ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΤO ΝOΜOΣΧΕΔΙO ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΠOΥ ΔΙΧΑΖΕΙΕΝΕΡΓΕΙΑΚOΣ ΠOΛΕΜOΣ OΜΠΑΜΑ & ΡΕΠOΥΜΠΛΙΚΑΝΩΝΚΑΝΤΕ OΙΚOΝOΜΙΑ ΜΕ ΤO ΚΑΤΑΛΛΗΛO ΚΑΥΣΙΜO

Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΓΓΥΗΤΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΜΕΤΩΠO ΕΛΛΑΔΑΣ - ΚΥΠΡOΥ - ΑΙΓΥΠΤOΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑOΖΕΦΙΚΤOΣ ΕΝΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚOΣ ΚOΜΒOΣ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ

TO ENEΡΓΕΙΑΚO ΚOΣΤOΣ ΚΑΤΑΠΙΕΖΕΙ ΤΗ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑ

Τεύχος 63 Δεκέμβριος 2014

Τιμή: 3 ευρώ

ener

gyw

orld

63

- Δ

ΕΚEM

ΒΡΙΟ

Σ 20

14

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 8o, ΤΕΥΧOΣ 63 Δεκέμβριος 2014

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Μarketing - Επικοινωνία Αλεξάνδρα Κόμνου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: Ειδικές εκδόσεις ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Φαξ: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

The Best Source for Energy News

2

ΠεριεχόμεναΣΗ

ΜΕΙ

ΩΜ

Α ΤO

Υ ΕΚ

ΔOΤ

Η

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

ΠΡΩ

ΤΙΑ

ΤΗΣ

ΕΛΛΑ

ΔΑΣ

ΣΤΙ

Σ ΑΥ

ΞΗΣΕ

ΙΣ Ρ

ΕΥΜ

ΑΤOΣ

ΕΞΕΛ

ΙΞΕΙ

Σ ΓΙ

Α ΤO

ΧΡΗ

ΜΑΤ

ΙΣΤΗ

ΡΙO

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

Σ

ΑΔΜ

ΗΕ:

OΔ

ΗΓO

Σ ΣΤ

ΙΣ Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΕΣ

ΕΞΕΛ

ΙΞΕΙ

Σ

ΕΠΕΣ

ΑΝ (Τ

ΕΛΙΚ

Α) O

Ι ΥΠ

OΓΡΑ

ΦΕΣ

ΓΙΑ

ΤΗ

ΒΕΥ

Η

Η Ε

ΛΛΑΔ

Α ΕΓ

ΓΥΗ

ΤΡΙΑ

ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΗ

Σ ΑΣ

ΦΑΛ

ΕΙΑΣ

ΜΕΤ

ΩΠ

O ΕΛ

ΛΑΔ

ΑΣ -

ΚΥΠ

ΡOΥ

- ΑΙΓ

ΥΠΤO

Υ ΓΙ

Α ΤΗ

Ν Α

OΖ

ΕΦΙΚ

ΤOΣ

ΕΝΑΣ

ΠΕΡ

ΙΦΕΡ

ΕΙΑΚ

OΣ Κ

OΜΒO

Σ ΣΤ

Η Ν

Α ΕΥ

ΡΩΠ

Η

ΠΑΛ

ΙΝΩ

ΔΙΕ

Σ ΤΗ

Σ ΕΕ

ΓΙΑ

ΤOΝ

ΔΕΣ

ΦΑ

ΠΡΩ

ΤO Τ

ΕΡΜ

ΑΤΙΣ

Ε ΤO

ΦΥΣ

ΙΚO

ΑΕΡΙ

O

ΤO Ν

OΜOΣ

ΧΕΔ

ΙO Γ

ΙΑ Τ

Η Θ

ΕΡΜ

ΑΝΣΗ

ΠOΥ

ΔΙΧ

ΑΖΕΙ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12

3

ΚΑΝ

ΤΕ Τ

Η Σ

ΩΣΤ

Η Κ

ΙΝΗ

ΣΗ Γ

ΙΑ Τ

Η Θ

ΕΡΜ

ΑΝΣΗ

ΣΑΣ

ΕΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚOΣ

ΠOΛ

ΕΜOΣ

OΜ

ΠΑΜ

Α &

ΡΕΠ

OΥΜ

ΠΛΙ

ΚΑΝ

ΩΝ

ΑΠOΓ

OΗΤΕ

ΥΣΗ

ΓΙΑ

ΤOΥ

Σ ΣΤ

OΧOΥ

Σ ΑΠ

Ε ΕΩ

Σ ΤO

203

0

ΠΩ

Σ ΘΑ

ΕΝ

OΠOΙ

ΗΘΕ

Ι Η Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΗ Α

ΓOΡΑ

ΕΠΕΝ

ΔΥΤ

ΙΚΗ

ΠΡO

ΤΕΡΑ

ΙOΤΗ

ΤΑ O

Ι ΕΚΠ

OΜΠ

ΕΣ Α

ΝΘΡ

ΑΚΑ

ΤΑ Ε

ΛΠΕ

ΧΤΙΖ

OΥΝ

ΕΝ

Α Π

ΡΑΣΙ

ΝO

ΑΥΡΙ

O Μ

Ε ΤO

ΥΣ Μ

ΑΘΗ

ΤΕΣ

ΜΙΑ

ΠΡΑ

ΣΙΝ

Η Γ

ΕΙΤO

ΝΙΑ

ΣΤΗ

Ν Α

Γ. Β

ΑΡΒΑ

ΡΑ

ΚΑΝ

ΤΕ O

ΙΚOΝ

OΜΙΑ

ΜΕ

ΤO Κ

ΑΤΑΛ

ΛΗΛO

ΚΑΥ

ΣΙΜ

O

SKO

DA

OCT

AVIA

G-T

EC Κ

ΑΙ Μ

Ε Φ

ΥΣΙΚ

O ΑΕ

ΡΙO!

ΥΔΡO

ΣΤΡO

ΒΙΛO

Σ ΕΛ

ΛΗΝ

ΙΚΗ

Σ ΕΜ

ΠΝ

ΕΥΣΗ

Σ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Πώς γίνεται να μιλάμε για πραγματική ανάπτυξη της οικονομίας όταν η εγχώρια βιομηχανία επιβαρύνεται από ένα δυσανάλογο και υπερβολικό ενεργειακό κόστος; Η ελληνική κυβέρνηση και οι ευρωπαϊκοί-διεθνείς παράγοντες που ρυθμίζουν τα οικονομικά της χώρας, αν δεν θέλουν να επιστρέψουμε στο οικονομικό μοντέλο του παρελθόντος που μας κατέστρεψε, θα πρέπει να πάρουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για να μειώσουν το κόστος που πληρώνουν οι ελληνικές βιομηχανίες.

Για να αρχίσουμε λοιπόν να βάζουμε τα πρώτα θεμέλια μιας πραγματικά ευρωπαϊκής και προηγμένης οικονομίας, θα πρέπει η Ελλάδα να διαθέτει έναν βιομηχανικό κλάδο βιώσιμο και διεθνώς ανταγωνιστικό, κάτι που σημαίνει κόστος παραγωγής ανάλογο με αυτό που ισχύει σε άλλες οικονομίες ευρωπαϊκών χωρών.

Όπως μπορείτε να διαβάσετε λεπτομερώς στις σελίδες αυτού του τεύχους, σύμφωνα με μελέτη της ΕΒΙΚΕΝ οι ελληνικές βιομηχανίες συνεχίζουν να πληρώνουν τα ακριβότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας. Ακόμη και στο θέμα του φυσικού αερίου, η ελληνική ενεργοβόρος βιομηχανία πληρώνει κατά 30% ακριβότερο το φυσικό αέριο σε σχέση με τους ανταγωνιστές της στην Ευρώπη. Η τιμή του

παραμένει εξαιρετικά υψηλή με τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης να είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη.

Το καλό της υπόθεσης είναι ότι υπάρχουν μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν για να μειωθεί το κόστος ενέργειας που πληρώνουν οι βιομηχανίες της χώρας. Πρώτα απ’ όλα, να εφαρμοστεί η διακοψιμότητα. Εγκρίθηκε από την ΕΕ και πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα. Δεύτερον, χρήσιμο θα ήταν να διατηρηθούν και το 2015 οι εκπτώσεις στα τιμολόγια που εφαρμόστηκαν φέτος από τη ΔΕΗ, ενώ θα πρέπει να μειωθεί και το μη ενεργειακό κόστος που επιβαρύνει τα τιμολόγια, όπως φόροι, τέλη κ.λπ. Τρίτον, να αναθεωρηθεί αποφασιστικά το ισχύον πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, ώστε να λειτουργήσει πραγματικά προς όφελος όλων των καταναλωτών, ιδιωτών και βιομηχανικών.

Μόνο με μια ισχυρή βιομηχανία μπορούμε ως χώρα να επανέλθουμε σε τροχιά ανάπτυξης. Και αυτή η βιομηχανία, για να στηρίξει την ελληνική οικονομία, θα πρέπει να είναι βιώσιμη και να πληρώνει την ενέργεια που καταναλώνει όπως την πληρώνουν οι άλλες ανταγωνιστικές βιομηχανίες της Ευρώπης. Ορθολογικά, δηλαδή…

ΜΕΙΩΣΤΕ ΤO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚO ΚOΣΤOΣΤΗΣ ΒΙOΜΗΧΑΝΙΑΣ

4

01

Σκανάρετε με το κινητό & επισκεφτείτε το site

www.energyworld.gr

Κάθε μέρα όλα τα νέαγια την ενέργεια και

το περιβάλλον

➤

EnergyWorldGR

@energyworldgr

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02Συμμετοχήκαι του Ισραήλστον EastMed«Η στρατηγική σημασία των ευρωμεσογειακών δικτύων φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, στο πλαίσιο της ενεργειακής ασφάλειας» ήταν το θέμα της συνάντησης, στην οποία ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης, μαζί με τους ομολόγους του από το Ισραήλ, την Ιταλία και την Κύπρο, καθώς και τον ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενεργειακή Ενοποίηση, συμφώνησαν στη συμμετοχή και του Ισραήλ στον αγωγό EastMed.Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, δεδομένου ότι ο αγωγός EastMed, με τη συμμετοχή του Ισραήλ, αποκτά τεράστια ώθηση και συμβάλλει ανάλογα με τον ΤΑΡ στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. O αγωγός EastMed είναι ούτως ή άλλως ανάλογος του TAP (8-10 bcm) και με αυτόν χαράσσεται νέα όδευση από πηγές του Ισραήλ, μέσω Κύπρου και Ελλάδας προς την ΕΕ, χωρίς να διέρχεται δηλαδή από την Τουρκία.Τις επόμενες ημέρες, με κοινή επιστολή τους προς τον ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενεργειακή Ενοποίηση και τον προεδρεύοντα του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ, ιταλό ομόλογό τους, ο έλληνας, ο κύπριος και ο ισραηλινός υπουργός θα οριστικοποιήσουν τη συνάντηση όλων των μερών, προκειμένου να συζητηθεί το εν λόγω θέμα.

ΡΑΕ: Oι φόροι«φουσκώνουν»τους λογαριασμούςΣύμφωνα με τον πρόεδρο της ΡΑΕ κ. Ν. Βασιλάκο, ο οποίος μίλησε στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, οι φόροι είναι η κύρια αιτία που «φουσκώνουν» οι λογαριασμοί ρεύματος και όχι η τιμή του ρεύματος. Για την αποφυγή επιπλέον επιβάρυνσης του καταναλωτή, επανέλαβε ότι πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Επίσης ο κ. Βασιλάκος τόνισε την ανάγκη στελέχωσης της ΡΑΕ με το απαραίτητο προσωπικό, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις αυξημένες αρμοδιότητες που έχει αναλάβει.Βροχή από ενδιαφέρουσες ερωτήσεις δέχτηκε από τους βουλευτές της Αντιπολίτευσης ο πρόεδρος της ΡΑΕ για την πώληση του ελληνικού ενεργειακού δικτύου, αλλά και για την υπόθεση των εταιρειών ενέργειας Hellas Power και Energa με τον ΣΥΡΙΖΑ να καταγγέλλει ανάμειξη του Μπαλτάκου στην υπόθεση.

Η νέα μονάδα βρίσκεται ένα βήμα πριν την έναρξη της λειτουργίας της, καθώς το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ ενέκρινε την υπογραφή της σύμβασης με τον ΑΔΜΗΕ για τη σύνδεση της μονάδας με το σύστημα. Παράλληλα ο αγωγός του ΔΕΣΦΑ συνολικού μήκους 167 χλμ. και κόστους 109,7 εκατ. ευρώ ολοκληρώθηκε μέσα σε διάστημα περίπου 2,5 ετών και είναι έτοιμος να τροφοδοτήσει τη μονάδα με φυσικό αέριο.Με τις νέες μονάδες που εντάχθηκαν ή θα ενταχθούν τις επόμενες εβδομάδες στο σύστημα, μειώνεται σημαντικά ο «ηλικιακός» μέσος όρος του παραγωγικού δυναμικού της εταιρείας και βελτιώνονται λειτουργικά κόστη και περιθώρια για τη ΔΕΚO.Η μονάδα φυσικού αερίου ισχύος 800 MW στη Μεγαλόπολη, που χρηματοδοτήθηκε με δανεισμό 280 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, θα ενισχύσει σημαντικά το νότιο σύστημα ηλεκτρισμού της χώρας. Φυσικά η μεγαλύτερη επένδυση της ΔΕΗ θα είναι η νέα λιγνιτική μονάδα της Πτολεμαΐδας, ισχύος 550-660 MW, που θα κοστίσει 1,39 δισ. ευρώ, η οποία εκτιμάται ότι θα έχει κατασκευαστεί σε διάστημα 5 ετών.

Στην τελική ευθείαο αγωγόςτης Μεγαλόπολης

77

Σαφή μηνύματα προς το Μπακού για τη σημασία που αποδίδουν οι Βρυξέλλες στο αέριο της Κασπίας και στον ρόλο που θα διαδραματίσει ο Νότιος Διάδρομος για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ έστειλε ο νέος Επίτροπος Ενέργειας Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε (φωτό).«Πρέπει να δουλέψουμε εντατικά στον Νότιο Διάδρομο, για να φέρουμε αέριο της Κασπίας στην Ευρώπη», τόνισε στέλνοντας σαφές μήνυμα για τη σημασία που αποδίδει η ΕΕ στο αέριο του Αζερμπαϊτζάν.O Κανιέτε αναφέρθηκε εμμέσως και στις σχέσεις με τη Ρωσία, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ εισάγει το 53% της ενέργειας που καταναλώνει με κόστος 400 δισ. ευρώ ετησίως και με πολλές χώρες να είναι εξαιρετικά ευάλωτες, ιδιαίτερα για τις λιγότερο διασυνδεδεμένες περιοχές όπως στη Βαλτική και την Ανατολική Ευρώπη. Μάλιστα ο ίδιος αναφέρθηκε και στην ελληνική πρόταση για ενιαία διαπραγμάτευση των τιμών αερίου.Από την πλευρά του λοιπόν ο Κανιέτε έστειλε ένα σαφές δημόσιο μήνυμα ότι η Ευρώπη όχι απλά επιθυμεί την ενεργειακή συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και επιπρόσθετα ότι το αέριο της Κασπίας θα βοηθήσει ώστε να ενισχυθεί ένας βασικός στόχος της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ, αυτός της διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας ενέργειας.

Στον ΑΔΜΗΕη σύνδεσηΕλλάδας-Κύπρου-ΙσραήλΣτον ΑΔΜΗΕ θα μεταφέρει η ΔΕΗ τη συμμετοχή της στην ελληνοκυπριακή εταιρεία που έχει αναλάβει το project Euro-Asia Interconnector. Πρόκειται για τη μικτή εταιρεία ΔΕΗ-Quantum Energy Ltd με έδρα τη Λευκωσία, στην οποία η ΔEΗ ελέγχει το 51%.Την απόφαση για τη μεταβίβαση του ποσοστού της ΔEΗ στον ΑΔΜΗΕ ενέκρινε καταρχήν το ΔΣ της επιχείρησης, μετά από σχετικό αίτημα του Διαχειριστή. Η σημασία του έργου αξιολογείται και πέραν της συγκεκριμένης προοπτικής, καθώς θα αποτελέσει μια νέα ενεργειακή γέφυρα που θα διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα χωρών απομακρυσμένων από τις μεγάλες καταναλώσεις της Ευρώπης, προσφέροντας δυνατότητες ανάπτυξης εμπορικών συναλλαγών.Να σημειωθεί ότι η ΔΕΗ έχει ήδη υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με την Israeli Electric Cooperation για την εκπόνηση μελέτης βιωσιμότητας για πόντιση υποθαλάσσιου καλωδίου προς μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από Ισραήλ προς Ευρώπη. Το σχεδιαζόμενο καλώδιο με ισχύ 2.000 MW, έχει μήκος 540 ναυτικά μίλια, ενώ θα διασχίσει θαλάσσιες περιοχές με βάθη έως και 2.000 μέτρα.Το κόστος του προϋπολογίζεται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ, ενώ το μικτό ελληνοκυπριακό σχήμα έχει αναλάβει να διασφαλίσει τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση του σχεδίου.

Ενισχυμένα μικτά αποτελέσματα, με σταθεροποιημένο κύκλο εργασιών, εμφάνισε ο όμιλος Motor Oil το 9μηνο του 2014, σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό. Συγκεκριμένα, ο τζίρος ανήλθε στα 6,97 δισ. ευρώ έναντι 6,98 δισ. της περιόδου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2013, ενώ τα μικτά αποτελέσματα διαμορφώθηκαν σε 221,10 εκατ. ευρώ έναντι 196,50 εκατ. Σε επίπεδο μητρικής εταιρείας ο κύκλος εργασιών φέτος ήταν 5,8 δισ. έναντι 5,9 κατά το περυσινό 9μηνο και τα μικτά ήταν 77,7 εκατ. έναντι 75,6. Σημαντικά μειωμένα, ωστόσο, προέκυψαν τα κέρδη προ φόρων για τον όμιλο που έφτασαν τα 5,68 εκατ. (23,73 εκατ. το 9μηνο 2013), για δε τη μητρική κατεγράφησαν ζημίες 6,13 εκατ. έναντι κερδών 23,12 εκατ. του περυσινού 9μήνου. Σε ό,τι αφορά, εξάλλου, τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους, ο όμιλος είχε 304.000 ευρώ φέτος στο 9μηνο, ενώ πέρυσι είχε 340.000. Στη μητρική σημειώθηκαν, αντιστοίχως, ζημίες της τάξης των 7,8 εκατ. ευρώ έναντι καθαρών κερδών 6,66 εκατ. το 2013.

Ενισχυμένα αποτελέσματαγια τη Motor Oil

Oι Βρυξέλλεςπροσεγγίζουντους Αζέρους

8

03ΠΡΩΤΙΑ ΤΗΣΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΙΣΑΥΞΗΣΕΙΣ ΡΕΥΜΑΤOΣΤη διατήρηση και τα επόμενα χρόνια των εκπτώσεων που παρέχει η ΔΕΗ στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος των ενεργοβόρων βιομηχανιών, μετά από απόφαση που ελήφθη από τη γενική της συνέλευση τον περασμένο Φεβρουάριο με εισήγηση του μετόχου πλειοψηφίας, δηλαδή του ελληνικού Δημοσίου, ζητεί η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ).

Βιομηχανία και κόστος ηλεκτρικής ενέργειαςΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Η ΕΒΙΚΕΝ, που έδωσε στη δημοσιότητα συγκριτική ανάλυση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία εντάσεως ενέργειας σε τέσσερις χώρες της Ευρώπης (Ελλάδα, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία) που διενεργήθηκε από τον διεθνή οίκο συμβούλων Roland Berger, υποστηρίζει ότι οι τιμές του ρεύματος που καλείται να πληρώσει η ελληνική βιομηχανία είναι κατά πολύ υψηλότερες από αυτές που ισχύουν για τους ανταγωνιστές της.

Ευρωπαϊκή πρωτιάΣύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στη μελέτη της Roland Berger, το μέσο κόστος του ρεύματος για τις βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας διαμορφώνεται στην Ελλάδα στα 62 ευρώ/MWh έναντι 48 ευρώ/MWh σε Γερμανία και Ισπανία, και 52 ευρώ/MWh στην Ιταλία. Μάλιστα στη μελέτη σημειώνεται ότι το μέσο κόστος του ρεύματος στη Γερμανία και στην Ιταλία μειώνεται ακόμη περισσότερο λόγω διμερών συμβάσεων μεταξύ προμηθευτών και καταναλωτών, αλλά και της ύπαρξης ενδοημερήσιας αγοράς ρεύματος (day trade). Αποτέλεσμα είναι οι μέσες τιμές που πληρώνουν οι

βιομηχανίες να πέφτουν στα 38 ευρώ/MWh στη Γερμανία και στα 35 ευρώ/MWh στην Ιταλία. Στην Ελλάδα η μέση τιμή μειώνεται στα 45 ευρώ/MWh μόνο για το νυχτερινό τιμολόγιο που αξιοποιούν 3-4 μεγάλες επιχειρήσεις λειτουργώντας μόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Σύμφωνα με την ΕΒΙΚΕΝ, το υψηλό κόστος ενέργειας σε συνδυασμό με τη μεγάλη μείωση της εσωτερικής ζήτησης και το υψηλό κόστος χρήματος οδήγησαν σε εξαφάνιση ολόκληρους κλάδους όπως τα κεραμουργεία, ενώ ισχυρά πλήγματα έχει δεχτεί η χαλυβουργία και η τσιμεντοβιομηχανία, αφού, πέρα από τις παραγωγικές μονάδες που έκλεισαν, πολλές επιχειρήσεις λειτουργούν στο 20-30% της παραγωγικής δυναμικότητάς τους.

Να εφαρμοστεί η διακοψιμότηταΜε βάση αυτά τα δεδομένα ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ κ. Κωνσταντίνος Κουκλέλης επισημαίνει την ανάγκη να διατηρηθούν και το 2015 οι εκπτώσεις στα τιμολόγια που εφαρμόστηκαν φέτος με απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων της ΔΕΗ και να προχωρήσει άμεσα η εφαρμογή του μέτρου της διακοψιμότητας.

9

Σε ό,τι αφορά τις εκπτώσεις που παρέχει η ΔΕΗ, πρέπει να σημειωθεί ότι εντάσσονται στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής για την ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας και, με βάση την απόφαση της γενικής συνέλευσης, το μέτρο ισχύει για έναν χρόνο, δηλαδή έως το τέλος του 2014, οπότε και θα επανεξεταστεί η αναγκαιότητά του και ενδέχεται να παραταθεί και για το 2015.

Ωστόσο, η παράταση της ισχύος των εκπτώσεων συναρτάται από την εφαρμογή του συστήματος των δημοπρασιών τύπου ΝOΜΕ, αλλά και από τα αποτελέσματα που θα έχει το μέτρο της διακοψιμότητας που εγκρίθηκε μόλις πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δεν έχει ακόμη εξειδικευτεί. «Δεν μπορούμε να κάνουμε προγραμματισμό της λειτουργίας των επιχειρήσεων με ορίζοντα μόλις δύο ή τριών μηνών», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Κουκλέλης, προσθέτοντας ότι παραμένει άγνωστο εάν θα υπάρξει και πόσο ουσιαστική θα είναι η μείωση των τιμών λόγω της διακοψιμότητας, ενώ οι δημοπρασίες ΝOΜΕ βρίσκονται ακόμη υπό διαβούλευση.

Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη μελέτη της Roland Berger που παρουσίασε ο κ. Παύλος Κλωνάρης, στέλεχος της εταιρείας, η διακοψιμότητα στις εξεταζόμενες

χώρες οδήγησε σε μείωση του κόστους κατά 6-12 ευρώ/MWh.

Σχολιάζοντας την καθυστέρηση με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το μέτρο της διακοψιμότητας (νομοθετήθηκε από την ελληνική Βουλή πριν από έναν χρόνο), αλλά και τις μεγάλες εκπτώσεις που παρέχει η Γερμανία στις ενεργοβόρες βιομηχανίες της, σχεδόν απαλλάσσοντάς τες από το κόστος της επιχορηγήσης των ΑΠΕ και τους φόρους, ο κ. Κουκλέλης σημείωσε: «Κάθε χώρα προστατεύει με νύχια και με δόντια τη βιομηχανία της και βάζει σε δεύτερη μοίρα τις ευρωπαϊκές οδηγίες». Για το ίδιο θέμα ο Δημήτρης Κολαΐτης, γενικός γραμματέας της ΕΒΙΚΕΝ, σχολίασε ότι όλες οι χώρες προσπαθούν να κρύψουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που προσφέρουν στη βιομηχανία τους, κάτι που άλλωστε συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια στην περίπτωση της Γερμανίας.

Ανακριβή τα στοιχεία της EurostatΣημειώνεται ότι, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, η μέση τιμή του ρεύματος για βιομηχανίες εντάσεως ενέργειας στην Ελλάδα είναι 66 ευρώ/MWh και είναι χαμηλότερη από τις άλλες τρεις χώρες (77 στην Ισπανία, 97 στη Γερμανία και 116 στην Ιταλία). Ωστόσο η ΕΒΙΚΕΝ υποστηρίζει ότι η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία δεν λαμβάνει υπόψη τις εκπτώσεις που παρέχουν στη βιομηχανία οι

άλλες ευρωπαϊκές χώρες (μειώσεις ή απαλλαγές από τα τέλη για τις ανανεώσιμες πηγές, χαμηλότεροι φόροι κ.ά.). Τα στοιχεία της Eurostat δεν είναι ακριβή και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χάραξη βιομηχανικής πολιτικής, τόνισε ο κ. Κουκλέλης. Παρ’ όλα αυτά, «κάποια κέντρα συνεχίζουν να μιλούν περί χαμηλού κόστους ενέργειας χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της Eurostat», πρόσθεσε, καλώντας να γίνονται οι συγκρίσεις με τις αγορές της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, όπου και είναι εγκατεστημένοι οι ανταγωνιστές των ελληνικών βιομηχανιών.

Πέντε μέτρα για την αγοράO κ. Κλωνάρης, τέλος, τόνισε ότι τα πέντε μέτρα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν να αμβλυνθεί η διαφορά στο ενεργειακό κόστος των ελληνικών βιομηχανιών είναι: πρώτον, να συνεχιστούν οι εκπτώσεις που έχει δώσει η ΔΕΗ και τα επόμενα χρόνια· δεύτερον, να εφαρμοστούν οι συμβάσεις διακοψιμότητας· τρίτον, να προσαρμοστούν προς τα κάτω οι συντελεστές μη ενεργειακού κόστους (φόροι, τέλη)· τέταρτον, να επιτραπούν οι εικονικές εισαγωγές· πέμπτον, να υπάρξει πραγματικό άνοιγμα της αγοράς με κατάργηση της υποχρεωτικής αγοράς.

10

04ΕΞΕΛΙΞΕΙΣΓΙΑ ΤO ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΤη δημιουργία ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, το οποίο θα αναδειχθεί σε συναλλακτικό ενεργειακό κέντρο για την ευρύτερη αγορά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, επιδιώκει το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που έχει αναθέσει στους εμπλεκόμενους φορείς, δηλαδή τη ΡΑΕ, τον ΛΑΓΗΕ, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και το Χρηματιστήριο Αθηνών, να διαμορφώσουν τον οδικό χάρτη των ενεργειών που απαιτούνται για τη σύστασή του.

Αγορά ηλεκτρικής ενέργειαςΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Το σχέδιο πρέπει να παραδοθεί στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου έως το τέλος του χρόνου μαζί με προτάσεις για τις θεσμικές παρεμβάσεις που απαιτούνται για την υλοποίησή του. Ο υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης, μιλώντας πρόσφατα σε ημερίδα με τίτλο «Energy Commodities», ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προχωρήσει στη θεσμοθέτηση Χρηματιστηρίου Ενέργειας και αναφέρθηκε στα οφέλη από τη λειτουργία του, τονίζοντας ότι η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια ανάδειξης της χώρας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο. Σημείωσε ακόμη ότι θα οδηγήσει σε μια ανοιχτή, διαφανή και ανταγωνιστική αγορά ενέργειας, εναρμονισμένη με το διεθνές περιβάλλον, θα βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες και θα μειώσει το κόστος τόσο στον ηλεκτρισμό όσο και στο φυσικό αέριο.

Μια νέα εταιρεία«Θα αποτελούσε στρατηγικό λάθος αν εκχωρούσαμε τον ρόλο αυτόν σε γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία, που έχει ήδη αρχίσει να δραστηριοποιείται έντονα προς αυτήν

την κατεύθυνση», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μανιάτης και πρόσθεσε ότι η νέα εταιρική δομή θα αναλάβει και θα αναβαθμίσει τις δραστηριότητες που ασκεί σήμερα ο ΛΑΓΗΕ στη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και θα τις εμπλουτίσει με την ανάπτυξη αγοράς παραγώγων ενέργειας.

«Το προτεινόμενο σχήμα για την εγκαθίδρυση μιας νέας ευέλικτης εταιρείας που θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, απαιτεί προσεκτικές και λεπτές θεσμικές προσαρμογές. Είναι σαφές πως η διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας στον ΛΑΓΗΕ, καθώς και η δημιουργία νέων, πρέπει να θεωρείται δεδομένα», κατέληξε ο υπουργός ΠΕΚΑ.

Πρόσφατα οι εμπλεκόμενοι φορείς έχοντας ως βάση κατ’ αρχήν μελέτη που εκπονήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, συμφώνησαν στη δημιουργία μιας νέας εταιρίας ιδιωτικού δικαίου που θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και βασικούς μετόχους τον ΛΑΓΗΕ και το Χρηματιστήριο Αθηνών,

11

αλλά και με συμμετοχή στη μετοχική της σύνθεση και στο διοικητικό συμβούλιο όλων των συμμετεχόντων στην αγορά ενέργειας (ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί κ.λπ.).

Η νέα εταιρεία θα συνεχίσει να έχει την ευθύνη για τη λειτουργία του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού, όπως κάνει σήμερα ο ΛΑΓΗΕ. Ταυτόχρονα θα γίνονται οι προετοιμασίες για τη λειτουργία του χρηματιστηρίου, το οποίο θα διαχειρίζεται προϊόντα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στην αναμορφωμένη αγορά ηλεκτρισμού, όπως θα προκύψει με βάση το target model της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλές από τις δραστηριότητες που θα πραγματοποιεί το Χρηματιστήριο Ενέργειας αποτελούν υποχρεώσεις της χώρας μας ενόψει του target model. Επίσης θα λειτουργήσει ως βάση για τη δημιουργία στην Ελλάδα ενός price hub φυσικού αερίου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με δεδομένο ότι μελλοντικά στην Ελλάδα θα εισέρχεται αέριο από διαφορετικές πηγές και οδεύσεις, θα πρέπει να διευκολύνεται η αγοραπωλησία ποσοτήτων. Εκτιμάται ότι η χώρα πρέπει να επισπεύσει τη

δημιουργία gas hub, καθώς γειτονικές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία, προχωρούν με γοργούς ρυθμούς. Επίσης η νέα εταιρία θα πρέπει να συνδεθεί με την αγορά ρύπων, καθώς και των πράσινων πιστοποιητικών.

Τα νέα καθήκοντα του ΛΑΓΗΕΌπως όλα δείχνουν, στον ΛΑΓΗΕ θα μείνει η διαχείριση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ και όποιες αρμοδιότητες αναλάβει για τις ΑΠΕ στο πλαίσιο της μεταφοράς σχετικών αρμοδιοτήτων από τον ΑΔΜΗΕ. Είναι σαφές ότι η έμφαση, τουλάχιστον αρχικά, για το ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας θα είναι οι δραστηριότητες που αφορούν τη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας τις οποίες θα εμπλουτίσει με την ανάπτυξη μιας αγοράς παραγώγων ενέργειας, καθώς επίσης και με τη δημιουργία των κατάλληλων μηχανισμών εκκαθάρισης και διακανονισμών, ενδεχομένως και με την ενσωμάτωση συναλλαγών εμπορευμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, κάποιες από τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που θα παρέχονται είναι τα εξής:

Spot market (αγορά όψης) • Ενδοημερήσια προϊόντα (Intra-Day) • Προημερήσια προϊόντα (Day-Ahead) • Προϊόντα που αφορούν Σαββατοκύριακα, ομάδες ωρών, ώρες αιχμής ή μη κ.ο.κ. • Εβδομαδιαία προϊόντα Forward market (προθεσμιακή αγορά) • Μηνιαία συμβόλαια • Τριμηνιαία συμβόλαια • Ετήσια συμβόλαια

Κάθε συμμετέχων στο Χρηματιστήριο Ενέργειας μπορεί να προσφέρει ή να ζητήσει ηλεκτρική ενέργεια σε ποσότητα που προκύπτει από τις ανάγκες του ή ανάλογα με τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου του για μια συγκεκριμένη χρονική διάρκεια. Η βασική λειτουργία των Χρηματιστηρίων Ενέργειας είναι το να προσφέρουν την υπηρεσία οργάνωσης αυτής της αγοράς, επιτήρησης των κανονισμών που τη διέπουν και της προσέλκυσης νέων αξιόπιστων συμμετεχόντων.

Τόνωση του ανταγωνισμούΜιλώντας στην ημερίδα «Energy Commodities», ο αντιπρόεδρος

12

της ΡΑΕ κ. Μιλτιάδης Ασλάνογλου σημείωσε ότι το target model οδηγεί σε τέσσερα επίπεδα αγοράς: day-ahead, intra-day, forward και balancing market. Σήμερα, όπως είπε ο κ. Ασλάνογλου, η ελληνική αγορά ενέργειας διαθέτει μόνο τον πρώτο πυλώνα, την day-ahead αγορά. Συνεπώς, για να εναρμονιστεί με τις επιταγές του target model πρέπει να δημιουργήσει και προθεσμιακή αγορά ενέργειας, κάτι που θα συμβεί με τη δημιουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Σύμφωνα με τον κ. Ασλάνογλου, το power exchange είναι απαραίτητο για την τόνωση του ανταγωνισμού, τη διαφάνεια των συναλλαγών και την προσέλκυση απαραίτητων επενδύσεων στον κλάδο της ενέργειας.

Και οι ΑΠΕ στο χρηματιστήριοΟ πρόεδρος του ΛΑΓΗΕ κ. Αναστάσιος Γκαρής, στην ίδια ημερίδα, έκανε μια αναδρομή των εξελίξεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης, σημειώνοντας ότι από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 που έχει ξεκινήσει η απελευθέρωση της αγοράς, κάποιες χώρες όπως οι σκανδιναβικές, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο, προχώρησαν πρώτες και ακολούθησαν η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία. Όπως είπε, στόχος του Χρηματιστηρίου Ενέργειας είναι να δώσει την ευκαιρία στην αγορά να αγοράζει και να πουλάει με ευελιξία ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ πρόσθεσε ότι οι ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να μπουν στην αγορά και μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Ο κ. Τάσος Γκαρής σημείωσε ότι η σημερινή

συγκυρία αποτελεί ευκαιρία για την Ελλάδα να ηγηθεί στη ΝΑ Ευρώπη, όπου δεν υπάρχουν Χρηματιστήρια Ενέργειας εν αντιθέσει με τη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη. Ο ΛΑΓΗΕ, είπε, είναι ήδη το Χρηματιστήριο Ενέργειας της Ελλάδας, αλλά θα πρέπει να μετεξελιχθεί και να προσφέρει νέα και περισσότερα προϊόντα.

Διαφάνεια συναλλαγώνΗ Βασιλική Λαζαράκου, αντιπρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, σημείωσε ότι όποιος θέλει να προσφέρει παράγωγα προϊόντα θα πρέπει να είναι αδειοδοτημένος από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και ότι η αγορά ενέργειας θα πρέπει να λειτουργήσει εντός του πλαισίου αρχών που διέπουν και τις χρηματιστηριακές αγορές, με έμφαση στη διαφάνεια των συναλλαγών.

Από την πλευρά του ο Παντελής Λάμπρου, διευθυντής Compliance & Risk Management της ΕΧΑΕ, σημείωσε ότι η εμπιστοσύνη στην αγορά ενισχύεται όσο περισσότερο συνδεδεμένες είναι οι τιμές του «ταμπλό» με την τελική τιμολόγηση ενός προϊόντος. «Αυτό πρέπει να συμβεί και στον ηλεκτρισμό», είπε και κατέληξε: «Όλοι οι συμμετέχοντες είναι χρήσιμοι και κανείς δεν περισσεύει, αρκεί να σέβονται τους κανόνες συμμετοχής και να μην υπάρχει market abuse».

Ο Ανδρέας Μηταφίδης, διευθυντής Ενέργειας ΔΕΗ, τόνισε ότι η μετεξέλιξη της αγοράς δεν πρέπει να επιφέρει την απαξίωση της ΔΕΗ, ενώ πρόσθεσε

O πρόεδρος του ΛΑΓΗΕ κ. Αναστάσιος Γκαρής, στην ίδια ημερίδα, δήλωσε ότι στόχος του Χρηματιστηρίου Ενέργειας είναι να δώσει την ευκαιρία στην αγορά να αγοράζει και να πουλάει με ευελιξία ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ πρόσθεσε ότι οι ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να μπουν στην αγορά και μέσω του Χρηματιστηρίου Ενέργειας

13

ότι η δημιουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας δεν πρέπει να γίνει άλλη μια αφορμή για εμπλουτισμό των στρεβλώσεων της αγοράς.

Τι γίνεται στην ΕυρώπηΤην ευρωπαϊκή εμπειρία παρουσίασε ο εκπρόσωπος του Nasdaq OMX Germany, Konstantin Lenz, ο οποίος σημείωσε ότι τα κυριότερα ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια Ενέργειας είναι το ΕΕΧ στη Λειψία, το NordPool (με παρουσία σε όλες τις σκανδιναβικές χώρες), το PowerNext της Γαλλίας (έχει πλέον συγχωνευθεί με το ΕΕΧ), ο GME στην Ιταλία, ο OMEL που καλύπτει τις αγορές της Ιβηρικής χερσονήσου, το HUPX με παρουσία στην Ουγγαρία κ.ά. Αξίζει να αναφερθεί πως πολλά από τα παραπάνω χρηματιστήρια διενεργούν δημοπρασίες και για άλλα ενεργειακά προϊόντα εκτός της ηλεκτρικής ενέργειας όπως το φυσικό αέριο, οι αέριοι ρύποι (CO2) ή τα πράσινα πιστοποιητικά. Όπως είπε, στα Χρηματιστήρια Ενέργειας κίνητρο έχουν να συμμετέχουν όλοι οι κρίκοι της αλυσίδας της ενεργειακής αγοράς και συγκεκριμένα οι παραγωγοί ενέργειας, οι πάροχοι, οι έμποροι (εισαγωγείς-

εξαγωγείς) και οι καταναλωτές, με στόχο την ελαχιστοποίηση ή την αντιστάθμιση του ρίσκου της δραστηριότητάς τους.

Ίσες ευκαιρίες για όλουςΣύμφωνα με τον Παντελή Μπίσκα, επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η εφαρμογή του target model σε όλη την Ευρώπη θα αυξήσει τον ανταγωνισμό, θα μειώσει τις πιθανότητες συγκέντρωσης της αγοράς και θα δημιουργήσει ένα πεδίο ίσων ευκαιριών σε διασυνοριακές εμπορικές ευκαιρίες σε μεγάλους και μικρότερους συμμετέχοντες στην αγορά. Παράλληλα θα μειώσει το ρίσκο για όλους τους «παίκτες» της αγοράς, παρέχοντας ευκαιρίες για να αντισταθμίσει τον κίνδυνο σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Παρέχει επίσης δυνατότητα στους παραγωγούς για το πού να τοποθετήσουν νέες εγκαταστάσεις δημιουργώντας μακροπρόθεσμα οφέλη. Επίσης, όπως είπε, παρέχει ένα σαφέστερο και πιο σταθερό πλαίσιο που μπορεί να μειώσει τα εμπόδια εισόδου στην αγορά, ενώ διευκολύνει την

ένταξη στην αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Τέλος, ο Steffen Riediger, Senior Expert του European Energy Exchange (ΕΕΧ), ανακοίνωσε ότι από την 1η Δεκεμβρίου 2014 εντάσσονται προθεσμιακά συμβόλαια για την ελληνική Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) στην πλατφόρμα του ΕΕΧ.

14

05ΑΔΜΗΕ: OΔΗΓOΣΣΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣΕΞΕΛΙΞΕΙΣΈνα ευρύ πρόγραμμα επενδύσεων, το οποίο στην κορύφωσή του μέσα στην τρέχουσα δεκαετία θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ, καθιστά τον ΑΔΜΗΕ στην πρώτη γραμμή μετεξέλιξης της εγχώριας ενεργειακής αγοράς και ταυτόχρονα πρωταγωνιστή στο μεταβαλλόμενο ενεργειακό πεδίο της Ευρώπης.

Επενδύσεις στην ενέργειαΤου κ. Γιάννη Γιαρέντη, προέδρου & διευθύνοντος συμβούλου του ΑΔΜΗΕ

15

O ΑΔΜΗΕ διανύει το τρίτο έτος λειτουργίας του, και παρά τη σύντομη διαδρομή που έχει διανύσει, οραματίζεται με ασφάλεια την ανάπτυξη του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας για τα επόμενα δέκα χρόνια προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.

Στις δύσκολες εποχές που διανύουμε, η εταιρεία βιώνει σημαντικές προκλήσεις σε όλα τα πεδία των δραστηριοτήτων της, από τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη του συστήματος σε όλη τη χώρα μέχρι την υποστήριξη των στόχων που έχουν τεθεί για καθαρή ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, αλλά και την ασφαλή μεταφορά της.

Επενδύσεις για την πραγματική οικονομίαΑυτό που έχει ανάγκη η οικονομία και η κοινωνία είναι επενδύσεις με ανταποδοτικότητα, που θα εκσυγχρονίζουν το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, θα συνεισφέρουν στον εξορθολογισμό των δαπανών και θα τροφοδοτούν την πραγματική οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτό οι επενδύσεις του ΑΔΜΗΕ, από τα 60 εκατ. ευρώ κατά το παρελθόν, εκτοξεύονται στα 130 το 2014, στα 185 το 2015, στα 230 το 2016, στα 340 το 2017, και αναμένεται συνολικά να φτάσουν τα 2,5 δισ. στην επόμενη δεκαετία.

Προσφάτως υπογράφηκαν οι συμβάσεις της πρώτης φάσης -από

τις τρεις συνολικά- για την ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων.

Υπολογίζεται πως η επιβάρυνση που προκαλείται ετησίως από τους προαναφερθέντες Αυτόνομους Σταθμούς Παραγωγής ανέρχεται στα 100 εκατ. ευρώ ετησίως. Πρόκειται για κόστος που πληρώνουν οι καταναλωτές στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, μέσα από τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας.

Αν αναλογιστεί κανείς πως το κόστος κατασκευής της συγκεκριμένης διασύνδεσης ανέρχεται στα 240 εκατ. ευρώ, προκύπτει πως η απόσβεση πραγματοποιείται μέσα σε διάστημα μόλις 2,5 ετών. Και τα οφέλη για την οικονομία θα είναι προφανή, μέσα από την απελευθέρωση πόρων οι οποίοι μπορούν με τη σειρά τους να κατευθυνθούν σε νέες επενδύσεις δημιουργώντας συνθήκες ανάπτυξης και νέες θέσεις εργασίας.

Και όχι μόνον αυτό. Μέσα στο δεκαετές Επιχειρησιακό Σχέδιο του ΑΔΜΗΕ, το οποίο κάθε χρόνο υποβάλλεται στη ΡΑΕ και αποτελεί τον οδικό μας χάρτη, θα «τρέξουν» έργα συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό, στο σχέδιο του ΑΔΜΗΕ συμπεριλαμβάνονται: • Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, μια επένδυση ύψους 549 εκατ. ευρώ κατά την περίοδο 2014-2019, ενώ το σύνολο αναμένεται να φτάσει περίπου το 1 δισ. ευρώ. Η φάση κατασκευής αναμένεται να αρχίσει το 2016 και να

ολοκληρωθεί μέχρι το 2021. • Η ολοκλήρωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων, φάση Β’ & Γ’, περίπου 160 εκατ. ευρώ. • Oι Γραμμές Μεταφοράς 400 kV από το ΚΥΤ Μεγαλόπολης προς τα ΚΥΤ Πάτρας και ΚΥΤ Κορίνθου. • Η κατασκευή του ΚΥΤ Ρουφ και η Γραμμή Μεταφοράς 400 kV μεταξύ των ΚΥΤ Ρουφ και ΚΥΤ Κουμουνδούρου.

Συμφωνία με την ΕΤΕπΕπιπλέον ώθηση για τις προγραμματισμένες επενδύσεις αποτελεί η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για τη σύναψη δανείων ύψους 130 εκατ. ευρώ, με σκοπό τη χρηματοδότηση νέων υποδομών που αναβαθμίζουν το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, κατατάσσοντας παράλληλα τον ΑΔΜΗΕ στη θέση του οδηγού στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η μετάβαση στην επόμενη μέρα της πολυετούς ύφεσης γίνεται με σταθερά βήματα και όραμα. Είναι τα στοιχεία που καθιστούν τον ΑΔΜΗΕ οδηγό των εξελίξεων στην ενεργειακή αγορά, προωθώντας τις μεγάλες ενεργειακές διασυνδέσεις με στόχο την ασφαλή και αδιάλειπτη τροφοδοσία της χώρας προς όφελος των ελλήνων καταναλωτών.

O κ. Γιάννης Γιαρέντης

16

06ΕΠΕΣΑΝ (ΤΕΛΙΚΑ) OΙ ΥΠOΓΡΑΦΕΣΓΙΑ ΤΗ ΒΕΥΗΈπειτα από σχεδόν… πέντε χρόνια βαίνει προς ολοκλήρωση ο δεύτερος διαγωνισμός για το λιγνιτωρυχείο της Βεύης στη Φλώρινα, με την υπογραφή της απόφασης από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Ασημάκη Παπαγεωργίου, σύμφωνα με την οποία εκμισθώνεται το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης στην εταιρεία Άκτωρ.

Λιγνιτωρυχείο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειαςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

17

Απομένει η κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή, όπου αναμένεται να κατατεθεί το προσεχές διάστημα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη προσπάθεια εκμίσθωσης του ορυχείου είχε ξεκινήσει ακόμα νωρίτερα, τον Μάιο του 2006, επί υπουργίας του κ. Δημήτρη Σιούφα. Ο διαγωνισμός ματαιώθηκε τον Αύγουστο του 2009 και τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους δημοσιεύτηκε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος στην τελική φάση της οποίας προκρίθηκαν πέντε υποψήφιοι (Άκτωρ, Ακμή, όμιλος Μυτιληναίου, Μηχανική και Τέρνα). Η επιτροπή αξιολόγησης υπέβαλε την πρότασή της υπέρ του Άκτωρα, τον Οκτώβριο του 2012, και δύο χρόνια αργότερα (στις 22 Οκτωβρίου 2014) υπεγράφη η υπουργική απόφαση του κ. Παπαγεωργίου.

Δημόσιο συμφέρονΑξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο λόγος που επελέγη η διαδικασία της εκμίσθωσης με απευθείας σύμβαση, που δεν είναι διαγωνιστική, ήταν ότι σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ «η άμεση και χωρίς καθυστερήσεις ενεργοποίηση του λιγνιτικού κοιτάσματος Βεύης απαιτείται για λόγους δημοσίου συμφέροντος που

αφορούν τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας». Ωστόσο, παρά το επείγον του ζητήματος, η διαδικασία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Σύμφωνα με τη σύμβαση, η διάρκεια της μίσθωσης θα είναι 15ετής (με δικαίωμα παράτασης ύστερα από μονομερή δήλωση του μισθωτή ανά πενταετία μέχρι τα 50 χρόνια). Στο διάστημα των 15 ετών ο μισθωτής υποχρεούται να προχωρήσει σε επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, ύψους 26,4 εκατ. ευρώ, ερευνητικές εργασίες αξίας 6,1 εκατ., δαπάνες για μηχανολογικό και λειτουργικό εξοπλισμό ύψους 28,3 εκατ. την πρώτη πενταετία. Η ελάχιστη παραγωγή λιγνίτη ξεκινά από 100.000 τόνους τον πρώτο χρόνο και κλιμακώνεται σε 5 εκατ. από το 13ο έτος της σύμβασης. Το μίσθωμα προκύπτει από μαθηματικό τύπο στον οποίο λαμβάνεται υπόψη ο όγκος και η ποιότητα (θερμογόνος δύναμη) του παραγόμενου λιγνίτη καθώς και η χονδρική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.

Υποχρεώσεις του μισθωτήΟ μισθωτής υποχρεούται επίσης κατά την πρώτη τριετία να δημιουργήσει 456

θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης (244 στην εταιρεία και 212 σε υπεργολάβους). Οι θέσεις εργασίας θα καλύπτονται, κατά προτεραιότητα, από κατοίκους της περιοχής και από τους πρώην εργαζομένους των εταιρειών Βιολιγνίτ ΑΜΕΤΒΕ και Λιγνιτωρυχεία Αμύνταιον ΑΕ, οι οποίοι είναι αποδεδειγμένα άνεργοι.

Έσοδα, προσλήψεις & παραγωγήΣύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΥΠΕΚΑ, στα δεκαπέντε μισθωτικά έτη που προβλέπονται αρχικά, τα άμεσα καθαρά έσοδα από μισθώματα αναμένεται να ξεπεράσουν τα 150 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο, ενώ πέρα από τις άμεσες θέσεις εργασίας αναμένονται πολλαπλάσια οικονομικά και κοινωνικά οφέλη που αφορούν την περιοχή και τη δημιουργία εσόδων για το Δημόσιο, καθώς και σχεδόν 2.000 έμμεσες θέσεις εργασίας.

Το λιγνιτωρυχείο της Βεύης διαθέτει συνολικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη ύψους 900 εκατ. τόνων, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν τη λειτουργία μιας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 400 MW.

18

07Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΓΓΥΗΤΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣΑΣΦΑΛΕΙΑΣ«Η Ελλάδα λειτουργεί ως αξιόπιστος εταίρος, διαρκώς αυξανόμενης σημασίας και απήχησης, σε μια ταραγμένη περιοχή, όπου η ειρήνη, η σταθερότητα και η ευημερία βρίσκονται σε κίνδυνο», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης, μιλώντας στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (Center for Strategic & International Studies-CSIS) στην Oυάσινγκτον, όπου έχουν μιλήσει αρχηγοί κρατών-κυβερνήσεων και ανώτεροι αξιωματούχοι από πολλές χώρες.

Επικαιρότητα

Σε αυτές τις συναντήσεις, όπου τον υπουργό συνόδευσαν ο γ.γ. Ενέργειας κ. Κώστας Μαθιουδάκης και η πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) κ. Σοφία Σταματάκη, παρουσιάστηκαν οι δύο γύροι παραχωρήσεων για τα 20 θαλάσσια και τα 2 χερσαία οικόπεδα, ενώ παράλληλα τέθηκε το ζήτημα του αναβαθμισμένου ρόλου της Ελλάδας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, με σαφείς αιχμές για την προκλητική πολιτική των Τούρκων στην κυπριακή ΑOΖ.

Η ελληνική ενεργειακή στρατηγικήO κ. Μανιάτης, ο οποίος πραγματοποίησε επίσκεψη στις ΗΠΑ έπειτα από πρόσκληση του αμερικανού ομολόγου του δρ Έρνεστ Μονίζ, έκανε εμπεριστατωμένη παρουσίαση της ενεργειακής πολιτικής της χώρας ενώπιον πυκνού ακροατηρίου παραγόντων στον τομέα της ενέργειας, αναλυτών, δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών. Είχε την ευκαιρία να υπογραμμίσει τον «κορυφαίο ρόλο» της Ελλάδας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, «θέμα άμεσης προτεραιότητας της διεθνούς

ενεργειακής διπλωματίας», ο οποίος αναπτύσσεται, όπως είπε, σε τρεις βασικές κατευθύνσεις: – η Ελλάδα λειτουργεί ως αξιόπιστος εταίρος, διαρκώς αυξανόμενης σημασίας και απήχησης, σε μια ταραγμένη περιοχή, όπου η ειρήνη, η σταθερότητα και η ευημερία βρίσκονται σε κίνδυνο, – η Ελλάδα αναπτύσσει τις ενδογενείς πηγές της που την αναδεικνύουν σε νέα δυνητική πηγή τροφοδοσίας πετρελαίου και φυσικού αερίου της ευρωπαϊκής αγοράς, – η Ελλάδα αναδύεται σε ισχυρό κόμβο ενεργειακής διαμετακόμισης (τερματικοί σταθμοί φυσικού αερίου, αγωγοί αερίου και ηλεκτρισμού), προσφέροντας νέες εναλλακτικές λύσεις για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης.

Πύλη εισόδου για φυσικό αέριοO κ. Μανιάτης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον «νέο ενεργειακό ρόλο» της χώρας ως «πύλης εισόδου» φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη, ιδιαίτερα με την υλοποίηση του ελληνοβουλγαρικού διαδρόμου και ακολούθως την επέκταση αντίστοιχων συνδέσεων προς Ρουμανία και Oυγγαρία. Στο ίδιο πλαίσιο ανέδειξε τη σημασία του αγωγού EastMed για τη μεταφορά

19

φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου προς τους ευρωπαίους καταναλωτές.

Στη συνέχεια, αφού αναφέρθηκε στα «πρόσφατα επιτεύγματα» της ελληνικής οικονομίας, παρουσίασε το ελληνικό πρόγραμμα έρευνας και αξιοποίησης των υδρογονανθράκων στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου και νότια της Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτό αναλύθηκαν και οι νέες δυνατότητες προσέλκυσης διεθνών επενδύσεων, σε συνδυασμό με τις εξαιρετικά θετικές προοπτικές σε αυτόν τον τομέα.

Καταδίκη της τουρκικής συμπεριφοράςO υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καταδίκασε απερίφραστα τις «πρόσφατα προκλητικές και παράνομες, με βάση το διεθνές δίκαιο, ενέργειες της Τουρκίας» και επανέλαβε τις σαφείς θέσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, εντός της δικής της Αποκλειστικής Oικονομικής Ζώνης (ΑOΖ).

Στη συνοπτική αναφορά του για τις εξελίξεις στον οικονομικό τομέα, τόνισε ότι το 2014 είναι η χρονιά που η Ελλάδα «βγαίνει από την κρίση» και μετά από έξι χρόνια ύφεσης η ελληνική οικονομία «επέστρεψε στην ανάπτυξη», σημείωσε ενδεικτικά προσθέτοντας, μεταξύ άλλων, πως «καταφέραμε να επιτύχουμε πολύ μπροστά και πάνω από τις προσδοκίες ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα» και πως «κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων

ετών πετύχαμε τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή και στο συντομότερο χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα υλοποιήσαμε τεράστιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».

Ανοιχτή σε συνεργασίεςΌπως επισημάνθηκε στην εκδήλωση του CSIS, η Ελλάδα κινείται σταθερά στην κατεύθυνση της «ανάπτυξης συνεργειών» μεταξύ των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, περιλαμβανομένου του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κύπρου, με στόχο την εδραίωση της ειρήνης, ασφάλειας και περιφερειακής συνεργασίας.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στην Oυάσινγκτον, ήταν η πρώτη φορά που ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος

παρουσίασε τον νέο ενεργειακό ρόλο της Ελλάδας στην αμερικανική πρωτεύουσα, με αποτέλεσμα τον μεγάλο αριθμό και το έντονο ενδιαφέρον των συμμετεχόντων, όπως επίσης και το γεγονός ότι μεταδόθηκε σε πραγματικό χρόνο και μέσω του διαδικτύου. Μετά το τέλος της εκδήλωσης, ο κ. Μανιάτης προέβη σε ενημέρωση δημοσιογράφων, μεταξύ των οποίων ήταν εκπρόσωποι του Bloomberg και του Europolitics.

Oμιλία στο ΚολούμπιαΤο πρόγραμμα της επίσκεψης του υπουργού ΠΕΚΑ στην Oυάσιγκτον συνεχίστηκε με συναντήσεις που είχε με κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της ενέργειας, τον αμερικανό ομόλογό του δρ Έρνεστ Μονίζ, την υφυπουργό Εξωτερικών, αρμόδια για θέματα ενέργειας, Κάθριν Νοβέλι και με τη Μισέλ Πάτρον, ειδική σύμβουλο του προέδρου Μπαράκ Oμπάμα και διευθύντρια για την Ενέργεια και το Κλίμα. O κ. Μανιάτης συναντήθηκε επίσης με υψηλόβαθμους εκπροσώπους αμερικανικών ενεργειακών εταιρειών.

Μετά τις επαφές του στην Oυάσινγκτον, ο υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιάννης Μανιάτης μετέβη στη Νέα Υόρκη, όπου μίλησε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια με θέμα «Ανατολική Μεσόγειος και το ευρωπαϊκό ενεργειακό τοπίο: τάσεις και προοπτικές», ενώ είχε συναντήσεις με επιχειρηματίες, πανεπιστημιακούς και με τον αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο.

O κ. Μανιάτης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον «νέο ενεργειακό ρόλο» της χώρας ως «πύλης εισόδου» φυσικού αερίου στη ΝΑ Ευρώπη, ιδιαίτερα με την υλοποίηση του ελληνοβουλγαρικού διαδρόμου

O υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης

20

08ΜΕΤΩΠO ΕΛΛΑΔΑΣ -ΚΥΠΡOΥ - ΑΙΓΥΠΤOΥΓΙΑ ΤΗΝ ΑOΖΤην επίσπευση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου για την οριοθέτηση των μεταξύ τους ΑOΖ αποφάσισαν οι ηγέτες των τριών χωρών κατά την τριμερή Σύνοδο Κορυφής στο Κάιρο.

Έρευνες υδρογονανθράκων και ΑOZ

Συγκεκριμένα το ανακοινωθέν αναφέρει: «Oι τρεις χώρες υπογραμμίζουμε την καθολική ισχύ της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και αποφασίζουμε να προχωρήσουμε το ταχύτερο τις διαπραγματεύσεις μας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας όπου αυτό δεν έχει ακόμη γίνει».

Το ανακοινωθέν περιλαμβάνει ακόμη αναφορά στην ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων και καλεί την Τουρκία να σταματήσει όλες τις εν εξελίξει σεισμογραφικές έρευνες εντός της θαλάσσιας ζώνης της Κύπρου και να αποφύγει παρόμοιες δραστηριότητες στο μέλλον. Κάνει επίσης αναφορά σε μια δίκαιη συνολική και διαρκή λύση του Κυπριακού σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Στις κοινές δηλώσεις τους οι τρεις ηγέτες αναφέρθηκαν στο Κυπριακό και στην ανάγκη δίκαιης λύσης επί τη βάση του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του OΗΕ και ζήτησαν από την Τουρκία να σταματήσει τις προκλήσεις στην ΑOΖ της Κύπρου.

«Το χρωστούσαμε στην ιστορία»Στις κοινές δηλώσεις μετά τη Σύνοδο Κορυφής ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς είπε ότι «ήταν μια συνάντηση που χρωστούσαμε στην ιστορία». Ειδικότερα ανέφερε ο πρωθυπουργός: «Συζητήσαμε θέματα συνεργασίας με το πνεύμα τριών χωρών που τους συνδέουν κοινές ανησυχίες για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Ελλάδα και Κύπρος είναι στην ΕΕ, η Αίγυπτος είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον αραβικό κόσμο.

»Η συζήτηση που είχαμε παίρνει διαστάσεις πολυσήμαντες για το θέμα της επανένωσης της Κύπρου με σεβασμό στη δικαιοσύνη και την ιστορία, τερματίζοντας παράλληλα τις απαράδεκτες προκλήσεις σε βάρος της το τελευταίο διάστημα. Για την ειρήνη και την ασφάλεια της περιοχής οφείλουμε να εγκαινιάσουμε μια συνεργασία με διάρκεια και με βάθος. Κυρίαρχη σημασία αποδώσαμε στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας που απειλεί ως ιδεολογία και καθεστώς να εγκαταστήσει τον τρόμο. Θέλω να συγχαρώ τον πρόεδρο Σίσι για τον πρωταγωνιστικό και καθοριστικό

21

του ρόλο στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. O πολιτισμένος κόσμος δεν πρέπει να επιτρέψει στον χάρτη της τρομοκρατίας να διευρυνθεί. Θέλω να επαναλάβω ότι δεν υπάρχει χειρότερη παγίδα από το να θεωρεί ότι το καθεστώς του τρόμου χωρίζεται σε τρομοκράτες μετριοπαθείς και τρομοκράτες ακραίους. Η τρομοκρατία είναι ενιαία και πρέπει να πάρει τη μοναδική απάντηση από όλους, απάντηση δυναμική.

»Στη συνάντηση δώσαμε βάρος στην ενεργειακή ασφάλεια και στη συνεργασία στο θέμα των υδρογονανθράκων. Είναι τομέας που θα συνεργαστούμε στενά προς όφελος των λαών μας και προς όφελος της ενεργειακής επάρκειας της ΕΕ. Θέλω να γίνει απολύτως καθαρό ότι σε αυτή την τριμερή συνεργασία, Ελλάδα και Κύπρος θα στηρίξουμε την Αίγυπτο σαν πρέσβεις της στην ΕΕ. Γνώμονας για τα θέματα της περιοχής είναι η σταθερότητα και η ασφάλεια».

Συνεργασία σε πολλούς τομείς προανήγγειλε ο ΣίσιO πρόεδρος της Αιγύπτου δήλωσε ότι

η Αίγυπτος φιλοξένησε μια συνάντηση εγκαινιάζοντας μια εποχή τριμελούς συνεργασίας και ενισχύοντας την εποικοδομητική συνεργασία με δύο από τις χώρες που στήριξαν την πολιτική γραμμή για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Αίγυπτο.

Συνέχισε λέγοντας: «Βεβαίως εξετάστηκε η συνεργασία στον τομέα των επενδύσεων και του εμπορίου. Ξεκινώντας από αυτό το σημείο, οι απόψεις μας ταυτίζονται πλήρως σε όλα τα θέματα που συζητήσαμε. Πρέπει να υπάρχει συνεργασία και πολλές επίσημες συναντήσεις σε όλα τα επίπεδα. Oι χώρες αποσκοπούν στην περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεών τους ώστε να είναι πρότυπο συνεργασίας και γειτονίας σε όλες τις άλλες χώρες. Είναι ανάγκη ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο και στις βάσεις των Ηνωμένων Εθνών και ο σεβασμός της κυριαρχίας και της μη ανάμειξης στο εσωτερικό των άλλων χωρών. Μιλήσαμε για το Παλαιστινιακό και την εξέλιξη σε Συρία και Ιράκ και την προσπάθεια καταπολέμησης των τρομοκρατικών οργανώσεων. Εξετάστηκαν οι προσπάθειες Ελλάδας και Κύπρου για την ενίσχυση της επαφής της Αιγύπτου με τη Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Αίγυπτος δίνει σημασία στην τριμερή συνεργασία που αποβλέπει στην επικράτηση της ειρήνης της σταθερότητας και της οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή».

O κ. Σίσι ευχαρίστησε τους ηγέτες

Α. Σαμαράς: «Θέλω να γίνει απολύτως καθαρό ότι σε αυτή την τριμερή συνεργασία, Ελλάδα και Κύπρος θα στηρίξουμε την Αίγυπτο σαν πρέσβεις της στην ΕΕ. Γνώμονας είναι η σταθερότητα και η ασφάλεια της περιοχής»

22

Guardian: Σε «πόλεμο» Ελλάδα και Τουρκία

Στην αυξανόμενη ένταση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μετά την απόφαση της Τουρκίας να ερευνήσει την κυπριακή ΑΟΖ αναφέρεται δημοσίευμα της Guardian, το οποίο κάνει λόγο για «λεκτικό πόλεμο» και για υδρογονάνθρακες που κλιμακώνουν τη διαμάχη.

Με τίτλο «Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο γύρω από την Κύπρο δίνουν στην Ελλάδα και την Τουρκία νέες αφορμές για διαμάχες», το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας αναφέρει πως η ελπίδα ότι η ανακάλυψη ενεργειακών αποθεμάτων στην περιοχή θα ωθούσε τις δύο πλευρές να συμβιβαστούν, αυτό όχι μόνο δεν συνέβη αλλά και είχε το εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα.

«H ένταση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχει αυξηθεί λόγω ενός “λεκτικού πολέμου” μεταξύ Αθήνας, Άγκυρας και Λευκωσίας για τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή», αναφέρει στην εισαγωγή του άρθρου, διευκρινίζοντας πως «η διένεξη γύρω από τους υδρογονάνθρακες σε αυτά τα θαλάσσια ύδατα εντάθηκε αφότου οι ηγέτες της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου υπέγραψαν συμφωνία με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής συνεργασίας».

«Μετά από λίγα λεπτά από την ανακοίνωση της συμφωνίας, ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης κατηγόρησε την Τουρκία για “προκλητικές ενέργειες” μετά την αποστολή ενός σκάφους συνοδεία πολεμικών πλοίων σε αναζήτηση φυσικών πόρων στην αποκλειστική οικονομική ζώνη του νησιού.»

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, οι συνομιλίες για την πιθανότητα επανένωσης των Ελληνοκυπρίων με τους Τουρκοκύπριους ξεκίνησαν στις αρχές του έτους, έπειτα

από 10ετή παύση, ξεκίνησαν με πολλές προσδοκίες, θεωρώντας πως τα κοιτάσματα της περιοχής θα διευκόλυναν τη λύση της μακροβιότερης διπλωματικής διαμάχης της Δύσης.

Ωστόσο «η αποστολή του ερευνητικού σκάφους από τους Τούρκους στα αμφισβητούμενα νερά όχι μόνο διέκοψε τις συνομιλίες αλλά και επιδείνωσε την κατάσταση», αναφέρει χαρακτηριστικά το άρθρο που θυμίζει ότι «αν και η τουρκική δημοκρατία της βόρειας Κύπρου δεν είναι αναγνωρισμένη διεθνώς, εντούτοις, με οικονομικό και ηθικό στυλοβάτη την Άγκυρα, ζητάει να έχει συμμετοχή στις μονάδες εξερεύνησης στη θαλάσσια περιοχή».

«Το βέβαιο είναι πως η πρόσφατη τριμερής συμφωνία δεν πρόκειται να εξευμενίσει την Τουρκία, η οποία ήδη αντιμετωπίζει θέματα στο ανατολικό μέτωπο με το Ισλαμικό Κράτος. Το γεγονός ότι σε αυτές τις συμφωνίες για τα κοιτάσματα εμπλέκεται και το Ισραήλ επιδεινώνει την κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο ότι η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ Αβιγκντόρ Λίμπερμπαν στη Λευκωσία αντιμετωπίστηκε από την τουρκική πλευρά με πολλά επικριτικά σχόλια». Η Άγκυρα, η οποία θεωρεί τον εαυτό της ως τον οικονομικό ρυθμιστή της περιοχής, έχει διαμηνύσει ότι θα απαντήσει με ανάλογο τρόπο.

«Η ένταση βρίσκεται χωρίς αμφιβολία σε άνοδο», συμφωνεί ο ο καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας Χιούμπερτ Φάουσμαν. «Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έπεσαν θύμα των υδρογονανθράκων, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κυπριακό πρόβλημα. Αντί να αποκλιμακώσουν, κλιμάκωσαν την ένταση», καταλήγει.

23

της Ελλάδας και της Κύπρου για την ανταπόκρισή τους στην έκκλησή του για τη Σύνοδο του Καΐρου, όπου επιβεβαιώθηκε ότι έχουν κοινές απόψεις σε σειρά σημαντικών θεμάτων.

Αναστασιάδης: Σημείο αναφοράς η συμφωνίαO πρόεδρος της Κύπρου Ν. Αναστασιάδης δήλωσε ότι «η συνάντηση αποτελεί την απόδειξη της αναβάθμισης και τη διερεύνηση περαιτέρω κοινών τρόπων εμβάθυνσης των σχέσεων. Η τριμερής συνεργασία βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες:

– Πολιτική συνεργασία μέσω του διπλωματικού συντονισμού των δράσεων πάντα με σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και του χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

– Ανάληψη πρωτοβουλιών για το συμφέρον των χωρών και των λαών μας μέσω της ενίσχυσης συμπράξεων σε τομείς όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, η ναυτιλία.

– Διαμόρφωση κοινού μετώπου για την αντιμετώπιση των απειλών στην Ανατολική Μεσόγειο όπως η τρομοκρατία, η ξενοφοβία και ο θρησκευτικός φανατισμός.

– Η τριμερής συνεργασία φιλοδοξεί

να είναι πρότυπο εποικοδομητικής και επωφελούς συνεργασίας στην εύφλεκτη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Θέλω να τονίσω ότι ο διάλογος και η συνεργασία που αναπτύσσεται δεν στρέφεται εναντίον καμίας χώρας και βασίζεται σε αρχές του διεθνούς δικαίου και στον στόχο της προώθησης της ασφάλειας της ευημερίας της ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο. Καλούμε τα κράτη της περιοχής που συμμερίζονται αυτό το όραμα να συνεργαστούν μαζί μας.

»Κατά την σημερινή σύνοδο εξετάσαμε θέματα όπως οι εσωτερικές εξελίξεις στην Αίγυπτο, το Κυπριακό και τις τουρκικές προκλήσεις στην ΑOΖ της Κύπρου, την ενεργειακή συνεργασία, το Μεσανατολικό, την τρομοκρατία, τις εξελίξεις στο Ιράκ και στη Συρία. Σαν αποτέλεσμα του διαλόγου υιοθετήσαμε τη Διακήρυξη του Καΐρου, ένα ιδιαίτερα σημαντικό ιστορικό κείμενο που αποτελεί σημείο αναφοράς για τη συνεργασία μας και για τα ζητήματα που συζητήσαμε. Συγκεκριμένα, συζητήσαμε την κατάσταση στην Αίγυπτο και εκφράσαμε την απερίφραστη υποστήριξή μας στον πρόεδρο Αλ Σίσι για τον εκδημοκρατισμό και την οικονομική ανάπτυξη της. Εκφράσαμε την πλήρη αλληλεγγύη στον αγώνα της χώρας κατά της τρομοκρατίας καταδικάζοντας

τις πρόσφατες επιθέσεις στις δυνάμεις ασφαλείας της Αιγύπτου. Επιπλέον, τα πρόσφατα γεγονότα στην περιοχή τονίζουν την ανάγκη σταθερότητας στην Αίγυπτο μια χώρα με μεγάλη επιρροή στη Μέση Ανατολή.

»Θα ήθελα να μεταφέρω ότι κατά τις συζητήσεις με τον κ. Σαμαρά συμφωνήσαμε ότι η Κύπρος και η Ελλάδα αποτελούν τον πιο ισχυρό πρεσβευτή της Αιγύπτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συζητήσαμε το Κυπριακό και την ανάγκη τερματισμού της αναχρονιστικής διαίρεσης μέσα από μια λύση βιώσιμη με δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία στο πλαίσιο των αποφάσεων του OΗΕ με μια και μόνη νομική προσωπικότητα και ιθαγένεια. Η λύση του Κυπριακού όχι μόνο θα επανενώσει το νησί αλλά και θα επιτρέψει στους νόμιμους κατοίκους του να ευημερήσουν μέσα σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Θα πρέπει η Τουρκία να δείξει την απαραίτητη καλή θέση με ουσιαστικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν διστάσαμε να καταδικάσουμε τις πρόσφατες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ΑOΖ της Κύπρου λίγες ημέρες πριν την κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων για την εξεύρεση λύσης».

24

09ΕΦΙΚΤOΣ ΕΝΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚOΣ ΚOΜΒOΣ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗΜε πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) καταρτίστηκε μια εξειδικευμένη μελέτη με τίτλο «The Outlook for a Natural Gas Trading Hub in SE Europe», η οποία αναδεικνύει τις προοπτικές δημιουργίας ενός περιφερειακού εμπορικού κόμβου φυσικού αερίου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Μελέτη του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)

Η χρησιμοποίηση κόμβων (hubs) για τη διαπραγμάτευση τιμών ελεύθερων ποσοτήτων φυσικού αερίου κερδίζει συνεχώς έδαφος στην Ευρώπη και διεθνώς, αν και η τιμολόγηση του αγαθού με βάση τις τιμές πετρελαίου παραμένει η κυρίαρχη πρακτική. Oι κόμβοι (ή hubs) φυσικού αερίου είναι εικονικές ή πραγματικές τοποθεσίες αγοραπωλησίας φυσικού αερίου. Ήδη στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο λειτουργούν με επιτυχία εννέα τέτοιοι κόμβοι με ετήσιο κύκλο εργασιών αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ ο καθένας.

Τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά της περιοχήςΣε μια εποχή κατά την οποία η Ευρώπη αντιμετωπίζει μεγάλες ενεργειακές προκλήσεις, η κάλυψη των αναγκών της σε φυσικό αέριο αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία. Μάλιστα για την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης καθίσταται επείγουσα η αναμόρφωση του τομέα φυσικού αερίου εξαιτίας των απαιτήσεων ολοκλήρωσης της περιφερειακής αγοράς, των κινδύνων από τον ταραγμένο γεωπολιτικό της περίγυρο, αλλά και των προοπτικών που

ανοίγονται μετά τις νέες ανακαλύψεις υδρογονανθράκων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Σήμερα, στην περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης δεν υφίσταται ούτε κάποιος αποτελεσματικός μηχανισμός για τη διαπραγμάτευση αγοράς και πώλησης ποσοτήτων φυσικού αερίου, αλλά ούτε και μηχανισμός διαμόρφωσης τιμών όσον αφορά τις αγορές spot ή τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), με συνέπεια οι αγοραπωλησίες να βασίζονται αποκλειστικά σε διμερείς συμφωνίες. Oι χώρες της περιοχής διαθέτουν οργανωμένες (αλλά όχι απελευθερωμένες) αγορές φυσικού αερίου, ενώ μια σειρά τρεχουσών και προσεχών εξελίξεων στο ενεργειακό τοπίο της περιοχής κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι στο άμεσο μέλλον θα επιτευχθεί η διαθεσιμότητα πρόσθετων ποσοτήτων αερίου για συναλλαγές πέραν των μακροχρόνιων συμβολαίων.

Πώς θα πρέπει να είναι ο κόμβοςΗ μελέτη του ΙΕΝΕ, αφού εξετάζει τις προοπτικές της αγοράς φυσικού αερίου στην ΝΑ Ευρώπη, καταδεικνύει

25

τη συμβολή ενός μελλοντικού hub στην κάλυψη των σχετικών αναγκών της περιοχής. Παράλληλα προτείνει τη μορφή υπό την οποία ένα ή περισσότερα hub θα είχαν τα βέλτιστα αποτελέσματα για την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια.

Συμπερασματικά, η δημιουργία ενός περιφερειακού εμπορικού κόμβου φυσικού αερίου που θα εδρεύει στην Ελλάδα είναι απόλυτα εφικτή μετά το 2018/2019 υπό ορισμένες προϋποθέσεις.

Η πλέον βασική από αυτές τις προϋποθέσεις είναι η ύπαρξη ικανών ποσοτήτων αερίου οι οποίες θα μπορούν να διασφαλιστούν από διάφορα σημεία εισαγωγής. Με δεδομένο ότι ο μεγαλύτερος όγκος αερίου που θα διέρχεται τότε μέσω της Βόρειας Ελλάδας και θα αφορά συμβολαιοποιημένες ποσότητες, μέσω μακροπρόθεσμων oil indexed contracts, η εμπορική δραστηριότητα του κόμβου θα αφορά οριακές ποσότητες (marginal gas volumes). Ακόμα μια βασική προϋπόθεση για τη λειτουργία του προτεινόμενου

περιφερειακού εμπορικού κόμβου αερίου είναι η ίδρυση ενός Ενεργειακού Χρηματιστηρίου, στο οποίο συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης θα υφίστανται διαπραγμάτευση, αλλά συγχρόνως θα

προσφέρει τον απαραίτητο μηχανισμό και διαφανείς όρους λειτουργίας για τη διενέργεια και άλλων συναλλαγών (π.χ. OTCs) με υποκείμενο ποσότητες φυσικού αερίου.

Oι υποστηρικτέςΣτη μελετητική ομάδα του ΙΕΝΕ, πέρα από το επιστημονικό προσωπικό του Ινστιτούτου, συμμετείχαν εξειδικευμένοι σύμβουλοι από την Τουρκία, τη Βουλγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η νέα αυτή μελέτη του ΙΕΝΕ, η οποία ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2013 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014, εκπονήθηκε σε συνεργασία με τη Δημόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ ΑΕ), τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ ΑΕ), τα Ελληνικά Χρηματιστήρια, τον Λειτουργό Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ ΑΕ) και την εταιρεία Προμηθέας Gas ΑΕ. Oι ανωτέρω εταιρείες, πέρα από την οικονομική υποστήριξή τους προς το ΙΕΝΕ, συνέβαλαν ενεργά με την παροχή ενημέρωσης και στοιχείων κατά την προετοιμασία της μελέτης.

Η πορεία του EastMed και οι πιθανές διασυνδέσεις του

O σχεδιαζόμενος αγωγός IGB

26

10ΠΑΛΙΝΩΔΙΕΣΤΗΣ ΕΕΓΙΑ ΤOΝ ΔΕΣΦΑΑιφνιδίασε την κυβέρνηση αλλά και την Socar η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προχωρήσει σε περαιτέρω έρευνα για την απόκτηση της πλειοψηφίας των μετοχών του ΔΕΣΦΑ από την αζερική εταιρεία.

Ενεργειακές αποκρατικοποιήσειςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Η Κομισιόν ανακοίνωσε στις 5 Νοεμβρίου ότι κινεί «σε βάθος έρευνα για να εκτιμήσει κατά πόσο η προτεινόμενη απόκτηση του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) από την κρατική εταιρεία πετρελαίου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν (Socar) είναι σύμφωνη με τον κανονισμό της ΕΕ για τις συγκεντρώσεις». Ενώ η εντύπωση που επικρατούσε τόσο στην Αθήνα όσο και στο Μπακού ήταν ότι ο φάκελος θα έκλεινε, μετά τη νομοθετική ρύθμιση που πέρασε τον Σεπτέμβριο καθ’ υπόδειξην των Βρυξελλών, και έδινε την εξουσία στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) να παρεμβαίνει στη γενική συνέλευση των μετόχων αφαιρώντας τα δικαιώματα ψήφου της Socar.

Αντιφατική η στάση της ΕπιτροπήςΤα προσκόμματα αυτήν τη φορά μπήκαν από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (ενώ η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας είχε δώσει το πράσινο φως), ενώ συμπληρώνεται ένας χρόνος από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης πώλησης του 66% των μετοχών έναντι 400 εκατ. ευρώ. Η επίσημη αντίδραση της Socar ήταν να διαβεβαιώσει, με

ανακοίνωσή της, ότι θα συνεχίσει την εποικοδομητική συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «προκειμένου η υπόθεση να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν». Αναφέρει ακόμη ότι αναγνωρίζει τον χρόνο, τις προσπάθειες και τους πόρους που έχουν αφιερώσει στην υπόθεση οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. O επικεφαλής της αζερικής εταιρείας βρέθηκε, επίσης, στην Αθήνα και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά για «ανταλλαγή απόψεων». Η ενόχληση και των δύο πλευρών για τη στάση των Βρυξελλών εκφράζεται πάντως έντονα στο παρασκήνιο καθώς η Κομισιόν που από τη μια πλευρά -ως μέλος της τρόικας- πιέζει για την εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, την ίδια στιγμή κωλυσιεργεί, στην καλύτερη περίπτωση, την έγκρισή τους.

Πρακτικά η νέα έρευνα σηματοδοτεί νέα καθυστέρηση που μπορεί να διαρκέσει έως και τον Μάρτιο του 2015 για τη λήψη της τελικής απόφασης που, όπως ελπίζουν τουλάχιστον στην κυβέρνηση, θα είναι θετική. Το κρίσιμο ερώτημα είναι βέβαια τι θα συμβεί

27

στην περίπτωση που η Κομισιόν θέσει νέους όρους προς την αζερική εταιρεία προκειμένου να εγκρίνει τη μεταβίβαση. Δηλαδή ποιοι θα είναι αυτοί και αν θα τους δεχτεί η απέναντι πλευρά.

Τα επιχειρήματα της ΚομισιόνΗ Κομισιόν παραθέτει σειρά επιχειρημάτων στην απόφασή της, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι:

–Oι δραστηριότητες της Socar περιλαμβάνουν την παραγωγή φυσικού αερίου και την ανάντη χονδρική πώληση αερίου στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Νότιου Διαδρόμου Μεταφοράς Αερίου. O ΔΕΣΦΑ κατέχει και διαχειρίζεται το μοναδικό δίκτυο μεταφοράς αερίου υψηλής πίεσης και τον μοναδικό τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στην Ελλάδα. Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της ότι η πράξη αυτή μπορεί να περιορίσει τον ανταγωνισμό στην ανάντη χονδρική αγορά προμήθειας φυσικού αερίου στην Ελλάδα, διότι θα έδινε τη δυνατότητα στην οντότητα που θα προέκυπτε από τη συγκέντρωση να παρεμποδίζει την πρόσβαση των ανταγωνιστών της Socar στο ελληνικό δίκτυο μεταφοράς αερίου.

–Στόχος της Επιτροπής είναι να μεριμνήσει ώστε η πώληση του ΔΕΣΦΑ, στο πλαίσιο του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων της ελληνικής

κυβέρνησης για τον εκσυγχρονισμό και την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας, να μη βλάψει τον ανταγωνισμό και να μην οδηγήσει τελικά σε υψηλότερες τιμές αερίου για τους καταναλωτές στην Ελλάδα. Η έναρξη διεξοδικής εξέτασης δεν προδικάζει την έκβαση της έρευνας. Η Επιτροπή έχει πλέον προθεσμία 90 εργάσιμων ημερών, δηλαδή έως τις 23 Μαρτίου 2015, για να λάβει απόφαση.

–Η αρχική έρευνα αγοράς της Επιτροπής κατέδειξε ότι η οντότητα που θα προέκυπτε από τη συγκέντρωση ενδέχεται να έχει τη δυνατότητα και το κίνητρο να εμποδίζει την πρόσβαση ανάντη ανταγωνιστών προμηθευτών αερίου στο ελληνικό σύστημα μεταφοράς αερίου, προκειμένου να μειώσει τον ανταγωνισμό στη σχετική αγορά στην Ελλάδα. Η εν λόγω οντότητα θα μπορούσε να εμποδίζει την πρόσβαση των ανταγωνιστών της στο ελληνικό δίκτυο μεταφοράς αερίου, περιορίζοντας τις επενδύσεις σε μελλοντικές επεκτάσεις του δυναμικού εισαγωγών, όπως η επέκταση του τερματικού σταθμού ΥΦΑ και η διασύνδεση του αγωγού TAP με το δίκτυο του ΔΕΣΦΑ.

–Επιπλέον, η οντότητα που θα προέκυπτε από τη συγκέντρωση θα μπορούσε να περιορίζει τις εισροές αερίου στην Ελλάδα με τη

μεροληπτική διαχείριση του δικτύου μεταφοράς αερίου, ευνοώντας τις προμήθειες εκ μέρους της Socar έναντι των ανταγωνιστών της. Από την προκαταρκτική έρευνα προέκυψε επίσης ότι Socar μπορεί να έχει κίνητρο να αποκλείσει την πρόσβαση των ανταγωνιστών της στο δίκτυο, καθώς αυτό θα της απέφερε όφελος. Επιπλέον, το ελληνικό ρυθμιστικό πλαίσιο θα ήταν απίθανο να αποτρέψει την εν λόγω οντότητα από μια τέτοια ενέργεια. Κατά συνέπεια, η προτεινόμενη πράξη θα μπορούσε να μειώσει τον αριθμό των σημερινών και δυνητικών προμηθευτών και την ποσότητα του φυσικού αερίου στην Ελλάδα οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές αερίου για τους καταναλωτές. Η Επιτροπή θα διερευνήσει τώρα σε βάθος την προτεινόμενη πράξη, προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο οι αρχικές ανησυχίες της ήταν βάσιμες.

Αν είχε αναλάβει νωρίτερα ο Γιούνκερ…Πηγές στην Αθήνα κάνουν λόγο πάντως για ελλιπή παρουσίαση του θέματος στο υπηρεσιακό επίπεδο όπου ελήφθη η απόφαση και υποστηρίζουν ότι, αν είχε αναλάβει νωρίτερα η Επιτροπή Γιούνκερ, η «περιπέτεια» μπορεί να είχε αποφευχθεί.

Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ

28

11ΠΡΩΤOΤΕΡΜΑΤΙΣΕΤO ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΤις δύο πρώτες θέσεις στην κατάταξη οικονομίας κατέλαβαν τα αυτοκίνητα Fisikon διπλού καυσίμου CNG και βενζίνης στο «HiTech EKO Mobility Rally», που διοργανώθηκε στις 4 και 5 Οκτωβρίου στην Αθήνα, αναδεικνύοντας το φυσικό αέριο ως το οικονομικότερο καύσιμο.

«HiTech EKO Mobility Rally»

O αγώνας διοργανώθηκε για όγδοη χρονιά από το Ελληνικό Ινστιτούτο Ηλεκτροκίνητων Oχημάτων (ΕΛΙΝΗO) και αποτελεί μέρος του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλι Αυτοκινήτου εναλλακτικών καυσίμων στο οποίο συμμετέχουν κάτοχοι «καθαρών» αυτοκινήτων, όπως είναι τα αυτοκίνητα φυσικού αερίου, βιοκαυσίμου, υγραερίου, υβριδικά, ηλεκτρικά κ.λπ. Στη φετινή διοργάνωση συμμετείχαν 22 οχήματα εναλλακτικών καυσίμων με ελληνικά και ξένα πληρώματα, ενώ πραγματοποιήθηκαν παράλληλες εκδηλώσεις ενημέρωσης του κοινού (παιδικά παιχνίδια, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης κ.λπ.) για τη χρήση των εναλλακτικών καυσίμων. Κριτήρια για διάκριση στον αγώνα ήταν η χαμηλότερη δυνατή κατανάλωση και η ακρίβεια στη διατήρηση συγκεκριμένης ταχύτητας στις ειδικές διαδρομές της ευρύτερης περιοχής της Αττικής.

Fisikon, Audi και Volkswagen παίρνουν την πρωτιάΤο Fisikon συμμετείχε στον αγώνα με δύο εργοστασιακά αυτοκίνητα διπλού καυσίμου CNG (Compressed Natural Gas - φυσικού αερίου κίνησης

αυτοκινήτων): ένα Audi A3 1,4 G-Tron και ένα Volkswagen Golf Variant 1,4, αναδεικνύοντας το φυσικό αέριο κίνησης όχι μόνον ως ένα φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο με μεγάλη απόδοση αλλά και ως το οικονομικότερο όλων, σύμφωνα με την κατάταξη οικονομίας. Συγκεκριμένα, την πρώτη και δεύτερη θέση στην κατάταξη οικονομίας κατέλαβαν τα δύο αυτοκίνητα Fisikon διπλού καυσίμου CNG και βενζίνης, με πρώτο το Audi A3 1,4 G-Tron με πλήρωμα τους κ.κ. Ν. Παπαπάσχο Νικόλαο (οδηγό) και Γ. Τσιμένογλου (συνοδηγό), και δεύτερο το Volkswagen Golf Variant 1,4 με πλήρωμα τους κ.κ. Θ. Παπαπάσχο (οδηγό) και Δ. Στεργιώτη (συνοδηγό).

Oι καταναλώσεις των οχημάτων για την κάλυψη των 548 χλμ. του αγώνα ήταν: 1. Audi A3 1,4 G-Tron: 16,61 κιλά φυσικού αερίου (CNG) και 2,29 λίτρα βενζίνης, συνολικού κόστους 19,56 ευρώ. 2. Volkswagen Golf Variant 1,4: 18,9 κιλά φυσικού αερίου (CNG) και 3,64 λίτρα βενζίνης, συνολικού κόστους 21,59 ευρώ.

29

Πιο συγκεκριμένα, το δύο μοντέλα της Audi και της Volkswagen συγκεντρώνουν καινοτόμα χαρακτηριστικά όπως αυτά αποτυπώνονται στις τάσεις των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών για κατασκευή αυτοκινήτων διπλού καυσίμου - καθαρού φυσικού αερίου και βενζίνης. Το διαχρονικό μοντέλο της Audi προσαρμόζεται στις επιταγές της εποχής και διαθέτει δεξαμενές από ισχυρό συνθετικό υλικό, ενώ έχει

χωρητικότητα ρεζερβουάρ βενζίνης 50 λίτρων, το οποίο προσφέρει αυτονομία σε περίπτωση που το όχημα ξεμείνει από CNG. Παράλληλα το Golf Variant αποτελεί την εξελιγμένη έκδοση του κινητήρα 1,4 TSI 122PS και διαθέτει 2 φιάλες φυσικού αερίου χωρητικότητας 15 κιλών και δεξαμενή βενζίνης 50 λίτρων, επιτυγχάνοντας αυτονομία που φτάνει τα 1.400 χιλιόμετρα. Και στα δύο μοντέλα ο πίνακας οργάνων διαθέτει ένδειξη καυσίμου τόσο για CNG όσο και για βενζίνη.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το τρίτο αυτοκίνητο στη σειρά κατάταξης οικονομίας στο «HiTech EKO Mobility Rally» ήταν ένα Mazda 6 υγραερίου-βενζίνης, το οποίο είχε περίπου τη διπλάσια κατανάλωση για την ίδια απόσταση.

Υπενθυμίζεται ότι το Fisikon αναδείχθηκε ως το πλέον οικονομικό καύσιμο και στο 7ο Ράλι Αυτοκινήτων που διεξήχθη πέρυσι, με το EcoUp! της Volkswagen να λαμβάνει την πρώτη θέση. Η ελληνική συμμετοχή κάλυψε τα 582 χλμ. της συνολικής διαδρομής του ράλι καταναλώνοντας καύσιμο

Περιβαλλοντική απόδοση οχημάτων φυσικού αερίου

Σύμφωνα με τον «Συνοπτικό οδηγό για τα καθαρά καύσιμα και τις τεχνολογίες οχημάτων», που συντάχθηκε από το Enegy Saving Trust (και δημοσιεύτηκε στα ελληνικά από το ΚΑΠΕ), τα οχήματα φυσικού αερίου σε γενικές γραμμές είναι πολύ φιλικά προς το περιβάλλον αναφορικά με τις εκπομπές αερίων ρύπων, δηλαδή τις εκπομπές που επιβαρύνουν την ανθρώπινη υγεία, όπως τα ιπτάμενα σωματίδια (PM), το

μονοξείδιο του άνθρακα (CO), τα οξείδια του αζώτου (NOx) και των καρκινογόνων υδρογονανθράκων (HC). Τα οχήματα φυσικού αερίου έχουν σχεδόν μηδενικές εκπομπές σωματιδίων, γεγονός που τους δίνει μεγάλο πλεονέκτημα έναντι των πετρελαιοκίνητων, χαρακτηριστικό που αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους αντικατάστασης βαρέων οχημάτων ντίζελ με αντίστοιχα φυσικού αερίου.

Το Fisikon αναδείχθηκε ως το πλέον οικονομικό καύσιμο και στο 7ο Ράλι Αυτοκινήτων που διεξήχθη πέρυσι

30

αξίας μόλις 13,7 ευρώ. Αμέσως πιο οικονομικό αναδείχθηκε το υβριδικό όχημα Toyota Prius με συνολικό κόστος καυσίμου 36,3 ευρώ.

Πρατήρια Fisikon από τη ΔΕΠΑ Το Fisikon, το φυσικό αέριο στην κίνηση αυτοκινήτων, είναι οικονομικότερο συγκρινόμενο με τα άλλα συμβατικά καύσιμα, είναι ασφαλές, δεν νοθεύεται και παράλληλα θεωρείται το πλέον φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο, λόγω των μειωμένων εκπομπών που εκλύει. Η ΔΕΠΑ αναπτύσσει δίκτυο πρατηρίων Fisikon στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, με στόχο την προώθηση της οικονομικής και καθαρής αυτοκίνησης στην Ελλάδα. Ήδη η αυξημένη ζήτηση CNG από επαγγελματίες αλλά και από ιδιώτες οδηγούς καλύπτεται από τα πρατήρια Fisikon στην Ανθούσα (1ο χλμ. λεωφόρου Ανθούσας, τηλ. 210-6668370) -σταθμός ο οποίος εξυπηρετεί όλα τα οχήματα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσεως σε 24ωρη βάση-, και στα Άνω Λιόσια, σταθμός ο οποίος εξυπηρετεί λεωφορεία και απορριμματοφόρα. Επιπλέον, η ΔΕΠΑ σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ

διαθέτει ήδη τρεις ακόμη σταθμούς ανεφοδιασμού: στη Ν. Φιλαδέλφεια με 24ωρη λειτουργία (8ο χλμ. εθνικής οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης, ρεύμα προς Λαμία, τηλ. 210-2514334), στην Κηφισιά (λεωφόρος Κηφισίας 264, τηλ. 210-8016506), καθώς και στην Πυλαία Θεσσαλονίκης (λεωφόρος Γεωργικής Σχολής 128, τηλ. 2310-365010). Παράλληλα, σε συνεργασία με την EΚO & την BP, η ΔΕΠΑ προχωρά στη δημιουργία νέων σταθμών ανεφοδιασμού σε επιπλέον πόλεις, όπως είναι η Λάρισα και ο Βόλος.

Η ΔΕΠΑ αναπτύσσει δίκτυο πρατηρίων Fisikon στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, με στόχο την προώθηση της οικονομικής και καθαρής αυτοκίνησης στην Ελλάδα

32

12ΤO ΝOΜOΣΧΕΔΙOΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗΠOΥ ΔΙΧΑΖΕΙ«Φωτιές» όχι μόνο στις πολυκατοικίες αλλά και στην κυβέρνηση άναψε το νομοσχέδιο για το φυσικό αέριο, που δίνει κίνητρα για μετατροπή των κεντρικών θερμάνσεων πετρελαίου και εγγυάται την υπό προϋποθέσεις αυτονόμηση μεμονωμένων διαμερισμάτων με την τοποθέτηση ατομικού καυστήρα και λέβητα.

Φυσικό αέριο στις κατοικίεςΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Σε ένα ήδη ταλαιπωρημένο ζήτημα, αυτό της θέρμανσης, που εξαιτίας της κρίσης έχει μετατραπεί για χιλιάδες νοικοκυριά σε είδος πολυτελείας, προστίθενται οι διαφωνίες στους κόλπους της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΚΑ οι οποίες οδήγησαν ακόμη και σε… αποκαθήλωση του νομοσχεδίου από τον ιστότοπο του opengov.gr, όπου είχε αναρτηθεί για διαβούλευση προκειμένου να γίνουν αλλαγές στις κρίσιμες διατάξεις.

Oι κρίσιμες αλλαγέςΈτσι, ενώ το αρχικό κείμενο προέβλεπε δυνατότητα αυτονόμησης των ιδιοκτησιών από την κεντρική θέρμανση χωρίς περιορισμούς και προϋποθέσεις, οι αλλαγές που ενσωματώθηκαν επιβάλλουν αφενός την προηγούμενη σύγκληση γενικής συνέλευσης των συνιδιοκτητών και αφετέρου τη διατήρηση συμμετοχής της αυτόνομης ιδιοκτησίας στις κοινόχρηστες δαπάνες για θέρμανση.

Το νομοσχέδιο προβλέπει, συγκεκριμένα, ότι ο διαχειριστής ή κάθε ενδιαφερόμενος συνιδιοκτήτης, σε περιπτώσεις οικοδομών με πρόσοψη σε οδούς από όπου διέρχονται αγωγοί

φυσικού αερίου χαμηλής πίεσης, μπορεί να ζητήσει τη σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης με μοναδικό θέμα την αντικατάσταση του κεντρικού καυστήρα πετρελαίου με καυστήρα φυσικού αερίου. Στη συνέλευση όποιος έχει λάβει την πρωτοβουλία για τη σύγκλησή της υποχρεούται να προσκομίσει πάνω από μία προσφορές από εξειδικευμένα συνεργεία εγκαταστατών, διαπιστευμένα στην αντίστοιχη εταιρεία παροχής φυσικού αερίου, οι οποίες πρέπει να αναγράφουν το αναλυτικό κόστος της αντικατάστασης του συστήματος κεντρικής θέρμανσης, ώστε να προκύπτει και η αναλογία επιβάρυνσης εκάστου συνιδιοκτήτη, ενώ αντίστοιχες προσφορές μπορεί να προσκομίσει και οποιοσδήποτε άλλος συνιδιοκτήτης. Η απόφαση για αντικατάσταση του κεντρικού καυστήρα λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία των συνιδιοκτητών και οι δαπάνες συνεχίζουν να κατανέμονται με τα ίδια χιλιοστά.

Αν η γενική συνέλευση απορρίψει τη σχετική πρόταση ή για οποιονδήποτε λόγο δεν λάβει θετική απόφαση εντός προθεσμίας έως 45 ημερών από την

33

ημερομηνία της πρώτης σύγκλησής της ή την λάβει αλλά δεν προχωρήσει στην υλοποίησή της αμελλητί, τότε μόνο κάθε ενδιαφερόμενος συνιδιοκτήτης δικαιούται να προβεί οποτεδήποτε με αποκλειστικά δική του δαπάνη σε πλήρη αυτονόμηση. Δηλαδή απομόνωση των θερμαντικών σωμάτων της ιδιοκτησίας του από το δίκτυο κεντρικής θέρμανσης του κτηρίου, καθώς και σε τοποθέτηση ατομικού καυστήρα και λέβητα φυσικού αερίου.

Επίσης επιτρέπεται η αυτονόμηση και σε κτήρια με κεντρική θέρμανση φυσικού αερίου στα οποία με απόφαση της γενικής συνέλευσης ή στην πράξη έχει ουσιαστικά διακοπεί ή περιοριστεί στο ελάχιστο η λειτουργία του.

Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης ότι εφόσον εξακολουθεί να λειτουργεί, ή λειτουργήσει στο μέλλον, η κεντρική θέρμανση, κάθε αυτόνομη ιδιοκτησία υποχρεούται να συμμετάσχει στις κοινές δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης του συστήματος κεντρικής θέρμανσης του κτηρίου, καταβάλλοντας την πάγια συμμετοχή που προβλέπει ο Κανονισμός με ανώτατο όριο το 25%.

Αντικίνητρο για την αυτονόμηση;Η διάταξη αυτή θεωρείται ότι λειτουργεί ως αντικίνητρο για την αυτονόμηση, αρμόδιοι παράγοντες επισημαίνουν ωστόσο ότι οι αυτόνομες ιδιοκτησίες επωφελούνται αποδεδειγμένα από τη λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης

(έστω και αν δεν είναι συνδεδεμένες με αυτήν), αφού θερμαίνουν τον περιβάλλοντα χώρο του διαμερίσματος. Το ερώτημα είναι αν δικαιολογείται το ποσοστό του 25%, το νομοσχέδιο προβλέπει πάντως ότι η γενική συνέλευση του κτηρίου μπορεί οποτεδήποτε με απόφασή της να αποφασίσει ποσοστό πάγιας συμμετοχής μικρότερο από 25% ή και πλήρη απαλλαγή των ιδιοκτησιών που αυτονομούνται με βάση τις διατάξεις του παρόντος.

Oι διατάξεις απηχούν σε γενικές γραμμές τις προτάσεις της Πανελλήνιας Oμοσπονδίας Ιδιοκτητών, η οποία επισημαίνει ότι «αν επιτρέψουμε άναρχα την αυτόβουλη ατομική θέρμανση με φυσικό αέριο των ισχυρότερων οικονομικά νοικοκυριών, αυτό θα αποτελέσει την απαρχή τεράστιας περαιτέρω υποβάθμισης της ζωής των υπολοίπων μέσα στο ίδιο κτήριο, την κακοποίηση των προσόψεων των οικοδομών, και τελικά τη μετατροπή των γενικών συνελεύσεων των πολυκατοικιών σε πυγμαχικά ρινγκ, με χιλιάδες πολιτών να εμπλέκονται σε ατέρμονες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες».

Πώς θα διαχωριστεί η αγοράΚατά τα άλλα το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μέτρα για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου με διαχωρισμό του δικτύου των ΕΠΑ από τη δραστηριότητα της εμπορίας, καθώς και τη δυνατότητα

επιλογής προμηθευτή σταδιακά στο σύνολο των καταναλωτών ως εξής: (α) Όλοι οι πελάτες, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών, που είναι εγκατεστημένοι εκτός των γεωγραφικών περιοχών που ανήκουν στην αρμοδιότητα των ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας. (β) Εντός των γεωγραφικών περιοχών που ανήκουν στην αρμοδιότητα των ΕΠΑ Αττικής, Θεσσαλονίκης και Θεσσαλίας: (αα) Όλοι οι πελάτες που προμηθεύονται φυσικό αέριο με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο σε κινητήρες μέσων θαλάσσιας και χερσαίας μεταφοράς. (ββ) Όλοι οι πελάτες που προμηθεύονται φυσικό αέριο για βιομηχανική χρήση, οι οποίοι εντός του χρονικού διαστήματος των δώδεκα προηγούμενων διαδοχικών μηνών από την ανωτέρω ημερομηνία, είχαν πραγματική κατανάλωση μεγαλύτερη των 2,2 GWh ανά θέση κατανάλωσης. (γγ) Από 1ης Ιανουαρίου 2016 όλοι οι μη οικιακοί πελάτες, οι οποίοι εντός του χρονικού διαστήματος των δώδεκα προηγούμενων διαδοχικών μηνών από την ανωτέρω ημερομηνία, είχαν πραγματική κατανάλωση μεγαλύτερη των 2,2 GWh ανά θέση κατανάλωσης. (δδ) Από 1ης Ιανουαρίου 2017 όλοι οι μη οικιακοί πελάτες ανεξαρτήτως κατανάλωσης. (εε) Από 1ης Ιανουαρίου 2018 όλοι οι οικιακοί πελάτες.

34

13ΚΑΝΤΕ ΤΗΣΩΣΤΗ ΚΙΝΗΣΗΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΣΑΣΗ αγορά της θέρμανσης έχει αλλάξει δραστικά. Έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια από τότε που σημειώθηκε κατακόρυφη πτώση στην κατανάλωση πετρελαίου, με μια μεγάλη μερίδα καταναλωτών να στρέφεται σε εναλλακτικές μορφές θέρμανσης, αλλά, αφενός λόγω της μείωσης στον ΕΦΚ και αφετέρου λόγω της… φουσκωμένης ΔΕΗ, τα νοικοκυριά το ξανασκέφτονται… Εκτιμήστε τα νέα δεδομένα και επιλέξτε τον φθηνότερο τρόπο θέρμανσης.

Ειδικό αφιέρωμα: Θέρμανση

Η γενικότερη εικόνα της αγοράς είναι η εξής: Το κόστος για πετρέλαιο θέρμανσης έχει μειωθεί 20% σε σχέση με πέρυσι. Στο φυσικό αέριο οι τιμές παραμένουν στα ίδια επίπεδα, αλλά προωθείται πρόγραμμα επιδότησης για την εγκατάσταση λέβητα φυσικού αερίου. Το ηλεκτρικό ρεύμα ακρίβυνε (και πάλι). Παράλληλα το υπουργείο ΠΕΚΑ σχεδιάζει αλλαγές στους κανονισμούς των πολυκατοικιών για την αυτονόμηση των διαμερισμάτων, ενώ αναζητούνται κονδύλια για να ενταχθούν ακόμη περισσότεροι στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», το οποίο θωρακίζει ενεργειακά τα σπίτια.

Προσιτό το πετρέλαιο;Τόσο η μείωση του ΕΦΚ κατά 100 ευρώ όσο και η πτώση των διεθνών τιμών του «μαύρου χρυσού» επιτρέπουν σήμερα στους καταναλωτές να επιλέξουν το πετρέλαιο με τιμή κοντά στο 1 ευρώ/ λίτρο. Αν μάλιστα δικαιούστε το επίδομα θέρμανσης, το πετρέλαιο θέρμανσης διαμορφώνεται στα 65-75 λεπτά ανά λίτρο. Από τη στιγμή λοιπόν που μειώθηκε κατά 20% το κόστος, το πετρέλαιο θέρμανσης φαίνεται να αποτελεί πάλι μια δελεαστική πρόταση,

και αυτό γιατί δεν χρειάζεται να εγκαταστήσετε νέο λέβητα ή κάποιο σύστημα θέρμανσης.

Συγκριτικά όμως με τις άλλες πηγές θέρμανσης-ενέργειας, σύμφωνα με τη σχετική μελέτη της σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τη νέα τιμή λιανικής, παρατηρούμε τα εξής:

- Το πετρέλαιο θέρμανσης είναι ακριβότερο από το φυσικό αέριο, χωρίς να συνεκτιμήσουμε το επίδομα θέρμανσης. Σε περίπτωση που υπολογίσουμε το επίδομα θέρμανσης, η διαφορά στην τιμή σχεδόν εκμηδενίζεται.

- Τόσο το τζάκι «ανοιχτού τύπου» όσο και τα καλοριφέρ παραμένουν ακριβότερες λύσεις από το πετρέλαιο θέρμανσης. Συγκριτικά με πέρυσι, μάλιστα, ακρίβυναν κατά τουλάχιστον 20%.

- Και φέτος οι αντλίες θερμότητας είναι φθηνότερες επιλογές συγκριτικά με το πετρέλαιο θέρμανσης.

Όσον αφορά το πολυπόθητο επίδομα θέρμανσης (από την πρώτη ημέρα

35

χιλιάδες καταναλωτές έκαναν τη σχετική αίτηση), θα χορηγείται σε όσους πληρούν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Για παράδειγμα, για τους ανύπαντρους το εισοδηματικό όριο κυμαίνεται στα 30.000 ετησίως, για τους παντρεμένους στα 40.000 ευρώ, ενώ το ποσό προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ για κάθε παιδί. Το περιουσιακό κριτήριο ανέρχεται στα 200.000 ευρώ για τον παντρεμένο και στα 300.000 ευρώ για τον εργένη.

Παρά τις διευκολύνσεις όμως που προωθεί η πολιτεία, ο πραγματικός «σκόπελος» είναι το αν οι γενικές συνελεύσεις αποφασίσουν να αγοράσουν πετρέλαιο. Και αυτό γιατί η απόφαση για όσους μένουν στις πολυκατοικίες είναι δεσμευτική. Αν λοιπόν δεν υπάρχουν χρήματα ή αν υπάρχουν χρέη και η γενική συνέλευση αποφασίσει ότι δεν πρόκειται να αγοράσει πετρέλαιο θέρμανσης, τότε οι καταναλωτές θα υποχρεωθούν να στραφούν σε εναλλακτικές μορφές.

Θωρακίστε το σπίτι!Εγγυημένη απόδοση εξασφαλίζει μόνο η ενεργειακή θωράκιση του σπιτιού.

Όποιο και αν είναι το καύσιμο που θα χρησιμοποιήσετε (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ξύλο, ρεύμα, ή βιοκαύσιμα κ.λπ.), ένα θωρακισμένο ενεργειακά ακίνητο εξασφαλίζει πάνω από 40% περιορισμό στις ενεργειακές ανάγκες του. Όσο μεγαλύτερες είναι οι ανάγκες του σπιτιού (λόγω περιοχής, μεγέθους, προσανατολισμού κ.λπ.) τόσο ταχύτερη είναι η απόσβεση, δηλαδή τόσο γρηγορότερα θα πάρετε πίσω τα χρήματά σας. Η δαπάνη για τη σωστή θωράκιση μιας κατοικίας 100 τετραγωνικών μπορεί να ξεπερνά τα 10.000 ευρώ για να γίνουν όλες οι απαιτούμενες παρεμβάσεις (θερμομονώσεις, αλλαγή κουφωμάτων, σκιάσεις, αλλαγή ή συντήρηση κεντρικής θέρμανσης κ.ά.).

«Εξοικονομώ» για να… ζεσταθώΤο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» αποτέλεσε λύση για χιλιάδες νοικοκυριά, καθώς οι ιδιοκτήτες εξασφάλισαν επιδότηση έως και 70% επί της συνολικής δαπάνης. Το ποσοστό της επιδότησης κυμαινόταν ανάλογα με το εισόδημα: το 70% αφορούσε τους έχοντες οικογενειακό εισόδημα κάτω των 20.000 ευρώ, ενώ

Τόσο το τζάκι «ανοιχτού τύπου» όσο και τα καλοριφέρ παραμένουν ακριβότερες λύσεις από το πετρέλαιο θέρμανσης. Συγκριτικά με πέρυσι, μάλιστα, ακρίβυναν κατά τουλάχιστον 20%

36

Αποφύγετε τις παγίδες & ζεσταθείτε έξυπνα

1. Αν θέλετε να εξοικονομήσετε χρήματα, καλύτερα να αποφύγετε τα ηλεκτρικά καλοριφέρ και τα αερόθερμα. Για να ζεστάνεις ένα τριάρι, καταναλώνεις περίπου 690 λίτρα πετρελαίου θέρμανσης, τα οποία κοστίζουν περίπου 725 ευρώ. Με τα ηλεκτρικά καλοριφέρ ο λογαριασμός της ΔΕΗ μπορεί να ξεπεράσει τα 1.300. Τα καλοριφέρ και τα αερόθερμα μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε σε χώρους που δεν υπάρχουν πολλές ανάγκες θέρμανσης, όπως μεμονωμένα δωμάτια ή εξοχικά.

2. Μην μπερδεύετε τα κλιματιστικά με τα ηλεκτρικά καλοριφέρ και τα αερόθερμα. Οι μονάδες θέρμανσης που είδαμε πιο πάνω καταναλώνουν μία μονάδα ενέργειας και παράγουν μία μονάδα θερμότητας (δηλαδή έχουν συντελεστή μετατροπής 100%). Τα κλιματιστικά, ειδικά αυτά που ανήκουν στην κατηγορία inverter, μπορεί να καταναλώνουν μία μονάδα ενέργειας και να παράγουν 2,5 ή και 3 μονάδες θερμότητας. Μπορεί η μία συσκευή να κοστίζει έως 100 ευρώ και η δεύτερη να φτάνει πάνω από τα 600-700. Ωστόσο η «φθηνή» συσκευή καταναλώνει τρεις φορές περισσότερη ενέργεια.

3. Όσο πιο μικρή είναι η κατοικία τόσο πιο ασύμφορο είναι να αλλάξετε τρόπο θέρμανσης. Για παράδειγμα, ένα μικρό δυάρι των 50-60 τ.μ. χρειάζεται 350 λίτρα πετρελαίου θέρμανσης σε ετήσια βάση. Αυτή η ποσότητα κοστίζει φέτος περίπου 370 ευρώ. Ένας ατομικός λέβητας φυσικού αερίου θα ρίξει το κόστος στα 270-300 ευρώ και μια αντλία θερμότητας στα 170-185 ευρώ. Όμως, για να μπει ο λέβητας αερίου, απαιτούνται τουλάχιστον 2.000 ευρώ, ενώ για την αντλία θερμότητας το κόστος ξεπερνά

τα 5.000-6.000 ευρώ. Με αυτά τα δεδομένα η επένδυση μπορεί να αποσβεστεί ύστερα από 10 ή 15 χρόνια.

4. Προτιμήστε το ενεργειακό τζάκι. Συγκριτικά με το παραδοσιακό τζάκι ανοιχτού τύπου το ενεργειακό εκπέμπει δύο ή και τρεις φορές περισσότερη θερμική ενέργεια. Αυτό σημαίνει ότι το παραδοσιακό τζάκι έχει τριπλάσιο κόστος (σε καύσιμο) από το ενεργειακό, ενώ ως λύση θέρμανσης είναι ακριβότερη και από το πετρέλαιο θέρμανσης. Αντίθετα, το ενεργειακό τζάκι παραμένει φθηνότερη λύση σε σχέση με το πετρέλαιο θέρμανσης.

5. Οι αντλίες θερμότητας παραμένουν η οικονομικότερη λύση για τη θέρμανση. Ενδείκνυνται για μονοκατοικίες και μεγάλα διαμερίσματα άνω των 120 τ.μ., όπου το ετήσιο κόστος θέρμανσης με το πετρέλαιο μπορεί να ξεπερνάει τα 1.800-2.000 ευρώ τον χρόνο. Το ίδιο αποτέλεσμα με την αντλία θερμότητας μπορεί να πέσει κάτω από τα 1.100 ευρώ.

6. Όσο πιο καινοτόμα η τεχνολογία τόσο πιο ακριβή η εγκατάσταση. Με την πάροδο του χρόνου οι τιμές πέφτουν, ενώ και η τεχνολογία βελτιώνεται. Οι αντλίες θερμότητας σήμερα αποτελούν τη φθηνότερη λύση όσον αφορά το κόστος χρήσης και έχουν εμφανιστεί στην αγορά την τελευταία επταετία. Ήδη οι καινούργιες συσκευές μπορούν να συνδεθούν και με εναλλακτικές πηγές θέρμανσης πέραν του ηλεκτρικού ρεύματος (π.χ. με ενεργειακό τζάκι), ενώ θεωρείται βέβαιο ότι με την πάροδο του χρόνου οι τιμές για την εγκατάσταση θα πέσουν.

37

για όσους είχαν εισόδημα έως και 80.000 ευρώ η επιδότηση έπεφτε στο 15%. Το πλεονέκτημα ήταν ότι το ποσό της επένδυσης που δεν θα καλυπτόταν με επιδότηση θα χρηματοδοτούνταν μέσω τραπεζικού δανεισμού.

Μέχρι αυτή τη στιγμή, στις προθέσεις των συναρμόδιων υπουργείων ΠΕΚΑ και Ανάπτυξης περιλαμβάνεται η προώθηση των διαδικασιών για την ένταξη του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» και στο νέο ΕΣΠΑ (2014-2020) ώστε να ενισχυθούν ακόμη περισσότερα νοικοκυριά. Επίσης μελετώνται και φορολογικές ελαφρύνσεις για όσους προχωρήσουν σε δαπάνες ενεργειακής θωράκισης των ακινήτων τους.

Τα κυριότερα σημεία της μελέτης του ΕΜΠ

Η ωφέλιμη θερμική ενέργεια ανάλογα με τον τρόπο θέρμανσης.

Σύγκριση του συνολικού κόστους της θερμικής ενέργειας διαφόρων ειδών θερμικών συγκροτημάτων με έναν συνήθη λέβητα πετρελαίου. Για τη σύγκριση αυτή έχει θεωρηθεί τιμή πετρελαίου στον καταναλωτή ίση με 1,285 ευρώ/λίτρο.

Έτη απόσβεσης ανά είδος θερμικού συγκροτήματος για εγκατεστημένη ωφέλιμη θερμική ισχύ 20 kW.

38

14ΕΝΕΡΓΕΙΑΚOΣ ΠOΛΕΜOΣOΜΠΑΜΑ &ΡΕΠOΥΜΠΛΙΚΑΝΩΝΓια τα επόμενα δύο χρόνια, μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2016, ο Μπαράκ Oμπάμα θα είναι αναγκασμένος να κυβερνά έχοντας απέναντί του ένα Κογκρέσο το οποίο ελέγχεται πλέον απολύτως από τους ρεπουμπλικάνους. Αυτοί ήταν που ξεκίνησαν το «αντάρτικο» απέναντι στον Λευκό Oίκο από ένα εξαιρετικά προσφιλές γι’ αυτούς πεδίο, όπως είναι η ενέργεια. Αφενός αμφισβήτησαν ευθέως τη συμφωνία που υπέγραψε πρόσφατα ο πρόεδρος των ΗΠΑ με τον κινέζο ομόλογό του για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, και αφετέρου επιτάχυναν την έγκριση της κατασκευής του αμφιλεγόμενου πετρελαιαγωγού Keystone XL.

Διεθνής αγορά ενέργειαςΤου Γιώργου Παυλόπουλου

39

Μετά τη συντριπτική ήττα των δημοκρατικών και του Μπαράκ Oμπάμα στις ενδιάμεσες εκλογές της 4ης Νοεμβρίου, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν πανηγυρικά τον έλεγχο και της Γερουσίας από τους ρεπουμπλικάνους, πολλοί αναρωτιούνταν ποιο θα ήταν το πρώτο πεδίο σύγκρουσης του Λευκού Oίκου με τη νέα πλειοψηφία του Κογκρέσου. Η απάντηση δεν άργησε να δοθεί: Η συμφωνία που υπέγραψαν στο Πεκίνο, στις 11 Νοεμβρίου, ο αμερικανός πρόεδρος με τον κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, προκάλεσε την έντονη δυσφορία των ρεπουμπλικάνων, οι οποίοι πρακτικά προανήγγειλαν ότι θα μπλοκάρουν τη σχετική νομοθεσία.

«Αυτό το μη ρεαλιστικό σχέδιο, το οποίο ο νυν πρόεδρος θα παραδώσει στον διάδοχό του, συνεπάγεται σίγουρα υψηλότερες τιμές ενέργειας και πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας», έσπευσε να δηλώσει ο επικεφαλής της πλειοψηφίας, ο γερουσιαστής Μιτς Μακ Κόνελ. Πρόσθεσε δε ότι ο... ιδεολογικός πόλεμος του προέδρου κατά του άνθρακα (!) θα αυξήσει «την πίεση στις οικογένειες της μεσαίας τάξης και τους ανθρακωρύχους που τα βγάζουν πέρα δύσκολα», καλώντας να εισακουστούν οι επιθυμίες των Αμερικανών και να υπάρξει «λιγότερη καταστροφική γραφειοκρατία στον τομέα της απασχόλησης».

Oι... ανοησίες περί πράσινης ενέργειαςΔεν χρειάζεται και πολύ μυαλό ούτε ιδιαίτερες γνώσεις για να καταλάβει κανείς τι εννοούν ο Μακ Κόνελ και οι ομοϊδεάτες του με αυτά τα λόγια. Απαιτούν να σταματήσουν οριστικά οι... ανοησίες περί προστασίας του περιβάλλοντος και πράσινης ενέργειας, που επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά με επιπλέον χρήματα και δεν τους επιτρέπουν να τα ξοδέψουν στην αγορά. Επίσης, για όσους συνέχισαν να έχουν αμφιβολίες για τις προθέσεις τους, λίγα 24ωρα αργότερα έσπευσαν να περάσουν από τη Γερουσία και τη Βουλή (με τη βοήθεια και ορισμένων δημοκρατικών που συμφωνούν απολύτως μαζί τους στο συγκεκριμένο θέμα...) έναν αμφιλεγόμενο νόμο, ο οποίος έχει προκαλέσει οξύτατες πολιτικές και κοινωνικές αντιπαραθέσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, εδώ και έξι τουλάχιστον χρόνια.

Πρόκειται για έναν νόμο που ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο προκειμένου να προχωρήσει η κατασκευή του αγωγού Keystone XL, αξίας άνω των 6 δισ. δολαρίων, ο οποίος θα συνδέει απευθείας και θα μεταφέρει πετρέλαιο από τον Καναδά προς τον Κόλπο του Μεξικού. Παρά δε το γεγονός ότι για την υλοποίησή του απαιτείται η έγκριση του προέδρου, καθώς ο αγωγός διασχίζει συνοριακά άλλες χώρες, οι ρεπουμπλικάνοι δηλώνουν

«Εάν οι ρεπουμπλικάνοι επιμείνουν, τότε ο Oμπάμα θα βρεθεί μπροστά σε ένα δίλημμα: Να κλείσω την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) ή να συνεργαστώ μαζί τους και να αλλάξω τις προτάσεις μου;» δήλωσε στις αρχές Νοεμβρίου στην εφημερίδα «LA Times» ένας γνωστός λομπίστας στον χώρο της ενέργειας, ο Σκοτ Σίγκαλ

40

αποφασισμένοι να μην κάνουν πίσω ακόμη και στην περίπτωση που ο Oμπάμα αποφασίσει να κάνει χρήση του δικαιώματος βέτο που διαθέτει (αν και η αλήθεια είναι ότι, μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, δεν είχε αποσαφηνίσει τις προθέσεις του).

Ραντεβού στη Διάσκεψη για το ΚλίμαΚαι τότε όμως το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, έστω κι αν ο Oμπάμα έχει τις καλύτερες των προθέσεων για το τέλος της θητείας του. Διότι, όντας όμηρος ενός εχθρικού Κογκρέσου, δεν θα είναι σε θέση να υλοποιήσει οτιδήποτε δεν έχει τη συμφωνία ή την ανοχή των αντιπάλων του. Έτσι, πολύ απλά, όσοι ανέμεναν μια… δημιουργική στάση από τις ΗΠΑ στην επικείμενη Παγκόσμια Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή, που θα γίνει στο Παρίσι το 2015, απλώς θα απογοητευτούν. Εκτός και αν αποφασίσουν να μας… κοροϊδέψουν όλοι μαζί, παρουσιάζοντας ως επιτυχία μια ανούσια συμφωνία.

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι οδηγούμαστε προς ένα τέτοιο σενάριο, ειδικά από την πλευρά της Ευρώπης, που μέχρι σήμερα ήταν πρωτοπόρος σε αυτόν τον τομέα. Ήδη η οικονομική κρίση και η δημοσιονομική πειθαρχία έχουν κάνει πολλές κυβερνήσεις να ξανασκεφτούν τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει, ενώ και αρκετοί κλάδοι της βιομηχανίας απαιτούν να υποσταλεί (έστω και για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα) η πράσινη σημαία της βιώσιμης και

φιλικής προς το περιβάλλον ανάπτυξης.

Τι θα κάνει άραγε προς αυτήν την κατεύθυνση η νέα Κομισιόν του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ; Τα πρώτα σημάδια που έχει δώσει είναι ότι θα στηρίξει

μεν τους στόχους που έχουν τεθεί, υιοθετώντας όμως μια πιο ρεαλιστική και πραγματιστική προσέγγιση. Oι πάντες φαντάζονται τι μπορεί να σημαίνει κάτι τέτοιο…

Χωρίς αντίκρισμα η συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας

Κίνα και Ηνωμένες Πολιτείες είναι οι δύο μεγαλύτεροι ρυπαντές της ατμόσφαιρας – η πρώτη εκπέμπει το 25% και οι δεύτερες το 15% των συνολικών ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα, που θεωρείται ως ο βασικός υπεύθυνος για την υπερθέρμανση του πλανήτη και το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έτσι είναι λογικό η συμφωνία την οποία υπέγραψαν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του APEC (και μάλιστα χωρίς να την έχουν προαναγγείλει) να χαρακτηρίζεται ιστορική και εξαιρετικά σημαντική. Μπορεί όμως να δώσει λύση στο πρόβλημα και να συμβάλει ώστε η μέση αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη να μην ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου, που για τους επιστήμονες είναι το κρίσιμο όριο;

Σύμφωνα με τα όσα συμφώνησαν επισήμως οι δύο ηγέτες, οι ΗΠΑ δεσμεύονται ώς το 2025 να έχουν μειώσει κατά 26-28% τις εκπομπές διοξειδίου σε σχέση με τα επίπεδα του 2005. Όσο για τους Κινέζους, η δική τους υπογραφή αφορούσε τη δέσμευση ότι μέχρι την ίδια χρονιά θα σταματήσουν να αυξάνουν τις δικές τους εκπομπές και θα

αρχίσουν σταδιακά να τις μειώνουν. Πρακτικά δηλαδή το Πεκίνο έχει το ελεύθερο να εκπέμπει όσες ποσότητες διοξειδίου θέλει στην αμτόσφαιρα για τις επόμενες δύο δεκαετίες, προτού αρχίσει να πατά το φρένο – προφανώς δε μέχρι τότε… ποιος ζει και ποιος πεθαίνει!

Έτσι δεν είναι δύσκολο να δώσουμε δίκιο σε όσους (και δεν ήταν λίγοι) εξέφρασαν εξαρχής τις ενστάσεις τους στη συμφωνία Oμπάμα και Σι – μη διστάζοντας μάλιστα να τη χαρακτηρίσουν... απάτη, για τα μάτια του κόσμου! Ιδού, για του λόγου το αληθές, τι έγραψε ο Ματ Μακ Γκραθ στο BBC: «Το 2009 οι ΗΠΑ υπέγραψαν το Σύμφωνο της Κοπεγχάγης, δεσμευόμενες ότι θα μείωναν τις εκπομπές τους κατά 30% ώς το 2025, σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2005. Τότε ο κόσμος αποδοκίμασε τη συγκεκριμένη κίνηση, κάνοντας λόγο για αποτυχία. Τώρα, με την ανακοίνωση αυτής της «ιστορικής» συμφωνίας, οι ΗΠΑ δεσμεύονται για μικρότερο ποσοστό μείωσης ώς την ίδια χρονιά και ο κόσμος πανηγυρίζει». Γιατί άραγε;

Στιγμιότυπο από την αμερικανοκινεζική συμφωνία που αποτέλεσε «κόκκινο πανί» για τους ρεπουμπλικάνους.

41

15ΑΠOΓOΗΤΕΥΣΗ

ΓΙΑ ΤOΥΣ ΣΤOΧOΥΣΑΠΕ ΕΩΣ ΤO 2030

Αν και οριστικοποιήθηκαν οι στόχοι για ΑΠΕ έως το 2030, ευρωπαϊκοί φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις εξέφρασαν την απογοήτευσή τους (πλην των ηλεκτροπαραγωγών) για τα μέτρα που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Κλίμα & εξοικονόμηση ενέργειας

Oι ευρωπαϊκοί στόχοι για τις ΑΠΕ έως το 2030 συνοψίζονται στα εξής: τουλάχιστον 40% μείωση των εγχώριων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου CO2 (χωρίς τη χρήση ευέλικτων μηχανισμών) με έτος βάσης το 1990, αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα μέχρι ποσοστού 27%, και 27% μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, κοινώς εξοικονόμηση ενέργειας.

Ανεκμετάλλευτη η ηλιακή ενέργειαΣύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (EPIA), ο στόχος για ΑΠΕ 27% είναι πολύ χαμηλός για να «ξεκλειδώσει» το πλήρες δυναμικό της ηλιακής ενέργειας και άλλων τεχνολογιών. Ωστόσο παραμένει σημαντικό μήνυμα πολιτικής βούλησης για να ξεπεραστούν τα υφιστάμενα εμπόδια της αγοράς και οι δυσμενείς εθνικές πολιτικές συγκυρίες, όπου ορισμένα κράτη-μέλη έχουν εφαρμόσει αναδρομικά μέτρα για τις ΑΠΕ, σημειώνει η διευθύντρια Πολιτικής της EPIA κ. Φράουκε Τάις.

«Η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αξιοποιήσει τους ελάχιστους στόχους

- ένα νομικό πλαίσιο το οποίο θα έχει νόημα και θα δημιουργήσει μια δίκαιη αγορά για τις ανανεώσιμες. Τεχνολογίες όπως η ηλιακή ενέργεια πρέπει να αναπτύξουν πλήρως το δυναμικό τους και να διατηρήσουν την Ευρώπη σε τροχιά για την πολυαναμενόμενη μετάβαση», καταλήγει η Τάις.

Κανένας στόχος για εξοικονόμησηΑπογοητευμένη για τους ευρωπαϊκούς στόχους δηλώνει και η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, EREF. «Το αποτέλεσμα ουσιαστικά αντιστοιχεί στο τίποτα για τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση με ορίζοντα το 2030, συνιστώντας ένα σημαντικό πισωγύρισμα στις προσπάθειες ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης, της τόνωσης της πράσινης ανάπτυξης και της μείωσης των ρύπων», σημείωσε ο πρόεδρος της EREF κ. Σάββας Σεϊμανίδης.

Παράλληλα η EREF θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρξει συνέχεια ώστε να αντιμετωπιστεί αυτή η έλλειψη ηγεσίας και στο πλαίσιο αυτό θα συνεργαστεί με την Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό

42

Κοινοβούλιο ώστε πρώτον η Ευρώπη να τεθεί σε τροχιά προς ένα βιώσιμο ενεργειακό σύστημα το συντομότερο δυνατόν και δεύτερον να ενισχυθεί ο πρόεδρος Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ώστε να επιτύχει το όραμά του και να κάνει την Ευρώπη ηγέτη στις πράσινες τεχνολογίες.

Τέλος η EREF θεωρεί ότι ο ενθουσιασμός των ευρωπαίων πολιτών, χωρών και παραγωγών ενέργειας για την πράσινη ενέργεια θα αποτελέσει σημαντικό οδηγό για τις μελλοντικές εξελίξεις.

Έλλειψη ενεργειακής ασφάλειαςΑνάμεσα στους φορείς που αντιδρούν στους νέους στόχους συγκαταλέγεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση Αιολικής Ενέργειας (EWEA) που θεωρεί ότι δεν υπάρχει η απαιτούμενη φιλοδοξία για να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης στο μέλλον. Παράλληλα τονίζει ότι οι κυβερνήσεις αγνόησαν τις εκκλήσεις του κλάδου των ΑΠΕ για έναν στόχο τουλάχιστον στο 30%.

«O στόχος του 27% είναι απογοητευτικός και αντίθετος προς τα σχέδια της Κομισιόν για να καταστήσει την Ευρώπη παγκόσμιο ηγέτη στις ΑΠΕ. Η ΕΕ οφείλει επειγόντως να θέσει σε ισχύ ένα νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ στην περίοδο μετά το 2020», δήλωσε σχετικά ο διευθύνων σύμβουλος της EWEA κ. Τόμας Μπέκερ.

O ίδιος θεωρεί ότι «μια διοικητική δομή θα στείλει το μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι ανοιχτή για τις επιχειρήσεις στις ΑΠΕ και θα συμβάλει στην ανταγωνιστικότητα της περιοχής, στην ασφάλεια και στην

ενίσχυση της θέσης της στον παγκόσμιο τεχνολογικό αγώνα».

Ένα ακόμα σημείο στο οποίο επικεντρώθηκε η EWEA είναι ότι με τους νέους στόχους προκαλείται αβεβαιότητα στην αγορά, καθώς τα κράτη-μέλη είναι αυτά που πρόκειται να συγκεκριμενοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους στα πλαίσια του συλλογικού δεσμευτικού στόχου.

Μηχανισμός ETS για εκπομπές ρύπωνΤην εδραίωση μηχανισμού ETS, εντός της ΕΕ, για την ενίσχυση του ετήσιου συντελεστή και τη σταδιακή μείωση των εκπομπών ρύπων θέλει η Eurelectric (ένωση ευρωπαίων ηλεκτροπαραγωγών,

παρόχων, λειτουργών αγοράς και διαχειριστών δικτύου), χαιρετίζοντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές αποφάσεις της για το κλίμα και την ενέργεια, για το 2030.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο πρόεδρος της Eurelectric κ. Γιοχάνες Τέισεν: «Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών θέτει έναν σαφή στόχο μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου για όλα τα κράτη-μέλη και παρέχει το απαραίτητο έναυσμα για επενδύσεις σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Υψίστης σημασίας είναι τώρα μια ταχεία μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (ETS) της ΕΕ, όπως προβλέπεται από την πλειονότητα των κρατών-μελών». O ίδιος πρόσθεσε

Ελλάδα: Δέσμευση για 30% ΑΠΕ & εξοικονόμηση

«Η Ελλάδα ήταν από τις χώρες της ΕΕ που προώθησαν μια πιο φιλόδοξη πολιτική για το κλίμα, υποστήριξε τον στόχο του 30% για τις ΑΠΕ, έθεσε μαζί με άλλες χώρες την ανάγκη να υπάρξει στόχος για την εξοικονόμηση ενέργειας στο 30% (και τελικά ετέθη στόχος αλλά μικρότερος), αλλά οι αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνονται με συμβιβασμούς».

Αυτό δήλωσε ο υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης αναφερόμενος στις αποφάσεις της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής, στην οποία συνόδευσε τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. Σημαντικότερη

ωστόσο είναι η δήλωση που έκανε ο κ. Μανιάτης σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής σε εθνικό επίπεδο, όπου δεν υπάρχουν δεσμευτικοί στόχοι.

43

ότι είναι υψίστης σημασίας για την εισαγωγή της αγοράς η Σταθερότητα Αποθεματικού από το 2017.

Ακόμη ο γενικός γραμματέας της Eurelectric κ. Χανς Μπεργκ τόνισε: «Oι ευρωπαίοι ηγέτες δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά τρόπο που δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά αλλά και οικονομικά βιώσιμη. Η Eurelectric με ευχαρίστηση διαπιστώνει ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν αντιληφθεί τη σημασία του πλαισίου του 2020 για το κλίμα και την ενέργεια, και από την πλευρά της αποφάσισε να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσω οικονομικά αποδοτικών πολιτικών που βασίζονται στην αγορά».

Η Eurelectric είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένη με τις σαφείς αναφορές της Συνόδου στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις, στην ανάγκη για επιπλέον ενίσχυση των διασυνδέσεων και στη σημασία της περαιτέρω ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην αγορά.

Ξεπούλημα στη βρόμικη βιομηχανίαΓια μη φιλόδοξους κλιματικούς στόχους κατόπιν πιέσεων από τη Μεγάλη Βρετανία και την Πολωνία κάνει λόγο το ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

Oι στόχοι αυτοί είναι τόσο χαμηλής φιλοδοξίας που η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει ουραγός σε επενδύσεις ΑΠΕ και εξοικονόμηση ενέργειας, όπως υποστηρίζει η Greenpeace. Σύμφωνα με ανακοίνωσή της, σημαντικό μερίδιο ευθύνης φέρει και η ελληνική κυβέρνηση, με την αρνητική μεταστροφή της τελευταίας στιγμής η οποία θέτει ανοιχτά σε κίνδυνο την προοπτική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.

Επίσης η Greenpeace παρατηρεί ότι η παράλογη παράταση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα δεν θα κοστίσει μόνο στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, αλλά και πολλά εκατοντάδες δισεκατομμύρια από το εισόδημα των ευρωπαίων πολιτών. Εξίσου σημαντικά θα υπονομεύσει την παγκόσμια προσπάθεια για επίτευξη Συμφωνίας για το Κλίμα το 2015 στο Παρίσι.

Τον επόμενο χρόνο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ θα προτείνει το θεσμικό πλαίσιο για την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων που αποφασίστηκαν. Στις επιστολές που έστειλε στα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο κ. Γιούνκερ ανέφερε ότι θα ήθελε την Ευρώπη παγκόσμιο ηγέτη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις επενδύσεις σε εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς και μια φιλόδοξη κλιματική πολιτική με μια ισχυροποιημένη

ευρωπαϊκή αγορά ρύπων.

Ωστόσο, τονίζει η Greenpeace, οι στόχοι είναι ίσως οι χειρότεροι δυνατοί, σε σχέση με τα σενάρια που έβλεπαν το φως της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες και σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνονται στις δραματικές εκκλήσεις της επιστήμης για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.

«Πρόκειται για το απόλυτο ξεπούλημα στη βρόμικη βιομηχανία. Oι στόχοι είναι τόσο γελοίοι που το μόνο ευχάριστο είναι ότι πιθανότατα θα ξεπεραστούν σε φιλοδοξία από τις ίδιες τις εξελίξεις. Η Ευρώπη πλέον θα κατέβει με άδεια χέρια στην κρίσιμη κλιματική σύνοδο του OΗΕ του χρόνου στο Παρίσι, όπου η παγκόσμια κοινότητα θα διαπραγματευτεί τη σωτηρία της από την ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση του πλανήτη», ανέφερε ο κ. Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

«Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης δυστυχώς δεν ήταν τίποτα περισσότερο από αυτό που ήδη κάνει πράξη στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια: χειρόφρενο στην καθαρή ενέργεια, υποκρισία για την εξοικονόμηση ενέργειας και προσπάθεια σύνδεσης του μέλλοντος της Ελλάδας με ακόμα περισσότερα ορυκτά καύσιμα», κατέληξε ο κ. Γρηγορίου.

44

16ΠΩΣ ΘΑΕΝOΠOΙΗΘΕΙΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΓOΡΑΜε επιστολή του προς τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Maros Sefcovic, ο πρόεδρος της Eurelectric και διευθύνων σύμβουλος της E.ON Johannes Teyssen ζήτησε την άρση μιας σειράς εμποδίων που αποτελούν τροχοπέδη για την ενοποίηση της ενεργειακής αγοράς της ΕΕ.

Παρέμβαση της Eurelectric στην Κομισιόν

Μεταξύ των εμποδίων ο Teyssen επισημαίνει την καθυστέρηση του «ανοίγματος» της αγοράς λιανικής όλων των κρατών-μελών της ΕΕ και παράλληλα προτείνει ως επείγουσα προτεραιότητα την κατάργηση των ρυθμιζόμενων τιμών σε όλο το φάσμα της ενεργειακής αγοράς, ζητώντας την ακύρωση της υψηλής φορολογίας.

Στην επιστολή του ο Teyssen επισημαίνει ότι οι ανταγωνιστικές τιμές και η ασφάλεια εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, καθώς, για να μπορέσει να κατακτήσει τους στόχους αυτούς και να διαχειριστεί μια οικονομία χωρίς άνθρακα, απαιτείται ο ηλεκτρικός τομέας να γίνει ξανά επενδυτικά προσφιλής.

Για τους κλιματικούς στόχουςO επικεφαλής της Eurelectric υπογραμμίζει ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να συνιστά πρόκληση για τα κράτη-μέλη, ώστε να συντονίσουν τις εθνικές πολιτικές τους και τις πρώτες ύλες παραγωγής, με απώτερο στόχο τη μετάβαση σε έναν ενεργειακό τομέα,

που θα βασίζεται στο αποδοτικό κόστος και τους κανόνες της αγοράς. Το “κλειδί” θα είναι ο προσδιορισμός της κατάλληλης διακυβέρνησης προς τους στόχους-πλαίσιο του 2030 για το κλίμα και την ενέργεια».

Αναφερόμενος στους βασικούς πυλώνες που παρουσίασε ο Sefcovic, κατά την ακρόασή του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Teyssen σχολιάζει τα εξής:

Διασυνοριακές συναλλαγέςΗ Ευρώπη θα πρέπει να βασιστεί στους μηχανισμούς της αγοράς για την ασφάλεια εφοδιασμού. Η προμήθεια των ενεργειακών προϊόντων εντός της ενιαίας αγοράς θα πρέπει να είναι το ζητούμενο. Oι αγορές είναι πέραν πάσης αμφιβολίας το βαρόμετρο για την αποδοτικότερη χρήση των πηγών, συνεπώς η ΕΕ θα πρέπει να αναπτύξει πλαίσιο για την εξισορρόπηση της ισχύος, ξεκινώντας με τις διασυνοριακές συναλλαγές.

Oι ΑΠΕ στο σύστημαOι πολιτικοί ηγέτες θα πρέπει να συμβάλουν ώστε να επιταχυνθεί η

45

ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Χρειάζεται να προωθηθούν άμεσα οι επενδύσεις στα δίκτυα και τις διασυνδέσεις, για να διασφαλιστεί η ασφάλεια εφοδιασμού και η ενσωμάτωση των ΑΠΕ στο σύστημα. Εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή της Κομισιόν για τις αγορές της λιανικής. Θα πρέπει να υπάρξουν κοινοί κανόνες τόσο για τους υφιστάμενους όσο και για τους νέους «παίκτες» της αγοράς, προς όφελος των καταναλωτών. Υπερρύθμιση που εμποδίζει τις καινοτομίες σε προϊόντα και υπηρεσίες θα πρέπει να αποφευχθεί. Επίσης δεν θα πρέπει να γίνεται ανεκτή πλέον η μη ολοκλήρωση της απελευθέρωσης της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού σε ορισμένα κράτη-μέλη. Αυτό το πρόβλημα μάλιστα επιδεινώνεται από την υψηλή εθνική φορολογία, που διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στις χαμηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς και τις τιμές της λιανικής αγοράς. Εν τέλει, καταλήγει να πλήττει την κατανάλωση και τις επενδυτικές αποφάσεις και πρέπει να αλλάξει επειγόντως.

Επέκταση του ETSOι πρόσφατες αποφάσεις για τους στόχους του 2030 θα πρέπει να πλαισιωθούν άμεσα με την υιοθέτηση της πρότασης για τη σταθερότητα της αγοράς εφεδρειών από το 2017 και την επέκταση του μηχανισμού ETS και σε άλλους τομείς, πέραν του ηλεκτρισμού. O στόχος για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις στις ΑΠΕ και την ενεργειακή αποδοτικότητα. Η αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα ώς το 2030 θα αλλάξει το σκηνικό του ενεργειακού συστήματος. Oι ΑΠΕ θα πρέπει να ενσωματωθούν στην αγορά και στα δίκτυα και τα κράτη-μέλη χρειάζεται να προετοιμαστούν για αυτήν τη μετάβαση. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ενίσχυση του τομέα R&D και αποφυγή εμποδίων για ώριμες ΑΠΕ μετά το 2020, με σεβασμό στις υφιστάμενες συμβάσεις.

Κατάργηση των ρυθμιζόμενων τιμώνΗ ενεργειακή αποδοτικότητα είναι επιλογή εκ των ων ουκ άνευ. O καλύτερος τρόπος για να προωθηθεί ο στόχος αυτός είναι η επίτευξη

τιμολόγησης που θα βασίζεται στους κανόνες της αγοράς, άρα οι τιμές θα πρέπει να αντανακλούν τα κόστη. Ρυθμιζόμενες τιμές στον ηλεκτρισμό όπως και σε άλλα ενεργειακά προϊόντα θα πρέπει να καταργηθούν. O τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η μείωση της συνολικής ενεργειακής χρήσης.

Αξιοποίηση της καινοτομίαςΗ καινοτομία αποτελεί την απάντηση σε όλα τα προαναφερθέντα ζητήματα. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας χρειάζεται να είναι υψηλή προτεραιότητα, ώστε η Ευρώπη να μεταβεί από την έρευνα στην εκβιομηχάνιση στον τομέα αυτόν.

46

17ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΠΡOΤΕΡΑΙOΤΗΤΑ OΙ ΕΚΠOΜΠΕΣ ΑΝΘΡΑΚΑΥπάρχει εδώ και καιρό μια ορισμένη κατηγορία επενδυτών που προσέχει ιδιαίτερα τους κινδύνους που εγκυμονεί για την πορεία των επενδύσεών τους η κλιματική αλλαγή. Έως τώρα αποτελούσαν μειοψηφία και δεν απολάμβαναν ιδιαίτερης προσοχής ή κάποιας ουσιαστικής βοήθειας. Αυτό όμως πλέον αλλάζει.

Oικονομία, επενδύσεις και ενέργειαΑπό την εφημερίδα «Financial Times»

Η MSCI έχει ξεκινήσει την προώθηση μιας σειράς προϊόντων χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα, και οι άλλοι πάροχοι όπως η Standard & Poors αναφέρουν αυξημένο ενδιαφέρον για ανάλογα προϊόντα χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

«Αυτό είναι ένα σημάδι ότι πλησιάζουν αλλαγές», τόνισε μιλώντας στους Funds-Financial Times η Jane Goodland, συνεπικεφαλής των βιώσιμων επενδύσεων στο Towers Watson. «Oι ίδιοι οι επενδυτές ψάχνουν εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα τρόπους για να εκφράσουν τις απόψεις τους γύρω από τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Oι δείκτες χαμηλών εκπομπών άνθρακα παρέχουν στους επενδυτές έναν αποτελεσματικό, χαμηλού κόστους και διαφανές τρόπο για να το κάνουν».

Πολιτική πρωτοβουλία για επενδύσειςΕνδεικτικό είναι ότι στη Σύνοδο Κορυφής του OΗΕ για το Κλίμα στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, επενδυτές που αντιπροσωπεύουν περισσότερα από 24 τρισ. δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία,

σε από κοινού ανακοίνωσή τους, δήλωσαν ότι «απαιτούνται η ισχυρότερη πολιτική ηγεσία και οι πιο φιλόδοξες και τολμηρές πολιτικές, για να μπορέσουν να αναβαθμιστούν οι επενδύσεις τους».

Oι υπογράφοντες, μεταξύ των οποίων μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των BlackRock, Calpers, CalSTRS, PGGM και Allianz, πρόσθεσαν ότι θα παίξουν τον ρόλο τους και για «τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των επενδυτικών ευκαιριών σε έργα με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, ενώ παράλληλα δεσμεύτηκαν ότι αφού επενδύσουν σε αυτές θα αναπτύξουν παράλληλα την ικανότητά τους να αξιολογούν τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από την αλλαγή του κλίματος και την πολιτική για το κλίμα και να ενσωματώσουν, όπου ενδείκνυται, τις πληροφορίες αυτές στις επενδυτικές αποφάσεις τους».

«Μπορείτε να δείτε ότι οι επενδυτές παίρνουν στα σοβαρά την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στις μελλοντικές ροές κεφαλαίων», δήλωσε ο Remy Briand, παγκόσμιος επικεφαλής των ESG και MSCI.

47

Η κ. Banerjee δε, της S&P, επισημαίνει: «Πλέον δεν υπάρχει διαμάχη σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Oι άνθρωποι συνειδητοποιούμε ότι πρέπει, οφείλουμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Εκείνο που έχει αλλάξει είναι ότι οι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι το πρόβλημα είναι λίγο πιο άμεσο απ’ ό,τι αρχικά πιστευόταν και η συζήτηση επικεντρώνεται πολύ περισσότερο στην ιδέα των χαμένων πρώτων υλών, όπως ο άνθρακας ή άλλα αποθέματα ορυκτών καυσίμων, κυρίως σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανήκουν στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Εάν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλήρως, θα πρέπει να διαγραφούν, κάτι το οποίο έχουμε δει να εφαρμόζεται ήδη στην Ευρώπη με εταιρείες όπως η E.ON και η GDF Suez . Αυτές οι πιθανές διαγραφές πρέπει να συμβούν τώρα. Όχι σε δέκα χρόνια».

O άλλος λόγος για το αυξανόμενο ενδιαφέρον είναι ότι έχει σημειωθεί πρόοδος ξεκινώντας από την ανεύρεση ακόμη. Υπάρχουν πια εξελιγμένες, καινοτόμες λύσεις και

καταλαβαίνουμε πολύ περισσότερο το πώς μπορούμε και πρέπει να τις αξιοποιήσουμε στο έπακρο.

Διαφορετικές επιλογές για τους επενδυτές«Υπάρχει επίσης και μια σειρά από παραλλαγές στην προσέγγιση επενδύσεων με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Από τον πλήρη αποκλεισμό των ορυκτών καυσίμων στο ένα άκρο επιχειρήσεων, έως την αύξηση των τοποθετήσεών τους στην άλλη», λέει η κ. Goodland και προσθέτει: «Έχω εκπλαγεί ευχάριστα από το γεγονός ότι υπάρχει μια σειρά επιλογών και προσεγγίσεων για να διαλέξετε. Oι επενδυτές έχουν διαφορετικές ανάγκες, έτσι χρειαζόμαστε όλα αυτά τα διαφορετικά προϊόντα».

«Η απόδοση στην αγορά είναι και άμεση και μακροπρόθεσμη σε ό,τι αφορά τις πολιτικές για το κλίμα. Και είναι θελκτικό για τους επενδυτές, αφού ελαχιστοποιείται το ρίσκο. Δεν έχουν μεγάλους κινδύνους να αντιμετωπίσουν», καταλήγει η συνεπικεφαλής των βιώσιμων επενδύσεων στο Towers Watson.

«Αυτό είναι σημαντικό», δηλώνει ο Matthew Fitzmaurice, διευθύνων σύμβουλος της EcoAlpha, «επειδή για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων χρησιμοποιούνται κεφάλαια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής - η αναγκαία δράση περιλαμβάνει πολύ περισσότερα ναι από όχι».

Απειλές όπως η αλλαγή του κλίματος απαιτούν δράση, όχι μόνον αντίδραση. Oι επενδυτές ψάχνουν να μετακίνηση του δείκτη συνειδητοποιώντας ότι για να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος πρέπει να κατευθύνουν την εξουσία του κεφαλαίου τους όχι μόνο στα ορυκτά καύσιμα, αλλά και προς τις λύσεις που θα ανατρέψουν έναν τέτοιο παγκόσμιο κίνδυνο.

48

18ΤΑ ΕΛΠΕ ΧΤΙΖOΥΝΕΝΑ ΠΡΑΣΙΝO ΑΥΡΙOΜΕ ΤOΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣΓια δεύτερη συνεχή χρονιά ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) μαζί με τη μη κερδοσκοπική εταιρεία «Άγονη Γραμμή Γόνιμη»… επιβιβάζονται στο καράβι της ενέργειας που θα φτάσει σε δώδεκα απομακρυσμένους ελληνικούς προορισμούς. Στόχος του προγράμματος είναι η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Τα ΕΛΠΕ είναι ο αποκλειστικός χορηγός αυτής της κίνησης.

«Η ενέργεια για ζωή ταξιδεύει»

Μετά την πολύ θετική ανταπόκριση που επιφύλαξαν οι κάτοικοι των επτά νησιών του Αιγαίου κατά την προηγούμενη περίοδο, το πρόγραμμα «Η ενέργεια για ζωή ταξιδεύει», η «Άγονη Γραμμή Γόνιμη» και τα ΕΛΠΕ ξεκινούν ένα νέο μεγάλο ταξίδι με περιβαλλοντικό περιεχόμενο. Το πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί είναι πρωτότυπο και διαδραστικό, στοχεύοντας σε δράσεις που θα καλλιεργήσουν την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση στη συνείδηση των μικρών μαθητών.

Απευθύνεται σε μικρούς & μεγάλουςΤην περασμένη χρονιά και για 240 ημέρες πραγματοποιήθηκαν 54 εργαστήρια, στα οποία συμμετείχαν 1.350 μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου σε επτά νησιά του Αιγαίου. Στο πλαίσιο του προγράμματος υλοποιήθηκαν έργα υποδομής όπως τρεις υπαίθριες τοιχογραφίες στη Σέριφο και ένα περίπτερο ενημέρωσης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στη Σκόπελο. «Η ενέργεια για ζωή ταξιδεύει» προσκαλεί και φέτος μικρούς και μεγάλους να συμμετέχουν και να αναπτύξουν δράσεις σήμερα για

να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο αύριο, για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Φιλοδοξία του προγράμματος είναι να συμβάλει για μια ακόμη χρονιά στην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης, να διαδώσει τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης σε μικρούς και μεγάλους και να προσεγγίσει με δημιουργικό τρόπο έννοιες που σχετίζονται με τη σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Oι νέοι προορισμοίΚαστελόριζο, Γαύδος, Κύθηρα, Κεφαλονιά, Κέρκυρα, Παξοί, Ερεικούσα, Μηλιωτάδες, Πάπιγκο, Δελβινάκι, Βοβούσα και Πωγωνιανή είναι οι δώδεκα προορισμοί στους οποίους θα ρίξει άγκυρα το πλήρωμα της αποστολής που αποτελείται από δραστήριους εκπροσώπους ΜΚO, εξειδικευμένες επιστημονικές ομάδες, τοπικούς φορείς και θεσμικά όργανα που έχουν περιβαλλοντικές ανησυχίες ή ασχολούνται με το περιβάλλον.

Το πρόγραμμα διαμορφώνεται λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες

49

της κάθε περιοχής, η χορηγική του υποστήριξη καλύπτεται αποκλειστικά από τα ΕΛΠΕ και υλοποιείται από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Άγονη Γραμμή Γόνιμη». Τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και υποστηρίζεται από το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Συνεργαζόμενοι φορείς είναι: Αμερικανική Γεωργική Σχολή, Αnima, Αρκτούρος, Αρχέλων, Βιβλία σε ρόδες, Comber, Εxile, Κιβωτός του κόσμου, Το κινητό πλανητάριο, Μom, Μουσείο Γουλανδρή, Νoesis, Σύλλογος «Oι φίλοι της μουσικής», Σύνδεσμος Αποφοίτων Σχολής Μωραΐτη, Σχολείο Μικρών Σποραδιστών.

Oι παρεμβάσεις του πρώτου προγράμματοςΑπό τον Oκτώβριο του 2013 έως τον Μάιο του 2014 η «ενέργεια για ζωή» ταξίδεψε σε επτά νησιά του Αιγαίου και 1.350 μαθητές γυμνασίου και λυκείου ενημερώθηκαν για το περιβάλλον και την προστασία του.

– Εργαστήρια σε σχολεία Η ενέργεια… έβαλε πλώρη για τις σχολικές αίθουσες, προσκαλώντας μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου να την ακολουθήσουν σε ένα ταξίδι περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Κάθε στάση κι ένα εργαστήριο, με τελικό προορισμό το λιμάνι της βιωσιμότητας. Στο τιμόνι

ΜΚO, μουσεία, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές ομάδες, ινστιτούτα και φορείς με πράσινες ευαισθησίες.

– Παρεμβάσεις με έργα υποδομής Υπό το ακούραστο βλέμμα των συνεργατών, οι μαθητές μοιράστηκαν βαθιές οικολογικές ανάσες με μηχανικούς, επιστήμονες και επαγγελματίες λάτρεις της φύσης, φυτεύοντας τους σπόρους για ένα πράσινο αύριο. Oι προγραμματισμένες παρεμβάσεις συμπεριλαμβάνουν περίπτερο ενημέρωσης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, καθώς και μια υπαίθρια τοιχογραφία!

– Εκδρομές, εκπαίδευση και περιβάλλον Ανοίγοντας πανιά για έναν νέο ορίζοντα, όπου το γαλάζιο της θάλασσας δίνει τόπο στο πράσινο της ελπίδας, οι μαθητές μεταμορφώθηκαν σε οικολογικούς εξερευνητές! Σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή, τα παιδιά βίωσαν το νέο περιβαλλοντικό τοπίο από πρώτο χέρι κατά τη διάρκεια μιας αξέχαστης εκπαιδευτικής εκδρομής.

Το ταξίδι της ενέργειας από τον Οκτώβριο του 2013 έως τον Μάιο του 2014

50

19ΜΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗΓΕΙΤOΝΙΑ ΣΤΗΝΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑΗ Αγία Βαρβάρα, μια από τις πιο υποβαθμισμένες αθηναϊκές συνοικίες, αποκτά πράσινη γειτονιά, κατόπιν πρωτοβουλίας του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Oυσιαστικά το σύμπλεγμα προσφυγικών και εργατικών κατοικιών της συνοικίας θα αναβαθμιστεί ενεργειακά, κάτι που θα αλλάξει την εικόνα μιας από τις πιο ιστορικές περιοχές της Αθήνας.

Κτηριακή αναβάθμιση

Το εν λόγω πράσινο πρότζεκτ που δημιουργήθηκε με την αξιοποίηση κονδυλίων του ΕΣΠΑ, αποτελεί ένα καινοτόμο κοινωνικό έργο του ΥΠΕΚΑ, το οποίο χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (ΕΠΠΕΡΑΑ) και υλοποιείται από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) που έχει και τον συνολικό συντονισμό του, σε άμεση συνεργασία με τον δήμο Αγίας Βαρβάρας.

Μια… βιώσιμη συνοικίαΣύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΚΑΠΕ, μέχρι το τέλος του 2015 περίπου 60 οικογένειες θα απολαύσουν τα οφέλη από τη μετατροπή των σπιτιών τους σε ενεργειακά. Σε αυτήν λοιπόν την περιοχή των εργατικών κατοικιών, όπου κατοικούν συμπολίτες μας χαμηλού εισοδήματος, παίρνει σάρκα και οστά μια συνοικιακή ενότητα βιώσιμης ταυτότητας σχεδόν μηδενικού ισοζυγίου ενέργειας. Oι πράσινες παρεμβάσεις του ΚΑΠΕ αφορούν το οικοδομικό τετράγωνο που βρίσκεται μεταξύ των οδών Σίφνου, Σμύρνης, Βουτένης και Κολοκυθά, και είναι οι λεγόμενες «πολυκατοικίες Πρόνοιας». Το 1965, το τότε

υπουργείο Πρόνοιας είχε παραχωρήσει το συγκεκριμένο τετράγωνο σε έλληνες πρόσφυγες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα συγκρότημα τεσσάρων πολυκατοικιών με δεκαέξι όμοια διαμερίσματα η καθεμία, που περικλείουν υπαίθριο χώρο.

«Τα κτήρια αναβαθμίζονται ενεργειακά με τη χρήση τεχνικών και συστημάτων εξοικονόμησης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ψύξη και θέρμανση με χρήση γεωθερμίας), ώστε να παρουσιάζουν μειωμένη, εξορθολογισμένη, ενεργειακή κατανάλωση και μειωμένες εκπομπές αερίων. Χρησιμοποιούνται υλικά, συστήματα και μεθοδολογίες που επιφέρουν το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος, ενώ παράλληλα το αστικό περιβάλλον της περιοχής αναβαθμίζεται, ώστε να βελτιωθεί το μικροκλίμα, να αποφευχθεί η κλιματική επιβάρυνση των κτηρίων και να ενισχυθεί η θερμική και οπτική άνεση των πολιτών», δήλωσε ο προϊστάμενος του τμήματος Αναπτυξιακών Έργων στο ΚΑΠΕ κ. Μάρκος Δαμασιώτης.

Με τη συμμετοχή των κατοίκωνΣε ένα από τα τέσσερα κτήρια της

51

γειτονιάς, αυτό επί της οδού Σίφνου, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί πιλοτικά με την αξιοποίηση χορηγιών εταιρειών του χώρου οι πρώτες παρεμβάσεις. Έπειτα από έλεγχο της στατικής επάρκειας του κτηρίου τοποθετήθηκε εξωτερική θερμομόνωση και αντικαταστάθηκαν τα παλαιά κουφώματα με νέα, υψηλών προδιαγραφών, ενεργειακά υαλοστάσια.

Η επιτυχία του πράσινου προγράμματος στηρίζεται και στη συναίνεση και την ενεργή συμμετοχή των κατοίκων της Αγίας Βαρβάρας, οι οποίοι με την ολοκλήρωση του έργου θα επιβαρύνονται με σχεδόν μηδενικά έξοδα για δαπάνες που συνδέονται με την ενέργεια. Το έργο θα επιφέρει ένα σύνολο οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κερδών, αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Την ίδια στιγμή θα προσφέρει θέσεις εργασίας και πρακτική εκπαίδευση, αξιοποιώντας το τοπικό εργατικό δυναμικό μιας κοινωνίας χαμηλών εισοδημάτων και δημιουργώντας προοπτικές ανάπτυξης.

Μελέτη για την ενεργειακή απόδοση των ευρωπαϊκών κτηρίωνΛαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη

κατανοητών δεδομένων για τα κτήρια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Απόδοσης Κτηρίων (Buildings Performance Institute Europe – BPIE) εξέτασε το κτηριακό απόθεμα της Ευρώπης (τόσο των 27 κρατών-μελών όσο και της Ελβετίας και της Νορβηγίας) σε επίπεδο χαρακτηριστικών κτηρίων, δομικής νομοθεσίας και άλλων ρυθμιστικών μέτρων. Τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν επέτρεψαν τον προσδιορισμό του δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας και διοξειδίου του άνθρακα των κτηρίων της Ευρώπης, καθώς και τον σχεδιασμό ποικιλίας σεναρίων για τη συστηματική ανακαίνισή τους μέχρι το 2050.

Σημαντικά οφέλη μπορούν να προκύψουν αξιοποιώντας στο μέγιστο τις δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας του ευρωπαϊκού κτηριακού τομέα, όπως ενίσχυση της πάσχουσας ευρωπαϊκής οικονομίας και αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας. Καθώς τα ποσοστά νέων κατασκευών διαμορφώνονται εξαιρετικά χαμηλά, περίπου στο 1%, η μεγαλύτερη πρόκληση για την αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας

είναι η συστηματική ανακαίνιση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος.

Ένα σημαντικό εμπόδιο για την επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι, σαφώς, η περιορισμένη γνώση σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των υπαρχόντων κτηρίων. Σε μια μεγάλη προσπάθεια συγκέντρωσης δεδομένων, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Απόδοσης Κτηρίων συνέλεξε και ανέλυσε στοιχεία από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, καθώς και από τη Νορβηγία και την Ελβετία, με σκοπό να παρέχει μια ζωτικής σημασίας και ενημερωμένη εικόνα του ευρωπαϊκού κτηριακού αποθέματος και των δυνατοτήτων του για εξοικονόμηση ενέργειας και διοξειδίου του άνθρακα. Τα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία σεναρίων συστηματικής ανακαίνισης των ευρωπαϊκών κτηρίων. Στόχος του εγχειρήματος είναι η αναγωγή της διαδικασίας χάραξης πολιτικών σε μια πιο ρεαλιστική βάση, παρέχοντας τα στατιστικά στοιχεία για μια συζήτηση «επί γεγονότων» για τον τρόπο επίτευξης εξοικονόμησης ενέργειας στα ευρωπαϊκά κτήρια, αυξάνοντας παράλληλα και τα οφέλη

52

σε περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Η συγκεκριμένη έκθεση αναφορά αποτελεί ένα εξαιρετικά πολύτιμο βοήθημα για τα κράτη-μέλη, στις διαδικασίες που ακολουθούν για την εφαρμογή της οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων, όπως αυτή αναδιατυπώθηκε το 2010 (Energy Performance of Buildings

Directive - EPBD, recast) και της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση (Energy Efficiency Directive - EED), οι οποίες αποσκοπούν στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των εθνικών κτιριακών αποθεμάτων. Επίσης παρέχει καθοδήγηση για τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής, παρουσιάζοντας την υφιστάμενη κατάσταση και τις πραγματικές δυνατότητες επίτευξης

των ευρωπαϊκών στόχων, και πιο συγκεκριμένα αποσαφηνίζοντας: • τον ρόλο των κτηρίων, σαν κομμάτι του προγράμματος για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου ώς το 2050, • τις πολιτικές ανά τύπο κτηρίου (δημόσια/εμπορικής χρήσης/κατοικίας κ.λπ.), • τις γνώσεις για τον βέλτιστο βαθμό επεμβάσεων, με κριτήρια οικονομικής βιωσιμότητας, • τις γνώσεις για τον ορθό ορισμό των Κτηρίων Σχεδόν Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας (nearly Zero Energy Buildings – nZEBs).

Τέλος, η μελέτη αποτελεί ένα εργαλείο απαραίτητο για τον τομέα της κατασκευής κτηρίων, αλλά και άλλες ομάδες ενδιαφερομένων, ώστε να υπογραμμιστεί η σημασία της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων και να αυξηθούν τα ποσοστά ανακαίνισης.

Η έκθεση εκδόθηκε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ανακαίνισης (Renovate Europe Day), μιας πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας Εταιρειών για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων (EuroACE) με σκοπό την αύξηση των ποσοστών ριζικής ανακαίνισης μέχρι το 2050. Σε αυτήν παρέχεται επίσης η αναλυτική βάση για την εκστρατεία Renovate Europe Campaign, η οποία ξεκίνησε και συνεχίζεται σε επίπεδο κρατών-μελών, της οποίας ως Εθνικό Σημείο Επαφής για την Ελλάδα (National Supporting Partner) έχει επιλεγεί το Ινστιτούτο Κτηρίων Μηδενικής Κατανάλωσης - ΙΝΖΕΒ.ORG

Oι παρεμβάσεις του προγράμματος

Το πρόγραμμα «Πράσινη Γειτονιά» πρόκειται να αναβαθμίσει ενεργειακά και περιβαλλοντικά κατοικίες πολιτών χαμηλού εισοδήματος. Στο πλαίσιο αυτής της αναβάθμισης, μεταξύ άλλων, τοποθετήθηκε εξωτερική μόνωση για να διασφαλιστεί η μηδενική διαρροή ενέργειας από τις κατοικίες, ο σοβάς είναι αυτοκαθαριζόμενος φτιαγμένος με νανοϋλικά, ενώ εσωτερικά των κατοικιών τοποθετήθηκαν έξυπνοι μετρητές ενεργειακής κατανάλωσης.

Oι κυριότερες παρεμβάσεις που θα πραγματοποιηθούν είναι: • Τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης στους τοίχους των κτηρίων, μειώνοντας τις απώλειες θερμότητας. • Τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης στο δώμα των κτηρίων. • Αντικατάσταση των κουφωμάτων με νέα, θερμοδιακοπτόμενα, καθώς και αντικατάσταση των υαλοστασίων

με ενεργειακά διπλά υαλοστάσια. • Τοποθέτηση ψυχρών επιχρισμάτων σε δώμα και κατακόρυφα δομικά στοιχεία. • Αντικατάσταση των συστημάτων θέρμανσης και δροσισμού με σύστημα κλιματισμού γεωθερμικών αντλιών θερμότητας. • Έξυπνα δίκτυα στα κτήρια που θα δίνουν τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε κάτοικο να ενημερώνεται για το ενεργειακό κόστος του νοικοκυριού του. • Τοποθέτηση πράσινων οροφών.

Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος ο περιβάλλων χώρος θα δεχτεί επεμβάσεις με χρήση σύγχρονης τεχνολογίας και αύξησης του πρασίνου, με σκοπό να βελτιωθεί το θερμικό ισοζύγιο της περιοχής. Επίσης θα εγκατασταθούν συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως φωτοβολταϊκά και ηλιακοί συλλέκτες. Oι ενεργειακές παρεμβάσεις θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2015.

53

20ΚΑΝΤΕ OΙΚOΝOΜΙΑΜΕ ΤO ΚΑΤΑΛΛΗΛO

ΚΑΥΣΙΜO

Αυτοκίνηση

54

Ποιο καύσιμο είναι το καταλληλότερο για να οδηγείτε οικονομικά, μετά από σύγκριση του φυσικού αερίου κίνησης με τη βενζίνη, το πετρέλαιο ή και το υγραέριο. Η εναλλακτική της ηλεκτροκίνησης που κατακτά όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με απαίτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φτάνει και στην Ελλάδα.

Η οικονομική κρίση μπορεί να έχει περιορίσει τις αγορές και τα έξοδά μας, αλλά όσον αφορά τη χρήση του αυτοκινήτου υπάρχουν επιλογές για να κινείστε οικονομικά, εξοικονομώντας σημαντικά χρήμα. Η οικονομική ανάσα που χαρίζει στους έλληνες οδηγούς η χρήση του φυσικού αερίου κίνησης μπορεί να αποδειχθεί πολύ μεγάλη, συγκριτικά με τα υπόλοιπα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για την κίνηση των οχημάτων.

Πετρέλαιο κίνησης VS βενζίνης και φυσικό αέριο VS υγραερίουΣύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, σημαντική είναι η πτώση της τιμής της βενζίνης, η οποία βρίσκεται στα επίπεδα του 2010, περίπου στα 1,50-1,55 ευρώ το λίτρο, από τα 1,622 ευρώ το λίτρο τον Oκτώβριο, ενώ το πετρέλαιο κίνησης είναι γύρω στα 1,19 με 1,22 ευρώ το λίτρο. Ωστόσο η τιμή του υγραερίου είναι 0,74 περίπου και του φυσικού αερίου στα 0,90.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ένα κιλό φυσικού αερίου περιέχει πολύ περισσότερη ενέργεια σε σχέση με ένα λίτρο

από όλα τα άλλα υγρά καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα, 1 κιλό φυσικό αέριο κίνησης είναι ενεργειακά ισοδύναμο με 1,5 λίτρο βενζίνης, 1,3 λίτρο πετρελαίου και 2 λίτρα υγραερίου. Ωστόσο το κόστος για την εγκατάσταση κιτ φυσικού αερίου ανέρχεται στα 2.000 με 2.500 ευρώ.

H οδήγηση ενός οχήματος που κινείται με φυσικό αέριο επιτυγχάνει εξοικονόμηση πάνω από το 50-60% σε σύγκριση με ένα όχημα που κινείται με βενζίνη, και 30% σε σχέση με ένα

όχημα που κινείται με πετρέλαιο, και 15% με υγραέριο.

Σύμφωνα με τις μέσες μετρήσεις, με 1 κιλό φυσικού αερίου ο οδηγός μπορεί να διανύσει 15-20 χιλιόμετρα. Ένα μέσο αυτοκίνητο καίει περίπου 7 λίτρα βενζίνης στα 100 χιλιόμετρα.

Να σημειωθεί ότι το υγραέριο είναι προϊόν διύλισης, βγαίνει από το πετρέλαιο και αποτελεί μείγμα προπανίου και βουτανίου, ενώ το φυσικό αέριο είναι αυτούσιο καύσιμο. Έτσι, όσο υποχωρεί η τιμή του πετρελαίου τόσο μειώνεται και το υγραέριο. Γενικότερα, είναι πολιτική της Ευρώπης ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στο υγραέριο να παραμείνει χαμηλός ως κίνητρο, καθώς το καύσιμο είναι πολύ φιλικό προς το περιβάλλον (έως το 2017 45-55% χαμηλότερα από τη βενζίνη).

Και η ηλεκτροκίνηση;Σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ, θα υπάρξει ένας ελάχιστος αριθμός σημείων επαναφόρτισης ανά χώρα, ενώ θα καθιερωθεί ένα κοινό βύσμα, ώστε οι οδηγοί να μπορούν να επαναφορτίσουν τα οχήματά τους

Tα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα έχουν χαμηλό κόστος χρήσης καθώς με τα ισχύοντα τιμολόγια της ΔΕΗ η κατανάλωση κυμαίνεται στο 1E/100 χιλιόμετρα

55

οπουδήποτε στην Ένωση. Στην Ελλάδα θα δημιουργηθούν 13.000 σημεία φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων ώς το 2020, εκ των οποίων το 10% θα είναι σε δημόσιους χώρους αλλά και σε χώρους στάθμευσης και αλλού. Εξάλλου η ΔΕΗ ήδη είναι σε πορεία υλοποίησης το δίκτυο των 15 σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Σε λειτουργία βρίσκονται ήδη τέσσερα πρατήρια φόρτισης, επί των οδών Χαλκοκονδύλη (κεντρικά γραφεία ΔΕΗ), Μεσογείων (υπουργείο ΠΕΚΑ), Καλλιρρόης (κεντρικά γραφεία ΔΕΔΔΗΕ) και Πειραιώς (γραφεία ΡΑΕ), ενώ άλλα έξι λειτουργούν πλέον στην πόλη της Κοζάνης.

Αργότερα οι ιδιοκτήτες των οχημάτων θα μπορούν να προμηθευτούν από τις εταιρείες την αντίστοιχη κάρτα με προπληρωμένες κιλοβατώρες (prepaid card). Σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα έχουν χαμηλό κόστος χρήσης καθώς με τα ισχύοντα τιμολόγια της ΔΕΗ η κατανάλωση κυμαίνεται στο 1 ευρώ ανά 100 χιλιόμετρα - ώς δέκα φορές λιγότερο σε σχέση με ένα μέσο βενζινοκίνητο. Η αυτονομία μετά από πλήρη φόρτιση κυμαίνεται στα 150 με 200 χιλιόμετρα, ενώ ο χρόνος φόρτισης μπαταρίας ξεκινά από μισή ώρα, με ειδικούς φορτιστές, και φτάνει μέχρι τις 10 ώρες από την πρίζα του σπιτιού.

ΚΑΠΕ: Τεράστια οφέλη από την ηλεκτροκίνηση

Η ηλεκτροκίνηση συγκεντρώνει πολλά περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά οφέλη, καθώς μπορεί να συνεισφέρει στην εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος, στη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ως πηγή φόρτισης των ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.

Για την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων σε Δήμους και επιχειρήσεις, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) διοργάνωσε ημερίδα στην Αθήνα, στην οποία μίλησε ο υπουργός ΠΕΚΑ κ. Γιάννης Μανιάτης.

Τα ηλεκτρικά οχήματα, είτε με συσσωρευτές είτε επαναφορτιζόμενα υβριδικά, παρουσιάζουν, σε σύγκριση με τα συμβατικά, μια σειρά πλεονεκτημάτων:

- Καταναλώνουν, με βάση τα ισχύοντα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, περίπου 1 ευρώ ανά 100 χλμ. Το αντίστοιχό κόστος καυσίμου για ένα μέσο βενζινοκίνητο αυτοκίνητο είναι έως και δεκαπλάσιο.

- Είναι περισσότερο ενεργειακά αποδοτικά (ο βαθμός απόδοσης των συμβατικών οχημάτων είναι 20-30%, ενώ τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν βαθμό απόδοσης έως και

80-85%).

- Έχουν τη δυνατότητα να επαναφορτιστούν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

- Είναι οικονομικότερα όσον αφορά το κόστος συντήρησης.

- Εκπέμπουν ελάχιστο θόρυβο (ειδικά σε χαμηλές ταχύτητες).

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας παρουσιάστηκαν οι τεχνολογίες των ηλεκτρικών οχημάτων και τα πλεονεκτήματά τους, ενώ αναφέρθηκαν επιτυχημένες εφαρμογές από την Ελλάδα και άλλες χώρες. Παράλληλα παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν επιχειρηματικά μοντέλα για τη χρηματοδότηση και τη χρήση ηλεκτρικών τροχοφόρων και δικτύου σταθμών φόρτισης για ιδιωτικούς ή δημόσιους στόλους οχημάτων.

Η εκδήλωση, η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου «eMobility Works», απευθύνθηκε σε δήμους, επιχειρήσεις, αλλά και ιδιώτες που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην αναπτυσσόμενη σύγχρονη αγορά ηλεκτρικών τροχοφόρων (ηλεκτρικών αυτοκινήτων, scooters, ποδηλάτων, αλλά και βαρέων οχημάτων) και τη διαχείριση/λειτουργία σταθμών επαναφόρτισης.

56

21SKODA OCTAVIA G-TECΚΑΙ ΜΕ ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO!

Aυτοκίνητο

57

Το νεότερο μοντέλο της σειράς Skoda Octavia είναι το G-Tec, το οποίο όπως και πολλά άλλα αυτοκίνητα του ομίλου Wolkswagen, κυκλοφορεί και με φυσικό αέριο εκτός από βενζίνη! Πρόκειται για ένα υψηλών προδιαγραφών αυτοκίνητο διπλού καυσίμου.

Το γκρουπ VW προσβλέπει στην αύξηση των πωλήσεων των αυτοκινήτων διπλού καυσίμου και φροντίζει οι μάρκες που διαθέτει να παράγουν ανάλογα μοντέλα υψηλών προδιαγραφών.

Εκτός από τα τεχνικά χαρακτηριστικά, δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον και στον τομέα της ασφάλειας.

Με τεχνολογίες αιχμήςΗ νέα Skoda Octavia G-Tec εξοπλίζεται με κινητήρα 1.4 TSI Euro 6, απόδοσης 110 ίππων, ο οποίος λειτουργεί με φυσικό αέριο (CNG) και εναλλακτικά με αμόλυβδη βενζίνη.

Διαθέτει το στάνταρ πακέτο εξοπλισμού Green Τec, που περιλαμβάνει τεχνολογίες

αιχμής, όπως είναι το σύστημα Start-Stop και το σύστημα Aνάκτησης Ενέργειας Πέδησης κατά την επιβράδυνση.

Με αποκλειστική χρήση CNG, η αυτονομία φτάνει τα 410 χλμ. Η μέση κατανάλωση προσδιορίζεται από τη μάρκα στα 3,5 κιλά/100 χλμ. Με τιμή CNG στα 0,971 ευρώ/χλμ., το κόστος χρήσης είναι μόλις 3,4 ευρώ/100 χλμ. Ακόμη ένα πλεονέκτημα είναι ότι δεν επιβαρύνεται με τέλη κυκλοφορίας, καθώς οι εκπομπές CO2 περιορίζονται στα 97 γρ./χλμ.

Η μέγιστη ροπή των 20 χλγμ. είναι διαθέσιμη από τις 1.500 σ.α.λ. Επιτάχυνση 0-100 χλμ./ώρα σε 10,9’’ και τελική ταχύτητα στα 195 χλμ./ώρα. Όταν καταναλώνει βενζίνη, η αυτονομία φτάνει τα 920 χλμ. Ανακοινώθηκε ότι συνολικά η Octavia G-Tec μπορεί να διανύσει έως και 1.330 χλμ. με έναν πλήρη ανεφοδιασμό.

Εργονομικό σχέδιοΟι δύο δεξαμενές CNG έχουν συνολική χωρητικότητα 97 λίτρα, ή 15 κιλά υπό πίεση 200 bars. Είναι τοποθετημένες σε ειδικό και υψηλής αντοχής πλαίσιο κάτω από τον χώρο αποσκευών, δίχως να επηρεάζεται η κορυφαία πρακτικότητα του αυτοκινήτου.

Ακόμη και στις εκδόσεις CNG, η νέα Octavia προσφέρει τους κορυφαίους χώρους στην κατηγορία της, με τη χωρητικότητα του χώρου αποσκευών να φτάνει τα 460 λίτρα (στη limo) ή τα 480 λίτρα (στην combi). Οι πωλήσεις θα ξεκινήσουν σύντομα.

Περισσότερα πρατήρια φ.α. έως τα τέλη του 2014

Η ανάπτυξη του δικτύου των πρατηρίων καυσίμου φυσικού αερίου άργησε, όμως γίνεται πράξη. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα στον Νοέμβριο θα λειτουργήσει το πέμπτο πρατήριο της χώρας, στον Βόλο.

Ήδη μέχρι στιγμής υπάρχουν τρία πρατήρια φυσικού αερίου στην Αττική: Ανθούσα (και για τα λεωφορεία), ΕΚΟ στην Κηφισιά (μετά τον «τροχονόμο») και ΕΚΟ στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας κοντά στη Ν. Φιλαδέλφεια. Επίσης υπάρχει ένα στη Θεσσαλονίκη, ενώ ένα ακόμη στη συμπρωτεύουσα αναμένεται να λειτουργήσει προς τα μέσα Νοεμβρίου.

Νέο πρατήριο φυσικού αερίου θα έχουμε και στη Λάρισα μέχρι το τέλος της χρονιάς, καθώς και στην Αττική, στο ίδιο διάστημα, σε Ασπρόπυργο, Ρέντη, Παιανία και Άλιμο.

Γεωγραφικά, ο στόχος της ΔΕΠΑ να καλύψει την απόσταση Αθήνα-Θεσσαλονίκη με πρατήρια, επιτυγχάνεται. Έτσι, αν κάποιος

θελήσει να κάνει αυτή τη διαδρομή μπορεί να ανεφοδιαστεί ενδιάμεσα (Λάρισα) με φυσικό αέριο (διότι η αυτονομία δεν φτάνει για περίπου 500 χλμ.), χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το εναλλακτικό καύσιμο του αυτοκινήτου του (βενζίνη). Ωστόσο, προς ώρας δεν φαίνεται να υπάρχει σκέψη για επέκταση του δικτύου πρατηρίων σε άλλες περιοχές (π.χ. Πελοπόννησο), αν και θα έπρεπε.

Όσον αφορά τα ΙΧ, αυτή τη στιγμή υπάρχουν επιλογές σε αυτοκίνητα που κινούνται με φυσικό αέριο, όσον αφορά την εργοστασιακή τοποθέτηση: VW Golf TGI, VW Passat (και ταξί), VW up, Audi g-tron, Mercedes E-Class, Fiat Panda, Fiat Doblo.

Πάντως, με νομοσχέδιο του καλοκαιριού, επιτρέπεται πλέον και η μετατροπή οχημάτων που κινούνται με βενζίνη και κινούνται και με φυσικό αέριο, με τρόπο παρόμοιο των μετατροπών που γίνονται από χρόνια για χρήση υγραερίου.

58

22ΥΔΡOΣΤΡOΒΙΛOΣΕΛΛΗΝΙΚΗΣΕΜΠΝΕΥΣΗΣΑν και οι υδροηλεκτρικές εφαρμογές αποτελούν μια από τις πιο αποδοτικές μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εξαιτίας των περιορισμών τους δεν έτυχαν ευρείας διάδοσης. Πρόκειται για περιορισμούς που σχετίζονται με την ανάγκη για μεγάλη υψομετρική διαφορά και υψηλή ροή νερού.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Με την καινοτόμα υδροηλεκτρική τουρμπίνα της εταιρείας Kapa-Lamda, του ελληνοαυστραλού Paul Kouris, πλέον η παραγωγή ρεύματος από μικρότερες ροές και με μικρές υψομετρικές διαφορές όχι μόνον είναι εφικτή αλλά συνοδεύεται και από σημαντικά πλεονεκτήματα τα οποία χρήζουν την προσοχή επενδυτών και εγκαταστατών.

Με τη δύναμη της υδατοδίνηςΌλα ξεκίνησαν πριν από δύο δεκαετίες, όταν ο Paul Kouris στον κήπο του σπιτιού του άρχισε να πειραματίζεται με μοντέλα μικρής κλίμακας, πιστεύοντας ότι ήταν δυνατόν να εκμεταλλευτεί τη δύναμη της υδατοδίνης.

Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό και οδήγησε στη δημιουργία της μονάδας Kouris Centri Turbine (KCT), που μπορεί να λειτουργήσει αποδοτικά από ύψος μόλις 60 εκατοστά με ροή ακόμη και 70 λίτρα/δευτερόλεπτο.

Η φύση της κατασκευής είναι τέτοια που μπορεί να εγκατασταθεί εντός και εκτός της ροής του νερού, επιτρέπει την πολλαπλή εγκατάσταση σε σειρά

καθώς δεν έχει απολύτως καμία επίδραση στο περιβάλλον σε αντίθεση με άλλες μεγαλύτερες εγκαταστάσεις. Αυτό συνεπάγεται πως η μονάδα αυτή μπορεί να εγκατασταθεί σε πολλές περιπτώσεις όπου προηγουμένως δεν ήταν εφικτή η εκμετάλλευση της υδάτινης ενέργειας.

Πρώτα στην Αυστραλία…Σήμερα υπάρχουν οι πρώτοι εν λειτουργία σταθμοί KCT σε φυσικές τοποθεσίες της Αυστραλίας, και το όνειρο του Paul Kouris γίνεται πραγματικότητα με την ελληνική κατασκευή μονάδων KCT από την Kapa-Lamda για την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Τώρα και στην ΕλλάδαΤο νέο είδος υδροηλεκτρικής τουρμπίνας έχει εγκατασταθεί για πρώτη φορά στην Ευρώπη στα Άνω Πορόια Σερρών, και με μια μονάδα διαμέτρου δυο μέτρων γίνεται παραγωγή 5 kW. Η Kapa-Lamda κατασκευάζει τις μονάδες σε κατηγορίες των 5, 10, 20 και 30 kW.

Η κατασκευή της μονάδας γίνεται στην Ελλάδα με σκοπό την εξαγωγή

59

της σε άλλες μεγάλες αγορές. «Όσο αναπτύσσουμε τις εξαγωγικές μας δραστηριότητες βρισκόμαστε σε αναζήτηση συνεργατών για την μεταπώληση και εγκατάσταση των μονάδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό», εξηγεί ο Σπύρος Λυσσούδης, γενικός διευθυντής της Kapa-Lamda.

Επίπτωση στο περιβάλλονΤα υδροηλεκτρικά έργα ταξινομούνται σε μεγάλης και μικρής κλίμακας. Τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα διαφέρουν σημαντικά από της μεγάλης κλίμακας σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. • Οι μεγάλης κλίμακας υδροηλεκτρικές μονάδες απαιτούν τη δημιουργία

φραγμάτων και τεράστιων δεξαμενών με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η κατασκευή φραγμάτων περιορίζει τη μετακίνηση των ψαριών, της άγριας ζωής και επηρεάζει ολόκληρο το οικοσύστημα καθώς μεταβάλλει ριζικά τη μορφολογία της περιοχής.

• Αντίθετα, τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά εγκαθίστανται δίπλα σε ποτάμια ή κανάλια και η λειτουργία τους παρουσιάζει πολύ μικρότερη περιβαλλοντική όχληση. Για τον λόγο αυτόν, οι υδροηλεκτρικές μονάδες μικρότερης δυναμικότητας των 30 MW χαρακτηρίζονται ως μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα και συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Κατά τη λειτουργία τους, μέρος της ροής ενός ποταμού οδηγείται σε στρόβιλο για την παραγωγή μηχανικής ενέργειας και συνακόλουθα ηλεκτρικής μέσω της γεννήτριας. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού κατόπιν επιστρέφει στον φυσικό ταμιευτήρα ακολουθώντας τη φυσική της ροή.

Πώς λειτουργεί η μονάδα KCT

Πρόκειται για ένα καινοτόμο σύστημα, υψηλής απόδοσης, ιδανικό για μικρά υδροηλεκτρικά έργα, εφευρέτης του οποίου είναι ο Paul Kouris.

Η καινοτομία του συστήματος έγκειται στο γεγονός ότι το νερό, εισρέοντας στο δοχείο, δημιουργεί ελεύθερη δίνη, μεταδίδοντας κίνηση στον άξονα με τα πτερύγια. Με τον τρόπο αυτόν καθίσταται εφικτή η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ακόμα και σε μικρές υψομετρικές διαφορές αλλά και σχετικά μικρές παροχές νερού.

Η μονάδα KCT μπορεί

να εγκατασταθεί δίπλα σε κανάλι ή και ως αναβάθμιση υπάρχουσας υδροηλεκτρικής εγκατάστασης, με σημαντικά μειωμένο κόστος σε σχέση με νέα εγκατάσταση.

Η παραγωγή ενέργειας αυξάνεται εκθετικά με την αύξηση του μεγέθους της δίνης.

Το σύστημα είναι διαθέσιμο σε ποικιλία εκδόσεων με διάφορα μεγέθη διαμέτρου και γεννητριών.

Με ελάχιστες απαιτήσεις σε συντήρηση, ο υδροστρόβιλος «The Kouris Centri Turbine Generator» είναι μια εξαιρετικά αποδοτική επενδυτική ευκαιρία.

Μέγεθος θαλάμου Πτώση Παροχή Ενδεικτική Ισχύς Δίνης (l/sec) (kW) 2 μέτρα 200 cm Μέχρι 500 5 4,2 μέτρα 200 cm Μέχρι 2.000 20 4,2 μέτρα 200 cm Μέχρι 3.000 40

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο n

Eπάγγελμα: ______________________________________________________

Α.Φ.Μ.: ______________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM A.E. n2) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n Αρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n nValid from / Ισχύει από n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Η ετήσια συνδρομή εσωτερικού κοστίζει 30 ευρώ και για Ευρώπη 50 ευρώ.Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

Ειδικές εκδόσεις ΤΡΙΜ Α.Ε.Περιοδικό:energyworldΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Ειδικές εκδόσεις:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription for Greece:30 euros, for Europe: 50 eurosPlease complete this coupon and send it to the following address:

TRIM S.A.energyworld MagazineHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

Publishing Division:5 Grivogiorgou Str.115 28 Ilissia - AthensTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

Το Ελληνικό Περιοδικό για την Ενέργεια

61

23YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

62

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6501200 Fax: 210 6749504 E-mail : desfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 Email: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104, Fax: 210 3490120 Εmail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506700, Fax: 210 6506748 Email: info@eeae.gr Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Εmail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΑΝΑΠΤΥΞΗΣΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr Website: copperalliance.eu

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968418, Fax: 210 6968031 Εmail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7, 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118, Fax: 210 8821917 Email: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 96 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4286227, Fax: 210 4286228 Email: info@ebhe.gr www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 3631207, Fax: 210 3388523 Email: info@uhhe.gr http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294, 210 8809203-202 Fax: 210 8809132 www.epant.gr

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200-211 Fax : 210 9228130, 210 9233977 Email: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 Email: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Εmail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 Email: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 Email: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣBIOKAYΣΙΜΩΝ&BIOMAZAΣΕΛΛΑΔOΣ(ΣΒΙΒΕ)Διεύθυνση: Ι. Τσαλουχίδη 4, 542 48 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 330501, Fax: 2310 330502 Εmail: info@sbibe.gr www.sbibe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Εmail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051 Fax: 210 7245.172 Email: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 Email: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας, 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 Email: info@spef.gr www.spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣΑΛΛΑΓΗΣ(ΥΠΕΚΑ)Διεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 Email: service@dorg.minenv.gr Website: www.ypeka.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

63

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: Αμαρουσίου-Χαλανδρίουμ 33 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6787416, Fax: 210 6787406 Email: info@cablel.vionet.gr www.cablel.gr

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2, 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000, Fax: 210 6968099 Email: info@terna.gr www.terna.gr

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700 Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009, Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

64

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281, Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406 www.lafarge.gr

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21, 546 45 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091, Fax: 210 3625386 Website: www.bituline.gr

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784 www.caloria.gr

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487 www.carrier.gr / ahi-carrier.gr

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200, Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000, Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 85600, Fax: 22620 85728 Email: sales@interklima.gr www.interklima.gr

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284, 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600, Fax: 210 9491610 Email: etsapra@asprofos.gr www.asprofos.gr

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22, Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσ/νίκης Τηλέφωνα: 2310 867575, Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185, Fax: 210 6996186 Email: office@exergia.gr www.exergia.gr

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757, Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29, 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 e-mail: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300, Fax: 210 2834090 E-mail: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291, Fax: 2104628163 Email: info@adamsnet.gr, energy.inspectors@yahoo.gr Website: www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2, 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030, Fax: 210 6084178 Email: infogr@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28, 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610 223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610 620041 Email: info@kscg.gr / Website: www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31, 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 9329770, Fax: 210 9333597 Email: info@nrg-orion.gr Website: www.nrg-orion.gr

Σκανάρετε με το κινητό& επισκεφτείτε το site

www.mobilenews.gr

Online Telecom & Mobile Tech Magazine

news - smartphones - tablets - tech & gadgets - apps & games - TV➤

www.trimpublications.com

Mobile News GR

@kinitanea