oddziaływanie i efekty mediów

24
Oddziaływanie i efekty mediów Sylwia Rytel Aleksandra Samociuk

Upload: sylwia-rytel

Post on 03-Jul-2015

509 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Oddziaływanie i efekty mediów

Oddziaływanie i efekty mediów

Sylwia Rytel

Aleksandra Samociuk

Page 2: Oddziaływanie i efekty mediów

Media masowe a interakcje społeczne: teoria dwustopniowego przepływu informacji i idei

• Przywódcy opinii: osoby towarzyskie, aktywnie korzystające z mediów, często wywieją wpływ na reakcję innych osób.

• Jako przywódcy grup społecznych są w stanie wzmocnić lub osłabić oddziaływanie mediów na resztę osób.

• Mogą posiadać własnych przywódców, którzy również szerzą swoje poglądy, co jeszcze bardziej komplikuje oddziaływanie mediów na resztę grupy.

• 1,3-przywódcy opinii• 2,4,5,6,7,8,9,10-naśladowcy

opiniinadawca przekaz

5

6

7

89

10

1

2

3

4

Page 3: Oddziaływanie i efekty mediów

Teoria spirali milczenia

Opinia publiczna to zbiór publicznie wyrażanych w danej społeczności opinii dotyczących spraw publicznych, kontrowersyjnych i ważnych dla tej społeczności. Formuje się ona pod wpływem informacji czerpanych z mediów.

Kiedy opinia popierana przez daną grupę ludzi przestaje być opinią uznawaną przez media traci ona w ich mniemaniu na znaczeniu i przestają ją szerzyć.

Page 4: Oddziaływanie i efekty mediów

Powstawanie spirali milczenia

1. Chętniej wyrażamy dany pogląd kiedy wiemy, że ma on duże poparcie.

2. Mocniej wierzymy w idee jakie wyznajemy kiedy mają one wielu innych wyznawców.

3. Zajmujemy sobie publicznie stanowisko pod wpływem informacji jakie dostarczają nam media.

4. Wpływ mediów na postrzeganie ewolucji mediów rośnie wtedy, gdy: - daną opinię przedstawiają zgodnie jako dominującą - informacje o tym pojawiają się w mediach częściej niż zwykle- dochodzi do ciągłej kumulacji informacji

5.Obawiamy się negatywnej reakcji otoczenia kiedy nasze poglądy tracą poparcie (konformizm).

6. Nasze wpływa na korzyść opinii przeciwnej.

Page 5: Oddziaływanie i efekty mediów

Relacje: media masowe – odbiorcy – efekty

Co media robią z ludźmi?

1. Media nie mają wpływu na to, co ludzie myślą, a więc na ich poglądy i opinie, mają jednak wpływ na to, o czym ludzie myślą.

2. Porządek spraw w mediach (hierarchię ważności) określa sposób wyeksponowania informacji (przekazów) dotyczących tych spraw w całej ofercie nadawcy (miejsce i rozmiar relacji, środki formalne, język, oprawa graficzna, itp..)

3. Czynniki warunkujące rolę mediów w procesie ustalania porządku spraw:

Page 6: Oddziaływanie i efekty mediów

Luka wiedzy

Co media robią z ludźmi?

- Media nie zacierają różnic między zasobami wiedzy różnych grup społecznych.

- W przypadku wiedzy ważnej dla funkcjonowania jednostki w systemie

społecznym dysproporcje te nie tylko się utrzymują, a nawet rosną.

- Dysproporcje są silnie związane ze statusem społeczno- ekonomicznym : „W miarę jak ilość informacji, którymi media masowe zalewają społeczeństwa, wzrasta, odłamy ludności o wyższym statusie społeczno-ekonomicznym przejawiają tendencję do przyswajania tych informacji w szybszym tempie niż odłamy o niższym statusie społeczno-ekonomicznym, tak iż luka w zakresie wiedzy miedzy tymi odłamami raczej się zwiększa niż maleje”

- Nowe media zmniejszają lukę wiedzy na niższym poziomie, ale powiększają na wyższym. Wyklucza to grupy społecznie upośledzone z wyższych rejonów społeczności sieciowej.

Page 7: Oddziaływanie i efekty mediów

Luka wiedzy zamknięta i otwarta

Luka zamknięta - dotyczy zagadnień stosunkowo prostych, gdzie istnieje próg pełnego poinformowania. Uprzywilejowani osiągają go szybciej, upośledzani wolniej, ale po jakimś czasie luka się zamyka (np. reformy administracji, zasady ruchu drogowego, rozliczenia podatkowe, moda, stosowanie kart płatniczych, itp.). Różnice mają charakter przejściowy, ale efekty mogą być dłuższe (np. skutki złych decyzji i wyborów)

Luka otwarta - dotyczy skomplikowanych zagadnień społecznych, ekonomicznych, politycznych, kulturalnych, gdzie nie ma progu pełnego poinformowania a akumulacja wiedzy ma charakter ciągły. Wiedza ta ułatwia adaptację społeczną, zwiększa szanse na rynku pracy i uczestnictwo społeczne. Uprzywilejowani szybciej powiększają jej zasób i poprawiają swoją pozycję społeczną niż upośledzeni – różnice społeczne rosną

Page 8: Oddziaływanie i efekty mediów

Aktywni odbiorcy: podejście użytkowania i korzyściCo ludzie robią z mediami

Podstawowe założenia:

1. Odbiorcy są aktywni.

2. Aktywność wynika z potrzeb (są bodźcem)

3. Media masowe konkurują z innymi źródłami zaspokajania potrzeb.

4. Zazwyczaj jesteśmy świadomi motywów korzystania z mediów. Znamy swoje zainteresowania.

5. Każdy inaczej odbiera media- inne emocje i znaczenie.

Page 9: Oddziaływanie i efekty mediów

Aktywni odbiorcy: podejście użytkowania i korzyściCo ludzie robią z mediami

Odbiorcy wybierają media kierując się kalkulacją (tzw. ułamek wyboru): oceniają jak oczekiwane korzyści (gratyfikacje) maja się do wymaganego wysiłku związanego z użytkowaniem poszczególnych mediów (opłaty, wyjście z domu, itp..), biorą także pod uwagę uwarunkowania sytuacyjne (np. choroba)

Page 10: Oddziaływanie i efekty mediów

Aktywni odbiorcy: podejście użytkowania i korzyściCo ludzie robią z mediami

1. Informacja: - dowiadujemy się co dzieję się na

świecie- poszukujemy rad- zaspokajamy ciekawość- zdobywamy wiedzę, która daje

nam bezpieczeństwo

2. Poczucie tożsamości:- znajdujemy modele zachowań- potwierdzamy swoje systemy

wartości- identyfikujemy się z postaciami z

mediów- możemy wczuć się w osobowość

innego człowieka

3. Integracja i oddziaływania społeczne:

- empatia społeczna. Mamy wgląd w życie innych

- identyfikujemy się z innymi przez co zyskujemy poczucie przynależności

- następujemy sobie rzeczywiste towarzystwo

- dzięki mediom mamy umożliwiony kontakt z całym społeczeństwem( w tym z rodziną i przyjaciółmi)

4. Rozrywka:- relaks- ucieczka od problemów- wypełnienie czasu- rozluźnienie emocjonalne

Page 11: Oddziaływanie i efekty mediów

Aktywni odbiorcy: analiza recepcji Co ludzie robią z mediami

wytwarzanie znaczeń w wyniku wzajemnego oddziaływania między określonym przekazem (typem przekazów) i odbiorcą (kategorią odbiorców). Odbiorcy ci nie odczytują znaczenie przekazu, ale je współtworzą lub wytwarzają na nowo, przypisując przekazowi „swoje” znaczenia.

RECEPCJA

Page 12: Oddziaływanie i efekty mediów

styl recepcji (dekodowanie - interpretacja)

Wielość czynników po stronie przekazu i po stronie odbiorcy sprawia, że recepcja (interakcja i interpretacja przekazu) mogą przebiegać bardzo różnie: ten sam przekaz przez różnych odbiorców może być interpretowany zupełnie inaczej.

przekaz odbiorca

znaki, kody, języki, treść płeć, wiek, wykształcenie, warunki życia

konwencja gatunkowa kompetencja komunikacyjna

wieloznaczność przekazu ramy odniesienia (gust, potrzeby, wartości)

intencja i ideologia przekazu sytuacja społeczno-ekonomiczna (styl życia)

kontekst (inne przekazy, medium) wspólnoty interpretacyjne (grupa odniesienia)

Page 13: Oddziaływanie i efekty mediów

Aktywni odbiorcy: analiza recepcji Co ludzie robią z mediami

kobiety melodramat mężczyźni

mężczyźni sensacja kobiety

INTERAKCJAPRZEKAZ - ODBIORCA

zanurzenie w przekaz dystans do przekazu

EMOCJONALNE ZAANGAŻOWANIE INTELEKTUALNY DYSTANS

Page 14: Oddziaływanie i efekty mediów

Aktywni odbiorcy: analiza recepcji Co ludzie robią z mediami

SPOSOBY RECEPCJITYPY DEKODOWANIA PRZEKAZU

Dekodowanie preferowane odbiorca rozumie i akceptuje intencję przekazu i interpretuje jego sens ideologiczny zgodnie z dyskursem w nim dominującym

Dekodowanie negocjowane odbiorca częściowo rozumie i akceptuje intencję przekazu, interpretując przekaz częściowo zgodnie z dyskursem dominującym a częściowo za pomocą innych dyskursów (swojego, grupy odniesienia)

Dekodowanie opozycyjne odbiorca rozumie ale nie akceptuje intencji przekazu, dyskursowi dominującemu przeciwstawiając inną (własną, opozycyjną) perspektywę dyskursywną

Page 15: Oddziaływanie i efekty mediów

EFEKTY MEDIÓW

Page 16: Oddziaływanie i efekty mediów

TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ AGRESJI

Agresja jako cecha nabyta

Media dostarczają wzorów zachowań społecznych, w tym również zachowań agresywnych, ponadto mogą zachęcać do naśladowania tych wzorów w życiu realnym, czyli modelować, aktywizować i wzmacniać zachowania agresywne w różnych sytuacjach społecznych.

Page 17: Oddziaływanie i efekty mediów

1 Faza: MODELOWANIE ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH

Częste oglądanie przemocy w mediach wywołuje wśród odbiorców cztery różne efekty :

uczy agresywnych sposobów postępowania pokazuje różne formy przemocy i utrwala przekonanie, że są one skutecznym sposobem działania, świadczącym o pomysłowości i zaradności człowieka;

osłabia hamulce powstrzymujące przed stosowaniem przemocy pokazując, że dzięki przemocy dobro triumfuje nad złem, a agresja jest często akceptowanym, nawet pożądanym sposobem rozwiązywania problemów, zmienia jej kwalifikację moralną;

Page 18: Oddziaływanie i efekty mediów

znieczula i przyzwyczaja do przemocy częste oglądanie przemocy przestaje robić wrażenie na widzach, ich reakcje emocjonalne słabną, potrzebują oni coraz silniejszych podniet (tzn. bardziej wyrafinowanej przemocy), a samą przemoc zaczynają traktować jako coś zwyczajnego;

utrwala zniekształcony obraz rzeczywistości widzowie dochodzą do przekonania, że przemoc i agresja są na porządku dziennym, stale zagrażają ich bezpieczeństwu, że ryzyko stania się ofiarą przemocy jest duże, stają się więc bardziej podejrzliwi i nieufni wobec innych ludzi.

Page 19: Oddziaływanie i efekty mediów

2 Faza: AKTYWIZOWANIE I WZMACNIANIE ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH

Mechanizm aktywizowania i wzmacniania zachowań agresywnych uruchamiają dwa rodzaje bodźców:

doświadczenia awersyjne (mała rola mediów)doświadczenie przemocy, obrazy i zniewagi, niepowodzenia i trudności życiowe, frustracje, stres

pobudki i zachęty ze strony otoczenia (duża rola mediów)- uległość wobec norm i oczekiwań społecznych (konformizm)- instytucjonalne uprawomocnienie (legalność działania, obowiązek służbowy)- anonimowość ofiary (brak bezpośredniego kontaktu z ofiara)- spodziewane korzyści (nagroda, respekt, status, poprawa samopoczucia)- brak skuteczniejszego sposobu działania- naśladowanie atrakcyjnych wzorców osobowych- odczłowieczenie ofiary.

Page 20: Oddziaływanie i efekty mediów

WZMACNIANIE ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH

Zachowanie agresywne jest jedną z wielu możliwych reakcji na doświadczenia awersyjne oraz pobudki i zachęty ze strony otoczenia.

Wybór agresywnego działania jest wynikiem kalkulacji porównującej jego pozytywne (osiągnięcie celu) i negatywne (kara, straty własne, dezaprobata otoczenia) konsekwencje. Media mają na nią istotny wpływ – współkształtują wyobrażenia, często fałszywe, o możliwych konsekwencjach agresji, o granicach społecznej tolerancji dla przemocy, o jej skuteczności jako środka rozwiązywania różnych problemów.

Media dostarczają sposobów usprawiedliwiania agresji przez religię, ideologię, dobro ogółu , stereotypy i uprzedzenia, prowokacyjne zachowanie ofiar

Jednak głównie: przyzwyczajają do agresji, znieczulają na ból innych, banalizują zło.

Page 21: Oddziaływanie i efekty mediów

MAINSTREAMIGTEORIA KULTYWOWANIA GŁÓWNEGO NURTU KULTURY

Długotrwałe oglądanie telewizji sprzyja kultywowaniu wśród odbiorców przekonań co do natury świata społecznego zgodnych ze stereotypowym, zniekształconym i wybiórczym obrazem rzeczywistości ukazywanym w programach telewizyjnych

Page 22: Oddziaływanie i efekty mediów

3 ZAŁOŻENIA KONCEPCJI MAINSTREAMIGU

centralne i eksponowane miejsce w życiu codziennymprzedstawiana w telewizji rzeczywistość zastępuje bezpośrednie doświadczenie oraz inne źródła wiedzy o świecie

upraszczanie obrazu rzeczywistościsłuży to utrzymaniu konwencjonalnych przekonań, zachowań i hierarchii społecznych.

bezkrytyczny odbiórodbiorcy przejmują i przyswajają kultywowane przez telewizję przekonania, wartości, definicje tego, co dobre i co złe, kto ma władzę i autorytet

Page 23: Oddziaływanie i efekty mediów

MAINSTREAMIG – WSKAŹNIKI KULTUROWE

profilów świata przedstawionegostopnia spójności wybranych cech obrazu świata przedstawionego (np. przemocy, stereotypów płciowych, zachowań społecznych, itp.) w różnych przekazach

natężenia efektu kultywacjistopnia zbieżności wyobrażeń na temat rzeczywistości realnej z profilami świata przedstawionego wśród intensywnych i sporadycznych odbiorców telewizji

obiektywnych wskaźników rzeczywistościzbieżności profilu świata przedstawionego w telewizji z natężeniem danych cech w świecie rzeczywistym

Page 24: Oddziaływanie i efekty mediów

MAINSTREAMIG – PROFIL PRZEMOCY

ZJAWISKO REZONANSUprzekazy kształtują przekonania widzów na temat rzeczywistości oraz wynikające z nich oczekiwania co do pewnych zdarzeń i zachowań, gdy jakiś przekaz pokazuje zdarzenia i zachowania odpowiadające tym oczekiwaniom, wywołuje rezonans owej wizji, wzmacniający i utrwalający te przekonania. Za sprawą owego rezonansu odbiorca otrzymuje podwójną dawkę przesłania zawartego w przekazie.

Wzmaga to strach odbiorców przed rzeczywistością oraz sprawia poczucie wyobcowania, które jeszcze bardziej zamyka widzów w symbolicznym świecie telewizji.