ESPERANTO KAJ TRADUKO

Gholamrez AZARHOUSHANG

La Unua Irana Esperanta KongresoMarto 2014

Homo kaj Lingvo

* Lingvo kiel ilo por interkomunikado

* Rolo de malkovroj kaj inventoj, en progreso de la lingvoj

* Apero de manskribajhoj,pentradoj sur muroj de la cavoj kaj skribado sur shtonaj muroj kaj poste epigrafoj kaj libroj

* Intershangho de spertoj, sciencoj, ideoj, pensoj, sentoj, informoj kaj poste literaturo kaj kulturo

Apero de Ttradukado kaj Mondvastaj intershangoj kaj rilatoj inter homoj

* Tradukado kaj problemo de trovi kaj elekti ghustajn kaj korektajn de anstautauaj vortoj

* kresko de tiu chi problemo kunekun kresko kaj richigho de la originalajn lingvojn

* Problemo de tradukado rilate al filozofiaj kaj literaturaj tekstoj (libroj, artikoloj, prelegoj k.t.p) * malfacilaghoj dum tradukado kun lingvoludoj en originalaj lingvoj. Ekzemple kiel: simboloj alegorioj ,(تشبیه)similigoj ,(نماد) ,(کنایه)metanomioj , تمثیل) )amfiblogioj(ایهام), kalemburoj kaj ech (اساطیر)mitoj ,(جناس)proverboj.

Minimuma kondicho por bone traduki:

1- Bone scii la originalan lingvon2- Bone scii la celan lingvon3- bone scii la temon kaj enhavon(komprenajhojn) de la traduk-tekstoj4- bone scii la karakteron kaj pensmanieron de la autoro

Kondichoj por literaturaj tekstoj:

krom menciitaj kundichoj ankau bezonas: 5- Bone scii la stilon de la verko6- Bone kompreni la muzikojn kaj melodiojn de la elektitaj vorotoj de la autoro7- Kaj bone kapti lingvoludoj de la autoro.

Diversaj teorioj pri Tradukado:

*- traduki chiujn vortojn en la frazoj,

*traduki nur enhavon kaj signifon de la frazoj

* fidele au libere traduki

* atenti la muzikon kaj ritmon de la vortoj kaj lingvoludoj de la autoro

Malgrau de tiuj chi teorioj, se temas pri literaturo, por bone traduki la tekstojn, devas havi sufiche da anstatauaj vortoj ( ne nur por rektaj signifoj de la vortoj, sed ankau malrektaj kaj profundaj konceptoj de la vortoj au terminoj)

*arto de kreado de nov-vortoj kaj novenkondukado de la anstatauaj vortoj, kiuj devas esti komprenebla j ( kaj ne strangaj kaj fremdaj) por legantoj , kiam mankas bonaj vortoj en cela lingvo

Karakterizajhoj de vivantaj, richaj kaj dinamikaj lingvoj:

1- Kapableco por krei kaj novaperi vortojn lau bezonoj kaj aperoj de novaj kondichoj, instrumentoj (teknikaj vortoj), komprenajhoj, rilatoj, organizadoj k.t.pkulturo( materie kaj ne materie)

2- havi sufiche da vortojn por lingvoludoj

3- Daure renovigi vortojn lau bezonoj kaj malaperigi malnovajn vortojn pro daure shanghigho de la vivo kaj kulturo

4- Influo kaj fluo de la vortoj al aliaj lingvoj, chefe al malrichaj kaj maldinamikaj lingvoj

5- forta kaj logika gramatiko kaj struktur-reguloj de la frazoj.

Malfacilajhoj de tradukado, kiam temas pri literaturo kaj chefe poezioj. Ekzamploj:دلشادم » خود ی گفته از و گویم می فاش

آزادم جهان دو هر از و عشقم ی «بنده*Larghe parolas mi, kaj pri l’ parol’ mi fierasSkalvo de l’ am’ mi estas, en du mondoj mi liberas* Freely I speak, my words delight my heartLove’s slave am I, in two worlds play my part

مهتاب درخشد میتاب شب درخشد می

لیک و کس چشم به خواب شکند دم یک نیستشکند می ترم چشم در خواب چند ی خفته این غم

Eksudas lunbrilolumigas lucioloNe estas iu momento, kiu genus dormon de iu, sedtristeco de tiuj dormantoj, haltigas dormadon de miaj malsek’ okuloj

Kritikoj de lingvistoj pri Esperanto:

* Estas elfarita lingvo

* manko de la sufichaj kaj taugaj vortoj

* manko de la historio kiel chiuj vivanta kaj naturaj lingvoj

Avanatjhoj de Esperanto:

* Logika kaj fleksebla gramatiko

* vigleco kaj kapableco por havi kaj krei novaj vortoj

* prontepreni bonajn, belajn, malgrand-radikajn vortojn de aliaj lingvoj, mondskale

* ekzisto de akademio de Esperanto

Propono al akadamio de Esperanto:

* inviti chiujn lingvistojn, verkistojn, tradukistojn kaj aliajn interesantojn, proponi pli da vortoj kontrau unu vorto

* krei novajn vortojn lau eble helpe de eblecoj kaj radikvortoj de Esperanto

* kuraghigi kaj helpi tradukistojn por pli da tradukajhoj de chiuj temoj kaj kampoj de la vivo, scienco kaj kulturo.

Fine pri miaj spertoj

* tradukajhoj:1- literturaj libroj ( romanoj, noveloj)2- medicinaj libroj3- Yumeiho: D-ro Saionji, Reza Kheirkhah kaj mi

Dankon Danko

n