1 | S a y f a

Bu rapor; Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, Enerji Politikaları ve Stratejileri

Dairesi Başkanlığı Personeli tarafından hazırlanmış olup, haberler ilgili

kaynakların özetidir.

Dilek AĞRI Avrupa Birliği Ülkeleri Enerji Görünümü

Sinem ÇAYNAK Amerikalar&Asya&Pasifik Enerji Görünümü

Feyyaz ŞİMŞEK Rusya ve Hazar Bölgesi Enerji Görünümü

Barış İLTER

Ali GÜLMEZ

Orta Doğu ve Kuzey Afrika Enerji Görünümü

Ali GÜLMEZ

Volkan YARAMIŞ

Think – Tank Kuruluşları

Enerji İşleri

Genel Müdürlüğü

Sayı: 41 29 Temmuz-05 Ağustos 2013

Dünya Enerji Görünümü

2 | S a y f a

İNGİLTERE: İngiltere’nin The Sun dergisinde yer alan ve The Carbon Brief’in

yer verdiği habere göre, İngiltere’nin enerji sektörü ile ilgili beş iddia tekrar

gündeme getirilmiştir. İlk olarak İngiltere’nin teknolojiye çok fazla bağımlı olması

durumunda, İngiltere’nin enerji krizi ile karşı karşıya kalacağı belirtilmiştir. Daha

sonra AB direktifleri doğrultusunda kapatılan enerji santralleriyle, ülkenin daha

fazla ithalata bağımlı hale geldiği belirtilmektedir. Hükümetin “Yeşil

Politikalarının” yakıt faturalarına neden olduğu belirtilmiş bunun yanı sıra kaya

gazı konusunda bir umut olduğunun üzerinde durulmuştur. Çünkü kaya gazının

devletlerde bir devrim yaptığı ve de İngiltere’de aynı şeyin olabileceğinden

bahsedilmiştir.

http://www.carbonbrief.org/blog/2013/07/checking-five-claims-in-the-

sun%E2%80%99s-%E2%80%98vision%E2%80%99-for-britain%E2%80%99s-energy-

sector

ALMANYA: “Energiewende” olarak ifade edilen Almanya'nın enerji dönüşümü,

ulusal bir saplantı haline gelmiştir. 2010 yılında Alman Hükümeti Energiewende

programı için oldukça iddialı hedeflerini açıklamıştı. Güneş enerjisinin hızla

gelişmesi, ülkenin iletim şebekesinin yükseltilmesi Energiewende hikâyesinin bir

parçası olarak görülmektedir. Ayrıca ülkede 2022 yılına kadar nükleer santrallerin

kapatılma kararının alınması kömür üretiminin de artışına yol açmıştır. Dengeli,

düşük karbonlu bir enerji miksi oluşturmanın, Energiewende sorununun sadece bir

parçasını oluşturduğu görülmüştür.

http://reneweconomy.com.au/2013/energiewende-part-2-transforming-germanys-

energy-sector-18752

AVRUPA BİRLİĞİ-ÇİN: Avrupa Birliği güneş panelleri üzerinde bir ticaret

anlaşmazlığını sona erdirmek için Çin’e bir imtiyaz vermiş ancak AB’nin bir iç

belgesine göre, önemli konularda verilecek kararlar beklenmeye devam edilecektir.

Bu belgede, iki ekonomik dev arasındaki bir ticaret savaşı korkusuna çözüm

bulabilmek için her iki taraftan uzmanların Haziran ayının ortasından beri

durmaksızın temas kurdukları belirtilmiştir. Yine AB kaynaklarına göre, şuanda

görüşmeler AB Ticaret Komiseri Karel de Gucht ve Çin Ticaret Bakanı Gao

Hucheng arasında devam etmektedir.

http://en.europeonline-magazine.eu/eu-makes-concessions-to-china-on-solar-panels-

row-still-unsettled_289867.html

Avrupa Birliği Ülkeleri Enerji Görünümü

3 | S a y f a

İSPANYA-ÇEK CUMHURİYETİ: İspanya ve Çek Cumhuriyeti’ndeki güneş

enerjisi reformları uluslararası yatırımcıları tehdit etmektedir. İspanyol Hükümeti

son zamanlarda güneş enerjisi sektörünü etkileyecek reformlar önermiştir.

Hükümet tarafından önerilen son reformların, “Enerji Şartı Antlaşması ve İki

Taraflı Yatırım Anlaşmaları” altında bir talep ve tercih hakkı elde eden uluslararası

yatırımcıları etkilemesi beklenmektedir. İspanya’da ki benzer ayrımcı tedbirler son

zamanlarda Çek Cumhuriyeti’nde de söz konusu olmuş ve İspanya için söz konusu

olacak tedbirlerin etkilerinin Çek Cumhuriyeti için de geçerli olacağı

değerlendirilmiştir.

http://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=ab40069a-7f6a-4c84-9291-

3bda41429af4

4 | S a y f a

ABD-AB-HİNDİSTAN: BP Başkan Yardımcısı ve Baş Ekonomisti Christof

Ruhl tarafından yapılan değerlendirmede, ABD’de şeyl gaz üretiminde yaşanan

gelişmelerin doğal gaz arzının ucuz ve bol olarak sağlanmasına neden olduğu

kaydedildi. Dünyanın her yerinde kömür tüketiminin azaldığı belirtilerek, ABD’de

geçtiğimiz yıl kömür tüketiminin %12 oranında azaldığı ve doğal gaz tüketiminin

hızla arttığı kaydedildi. Avrupa’da genel görünüm ABD’nin aynısı oldu. Ruhl, kömür

daha düşük fiyatlarda Atlantik’i geçerek yolunu buldu değerlendirmesi yaptı.

Avrupa’da elektrik üretiminde, doğal gaza oranla %45 oranında daha ucuz konuma

gelen kömürün kullanıldığına dikkat çekti. Ruhl, Hindistan’da ise önemli doğal gaz

keşiflerinden sonra 2003 yılından bu yana doğal gazın önem kazandığını belirtti.

Ancak, Hindistan’da daha verimli bir doğal gaz ekonomisine geçişin henüz

sağlanamadığı, beklenen senaryoların gerçekleşmediğini kaydetti.

http://forbesindia.com/article/real-issue/how-india-has-punctured-its-gas-

balloon/35717/1

ABD: ABD Enerji Bakanı Ernest Moniz tarafından yapılan açıklamada, Başkan

Barack Obama ve ABD Enerji Bakanlığı’nın, kömürün ulusal enerji stratejisindeki

rolü konusunda taahhütte bulundukları ve bu nedenle temiz kömür teknolojileri

araştırma harcamalarını destekledikleri ifade edildi. Başkan Obama’nın geçtiğimiz

ay sera gazı emisyonlarını azaltmak ve temiz enerji üretimi ve enerji verimliliğinin

artırılmasına yönelik bir genel plan ortaya koyduğu kaydedildi. Açıklamada,

kömürün enerji karışımının önemli parçası olmaya devam edeceği değerlendirildi.

Moniz, bu yıl kömür tüketiminin yükselen doğal gaz fiyatları nedeniyle 2012 yılına

oranla arttığını belirtti.

http://www.huffingtonpost.com/2013/07/30/ernest-moniz-obama-

coal_n_3675801.html?utm_hp_ref=green

ÇİN: Çin’li Sinopec ile ABD’li Weatherford International şirketinin, şeyl gaz

üretimine yönelik ortaklık kurmak üzere görüşmelerde bulunduğu kaydedildi. Şeyl

gaz üretimin hedefini hayata geçirmeyi planlayan ancak teknik ve çevresel

zorluklarla karşı karşıya kalan Çin’ in Weatherford şirketinin teknolojisinden

yararlanmayı hedeflediği değerlendiriliyor.

http://uk.reuters.com/article/2013/08/02/weatherford-sinopec-

idUKL4N0G31WK20130802

Amerikalar & Asya & Pasifik Enerji

Görünümü

5 | S a y f a

HİNDİSTAN: Derecelendirme kuruluşu ICRA tarafından, doğal gaz üretimi son

iki yıldır düşüş eğilimde seyreden Hindistan’da mevcut veya yeni keşfedilmiş

sahalarda yerli doğal gaz üretiminin günde 111 milyon standart feet küp’den 125

milyon standart feet küp’e yükselmesini beklediğini açıkladı. Ayrıca, doğal gaz

talebine yönelik tahminde bulunan ICRA’nın, bazı bölgelere yönelik talebin yaklaşık

%75 oranında artmasını beklediği ifade ediliyor.

http://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/Domestic-natural-gas-

production-to-increase-around-183mmscmd-by-FY-20-

ICRA/articleshow/21557451.cms

BREZİLYA: Brezilya’da Petrobras’ın ardından ikinci en büyük petrol üreticisi

olan Norveç şirketi Statoil’in bu konumunu sürdürdüğü açıklandı. Brezilya’da

faaliyet gösteren 47 şirketin üretimi ile Haziran ayında petrol üretiminde %4.75

oranında artış kaydedildiği belirtiliyor. Ülkenin üretiminde hakim konumda olan

Petrobras’ın aylık petrol ve doğal gaz üretiminin 2.30 milyon varil olduğu ve bu

oranın toplam üretimin %88’ine eşit olduğu ancak şirketin şimdiye kadar kaydedilen

en düşük üretimi olduğu belirtiliyor.

http://en.mercopress.com/2013/08/03/brazil-s-oil-and-gas-output-up-in-june-to-2.6-

million-boepd

6 | S a y f a

RUSYA-AZERBAYCAN: Petrole odaklanmış tek Rus şirketi RusPetro, bu

hafta başında imzalanması beklenen bir yasada, sıkışmış (kumtaşı içinde) mevcut

ham petrol üretimi için önemli vergi indirimi olmasını istediğini söyledi. Sıkışmış

petrolün geliştirmesi, dünyanın en büyük ham petrol üreticisi Rusya’nın

önümüzdeki on yıl içerisinde, bugünkü günlük 10 milyon varil seviyesindeki üretim

kapasitesini korumasına yardımcı olabilir. Batı Sibirya’nın ortasında 1,8 milyar

varil petrol eşdeğerinden fazla kanıtlanmış ve muhtemel rezervler ile RusPetro,

mevcut petrol üretiminin yaklaşık yüzde 97'si için, maden çıkarma vergisinden

yüzde 80 yardım almak istediğini söyledi. RusPetro ilk çeyrekte faiz, vergi ve

amortisman öncesi varil başına 3,61 Dolar kazanç bildirdi. Rusya’da temel maden

çıkarma vergisi ton başına 470 ruble (14,40 Dolar) seviyesinde. Küresel petrol

fiyatları, rezervlerin tükenme düzeyi ve çıkarma zorluğu seviyesi de dahil olmak

üzere çeşitli değişkenlere göre ayarlanacak.

http://www.themoscowtimes.com/business/article/ruspetro-says-tight-oil-tax-relief-

to-provide-big-boost/483720.html

RUSYA-KIRGIZİSTAN: Rus ve Kırgız hükümet yetkililerinin söylediğine göre

Rus Gazprom, Kırgızistan'ın doğalgaz ağını sembolik olarak 1 Dolar üzerinden satın

alarak, doğalgaz altyapısını iyileştirmek için milyarlarca ruble yatırım ile ülkeye

istikrarlı bir gaz tedariki sağlama sözü verdi. 5,5 milyonluk yoksul dağlık ülkenin

doğal gazı, son kış aylarında ödenmeyen faturalar nedeniyle Kazakistan ve

Özbekistan hattında defalarca kesildi. Rusya'nın Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey

bir kaynak, Kırgızistan'ın doğal gaz şebekesini Gazprom'un devralması üzerindeki

anlaşmanın, Cuma öğleden sonra imzalandığını söyledi. Gazprom ilk beş yıl içinde

20 milyar ruble (609 Milyon Dolar) yatırım yapacak. Rus hükümeti sitesinin

(www.government.ru) yayınlandığına göre, 25 yıllık anlaşma çerçevesinde Rusya'nın

gaz ihraç tekeli Gazprom, Kırgızistan'ın yerel gazının geliştirilmesi ile gaz

ekipmanları ve boru hatlarının yükseltmesinin yanı sıra tüketiciler açısından

kesintisiz gaz teminini garanti etmeyi öngörüyor.

http://uk.reuters.com/article/2013/07/29/gas-kyrgyzstan-gazpom-

idUKL6N0FZ0WN20130729

Rusya ve Hazar Bölgesi Enerji Görünümü

7 | S a y f a

RUSYA-AB: BP ve Total Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı Projesine katılıyor…

Petrol şirketleri BP, Total ve diğer iki enerji firması Avrupa’nın Rusya'ya olan

bağımlılığını azaltmak için anahtar olarak görülen trans-Adriyatik doğal gaz boru

hattını yapacak olan bir konsorsiyumun hisselerini aldı. Trans Adriyatik Boru Hattı

(TAP) diye adlandırılan konsorsiyum için, İngiltere'nin BP, Fransa’nın Total,

Azerbaycan’ın Socar ve Belçika gaz ağı şirketi FLUXYS’in gruptaki hisseleri salı

günü açıklandı. Yunanistan'dan gelerek Arnavutluk ve Adriyatik Denizi'nden güney

İtalya'da karaya çıkacak boru hattının inşaatına 2015 yılında başlanacak.

Hazar Denizi'ndeki dev Azeri Şah Deniz gaz alanından gelen doğal gazı taşıyacak

hat, BP, Total ve Socar’ın yanı sıra Norveç'in Statoil şirketi tarafından geliştiriliyor.

Yakında inşaatına başlanacak TAP gaz hattı, Azerbaycan’dan başlayarak

Türkiye’den Yunanistan’a çalışacak olan boru hattına bağlanacak.

http://economictimes.indiatimes.com/news/international-business/bp-total-join-

adriatic-gas-pipeline-project/articleshow/21488790.cms

RUSYA: Transneft, Pasifik Petrol Boru Hattı kapasitesini 67 milyon tona

çıkaracak…

Rus petrol boru hattı tekeli Transneft, Doğu Sibirya’daki yıllık petrol üretimi

kapasitesini artırmayı planlıyor. Transneft başkan yardımcılarından biri Çarşamba

günü, Doğu Sibirya-Pasifik Okyanusu (ESPO) petrol boru hattının kapasitesinin

2018 yılına kadar yüzde 80 oranında artarak 67 milyon tona ulaşacağını söyledi.

ESPO genişlemenin bir parçası olarak, üçü kuzeydoğu Rusya’daki Yakutia’da olmak

üzere yedi petrol pompa istasyonu inşa edecek. Vostoknefteprovod başkanı Viktor

Bronnikov, 2015 yılında Doğu Sibirya’daki Irkutsk Bölgesinde dört istasyon

inşaatına başlanacağını da söyledi. Bronnikov ayrıca, 2017 sonunda sadece Çin'e

petrol pompalamak için öncelikle dört petrol pompa istasyonunun inşa edileceğini

söyledi.

http://en.ria.ru/business/20130731/182511026/Transneft-to-Boost-Pacific-Oil-

Pipeline-Capacity-to-67M-Tons.html

RUSYA: Rusya'nın petrol üretimi Sovyet dönemine en yakın seviyeye yükseldi…

Dünyanın en büyük petrol üreticisi Rusya, bir post-Sovyet rekoru kırarak Temmuz

ayında, günlük 10.430.000 varil üretim seviyesiyle bir önceki yıla göre ham petrol ve

kondensat üretimini yüzde 1 oranında arttırdı. Enerji Bakanlığının Moskova'daki

CDU-TEK biriminden bugün e-posta ile gönderilen ilk verilere göre, günlük üretim

Haziran’a göre yüzde 0,7 oranında düştü. Rusya'da Sovyet dönemi üretimi 1987

yılında günlük 11.480.000 varil ile zirve yapmıştı. Devlet Başkanı Vladimir Putin,

Sibirya’daki üretim düşüşüyle birlikte, günlük üretimi Sovyet dönemi gibi 10 milyon

varilin üzerinde tutmak için, deniz alanları ve düşük geçirgenlikli kaynaklar için

vergi indirimini teşvik ediyor.

http://www.bloomberg.com/news/2013-08-02/russia-s-oil-output-rises-to-near-most-

since-soviet-era.html

8 | S a y f a

SUUDİ ARABİSTAN: Wall Street Journal da çıkan habere göre Suudi

milyoner Prens Alwaleed bin Talal Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali al-Naimi’ye

ABD’deki kaya petrolü ve gazı devriminin ABD’nin Suudi Arabistan’ın ham

petrolüne olan iştahını gidereceği konusunda bir mektup gönderdi. Tahminen 20

milyar dolar değerindeki Kingdom Holding’in başında olan Prens, ülke bütçesinin

%92’sinin petrole bağlı olduğunu ve bu durumun ülkenin ekonomisini

hassaslaştırdığını belirtti. Ekonominin güçlenmesi için ülke gelir kaynaklarının

çeşitlendirilmesi gerektiğini belirtti.

http://www.foxnews.com/world/2013/07/30/saudi-prince-worried-that-us-shale-boom-

could-cripple-opec-economy/

İRAN: Pakistan ile gerçekleştirilmeye çalışılan doğal gaz boru hattı projesinde

ABD yaptırımlarının projeyi engellemesinden çekinen Pakistan 1,8 milyar dolarlık

Pakistan tarafı projesinin finansal kaynağını İran’dan karşılamayı düşünüyor.

Pakistan Petrol Bakanı Shahid Khaqan yaptığı açıklamada yeni İran kabinesi ile

projenin tamamının karşılanması konusunda müzakerelere başlanacağını belirtti.

http://www.dnaindia.com/world/1869522/report-pakistan-to-seek-full-financing-from-

iran-for-gas-pipeline-islamabad

IRAK: Irak devlet yönetimindeki Kuzey Petrol Şirketini Kerkük – Ceyhan boru

hattındaki sızıntıların giderilmesi ile petrol akışının 2 ila 3 gün içerisinde

başlayacağını belirtti. Boru hattı Bağdat’ın 290 km. kuzeyinde yer alan Ain al-Jahsh

bölgesindeki sızıntıdan dolayı 21 Haziranda kapatılmıştı.

http://www.hurriyetdailynews.com/oil-flow-from-iraq-set-to-resume-

soon.aspx?pageID=238&nID=50278&NewsCatID=348

LİBYA: Ulusal ve çok uluslu enerji şirketlerin temsilcileri Eylül ayında

Trablus’ta düzenlenecek bir enerji konferansında Libya’daki petrol üretimi

konusunu ele alacak. Libya Petrol Bakanı Abdelbari el-Arusi ve Libya Ulusal

Petrol A.Ş. Yönetim Kurulu başkanı Nurri Burruein, düzenlenecek konferansta,

yatırımcılara fırsatların ana hatlarını açıklamayı düşünüyor. Cuma günü Libya

Herald gazetesinde yer alan habere göre, İtalyan enerji şirketi Eni ve İspanyol

Repsol şirketi temsilcileri de konferansta konuşma yapacak katılımcılar arasında

bulunuyor.

http://www.upi.com/Business_News/Energy-Resources/2013/08/02/Energy-companies-

to-be-at-September-oil-conference-in-Libya/UPI-99481375437438/

Orta Doğu & Kuzey Afrika Enerji Görünümü

9 | S a y f a

Chatham House ( İngiltere )

http://www.chathamhouse.org/sites/default/files/public/Research/Energy,%20Environ

ment%20and%20Development/0513bp_usenergy.pdf

ABD ENERJİSİ: YENİ GERÇEK

Geçmiş yıllarda ABD'nin enerjide dışa bağımlılığının artarak devam edeceği

varsayılmakta iken kaya gazı ve ankonvansiyonel petrolün üretiminin

gerçekleşmesi ve artan oranlarda devam edeceğinin öngörülmesi dünya enerji

görünümünde önemli değişimlere neden olmaya başlamıştır.

ABD'nin geçmiş yıllarda enerji verimliliği konusuna gerçekçi bir şekilde eğilmesi

temel tüketim kalemlerinden birini oluşturan taşıt sektöründe enerji verimliliğine

önem vermesi ve diğer sektörlerde de bunu devam ettirmesi enerji tüketiminde

azalmaya neden olmuştur ( AB için araç yakıt tüketim ortalaması 6 lt iken ABD'de 9

lt'dir.) Gerçekten de petrol talebi 2005 yılından günümüze %17 oranında düşme

göstermiştir. Sonuç olarak petrol ithalatı 7,8 milyon varil / gün'e gerilemiş ve 2012

yılı için tüketimin %42'sine düşmüştür. 2005 de 18 tcf olan doğal gaz üretimi 2012

yılında 24 tcf'ye ulaşmıştır. ABD'nin üretimi, büyük bir kısmı Kanada’dan olan

doğal gaz ithalatını 1,6 tcf'ye düşürmüştür. İthalatın bazı bölgelerde henüz istenilen

seviyelere düşememiş olmasının nedeni konvansiyonel olmayan üretim yerlerinin

eski üretim yerlerine uzak olması ve bunun bazı altyapı kısıtlamalarını beraberinde

getirmesidir.

Kısa vadede ABD'nin hafif ve düşük sülfürlü üretiminin Afrika ve Atlantik

kaynaklarından olan ithalat ile yer değiştireceği beklenmektedir. 2012 yılında ABD

petrol ithalatı 1 milyon varil/gün düşmüştür. Bu değişimin ABD rafinerilerinin yerli

üretime olan bağları kuvvetlendikçe artacağa benzemektedir. Yine de Ortadoğu’dan

petrol ithalatı devam edeceğe benzemektedir. ( Suudi Aramco'nun ABD'de bulunan

rafinerilerine petrol tedariğine devam etmesi gibi -1,5 milyon varil ham petrol / gün)

THINK– TANK KURULUŞLARI

10 | S a y f a

Bu değişimler aşağıda belirtilen sonuçlara neden olmuştur:

1. ABD’nin enerji sistemi ekonomi ve güvenlik önceliklerine dayanmakta iken artık

ekonomik kaynak ve jeopolitik öneme kaymıştır.

2. ABD’nin artan petrol üretimi ile Kanada yeni pazarlara ihtiyaç duyacaktır.

3. ABD endüstri kuruluşları ucuz yakıt girdisi ile rekabetçi yönlerini arttıracak,

elektrik üretimi ucuz yakıta yönelecektir.

4. ABD’nin Ortadoğuda azalan ithalat miktarı Asya ülkeleri tarafında

sönümlenecektir. Suudi Arabistan’ın kendi rafinerilerinden dolayı petrol ihracatı

devam edecektir.

5. ABD küresel enerji güvenliğini ithalatçı konumunun devam etmesinden dolayı

takip edecektir. Kömür ve doğal gaz ithalatı azalarak devam edecektir.

ABD de enerji alanında gerçekleşen bu yoğun dönüşümü enerji politikalarında

güvenliğe olan odağının ekonomi ve iklim değişikliği önceliklerine kaymasına neden

olacaktır. Enerji güvenliği artık güçlü bir tartışma konusu olmaktan çıkacaktır.

Çevresel hassasiyetin artmasıyla şirketler gelecek planlarında Kuzey Kutup

Bölgesine de yer vereceklerdir.

11 | S a y f a

http://www.oxfordenergy.org/2013/07/summer-again-the-swing-in-oil-demand-in-

saudi-arabia/

YİNE YAZ:

SUUDİ ARABİSTAN PETROL TALEBİNDE ARTIŞ

Yılın bu zamanlarında Suudi Arabistan’ın yerli enerji tüketimi ilgi odağı

olmaktadır. Zira yaz boyunca Suudi Arabistan petrol talebinde yukarı doğru keskin

bir geçiş görülmektedir. 2011 yılı yazında kışa nazaran günlük yedi yüz elli bin varil

petrol tüketim artışı yaşanırken, 2012 yılında bu artış günlük bir milyon varile

yaklaşmıştır. Benzer bir sallınım bu yıl da beklenmektedir. Ayrıca bu keskin artış

petrol fiyatlarını da etkilemektedir.

Suudi Arabistan Enerji Sektörü

Petrol talebindeki bu değişimleri anlayabilmek için enerji sektörünün yapısına ve bu

sektördeki enerji dağılımına bakmak gerekmektedir. Son on yılda Suudi

Arabistan’ın elektrik talebindeki hızlı artış, nüfus büyümesi, güçlü ekonomik

büyüme, yaşam standardındaki ilerleme, ekonomi politikanın enerji yoğun

endüstrilere yönlendirilmesi gibi çeşitli faktörlere dayanmaktadır.

Elektriğin en büyük tüketimi -2012 yılı Suudi elektrik üretimi göstergeleri dikkate

alındığında- %50’lik pay ile konut sektöründen gelmektedir. Bunu %17’lik pay ile

endüstri sektörü, %16’lık pay ile ticari kuruluşlar ve %13’lük pay ile de kamu

12 | S a y f a

kurumları izlemektedir. Konut tüketimin yaklaşık %70’i klima kullanımından

kaynaklanmaktadır.

Suudi Arabistan’da elektrik, kullanım zamanı, tüketim desteği ve son kullanıcının

tipine bağlı olarak kilowatt saat başı 1.3 ile 6.9 ABD senti miktarında yüksek

oranda sübvanse edilerek satılmaktadır. Son zamanlarda Hükümet elektrik fiyatları

üzerinde tedrici reformlar yapmıştır. 2010 yılında elektrik tarifeleri hükümet,

sanayi ve ticari sektörlerde yukarıya doğru revize edilmiş, ancak konut sektöründe

bir tarife değişikliği söz konusu olmamıştır. Bu yukarıya doğru yükselişe rağmen,

Arabistan’daki elektrik fiyatları bölgesel standartların oldukça altında sürmeye

devam etmektedir.

Enerji Sektöründeki Yakıt Dağılımı

Suudi Arabistan enerji sektörü yüksek oranda likit yakıtlara dayanmaktadır. 2012

yılında doğal gaz %39, ham petrol %35, dizel %20 ve akaryakıt %6 oranında

sektörde yer almıştır. 2007 yılında doğal gazın payının %52 olduğu düşünüldüğünde

beş yıllık dönemde doğal gazın payının önemli ölçüde düşürüldüğü söylenebilir.

Enerji sektörü, çeşitli yakıtlarda uluslararası pazarlara nazaran ayrıcalıklı

fiyatlarla varlığını sürdürmektedir. Arabistan’daki enerji üreticileri tarafından

ödenen fiyatlar uluslararası fiyatlarla karşılaştırıldığında aşağıdaki tablo ortaya

çıkacaktır.

Ayrıca, düşük fiyatlar, enerji etkinliğine yönelik yatırımların artmasına ve

yenilenebilir, nükleer gibi alternatif kaynaklara dönülmesine yönelik girişimleri

teşvik etmemektedir.

Bölgesel Talep ve Yakıt Kullanımının Etkileri

Kurulu gücün yaklaşık %77’sine sahip Suudi Elektrik Şirketi (SEC) dört işletme

bölgesi tanımlamıştır. Bunlar, Merkezi, Doğu, Batı ve Güney bölgeleridir. Doğu

bölgesi kurulu gücün %37’sine, Batı bölgesi %34’üne, Merkez bölge %21’ine ve

Güney bölgesi %8’ine sahiptir. Merkez ve Doğu bölgesinde doğal gaz enerji

13 | S a y f a

üretiminde baskın yakıt konumunda iken, Batı ve Güney bölgelerindeki yakıt

dağılımına girememektedir.

Yakıt dağılımları farklı olsa da, dört bölgede de aylık elektrik talebinde büyük

değişim gözlenmektedir. Merkez bölgesinde 2011 Mart ayındaki talep 3.9-7.5 GW

dolayında iken, aynı yıl Ağustos ayında 8.2-14.5 aralığına yükselmektedir. Keza,

Doğu bölgesinin Şubat ayı talebi 6.9-8.8 GW iken Ağustos ayında 10.4-14 GW

dolayına yükselmektedir. En büyük değişim ise Batı bölgesinde olmaktadır. Ocak

ayında 3.6-7 GW olan talep Ağustos ayına gelindiğinde 9.1-14.5 GW’a

yükselmektedir. Güney bölgesinde ise en küçük değişim söz konusu olup, Ocak

ayında 1.3-2.5 GW aralığında seyreden talep Ağustos ayında 2.4-3.5 dolayına

yükselmektedir.

14 | S a y f a

Yaz dönemlerinde gerçekleşen elektrik talebindeki dalgalanmaları karşılamak için

Hükümet özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında enerji sektöründe doğrudan ham

yakıtları kullanmak zorunda kalmıştır. 2012 yılı Şubat ve Ağustos talebi arasındaki

artışın büyüklüğü, günde 303.000 varil ham yakıt kullanımının günde 779.000

varile çıkmasını tetiklemiştir.

Kısa Dönemli Seçenekler

Kısa dönemde Suudi Arabistan enerji sektöründeki ham yakıtların azaltılması için

üç seçenek söz konusudur. Bunlardan ilki, yaz dönemi boyunca ham petrol yerine

akaryakıt ve dizelin kullanılmasıdır. İkincisi, talebin düşük olduğu dönemlerde

petrol stoklarının biriktirilmesi ve talebin yüksek olduğu dönemlerde bu stokların

kullanılmasıdır. Üçüncüsü ise daha çok ham petrol ihracatı için enerji sektöründe

gaz kullanımının yükseltilmesidir.

Üçüncü seçenek Suudi makamları tarafından empoze edilmektedir. Suudi Petrol

Bakanı Ali el Naimi, yaz ayları boyunca daha fazla ham petrol ihracatı yapabilmek

ve ülkedeki zirve enerji talebini karşılamak üzere daha fazla doğal gaza dönülmesi

gerektiğini ifade etmiştir. Enerji sektörü ve sanayide gaz talebinin hızlı yükselişi

Suudi Aramco’yu doğal gaz rezervlerini geliştirmek için baskı altında

bırakmaktadır.

2012 yılında Suudi Arabistan gaz üretimi 10.72 bcf/d düzeyinde olup, 2015 yılında

15.5 bcf/d düzeyine çıkarılması hedeflenmektedir. Bu gaz üretim hedeflerini

karşılamak için iki büyük proje geliştirilmektedir. Bunlardan ilki Karan

bölgesindeki çalışmalar, ikincisi ise Hasbah/Arabiyah alanında yapılan projelerdir.

15 | S a y f a

Orta Dönemli Seçenekler

Orta ve uzun vadede Hükümet enerji sektörü tarafından kullanılan yakıt fiyatlarını

değiştirmek istememektedir. Zira yakıt fiyatlarının değişimi elektrik hizmetinin

maliyetlerini yükselteceği için bu durum özellikle Arap Baharı sonrası önemli politik

sorunları doğurabilme ihtimali taşımaktadır.

Güncel olarak Suudi Arabistan üç parçalı strateji benimsemektedir: enerji

sektöründeki kaynak dağılımını değiştirmek, enerji sektöründeki etkinliği artırmak

ve enerji etkinliğinin artırılması vasıtasıyla nihai tüketicinin talebini azaltmak.

Suudi Arabistan Hükümeti yükselen elektrik talebini karşılamak için nükleer güç

geliştirme planını öne almaktadır. Plana göre önümüzdeki 20 yıl için her bir tesis

için yaklaşık 7 milyar dolar harcanabilmesi ve 20 kadar nükleer reaktör inşa

edilmesi söz konusudur.

Suudi enerji sektöründeki etkinlik dünyanın diğer bölgeleriyle karşılaştırıldığın

oldukça düşük seviyededir. Dolayısıyla enerji üretiminde etkinliği geliştirmek için

bir alan söz konusudur.

Yukarıdaki grafikten de çıkarılabileceği gibi Suudi enerji üretimi etkinlik açısından

sıralamada pek de iyi bir durumda değildir. Krallık üretimde eski tesisleri tedricen

terk etmeli ve yeni enerji etkinliği sağlayacak tesisler inşa etmelidir.

16 | S a y f a

Sonuç

Suudi Arabistan uzun dönemde birkaç seçeneğe sahipken, kısa dönemde enerji

sektöründeki likit yakıtların tüketimi Suudi politika yapıcılarını zorlamaya devam

etmektedir. Önümüzdeki yıllarda enerji sektörü tarafından tüketilen likitler, düşük

elektrik fiyatları ve elektrik talebindeki hızlı büyüme ile bağlantılı olarak

yükselmeye devam edecektir. Sonuç olarak yaz ayları boyunca ülkenin petrol

talebindeki artış sürecektir.

17 | S a y f a

EUROPE

Aug. 5-8: Speaker of the British House of Commons John Bercow will visit New

Zealand, where he will meet with his counterpart, David Carter, and attend

parliamentary sessions.

Aug. 6: The Czech Communist Party is expected to decide whether it will support

Jiri Rusnok's caretaker government.

Aug. 8: Greek Prime Minister Antonis Samaras will meet with U.S. President

Barack Obama in Washington to discuss defense cooperation and trade ties, among

other issues.

FORMER SOVIET UNION

Aug. 5: Ukraine and Russia will begin official negotiations on Russia's claim to the

Roshen corporation and other Ukrainian confectionary products.

Aug. 7: China and Kazakhstan will hold a signing ceremony for a tourism

cooperation agreement in Astana.

Aug. 8: Joint military drills between Azerbaijan and the United States in Bulgaria

are expected to conclude.

Aug. 9: A South Korean delegation led by Deputy Defense Minister Baek Seung

Joo will visit Azerbaijan to discuss bilateral military cooperation.

Aug. 9: Russia's foreign and defense ministers will meet their U.S. counterparts in

Washington to discuss a summit between U.S. President Barack Obama and

Russian President Vladimir Putin in September.

SOUTH ASIA

Aug. 4-8: Nepalese Congress President Sushil Koirala will make an official visit to

India.

Aug. 5: Pro-Vidarbha activists plan to protest in Delhi and Vidarbha after India's

July 30 decision to make Telangana a state.

GELECEK HAFTANIN GÜNDEMİ

18 | S a y f a

Aug. 6: Former Pakistani President Pervez Musharraf is expected to be formally

charged with criminal conspiracy and the murder of ex-Prime Minister Benazir

Bhutto.

Aug. 8: Coal India will host a meeting of various government officials to discuss

the import of coal.

Aug. 8: Lawmakers from the Dravida Munnetra Kazhagam party in India will

protest in front of the parliament.

Aug. 9: Pakistani President-elect Mamnoon Hussain will be sworn into office.

EAST ASIA

Aug. 4-6: Mongolia's chairman of the Cabinet Secretariat, Ch.Saikhanbileg, will

visit Hong Kong to discuss economies ties and visa issues.

Aug. 4-6: Japan's director general of the Foreign Ministry's Asian and Oceanian

Affairs Bureau, Junichi Ihara, will meet in Beijing with China's special

representative for Korean Peninsular affairs, Wu Dawei.

Aug. 4-7: Hong Kong's secretary for commerce and economic development, Gregory

So, will visit New Zealand to promote bilateral economic ties.

Aug. 7-9: Japanese and U.S. trade representatives will meet in Tokyo for talks in

parallel with the Trans-Pacific Partnership free trade negotiations. The talks will

cover nontariff trade barriers in such areas as automobiles and insurance.

Aug. 10: Cambodia's National Election Committee will release the official results

of its national elections. The opposition Cambodia National Rescue Party is

contesting the results that have been released so far, alleging widespread

malfeasance.

MIDDLE EAST/NORTH AFRICA

Unspecified date: U.S. President Barack Obama has asked Sens. John McCain and

Lindsey Graham to travel to Egypt the week of Aug. 5 to meet with military officials

and opposition figures.

Aug. 6: The Tunisian Popular Front has called for demonstrations to mark the

passing of six months since the assassination of opposition figure Chokri Belaid and

to protest the lack of progress in the investigation of his death.

19 | S a y f a

Aug. 7: Activists have called for a protest against the Israeli government for

closing access to the Temple Mount to non-Muslims until the end of Ramadan.

Aug. 7-8: Ramadan ends with the holiday of Eid al-Fitr. (The precise end date can

vary in countries depending on the sighting of the moon.)

AMERICAS

Unspecified date: Chilean mail workers have threatened to strike.

Unspecified date: Judges in Honduras announced a strike in order to protest the

lack of security they face in their daily lives.

Aug. 4-5: The Belarus-Venezuela High Level Commission will convene in Minsk to

draft a cooperative roadmap.

Aug. 5: U.S. and U.N. experts will arrive in Panama to inspect a detained North

Korean ship that was carrying Soviet-era military equipment.

Aug. 6: An International Monetary Fund delegation will meet with representatives

of various private companies in Nicaragua to discuss transparency and social

security law reform.

Aug. 7: The Mexican government will present to Congress a long-awaited law

project to reform the energy sector.

AFRICA

Aug. 6: Kenyan teachers may strike after the government refused to pay them

their July salaries.

Aug. 6-15: More than 38 African nations will participate in the African Endeavor

2013 military exercise in Lusaka, Zambia, under the auspices of U.S. Africa

Command.

Aug. 9-11: African Growth and Opportunity Act pre-summit discussions will be

held in Addis Ababa, Ethiopia.