efekty strukturalne wyk³ad 1
TRANSCRIPT
![Page 1: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/1.jpg)
Efekty strukturalne przemian fazowych
Marek Faryna
Instytut Metalurgii i InŜynierii Materiałowej Polska Akademia Nauk
ul. Reymonta [email protected]
012 2952828697 225 186
![Page 2: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/2.jpg)
Literatura:
• M. Blicharski – „Wstęp do inŜynierii materiałowej”, wydanie trzecie zmienione, WNT, 2003
• K. Przybyłowicz – „Materiałoznawstwo w pytaniach i odpowiedziach”, wydanie drugie – zmienione i rozszerzone, WNT, 2004
• Leszek A. Dobrzański – „Materiały inŜynierskie i projektowanie materiałowe; podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo”, WNT, 2006
• Michale F. Ashby, David R. H. Jones – „Materiały inŜynierskie: część 1: właściwości i zastosowanie, część 2: kształtowanie struktury i właściwości, dobór materiałów”, wydanie drugie, WNT, 1996
![Page 3: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/3.jpg)
Plan wykładów• Wykresy fazowe• Podział przemian fazowych• Wybrane zagadnienia z teorii zarodkowania• Przemiany dyfuzyjne
– Przemiany alotropowe– Przemiany w stali na przykładzie układu Fe-C
• Przemiana spinodalna• Przemiany pośrednia
– Przemiana bainityczna
• Przemiany bezdyfuzyjne– Przemiana martenzytyczna
• Elementy obróbki cieplnej– Odpuszczanie– Umocnienie wydzieleniowe
![Page 4: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/4.jpg)
Wykresy fazoweprzy współpracy prof. Henryka Paula
![Page 5: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/5.jpg)
Fazą nazywa się część układu oddzieloną od reszty układu wyraźną granicą, na której przynajmniej niektóre makroskopowe właściwości chemiczne lub fizyczne ulegają skokowej zmianie.
Fazy określane są zwykle greckimi literami:
α, β, γ, δ, ε, σ, µ ….
![Page 6: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/6.jpg)
Podstawowe poj ęcia z termodynamiki stopów
• Układ – zbiór faz. Jeśli fazy znajdują się w równowadze termodynamicznej mówimy o układzie równowagi.
• Składniki – substancje proste (np. pierwiastki) lub złoŜone (związki) nie ulegające przemianom, z których składają sięfazy układu).
• Równowaga fazowa – występuje wówczas, gdy w określonych warunkach termodynamicznych stosunki ilościowe między fazami układu pozostają stałe.
• Równowaga termodynamiczna – energia swobodna układu w warunkach równowagi osiąga wartośćminimalną.
![Page 7: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/7.jpg)
Reguła faz(reguła faz Gibbsa ), 1876
s = n – f + 2Liczba stopni swobody (s) - to liczba moŜliwych w układzie
zmiennych niezaleŜnych, których zmiana nie powoduje zmiany liczby faz. Zmiennymi niezaleŜnymi stanu układu są temperatura, skład (stęŜenie
składników) i ciśnienie.
n – liczba składników, f – liczba faz
W przypadku układów skondensowanych nieduŜe zmiany ciśnienia nie wpływają na stan równowagi. Zatem p = const (= 1013hPa) a reguła faz
przyjmuje postać:
s = n – f + 1
![Page 8: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/8.jpg)
Punktowe defekty struktury krystalicznej Roztwory stałe – niedoskonało ści chemiczne
Roztwór ciekły wody i alkoholu jest po prostu mieszanin ą cząsteczek wody i
alkoholu
Płaszczyzna atomowa (111) substytucyjnego roztworu
roztworu stałego Ni w Cu. Atomy Ni zajmuj ą poło Ŝenia atomowe w strukturze krystalicznej miedzi
![Page 9: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/9.jpg)
O dwu składnikach rozpuszczaj ących si ę w sobie w dowolnych ilo ściach mówimy, Ŝe tworz ą
roztwory stałe ci ągłe.
Aby dwa metale mogły utworzy ć roztwór stały ci ągły, muszą być spełnione warunki okre ślone przez
Hume – Rothery’ego :
• Taki sam typ struktury krystalicznej (izomorfizm),
• Mniejsz ą niŜ 15% róŜnicę promieni atomowych,
• Zbli Ŝoną elektroujemno ść,
• Taką samą warto ściowo ść.
JeŜeli warunki nie s ą spełnione mo Ŝliwa jest jedynie rozpuszczalno ść ograniczona
![Page 10: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/10.jpg)
Uporz ądkowane roztwory stałePrzykład Au-Cu . PoniŜej 420oC atomy Cu i Au grupują się w na przemian połoŜone warstwy płaszczyzn atomowych (001).
(a) Rozmieszczenie atomów Au i Cu w strukturze dla T> 420oC jest losowe, (b) dla T<420 o C atomy grupuj ą się w na przemian uło Ŝone warstwy uporz ądkowane tworz ąc roztwór uporz ądkowany.
![Page 11: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/11.jpg)
Międzywęzłowe roztwory stałeMałe atomy domieszki (C, N, B, H, O) zajmują luki pomiędzy
atomami osnowy.
![Page 12: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/12.jpg)
Roztwory stałe substytucyjnetworzone przez zwi ązki chemiczne
Roztwór substytucyjny NiO w MgO, (Mg,Ni)O. Jony Ni 2+ zajmuj ą w strukturze krystalicznej MgO poło Ŝenia jonów Mg 2+, natomiast poło Ŝenia jonów O 2- nie ulegaj ą zmianie.
![Page 13: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/13.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazowe:
to dwuwymiarowe mapy przedstawiające obszary występowania poszczególnych faz we współrzędnych temperatury i składu.
![Page 14: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/14.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazowe
Krzywe chłodzenia stopów róŜniących się składem co 20%: (a) wykres równowagipowstał w wyniku przeniesienia punktów przełomowych z krzywych chłodzenia na
układ współrzędnych: temperatura-skład stopu (b)
Likwidus
solidus
![Page 15: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/15.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazowe
Wykres fazowy dla składników o nieograniczonej rozpuszczalno ści
Górna granica obszaru
dwufazowego nazywana jest
lini ą likwidusu ,
dolna linia obszaru
dwufazowego nazywana jest
lini ą solidusu
![Page 16: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/16.jpg)
s=2-1+1=2
s=2-2+1=1
s=2-1+1=2
s=n-f+1
S=1-2+1=0
S=1-2+1=0
![Page 17: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/17.jpg)
Rozpatrujemy trzy aspekty:• określanie składu poszczególnych faz,
• zmiany składu przy krzepnięciu,
• określenie liczby stopni swobody.
Dwuskładnikowe wykresy fazowe
Określanie składu poszczególnych faz w obszarze dwufazowym
![Page 18: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/18.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazoweOkreślanie składu poszczególnych faz w obszarze dwufazow ym
Skład faz w obszarze dwufazowym jest określony przez punkty przecięcia linii poziomej przechodzącej przez punkt stanu z najbliŜszymi liniami wykresu fazowego
1.określanie składu poszczególnych faz
![Page 19: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/19.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazoweDla składników o nieograniczonej rozpuszczalności w stanie stałym
Wykres fazowy przedstawiający przebieg krzepnięcia stopu o składzie c. Krzepnięcie stopu rozpoczyna się w temperaturze T1 (ciecz o składzie „l” znajduje się w równowadze z kryształami o składzie „p”). Krzepnięcie kończy się w temperaturze T3, a krzepnąca na samym końcu ciecz
ma skład „n”.
krzepni ęcie stopu o składzie c
![Page 20: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/20.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazoweDla składników o nieograniczonej rozpuszczalności w stanie stałym
2.określenie udziałów poszczególnych faz
Wykres dwuskładnikowy słuŜący do obliczenia względnych udziałów poszczególnych faz w stopie
Obliczamy masę roztworu ciekłego i fazy stałej:
![Page 21: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/21.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazoweReguła d źwigni
α
β
β
α
cc
cc
m
m
−−
=
mα (c – cα ) = mβ (cβ – c)
Schemat pokazujący analogiępomiędzy regułą dźwigni i odpowiadającą warunkom
równowagi ilością poszczególnych faz w stopie
• Aby dźwignia była w równowadze, momenty poszczególnych mas względem punktu „c”
muszą być równe, tj.
czyli:
• Względne udziały poszczególnych faz muszą być równe względnej długości
przeciwległych ramion dźwigni, tj.
mα ~ (cβ - c)
![Page 22: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/22.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazoweReguła d źwigni
Schemat pokazuj ący analogi ęmiędzy reguł ą dźwigni i
odpowiadaj ącą warunkom równowagi ilo ścią poszczególnych
faz w stopie
αβ
β
βα
α
cc
cc
mm
m
−−
=+
αβ
α
βα
β
cc
cc
mm
m
−−=
+
Względne udziały poszczególnych faz w zale Ŝności od ich składu
Punkt podparcia dźwigni odpowiada składowi stopu. Długości ramion odpowiadają natomiast róŜnicy między składem stopu i składem faz α oraz β
cαmα + cβmβ = c(mα + mβ )
![Page 23: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/23.jpg)
Reguł ę dźwignimoŜna sformułować następująco:
Długo ści odcinków miedzy punktem stanu i punktami przeci ęcia si ę linii poziomej z liniami ograniczaj ącymi
obszary wyst ępowania poszczególnych faz s ą
odwrotnie proporcjonalne do udziału tych faz w stop ie.
![Page 24: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/24.jpg)
Zastosowanie reguły faz Gibbsa do róŜnych punktów wykresu fazowego
Dwuskładnikowe wykresy fazoweDla składników o nieograniczonej rozpuszczalności w stanie stałym
3.liczba stopni swobdy
![Page 25: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/25.jpg)
Tworzenie mikrostruktury w stopach układu o nieograniczonej rozpuszczalno ści składników w stanie stałym
60
Tworzenie mikrostruktury w stopie układu o nieogran iczonej rozpuszczalno ści składników w stanie stałym. Rozpatrywany stop zawie ra 60% składnika B.
W zakresie dwufazowym ilo ść kaŜdej fazy w stopie jest okre ślona reguł ą dźwigni.
![Page 26: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/26.jpg)
Dwuskładnikowe wykresy fazowe dla składników o nieograniczonej rozpuszczalno ści w stanie stałym
Wykres równowagi fazowej układu z nieograniczon ą
rozpuszczalno ścią w stanie stałym z minimum na linii likwidusu i solidusu.
Fe + (Cr, V)
Cu + (Au, Mn)
Ni + (Au, Pt)
![Page 27: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/27.jpg)
Wykres fazowy dla składników nie rozpuszczaj ących si ę wzajemnie w stanie stałym
L
Wykres z przemian ą eutektyczn ą i całkowitym brakiem rozpuszczalno ści w stanie stałym
LE A + Bchłodzenie
nagrzewanie
Przemiana eutektyczna
DEF – Likwidus
GEH – Solidus
![Page 28: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/28.jpg)
Wykres fazowy dla składników nie rozpuszczaj ących si ę wzajemnie w stanie stałym
Tworz ąca si ę mikrostruktura w stopie eutektycznym. Mikrostruktur a eutektyczna składa si ę z drobnych, na przemian poło Ŝonych płytek kryształów składnika A i
składnika B.
![Page 29: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/29.jpg)
Wykres fazowy dla składników nie rozpuszczaj ących si ę wzajemnie w stanie stałym
Zmiany mikrostruktury w stopie podeutektycznym podcz as bardzo powolnego chłodzenia
![Page 30: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/30.jpg)
Wykres fazowy dla składników nie rozpuszczaj ących si ę wzajemnie w stanie stałym
Zmiany mikrostruktury w stopie nadeutektycznym podcz as bardzo powolnego chłodzenia
![Page 31: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/31.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą eutektyczn ągdy składniki rozpuszczaj ą się w stanie stałym
Wykres fazowy z przemian ą eutektyczn ą dla składników tworz ących w stanie stałym roztwory stałe.
LE αF + βG
chłodzenie
nagrzewanie
CED – Likwidus
CFEGD – Solidus
FH i GI – to linie ograniczonej rozpuszczalno ści składników w stanie
stałym – odpowiednio, skł adnika B w A i składnika A w B
![Page 32: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/32.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą eutektyczn ągdy składniki rozpuszczaj ą się w stanie stałym
Zmiany mikrostruktury w stopie eutektycznym podczas bardzo powolnego chłodzenia
![Page 33: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/33.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą eutektyczn ągdy składniki rozpuszczaj ą się w stanie stałym
Zmiany mikrostruktury w stopie podeutektycznym podcz as bardzo powolnego chłodzenia
![Page 34: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/34.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą eutektyczn ągdy składniki rozpuszczaj ą się w stanie stałym
Zmiany mikrostruktury w stopie podeutektycznym, w k tórym nie zachodzi przemiana eutektyczna, podczas bardzo powolnego chłodzenia
![Page 35: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/35.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą perytektyczn ą
LD + βG αF
chłodzenie
nagrzewanie
Likwidus – linia CDE
Solidus – linia CFGE
ilość L FG
ilość β DF=
![Page 36: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/36.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą perytektyczn ąTworzenie si ę fazy po średniej
Tworzenie si ę fazy po średniej A mBm(γ) podczas przemiany perytektycznej
L + β γchłodzenie
nagrzewanie
![Page 37: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/37.jpg)
Wykres fazowy z przemian ą eutektoidaln ą
γG αF + βH
chłodzenie
nagrzewanie
![Page 38: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/38.jpg)
Wykres fazowy z przemianą eutektoidalną i eutektyczą
γG αF + βH
chłodzenie
nagrzewanieLE γC + βD
chłodzenie
nagrzewanie
![Page 39: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/39.jpg)
Struktura eutektyczna vs struktura eutektoidalnaWykres fazowy z przemian ą eutektyczn ą i eutektoidaln ą.
Wybrane mikrostruktury stopów układu z przemian ą eutektoidaln ąγE αF + βH
chłodzenie
nagrzewaniePrzemiana eutektoidalna
![Page 40: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/40.jpg)
Przemiana perytektoidalna
α + β γchłodzenie
nagrzewanie
Przez analogi ę do przemiany eutektoidalnej mo Ŝemy rozwa Ŝyć przemian ę:
Jest to przemiana podobna do perytektycznej, ale zac hodz ąca całkowicie w stanie stałym.
![Page 41: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/41.jpg)
ZłoŜone wykresy fazowe
(a) Wykres fazowy z trwał ą fazą pośredni ą AnBm. Wykres taki mo Ŝna rozpatrywa ć jako złoŜenie dwóch niezale Ŝnych wykresów fazowych A - A nBm oraz A nBm - B;
(b) Przy analizie zmian mikrostruktury w stopach z zakresu st ęŜeń od A do A nBmnaleŜy rozpatrywa ć tylko jeden wykres fazowy A - A nBm.
![Page 42: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/42.jpg)
ZłoŜone wykresy fazowe
ZłoŜony wykres fazowy z faz ą pośredni ą AnBm; dla stopów z zakresu st ęŜeń od AB do AB 3 tylko wykres AB – AB 3 jest wystarczaj ący do analizy mikrostruktur tworz ących
się w stopach.
![Page 43: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/43.jpg)
Układy z fazami mi ędzymetalicznymi
Wykresy równowagi układów z fazami mi ędzymetalicznymi:
(a) mające charakter zwi ązku A mBn,
(b) mające charakter wtórnego roztworu stałego γ.
1. Pierwszy typ układów z fazami mi ędzymetalicznymi:
– wykrystalizowanie wprost z roztworu ciekłego
![Page 44: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/44.jpg)
Układy z fazami mi ędzymetalicznymi
Wykres równowagi układu z przemian ą perytektyczn ą i fazą
międzymetaliczn ą
2. Drugi typ układów zawiera fazy, które powstaj ą w wyniku reakcji perytektycznej
A (lub α1) + L3 (AmBn)2 (lub γ2)chłodzenie
nagrzewanie
![Page 45: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/45.jpg)
Układy z fazami mi ędzymetalicznymi
Wykres równowagi układu z fazami międzymetaliczną σ wydzieloną z roztworu stałego α.
3. Trzeci typ układów z fazami mi ędzymetalicznymi:
powstaje w wyniku wydzielania fazy mi ędzymetalicznej z roztworu stałego α
![Page 46: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/46.jpg)
Uwagi ogólne o dwuskładnikowych wykresach fazowych:
• Utworzone przez linie wykresu obszary jednofazowe s ą
zawsze rozdzielone obszarami dwufazowymi,
• Obszary dwufazowe stykaj ą się tylko w punktach lub wzdłu Ŝ linii poziomych (izoterm),
• Linie poziome odpowiadaj ą przemianom w stałych temperaturach (w tych warunkach w mikrostrukturze wyst ępuj ą trzy fazy, a zatem liczba stopni swobody jest równa zeru (S=0).
Podsumowanie:
![Page 47: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/47.jpg)
Podsumowanie:Z wykresów fazowych mo Ŝna uzyska ć nast ępujące
informacje o mikrostrukturze stopu:
• Jakie fazy wyst ępuj ą w stopie,
• Jaki jest ich skład,
• Jaki jest udział procentowy poszczególnych faz w
strukturze stopu .Dokładno ść informacji dotycz ących mikrostruktury maleje wraz ze wzrostem szybko ści chłodzenia!
![Page 48: Efekty strukturalne Wyk³ad 1](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020103/587605cb1a28ab875e8bbfa7/html5/thumbnails/48.jpg)
Układy z przemianami w stanie stałym
Przemiany w stanie stałym zachodz ą w nast ępuj ących przypadkach:
• Gdy wtórny roztwór stały γ jest trwały w wysokich temperaturach i ulega rozkładowi przy chłodzeniu,
• Gdy wtórny roztwór stały γ jest trwały w niskich temperaturach i ulega rozkładowi przy nagrzewaniu,
• Gdy składniki stopu lub fazy mi ędzymetaliczne maj ąodmiany alotropowe,
• Gdy wyst ępuje zmienna rozpuszczalno ść
składników w roztworze.