Έφηβοι και κινητά τηλέφωνα 

επιμέλεια: Χριστίνα Πετρά Περισσότερα από 100 γραπτά μηνύματα την ημέρα, στέλνουν, σύμφωνα με μια

νέα έρευνα, το ένα τρίτο των εφήβων που διαθέτουν κινητά τηλέφωνα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η μελέτη από το Pew Internet and American Life Project, που εξετάζει την κουλτούρα και τους τρόπους επικοινωνίας των εφήβων, επισημαίνει πως η χρήση γραπτών μηνυμάτων έχει αυξηθεί δραματικά από το 2008, ξεπερνώντας τις κλήσεις από τα κινητά και τα σταθερά τηλέφωνα, τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, την άμεση επικοινωνία μέσω μηνυμάτων (instant messaging) και την ζωντανή συνομιλία.

Το ερευνητικό κέντρο τονίζει πως τα τρία τέταρτα των νέων από 12 ως 17 ετών διαθέτουν κινητά τηλέφωνα και από αυτά τα κορίτσια στέλνουν ή λαμβάνουν 80 γραπτά μηνύματα την ημέρα, ενώ τα αγόρια τριάντα.

"Τα γραπτά μηνύματα έχουν γίνει ο βασικός τρόπος επικοινωνίας στη ζωή των εφήβων σήμερα", αναφέρει η ερευνήτρια Αμάντα Λένχαρτ, η οποία αποδίδει τη μεγάλη αύξηση εν μέρει στα προγράμματα των εταιριών που προσφέρουν απεριόριστα μηνύματα.

   Οι αμερικανοί επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι τα γραπτά μηνύματα στέλνονται και διαβάζονται "κάτω από τη μύτη" των γονιών και των καθηγητών και σε αντίθεση με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές μπορούν να σταλούν από παντού. Τα γραπτά μηνύματα έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των εφήβων καθώς το 87% δηλώνει πως κοιμάται έχοντας δίπλα του το κινητό του.

Ένας άλλος ερευνητής, ο Σκοτ Κάμπελ, αναφέρει πως από τα μηνύματα μπορεί κανείς να καταλάβει πολλά για την κουλτούρα των εφήβων σήμερα, φέρνοντας ως παράδειγμα το ότι τα αγόρια δεν χρησιμοποιούν σημεία στίξης στα μηνύματά τους σε αντίθεση με τα κορίτσια, που τα θεωρούν βασικό στοιχείο της επικοινωνίας τους.

"Αν ένα κορίτσι βάλει τελεία στο τέλος του μηνύματος (προς ένα άλλο κορίτσι) σημαίνει ότι είναι θυμωμένο", αποκαλύπτει ο Κάμπελ και συμπληρώνει πως είναι πολύ σημαντικά για τους εφήβους τα emoticons (μια μικρή εικόνα που μπορεί να εισαχθεί σε ένα μήνυμα για να αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη διάθεση ή συμπεριφορά).

"Υιοθετούν αυτήν την πρακτική, γιατί έχουν μάθει ότι τα κείμενα είναι πιθανόν να ερμηνευτούν λανθασμένα. Είναι κάτι που το κάνουν σκόπιμα, ένα κομμάτι της κουλτούρας τους που στόχο έχει να τους διαφοροποιήσει από τους ενήλικες", επισημαίνει.

Το ποσοστό των εφήβων με κινητά τηλέφωνα που στέλνουν τουλάχιστον ένα μήνυμα την ημέρα αυξήθηκε από 38% το 2008 σε 54% τον Σεπτέμβριο του 2009, σύμφωνα με την έρευνα.

Τέλος, το 38% των εφήβων δηλώνουν πως καθημερινά κάνουν ένα τηλεφώνημα από το κινητό τους, το 30% ότι χρησιμοποιούν το σταθερό τηλέφωνα και 24% ότι επικοινωνούν με άμεσα μηνύματα (instant messaging).

Πηγή: http://korkos.blogspot.com ΑΣΚΗΣΕΙΣΑ. Να συντάξετε την περίληψη του παραπάνω κειμένου σε 90-100 λέξεις.Β.1. "Τα γραπτά μηνύματα έχουν γίνει ο βασικός τρόπος επικοινωνίας στη ζωή

των εφήβων σήμερα". Να αναπτύξετε το νόημα της παραπάνω φράσης του κειμένου σε μία παράγραφο 70-90 λέξεων, με παραδείγματα.    

Β.2. "κάτω από τη μύτη" ,“Αν ένα κορίτσι βάλει τελεία στο τέλος του μηνύματος (προς ένα άλλο κορίτσι) σημαίνει ότι είναι θυμωμένο". Να εξηγήσετε γιατί καθεμιά από τις παραπάνω φράσεις βρίσκεται σε εισαγωγικά.

Β.3. Να βρεθούν πέντε  σύνθετες λέξεις του κειμένου και να γράψετε μια νέα λέξη με ένα από τα δύο συνθετικά της καθεμιάς.

Β.4. Να γράψετε τα αντώνυμα των υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου.Γ. Σε ένα κείμενο 300-350 λέξεων να εκθέσετε τις  διαφορετικές απόψεις

γονέων-εφήβων, όπου η μία πλευρά υποστηρίζει ότι τα κινητά έχουν εισβάλει στη ζωή μας και είναι αρνητικές οι επιπτώσεις τους στη ζωή μας, ενώ η άλλη πλευρά υπερασπίζεται τη χρήσης της κινητής τηλεφωνίας.

Η θεωρία της ψυχανάλυσης με διαφορετικό τρόπο [...] Γι’ αυτό εσείς οι γονείς να προσπαθήσετε να πλησιάσετε τόσο

πολύ τα παιδιά σας, ώστε  να γίνετε οι αχθοφόροι των προβλημάτων τους. Το πως θα το καταφέρετε, μη με ρωτάτε. Είστε οι πλέον ειδικοί και αρμόδιοι σ’ αυτό το πλησίασμα.

Για να συνοψίσουμε κάποια πράγματα. Αυτό που επιδιώκουμε είναι πρωταρχικά να ισχυροποιήσουμε την

προσωπικότητα - το Εγώ - δίνοντας πρωτοβουλίες στο παιδί εμψυχώνοντας το, κάνοντας να αποκτήσει  αυτοπεποίθηση, παρέχοντας του ποικιλόμορφη μόρφωση, βάζοντάς το με θετικό τρόπο απέναντι από τα πράγματα της ζωής, δίνοντας του πολλά ενδιαφέροντα. Παράλληλα οι κανόνες που αποδέχεται στη ζωή του να μην είναι ακραίοι και  δογματικοί, ώστε με ευκολία να απορρίπτει πράγματα που στην πραγματικότητα τα απωθεί στο ασυνείδητό του.

Δεύτερον, προσπαθούμε να  ελαφρύνουμε  το  ασυνείδητο, μεταφέροντας πάνω μας με την καλοπροαίρετη  συζήτηση, πολλά απωθημένα του παιδιού, έστω και αν εμείς οι ίδιοι χρειαζόμαστε ψυχαναλυτή. Δίνουμε πάντα να καταλάβουν τα παιδιά πως κάποιες επιθυμίες τους δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν. Και στις περιπτώσεις που χρησιμοποιούμε κάποια πράγματα ''που βγήκαν από τον παράδεισο'', όπως το ξύλο, πάντα φροντίζουμε να εξηγήσουμε γιατί καταφεύγουμε σ’ αυτές τις ανορθόδοξες μεθόδους. Έτσι το παιδί αιτιολογεί και αμβλύνει τις ανικανοποίητες επιθυμίες του.

Τρίτον, προσπαθούμε να αποδυναμώσουμε το Υπέρ-Εγώ, ελαττώνοντας τις απαιτήσεις μας απέναντι στο παιδί. Μη ξεχνάμε πως συχνά αυτές είναι δικά μας απωθημένα που κάποιοι  άλλοι μας στέρησαν ή δεν μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε  και δεν ανταποκρίνονται  στις επιδιώξεις του παιδιού. Πολλές φορές σε συζητήσεις με φίλους, ομολογούμε πως το παιδί μας θα γίνει γιατρός ή δικηγόρος, γιατί ήταν το εφηβικό, δικό μας όνειρο, που δεν  πραγματοποιήθηκε ποτέ. Πέφτουμε από τα σύννεφα και εξοργιζόμαστε όταν το παιδί, μας ανακοινώνει ότι πρόκειται να γίνει κάτι άλλο.

  Να συντάξετε περίληψη του κειμένου σε 70 – 80 λέξεις. Να εξηγήσετε το μεταφορικό λόγο στις παρακάτω φράσεις: «ώστε να

γίνετε οι αχθοφόροι των προβλημάτων τους», «Πέφτουμε από τα σύννεφα». Το κείμενο απευθύνεται στους γονείς. Γιατί, ενώ αρχικά

χρησιμοποιείται β΄ πληθυντικό πρόσωπο, στη συνέχεια επιλέγεται η χρήση του α΄ πληθυντικού;

 Να αναπτύξετε με παραδείγματα και αιτιολόγηση την παρακάτω

φράση του κειμένου: «κάποιες επιθυμίες τους (των παιδιών) δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν».

 «Μεταφέροντας  πάνω μας με  την καλοπροαίρετη συζήτηση, πολλά

απωθημένα του παιδιού», πώς φαντάζεστε τη συζήτηση που αναφέρεται στη συγκεκριμένη φράση; (70-80 λέξεις)

 Να βρείτε τέσσερις λέξεις σύνθετες με το «φέρω» και να τις

αντικαταστήσετε με άλλες της νεοελληνικής που να έχουν την ίδια σημασία μέσα στις φράσεις του κειμένου.

 Γράφετε πρόχειρα τις σκέψεις σας για τη διαμόρφωση της

προσωπικότητας του παιδιού, που γίνεται, ανάμεσα στα άλλα, με ποικιλόμορφη μόρφωση. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτό το σημείο του κειμένου; Κατά πόσο αυτό επιτυγχάνεται στις σημερινές συνθήκες από την οικογένεια και το σχολείο;

 Γράφετε πρόχειρα τις σκέψεις σας για τις απαιτήσεις που έχουν οι

γονείς από τα παιδιά. Αυτές συνήθως σχετίζονται με το επαγγελματικό του μέλλον. Υπάρχουν και άλλες καθημερινές απαιτήσεις από τους γονείς που πιέζουν το παιδί; Σε τι ζητήματα αναφέρονται; Γιατί είναι σημαντικό, όπως επισημαίνεται στο κείμενο, οι γονείς να ελαττώνουν τις απαιτήσεις τους απέναντι στο παιδί.  

Δεν υπάρχει χρόνος ούτε και χρήματα 

Οι περισσότεροι μαθητές, που δεν διαθέτουν ιδιαίτερα υψηλό χαρτζιλίκι, ξοδεύουν κατά μέσο όρο 40 ευρώ την εβδομάδα. Η εβδομαδιαία έξοδος ενός μέσου μαθητή είναι συνήθως για «καφέ» σε κάποιο στέκι, όπου θα συναντήσει φίλους και γνωστούς για να ανταλλάξουν «τα νέα της εβδομάδας» πάνω από ένα ρόφημα το οποίο θα κοστίσει γύρω στα 3,5 ευρώ. Αλλά η εθιμοτυπική σαββατοκυριακάτικη έξοδος στις καφετέριες μπορεί να είναι και ακριβότερη. Η 16χρονη Αγγελική, μαθήτρια της Β΄ τάξης του λυκείου στη Ν. Σμύρνη, προτιμάει τις καφετέριες της περιοχής για να απολαύσει το ποτό της (που στοιχίζει τουλάχιστον 6 ευρώ) με τους φίλους της. Συνήθως μετά ικανοποιούν την πείνα τους με κάποιο σουβλάκι σε fast food (4-5 ευρώ).

Η βραδινή έξοδος, που αποτελεί και το γεγονός του μήνα, γίνεται Σάββατο σε κάποιο νυχτερινό κέντρο και κοστίζει γύρω στα 40 - 50 ευρώ. «Θα ήθελα να βγαίναμε σε κάποιο μαγαζί πιο συχνά από μία φορά τον μήνα, αλλά δεν υπάρχει χρόνος ούτε και χρήματα», δηλώνει ο 16χρονος Νίκος, μαθητής Β΄ Λυκείου, στο Χαλάνδρι. Τα καθημερινά έξοδα, από την άλλη, ενός μέσου μαθητή λυκείου συνοψίζονται στον πρωινό καφέ (2 ευρώ) πριν από την πρώτη ώρα μαθημάτων, σε ένα ελαφρύ γεύμα στο σχολείο -όπως είναι μια τυρόπιτα ή ένα σάντουιτς (1-1,5 ευρώ)- καθώς και στον απογευματινό καφέ ή το αναψυκτικό στο φροντιστήριο (2 ευρώ).

Η 17χρονη Φάνια, μαθήτρια Γ΄ Λυκείου, δηλώνει πως η ίδια, όπως και οι περισσότεροι μαθητές, είναι φειδωλή στα ημερήσια έξοδά της, προσπαθώντας να εξοικονομήσει χρήματα για την έξοδο του Σαββάτου ή για αγορά ρούχων. «Αγοράζω ρούχα κάθε εποχή. Το φθινόπωρο και την άνοιξη λιγότερο, αλλά το καλοκαίρι και τον χειμώνα οι ανάγκες είναι αυξημένες. Θα πάρω ένα ακριβό παντελόνι ή μπλουζάκι και δύο τρία ακόμη, φθηνά», δηλώνει η 17χρονη Πέρσα, μαθήτρια Β΄ Λυκείου Γλυφάδας. Ο προϋπολογισμός του 18χρονου Παρασκευά δεν επιβαρύνεται από την αγορά ρουχισμού, διότι «δεν με απασχολεί τόσο πολύ τι θα φοράω» αλλά φαίνεται πως ξοδεύει παραπάνω σε φαγητό, καθημερινά (7 ευρώ), ενώ παίζει με φίλους ποδόσφαιρο (5X5), το οποίο του στοιχίζει 5 ευρώ για το γήπεδο. Ταυτόχρονα, φροντίζει να του μένουν χρήματα για μουσικά cd .

 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι).

Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν. 

1.      Με μια φράση 15-20 λέξεων αποδώστε το περιεχόμενο κάθε μιας από τις τρεις παραγράφους.

6/202.      Με ποιο τρόπο αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος;

2/203.      Στην πρώτη παράγραφο να βρείτε δύο συνώνυμες λέξεις.

Στην Τρίτη παράγραφο να βρείτε δυο αντώνυμες λέξεις.2/20

4.      Οι νέοι που αναφέρονται ονομαστικά στο κείμενο δεν ιεραρχούν με τον ίδιο τρόπο τις ανάγκες τους. Να βρείτε τρεις περιπτώσεις που διαθέτουν τα χρήματά τους για διαφορετικό λόγο. Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι οι νέοι δε διαθέτουν το χαρτζιλίκι τους για πράγματα όπως η αγορά ενός βιβλίου, ο κινηματογράφος ή το θέατρο;

10/20

Τι είναι αυτό που ονομάζουμε Εφηβεία; Είναι η αναπτυξιακή εκείνη περίοδος της ζωής του ανθρώπου που

ξεκινάει με ειδικές βιολογικές αλλαγές στο σώμα του παιδιού (που έχουν παράλληλα και ψυχοσωματικές επιπτώσεις) και τελειώνει ψυχολογικά με την τελική γενετήσια ολοκλήρωση και αυτόνομη ωρίμανση του ατόμου. Θα λέγαμε αδρά ότι η εφηβεία αρχίζει γενικά περί το 11ο έτος της ηλικίας και φτάνει μέχρι το 18ο. Όμως υπάρχουν μεγάλες ατομικές διαφορές στα όρια αυτά.

  Τι περιμένουμε να δούμε σε έναν έφηβο στη μέση εφηβεία (14-

16χρ.); Η εξελικτική ψυχολογία μας λέει ότι σ’ αυτή την περίοδο ο έφηβος

πρέπει να πετύχει και να αποκρυσταλλώσει την ταυτότητα του φύλου του. Τι σημαίνει αυτό; Να μπορεί κανείς να είναι άνετος με το φύλο του (είτε είναι αγόρι είτε κορίτσι), να μάθει να εκφράζει αλλά και να ελέγχει τα ερωτικά του συναισθήματα με τον κατάλληλο τρόπο. Ακόμη να μπορεί να δέχεται ανάλογες εκδηλώσεις από το άλλο φύλο, όταν χρειαστεί. Με λίγα λόγια να έχει ενσωματώσει και αποδεχτεί τους ρόλους και τη συμπεριφορά του φύλου του, όπως τα έχει προσδιορίσει η κοινωνία μας.Για να το πετύχει αυτό ο έφηβος θα πρέπει να είναι κατ’ αρχήν άνετος με το σώμα του. Έπειτα θα πρέπει να έχει αναπτύξει μια καλή και ισόρροπη σχέση με τους δύο γονείς του και σ αυτό θα πρέπει να τον βοηθήσουν και εκείνοι, αλλά και οι συνθήκες μέσα στην οικογένεια. Παράλληλα όμως, θα πρέπει να τον ενισχύουν με το να ενθαρρύνουν τις πρωτοβουλίες του, αλλά και να μπορούν να πουν μια καλή κουβέντα για το παράστημά και την εμφάνισή του. 

Τι γίνεται με τις παρέες των παιδιών στη μέση εφηβεία; Οι έφηβοι συμμετέχουν πλέον και σε ομάδες που αποτελούνται από

νέους και των δύο φύλων. Εκεί μέσα ο ένας υποστηρίζει τον άλλο και αποκτά αυτοπεποίθηση κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του άλλου φύλου, με το οποίο μαθαίνει έτσι να συναναστρέφεται και να αποκτά άνεση. Οι σχέσεις των εφήβων μπορεί να επεκτείνονται και σε άλλους τομείς εκτός οικογένειας. Έτσι συχνά συνδέονται με έναν ή δύο ενήλικες ή ακόμη μπορεί να δείξουν φροντίδα σε μικρότερα παιδιά. Αυτές όλες είναι σπουδαίες αλληλεπιδράσεις και εκθέτουν τους εφήβους σε τρόπους ζωής και φιλοσοφίες διαφορετικές από εκείνες της οικογένειάς τους. Ας μην ανησυχούν όμως χωρίς σοβαρό λόγο οι γονείς, βρίσκονται τώρα στα πλαίσια της αναπτυξιακής εξερεύνησης και συνήθως όταν οι έφηβοι ενηλικιωθούν, διαμορφώνουν παρόμοιες πολιτικές και φιλοσοφικές απόψεις με τους γονείς τους. 

Πως είναι η σχέση το εφήβου μέσου σταδίου με τους γονείς του;

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή είναι η πιο δύσκολη περίοδος που συνήθως αντιμετωπίζουν οι γονείς και θα πρέπει να είναι έτοιμοι για κάτι τέτοιο. Τα παιδιά μπορεί να είναι αμφιθυμικά στη σχέση τους μαζί τους καθώς παλεύουν να αποκτήσουν τη δική τους ταυτότητα. Έχουν ήδη εκφράσει την ανάγκη τους για ανεξαρτησία, αλλά τώρα αντιλαμβάνονται ότι μια τέλεια ανεξαρτησία στη φάση αυτή τους εκθέτει σε ευθύνες και κινδύνους. Έτσι ο έφηβος ταλαντεύεται πότε προς την αναζήτηση συμπαράστασης από τους γονείς του και πότε προς την άρνηση κάθε βοήθειας όταν φοβάται μήπως χάσει την ανεξαρτησία του. Πρόκειται για μια φυσική αντίδραση και έχει σημασία η στάση των γονιών ώστε να βρει τη διέξοδό της. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι για να βοηθήσουν το παιδί τους χρειάζεται να παραμείνουν μια σταθερή φιγούρα, πρόθυμοι να το ακούσουν ανά πάσα στιγμή χωρίς να προσπαθούν να κυριαρχήσουν πάνω του. Ο γονιός θα παραμείνει ωστόσο, ένας πολύτιμος σύμβουλος στις αναζητήσεις και τα προβλήματά του εφήβου.

 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Προφορική και ουσιαστική άσκηση: να χαρακτηρίσετε τη γλώσσα του κειμένου (λεξιλόγιο, συντακτικό, σχήματα λόγου, γραμματικοί τύποι).

Εντοπίστε στοιχεία που σας αρέσουν και στοιχεία που δε σας αρέσουν. 

1.      Αποδώστε με σύντομες φράσεις (15-25 λέξεων) το περιεχόμενο καθεμιάς από τις παραγράφους.

25/100 

2.      Να αντικαταστήσετε τις λέξεις του κειμένου με άλλες συνώνυμες:

αδρά   συναναστρέφεται  

αποκρυσταλλώσει   αντιλαμβάνονται   3.      Να βρεθούν αντώνυμα των παρακάτω λέξεων του κειμένου:

αυτόνομη   σπουδαίες  

αποδεχτεί   σταθερή   

2 και 3 ερώτηση 25/100 

4.      Αναπτύξτε πώς καταλαβαίνετε το νόημα των συγκεκριμένων φράσεων σε παραγράφους των 80-100 λέξεων.

  «…υπάρχουν μεγάλες ατομικές διαφορές στα όρια αυτά.» «…να έχει ενσωματώσει και αποδεχτεί τους ρόλους και τη

συμπεριφορά του φύλου του, όπως τα έχει προσδιορίσει η κοινωνία μας.»

«αλληλεπιδράσεις και εκθέτουν τους εφήβους σε τρόπους ζωής και φιλοσοφίες διαφορετικές από εκείνες της οικογένειάς τους.»

«…έφηβος ταλαντεύεται πότε προς την αναζήτηση συμπαράστασης από τους γονείς του και πότε προς την άρνηση κάθε βοήθειας όταν φοβάται μήπως χάσει την ανεξαρτησία του.»

Βοηθώντας τους εφήβους να μειώσουν τη ριψοκίνδυνη συμπεριφοράγια την Α΄ Λυκείου

 Jane E. Brody, The New York Times, 15/ 02/ 2008*

 Τον περασμένο Ιανουάριο σε μία πόλη του New Jersey των Η.Π.Α. ,

ένα αυτοκίνητο που το οδηγούσε 17χρονος μαθητής Λυκείου, με

συνεπιβάτες δύο ακόμα συνομήλικους του, προσπέρασε ένα άλλο, το

οποίο επίσης οδηγούσε ένας έφηβος, με ταχύτητα 110 χλμ. την, ενώ το

όριο για την περιοχή ήταν τα 80 χλμ. Το πρώτο όχημα που επιχείρησε την

παράνομη προσπέραση συγκρούστηκε με ένα φορτηγό που βρισκόταν

κανονικά στη λωρίδα κυκλοφορίας του. Τρία αγόρια και ένας 68χρονος

άνδρας έχασαν τη ζωή τους εκείνη την ημέρα.

Τέτοιες ιστορίες αποτελούν πλέον συνήθεια, ωστόσο ωθούν γονείς

και εκπαιδευτικούς να αναρωτηθούν γιατί η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά

είναι τόσο κοινή ανάμεσα στους εφήβους και τι μέτρα θα έπρεπε να

ληφθούν ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο. Υπάρχει μήπως στους

εφήβους η αντίληψη ότι είναι αθάνατοι ή άτρωτοι, απρόσβλητοι και

απολύτως ασφαλείς απέναντι σε κινδύνους που οι ενήλικες βλέπουν τόσο

καθαρά; Ή μήπως δεν είναι σε θέση να εκτιμούν σωστά τον επερχόμενο

κίνδυνο και χρειάζονται συνεχώς κάποιον να τους υπενθυμίζει πόσο

επιβλαβές είναι να οδηγούν με υπερβολική ταχύτητα, να καταναλώνουν

αλκοόλ, να κυκλοφορούν σε κακόφημες περιοχές, να κάνουν sex χωρίς

προφυλάξεις ή να δοκιμάζουν ναρκωτικά;

«Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει!», δήλωσε η καθηγήτρια

Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Valerie

F. Reyna. Τα γεγονότα δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Σύμφωνα με

επιστημονικές μελέτες, αποδεικνύεται ότι οι έφηβοι έχουν επίγνωση της

επικινδυνότητας των δραστηριοτήτων τους, αλλά και του γεγονότος ότι

δεν είναι άτρωτοι. Στην πραγματικότητα μάλιστα υπερεκτιμούν τον

κίνδυνο και προβλέπουν τις επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν από

δραστηριότητες, όπως η οδήγηση με μεγάλη ταχύτητα και το sex χωρίς

προφυλάξεις. Ωστόσο, επιλέγουν συνειδητά να προβούν σε τέτοιου

είδους πράξεις γιατί υπολογίζουν ότι η «ζημία» είναι πολύ μικρή

αναλογικά με τα «κέρδη» που μπορεί να έχουν. Πράγματι αυτό ισχύει

βάσει πιθανοτήτων όσον αφορά αυτές τις δραστηριότητες. Η πιθανότητα

να «κολλήσει» κάποιος aids είναι 1 στις 500. Επομένως οι ενήλικες είναι

αυτοί που σκέφτονται παράλογα, όχι οι έφηβοι!

Με αφορμή αυτά τα συμπεράσματα λοιπόν, τον περασμένο Ιούνιο, η

dr. Reyna μαζί με μια ομάδα ψυχολόγων, ανακοίνωσαν ότι οι

καθιερωμένες αντιλήψεις, καθώς και οι παραδοσιακοί τρόποι

αντιμετώπισης της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς των εφήβων, είναι

αναποτελεσματικοί. Και αυτό γιατί βασίζονταν σε μια από την αρχή

ελαττωματική θεωρία, μια παρανόηση. Επρόκειτο για την εσφαλμένη

άποψη ότι οι έφηβοι φέρονται απερίσκεπτα επειδή αδυνατούν να

υπολογίσουν τις συνέπειες των μελλοντικών τους πράξεων, ενώ η έρευνα

απέδειξε ότι είναι σε θέση να υπολογίσουν τον κίνδυνο όταν αυτός

ελλοχεύει, ωστόσο διαβλέπουν ότι είναι πιο πιθανό να κερδίσουν

περισσότερα από αυτά που μπορεί να χάσουν. Κι ενώ οι ερευνητές

θεωρούσαν ότι θα ήταν αποτελεσματικό να δείξουν στους εφήβους

φωτογραφίες και ταινίες με θανατηφόρα αυτοκινητιστικά ατυχήματα,

τελικά οι 3.544 μαθητές που έλαβαν μέρος στην έρευνα, ήδη από πριν

παρουσιάζονταν να έχουν αίσθηση του πόσο ευάλωτοι είναι απέναντι

στον κίνδυνο και άρα να μην αλλάζουν στάση μετά την προβολή των

film.

Για τους λόγους αυτούς, η ομάδα της  dr. Reyna, αποφάσισε να

παρουσιάσει μία διαφορετική προσέγγιση του προβλήματος της

ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς των εφήβων. Ακριβώς λοιπόν επειδή οι

έφηβοι δεν μπορούν να εκτιμήσουν την «ουσία» μιας επικίνδυνης

κατάστασης και λειτουργούν βάσει μιας λογικής των πιθανοτήτων, δεν

μπορούν να μεταβάλλουν τη γνώμη τους καθώς αποφασίζουν να κάνουν

κάτι. Μια απόφαση που αφορά την «ουσία» της σωματικής και

ψυχικής υγείας, δεν μπορεί να βασίζεται σε αριθμούς και πιθανότητες

επικινδυνότητας. Χρειάζεται να επιστρατεύσουν γνώση από την

προϊστορία και την εμπειρία τους. Κι εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα. Οι

έφηβοι, εκ θέσεως, δε διαθέτουν ούτε το ένα, ούτε το άλλο.

Η λύση δεν είναι βεβαίως η συνεχής επίβλεψη και αστυνόμευση από

γονείς ή καθηγητές, παρόλο που αυτό κρίνεται απαραίτητο για μικρότερα

παιδιά και για εφήβους των 12-14 ετών. Οι ερευνητές συνέταξαν έναν

οδηγό 44 σελίδων, ο οποίος περιλαμβάνει «ασκήσεις»  εξομοίωσης

επικίνδυνων καταστάσεων, στις οποίες οι έφηβοι 14-18 ετών καλούνται

να αναγνωρίζουν τα σημάδια που υποδεικνύουν τον πιθανό κίνδυνο, πριν

προχωρήσουν στην πράξη. Η εξάσκηση λοιπόν έχει ως στόχο τη λήψη

αποφάσεων πριν εμπλακεί ο έφηβος σε επικίνδυνη συμπεριφορά. Τα

αποτελέσματα θα φανούν στο μέλλον…

*(μετάφραση και διασκευή: Δώρα Ψωμά) Ασκήσεις :  

1. Αφού μελετήσετε το κείμενο και κατανοήσετε το κεντρικό του θέμα,

τους επιμέρους άξονες, και τις προτάσεις που διατυπώνονται, να γράψετε

μια περίληψη 130-150 λέξεων                               

(25 μονάδες)

2. «Μια απόφαση που αφορά την «ουσία» της σωματικής και ψυχικής

υγείας, δε μπορεί να βασίζεται σε αριθμούς και πιθανότητες

επικινδυνότητας». Να αναπτύξετε αυτήν την άποψη σε μία παράγραφό

70-90

λέξεων                                                                                                           

                       

(10 μονάδες)

3.  Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της 4ης

παραγράφου                                                           

(5 μονάδες)

4.  Να εντοπίσετε 3 περιπτώσεις ποιητικής λειτουργίας του λόγου

(συνυποδηλώσεων)               

(5 μονάδες)

5.  επιβλαβές, ελλοχεύει, ευάλωτοι, μεταβάλλουν, επιπτώσεις : Να

γράψετε από ένα συνώνυμο  

(5 μονάδες)

 

Θέμα :

Είναι γνωστό ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των εφήβων διαφοροποιούνται από χώρα σε χώρα, όπως φαίνεται και στο άρθρο. Σε ένα δικό σας κείμενο 4-5 παραγράφων που θα εκφωνηθεί σε συνάντηση μαθητών από όλη την Ευρώπη, παρουσιάστε τον τρόπο ζωής των εφήβων στην Ελλάδα, κάνοντας αναφορές όχι μόνο στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις, αλλά και στα προβλήματα που αντιμετωπίζετε λόγω του χάσματος γενεών. Τι προτείνετε εσείς για την επίλυσή τους;    

(50 μονάδες)

  

Απαντήσεις Έκθεση Α΄ Λυκείου       1. Περίληψη κειμένου (Προσοχή! Πάντα να αναφερόμαστε στον/στην

«συντάκτη του κειμένου», όχι απαραίτητα με το όνομά του και στο κεντρικό του θέμα. Δεν γράφουμε δικό μας κείμενο. Απλώς αναφερόμαστε και επαναδιατυπώνουμε το κείμενο κάποιου άλλου. Αυτό πρέπει να είναι εμφανές σε μία περίληψη. Τα αποσπάσματα με bold δείχνουν  ακριβώς αυτόν τον τρόπο γραφής). Με αφορμή τα συχνά περιστατικά παραβατικής συμπεριφοράς ανηλίκων στις Η.Π.Α. η αρθρογράφος Jane E. Brody, εκθέτει τον προβληματισμό σχετικά με τις ριψοκίνδυνες πράξεις και τον τρόπο σκέψης των εφήβων. Αρχικά αναφέρει ότι πρόκειται για διαδεδομένο φαινόμενο. Γονείς και εκπαιδευτικοί προβληματίζονται ως προς την αντιμετώπισή του, κυρίως επειδή αγνοούν τις αιτίες του, όπως μαρτυρεί σχετική έρευνα. Η αρθρογράφος παραθέτει στοιχεία από επιστημονική μελέτη ψυχολόγων. Τα πορίσματα δείχνουν ότι οι έφηβοι γνωρίζουν τις συνέπειες που ενδέχεται να επιφέρουν οι ριψοκίνδυνες ενέργειες, ωστόσο προβαίνουν σεαυτές, επειδή υπολογίζουν ταυτόχρονα τις αμελητέες πιθανότητες να τους συμβεί κάτι κακό. Η υπεύθυνη της έρευνας, καθηγήτρια ψυχολογίας dr. Reyna, επισημαίνει ότι μία τέτοια στάση προϋποθέτει λογική ικανότητα, αλλά αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ποιότητα και την αξία της ζωής. Προτείνει λοιπόν να επανασχεδιαστούν τα προγράμματα που έχουν στόχο την πρόληψη ριψοκίνδυνων πράξεων, ώστε να εμπλέκουν τα παιδιά σε ασκήσεις εξομοίωσης περιστατικών για τη λήψη σωστών αποφάσεων. Τονίζεται τέλος, ότι οι έφηβοι δεν πρέπει να προστατεύονται υπερβολικά, όπως συμβαίνει με τα μικρότερα παιδιά, αλλά να εκπαιδεύονται. 2. Ανάπτυξη παραγράφου με δομικά στοιχεία: Επαναδιατυπώνουμε ως Θεματική πρόταση την άποψη που μας δίνεται. Έπειτα αναπτύσσουμε τις Λεπτομέρειες /Σχόλια και καταλήγουμε σε  Κατακλείδα /Συμπέρασμα     (Θ. Π) Διατυπώνεται συχνά η άποψη ότι μια απόφαση που αφορά την «ουσία» της ζωής, δε μπορεί να βασίζεται σε αριθμούς. (Λ/Σ) Πράγματι, οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζοντας διλήμματα, αποφασίζουν με βάση τη λογική ή ακόμη και σχετικές έρευνες. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα, όταν σκέπτονται να κάνουν μία αγορά ή επιλέγουν σχολείο για τα παιδιά τους. Όταν όμως χρειαστεί να κάνουν μία επέμβαση που ενδέχεται βάσει στοιχείων να τους κοστίσει τη ζωή, δεν υπολογίζουν τους αριθμούς, αλλά το ενδεχόμενο να χάσουν τη ζωή τους. (Κ/Σ) Έτσι λοιπόν, εξάγεται το συμπέρασμα ότι αποφάσεις που σχετίζονται με την ζωή πρέπει να λαμβάνονται όχι μόνο με λογική, αλλά και με συναίσθημα. 3. « Με αφορμή…αναποτελεσματικοί » : Θεματική περίοδος    « Και αυτό γιατί…να χάσουν» : Λεπτομέρειες / Σχόλια    « Και ενώ…film » : Κατακλείδα / Συμπέρασμα

 4. Συνυποδηλώσεις (ή αλλιώς μεταφορές) : αθάνατοι, ζημιά, κέρδη, ελαττωματική, προϊστορία,      αστυνόμευση,  5. Συνώνυμα : επιβλαβές = βλαβερό / επιζήμιο, ελλοχεύει = παραμονεύει, ευάλωτοι = τρωτοί, μεταβάλλουν = αλλάζουν, επιπτώσεις = συνέπειες Ανάπτυξη θέματος:Βασικός κανόνας να έχουμε διαβάσει και κατανοήσει τα Δεδομένα και τα Ζητούμενα του θέματος! Επόμενο βήμα είναι να στήσουμε ένα σχεδιάγραμμα περίπου όπως το παρακάτω και να δουλέψουμε το κείμενο της έκθεσης με οδηγό αυτό. Αν πρόκειται για θέμα που δεν γνωρίζουμε καθόλου, αντλούμε ιδέες και πληροφορίες από το κείμενο που μας έχει δοθεί.

o Αρχική προσφώνηση  :  απαραίτητο στοιχείο σε μία ομιλία-εισήγηση (π.χ. «Αγαπητοί συμμαθητές»)

o Παρ. 1-πρόλογος  : αναφορά στον λόγο της συγκέντρωσης των νέων και στη ζωή των νέων γενικότερα στην σημερινή εποχή

o Παρ. 2- κύριο μέρος  : Παρουσίαση του τρόπου ζωής των εφήβων στην Ελλάδα με διεξοδικό-περιγραφικό τρόπο διότι απευθυνόμαστε σε κοινό που δεν γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικογένειας, κοινωνίας, εκπαίδευσης κλπ. (π.χ. να μιλήσουμε για φροντιστήρια και πανελλήνιες). Υποχρεώσεις των παιδιών, προσδοκίες και απαιτήσεις των μεγαλύτερων. Σχολείο, καλές επιδόσεις, συμπεριφορά, τρόπος ένδυσης, παρέες, σεβασμός προς τους μεγαλύτερους. Δικαιώματα των εφήβων. Σχετική ανεξαρτησία σε θέματα εξόδων, παρέας, σχέσεων, επιλογής επαγγέλματος, ενίσχυση των χόμπι και των κλίσεων των παιδιών, συντήρησή, οικονομικές παροχές, ελευθερία στον διάλογο κλπ.

o Παρ. 3 – κύριο μέρος  : Χάσμα γενεών, ορισμός, αιτίες. Αιτίες του χάσματος, διαφορές των γενεών, και επιπτώσεις στην ζωή των εφήβων. Ο ρόλος των ΜΜΕ, της τεχνολογίας (internet, κινητά τηλέφωνα, i-pod…), οι αντιλήψεις, τα όνειρα, οι επιθυμίες της κάθε γενιάς συγκρούονται και χωρίς να έχει υπάρξει ουσιαστικός διάλογος. Οι έφηβοι είναι εκρηκτικοί λόγω νεότητας, έχουν πιο πολλή ένταση. Οι μεγαλύτεροι θεωρούν ότι έχουν δίκιο επειδή είναι έμπειροι και θέλουν να επιβληθούν. Παρ. 4 – κύριο μέρος  : Χάσμα γενεών, αποτελέσματα. Ασυνεννοησία ανάμεσα σε γονείς και παιδιά με αποτέλεσμα συχνά να οδηγούνται από αντίδραση και σε παραβατικές συμπεριφορές (βλ. κείμενο).

o Παρ. 5 – κύριο μέρος  : Τρόποι αντιμετώπισης. Καλόπιστος και ουσιαστικός διάλογος, ποιοτικός χρόνος ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, συμμετοχή νέων στα κοινά ώστε να αποκτούν εμπειρία, το σχολείο να προωθεί τον ανοικτό διάλογο και την κριτική σκέψη των μαθητών

o Επίλογος +  Καταληκτική Αποφώνηση : Ανακεφαλαίωση και μικρό συμπέρασμα. «Σας ευχαριστώ που με ακούσατε