eĞİtİm bİlİmlerİ ÖĞrenme psİkolojİsİ - pegem.netŸitim bilimleri Öğrenme psikolojisi...

ÖĞRENMEPSİKOLOJİSİ

KPSS 2019 80 soruda

SORU

EĞİTİM BİLİMLERİ

SORUBANKASI

TAMAMI ÇÖZÜMLÜ

65

Komisyon

KPSS Eğitim Bilimleri Soru BankasıÖğrenme Psikolojisi

ISBN 978-605-241-269-5

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayım ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ’ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: 2018, Ankara

Yayın - Proje: Ümit DilaverDizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan

Türkçe Redaksiyon: Ümit DilaverKapak Tasarım: Gürsel Avcı

Baskı:Vadi Grup Basım A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 36306Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet:www.pegem.netE-ileti: [email protected]

iii

ÖN SÖZ

“Bir öğretmen ebediyete hükmeden insandır. Tesirlerinin nerede biteceği asla bilinemez.”

Henry Adams

Değerli Öğretmen Adayları,

Kendini eğitime ve öğretime adamanın kutsallığını yaşamak için çıktığınız bu yolda iyi bir başlangıç yapmak ve mutlu yarınlara ulaşmak için ilk adım çalışmaya karar vermeniz ve doğru bir şekilde çalışmaya başlamanızdır. Bu doğrultuda hazırladığımız yayınlarımızla sizi en uygun şekilde amacınıza ulaştırmayı hedefliyoruz.

Sınavda başarılı olabilmeniz için;

• yeterli bilgi düzeyine,

• çok sayıda soruyu anlayarak ve

• hızlı bir şekilde cevaplama becerisine sahip olmanız gerekmektedir.

Bu özellik göz önünde bulundurularak;

• sınav formatına uygun sorular,

• ayrıntılı çözümler,

• konu bilgisi ve genel bilgi düzeyinizi ölçen testler

hazırlanmıştır.

Uzun bir çalışma ve yoğun bir emeğin ürünü olan bu kitabın size ihtiyacınız olan faydayı sağlayacağına ve sizi KPSS’de başarıya ulaştıracağına inanıyoruz.

Kitapta yer alan sorularla ilgili öğrenmek istediğiniz herhangi bir şey olur ise [email protected] adresine e-posta yoluyla ya da 0507-3166066 numarasına WhatsApp üzerinden iletmeniz yeterli olacaktır. Sorunuz en kısa sürede yazarlarımız tarafından cevaplandırılacaktır.

Bu ülkenin geleceğinin teminatı olan gençleri yetiştirme gibi kutsal bir meslek olan öğretmenlik hayatınızda başarılar dileriz…

Pegem Akademi

v

Ön Söz....................................................................................................................................................................................................iii

İçindekiler ............................................................................................................................................................................................... v

ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ ��

Öğrenme Psikolojisine Giriş - 1 ...........................................................................................................................................1

Öğrenme Psikolojisine Giriş - 2 ...........................................................................................................................................9

Öğrenme Psikolojisine Giriş - 3 .........................................................................................................................................17

Öğrenme Psikolojisine Giriş - 4 .........................................................................................................................................25

Tepkisel (Klasik) Koşullanma - 1 ........................................................................................................................................32





Bağ Kuramı - 1 ...................................................................................................................................................................67

Bağ Kuramı - 2 ...................................................................................................................................................................73

Bitişiklik Kuramları - 1 ........................................................................................................................................................80

Bitişiklik Kuramları - 2 ........................................................................................................................................................85

Edimsel Koşullanma - 1 .....................................................................................................................................................92

Edimsel Koşullanma - 2 .....................................................................................................................................................99

Edimsel Koşullanma - 3 ...................................................................................................................................................106






Gestalt Kuramı - 1 ............................................................................................................................................................146

Gestalt Kuramı - 2 ............................................................................................................................................................153

İ Ç İ N D E K İ L E R

vi

Bilgi İşleme Kuramı - 1 .....................................................................................................................................................159



Amaçlı Davranışçılık - 1 ...................................................................................................................................................177

Amaçlı Davranışçılık - 2 ...................................................................................................................................................184

Sosyal Öğrenme - 1 .........................................................................................................................................................187

Sosyal Öğrenme - 2 .........................................................................................................................................................192

Sosyal Öğrenme - 3 .........................................................................................................................................................198

Karma Test - 1 .................................................................................................................................................................205

Karma Test - 2 .................................................................................................................................................................208

Karma Test - 3 .................................................................................................................................................................212

Karma Test - 4 .................................................................................................................................................................216

Karma Test - 5 .................................................................................................................................................................220

Karma Test - 6 .................................................................................................................................................................223

Genel Test - 1 ..................................................................................................................................................................226

Genel Test - 2 ..................................................................................................................................................................229

Genel Test - 3 ..................................................................................................................................................................232

Genel Test - 4 ..................................................................................................................................................................236

Öğrenme Psikolojisine Giriş

1

TEST - 1

1. Aşağıdakilerden hangisi öğrenmenin en uygun tanımıdır?

A) Bireyin doğduktan sonra kazandığı her türlü davranıştır.

B) Bireyin içinde yaşadığı toplumsal yapının gereği olarak sergilediği davranışlardır.

C) Bireyin yeni şemalar oluşturarak kazandığı, davranışlarına somut olarak yansıttığı bilgilerdir.

D) Bireyin yaşantıları sonucu kazandığı davranışlarında ya da potansiyel davranışlarında meydana gelen nispeten kalıcı değişikliklerdir.

E) Bireyin biyolojik olarak olgunlaşma sonucunda bedensel ve zihinsel değişimleridir.

2. Aşağıdakilerden hangisi öğrenmenin zorunlu özelliklerinden değildir?

A) Sonradan kazanılması

B) Yaşantı sonucunda oluşması

C) Davranışta bir değişiklik olması

D) İstendik yönde bir değişim olması

E) Göreceli olarak devamlılık göstermesi

3. Sekiz yaşında olan İlay, sokakta bulduğu ve yaşadıkları apartmanın bahçesinde beslediği yavru kedinin tuvaletini bahçedeki toprağa gömdüğünü görünce, annesine kedisinin çok akıllı olduğunu söylemiştir. Annesi ise bu yavru kedinin diğerlerinden farklı olmadığını, tüm kedilerin tuvaletlerini bu şekilde yaptıklarını açıklamıştır.

İlay’ın annesinin yaptığı bu açıklama, kedi yavrusunun sergilediği davranışın aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebileceğini göstermektedir?

A) Refleks B) İçgüdü

C) Geçici davranış D) Öğrenme

E) Homeostatik

4. Normalde çok neşeli olmayan bir kişinin alkol aldığında oldukça neşeli davranması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

A) Öğrenme B) Bastırma

B) İçgüdü C) Refleks

E) Geçici davranış

5. Üniversite birinci sınıf öğrencisi olan Orhan üniversite yaşamına uyum sağlamakta oldukça zorlanmış, vizelerde başarısız olmuştur. Final döneminde ise artık yeni yaşamına büyük ölçüde uyum sağlayan Orhan bir hafta boyunca gece gündüz ders çalışmış ve bütün derslerden geçmiştir.

Bu durum aşağıdaki faktörlerden hangisinin uzun süreli öğrenme sağlamasa bile başarı getirebileceğini ortaya koymaktadır?

A) Aralıklı çalışma

B) Bölerek öğrenme

C) Bütüncül öğrenme

D) Toplu çalışma

E) Kalıcı öğrenme

6. Melek Hanım, kokulara karşı oldukça hassastır; mutfağa girdiğinde lavabodan gelen kokuyu hemen fark etmiş ancak bir süre mutfakta çalıştıktan sonra kokuyu hissetmez olmuştur.

Melek Hanım’ın yaşadığı bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

A) Duyarlılaşma

B) Bastırma

C) Duyusal adaptasyon

D) Sönme

E) Alışkanlık kazanma

7. Aralarında dört ay yaş farkı olan iki kuzenden büyük olan 22 aylıktır ve birçok sözcüğü telaffuz edebilmektedir. Diğer kuzen annesinin daha ilgili olmasına rağmen sözcükleri aynı şekilde telaffuz edememektedir.

Bu durum öğrenmeyi etkileyen ve öğrenenle ilgili olan aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanabilir?

A) BüyümeB) Olgunlaşma

C) Türe özgü hazıroluş

D) Ön öğrenme

E) Transfer


2

8. Sınıf arkadaşı olan İlker ve Buse yaz tatilinde bilgisayar kursuna başlarlar. İlker bu kursta hızla başarı gösterir; ancak Buse zorlanır, okulda İlker’den daha başarılı olan Buse’nin durumuna annesi çok şaşırır ve nedenini araştırmak için kurs öğretmeni ile görüşür. Kurs öğretmeni bu durumun İlker’in evinde bilgisayar olmasına karşın Buse’nin evinde bilgisayar olmamasıyla açıklar.

Bu açıklamadan yola çıkarak iki arkadaşın öğrenme yaşantıları arasındaki bu farklılığın aşağıdakilerden hangisinden kaynaklandığı söylenebilir?A) KaygıB) HazırbulunuşlukC) OlgunlaşmaD) Algısal ayırtedilebilirlikE) Dikkat

9. Aşağıdaki grafiklerden hangisinde öğrenmedeki başarı ile hazırbulunuşluk düzeyi arasındaki ilişki daha doğru olarak ortaya konulmuştur?

A) B)

Öğrenme

Hazırbulunuşluk

Öğrenme

Hazırbulunuşluk

C) D) Öğrenme

Hazırbulunuşluk

Öğrenme

Hazırbulunuşluk

E)

Öğrenme

Hazırbulunuşluk

10. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme oluştuğunun kesin ispatını sunan bir kavramdır?

A) Tepki B) Davranış C) Refleks

D) Olgunlaşma E) Alışkanlık kazanma

11. Birinci sınıfta okuma yazmayı yeni öğrenen Mehmet okumaları sırasında aynı hataları sürekli olarak tekrarlamaktadır.

Mehmet’in bu durumu öğretmeninin aşağıdaki özelliklerden hangisini göz ardı etmesine bağlı olarak açıklanabilir?

A) Toplu öğrenme B) Aralıklı öğrenme

C) Aktif katılım D) Geribildirim

E) Bütüncül öğrenme

12. Aşağıdakilerden hangisi kalıcı bir öğrenme gerçekleştirmek isteyen bireylerin kullanmaması gereken bir yöntemdir?

A) Aralıklı öğrenme

B) Aktif katılım sağlama

C) Toplu öğrenme

D) Geri bildirim alma

E) Bütün - parça - bütün ilişkileri ile öğrenme

13. Üniversite üçüncü sınıfta Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı’nda öğretimine devam eden Kübra sınavlara arkadaşlarının birçoğundan daha az çalışmasına karşın çoğunlukla daha yüksek puanlar almaktadır. Bu duruma anlam veremeyen arkadaşlarına, derse yalnızca kitaptan okuyarak değil derslerde öğretmenlerin anlattığı konulara ilişkin aldığı kendine özgü notlarla ve kavram haritaları ile hazırlandığını ifade etmektedir.

Kübra ile arkadaşlarının öğrenme düzeyleri arasındaki farkı en iyi açıklayan faktör aşağıdakilerden hangisidir?

A) Aralıklı öğrenme stratejisi kullanma

B) Toplu öğrenme stratejisi kullanma

C) Aktif katılım sağlama

D) Geri bildirim

E) Olgunlaşma


3

14. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme ürünü bir davranış değildir?

A) Bir sporcunun antrenman yaparken doğru nefes alıp vermesi

B) Bir çocuğun eline çiçek aldığında burnuna götürüp koklaması

C) Bir kişinin denize girdiğinde boyunu aşan yerlere gitmemesi

D) Küçük bir bebeğin avucuna dokunulduğunda, dokunanın parmağını kavraması

E) Pipetle portakal suyu içen bir çocuğun, pipeti tıkanınca üflemesi

15. Psikoloji bölümü ikinci sınıf öğrencisi Aydan iki dersten bütünlemeye kalmıştır. Ders çalışmak için memleketine gitmeyip yurtta kalan Aydan yaz mevsimi olduğundan dolayı sıcak havadan çok rahatsız olmakta ve gündüz uyuyup gece geç saatlere kadar ders çalışmaktadır. Sıcaktan ve uykusuzluktan yorgun düşen Aydan, okuduğunu anlamakta güçlük çekmekte ve zaten zorlandığı derslerden sınıfta kalmaktan endişe duymaktadır. Sınav günü geldiğinde tüm gece, sınavının nasıl geçeceğini düşünen Aydan uyuyamamış ve ertesi gün sınavı kötü geçmiştir.

Aydan’ın durumuyla ilgili varılabilecek en doğru sonuç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bireyin öğrenme malzemesine olan ilgisi başarıyı olumlu yönde etkiler.

B) Genel uyarılmışlık ve kaygı bazen öğrenmeyi olumsuz etkiler.

C) Öğrenmeye karşı güdülenme düzeyinin düşük olması başarıyı olumsuz yönde etkiler.

D) Bazen yeni bilgiler önceki bilgilerin karıştırılmasına neden olabilir.

E) Bilginin yanlış şemalara kodlanması, bilginin hatırlanmasını güçleştirir.

16.

I. Uzun süredir voleybol oynayan bir kişinin futbol oynamaya başladığında zorlanması

II. Çok fazla bulmaca çözen bir bireyin kelime yarışmasında başarılı olması

III. Bilgisayarını değiştiren bir bireyin, yeni bilgisayarındaki düğmelere alışmakta güçlük çekmesi

IV. Lisede İngilizce hazırlık okuyan bir öğrencinin, yaz tatilinde turistlerle İngilizce konuşurken zorlanmaması

Yukarıda verilen örneklerden hangilerinde olumsuz aktarma söz konusudur?

A) I ve III B) II ve III C) II ve IV

D) III ve IV E) II, III ve IV

17. Aşağıdaki davranışlardan hangisinde organizmayı davranışa yönelten gücün kaynağı diğerlerinden farklıdır?

A) Bu derse çalışmazsam sınıfta kalırım.

B) Orijinal yemek tariflerini denemeyi çok seviyorum.

C) Öğretmenlik tam bana göre bir meslek, kesinlikle sınavı kazanmalıyım.

D) Satranç oynarken stres atıyorum.

E) Yemek yedikçe yiyesim geliyor.

18. KPSS’ye hazırlanan Sinem, arkadaşı Ebru ile sohbet ederken ona, “Ders çalışırken, deneme sınavları sırasında en ufak bir gürültü olduğunda dikkatim dağılıyor ve bir türlü başarılı olamıyorum. Gerçek sınavda da böyle bir durumla karşılaşmaktan endişe duyuyorum” demiştir. Ebru ise “Ben sürekli gürültülü ortamlarda ders çalışıyorum, sessiz bir ortamda duyduğum en küçük bir ses bile beni rahatsız ediyor. Ancak gürültülü ortamlarda ilk başta rahatsız oluyorum, sonradan nasıl olduğunu bilmediğim bir şekilde sesleri duymamaya başlıyorum.” demiştir.

Bu duruma göre Sinem ve Ebru’nun durumu sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir?

A) Duyarlılaşma - Alışkanlık kazanma

B) Alışma - Alışkanlık kazanma

C) Duyarlılaşma - Duyusal adaptasyon

D) Olumsuz öğrenme - Tepkisel koşullanma

E) Duyarlılaşma - Sönme

19. Araba kullanmayı öğrenmeyi çok isteyen Yasemin’e direksiyon hocası “İyi bir sürücü olmak istiyorsan bir araba alıp sürekli çalışmalısın. Yoksa araba kullanmayı kitaptan okuyarak öğrenemezsin.” demiştir.

Direksiyon hocasının bu tutumu aşağıdakilerden hangisini sağlamaya yöneliktir?

A) Olgunlaşmayı destekleme

B) Olumlu pekiştirme

C) Olumlu transfer

D) Deneyim kazanma

E) Algısal ayırtedilebilirlik


4

20. Sınavlara hazırlık kurslarında yapılan seviye sınıfı uygulamasının temelinde yatan nedenin aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ilgili olduğu söylenebilir?

A) İşbirlikli öğrenme

B) Tam öğrenme

C) Transfer

D) Gizil öğrenme

E) Hazırbulunuşluk

21. Üniversite giriş sınavına hazırlanan Zeynep, hazırlık kursunda girdiği deneme sınavlarının bazılarından iyi netler çıkarırken, bazılarından hiç beklemediği kadar düşük puanlar almaktadır. Bu durumu okul psikolojik danışmanıyla konuşan Zeynep, “Derslerime çok düzenli çalışıyorum. Sürekli tekrarlar yapıyorum ve bol bol soru çözüyorum. Ancak bazı sınavlarda tüm bildiklerimi karıştırıyorum ve düşük puan alıyorum. Bazen çalışmamın karşılığını alamadığımı düşünüyorum.” demiştir.

Zeynep’in durumuyla ilgili olarak psikolojik danışmanın yapacağı en uygun açıklama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öğrenme yeteneğiniz bazen azalabilir.

B) Öğrenme verimini derslere göre ayrı ayrı incelemek gerekir.

C) Doğru yöntemle çalıştığına eminim ama bazen işler ters gidebilir.

D) Bireysel farklılıklar bazen böyle sonuçlar doğurabilir.

E) Tekrar sayısını artırmakta fayda var.

22. Nurcan Hanım sınıfında öğrenme psikolojisi dersinde “Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler” konusuna geçmeden önce sınıfa “Ders çalışırken hangi durumlarla karşılaştığınızda öğrenmekte güçlük çekiyorsunuz?” şeklinde bir soru yöneltmiş ve öğrencilerin bu konudaki düşüncelerini sınıfla paylaşmalarını istemiştir.

Nurcan Hanım’ın bu davranışı, öğrenciler üzerinde aşağıdakilerden hangisini sağlamaya yöneliktir?

A) Bütün - parça - bütün öğrenme

B) Tümevarımsal öğrenme

C) Algısal ayırtedilebilirlik

D) Telaffuz edilebilirlik

E) Anlamsal çağrışım

23.

I. Pınar’ın ne zaman şeftali görse kaşınmaya başlaması

II. Bir kişinin ameliyat sonrasında uyanırken eşinin ismini sayıklaması

III. Bir bebeğin yanağına dokunulduğunda başını o yana çevirmesi

IV. Bir kişinin denize ilk girdiği anda çok üşümesi, daha sonra bu tepkisinin nispeten azalması

Verilen örnekler sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangileriyle açıklanır?

A) Refleks - Geçici davranış - Öğrenme - Alışma etkisi

B) Öğrenme - Geçici davranış - Refleks - Duyusal uyum

C) Öğrenme - Geçici davranış - Tepki - Alışkanlık kazanma

D) Geçici davranış - Tepki - Refleks - Öğrenme

E) Tepki - Öğrenme - Geçici davranış - Duyusal uyum

24. Beş yaşındaki Cansu, resim bölümünde okuyan ablası gibi resim yapmaya çalışmakta, ancak bir türlü başarılı olamamaktadır. Ablası gibi resim çizmekte zorlanan Cansu, bu duruma çok üzülmektedir.

Cansu’nun resim yapmakta zorlanmasını en iyi açıklayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dikkat

B) Genel uyarılmışlık hâli

C) Güdülenme

D) Türe özgü hazırbulunuşluluk

E) Olgunlaşma


5

ÇÖZÜMLER

1. � (A) seçeneğinde belirtilen durum hem olgunlaşma,

hem de öğrenme ürünü tüm davranışları içine alır.

� (B) seçeneğindeki durum sadece bazı öğrenmeleri içerir tüm öğrenmeleri kapsamaz.

� (C) seçeneğinde verilen durum sadece bazı öğren-meleri kapsar. Örneğin soyut öğrenmeleri kapsamaz.

� (D) seçeneğinde ise öğrenmeyi tamamlayan kapsa-yıcı ve eksik olmayan bir tanım verilmiştir.

� (E) seçeneğinde sadece biyolojik olgunlaşma ürünü ve fizyolojik değişimler ifade edilmiştir.

Cevap D

2. � Sonradan kazanılma, yaşantı sonucu oluşma, dav-

ranışta bir değişiklik olması, göreceli olarak devam-lılık göstermesi öğrenmenin zorunlu özelliklerinden-dir. Ancak davranışta istendik yönde bir değişim olması öğrenmenin mutlak şartı değildir.

� Olumsuz öğrenmeler yani istenmeyen öğrenmeler de öğrenmenin tanımı içine girer. İstendik yönde olma şartı öğrenme ile değil eğitim ile ilgilidir.

Öğrenme: İstendik yönde olma şartı yoktur.Eğitim: İstendik davranışlar ile ilgilidir.

Cevap D

3. Soru kökünde bahsedilen durum hayvanların içgüdüsel davranışları ile ilgilidir. Bu soruda kedinin tuvaletini top-rağı işleyerek görmesi içgüdüsel bir davranıştır. İçgüdüsel davranışlar öğrenme ürünü değildir ve doğuştan gelirler.

Cevap B

4. Öncelikle davranışlar; öğrenme ürünü olan ve öğrenme ürü-nü olmayan davranışlar olarak ikiye ayrılırlar. Öğrenme ürü-nü olmayan davranışlar olgunlaşmaya dayananlar, büyüme-ye dayananlar, refleksler, içgüdüler ve geçici davranışlardır.

Bir kişinin alkol aldığında normal davranışların dışında farklı, örneğin; neşeli davranışlar göstermesi geçici dav-ranış olarak tanımlanır ve öğrenme ürünü davranışlar ara-sında sınıflandırılamazlar.

Cevap E

5. Soru kökünde belirtilen öğrenci final başarısını günbegün çalışarak değil bir süre içinde toplu çalışarak yapmıştır. Toplu çalışma kısa sürede başarı getirse de kalıcılık sağ-lamaz. Ama yine de soru kökünde belirtilen Orhan'ın du-rumu toplu çalışma ile ilgilidir. Toplu çalışma anlık başarı ve kısa malzemeler için geçerli bir yöntem olabilir. Ancak uzun malzemeler ve kalıcı öğrenmeler için kesinlikle ara-lıklı çalışma tavsiye edilir. Bu soruda belirtilen durum za-man yönetimi ve zamanın aralıklı veya toplu çalışma ile yönetilmesi ile ilgilidir.

Cevap D

6. � Bir organizmanın belirli bir uyarana tekrar tekrar

maruz kalması veya aynı uyarının sürekli verilmesi durumunda duyu alıcılarının yani sinir sisteminin bu uyarıları beyne iletme gücünün azalması duyusal adaptasyon olarak tanımlanır. Bu soruda da ev ha-nımının kokulara sürekli maruz kalması, sonrasında da hissettiği kokuların azalması duyusal adaptasyon olarak tanımlanır.

� Bu soruda duyusal adaptasyon ve alışma kavramla-rının her ikisinin birbirine çeldirici olarak verilmemiş olmasına dikkat edelim. Daha önceki KPSS sorula-rında fiziksel alışma ve duyusal adaptasyon birbirle-rine çeldirici olarak verilmemiştir. Ancak sorulacak olan soru edimsel koşullanmanın alışması ile ilgili olursa duyusal adaptasyon seçeneklerde verilebilir. Özetle söylenecek olursa duyusal adaptasyon, beş duyu organının aynı uyarana maruz kaldığı için du-yumlama gücünün azalmasıdır.

Cevap C


6

7. Soru kökünde sözcükleri daha iyi telaffuz edebilen kuze-nin 4 ay büyük olduğu ifade edilmiştir. Dil gelişiminde 4 ay önemli bir zaman dilimidir. 22 ve 18 aylık 2 bebekten 4 ay daha büyük olanın daha iyi telaffuz edebilmesi olgun-laşma ile ilgilidir. Soru kökünde daha küçük olan kuze-nin annesinin ilgilenmesine rağmen iyi telaffuz edemediği söylenmiştir. Bu durum bize olgunlaşma zamanı gelme-yen davranışların çevresel etkenler tarafından hızlandırıla-mayacağını olgunlaşmanın temel yönetici etken olduğunu göstermektedir.

Cevap B

8. Soru kökünde İlker adındaki öğrencinin bilgisayar kur-sunda daha başarılı olduğu Buse'nin ise başarısız olduğu söylenmektedir. Ayrıca Buse'nin okul başarısının daha iyi olduğu vurgulanmaktadır. Bu durum bize hangi öğrenme olursa olsun hazırbulunuşluluk, yani öğrenme süreci baş-lamadan önceki ön bilgilerin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. İlker evinde bulunan bilgisayara dayalı olarak ön bilgi sahibidir ve hazırbulunuşluğu Buse'den daha yüksektir. Hazırbulunuşluk altyapısında büyüme, ol-gunlaşma, önbilgi, ilgi, tutumları içeren geniş bir kavram-dır. Bu soru kökünde hazırbulunuşluluğun alt yapısında olan ön bilgilere vurgu yapılmıştır.

Cevap B

9. Hazırbulunuşluluk öğrenme verimini olumlu yönde etkiler ve B seçeneğindeki grafikte hazırbulunuşluluk arttıkça öğrenme verimi de artmaktadır. A, C, D ve E grafiklerinde hazırbulunuşluluk ile öğrenme arasında düzenli artış göz-lenmemektedir.

Doğru Orantı Ters Orantı

Cevap B

10. � (A) seçeneğindeki tepki öğrenmenin kesin ispatı de-

ğildir. Çünkü koşulsuz tepkiler öğrenme ürünü değil-dir.

� (B) seçeneğindeki davranış öğrenmenin kesin ispatı değildir. Çünkü öğrenme ürünü olmayan davranışlar da vardır.

� (C) seçeneğindeki refleksler öğrenme değildir.

� (D) seçeneğindeki olgunlaşma öğrenme ürünü de-ğildir.

� (E) seçeneğindeki kavram alışkanlık kazanmadır. Alışkanlık kazanma öğrenme oluştuğunun kesin is-patıdır.

Cevap E

11. Geri bildirim öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biridir. Bu soruda 1. sınıf öğrencisi Mehmet'in aynı hataları tek-rar tekrar yaptığı vurgulanmaktadır. Bu durumun nedeni Mehmet'in hatalarının öğretmeni veya annesi, babası ta-rafından düzeltilmemesidir. Geri bildirim hatalar hakkında olumlu veya olumsuz dönüş almak, ardından yanlışları düzeltme ile doğrusuna ulaşmaktır. Bu soruyu yorumladı-ğımızda Mehmet'in hataları tekrar tekrar yapmasının se-bebini geribildirim alamaması olarak söyleyebiliriz.

Cevap D

12. � Aralıklı çalışma ve aralıklı öğrenme kalıcı öğrenme

sağlayan etkili bir yöntemdir. Aktif katılım öğrencinin sürece yaparak yaşayarak katılması ile ilgilidir aktif katılım öğrenme verimini artırır. Geri bildirim alma öğrenme verimini artırır. Bunun nedeni hataların dü-zeltilmesi ve tekrar yapılmamasıdır. Konunun yapısı itibarıyla önce bütün seri olarak incelenmesi sonra parçalara ayrılması parçaların öğrenilmesi en so-nunda tekrar bütünleştirerek gözden geçirilmesi en iyi öğrenme verimi olarak tanımlanır. Özetle bütün parça bütün en iyi öğrenme stratejisi olarak tanımla-nır.

� Oysa C seçeneğinde söz edilen toplu öğrenme veya toplu çalışma stratejisi tavsiye edilen bir öğ-retim yöntemi veya bireysel çalışma yöntemi değil-dir. Toplu çalışmalarda anlık başarı bazen kazanırsa dahi kalıcılığı yoktur ve çabuk unutulur. Bu yüzden toplu çalışma öğrenme verimini artıran bir yöntem veya strateji olarak tanımlanamaz.

Cevap C


7

13. Soru kökünde Kübra adlı öğrencinin arkadaşlarına göre daha başarılı olmasının nedeni sorulmuştur. Sorudaki ipucu Kübra'nın arkadaşlarından farklı olarak özetler çı-kartması, kendine özgü notlar alması ve kavram haritaları oluşturması olarak tanımlanmıştır. Verilen bu tip ipuçları Kübra'nın öğrenme verimi ile ilgili iki önemli faktörü kul-landığını göstermektedir. Bunlardan bir tanesi aktif katılım, diğeri ise bütün parça bütün ilişkileri kurmasıdır. Kavram haritaları kullanılması bütün parça bütün ilişkisi kuruldu-ğunu gösterir. Hem kavram haritaları hem de Kübra'nın kendine özgü notlar çıkartması ise aktif katılımı sağladığı ve süreçte pasif olmadığını göstermektedir. Seçeneklerde bütün parça bütün ilişkisi belirtilmemiştir. Sadece aktif ka-tılım verilmiştir. Bir öğrencinin kendisinin not çıkartması, kavram haritaları oluşturmaya çalışması aktif katılım kav-ramı ile ilişkilendirilebilir.

Cevap C

14. � (A) Bir sporcunun antrenman yaparken doğru nefes

alıp vermesi öğrenme ürünüdür bu davranış oldukça zorlu bir eğitim gerektirir.

� (B) Bir çocuğun eline aldığı çiçeği burnuna götürüp koklaması öğrenme ürünüdür.

� (C) Bir kişinin denize girdiğinde boyunu aşan yerlere gitmemesi öğrenme ürünüdür.

� (D) Küçük bir bebeğin avucuna dokunulduğunda dokunanın parmağını kavraması öğrenme ürünü de-ğildir. Doğuştan gelen ilkel reflekslere dayanır.

� (E) Pipetle portakal suyu içen bir çocuğun pipeti tıkanınca üflemesi ve açmaya çalışması öğrenme ürünü bir davranıştır.

Cevap D

15. � Soru kökünde psikoloji öğrencisi Aydan'ın başarı-

sızlığı ile ilgili iki faktöre vurgu yapılmıştır. Birincisi sıcaklık ve yorgunluk. Dolayısıyla (B) seçeneğindeki ifade doğrudur. B seçeneğinde genel uyarılmışlık ve kaygı bazen öğrenmeyi olumsuz etkiler denmekte-dir. Bu ifade doğrudur. Psikoloji bölümü öğrencisi Aydan'ın başarısızlığı genel uyarılmışlık hâli ve kaygı problemlerine dayanmaktadır.

Cevap B

16. I. öncülde uzun süredir voleybol oynayan bir kişinin futbol oynamaya başladığında zorlanması denmiştir. Bu cümle olumsuz transferi örneklendirmektedir.

II. öncülde çok fazla bulmaca çözen bireyin kelime yarış-masında başarılı olması ifade edilmiştir Bu durum olumlu transferi örneklendirir.

III. öncülde bilgisayarını değiştiren bir bireyin yeni bilgisa-yarındaki düğmelere alışmakta güçlük çekmesi olumsuz transfer, yani olumsuz aktarımdır.

IV. öncülde lise öğrencisinin derslerdeki bilgilerini turist-lerle konuşmaya transfer etmesi olumlu aktarmadır.

Cevap A

17. (A) seçeneğinde bu derse çalışmazsam sınıfta kalırım diyen öğrencinin güdülenme kaynağı dışsaldır. (B) seçe-neğinde orijinal yemek tariflerini denemeyi çok seviyorum diyen kişinin güdülenme kaynağı içsel güdülenmedir. (C) seçeneğinde öğretmenlik tam bana göre bir meslek, ke-sinlikle sınavı kazanmalıyım diyen kişinin güdü kaynağı içseldir. (D) seçeneğinde satranç oynarken stres atıyorum diyen kişinin güdü kaynağı içseldir. Yemek yedikçe yiye-sim geliyor diyen kişinin güdü kaynağı içseldir.

Bu soruda güdülenme kaynağı farklı olan (A) seçeneğin-deki durumdur. Sadece (A) seçeneğinde dışsal güdülen-me söz konusudur. İçsel güdülenme ile dışsal güdülen-meyi ayıran nokta davranışını devam ettiren motifin yani güdünün kaynağıdır.

Dışsal güdülenmede davranış artışının nedeni yapılan davranışın kendisi değil ardından gelen dışsal ödüldür. Oysa içsel güdülenme de yapılan davranıştan sonra ödül verilmediği hâlde davranışın kendisi ödül olarak sayılır.

Cevap A

18. Sinem en küçük bir gürültüden dahi rahatsız olduğunu söylemektedir. Bu durum duyarlılaşma veya hassaslaşma kavramı ile ilgilidir. Oysa Ebru gürültülü ortamda çalışma-sına rağmen bu gürültülerden rahatsız olmadığını söyle-mektedir. Ebru'nun durumu ise duyusal adaptasyon veya fiziksel alışma kavramı ile ilgilidir.

Cevap C


8

19. Soru kökünde öğretmeni Yasemin'e sadece okuyarak araba kullanmayı öğrenemeyeceğini, pratik yapması yani deneyim kazanması gerektiğini vurgulamaktadır. Bazı öğ-renmeler mutlaka bireysel katılım yani deneyim gerektirir. Bu soruda da aktif katılım veya deneyim cevap olabilir. Seçeneklerde sadece deneyim kazanma verilmiştir.Cevap D

20. Soru kökünde sınavlara hazırlık kurslarında yapılan sevi-ye sınıfı uygulamasının temelinde yatan nedenin aşağı-daki kavramlardan hangisi ile ilgili olduğu sorulmaktadır. Bu durum yani seviye sınıfları Millî Eğitim'de istenilen ve uygulanan bir yöntem değildir. Millî Eğitim'de heterojen sınıflar önemsenir ve uygulanır. Oysa hazırlık kurslarında seviye sınıfları yapılabilmektedir. Öğretmenlerin veya yö-neticilerin bu tür uygulama yapmalarının temel nedeni ve altta yatan sebep öğrencilerin ön bilgileri ve hazırbulunuş-luklarına dayalı olarak öğrenciler farklı seviye sınıflarına ayrılırlar. Bu sorumuzda hazırbulunuşluk doğru cevaptır.Cevap E

21. � (A) seçeneğinde öğrenme yeteneğinin bazen aza-

labileceği söylenmiştir. Bu ifade yanlıştır. Öğrenme yeteneği alt yapı itibariyle (0-18) yaş arasında kesin-likle azalmaz.

� (B) seçeneğinde öğrenme verimini derslere göre ayrı ayrı incelemek gerekir denmiştir. Bu ifade doğrudur ve öğrenci için fayda sağlayabilecek bir incelemeyi ardından getirebilir. Bu tür durumlarda öğrencinin yardım istediği öğretmenin veya rehberlik öğretme-ninin ezbere standart çözümler değil, ancak öğren-ciyi ders ders inceleyen fenomenolojik bir yaklaşım-la araştırma yapması uygun çözüm olabilir.

� (C) seçeneğinde "Doğru yöntemle çalıştığına emi-nim, ama bazen işler ters gidebilir." ifadesi çok gö-nül okşayıcı gibi görünebilir. Ancak gerçek sebepleri ortaya çıkartan yapıcı bir yaklaşım değildir.

� (D) seçeneğinde bireysel farklılıklar bazen böyle so-nuçlar doğurabilir ifadesi çok genelleyici bir bakıştır ve gerçekte sorunun nedenlerine inmekten uzaktır.

� (E) seçeneğinde tekrar sayısının artırılması tavsiye edilmektedir. Bu ifade doğru gibi gözükmektedir ve rehber öğretmenlerin veya konuya destek sağlamak isteyen öğretmenlerin sıkça söylediğini duyduğu-muz bir cümledir. Oysa gerçekte durumun nedeni-nin tespit edilmeden böyle standart cümlelerin söy-lenmesi sadece anlık ve geçici çözümler üretir. Oysa yapılması gereken sorunun altında yatan nedenlerin fenomenolojik olarak incelenmesidir.

Cevap B

22. Nurcan öğretmen öğrenmeyi etkileyen faktörler konusu-na geçmeden önce öğrencilerine "Ders çalışırken hangi durumlarda karşılaştığınızda öğrenmede güçlük çekiyor-sunuz?" şeklinde bir soru sormuştur. Bu soru öğrencilerin aktif katılımını sağlamanın yanı sıra öğrencilerin zihninde var olan çağrışımları aktive ederek konuya bireysel dene-yimlerden katkı sağlama amacı taşımaktadır. Dolayısıyla bu uygulamanın anlamsal çağrışımları aktive etmek ile ilişkili olduğunu söyleyebiliriz.

Cevap E

23. I. öncülde Pınar'ın ne zaman şeftali görse kaşınmaya baş-laması örneklendirilmiştir. Bu durum bir öğrenmedir ve koşullu tepkidir. II. öncülde bir kişinin ameliyat sonrasın-da uyanırken eşinin ismini sayıklaması örneklendirilmiş-tir. Bu durum geçici davranıştır. Narkoz etkisi ile yapılan davranışlar geçici davranış olarak tanımlanır. III. öncülde bir bebeğin yanağına dokunulduğunda başını o yana çevirmesi örneklendirilmiştir. Bu durum ilkel reflekstir. IV. öncülde bir kişinin denize ilk girdiği anda çok üşümesi daha sonra bu tepkisinin nispeten azalması örnek veril-miştir. Bu durum fiziksel bir alışma veya duyusal uyum yani adaptasyon olarak tanımlanabilir.

Cevap B

24. � Soru kökünde aralarında karşılaştırma yapılan iki

kardeşin biri 5 yaşında diğeri ise üniversitede resim bölümünde okumaktadır. İki kardeş arasındaki yaş farkı bizi olgunlaşma kavramına götürmektedir. Bu soruda doğru cevap; dikkat, genel uyarılmışlık hâli, güdülenme ve türe özgü hazırbulunuşluluk olamaz.

� Bunun nedenlerini ayrı ayrı inceleyelim. Soru kökün-de 5 yaşındaki Cansu'nun güdülenmiş olduğu ve resim yapmayı istediği vurgulamıştır. Güdülenmesi-nin var olması dikkat genel uyarılmışlık hâli ve güdü-lenmenin nispeten oluştuğunu gösterir Bu yüzden bu seçenekleri eleyebiliriz. Ayrıca (D) seçeneğindeki türe özgü hazırbulunuşluk kesinlikle eleyebileceği-miz bir seçenektir. Çünkü türe özgü hazırbulunuşluk iki ayrı türde gözlenir. Cansu ve ablasının ikisinin de insan olması, aynı türde varlık olduklarını gösterir. Türe özgü hazırbulunuşluk iki farklı tür arasında ge-çerlidir. İnsanlar arasındaki fark ise bireysel farklılık olarak tanımlanır.

Cevap E


9

TEST - 2

1. Arkadaşlarının eşyalarını izinsiz kullanmasının yanlış bir davranış olduğunu annesinden duyan Seçil, okulda bir süre arkadaşlarının eşyalarını onların iznini alarak kullanmıştır. Aradan bir süre geçtikten sonra Seçil, arkadaşı Murat’ın kalemini yine izinsiz kullanmıştır. Bu davranışı yüzünden öğretmeni Seçil’i annesine şikayet etmiştir. Annesi Seçil’e bu davranışı için tepki gösterdiğinde Seçil de “Ama bundan önce hep izin alıyordum.” demiştir.

Seçil’in bu tepkisi öğrenme kavramı ile ilgili aşağıdakilerden hangisini doğrulamaktadır?

A) Öğrenme, bireyin yaşadığı sosyal çevre ile olan ilişkilerini yansıtır.

B) Öğrenme, istenilen davranışın kazanılması için gösterilen çabadır.

C) Öğrenme, kültürel etkileşimin somut bir kanıtıdır.

D) Bazı öğrenmeler kısa sürede kalıcılık sağlayamaz.

E) Öğrenme karşılıklı etkileşimler sonucu gerçekleşir.

2. Aşağıdaki davranışlardan hangisi öğrenme yoluyla kazanılmış bir davranış değildir?

A) 3 yaşındaki Ali’nin reklam müziklerine eşlik etmesi

B) Serkan bebeğin, hastanede doktorun onu kucağına alması üzerine ağlaması

C) Bir marangozun büyük dolapları bile kısa sürede monte etmesi

D) İngilizce dil kursuna giden Ahmet’in İngilizce alfabeyi ezbere söyleyebilmesi

E) Trafik kazası geçiren Erkan’ın kaza anını hatırlayamaması

3. İlköğretim üçüncü sınıfa giden Ali okuldan geldikten sonra ödevlerinin başına oturamadığını, biraz oyun oynadıktan, yemeğini yedikten sonra kendini daha iyi hissederek ödevlerini yaptığını söylemektedir.

Ali'nin okuldan gelince hemen ödevini yapmak istememesi aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ilişkilidir?

A) Olgunlaşma

B) Kaygı

C) Genel uyarılmışlık hâli

D) Yaş

E) Bilişsel şema

4. Sessiz bir odaya kitap okumak için giden Murat'ın, odaya ilk girdiği anda saat tıkırtıları dikkatini çekmiştir. Ancak kitap okumaya devam eden Murat, bir süre sonra saatin tıkırtılarını duymaz olmuştur.

Murat’ın odaya ilk girmesinde saatin sesinden rahatsız olması fakat bir süre sonra saatin sesini fark etmemeye başlaması hangi kavramlar ile açıklanabilir?

A) Duyusal Adaptasyon (Uyum) / Alışma

B) Karşıt koşullama / Sönme

C) Tepkisel koşullama / Edimsel koşullanma

D) Duyarlılaşma / Alışma

E) Dikkat / Kendiliğinden geri gelme

5. 26 yaşındaki Mehtap, bebekleri çok sevmekte ancak onları kucağına almaktan korkmaktadır. Yanlış bir hareket yapıp onlara zarar verebileceği düşüncesiyle kendi yeğenlerini bile çok kısa süre kucağına alıp sevmektedir. Bir süre sonra evlenen Mehtap’ın bebeği olduğunda, kendi bebeğini kucağına alırken de endişe duymuş ancak ilerleyen zamanlarda bu endişesi azalarak ortadan kaybolmuştur. Daha sonraları Mehtap tüm bebekleri rahatlıkla kucağına almaya başlamıştır.

Bu durumda, Mehtap’ın bebeklerle olan ilişkisinde belirgin olan fark hangi kavram ile açıklanabilir?

A) Refleks kazanma

B) İçgüdü geliştirme

C) Geçici davranış edinme

D) Olumsuz transfer

E) Deneyim kazanma

6. 4 yaşındaki Selim’e annesi saatlerce resim boyamasını öğretmektedir. Fırçayı nasıl tutması gerektiği, resimdeki evin her parçasının hangi renklere boyanması gerektiği gibi detayları öğretmeye çalışmış, fakat Selim annesinin istediği gibi resmi boyayamamıştır. Bu sebeple annesi Selim’e artık resim boyamayı öğretmekten vazgeçmiştir.

Selim’in, annesinin istediği gibi resmi boyayamamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz?

A) Hazırbulunuşluk

B) Olgunlaşma

C) Güdülenme

D) Türe özgü hazıroluş

E) Genel uyarılmış hâli ve dikkat

eĞİtİm bİlİmlerİ ÖĞrenme psİkolojİsİ - pegem.netŸitim bilimleri Öğrenme psikolojisi...

Documents