erken dÖnem beslenmenİn uzun dÖnem saĞliĞa...

ERKEN DÖNEM BESLENMENİN UZUN DÖNEM SAĞLIĞA ETKİSİ

Prof. Dr. Aydan Kansu

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı

Dünyada çocukluk dönemi obezite prevalansı

Çocukluk Çağı Obezitesi

Yaşam kalitesi

Performans

Uzun dönemde sağlık

Yaşam beklentisi

“Günümüzde doğan çocuklar anne-babalarından daha erken yaşta

ölebilirler!”

Metabolik Sendrom

Santral yağlanma

Glukoz toleransında bozulma

Hipertrigliseridemi

HDL kolesterol ↓

Hipertansiyon

Proinflamatuar durum

Oksidatif stres

Yağlı karaciğer hastalığı

Kardiyovasküler hastalıklar

Tip 2 DM

Çocukların Beslenme Durumu

2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA-2013)

ObeziteDM

HipertansiyonKardiyovasküler hastalıklar

Erişkin yaşam şekli

Perinatal dönem

Genetik

İlk 1000 Gün

doğum


DM

Obezite2 yaş

genetik

Duyarlı, kritik dönem

Yaşamın erken dönemindeki beslenmenin erişkin döneme kadar yansıyan etkileri vardır.

Annenin beslenmesi


Obezite

Diabetes Mellitus

Alerji

Bazı Ca türleri

Osteoporoz

Kronik solunum yolu hastalıkları

Kas-iskelet sistemi hastalıkları

Bebeklik dönemi

beslenmesi

Koletzko, 2009

Çok Merkezli Avrupa Çalışması

1138, F ile beslenen bebek

↑P F ↓P F

619 AS alan bebek

24 ay

Koletzko , 2009

Bebeklik döneminde F / devam F protein içeriğinin sınırlandırılması

Bebeklik döneminde diyetle protein alımının sınırlandırılması

↓P, Çocukluk çağı aşırı kilolu / obezite riskini azaltabilir.

CHOP (Childhood Obesity Project)

1090 sağlıklı, F ile beslenen bebek

↑P F ↓P F 588 AS alan bebek6 y

Weber, 2014

↓ Proteinli bebek F ile beslenme okul çocuğu çağında obezite riskini azaltıyor

Bebeklik döneminde tamamlayıcı beslenmede yüksek proteinli gıdalardan

sakınılması çocukluk çağı obezitesinin azaltılmasında etkili olabilir

Çok Merkezli Avrupa ÇalışmasıBeslenme - Obezite

↓P F %4.4

↑P F %10

AS %2.9

Tamamlayıcı beslenme – obezite ilişkisi?

İlk 2 yılda ↑P alımı

(F + tamamlayıcı beslenme)

Çocukluk çağında VKİ ↑

Yağlanmada ↑

Büyüme

BEBEKLİK DÖNEMİ

ÇOCUKLUK DÖNEMİ

ERGENLİK DÖNEMİ

IGF BHSeks

hormonları

ProteinE

Obezite ilişkili hastalıklar

Erken Protein Hipotezi

↑ Protein alımı

İnsulinojenik aminoasitler ↑

İnsulin ↑, IGF-1 ↑

Kilo alımı ↑ Yağlanma ↑

Obezite

Hücre proliferasyonu

Hızlı büyüme

Melnik, 2014

Memeli türlerinde protein içeriği ile postnatal büyüme hızı paralel

Protein İçeriği DA x 2

11 g/dL 4 gün

8-9 g/dL 10 gün

3,5 g/dL 40 gün

1,2 g/dL 180 gün

1,8 g/dLF

Haschke, 2014

Prenatal dönem

Metabolik Programlanma

Fizyolojik

işlevlerde

kalıcı

değişiklikler

Postnatal dönem

Epigenetik

DNA sekansında değişiklik olmadan

DNA’da biyokimyasal modifikasyonlarla

Gen ekspresyonunda kalıcı değişiklikler

Beslenme

Çevre

Yaşam şekli

Genler

Koletzko B, et al. Ann Nutr Metab 2014; 64: 187-96

Yağlanma / DiabetVisseral yağlanma

Metabolik sendromİnsulin direnciHipertansiyon

Koroner kalp hastalığıİnmeAstım

Fötal aşırı beslenmeAnnenin obez olması,

hamilelikte fazla kilo alımı, hamilelikte beslenme tarzı,

gestasyonel diabet

Fötal az beslenme, postnatal aşırı beslenmeAnnede malnutrisyon ve

plasental disfonksiyon

Postnatal aşırı beslenmeAşırı beslenme, AS kısa

süreli alımı, aşırı protein alımı

Postnatal hızlı büyüme hipotezi

İn utero E hipotezi

Dengesizlik hipotezi

Metabolik modülatörler

Ömür boyu sağlığın erken

metabolik programlanması

Pre-postnatal gelişimde duyarlı

yaşlar

Sitogenez

Organogenez

Metabolik ve endokrin yanıtlar

Gen ekspresyonu


Doğum

DA ↑

Aşırı kilolu↑ BMI

Pei, 2013

5 y 10 y

Aşırı kilolu bebek

Aşırı kilolu çocuk

Aşırı kilolu ergen

Aşırı kilolu

erişkin

Annede obezite / diabet

Glukoz ↑, yağ asitleri ↑, insulin ↑, leptin ↑,

inflamasyon

FÖTÜS

Fötüs büyümesi ↑neonatal yağlanma

Çocukluk dönemi obezitesi


Aterosklerotik değişiklikler çocukluk çağından başlayarak erişkinliğe ilerler.

Lipid profili

VA

Kan P

DM

A S E M P T O M A T İ K

-Damarlarda değişiklikler-

-Ateroskleroz-

S E M P T O M A T İ K

Beslenme

Protein alımı – Subklinik ateroskleroz

1090, F ile beslenen bebek

588 AS ile beslenen bebek

5 y, cIMT

Bebeklik döneminde alınan P miktarı, cIMT’ni etkilemiyor (5 y)

Daha ileri yaşta?

↓P ↑P

Gruszfeld, 2015

Metabolik riskin derecesi

Anne ve bebek

Çocukluk çağı

Erişkinlik dönemi

Yaş

Sınırlı yarar

Etkili

Symonds, 2013

Erken Beslenme Projesi

Hamilelik öncesi vücut kompozisyonu ve beslenme tarzı

Hamilelikte beslenme ve yaşam tarzı, hamilelikte kilo alımı

Bebeklik döneminde beslenme

Erken çocukluk döneminde beslenme

Sağlığı iyileştirmek için öneriler

Kadınlar

Hamile kadınlar

Bebeklek

Çocuklar


Kadınların Beslenme Durumu

(Beden Kitle Endeksine Göre)


AS

Besin içeriği

Tat

Koku

Laktasyon evresi

Annenin diyeti

Annenin metabolik durumu

Bebeğin emdiği miktar

Emzirme süresi

F

değişken İçerik değişmez

Emme süre/miktarBebek belirliyor

MiktarAnne belirliyor

Karviyovasküler hastalıklar

Hipertansiyon

Obezite

Metabolik sendrom

Diabet

Glukoz intoleransı

AS

Yaşa Göre Emzirme Durumu


Aylara göre alınması gerekli E

Aylara göre alınan E (USA)

Yaş (ay)

Ort

alam

a e

ne

rji (

kcal

/gü

n)

Saavedra, 2013

Cope, 2008

Anne sütüyle beslenme obezite riskini azaltıyor

Obezitenin Önlenmesi İçin Dikkat Edilecek Beslenme Önerileri

İlk 6 ay sadece anne sütü verilmelidir.

4-6 ay arasında ek gıda başlanmalıdır.

Anne sütüne 1-2 yaşına kadar devam edilmelidir.

Bebeklik döneminden başlayarak doğru yeme-yedirme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

İnek sütü 1 yaşından önce başlanmamalıdır.

Bebeklik döneminden itibaren yüksek proteinli beslenme yapılmamalıdır.

Enerjisi yoğun gıdaların alımı azaltılmalıdır.

Hızlı emilen karbonhidrat ve basit şekerlerin alımı kısıtlanmalıdır.

Şekerli içeceklerin ve şekerli gıdaların tüketilmesi en aza indirilmelidir.

Sature yağ asidi alımı azaltılmalıdır.

Poliansature yağ asidi alımı artırılmalıdır.

Trans yağ asitlerinin alımı en az düzeye indirilmelidir.

Katı yağlardan uzak durulmalıdır.

Yeterli lif alımı sağlanmalıdır.

Günlük yeterli miktarda meyve ve sebze tüketilmelidir.

Ailecek yemek yenmelidir.

Anne-baba örnek olmalıdır.

Hamilelik / emzirme döneminde beslenmeye dikkat edilmeli

Etkin bir toplum sağlığı politikasının oluşturulması

Erken beslenmenin düzeltilmesi ve metabolik programlanmanın önlenmesi

Gelecek nesillerin sağlığının iyi hale getirilmesi

erken dÖnem beslenmenİn uzun dÖnem saĞliĞa...

Documents