for Parenteral and Enteral Nutrition. The science and practice ofnutrition support. Kendall/Hunt Publishing Company 2001; USA. pgs 118-23.

Ποσοστό ΙΣΒ

• % IΣΒ = (Πρόσφατο Βάρος / Ιδανικό Σωματικό Βάρος) x100

Ερμηνεία του %ΙΣΒ σε άνδρες και γυναίκες χωρίς κύηση%ΙΣΒ Ερμηνεία>200 Nοσογόνος Παχυσαρκία130-199 Παχυσαρκία110-129 Υπέρβαρο80–90 Ελαφρά κακή θρέψη70–79 Μέτρια κακή θρέψη<69 Σοβαρή κακή θρέψη

American Dietetic Association. Manual of Clinical Dietetics.Sixth Edition. Chicago, Illinois 2000; USA

Ποσοστό Σύνηθους Σωματικού Βάρους (%ΣΣΒ) και Αλλαγή Βάρους

• Η χρήση του ποσοστού σύνηθους σωματικού βάρους και της αλλαγής βάρους βοηθάει ως δείκτης διατροφικού κινδύνου, ειδικά εάν η αλλαγή βάρους συνέβει απότομα, γρήγορα, και ανεπιθύμητα, αφού αντικατοπτρίζει αλλαγές στη σωματική σύσταση πρωτεΐνης, νερού, ιχνοστοιχείων, και λίπους

• %ΣΣΒ = (Πρόσφατο Σωματικό Βάρος / ΣύνηθεςΣωματικό Βάρος) x 100

• % Αλλαγής Βάρους = [(Σύνηθες Σωματικό Βάρος –Πρόσφατο Σωματικό Βάρος)/ Σύνηθες Σωματικό Βάρος]x 100

American Dietetic Association. Manual of Clinical Dietetics.Sixth Edition. Chicago, Illinois. 2000; USA.

Ερμηνεία του %ΣΣΒ σε άνδρες και γυναίκες

• %ΣΣΒ Ερμηνεία _________________• 85 – 95 Ίσως να υπάρχει ελαφρά κακή θρέψη• 75 – 85 Ίσως να υπάρχει μέτρια κακή θρέψη• <74 Ίσως να υπάρχει σοβαρής μορφής κακή θρέψη

American Dietetic Association. Manual of Clinical Dietetics.Sixth Edition. Chicago, Illinois. 2000; USA.

Υπολογισμός Προσαρμοσμένου Βάρους για Άτομα που Είναι

>120% του ΙΣΒ

• (Πραγματικό Βάρος + ΙΣΒ) /2

Υπολογισμός Ενεργειακών Αναγκών: Τι

γίνεται με τον τύπο Harris Benedict?

• Μifflin-St Jeor formula for REE• Για τον υπολογισμό του REE χρήση του πραγματικού βάρους • Χρήση όμως των παραγόντων τραύματος και φυσικής

δραστηριότητας• Άντρες: 10 X Wt (kg) + 6.25 X ht (cm) – 5 X ηλικία + 5 = REE για

τους άντρες• Γυναίκες: 10 X Wt(kg) + 6.25 X ht(cm) – 5 X ηλικία -161 = REE

για τις γυναίκες• Δεν τον χρησιμοποιούμε στις περιπτώσεις που ο ασθενής είναι

σε κρίσιμη κατάσταση ή στη ΜΕΘ• Total Daily Energy Expenditure (TDE) = REE X AF

– AF of 1.2 Bed Rest - AF of 1.5-1.75 Normal Activity– AF of 1.3 Ambulatory - AF of 2.0 Extreme Activity

Frankefield D et al. J Am Diet Assoc. 2003;103:1152-1159Dennis BH et al. 1997. The American Dietetic Association

Harris Benedict σε Υπέρβαρους και Παχύσαρκους Ασθενείς

• Άντρες: ΒΕΕ = 66 + (13.7 X Wt) + (5 X ht) – (6.8 X ηλικία)• Γυναίκες: ΒΕΕ = 665 + (9.6 X Wt) + (1.8 X ht) – (4.7 X ηλικία)

• Όταν ΔΜΣ <40 χρήση πραγματικού βάρους. Εάν ΔΜΣ >40 χρήση ΙΣΒ (Frankenfield DC et al. J Am Diet Assoc. 1998;98:439-445)

• Χρήση του Προσαρμοσμένου Βάρους (Glynn CC et al. JPEN. 1999;23:147-154).

• Χρήση πραγματικού βάρους (Ireton-Jones CS, Turner WW. J Am Diet Assoc. 1991;91:193-195)

Ποια είναι καλύτερη?

• Frankefield et al το 2003: 130 μη νοσηλευόμενους εθελοντές με ΔΜΣ από 18,8 έως 96,8

• 22% λάθος στις εκτιμήσεις με τη μέθοδο Mifflin • 74% λάθος στις εκτιμήσεις με Harris Benedict

– 36% λάθος στις εκτιμήσεις σε παχύσαρκους με χρήση του πραγματικού βάρους

Frankefield D et al. J Am Diet Assoc. 2003;103:1152-1159

Eξισώσεις για Παχυσαρκία

• Οι εξισώσεις βασίστηκαν σε έμμεση θερμιδομετρία από 65 παχύσαρκους νοσηλευόμενους ασθενείς με ΔΜΣ από 30-73

• Ασθενείς που αναπνέουν χωρίς τεχνητή αναπνοή –• kcal/ημέρα = 629 – (11 x ηλικία (χρόνια)) + (25 x βάρος (kg)) – 609 x Π• όπου Π = ύπαρξη παχυσαρκίας > 30% πάνω από το ιδανικό σωματικό

βάρος (0 = ανύπαρκτη, 1 = υπαρκτή)

• Ασθενείς που αναπνέουν με τεχνητή αναπνοή –• kcal/ημέρα = 1,784 – (11 x ηλικία (χρόνια)) + (5 x βάρος (kg)) + (244 x

φύλο) + (239 x T) + (804 x E)• όπου φύλο: (0 = γυναίκα, 1 = άντρας), Τ = διάγνωση τραύματος (0 =

ανύπαρκτη, 1= υπαρκτή), E = διάγνωση εγκαύματος (0 = ανύπαρκτη, 1=υπαρκτή).

Ireton-Jones CS, Turner WW. J Am Diet Assoc. 1991;91:193-195

Εξισώσεις για Παχυσαρκία Από τον ΠΟΥ

• Άντρες 18-30 ετών – (0.0630 Χ Πραγματικό Βάρος + 2.8957) Χ 240 kcal/ημέρα

• Άντρες 31-60 ετών – (0.0484 Χ Πραγματικό Βάρος + 3.6534) Χ 240 kcal/ημέρα

• Γυναίκες 18-30 ετών – (0.0621 Χ Πραγματικό Βάρος + 2.0357) Χ 240 kcal/ημέρα

• Γυναίκες 31-60 ετών – (0.0342 Χ Πραγματικό Βάρος + 3.5377) Χ 240 kcal/ημέρα

• ΤΕΕ = BMR X AF• Καθιστική ζωή 1.3/ Κάποια φυσική δραστηριότητα 1.5/

Συστηματική άσκηση ή απαιτητική εργασία 1.7

Briony Thomas in conjuction with The British Dietetic Association. Manual of Dietetic Practice. Third Edition. Blackwell Science Ltd 2001;USA.

Μέθοδος ASPEN

• Υπέρβαροι– 20-25 kcal/kg – καθιστική ζωή– 30 kcal/kg – μέτρια φυσική δραστηριότητα– 35 kcal/kg – έντονη φυσική δραστηριότητα

• Φυσιολογικό Βάρος– 30 kcal/kg – καθιστική ζωή– 35 kcal/kg – μέτρια φυσική δραστηριότητα– 40 kcal/kg – έντονη φυσική δραστηριότητα

• Λιποβαρή– 30 kcal/kg – καθιστική ζωή– 40 kcal/kg – μέτρια φυσική δραστηριότητα– 45-50 kcal/kg – έντονη φυσική δραστηριότητα

Εξισώσεις για εκτίμηση EEE (Ενεργειακή δαπάνη κατά την άσκηση) και REE

(Ενεργειακή δαπάνη κατά την ηρεμία)• Χρησιμοποιούμε το πραγματικό σωματικό βάρος στους

υπολογισμούς• Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την εξίσωση Mifflin-St.

Jeor συν παράγοντα για άσκηση, όπου είναι εφικτό, σε μη νοσηλευόμενους ασθενείς που βαδίζουν

• Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την εξίσωση Harris-Benedict x παράγοντα τραύματος με πραγματικό σωματικό βάρος σε νοσηλευόμενους ασθενείς με στρες. Δεν χρησιμοποιούμε παράγοντα άσκησης εκτός και εάν ο ασθενής κινείται.

ADA Nutrition Care Manual, www.nutritioncaremanual.org

• Χρησιμοποιούμε την εξίσωση του 1992 Ireton-Jones σε ασθενείς με εγκαύματα και τραύμα

Εξισώσεις για εκτίμηση EEE (Ενεργειακή δαπάνη κατά την άσκηση) και REE (Ενεργειακή

δαπάνη κατά την ηρεμία)

• Για τον υπολογισμό των πρωτεϊνικών αναγκών, χρησιμοποιούμε το παρόν σωματικό βάρος, αλλά διορθωμένο σωματικό βάρος για άτομε με παχυσαρκία σταδίου Ι ή περισσότερο.

Εξισώσεις για εκτίμηση EEE (Ενεργειακή δαπάνη κατά την άσκηση) και REE (Ενεργειακή

δαπάνη κατά την ηρεμία)

Γρήγορη μέθοδος• Χρησιμοποιούμε 25-35 kcal/kg σε

νοσηλευόμενους μη-παχύσαρκους ασθενείς

FAO-WHO. Energy and protein requirements. Geneva: WHO, 1985. Technical report series 724.

• Χρησιμοποιούμε 20-21 kcal/kg παρόν σωματικό βάρος σε παχύσαρκους ασθενείς (BMI>30)

Amato P, Keating KP, Querica RA, et al. Formula methods of estimatingcaloric requirements in mechanically ventilated obese patients: a reappraisal. Nutr Clin Pract 1995; 10:229-230.

Πρωτεϊνικές ανάγκες

• 0,8 – 1,0 g/kg για διατήρηση• 1,25 για ήπιο στρες• 1,5 για μέτριο στρες• 1,75 – 2,0 για σοβαρής μορφής στρες,

τραύμα, εγκαύματα– Escott-Stump. Nutrition and Diagnosis-

Related Care. 5th edition. P. 694

• Πρωτεΐνη (N = gm πρωτεΐνης ÷ 6.25)– Βασίζεται στην ενεργειακή πρόσληψη

(Ενέργεια σε θερμίδες που δεν προέρχεται από πρωτεΐνη:N)

– Φυσιολογικό = 200-300:1– Αναβολισμός = 150:1– Πρωτεΐνικός υποσιτισμός = 100:1– Σοβαρής μορφής ασθένεια = 150-200:1– Ενεργειακός υποσιτισμός = >200:1

Ρυθμός Ανασύνθεσης• Ρυθμός με τον οποίο ένα μόριο διασπάται και ανα-

συντίθεται.• Μέσος όρος καθημερινής ανασύνθεσης για πρωτεΐνη είναι

280 g/ημέρα.– Κάποια αμινοξέα μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθούν για σύνθεση

πρωτεϊνών αλλά ημιτελής διαδικασία.– Η ποσότητα της πρωτεΐνης αναγκαία για την αντικατάσταση των

χαμένων αμινοξέων ~ 32 g/ημέρα (~0,45 g/kg ΣΒ/ημέρα).– 9 αναγκαία αμινοξέα.

Νuttall FQ & Chasuk RM. J Fam Pract. 1998;47:S45-S53

Βιοχημικοί Δείκτες Πρωτεϊνικού Υποσιτισμού

Δείκτης Ήπιος Μέτριος Σοβαρός

Αλβουμίνηg/dL

2,8-3,5 2,1-2,7 <2,1

Προαλβουμίνηmg/dL(Καλύτερος δείκτης από αλβουμίνη)

10-15 5-10 <5

Πρωτεΐνη που δεσμεύει τη ρετινόλη mg/dL

4-6 2-4 <2

Βιοχημικοί δείκτες πρωτεϊνικού υποσιτισμού

Χρειάζονται 60-90 ημέρες για τα επίπεδα πρωτεΐνης ενός ηλικιωμένου ατόμου να

αυξηθούν μετά από εγχείρηση. Ο δείκτης της πρωτεΐνης που δεσμεύει τη ρετινόλη είναι ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας ότι η

διατροφική αγωγή είναι αποτελεσματική

3 Μέθοδοι για την εκτίμηση ενεργειακών αναγκών

νοσηλευόμενων ασθενών• Ανάγκες βασισμένες στο επίπεδο

άσκησης

• Ανάγκες βασισμένες στο ΙΣΒ και παράγοντα άσκησης

• Ανάγκες βασισμένες στην βασική ενεργειακή κατανάλωση και παράγοντα άσκησης

Πόση πρωτεΐνη χρειάζεται ένας ασθενής ?

Υπολογισμός ολικών αναγκών πρωτεΐνης

Ενήλικες 0,8 gm/kg σωματικού βάρους

Ηλικιωμένοι 1,0 gm/kg σωματικού βάρους

Πρωτεϊνικός υποσιτισμός

1,2-2,0 gm/kg σωματικού βάρους

Υπολογισμός ολικών πρωτεϊνικών αναγκών

Εάν ασθενής έχει ηπατοπάθεια ή νεφροπάθεια θα πρέπει να παρακολουθούμε προσεκτικά την

ποσότητα πρωτεΐνης που περιέχει η δίαιτα

Πρωτεΐνη της τροφής και δείκτες μεταβολικού ελέγχου

Αιμιλία Παπακωνσταντίνου

Κλινική Διαιτολόγος-ΔιατροφολόγοςΒ’ Π.Π.Κ. Μονάδα Έρευνας Παν/μίου Αθηνών

& Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστημιακό Γ.Ν. «Αττικόν»

Επιστημονικός Συνεργάτης Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Στόχοι της διατροφικής παρέμβασης

• Βασικός στόχος της διατροφικής θεραπευτικής παρέμβασης για το διαβήτη και άλλες χρόνιες νόσους είναι η πρόληψη των χρόνιων επιπλοκών τους

• Τροποποίηση της πρόσληψης των θρεπτικών συστατικών με σκοπό– Επίτευξη ευγλυκαιμίας– Πρόληψη και αντιμετώπιση

• Παχυσαρκίας• Δυσλιπιδαιμίας• Υπέρτασης • Καρδιαγγειακών νοσημάτων • Διαβητικής νεφροπάθειας

Πρόσληψη Πρωτεΐνης

• 15-20% της ολικής ενεργειακής πρόσληψης

• 15-35% σύμφωνα με Dietary Reference Intakes είναι ασφαλές εκτός και αν υπάρχει έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας (οπότε 0.8 γρ/kg σωματικού βάρους)

Αmerican Diabetes Association. Position Statement. Diabetes Care. 2008;31:S61-78

Μέση κατανάλωση πρωτεΐνης στον Ελληνικό πληθυσμό

• Η μέση κατανάλωση πρωτεΐνης ήταν 14% επί της συνολικής προσλαμβανόμενης ενέργειας

μελέτη ΑΤΤΙΚΗ, C Eur J Public Health 2006

Θα Έπρεπε να Καταναλώνουμε Περισσότερη Πρωτεΐνη?

• Περιορισμένες επιδημιολογικές μελέτες

• Υγιείς Εθελοντές – Κατανάλωση πρωτεΐνης συσχετίστηκε θετικά με ΔΜΣ στη

μελέτη EPIC με 27862 υγιή άτομα από την Ελλάδα

– Κατανάλωση πρωτεΐνης δε συσχετίστηκε με ΔΜΣ ή με γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με και χωρίς διαβήτη τύπου 2 στη μελέτη της Αττικής

Papakonstantinou E et al. Diabetes Care 28:10:2539-2540, 2005

Τrichopoulou et al. Eur J Clin Nutr 2005;56:37-43

Επίδραση της Πρωτεΐνης στο Γλυκαιμικό Έλεγχο

• Ελάχιστη επίδραση στη μεταγευματική γλυκαιμική αντίδραση

ΑλανίνηΓλυκίνη Γλυκόζη Γλυκόζη

Η πρόσληψη πρωτεΐνης στη μορφή άπαχου κρέατος μείωσε τη γλυκόζη ορού στα άτομα με

ΣΔ2 χωρίς αλλαγή στην ομάδα ελέγχου

Όλες οι πηγές πρωτεΐνης μείωσαν το εμβαδόν της μεταγευματικής γλυκόζης κάτω από την καμπύλη με εξαίρεση το αυγό, το μοσχαρίσιο

κρέας και το ψάρι

Όλες οι πηγές πρωτεΐνης οδήγησαν σε αυξημένη έκκριση ινσουλίνης

Δίαιτα Υψηλή σε Πρωτεΐνη και Γλυκαιμικός Έλεγχος Ατόμων με ΣΔ2

Nuttall & Gannon• Δίαιτα

– Ομάδα 1• 30% των Kcal Πρωτεΐνη• 40% των Kcal Υδατάνθρακες

VsΟμάδα 2

• 15% των Kcal Πρωτεΐνη• 55% των Kcal Υδατάνθρακες

για 5 εβδομάδες

• ↓ της %tGHb– 8.1% 7.3% για Ομάδα 1– Και 8.2% 7.7% για Ομάδα 2

• Ανεπηρέαστη νεφρική λειτουργία• Καμία στατιστικά σημαντική

μεταβολή στο λιπιδαιμικό προφίλ Nutrition & Metabolism 2004, 1:6

Αύξηση της πρωτεΐνης από 15% σε 30% βελτίωσε το γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη τύπου

2, μειώνοντας το εμβαδόν της γλυκαιμικής αντίδρασης κατά 48% (30:40:30 vs 15:55:30)

Gannon MC et al. Am J Clin Nutr. 2003;78:734-41

Αύξηση της πρωτεΐνης από 15% σε 30% βελτίωσε το γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με

διαβήτη τύπου 2, αυξάνοντας το εμβαδόν της αντίδρασης ινσουλίνης κατά 18%

Gannon MC et al. Am J Clin Nutr. 2003;78:734-41

Kατανάλωση γεύματος υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη δε μείωσε τη μεταγευματική υπεργλυκαιμία σε άτομα με και

χωρίς διαβήτη τύπου 2

456789

10111213

0 30 60 90 120

Χρόνος (λεπτά)

Γλυκ

όζη

ορού

(mm

ol/L

)

HP-CONTROLLP-CONTROLHP-DIABETESLP-DIABETES

25

125

225

325

425

525

625

0 30 60 90 120

Χρόνος (λεπτά)

Ινσ

ουλί

νη ο

ρού

(pm

ol/L

)

HP-CONTROLLP-CONTROLHP-DIABETESLP-DIABETES

Δείγμα: 20 άτομα με ήπιο διαβήτη24 άτομα χωρίς διαβήτη

Τυχαιοποιημένη, διασταυρούμενη, τυφλή

Γεύμα υψηλό σε πρωτεΐνη:30% πρωτεΐνη, 20% λίπος

Γεύμα χαμηλό σε πρωτεΐνη:15% πρωτεΐνη, 35% λίπος

Πρωτεΐνη έτεινε να αυξήσει τα μεταγευματικά επίπεδα ινσουλίνης μόνο στα άτομα με διαβήτη

ΕθελοντέςΆνδρες και γυναίκες που δε νοσηλεύονταν

Εξ. ιατρείο διαβητολογικού κέντρου και υπέρτασης, Π.Γ.Ν.Π. Τζάνειο

Ήπιο διαβήτη τύπου 2 (γλ. νηστείας >125 mg/dl) (n = 17) χωρίς λήψη αντιδιαβητικών δισκίων ή ινσουλινοθεραπεία

20-65 ετώνBMI >29,9 kg/m² Εθελοντές διατήρησαν συνήθειες άσκησηςΕθελοντές που λάμβαναν αντιϋπερτασική ή υπολιπιδαιμική αγωγή κράτησαν δόσεις στο επίπεδο προ-έναρξης μελέτης

Κριτήρια αποκλεισμού: νεφρική δυσλειτουργία, αιματολογικές ανωμαλίες, ηπατοπάθεια, αρρύθμιστο υπέρ- ή υποθυρεοειδισμό, αρρυθμία, καρδιαγγειακή νόσο, καρκίνο, διαβητική νευροπάθεια, αγγειοπάθεια, σοβαρές ψυχολογικές διαταραχές, πρόσληψη αλκοόλ > 3 ποτήρια/ημέρα

Papakonstantinou et al. EJCN 2010 In Press

Σχεδιασμός έρευνας

Αιμοληψίες μετά 12 ωρη Νηστεία, 20 ml φλεβικού αίματος, κάθε 2 εβδομάδες μετά την έναρξη κάθε δίαιτας

Υψηλή Πρωτεΐνη

Χαμηλή Πρωτεΐνη

4 εβδομάδες

Τυχαιοποίηση

4 εβδομάδες

Washout3 εβδομάδες

Cross over

4 εβδομάδες

4 εβδομάδες

Υψηλή Πρωτεΐνη

Χαμηλή Πρωτεΐνη

ΝΗΣΤΕΙΑ 0 30’ 60’ 90’ 120’ 150’ 180’

12 ωρη Νηστεία Έναρξη και Εβδομάδα 4 κάθε δίαιτας

15-20 λεπτάκατανάλωσηγεύματος 20 ml

φλεβικού αίματος

10 ml 10 ml 10 ml 10 ml 10 ml 10 ml

Εγγραφή

Έναρξη

Καμπύλη γλυκόζης Καμπύλη γλυκόζηςΚαμπύλη γλυκόζης

Αποτελέσματα

• Δε βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις δίαιτες για γλυκόζη, ινσουλίνη, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, ινσουλινοαντίσταση

Αντικατάσταση Υδατανθράκων με Πρωτεΐνη Φυτικής Προέλευσης Μειώνει

τα Λιπίδια Αίματος

• 20 υπερλιπιδαιμικοί άντρες και γυναίκες σε τυχαιοποιημένη διασταυρούμενη μελέτη για 1 μήνα

• 27% E από πρωτεΐνη (το άμυλο αντικαταστάθηκε από γλουτένη σιταριού έναντι16% E από πρωτεΐνη

• Η δίαιτα υψηλής πρωτεΐνης μείωσε τα TG ορού19% (p=0.003), το ουρικό οξύ 13% (p<0.001), την κρεατινίνη 2.5% (p=0.035), και την οξείδωση της LDL 11% (p=0.009)

Jenkins et al. 2001 AJCN

Xαρακτηριστικά Δείγματος Πριν και Μετά τη Διατροφική Παρέμβαση

Χαμηλή Πρωτεΐνη (n=17)

P Yψηλή Πρωτεΐνη (n=17)

P Pμεταξύ διαιτών

Χοληστερόλη 211 190 0.01 216 188 <0.001 0.800

LDL 134 123 0.06 142 123 0.007 0.985

HDL 44 41 0.07 46 41 <0.001 0.800

Τριγλυκερίδια 167 134 <0.001 148 103 0.013 0.042

Πρωτεΐνη & Σχετικός Κίνδυνος ΣΝQ1 Q2 Q3 Q4 Q5

Ολική πρωτεΐνη(Μέση % E)

15 17 19 21 24

Προσαρμογή Ηλικία RR

1.0 0.82 0.81 0.86 0.75(0.61-0.92)

MV RR1 1.0 0.86 0.84 0.91 0.72 (0.57-0.91

MV RR2 1.0 0.86 0.84 0.92 0.74 (0.59-0.95)

RR1: Προσαρμογή για μη διατροφικούς παράγοντεςRR2: Επιπλέον προσαρμογή για διατροφικό λίπος

Hu et al. AJCN 1999;70:221-7

Πρωτεΐνη και Εγκεφαλικά Επεισόδια

Δίαιτα υψηλής πρωτεΐνης είναι περισσότερο ευεργετική στη μείωση της συστολικής ΑΠ συγκριτικά με δίαιτα χαμηλής πρωτεΐνης

100

110

120

130

140

150

Yψηλή Πρωτεΐνη Χαμηλή Πρωτεΐνη

Συστ

ολικ

ή Α

ρτηρ

ιακή

Πίε

ση(m

mH

g)

P < 0.001 P = 0.007

Δίαιτα υψηλής πρωτεΐνης είναι περισσότερο ευεργετική στη μείωση της διαστολικής ΑΠ συγκριτικά με δίαιτα χαμηλής πρωτεΐνης

60

65

70

75

80

85

90

95

Υψηλή Πρωτεΐνη Χαμηλή Πρωτεΐνη

Δια

στολ

ική

Αρτ

ηρια

κή Π

ίεση

(mm

Hg)

P < 0.001 P = 0.002

Συμπεράσματα

• Δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, χαμηλής σε λίπος είναι περισσότερο ευεργετική στη μείωση της ΑΠ παχύσαρκων ατόμων με ήπιο ΣΔ2, μετά από 8 εβδομάδες ενεργειακού περιορισμού συγκριτικά με δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη, υψηλής σε λίπος

Πρωτεΐνη και Σωματικό Βάρος

• Κλινικές μελέτες με δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνη στην απώλεια βάρους είναι μικρής διάρκειας και με αντικρουόμενα αποτελέσματα.

• Αρκετές μελέτες εξέτασαν τις κετογενικές δίαιτες με διαφορετικά ποσοστά λίπους και πρωτεΐνης. Ωστόσο, οι ανεξάρτητες επιδράσεις της πρωτεΐνης δε μπορούν να απομονωθούν.

-- Sharman et al. 2002 J Nutrition

• Αρκετές πρόσφατες μελέτες έχουν υποδείξει ωφέλιμη επίδραση της πρωτεΐνης στο σωματικό βάρος και λιπίδια, ακόμα και με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένο λίπος.

-- Skov 1999 Int J Obesity-- Baba 1999 Int J Obesity-- Westman 2002 AHA

Eπίδραση Ad Libitum Κατανάλωσης Δίαιτας Υψηλής Πρωτεΐνης (25% πρωτ, 45% υδατ, 30% λίπος) vs. Δίαιτα Χαμηλής Πρωτεΐνης (12% πρωτ, 58% υδατ, 30% λίπος)

στο Σωματικό Βάρος (6 μήνες)

Skov et al. Int J Obes Relat Metab Disord 1999;23:528.*Λίπος παρέμεινε σταθερό

0

1

Σωμα

τικό

Βάρ

ος(k

g)

Διάρκεια (εβδομάδες)

95

90

85

80

75

Υψηλή σε πρωτεΐνη

Υψηλή σε υδατάνθρακες

Ομάδα ελέγχου

0 12 16 24 262 222018148 1064

Δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνη και απώλεια βάρους

• Δίαιτες πρωτεΐνη μεγαλύτερη απώλεια βάρους κατά το πρώτο εξάμηνο.

• Η σημαντικότητα της διαφοράς χάνεται στον χρόνο

• Πιθανή αιτιολογία η χαμηλή συμμόρφωση και στις δύο δίαιτες

N Eng J Med 2003;348:2082-90

Xαρακτηριστικά Δείγματος Πριν και Μετά τη Διατροφική Παρέμβαση

Χαμηλή Πρωτεΐνη (n=17)

P Yψηλή Πρωτεΐνη (n=17)

P Pμεταξύ διαιτών

Βάρος (kg) 93 89 <0.001 92 88 <0.001 0.800

ΔΜΣ 34 33 <0.001 33 32 <0.001 0.751

Περίμετρος Μέσης

108 104 <0.001 107 105 0.021 0.988

Σωματικό Λίπος

35 32 0.004 34 30 <0.001 0.774

Άλιπη Μάζα 58 57 0.004 57 57 0.196 0.945

Αλλαγές στη Νεφρική Λειτουργία με Δίαιτες Υψηλές vs. Χαμηλές σε Πρωτεΐνη

• Μια δίαιτα μέτριας περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη (25% E) δεν άλλαξε τη νεφρική λειτουργία (GFR/kidney volume)και την μικροαλβουμινουρία ή την απέκκριση κρεατινίνης(Skov et al. Int J Obesity 1999).

• Μια δίαιτα μέτριας περιεκτικότηας σε πρωτεΐνη (27% E ολική, 11% από γλουτένη σίτου) δεν επηρέασε τη νεφρική λειτουργία (Jenkins et al. AJCN 2001).

Συμπεράσματα• Ο ΣΔ2 μπορεί να προληφθεί με δίαιτα και αλλαγή στον τρόπο ζωής.• Οι διατροφικές συστάσεις δίνουν υπερβολική έμφαση στους υδατάνθρακες. • Μια δίαιτα μέτρια σε περιεκτικότητα πρωτεΐνης μπορεί να είναι ωφέλιμη για

την διατροφική αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2.• Εντούτοις υπάρχουν ακόμα πολλά κενά στις γνώσεις μας και ο ρόλος της

πρωτεΐνης είναι ακόμα άγνωστος.

• Άλιπη πρωτεΐνη από κρέας, πουλερικά, ψάρι, γιαούρτι και φυτικές πηγές πλούσιες σε μονοακόρεστα λιπαρά είναι κατάλληλη επιλογή για αντικατάσταση λίπους ή υδατανθράκων στη δίαιτα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα – Papakonstantinou et al. Diabetes Care 2005;28:2539-40

Περισσότερο ευέλικτες διατροφικές συστάσεις:• Πρωτεΐνη: 20-30% E: κυρίως από κοτόπουλο, ψάρι, ξηρούς καρπούς, όσπρια,

γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά.• Λίπος: 20-40% E, κυρίως mono, poly, και n-3.• Υδατάνθρακες: 40-55% E: κυρίως από σιτηρά ολικής αλέσεως, ακατέργαστους

υδατάνθρακες και δημητριακά, όσπρια, φρούτα και λαχανικά.

Ορισμός Δίαιτας Χαμηλής Περιεκτικότητας σε Υδατάνθρακες

– Δίαιτες που περιορίζουν την ενεργειακή πρόσληψη υδατανθράκων σε 20 έως 60 g/ημέρα (συνήθως <20% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης).

– Η κατανάλωση πρωτεΐνης και λίπους αυξάνεται στη θέση των υδατανθράκων

– Σύσταση οργανισμών για πρόσληψη υδατανθράκων: >200 γρ/ημέρα

Διαφορετικά ποσοστά υδατανθράκων στις μελέτες – είναι πραγματικά δίαιτες χαμηλής

περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες?

Wood RJ & Fernandez ML. Nutr Rev 2009;67:179-183.

0

1

Επίδραση Ad Libitum Δίαιτας Υψηλής Πρωτεΐνης, Χαμηλού Λίπους* στο Βάρος

Skov et al. Int J Obes Relat Metab Disord 1999;23:528.*30% της ολικής ενέργειας από λίπος.

Σωμα

τικό

Βάρ

ος(k

g)

Διάρκεια (εβδομάδες)

95

90

85

80

75

Χαμηλή σε Υδατάνθρακες (45%)

Υψηλή σε Υδατάνθρακες (58%)

Κανονική Δίαιτα

0 12 16 24 262 222018148 1064

Απώλεια Βάρους σε 6-Μήνες με Δίαιτα Χαμηλή σε Λίπος έναντι Χαμηλή σε Υδατάνθρακες

Απώλεια Βάρους (kg) ΔιαφοράΜελέτη n Χ. Λίπος Χ. Υδατ (kg)Samaha(2003) 132 -1.9 -5.8 3.9

Brehm(2003) 42 -3.9 -8.5 4.6

Foster(2003) 63 -5.3 -9.6 4.3

Yancy(2004) 120 -6.5 -12.0 5.5

Weight-reducing diets: Are there any differences?

John P Foreyt et al. Nutrition Reviews 2009, 67(Suppl. 1):S99–S101

Δίαιτα Χαμηλής Περιεκτικότητας σε Λίπος έναντιΔίαιτα Atkins – Χαμηλής Περιεκτικότητας σε

Υδατάνθρακες

Foster GD, et al. N Engl J Med. 2003;348:2082-2090.

Μήνας

-4

-12

-8

0 63 9 12

0

Αλλα

γή Σ

ωματ

ικού

Βάρο

υς(%

)

P = .001P = .02

NS

Πολλές βραχυχρόνιες μελέτες υποστηρίζουν ότι δίαιτα φτωχή σε ΥΔ παράγει μεγαλύτερη απώλεια βάρους απ’ ότι ισοθερμιδική δίαιτα υψηλή σε ΥΔ σε διάρκεια 4 εβδομάδων.

Πιθανοί μηχανισμοί:- Aρχική διούρηση που σχετίζεται με απέκκριση αζώτου ουρίας και κετονικών σωμάτων.- Aπώλεια έως και 100 Kcal/ ημ. στις κετόνες των ούρων- Mειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη

Πιθανές βλαβερές συνέπειες:- Aφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές- Υπερουριχαιμία, ασβεστιουρία- Εξάντληση γλυκογόνου και εύκολη κόπωση- Υπερλιπιδαιμία

Αντιμετώπιση παχυσαρκίαςΔίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες

Yiang MU et al. JCI 1976

Mακροχρόνια κατανάλωση διαιτών χαμηλών σε υδατάνθρακες και πλούσιων σε πρωτεΐνη σχετίζεται με αύξηση της συνολικής θνησιμότητας.

Trichopoulou A et al. Eur J Clin Nutr 2006

Αποτελέσματα από 94 μελέτες, 3268 άτομα

• Δεν υπάρχουν αρκετά πειστικές ενδείξεις για σύσταση υπέρ ή κατά της χρήσης δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 50 ετών, για περισσότερες από 90 ημέρες

• H απώλεια βάρους συσχετίστηκε με τον ενεργειακό περιορισμό και όχι με τον περιορισμό υδατανθράκων!!!!

Bravata DM et al. JAMA 2009;289:1837-50

A Look at the Low-Carbohydrate Diet

Steven R. Smith, M.D. N Engl J Med 2009; 361;2286-88

Mice fed standard laboratory chow (Panel A), a so-called Western diet (Panel B), or an HPLC diet (Panel C). Mice fed the HPLC diet hadalmost twice the level of arterial plaque as mice that were fed a Western diet. The classic risk factors did not differentiate these two groups of mice, even though both were fed atherogenic diets. Normally, endothelial progenitor cells are released from the bone marrow and home in on damaged endothelium to promote repair and maintain normal vascular reactivity. Mice fed the HPLC diet had markedly fewer circulating endothelial progenitorcells and higher levels of nonesterified fatty acids than mice that were fed the Western diet.