EDEBİYAT

AYT

SORU KİTABI

2

Üniversite Hazırlık Soru Kitabı AYT Edebiyat

OL00-SS.02SKT11

978-605-2175-90-3

Komisyon

Adem Topçu

TestOfis

Testokul Dizgi ve Grafik Servisi

Mehmet Çetiner

Nilgün Aydoğan

WPC Matbaacılık San. Tic. A.Ş. Osmangazi Mah. Mehmet Deniz Kopuz Cad. No:17 Esenyurt - İSTANBUL tlf: 0 212 886 83 30

0 212 275 00 35 www.testokul.com - destek@testokul.comGülbahar Mah. Cemal Sururi Sk. No:15/E Halim Meriç İş Merkezi Kat: 9 Mecidiyeköy - İST.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre her hakkı Eksen Yayıncılık ve Eğitim Malz. San. Tic. AŞ.’ye aittir. Eksen Yayıncılık’tan yazılı izin alınmadan kitabın herhangi bir şekilde kısmen veya tamamen çoğaltılması, basım ve yayımı hâlinde gerekli yasal mevzuat uygulanır.

ürün adı

ürün no

isbn

yazar

tashih ve kontrol

video çözümler

dizgi-mizanpaj

yayın editörü

yayın yönetmeni

baskı

iletişim

copyright

JENERİK

Öncelikle tüm samimiyetimizle hepinize içten bir Merhaba,

Farklı ve olabilecek en güncel şekilde hazırlanmış yepyeni BİR soru kitabıyla karşınızdayız. Sınav sisteminde

yaşanan değişimi, müfredatı ve yeni yaklaşımları tamamıyla özümsemiş bir ekibin elinden çıkan bu soru

kitabının farklılığını ve artı yönlerini, kitabı biraz incelediğinizde herkes gibi sizin de hissedeceğinizden

eminiz.

“Yeni Sisteme Yeni BİR Soru Kitabı” sloganıyla sunmaktan kıvanç duyduğumuz yeni kitabımızı size ve tüm

eğitim dünyasına anlatmak istiyoruz. Kitabımızın ilk olarak üç önemli özelliği var:

1. Bilgilendiren: Kitabımızdaki her ünitenin en başında o üniteyle ilgili hem hazırlık sürecini kolaylaştıran

başlangıç yazısı hem de testlere başlamadan önce muhtemel eksik noktaları tamamlayacak özet bir anlatım

yer alıyor. Kısaca kitaplarımız ilk iş “Bilgilendiriyor”.

2. İnteraktif: Kitaplarımız sadece kağıda basılı sorulardan oluşmuyor. Bu kitaplarda yer alan tüm

soruların video çözümleri ve Bulut Okuma ile kolayca değerlendirilen bir veri tabanı var. Üstelik her üniteyi

ve dolayısıyla her testi çözmeyi hedefliyor. Çözen ve çözdüğünü belirtenlere sosyal medya hesaplarımızla

destek olmak da bizden. Kısacası bu kitaplar sözde değil, özde “İnteraktif”.

3. Realist: Kitaplarımıza olan güvenimizi belki de en çok bu özelliği sağlıyor kitaplarımızın. Realist yani

gerçekçi olması. Sınav sistemlerindeki değişim, ÖSYM’nin yeni soru stilleri oluşturması ve hayatın her

alanının bir soru olarak karşımıza çıkabilme ihtimali bu kitabın temel dayanaklarından biri. Kısaca gerçek

ve güncel bir sınav hazırlığı yapmak için “Realist”.

Bilgilendiren, İnteraktif ve Realist sıfatlarının ilk harfleriyle oluşturduğumuz BİR kitabımız bu özelliklerinden

dolayı sadece bir test kitabı değil. Çözülen her soruyla üniversite hedefine adım adım yaklaşılırken planlama

sayfasındaki bilgiler, bu sürecin somut karşılığını gösteriyor. Her bir üniteye başlanırken o ünite boyunca

çözülecek soru sayısının bilinmesi, çalışma planınızı oluştururken size yardımcı olacaktır.

Kitabımızdaki soruların video çözümlerine Bulut Okuma uygulamasının yanı sıra web sitemizdeki

öğrencilere özel menüsünden ulaşabilirsiniz.

Biz, güzel bir kitap oluşturduğumuza ve kitabımızın onu kullanan herkesin dünyasında küçük de olsa bir

değişim gerçekleştirebileceğine inanıyoruz. Biliyoruz ki inanmak çok şeydir...

Saygıdeğer Öğretmenlerimiz ve Sevgili Öğrenci Arkadaşlarımız,

GİRİŞ

3

4

TANITIM

Çözdüğüm testleri takip etmeliyim

ve herkesle paylaşmalıyım

diyenlereBir Plan

Üniteye başlarken bir ısındırma yazısı

arayanlaraBir Yazı

Üniteye başlarken korkmadan soru

çözmek isteyenlere, 1. Seviye Bir Test

5

Bulut okuma ile analiz ve çözümlere ulaştıracak

Optik Cevap Alanı

Seviye-1 testi kolay geldi, daha zoru

yok mu, diyenlere2. Seviye Bir Test

Ünite sonunda mutlaka genel tekrar yapılmalı,

diyenlereGenel Bir Test

1. ÜNİTE: YAZILI VE SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ

Edebiyat Nedir? .......................................................................................................................... 12

Şiir (Şiirde Ahenk) ....................................................................................................................... 14

Şiir (Şiire Özgü Bazı Kavramlar - Şiir Türleri) ............................................................................. 20

Şiir (Söz Sanatları) ..................................................................................................................... 22

Şiir (Nazım Biçimleri) .................................................................................................................. 26

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 28

Edebî (Sanatsal) Metinler ........................................................................................................... 34

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 42

Öğretici Metinler ......................................................................................................................... 44

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 52

Sözlü Anlatım Türleri .................................................................................................................. 54

2. ÜNİTE: İSLAMİYET ÖNCESİ VE GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı .................................................................................................. 58

Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı ..................................................................................................... 62

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 66

6

İÇİNDEKİLER

3. ÜNİTE: HALK EDEBİYATI

Halk Edebiyatı Genel Özellikleri ................................................................................................. 70

Anonim Halk Edebiyatı ................................................................................................................ 72

Âşık Edebiyatı Özellikleri ............................................................................................................ 76

Âşık Edebiyatı Şairleri ................................................................................................................ 78

Tekke Edebiyatı Özellikleri .......................................................................................................... 80

Tekke Edebiyatı Şairleri ............................................................................................................... 82

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 84

4. ÜNİTE: DİVAN EDEBİYATIDivan Edebiyatı Genel Özellikleri ................................................................................................. 90

Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri .................................................................................................. 96

Divan Şiirinin Temsilcileri .......................................................................................................... 102

Divan Edebiyatında Nesir ............................................................................................................ 106

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 108

5. ÜNİTE: EDEBİYAT AKIMLARI VE DÜNYA EDEBİYATIEdebî Akımlar ............................................................................................................................. 114

Dünya Edebiyatı .......................................................................................................................... 118

Genel Bir Test ............................................................................................................................. 124

7

6. ÜNİTE: TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATITanzimat Edebiyatı Genel Özellikleri ........................................................................................... 128

Tanzimat Dönemi’nde Şiir ........................................................................................................... 132

Tanzimat Dönemi’nde Hikâye ve Roman .................................................................................... 134

Tanzimat Dönemi’nde Tiyatro ve Diğer Düzyazı Türleri .............................................................. 136

Tanzimat Dönemi Sanatçıları ve Eserleri ................................................................................... 138

7. ÜNİTE: SERVETİFÜNUN VE FECRİATİ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

Servetifünun Edebiyatı Genel Özellikleri ..................................................................................... 148

Servetifünun Dönemi’nde Şiir ..................................................................................................... 152

Servetifünun Dönemi’nde Hikâye ve Roman ............................................................................... 154

Serveti̇fünun Dönemi̇ Sanatçıları ve Eserleri̇ ............................................................................... 156

Fecri̇ati̇ Dönemi .......................................................................................................................... 162

8. ÜNİTE: MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1911-1923)

Millî Edebiyat Dönemi Genel Özellikleri ...................................................................................... 168

Millî Edebiyat Dönemi’nde Şiir .................................................................................................... 172

Millî Edebiyat Dönemi’nde Hikâye, Roman, Tiyatro ve Diğer Düzyazı Türleri ............................. 176

Millî Edebiyat Dönemi Sanatçıları ve Eserleri .............................................................................. 182

Millî Mücadele Dönemi Türk Edebiyatı ....................................................................................... 184

8

9. ÜNİTE: CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI 1923 - 1940 Arası Hikâye ........................................................................................................... 188

1940 - 1960 Arası Hikâye ........................................................................................................... 190

1960 Sonrası Hikâye - Minimal Hikâye ...................................................................................... 192

Saf (Öz) Şiir ................................................................................................................................. 194

1923 - 1940 Toplumcu Şiir......................................................................................................... 198

Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir ........................................................................... 200

Garip (I. Yeni) Şiiri ....................................................................................................................... 204

1940-60 Toplumcu Şiir / Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir ................................................... 206

II. Yeni Şiiri .................................................................................................................................. 210

II. Yeni Sonrası Toplumcu Şiir - 1980 Sonrası Şiir ...................................................................... 241

Cumhuriyet Dönemi Halk Şiiri ..................................................................................................... 216

Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Roman ....................................................................................... 218

Toplumcu Gerçekçi Roman ......................................................................................................... 222

Modernizmi Esas Alan Roman ................................................................................................... 226

Cumhuriyet Dönemi Tiyatrosu .................................................................................................... 230

Cumhuriyet Dönemi Diğer Düzyazı Türleri .................................................................................. 232

Cevap Anahtarı ................................................................................................. 236

9

10

ÜNİTE

YAZILI VE SÖZLÜ ANLATIM

TÜRLERİ1Bu ünitede neler var?Edebiyat Nedir? Edebiyatın Güzel Sanatlar Arasındaki Yeri, Edebiyatın Bilimlerle İlişkisi (ÖSYM, edebiyatın ve güzel sanatların özelliklerini metin üzerinden sormaktadır.)Metinlerin Sınıflandırılması (ÖSYM, bu konuya ilişkin kavram ve ayrıntılara, farklı konulara ait soruların metin veya seçeneklerinde yer vermektedir.)Şiirde Ahenk Ögeleri (Kafiye türleri, redif geçmiş yıllarda zaman zaman sı-navlarda sorulmuştur. Bu bölümden soru gelme olasılığı yüksektir.)Şiir Türleri (Şiir türüne ait her özellik önemlidir. Her yıl şiirle ilgili soru gelme olasılığı vardır. 2019 AYT’de 3 sorunun bu bölümden geldiğini bilelim.)Söz Sanatları (Edebî Sanatlar) (ÖSYM, söz sanatlarını kimi zaman bağımsız bir soru, kimi zamansa seçenek olarak soruyor. 2019 AYT’de İrsalimesel sanatı-nın sorulduğunu bilelim.) Nazım Biçimleri (Nazım biçimleri, şiirin önemli bir konusudur. Nazım biçim-lerini ve türlerini bilmek halk ve divan edebiyatlarına ilişkin soruları çözmede önemli bir avantaj sağlar.)Düz yazı türleri olarak Hikâye (Öykü), Roman, Tiyatro, Masal, Makale, Deneme, Sohbet, Fıkra, Eleştiri, Haber Yazısı, Mektup, Gezi Yazısı, Gün-lük (Günce), Anı (Hatıra), Biyografi-Otobiyografi (Bu konulardan çok soru soruldu yine soru çıkma olasılığı mevcuttur.)

ANALİZ

11

PLAN

YAZILI VE SÖZLÜ

ANLATIM TÜRLERİ

242ünitesinde toplam

#testokulgençlerinyanında #başarınıpaylaş

soruçözeceğim

çözüyorum

çözdüm

@te

stok

ul

HEDEF

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 08 Toplam

12 12

ŞİİR (Nazım Biçimleri)

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 12 Test 13 Test 14 Test 15 Test 16 Toplam

12 11 10 10 9 52

EDEBÎ (SANATSAL) METİNLER

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 17 Test 18 Test 19 Test 20 Test 21 Toplam

11 12 11 11 10 55

ÖĞRETİCİ METİNLERçö

züle

cek

soru

sayı

sı Test 05 Toplam

11 11

ŞİİR (Şiire Özgü Bazı Kavramlar -Şiir Türleri )

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 06 Test 07 Toplam

12 12 24

ŞİİR (Söz Sanatları)

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 09 Test 10 Test 11 Toplam

11 11 10 32

ŞİİR BİLGİSİ

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 02 Test 03 Test 04 Toplam

12 10 10 32

ŞİİR (Şiirde Ahenk)

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 01 Toplam

11 11

EDEBİYAT NEDİR

çözü

lece

k so

ru sa

yısı Test 22 Toplam

13 13

SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ

12

1. SEVİYE

Test 01EDEBİYAT NEDİR?

1. Sanat, yaşadığınız hayatı güzelleştirip onun siyah beyaz silüetini gökkuşağı gibi çeşitli renklere boyar. Bu sayede insan, aşinalık kazandığı onlarca güzelli-ğin farkına varır. Bir çiçek düşünün, yol kenarındaki herhangi bir çiçek olsun. Bir şair onu sevdiğinin asi saçlarına benzetince, bir ressam o çiçekle tablosunu renklendirince her gün yanından geçip gittiğiniz bu ‘yabani’ çiçek sizin için de bir anlam kazanmaya başlar. İşte sanatçının amacı da budur: ----

Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Onlar, herkesten farklı, özgün eserler ortaya koymak isterler.

B) Sanatçılar, farkına varılmayan güzellikleri size hissetirmek isterler.

C) Eserleriyle tüm dünyanın ilgisini çekmek...

D) O, kendi sanatının inceliklerini en iyi şekilde öğretmek ister.

E) Daima bir ayna objektifliğinde, gördüklerini yan-sıtmak için çalışır.

2. Bir kitaba başlamadan önce günlerce sokaklarda dolanırım. Dışarıdan bakanlara bu yaptığım başı-boş, serseri bir hareket gibi gözükür. Oysa ben, ara sokaklarda kaybolur, şehrin kalbindeki insanların hayatlarını izler; pencere önündeki mor menekşele-re, kapı numaralarındaki çini plakalara, sokaklarda oynayan çocuklara odaklanırım. Sadece bunlar değildir beni besleyen, Tanburi Cemil Bey çalarım günlerce, Itrî’nin bestelerinde kaybolurum. İkisini bir araya getirdiğimde, gündelik hayatın müziğini keşfe-derim. İşte bu, kalemi elime aldığım andır.

Bu parçada sözü edilen yazar ile ilgili olarak,

I. Günlük hayatın gerçeklerinden ilham alır.

II. Farklı sanat dallarından etkilenir.

III. Toplumsal bir mesaj iletme kaygısı taşır.

yargılarından hangileri söylenemez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

3. Savaş, toplumları birçok alanda olumsuz biçimde, derinden etkileyen, izleri uzun süre silinemeyen toplumsal olaylardan biridir. Toplumu böylesine ilgi-lendiren bir olayın, yazarları etkisi altına almama-sı imkânsızdır. Savaşın yol açtığı maddi-manevi sonuçlar, henüz yaşanırken ya da üzerinden vakit geçtikten sonra eserlere konu edilebilir. Bu eserler, çoğu zaman gerçeklerin yansıması olur ve doğduğu topluma ayna tutar. Örneğin II. Dünya Savaşı sıra-sında yazılan romanlardan, Amerika ve Japonya’nın o dönemki toplumsal yapısıyla ilgili birçok bilgi edi-nebiliriz.

Bu parçada aşağıdakilerin hangisi anlatılmak istenmiştir?

A) Edebiyatın toplum üzerinde dönüştürücü bir etki-si vardır.

B) Yapıtlar, yazıldıkları döneme göre değerlendiril-melidir.

C) Birbirinden farklı kültüre sahip milletler, edebî eserler sayesinde kaynaşır.

D) Yazarların asıl görevi toplumdaki eksiklikleri gös-termektir.

E) Edebî eserler tarihten ve toplumsal olaylardan etkilenir.

4. Raskolnikov sedirden kalktı. Yukarı çıkarken Razumihin’i evde bulacağını, onunla yüz yüze gel-mek zorunda kalacağını hiç düşünmemişti. Şu anda ise kendi deneyimiyle anlamıştı ki dünyada kiminle olursa olsun yüz yüze gelmek, onun en son isteye-bileceği bir şeydi. Bütün öfkesi kabarmıştı. Daha Razumihin’in eşiğinden adımını atarken kendine duyduğu öfkeden boğulacak gibi olmuştu.

Bu parça, aşağıdakilerden hangisine örnek ola-rak gösterilebilir?

A) Edebiyatın psikolojiyle ilişkisine

B) Güzel sanatların edebî metinlerle ilişkisine

C) Öğretici metin türlerine

D) Felsefenin edebiyat üzerindeki etkisine

E) Edebî metinlerdeki sosyolojik etkilere

5. Aşağıdakilerden hangisi edebî (sanatsal) metin-lerden değildir?

A) Roman B) Hikâye C) Destan

D) Tiyatro E) Hatıra

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101473

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 13

6. I. Güzellik ve estetik duygusu ön plana çıkarılır.

II. Gerçeklik olduğu gibi aktarılmaya çalışılır.

III. Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine göre yazılır.

IV. Gerçek ya da gerçek olabilecek olaylar konu edilir.

V. Olaylar; hâkim, gözlemci ya da kahraman anla-tıcı tarafından aktarılır.

Numaralanmış özelliklerden hangileri öğretici metinler ve edebî metinler için ortaktır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve V

D) III ve IV E) IV ve V

7. Müzisyen her yaştan dinleyiciyi etkisi altına alır, konserlerine gelen herkes şarkılarına büyük bir coşkuyla eşlik ederdi. Yerel dokulardan, gelenek ve efsanelerden yola çıkıp bunu modern müzikle har-manladığı eserleri, müzisyenin kendine has tarzıyla birleşip onun kimliği hâline gelmiştir.

Bu parçada anlatılan sanatçı ve eserinde aşağı-daki özelliklerin hangisi görülmez?

A) Etkileyicilik B) Biriciklik

C) Evrensellik D) Ulusallık

E) Özgünlük

8. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı var-dır?

A) Dil, güzel sanatların bir parçası olan edebiyatın ana malzemesidir.

B) Edebî eserlerde yazarların toplumsal mesaj verme kaygısı hiçbir zaman olmamıştır.

C) Her eser, yazıldığı dönemin zihniyetinden izler taşır.

D) Edebî eserlerde metaforlardan ve söz sanatla-rından faydalanılabilir.

E) Her edebî eser, aynı zamanda bir sanat eseridir.

9. ---- bir duygunun, bir hayalin, bir tasarı ya da güzel-liğin insanda oluşturduğu estetik karşılıktır. Yaşamla ilgili, günlük ihtiyaçları karşılayamayan biricik ve özgün oluşumlardır; maddi bir beklenti olmadan gerçekleştirilirler.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?

A) Sanat B) Zanaat C) Bilim

D) Eser E) İlham

10. Edebî eser, herhangi bir aracıya gerek olmaksızın orijinal yapısıyla her seviyeden okuyucusuna doğ-rudan doğruya ulaşabilen tek sanat eseridir. Bunu da kullandığı malzemenin söz olmasına borçludur. Diğer sanat alanlarında sanatçının elinden çıkan yalnız bir orijinal nüsha vardır. Yani Mona Lisa tablo-sunu gerçekten görmek için Paris’e gitmeniz gerekir. Edebî eser ise yazarının meydana getirdiği orijinal şekliyle her zaman, her yerde, her okuyucuya ulaşa-bilmektedir.

Bu parçada edebî eserin aşağıdaki özelliklerin-den hangisi vurgulanmaktadır?

A) Biriciklik B) Özgünlük

C) Doğallık D) Evrensellik

E) Süreklilik

11. Jules Verne, gerek kendi dönemi gerek kendinden sonrakileri etkileyen önemli yazarlardandır. Onun eserlerini bu kadar ilgi çekici ve zamansız yapan, yazarın ileri görüşlülüğü ve kehanete varan tahmin-leridir. Öyle ki daha televizyon icat edilmeden 50 yıl önce ondan bahsetmiş, ilk atom bombası imal edilmeden önce romanlarında bu meseleyi ele almış ve Wright kardeşlerin henüz uçurtma uçurduğu zamanlarda müthiş süratli uçaklardan söz açmış-tır. Denizaltı gemileri icat eden Simon Lake ise bu hususta Verne’den ilham aldığını açıkça söylemiştir. Tüm bunlar aslında edebiyatın ve ---- birbiri üzerin-deki etkisini göstermektedir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) bilim-tekniğin B) coğrafyanın

C) psikolojinin D) tarihin

E) tıp biliminin

14

1. SEVİYE

Test 02ŞİİR (Şiirde Ahenk - I)

1. Ala gözlü nazlı dilber

Seni kandan sakınırım

Kandan değil hey efendim

Seni candan sakınırım

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) “-dan sakınırım” rediftir.

C) Tam kafiye vardır.

D) Uyak düzeni “abab” şeklindedir.

E) Bir güzellemeden alınmıştır.

2. Dize sonlarında tekrarlanan aynı görevli ekler veya anlamları aynı olan sözcükler rediftir.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif kullanılmış-tır?

A) Yürü! Hür maviliğin bittiği son hadde kadar!..

İnsan, âlemde hayâl ettiği müddetçe yaşar

B) Gördüm ve anladım yaşamak macerasını,

Bâkiyse ruh eğer dilemezdim bekasını.

C) Dindirmez anladım bunu hiçbir güzel kıyı;

Bir bitmeyen susuzluğa benzer bu ağrıyı

D) İnsanlar anlaşıldı, cihanın da sırrı yok,

Kalsaydı terkeşimde bugün tek bir altın ok

E) Bir çocuk gibi şendi ve gülerdi her zaman

Bir mevsim gözlerinden içime doldu cihan

3. I. Dünya bir yana, o hayal bir yana;

Bir meşaledir pervaneyim ona.

II. Nağmelerin yorulmayan dalgalardan bahtiyar.

Gönderelim bu ahengi o sevgili yurda kadar...

III. Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk,

Soğuk bir mart sabahı... Buz tutuyor her soluk.

IV. Gövdem ki varla yok arası

Ama yüreğim hiç solmadı

V. Beni de evinize davet edin bu bahar,

Sofranızda bana da bir yer açın arılar

Numaralanmış dizeler uyak çeşitlerine göre iki-şerli gruplandırıldığında hangisi dışta kalır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

4. Yedi derya boz bulanık selimden

Halk-ı âlem aciz kaldı dilimden

Ben bülbülüm ayrı düştüm gülümden

Efgan benim, matem benim, zar benim

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?

A) Zengin kafiye B) Ek hâlinde redif

C) Düz kafiye D) Kelime tekrarı

E) Asonans

5. Şakağımda annemin sıcak dizi

Kulağımda falcı kadının sözü

Bu dizeler aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanır-sa, kafiye şeması “aaab” şeklinde olur?

A) Çocuk ruhum kaygılardan âzâde, Yüzlerde nûr, ekinlerde bereket...

B) Göl başında padişahın üç kızı Alaylarla Kaf Dağı’na hareket

C) At üstünde mor kâküllü şehzade, Unutmaya başladığım memleket...

D) Kırkıncı odanın kapısındayım; Ne varsa bu kapı arkasındadır.

E) Ha ben ha masaldaki o şehzade;

Gönlüm bir güzelin sevdasındadır.

6. Nedir aydınlığı yaratan, günü güne benzeten

Hayatı yaşanır kılan, insanı insan eden?

Nedir yarına inanmalar, inanmamalar

Geçmişteki gül bahçesi, gelecekteki diken?

Bu dizelerde;

I. mani tipi uyak,

II. redif,

III. asonans,

IV. nakarat

ahenk ögelerinden hangileri vardır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) I, II ve III E) II, III ve IV

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101474

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 15

7. Şöyle iyice dinlesem sanırım artık

Bütün ormanları büyürken duyarım

Beni beklemişler kardeşçiğim

Geleyim anlatayım diye bir gün kendilerini

Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kişileştirme yapılmıştır.

B) Devrik cümlelerden faydalanılmıştır.

C) Kelime tekrarlarıyla ahenk sağlanmıştır.

D) Modern şiir geleneğine aittir.

E) Serbest ölçüyle yazılmıştır.

8. Bir kileciği var almış eline

Dünyayı içine koydum dolmadı

Bu dizelerle,

I. öğüt verdim deli

II. gönül almadı

III. eyledim ben bana

IV. aklım fikrim yâr

sözlerinin tümü kullanılarak çapraz uyak düze-ninde bir dörtlük oluşturulmak istense, aşağıda-kilerden hangisi ilk iki dize olur?

A) I - II B) I - III C) II - III III - IV II - IV I - IV

D) II - IV E) IV - III I - III I - II

9. Ay, ışıkla süsleyip örümcek ağını

Minyatür bir cibinlik astı dışardaki cama.

Ses yok... Yalnız yukarda, damda bir miyavlama!

Ay, odaya düşürdü solgun bir yaprağını.

Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisinin örneği görülmez?

A) Tam kafiye

B) Sarmal uyak

C) Redif

D) Teşhis sanatı

E) Pastoral şiir özellikleri

10. I. Sallayarak dallarını kavak

II. Dalıyor dağınık yüzlü evler

III. Mavi bir ışıkla ağararak

IV. Gün doğuyor şehrin üzerine

V. Yükseliyor her günkü yerine

Numaralanmış dizelerle çapraz kafiyeli bir dört-lük oluşturulmak istendiğinde hangisi kullanıla-maz?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11. Toprak kımıldıyor yavaş yavaş,

Gün doğuyor şehrin üzerine;

Bembeyaz gece çiçeklerine

Sabahla düşüyor bir damla yaş.

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Sarmal kafiye kullanılmıştır.

B) Pekiştirilmiş sıfattan faydalanılmıştır.

C) Tam kafiye kullanılmıştır.

D) 1 ve 4. dizelerde redif vardır.

E) İkilemeden yararlanılmıştır.

12. Bozuk şu cihanın pergeli bozuk Yazıktır şu geçen ömre yazık Tükendi daneler kalmadı azık Bir dost bulamadım gün akşam oldu

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İlk dizede tekrir sanatı vardır.

B) Yarım kafiyeden yararlanılmıştır.

C) Satirik özellikler göstermektedir.

D) Düz uyak örgüsü kullanılmıştır.

E) Rediften yararlanılmıştır.

16

2. SEVİYE

Test 03ŞİİR (Şiirde Ahenk - II)

1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde altı çizili bölüm redif değildir?

A) İster bana aşkın bütün âlâmını çektir

Ölsem bile aşkım seni takip edecektir

B) Hıçkırıklar işittim, gül ve bülbül bağlarından

Felâketler topladım, Anadolu dağlarından

C) O gün gelsin neşemiz tazelensin de gör

Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör

D) Bir hırçın çocuğum, değişmez huyum;

Seneler geçse de ben yine buyum!

E) Yıllar var... Ben onu hiç unutmadım,

Büsbütün silinip gitti mi adım

2. Düz kafiye kullanılmıştır, kafiye şeması “aabb” şek-lindedir. Tam ve zengin uyak ile ahenk sağlanmıştır. Lirik bir şiirden alınmıştır.

Bu parçada özellikleri anlatılan şiir aşağıdakiler-den hangisi olabilir?

A) Ey şafaktan, sırdan, arzudan hayâl

Yıldızların bize ördüğü masal

Kaç kere yarattım tenhada seni

Beyaz kollarını, sıcak buseni...

B) Ömrün gecesinde sükun, aydınlık

Boşanan bir seldi avuçlarından,

Bir masal meyvesi gibi paylaştık

Mehtabı kırılmış dal uçlarından.

C) Mavi, maviydi gökyüzü

Bulutlar beyaz, beyazdı

Boşluğu ve üzüntüsü

İçinde ne garip yazdı...

D) Uyu! Gözlerinde renksiz bir perde,

Bir parça uzaklaş kederlerinden.

Bir ruh gülümsüyor gibi derinden,

Mehtabın ördüğü saatler nerde?

E) Otlar dalgalansın biz yürüdükçe

Sular düze insin kar eridikçe,

Gün burnunda bana mavi mavi gül;

Ağız, burun lale; kaş ve göz sümbül.

3. I. Bizim diyarımız da bin bir baharı saklar!

II. İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar

III. Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek

IV. Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek

Bu dizeler aşağıdakilerin hangisine göre sırala-nırsa çapraz kafiye örgüsü oluşur?

A) I - II - III - IV B) I - III - IV - II

C) II - I - III - IV D) IV - I - III - II

E) IV - III - II - I

4. Divan şiiri türlerinden gazellerin ilk beytinin mısraları birbiriyle, diğer beyitlerin de ikinci mısraları ilk beyitle kafiyeli söylenir.

Buna göre aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin ikinci beyti olamaz?

A) Dembedem bülbül gibi ben zar zar ağlayayım

Sen feragat gülşeninde âlem-i güldür bana

B) Canı yüreklendiren sinemdeki peykanıdır

Kalbi âhen olmayan meydana olmaz aşina

C) Hublar sultanısın kimden ne derdün var senin

Eylesen naz ile dil mülkin nola yağma yigit

D) Meyl it gözüm yaşına ey serv-i hoş-hıram

Derler ki eyle iyligi ab-ı revana at

E) Dil garip olduğu içün yüzüne bakmaz habib

Gerçi kim mergub olur her nesne kim ola garib

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tam uyak kulla-nılmıştır?

A) Yüz yüze getirmez bizi asırlar

Meydana vurulsun saklanan sırlar

B) Dinle bak: vurmada nabzı ruhun!

Kafamda o dağılmayan sükûn

C) Mahallede ömürler akşamüstü başlar.

Başka dünyalardan, ayaklar, başlar

D) O çağıltıyla beraber dövünürken def ü cenk

Bir güneş dalgalar üstünde doğar rengârenk

E) Bekçileri gibiyiz ebenced buraların

Bu tenha derelerin, bu vahşi kayaların

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101475

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 17

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde veri-len ahenk ögesi kullanılmamıştır?

A) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi;

Gördüm güzel vücudunu zümrütliyen deri

(Tunç uyak)

B) Birin bilir birin bilmez

Bu dünya kimseye kalmaz

(Aliterasyon)

C) Düşüyor her seven gönül azaba

Gelmiyor çekilen dertler hesaba

(Zengin kafiye)

D) Şimdi yüz çevirmiş yârim dediğim

Gittikçe ağyara benzer de benzer

(6+5 durak)

E) Gevheri der benim meylim sendedir

Sende inci sende gevher sendedir

(Asonans)

7. Besbelli ölümüm sabahleyindir

İlk ışık korkuyla girerken camdan

Bu dizelerle,

I. uzan başucumda

II. mum olduğu gibi

III. kalsın akşamdan

IV. perdeyi indir

sözlerinin tümü kullanılarak sarmal uyak düze-ninde bir dörtlük oluşturulmak istense, aşağıda-kilerden hangisi son iki dize olur?

A) I - II B) I - IV C) II - III III - IV II - III I - IV

D) II - IV E) III - IV I - III I - II

8. Gündüzden, gürültüden ve kâinattan ırak, Akşamı seyredeyim bakışlarında bırak.

Aşağıdakilerin hangisinde kullanılan uyak bu dizelerdekiyle özdeştir?

A) Bir gün dedim ki “İstemem artık ne yer ne yâr!” Çıktım sürekli gurbete, gezdim diyar diyar.

B) Sonsuz ufuktan âh o ne coşkun gelişti o Birden nasıl toparlanarak kükremişti o

C) Sesime ayrılıklardan bir gömlek diktim. Ölümü tastamam ezberledim de geldim

D) Yanmış bir günün sürüklenen kanatlarıyla. Koştum, durmadan koştum o küçük yangınımla

E) Islanmış taşlığında suskun bir bekleyişin Akşamsefaları içinde karanlık gözlerin

9. Meydana vurulsun saklanan sırlar,

Sayılsın şahsıma ait kusurlar,

Korkmayın, içine yalan da katın!

Anlayım: kimlermiş dost sandıklarım;

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği vardır?

A) Epik şiir özellikleri

B) 6+5 durak

C) Aliterasyon

D) Redif

E) 11’li hece ölçüsü

10. Bu sevda dayanılmaz bir ağıttır zülfünde

Yıldız kayar, ay susar geceye güldüğünde

Bu dizelerle ilgili olarak,

I. Kişileştirmeden yararlanılmıştır.

II. Zengin kafiye kullanılmıştır.

III. Satirik bir şiirden alınmıştır.

IV. Yarım kafiyeden faydalanılmıştır.

ifadelerinden hangileri söylenemez?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

18

2. SEVİYE

Test 04ŞİİR (Şiirde Ahenk - III)

1. Ruhun mu ateş, yoksa o gözler mi alevden?

Bilmem bu yanardağ ne biçim korla tutuştu?

Pervane olan kendini gizler mi alevden?

Sen istedin ondan bu gönül zorla tutuştu.

Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kelime hâlinde rediften yararlanılmıştır.

B) 2 ve 4. dizelerde zengin kafiyeden faydalanıl-mıştır.

C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.

D) Çapraz uyak örgüsü kullanılmıştır.

E) Durak yeri dizeden dizeye değişmektedir.

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif kullanılma-mıştır?

A) Bir kalbim var ki benim, sevdiğinden burkulur:

Kahredenden ziyade, sevilenden korkulur

B) Bir anlık emanetle ne türlü övünelim;

Gel, rahmet kapısında ağlaşıp dövünelim.

C) Ruhum kelle şekeri, vehimlerse karınca;

Kömürden kara rengim, onlar beni sarınca

D) Ne varsa nakış nakış, tabiatta, maddede,

Gözlerimdeki nurun aksi, beyaz perdede

E) Kâh susar, kâh çırpınır, kâh ürperir, kâh çağlar;

Su, eşyayı kemiren küfe ve pasa ağlar

3. I.

Büyülendim ama büyüyemedim

Aklım ermedi aynalara ve suya

Yüzümü gösterip kalbimi neden

Sakladıklarını öğrenemedim

Şaşkınım, cahilim ben bu dünyada

II.

Dili çözülüyor gecelerin.

Gölgeler kaçışıyor derine.

Alıp sihrini bilmecelerin:

Gün doğuyor şehrin üzerine

Yukarıdaki numaralanmış şiirlerde aşağıdakilerin hangisi ortaktır?

A) Hece ölçüsü B) Çapraz uyak örgüsü

C) Zengin kafiye D) Yarım kafiye

E) Teşhis sanatı

4. Esirgeme gözlerimden bir son buseni,

Kirpiğinden yavaş yavaş bir damla aksın,

Çünkü, ruhum, sen de o gün anlayacaksın

Ki hiç kimse benim kadar sevmemiş seni!

Bu dörtlüğün 1 ve 4. dizelerindeki kafiye türü aşağıdakilerin hangisinde vardır?

A) Tozlu sokaklar gibi tutuşup alevlerden

Bodur ağaçlar ile bomboş kalmış bahçeler!

B) Ey başında şimdi sevda rüzgârları esen,

O mukadder günü, bilmem, düşündün mü sen?

C) Denizin üstünde uyku yasaklandığından beri

Karadayım, boğulsam da kırpmıyorum gözlerimi

D) Göze alamadığımız yakınlıklar da acıtır,

Ve gözleri ancak gözler bağışlayabilir.

E) Gök parlıyor durgun bir göl gibi saf ve şeffaf.

Işık dalgalarıyla yıkanıyor her taraf.

5. I.

“Yaslı” derler karaları bağlasam

Dertli olsam ciğerimi dağlasam

Efkâr bassa yaşın yaşın ağlasam

Ağlamış, gözleri sulu, diyorlar

II.

Tahsildarlar çıkmış köyleri gezer

Elinde kamçısı fakiri ezer

Döşeği yorganı mezatta gezer

Hasırdan serilir çulumuz bizim

Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu iki dörtlüğün ortak özelliklerinden değildir?

A) Mecazlı sözlerden yararlanma

B) 11’li hece ölçüsüyle yazılma

C) Redif kullanma

D) Nakarat dizesinden yararlanmama

E) Ahenk ögesi olarak cinaslardan faydalanma

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101476

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 19

6. I. Bir göl mü ürpermede ruhun uzaklarında?

En yakın sevgiyi duymayan dudaklarında

II. Yanan bir kâğıtta küçük bir satır

Yazı gibi akşam onu karartır.

III. Bu yağmur kanımı boğan bir iplik,

Tenimde acısız yatan bir bıçak.

IV. Ey gönül, gidenden ümidini kes!

Kaçan bir hayale benziyor herkes

V. Yollar yine her günkü gibi yaz uykusunda

Ve yaban çiçeklerinin buruk kokusunda

Numaralanmış dizeler uyak çeşitlerine göre iki-şerli gruplandığında hangisi dışta kalır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

7. I. Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.

II. Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.

III. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık;

IV. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık;

Bu dizeler aşağıdakilerin hangisine göre sırala-nırsa çapraz kafiye örgüsü oluşur?

A) I - II - III - IV B) I - II - IV - III

C) II - IV - III - I D) III - II - IV - I

E) IV - I - II - III

8. Karac’oğlan der ki yandım da öldüm Her deliliği ben kendimde buldum Dolanıp da kavil yerine geldim Kavil yerlerinde bulamadığım

Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Alındığı şiirin ilk dörtlüğüdür.

B) Tapşırma kullanılmıştır.

C) Halk şiiri geleneğine aittir.

D) I. dizede ölçüye uyulması için hece düşmesi yapılmıştır.

E) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

9. Gün batarken sula fesleğenleri

Balkonun kokusu sokağa taşsın

Bu dizelerle,

I. çocuklar gibi

II. sokaklar kayıp

III. hırçındır, ürkek

IV. ve biraz şaşkın

sözlerinin tümü kullanılarak çapraz uyak düze-ninde bir dörtlük oluşturulmak istense aşağıda-kilerin hangisi son iki dize olur?

A) I - II B) I - IV C) II - I III - IV II - III III - IV

D) II - III E) III - IV I - IV I - II

10. Ne acı, kaybetmek için sahiplik! Ölümlüyü sevmek , ne korkulu iş!.. Hayat mı, püf desem kopacak iplik, Çıkmaz sokaklarda varılmaz gidiş

Bu dörtlüğün 1 ve 3. dizelerinde kullanılan kafi-yenin türce benzeri aşağıdakilerin hangisinde kullanılmıştır?

A) Anısı biz olalım bu sokakların

Ve hiç durmadan yağmur yağsın

B) Ezberlenecek hiçbir şey yok bu dünyada

Böyle diyorsun her yolculuğa çıkışımda

C) Yüzün bir sebepsiz korkuyla uçuk,

Arkanda çepeçevre, kızıl bir ufuk…

D) Hakikat değişiyor daha bitmeden cümle;

Koşuyorum yetişmek için bütün gücümle

E) Gidenler nerde kaldılar, özledim gülüşlerini

Bir kenti güzelleştiren yalnız onlardı sanki