![Page 1: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/2.jpg)
ABDÜLBÂKİGÖLPINARLIYUNUSEMRE
HAYATI
![Page 3: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/3.jpg)
VEBÜTÜNŞİİRLERİ
![Page 4: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/4.jpg)
HASANÂLİYÜCELKLASİKLERDİZİSİABDÜLBAKİGÖLPINARLIYUNUSEMRE-HAYATIVEBÜTÜNŞİİRLERİgörselyönetmen:BİROLBAYRAMdüzelti:ALKANİNALgrafiktasarımveuygulamaTÜRKİYEİŞBANKASIKÜLTÜRYAYINLARIistiklalcaddesi,no:144/4beyoğlu34430istanbulTel.(0212)2523991Fax.(0212)2523995www.iskultur.com.tr
![Page 5: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/5.jpg)
GenelYayın:990
Hümanizmaruhununilkanlayışveduyuşmerhalesi, insanvarlığınınenmüşahhasşekildeifadesiolansanateserlerininbenimsenmesiylebaşlar.Sanat şubeleri içindeedebiyat,bu ifadeninzihinunsurlarıenzenginolanıdır.Bununiçindirkibirmilletin,diğermilletleredebiyatınıkendidilinde,dahadoğrusukendiidrakindetekraretmesi;zekâveanlamakudretinioeserlernispetindeartırması,canlandırmasıveyenidenyaratmasıdır. İşte tercümefaaliyetini,biz,bubakımdanehemmiyetlivemedeniyetdâvamıziçinmüessirbellemekteyiz. Zekâsının her cephesini bu türlü eserlerin her türlüsüne tevcih edebilmiş milletlerdedüşünceninensilinmezvasıtasıolanyazıveonunmimarisidemekolanedebiyat,bütünkütlenin ruhunakadarişliyenvesinenbirtesiresahiptir.Butesirdekifertvecemiyetittisali,zamandavemekândabütünhudutlarıdelipaşacakbirsağlamlıkveyaygınlığıgösterir.Hangimilletinkütüpanesibuyöndenzenginseomillet,medeniyetâlemindedahayüksekbiridrakseviyesindedemektir.Buitibarlatercümehareketinisistemlivedikkatlibirsuretteidareetmek,Türkirfanınınenönemlibircephesinikuvvetlendirmek,onungenişlemesine, ilerlemesine hizmet etmektir. Bu yolda bilgi ve emeklerini esirgemiyen Türkmünevverlerineşükranladuyguluyum.Onlarınhimmetleri ilebeşsene içinde,hiçdeğilse,devleteli ileyüzciltlik,hususiteşebbüsleringayretivegenedevletinyardımıile,onundörtbeşmislifazlaolmaküzerezengin bir tercüme kütüpanemiz olacaktır. Bilhassa Türk dilinin, bu emeklerden elde edeceği büyükfaydayıdüşünüpde şimdiden tercüme faaliyetineyakın ilgive sevgiduymamak,hiçbirTürkokuru içinmümkünolamıyacaktır.
23Haziran1941
![Page 6: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/6.jpg)
MaarifVekili
![Page 7: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/7.jpg)
HasanÂliYücel
![Page 8: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/8.jpg)
YunusbusözleriçatarSankibalıyağakatar,Halkamata’larınsatarYükügevherdirtuzdeğil.
![Page 9: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/9.jpg)
ÖNSÖZYunus’unYaşadığıÇağ
KösedağıYenilgisi(641H.26Haziran1243),Selçukİmparatorluğu’nutemelindensarsmıştı.Moğollar,Sivas’ayürümüşler,Sivaskadısınınşefaatiylehalkadokunmamışlar,şehriüçgünyağmaetmişler,oradanKayseri’ye geçmişler, erkekleri kılıçtan geçirmişler, kadınlarla çocukları alıp yola çıkmışlardı. Yoldayürüyemeyenleri öldürüyorlar, her yana dehşet saçıyorlardı. Selçuklular, yıldan yıla ağır bir vergivermeyerazıolarakMoğollarlauzlaşmışlardı.II.GıyâseddinKeyhusrev’inölümündensonraülkedeyeryer isyanlar çıkmış, beyler bağımsız kalmışlar, birbirlerine düşmüşlerdi.Moğol kumandanıBaycu, birkere daha Anadolu’ya yürüdü. 1256’da Konya yakınlarında savaşta Selçuk ordusu bozguna uğradı.Gıyâseddin’inhapistebulunanoğluIV.RükneddinKılıçarslantahtaçıkarıldı.
Baycu, Konya’nın batısında, şehre dört saatlik mesafede bulunan Kızılviran’da oturuyordu.Kılıçarslan’ı da yanına almıştı. Uzun bir süre Konya’da kalan Moğollar, giderlerken Selçukhükümdarlarınınmezarlarıbulunankaledenbaşkabütünkaleleriyıktılar,MoğollardansonraAnadolu’dabirkardeşkavgasıdırbaşladı.SonundaRükneddin’le İzzeddinülkeyipaylaşmayıkararlaştırdılar.FakatPervâne,MoğollarınyardımıylaRükneddin’inüstünlüğünüsağladı;İzzeddinBizans’akaçtı.
Rükneddin, bütün devlet işlerini eline almış olan Muîrneddin’i ortadan kaldırmak istiyordu. BunuanlayanMuîneddin,1265’teRükneddin’iöldürttü;yerineikibuçuk,yahutaltıyaşındaoğluIII.GıyâseddinKeyhusrev’igetirdi.Anadolu,artıkİlhanlılarınbireyaletihükmündeydi.
1277’de Muîneddin, büyük vezir Sâhib Fahreddin Ali ve IV. Rükneddin Kılıçarslan’ın kızı SelçukHâtûn’unişanlısıAbaka’yagötürmeküzereyola çıkmıştı.Fakat halk, hatta beyler buna razı değillerdi.BeylerdenHorasanlıHatıroğlu, kardeşiZahîreddin’i,MoğollaradüşmanlığıylaünkazanmışolanMısırhükümdarı Melik’üz-Zâhir Baybars’a, yardım istemek üzere gönderdi. Karamanlılarla uçbeyleri deHatıroğlu’yauydular.NiğdecivarındamuhafızolarakbulunanikiyüzMoğolerinikılıçtangeçirdiler.ŞamaskerideAnadolu’yagirmişti.Hatıroğlu, tambir zaferkazandığını sanarakdörtbiryana fetih-nâmelergönderiyor,biryandandagelenorduyubeslemekiçinhalktanzorlaparaveyiyecektopluyordu.
Moğollar, bunun üzerine harekete geçtiler. Mısır ordusu da erzaksızlıktan Anadolu’dan çekildi.Hatıroğlu Şerefeddin, Niğde’yle Adana arasındaki Loluva Kalesi’ne sığınmak zorunda kaldı. Kalemuhafızı, Moğollardan korkarak Hatıroğlu’yu teslim etti. Sorguda bütün iş ortakları meydana çıktı.Kendisiöldürüldü.Pekbüyükbiryekûntutanmallarıyağmalandı.
Hatıroğlu’nun tarafını tutan Karamanlılar, Moğollara vergi vermemek için son bir gayretle silahasarıldılar; Moğollar bozuldu. Uçbeyleri de vergi yüzünden Moğollarla savaşa girişip üstlerine gelenorduyubozgunauğrattılar.
BaharçağındaBaybars,büyükbirorduylaAnadolu’yagirdi;Moğollarıbozdu.BiryandanMoğollarlaarasını açmamaya çalışan, bir yandandaBaybars’a taraftarlık edenMuîneddin,Kayseri’ye, oradandaTokat’akaçmıştı.Baybars,Kayseri’deongünkadarkaldıktansonraerzaksıkıntısıyüzündenAnadolu’danayrıldı. Bu arada Abaka Anadolu’ya geldi. Muîneddin’i, Baybars’ın geleceğini bildiği halde habervermemekletöhmetleyipgiderkenberabergötürdü;Aladağ’daöldürttü(676H.1277).
Bu son mağlubiyet, Selçukluların ileri gelenlerine pek büyük bir tesir yaptı. İleri gelenler, adetayarışırcasınaötedünyayagöçetmeyebaşladılar.AtabekMecdeddinAbaka’yıgeçirdiktensonraSivas’tavefatetti;TâceddinMu’tez,onutakipetti;birkısmıysaŞamülkesinesığındı.
![Page 10: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/10.jpg)
Aynıyılda,birmüddetdervişlikkisvesinebürünmüşolanCimri,İzzeddinKeykâvus’unoğluGıyâseddinSiyâvuş olduğunu ileri sürerek isyan etti. İbni Bibi’ye göre “Kızıl külahlı, çarıklı, kara kilimliTürkmenler”le Konya’yı zapt etti; adına hutbe okuttu. Karamanoğlu Mehmed Bey vezirlik makamınagetirildi. Bu isyanı idare edenler, Moğol akını yüzünden Horasan’dan göçüp Amasya’ya gelen Babaİlyas’lahalifesiBabaİshak’ınadınagelişenveSelçukİmparatorluğualeyhinebirhalkisyanımahiyetinitaşıyan, Selçuk ordusunu bozan, Sivas’a yürüyen, nihayet 1241’de Baba İshak’ın Amasya’da idamınarağmen bastırılamayan, sonundaKırşehir civarındakiMalyaOvası’nda devşirme ordu tarafından zorlabastırılanBabalılar’ınkılıçartıklarıydı.I.AlâeddinKeykubadtarafındanalınanErmenekilineTürkmenboyları yerleştirilmişti. Bu yüzden de Ermenek’e, Kamereddin ili denmişti. Kamereddin’in torunu veKerimeddinKaraman’ınoğluNûreddinSûfî,yahutmeşhuradıylaNûreSûfîdeBaba İlyas’amensuptu.Karaman ve kardeşleri,AnadoluSelçuklularının kardeş kavgasında İzzeddin’in tarafını tutmuşlardı, buyüzden de Karaman’ın kardeşleri öldürülmüşlerdi. Karaman’dan sonra yerine geçen Mehmed Bey,Cimri’yevezirolduktansonra,divandavesaraydaTürkçekonuşulmasınadairmeşhurfermanıçıkararakbuhalkhareketininhüviyetinitarihearmağanetmişti.
Cimri’nin başarısı uzun sürmedi. Moğolların yardımıyla Selçuklular, Cimri’yi bozguna uğratıp esirettiler,diridiriderisiyüzüldüvebuderi,şehirlerdegezdirildi.
1281’de İzzeddin Keykâvus’un oğlu olup Kırım’da oturan Gıyâseddin Mes’ud, Erzincan’a gelipAbaka’ya itaatini bildirdi,Konya’da padişahlığa geçti. 1284’teAbaka’nın ölümü üzerine yerine geçenSultanAhmed,IV.RükneddinKılıçarslan’ınoğluGıyâseddinKeyhusrev’leGıyâseddinMes’ud’un,ülkeyiikiyebölereksaltanatsürmeleriniemretti.GıyâseddinKeyhusrev,bunarazıolmayıncaMes’udtekbaşınahükümsürmeyebaşladı,aynızamandaMoğollardan,adınabirdefermangetirttiveGıyâseddinöldürüldü.AynıyıldaMoğolordusuErzincan’ageldi;kışıoradageçirdi.SâhibFahreddinAli,tekbaşınabuorduyubeslemek zorunda kaldı. Elli yıldır biriktirdiğini habbesine kadar harcadı. 1284’te Keygato, Sivas’ageldi, oradan Kayseri yoluyla Aksaray’a vardı. O yıl pek şiddetli bir kış oldu. Şehirlilerin çoğu,Moğollarınkorkusundanovalaradağılmıştı.BuorduyubeslemekdeSâhibFahreddin’edüştü.KazvinliFahreddin vezirlik makamına getirilmişti Sâhib Fahreddin Ali, Akşehir’de Nadir Köyü’ne göçtü ve1288’deoradavefatetti.
Bilgisizve insafsızbir adamolanKazvinli, halka alabildiğine zulmediyordu.Nihayethalkın şikâyetiüzerineKazvinli’yiAladağ’agötürdüler ve1290’daoradaöldürdüler.Bumüddet içindeErgun,SultanAhmed’e isyan etmiş, 1282’de padişah olmuştu. 1283’te Anadolu halkını, elinden geldikçe koruyanSâhib-Divân, yaniMoğol veziriGüveynî ölmüş, yerine pek zalimbir adamolanAlâüddevle, 1291’deSâhib-Divânolmuş,aynıyıldaöldürülmüş,Ergundaölmüş,yerineKeygatohükümdarolmuştu.
Keygato, 1292’de Anadolu’ya bir kere daha gelmiş, Sultan Mes’ud’un padişahlığını sağlamıştı.1295’de ölümü üzerine yerine geçen Baydu’nun zamanında Anadolu’da her iş,Moğollara kulluk edenbeylerin eline düşmüştü. Bir yandan Moğollar mal, para, erzak istemekte, bir yandan beyler, iltizamyoluylamal elde etmeye çalışmaktaydı.Aynı yılda padişah olanGazanMahmudHan’ınMüslümanlığı,nispeten halkı sevindirmiş, ümitlendirmişti. Fakat Moğol beylerinden Togaçar isyan etmiş, SamakarNoyan’ınoğluArapNoyan’ınhükmüaltındakiDanişmendiyeilinegirmişti.KumandanBaltu,onubozgunauğratıp öldürttü; fakat bu sefer demerkezi tanımamaya başladı; hatta Sultaniye’ye çağrılanMes’ud’ungitmesine bile engel oldu. 1296’da Gazan Han’ın gönderdiği ordu isyanı bastırdı; Sultan Mes’ud,Hemedan’agötürüldüveoradatutuklandı.BusıradaII.İzzeddinKeykâvus’unoğluFerâmerz’inoğluIII.Alâeddin Keykubad, 1298’de padişah tanındı. Gene bir isyan üzerine Emir Çoban Anadolu’ya geldi.Korkusundan Sultaniye’ye gitmek üzere yola çıkan Alâeddin, yolda Şam ülkesine giden Gazan Han’arastladı.GazanHan,Alâeddin’i,kendisineyardımageldisanarakpekhoşlandı.Erzurum’danAntalya’ya,
![Page 11: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/11.jpg)
Diyarbakır sınırlarındanSinop’a kadar uzayan ülkeyi ona verdi,Moğol hanedanından bir kızla da onuevlendirdi.ButeveccühühazmedemeyenAlâeddin,önünegelenköyüyağmayabaşladı.Antalya’yıalmayamuvaffakolamadı;geriyedöndü.Vardığıyerdebeylere,gizlimallarınıçıkarmalarıiçinişkenceettirmeyekoyuldu.Halka,halkın inancınaokadarkayıtsızbirhalegelmiştiki,RamazanayınınyirmialtıncıgünüSivas’ta, halkın karşısında oruç yedi, şarap içti. Bütün bunlar duyulunca Moğolların Anadolu valisiAbuşka, Alâeddin’i Sultaniye’ye gönderdi. Orada halkın önünde bir meydan dayağı yedi; karısınınşefaatiylecanınıgüçkurtardı.
1303’te Gıyâseddin Mes’ud, tekrar padişah oldu. Ertesi yıl Gazan Han vefat etti; yerine OlcaytuMuhammedHudâbendegeçti.İsyanlarsürüpgidiyordu.İlhanlılarınçöküntüdevribaşlamıştı.İrinciNoyanbüyükbirorduylaAnadolu’yagelmiş,AksarayyolundakiAlâiyeKervansarayı’nasığınmışolanİlyasadlıbirisyancıyüzündenbukervansarayıyıktırmış,buçeşityerleritamirettirmeyidesuçsaymıştı.Aksarayhalkını kılıçtan geçirmiş, mallarını yağma ettirmişti; Niksar da aynı akıbete uğramıştı. Gıyâseddin,1308’de Kayseri’de ölmüş, Anadolu Selçuklularından III. Alâeddin, 1301-1302’de Isfahan’da idamedilmiş, SultanMes’ud’un oğluGazi, İlhanlılar tarafındanKastamonu veSinop’tan İznik veSaruhan’akadar uzayan bölgeye hükümdar tayin edilmiş, fakat hükmü, Sinop’tan başka bir yerde yürümemişti.1322’deSinop’taölmüş,AnadoluSelçukİmparatorluğudatarihekarışmıştı.
1315’te Emir Çoban, Muhammed Hudâbende tarafından Anadolu’ya gönderilmişti.Karamanoğulları’ndan başka bütün beyler itaat ettiler. Emir Çoban, 1316’da vefat eden Olcaytu’nunyerinegeçenEbû-SâidBahâdırHantarafındanAnadoluvalisitanınmış,birzamanİrinciNoyan’lauğraşıponu ortadan kaldırdıktan sonra adaletle, fakat pek mutaassıbâne bir idareyle halkı yola sokmayakalkışmıştı. Hıristiyanlarla Yahudiler, Müslümanlardan ayırt edilebilmek için muayyen renkte elbisegiymeyezorlanmıştı.Buadaletlibeyin,Selçukhanedanınamensupolanlarıortadankaldırdığıdarivayetedilir.1320’deEmirÇobanAnadolu’danayrıldıktansonraKaramanlılartekrarKonya’yızaptettiler.
*
Selçuk İmparatorluğu, hâkimiyetini kaybettikten sonra Anadolu’da, Pervâneoğulları, Hamidoğulları,Germiyanoğulları, Karesioğulları, Sâhib Ataoğulları, İzmiroğulları, Saruhanoğulları, Menteşeoğulları,Aydınoğulları, Tekeoğulları, Eşrefoğulları gibi bir şehirde hüküm süren, yahut bir bölgeye hükmedenbeyliklermeydana gelmişti. Bu beylikler içinde en ehemmiyetli ve kuvvetlisi, Selçukluların enmühimyerleriniellerindetutanveXV.YüzyılakadarOsmanoğulları’nıuğraştıanKaramanoğulları’ydı.
Kurulduğu andan itibaren Söğüt Ovası’na hâkim olan Osmanlılar, 1289’da Eskişehir ve İnönü’nüalmışlar,1292’deSakarya’nıngüneyineinmişler,1298’deBilecik’leYarhisar’ı,1299sularındaİnegöl’üzaptetmişler,1301’deİznik’ikuşatmışlar,1323’teAkyazı’yı,1326’daBursa’yıelegeçirmişlerdi.Bursa,bubeyliğinmerkeziolmuştu.SakaryahavzasınıeldeettiktensonraRumeliyakasınadageçenveBizans’ıkuşatan bu beylik, Anadolu’yu Rumeli’ye bağlayan yollara hâkim duruma gelmişti. Bursa’da yükseleneserler,SelçuksanatıylaBizanssanatınıbağdaştırıyordu.Cami,medrese,türbe,kervansaraykapılarındakendini gösteren Selçuk karakteri, teferruattan kaçmaya başlamış, mahruti kubbe müdevver kubbeleredönmüştü. Selçuk sanatıyla Bizans mimarisinin kaynaşmasından meydana gelen, yarım ve dörtte birkubbelere dayanan tek kubbeli şaheserlerse, İstanbul’un fethinden sonra ibdâ edilecek, edebiyattaFarsça’nınyerinegeçenTürkçe,İstanbul’unfethindensonraşivevahdetinekavuşacaktı.
XIII.YüzyılAnadolu’daTasavvuf
Moğollardan kaçan Hârzemlilerin Selçuklular tarafından doğu ve sınır bölgelerine yerleştirilmeleri,MoğolakınınıAnadolu’yayöneltmiş,Anadolu,XIII.YüzyıldanXIV.Yüzyılınilksenelerinekadardalga
![Page 12: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/12.jpg)
dalga gelen Moğol ordularıyla çiğnenmişti. Halk, yalnız Moğollar tarafından öldürülmüyor, içkavgalardan da canından oluyordu. Moğol ordusunu, sarayı, vezirleri, beyleri, divanı elçileri, isyanedenleribesleyenveölmemeyeçalışan,ancakhalktı,hemdesavaşlardan,katl-îâmlardankurtulabilipsağkalan kılıç artığı halk. Herkes herkesten şüphelenmekteydi. Padişahlar bile mevkilerini korumak içinMoğollarasığınıyorlar,beylerbilepadişahlarınyakınlığını,Moğollarasığınmaklasağlıyorlardıvebütünbusığınmalardaişgörenparaydı,yalandı,iftiraydı.Ülkededinadına,adaletadına,sadakatadınahükümsürenzulümdü.
Gayesitambelirli,dileğiapaçıkolmamaklaberaberhalkıkucaklayan,idareyiistihdafeden,düzenivehükümeti yıkmaya yönelen Babalılar ve Cimri isyanlarından başka sonradan “Tahtacılar” denenAğaçerleri’nin Maraş’ta yol kesişleri, Niğde, Loluva, Sivrihisar isyanları gibi belirli bir bölgedeparlayıp sönen isyanlar da eksik değildi. 1299’da olduğu gibi yağmursuzluktan meydana gelen büyükkıtlıklar,halkaölüinsanetinibileyediriyordu.Yaşayışçekilmezbiryükolmuştu;herkesümidiniTanrı’yabağlamıştıartık.
Bir yandanMoğol akınındanAnadolu’ya göçen, bir yandanAnadolu’da yetişen sûfîler, halka hayrın,şerrin izafi olduğunu, her işin O’nun iradesinin tecellisi bulunduğunu, gerçek varlığın yokluklaolabileceğini,heriştebirhikmetinmevcudiyetinitelkiyneden,gözleribuğulayan,gönlümaddivegerçekyaşayıştan alan, insana boyun büktüren, teslimiyeti gaye bilen bir inancı yayacak en uygun muhitibuluyorlardı.Gerçi tasavvuf,sûfîninmezhebinevemeşrebine,bilgisineveanlayışınagöredeğişiyordu;gerçi tasavvuf her şeyi Tanrı ef’alinin zuhuru bilmekle beraber, zulmedenin mazhariyetine uyupzulmettiğini, fakat karşı duranın da mazhariyetine uyup onu kökünden yok ettiğini söylüyordu; gerçitasavvuf,yokluğu ferdiyetten,benlikten,bencilliktenyokolmak,halkta,her zerredegerçekvarlıklavarolmak,kendiiçindeğiltoplumiçinyaşamaksayıyordu.Fakatkadercilikbuanlayışlaraengelolmaktaydı;bilgisizlik, bu bilginin, bu irfanın yolunu kesmekteydi ve halkın tasavvuf inancı, bu ümitsiz alanda,kendindengeçmek,olanlarıgörmemeksuretiylebirteselliışığıuyandırıyordu.
*
Bu çağlarda Anadolu’da, Muîneddin Pervâne tarafından kendisine Tokat’ta bir dergâh kurulanFahreddin-i İrâkıy’yi (1239), İbnArabî’nin (1240) Bâtınîlikle karışık ve tamamıylamistik inançlarınıKonya’dayayanoğulluğuSadreddîn’i(1274),“Mirsâd’ül-ibâd”latasavvufumedreseleştirenNecmeddinDâye’yi (1343) görmekteyiz. 1035’te Şirâz’da ölen İbrahim b. Şehriyâr-ı Kâzerûnî’ye mensupKâzerûnîyye tarikatıyla o zaman Ahmediyye denen Rıfâiliğin, ayrıcaMevlânâ’ya çok bağlı olan HacıMübâretHayderîgibiHayderîlikmümessillerininbulunduğunuEflâkî’denöğrenmekteyiz.KalenderîlikbuçağlardayalnızAnadolu’dadeğil,Irak,SuriyeveMısır’dadapekyaygındı.Şıhâbeddîn-iSühreverdi’nin(1234-1235), IV. Rükneddin Kılıçarslan zamanında, Halife En-Nâsır li Dîn’illâh (1225) tarafındanelçilikleKonya’yagelişi,Anadolu’dafütüvvetehlininpekyaygınbulunduğunubizebildirdiğigibibunubirçokkaynaklardandaöğrenmekteyiz.
Mevlânâ Celâleddin’in (1273) çevresinde toplananlar ve bilhassa Çelebi Hüsâmeddin (1284)vasıtasıylafütüvvetehlini,yanisanatkârlarıveesnafıMevleviliğebağlamıştı.Mevlânâ“Mesnevi”siyle,şiirleriyle pek az bir zamanda, hatta kendi daha sağken Anadolu sınırlarını aşmıştı. Ona uyanlarınyüzyıllar boyunca, apayrı ve musiki, şiir ve raks gibi üç esaslı unsura dayanan bir zümre olarakvarlıklarını onunadıyla şiirinin çevresinde, “Mesnevi”sininmihrakında toplamayamuvaffakolacaklarıbesbelliydi.
***
![Page 13: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/13.jpg)
Yunus’un doğduğu, yaşadığı ve ebediyete göçtüğü çağda Anadolu’da siyasi, iktisadi ve dini durumbuydu. Tasavvuf zümreleriyse Ahmedîler, Kâzerûnler, Mevlânâ âşıkları, Kalenderîler, Haydarîler vebüyükmağlubiyeteuğradıklarıhaldezümrevivarlıklarınıkoruyabilenvesonradanHacıBektaş’ı(1270)kendilerinepir tanıyanBabâîler, ŞeyhAhmed-iNâmıkıyy-iCâmi’ye (1141) nisbet iddia edenCâmilergibi,gezgincidervişzümrelerindenolanAbdallar,herşehirdebulunanfütüvvetehliveadetasivilaskerolan ve “Rûnûd-Rindler” diye de anılan fütüvvetin kılıçlı (Seyfi) koluydu ki bunlara “Alp Erenler”,“Gaaziyân-ı Rûm” da denirdi. Bu zümrelerin, içlerinden yetişen ve büyük tanınan kişilere de nisbetedilerekadlarıçoğalıpdurmaktaydı.
YunusEmre
YunusEmre,böylebirdevirde,OrtaAnadolu’dayetişmiş,kendisinitasavvufavermiş;doğudamezhepayrımları hüküm sürer, kanlı hadiselere yol açarken, iltizam vemüsadere,mevki kavgalarını körükler,halkı ezerken, batıda derebeylik yayılır, sınıflar sınırlanır, topraksız halk esir olur, toprakla berabersatılır,haçlıseferlericenneteyolaçar,cennetkanlaveparaylaedinilirkeno,tasavvufunderinveiçlihoşgörürlüğüyle:
YetmişikimilletebirgözilebakmayanŞer’inevliyasıysahakıykatteasidir.
*
YetmişikimilletekurbanolâşıkisenTââşıklarsafındaimâmolasınsadıkHâsuâmmuti’âsıdostkuludurcümlesiKimediyebilesingelevindendaşraçık
*
HerkimsanasorariseitikadınnedirHakk’aÖpgileliniayağınbudurcevabınasuâl
*
BirçeşmedenakansuacıtatlıolmayaEdebdirbanayermekbirlüledensızarımYetmişkimilletesuçumbudurhakdedimKorkuhiyânetdiryabenniçinkızarım
demiş,herkesikucaklamış,
KuruidikyaşoldukkanatlandıkkuşoldukBirbirimizeeşoldukuçtukelhamdülillâhVardığımızillereşolsafâgönüllereHalkaTaptukma’nîsinsaçtıkelhamdülillâh
sözleriyle inancını dile getirmiş, gönlündeki Hak ve halk sevgisini halka aşılamıştır. Ama şunu da
![Page 14: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/14.jpg)
söylememiz gerekir ki, bu derinmüsâmahaYunus’un gözlerini kapatmamış; onu, dünyayı ve dünyadakiolayları görmez bir hale getirmemiştir. Onun şiirlerinde yer yer rastladığımız beyitler devrinicanlandıracakkudrettedir.Sözgelimi,
ErenleryoludurmeşemeşekolaydırkomlaşaMeşeolanyerdebeşeharâmiçokAnterivar
beytinde,ormanlarıneşkıyayatağıolduğunu,
DostturbiziokuyanüstümüzdeşakıyanŞimd’üçbuçukokuyanderindanışmanolurDanışmanıncâhilionamazdervişleriDervişiledanışmanyavlaküleşgenolurBirniceningönlüneşeytanlardolupdururErenlersemâ’ınaonlarerişgenolur.
beyitlerindecahilhocaları,hoca-dervişsavaşınıbelirtir.
BendervişimdiyenlerharamıyemeyenlerHaramınyenmediğielegirinceimiş.
*
DışımgöynüiçimhamdirliğimbudurmüdâmYolvermedenbirkademarştanveririmhaberDışımbilişiçimyaddilimhoşgönlümmürtedİşimyavuziyiadböylefitnenerdevarTakındımşeyhlikadınkodummaşuktâatınVerdimnefsinmudâfınhanıHakilepazar
*
HalkhepayağadururbenseğirttimoturdumGeçtimsadıryerinedöşekkalınyerimdüz,BunungibisâlûslukçünkimelimegirdiArtıkn’işîmeyararderdüfirakâhusûz
gibi beyitlerdeyse, birmelamet neşesine bürünerek kendisini öne sürer, derviş geçinenlerin, ellerinegeçinceye dek haram yemediklerini, şeyhliğin, dervişliğin bir kazanç vasıtası yapıldığını söylemektençekinmez.
İşidinheyulularâhırzamanolısarSağmüslümanseyrektiroldagümanolısarDânişmendokurtutmazdervişyolungözetmezBuhalköğütişitmezsağırhemenolısarGittibeylermürvetibinmişlerbireratı
![Page 15: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/15.jpg)
Yediğiyoksuletiiçtiğikanolısar.
*
MüselmanlarzamâneyatlıolduHelâlyenmezharamkıymetliolduOkuyanKur’an’akulaktutulmazŞeytanlarsemirdikuvvetliolduPeygamberyerinegeçenhocâlarBuhalkınbâşınazahmetlioldu
beyitleriyledevrini,devrindekiâlimleri,dervişleri,devletlilerienacışekildeyerer.
AşkınçerisaldıbenimgönlümeviıklîmineCanımıesîreyledinn’iderbanayağıTatar
*
Olbudaktabiterîman,imanbitsegidergümanDüngünişimbudurhemennefsimebirTataroldum
*
Okursuntesnifkitapnicebinâvüi’râbHavfurecâsendeyoköylekibirTatar’sın
beyitlerindeki“Tatar”saMoğol’durvebubeyitlerMoğolakınının,Yunus’unşiirinedüşenakisleridir.
Yunus’unHayatıveYolu
Yunus,
ŞeyhudânişmendüvelîcümlesibirdireryoluYunus’turdervişlerkuluTaptukgibiserverivar
*
YunussenTaptuk’unakılduâlarDemekimnekılambuaşkelinden
*
AşksultânıTaptuk’dururYunusgedâdırkapudaGedalaralûtfeylemekkaidedürürsultana
*
Taptuk’untapısındakuloldukkapısında
![Page 16: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/16.jpg)
Yunusmiskinçiğidipiştikelhamdülillâh
*
YineesridiYunusTaptukyüzüngöreldenMeğeronungönlündenbircur’aşerbetiçti
*
YunusbirdoğanidikonduTaptukkolunaAvınşikârageldibuyuvakuşudeğil
gibibeyitlerleTaptuk’amensubolduğunuaçıklar;divanındaonikişiirdeTaptuk’unadınıanar;bunlarınbirindekendisine“TaptukluYunus”dediğigibibirindede
Yunus’aTapduğuSaltuğuBarak’tandırnasîbÇüngönüldencûşkıldıbennicepinhânolam
beytiyletarikatsilsilesinibildirir.Bubeyit,birbaşkanüshada
Yûnus’aTapduk’tanolduhemBarak’tanSaltuğ’aBûnasibçüncûşkıldıbennicepinhânolam
tarzındadır. Her iki tarzdan da anlaşılmaktadır ki Yunus, Taptuk Baba’nın dervişidir; Taptuk, BarakBaba’nın,odaSarıSaltuk’unhalifesidir.
Taptuk, Sakarya nehrine yakın, Mihalıççık civarında, Emre Köyü’nde yatmaktadır. İstanbul,SüleymaniyeKütüphanesi’nde,Fatihkitaplarıarasında4518No.dakayıtlıHutenlibirkadı’nınoğluolupNiğde’de doğan Kadı Ahmed’in 733 Zilhicce’sinin on beşinci günü tamamladığı (1333) ve Niğde’deHâceNizâmeddinAhmedb.’Aliyy-iNiğdeî’ninzaviyesindetelifettiği“El-Veled’üş-Şefıykve’l-Hafîd’ülHalıyk” adlı eserinden, Taptuklular denen bir zümrenin bulunduğunu, bunların,medreseliler ve onlarauyan tekkeliler tarafından hoş görülmediğini, haklarında çeşitli iftiralarda bulunulduğunu, çeşitlisöylentilerolduğunuöğrenmekteyiz(Fasl-ıevvelderzikr-iTevârih-iEnbiyâ;41.b.)
Barak Baba hakkında Târih-i Olcaytu Muhammed Hudâbende, Târihi-Barzâlî, Ed-Dürer’ül-Kâmine,A’yân’ul-Asr, El-Menhel’üs-Sâfî ve likd-ül-Cüman’da epeyce bilgi vardır. Châr-darb olan, yani saç,sakal, kaş ve bıyıklarını usturayla tıraş ettiren, bazı kere de sakalını tıraş ettirip bıyıklarını koyverenBaba, Şam’a, Mısır’a gitmiş, Moğollar tarafından riayet görmüş, Muhammed Hudâbende tarafındanelçilikle gönderildiği Giylan’da, 707 hicrîde (1307-1308) öldürülmüştür. Eflâkî, Gazan Han’ınMevlânâ’nınhusûsiyetleriniKutbüddîn-iŞirâzî’den (713H.1313),Hûmâmeddin-iTebrîzi’den (782H.1380), Hâce Reşîdeddin’den (718 H. 1318) ve Barak Baba’dan sorup öğrendiğini nakleder ki (Prof.TahsinYazıcıbasımıÂriflerinMenkıbeleri,TürkTarihKurumuYayınc.II,Ankara-1961;s.484)vefattarihlerine göre adı geçenlerin bir kısmının, Mevlânâ hakkında, ancak duyduklarını naklettiklerişüphesizdir.
UluÂrif Çelebi (1320), Barak Baba’nın halifesi ve Sultaniye’de onun türbesinin bulunduğu tekkedeşeyholanHayranEmirciilepekdosttur.1317yılısonlarındaSultaniye’yegitmiş,birçokkişilerleberabertürbeyi ziyaretten sonra semâ’meclisinde bulunmuş, semâ’ etmiş,Hayran Emirci deKonya’ya gelmiş,Mevlânâ’nıntürbesindesemâ’edilmiş,Çelebi,başındakibeyazsikkeyiçıkararakonagiydirmiş,gelecekbayramgeneberaberbulunmalarınıdilemiş,oyıldaSultaniye’yegitmiş,berabercesemâ’etmişlerdir(s.
![Page 17: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/17.jpg)
760-762;862).
TokatköylerindenbirindedoğanvebirkâtibinoğluolanBarakBaba,“Câmi’üd-Düvel”eveII.MuradadınaYazıcızâdeAlitarafındanyazılan“Târih-iÂl-iSelçuk”agörebirSelçukşehzadesidir(BayazıtK.s. 1183-1184 Topkapı; Revan, 375. a; 416. a; 417. b.). Türkçe bir şathiyesi de vardır ki, bu şathiyeKutb’ul Alevî tarafından Farsça şerhedilmiştir; şârihin elyazısıyla 766 Saferinin başlarında (1355)yazılmışolannüsha,AyasofyaK.315No.dakayıtlıdır.BuşathiyedeBarakBaba,SarıSaltuk’amensupbulunduğunuaçıklar(YunusEmreveTasavvuf;tercememiz;s.265;metin462;satır18).
Kaynaklar,BarakBaba’yamensupolanlara(Barakıy-yûn-Baraklılar”dendiğinibildiriyor.Amasya’nınGümüşhacıköyü’nebağlıGümüşnahiyesinde,Câmi-iKebirMahallesi’nde,Tekkedenentürbede,752’de(1351)ölenBahâeddin’ül-Barakıy,BaraklılarınAnadolu’dadabulunduğunubizegöstermektedir(YunusEmreveTasavvuf;s.43-44).
Sarı Saltuk, Câmi’üd-Düvel’e ve Saltuk-Nâme’ye göre Seyyid Mahnmûd-ı Hayrânî’nin halifesidir;Barak Baba’nın da mürşididir. İzzeddin Keykâvus’la, maiyetindeki Türkmenlerle Kırım’a gitmiş,İzzeddin’den sonra Kırım Hanı’ndan izin alarak 1281’de, Dobruca’ya geçip ölünceye dek savaşlauğraşmıştır.Muhaç-Nâmevediğerkaynaklar,Hammer,tarihihtilaflarıylaaynıbilgiyivermektedir(YunusEmreveTasavvuf;s.27-41).BubilgiyegöreSaltuk,“Gaaziyân-ıRûm”dan,AlpErenler’dendir.
Seyyid Mahmûd-i Hayrânî, Akşehir’de yatmaktadır. “Menâkıb’ul-Ârifin”e göre cezbe halindeyaşamıştır. Mevlânâ’ya mensuptur. Türbesi, Mevlânâ türbesine örnek olan ve 667’de (1268),Mevlânâ’danbeş-altıyılöncevefatedenSeyyidMahmûd-ıHayrâni’nin,Selçuktahtaoymacılığınınbirşaheseriolupbugünİstanbul’da,İslamEserleriMüzesi’ndeveHakîmi-Senâî’nin(525H.1130-1131)birkasidesinin üç beyti oyuludur. Kardeşi Necmeddin’in sandukasında da aynı şiirler ve Sultan Veled’in(719 H. 1312) bir gazelinden, tac beyti de muhtevi olmak üzere dört beyit hakkedilmiştir. SeyyidMahmûd-ıHayrânî’ninMevlânâtarafındansayılıpsevildiğiniriayetedenSinâneddin-iAkşehri’ninoğluMahmûd’unNasreddinHoca türbesikarşısında,SinâneddinDedeMezarlığıdenenyerdevebugün lisebinası avlusunda bulunan merkadinde de, baştaşında Mevlânâ’nın olduğunu sandığımız bir beyitoyulmuştur.TaşGaripşahoğluAlioğluMuhammed tarafındanyapılmıştırve752Şâbân’ınınonaltıncıgünü(1351)vefatettiğinibelirtmektedir(YunusEmre;Risâlatal-NushiyyaveDîvân;Sunuş;s.XII-XIII).
BütünbumaruzattansonraYunus’un,Mevlânâhakkındakisözlerininakledebiliriz:
MevlânâHudavendigârbizenazarkılalıAnıngörklünazarıgönlümüzaynasıdır
*
MevlânâsohbetindesazileişretolduÂrifma’nîyedaldıçünbiledirferişte
*
FakıhAhmedKutbüddinSultanSeyyidNecmeddinMevlânâCelâleddinolkutb-ıcihankanı
Bu beyitlerin ilki, rahmetli Raif Yelkenci’ye ait ve Yunus’un devrine pek yakın bir tarihte yazıldığıkâğıdındanveyazısındananlaşılandivandadır(aynıeser;foto,s.206;6.beyit,metin;s.161;1.beyit).
![Page 18: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/18.jpg)
İkincisi,eskivedoğrunüshalarınhepsindevardır;ocümledenolarakeneskidivannüshasıolanFatihK.nüshasındakibirşiirin7.beytidir(aynı;foto.s.333,sonbeyit;metin;168.asonbeyit.Türkyazısıyla;s.121, 12. beyit). Üçüncüsü, nispeten yeni nüshalarda vardır. Mevlânâ’ya, zamanında “Mevlânâ” ve“Hudâvendigâr” dendiğini “Menakıb’ül-Ârifîn”den ve “Mektuplar”ından, sarahatla öğreniyoruz (aynı;Sunuş:s.XLV-XVve7.not).
Görülüyor kiYunus’un tarikat silsilesiMevlânâ’ya ulaşmaktadır. SayınAdnanErzi, İstanbulBeyazıtUmumiKütüphanesi’nde 7912No. da kayıtlı birmecmuada,OsmanGazi’nin padişahlığından başlayıpKapudân-ı Derya Müezzinzâde Ali Paşa’nın 979’da (1571) Lepanto Deniz Savaşı’nda şahadetinedüşürülentarihmısraıylabitenkronolojikcetvelde,OsmanGazi’ninpadişahlıkmüddetinden,BilecikveYarhisar’ınfethinden,SultanVeled’invefatındansonraYunusEmre’yeaitşukaydınmevcudiyetini ilimâlemineduyurmuştur:
“Vefât-ıYunusEmre
Sene720müddet-iömr82”
(Mecmua, 38 b. Notlar ve Vesikalar: 1. Yunus Emre’nin hayatı hakkında bir vesika: Belleten: TürkTarihKurumu:c.XIV;sayı:53;Ocak1950.Yunus’adairyazılar85-98,s.lerdedir,yalnızYunus’unyaşı,ihtimalmürettiphatasıolarakyanlışkaydedilmiştir.)
Bu kayıttan önceki tarihlerin hepsi doğrudur. Şu halde, Yunus, 638 Hicri’de doğmuştur (1240).Mevlânâ’nın ebediyete göçüşünde otuz dört yaşındadır ve Mevlânâ’yı gençlik çağında görmüş, onunmeclislerinde bulunmuştur. Barak Baba’nın şahadeti, Yunus’un vefatından on üç yıl öncedir veYunus,“Risâlet’ün-Nushiyye”siniyazdığıotarihtealtmışdokuzyaşındadır.Taptuk’unvefattarihinibilmiyoruz,ancak “Risale”de adının geçmediğine göre belki de bu tarihten önce vefat etmiştir. Barak Baba,Berzâli’ye göre, 705’te (1300) Şam’a gelmiştir ve şeyhi, on beş yıl önce, 691 sularında (1291) vefatetmiştirki,Yunusbutarihteelliüç,SeyyidMahmûd-ıHayrânî’ninvefatındadayirmidokuzyaşındadır.BarakBaba,kırk-kırkbiryaşlarındaöldürüldüğünegöre666’da(1267)doğmuşturveYunus’tanküçüktür.Yunus’un şeyhi’nin şeyhi olanBarakBaba’nın,Yunus’tan daha genç oluşu bu işleri bilmeyenlere göreolmazbirşeygörünebilir.Fakatşunubilmekgerektirki,insanınşeyhi,babasıdeğildir;kendindengenç,çokgençolabilir.İhtiyarlıkçağınaermişnicekişilergörmüşüzdürkipekgenç,hattaergenlikçağınayenigirmiş, yahut çocuk denecek yaşta bir şeyhe intisab etmiştir. Çocukken kendisine hilafet verilenler devardır; hatta bu çağdakilere verilen hilâfet-nâmelerin başına “Ona çocukken peygamberlik verdi”mealindeki âyet-i kerimenin (XIX,12)yazılmasıbir teamülhalinegelmişti. 945’te (1583) İstanbul’da,gençyaşındaşehitedilenİsmail-iMa’şûkıy’eniceihtiyarkişilerintisabetmişti.
Yunus’un çağı, yalnız Mevlânâ’yı anmasından, yalnız tarikat silsilesini bildirmesinden, yalnız bukayıttananlaşılmaz;
Geyikli’ninolHasansözayıtmışkendindenKudretdilidirsözlerkendidesöznesidir
(RisâletalNushıyyeveDîvân;s.161)
SeydiBalumilindenşekertamardilindenDostbağçesiyolundanevedervişlergeldi
(aynı,Fotos.392;metin;s.142)
![Page 19: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/19.jpg)
beyitlerindende apaçıkmeydana çıkmaktadır.GeyikliBaba,OsmanveOrhandevrinde (1299-1359)yaşamıştır,1326’daBursafethindesavaşakatılmıştır.NişancıveÂşıkpaşazade’yleLâmi’î,“Munazara-iSultân-ı Behâr bâ Şehriyâr-ı Şitâ”da aynı bilgiyi verir. Şakaayık Baba’nın mezarı yanında, GermiyanBeyi’nin oğullarından birinin mezarı bulunduğunu söyler (s. 32): “Güldeste-i Riyâz-ı irfân”, bu zatınadınınBalumSultanolduğunuhaberverir (s.220-221).707’de(1307-1308)“Risâlet’ünNushıyye”siniyazan,720’de(1320)vefatedenYunus,demekkibunlarıdatanımaktadır;hattaGeyikliBaba’yı,birsözüyüzündendekınamaktadır.
***
Yunus“Risale”sini,teamüleuyup,sonlarda(bitimbeytindenaltıbeyitönce)
SözetârihyediyüzyediyîdiYunuscânıbuyoldafidiyîdi
beytiyle707’deyazdığınıbildirir.
***
Yunus’unhayatınınnasılgeçtiğinibilemiyoruz.BektâşiVilâyet-Nâmesi(Manâkıb-ıHacıBektaş-ıVeli),XV. yüzyılda, Uzun Firdevsî tarafından, bilhassa Hacı Bektaş mensupları arasında yayılmış olan halkrivayetlerinin toplanmasından meydana gelmiş dâstânî bir eserdir. Bu eserden, ancak çok sıkı bireleştirmeylefaydalanabiliriz.Vilâyet-Nâme,Yunus’u,şeyhiTaptuk’u,SarıSaltuk’u,BarakBaba’yı,hattaMevleviliğini inkâr edememekle beraber SeyyidMahmûd-ı Hayrânî’yi Hacı Bektaş mensubu gösterir.HacıBektaş,elimizdekiüçbelgeyegöre669’da(1270-1271)ölmüştür.666’da(1267)doğmasıicabedenBarak Baba’nın Hacı Bektaş’la görüşmesine imkân yoktur. Saltuk’a mensub olduğunu bildiren Barak,HacıBektaş’tanbahsetmez.Yunus’undivânındave risalesindeHacıBektaş’a dair bir imabile yoktur.Bektaşiler, eskiBatınî geleneğini yürütmüşler, her tanınmış, bilinmiş, sevilip sayılmış kişiyi, zemin vezaman gözetmeden Hacı Bektaş mensubu ve kendilerinden saymak suretiyle halkın, bu yol hakkındamüspetkanaatinikazanmayıistihdafetmişlerdir.Bizbubakımdan,Yunus’unvetarikatsilsilesindekilerin,HacıBektaşmensubuolduğunainanmıyoruz.
Yunus’unhayatınadairizleri,genekendişiirlerindebuluyoruz.
Yunus’unbusözündensenma’nîanlarısanKonyamenâresinigöresinbirçuvalduz
diyenYunus (Foto, s. 193;metin, s.70), şüphe yok kiKonya’da bulunmuştur;Mevlânâ ileKonya’dagörüşmüştür; onun sohbetlerine ve semâ’ meclislerine katılmıştır. Konya o zamanlar bir ilim, irfanmerkezidir. İlerde bahsedeceğimiz gibi medrese tahsili de gören Yunus’un tahsil hayatı, sanırız kiKonya’dageçmiştir.
GezerimUrum’uŞam’ıYukarıiller’ikamuÇokistedimbulamadımşöylegaripbencileyin(s.190)
*
İndikRûm’ukışladıkçokhayruşerişledik
Uşbaharoldugerügöçtükelhamdülillâh(Foto.s.319,M.s.116)
![Page 20: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/20.jpg)
gibi beyitler, onun bir hayli gezdiğini de bildirir ki bu gezişler, herhalde olgunluk devresinde, öbürgezginci dervişler gibi, yolunuve inancını yaymak için ihtiyar edilmiştir. İhtiyarlık çağınıysa, doğduğuSarıköy’degeçirmiş,oradaebediyeteintikaletmiş,tekkesininavlusunadefnedilmiştir.
EmreveEmreler
Yunus,yalnızbir şiirindekendisini“Derviş”,bir şiirindede“Âşık”diyeanar (s.345,363).“Emre”lakabıysa,tıpkıbasımınısunduğumuzFâtihnüshasında,altı(Foto.s.183,249,290,303,344,412;metin;s. 66, 99, 105, 110, 125, 150) bu nüshada olmayıp diğer nüshalarda vemecmualarda bulunan on birşiirindegeçer(metin;s.158,163.173,174,180,183,190,192,197,198,205).
Âşıkmanasınagelen“Emre”yalnızYunus’la şeyhiTaptuk’un lakabıdeğildir.HacıBektaş’aveonunhalifesiHacımSultan’amensubolduğuşiirlerindendeanlaşılanSaid’edeEmredenmektedir.Salihli’yleKulaarasındakiEmreköyü’ndeŞeyhEmreyatmaktadır; aynıköydeÖmerEmre’ninbir zaviyesivardır.Akşehir’de, kabri 1310’da (1892-1893) tamir edilen Gevher Emre adlı bir yatır var. Oğlanlarşeyhiİbrahim’in (1655) tasavvufi sözlerinin toplanmasındanmeydana gelen “Sohbet-Nâme”deEmreArapçakaidesince cemîlenmiş, “Elâmire” tarzında kullanılmıştır.Anadolu’da birçok “Emre, Emrem, Emrecik,İmre”adlıköylerbulunmaktadır(YunusEmreveTasavvuf;s.85-89;SaidEmre’ninşiirleri,aynıkitapta280-294sahifelerdedir).
Bütün bunlara nazaran Taptıklılar gibi Emreler denen bir zümrenin de bulunduğuna hükmetmek icabediyor;fakatXV-XVI.yüzyıllardabulakabıalanlar,hiçşüpheyokkibirzümreyemensubolanlardeğildirvebulakab,ancakYunus’untesiriylealınmıştır.
YattığıYer
YunusEmre,BektaşiVilâyet-Nâmesinde(Menâkıb-ıH.B.V.)Eskişehir’eyakınSarıköylügösterilmekteve o köyde medfûn olduğu bildirilmektedir. Bu eser, önceden de söylediğimiz gibi halk ve bilhassaBektaşiinançlarını,HacıBektaş’abağlıolanlarınrivayetvekanaatlerinitesbitedendâstânibireserdirve bu eserden çok sıkı bir intikadla faydalanılabilir. Ancak, Uzun Firdevsî tarafından 1481’le 1501arasında toplanıp tasnif edildiğine göre şüphe yok ki,Yunus’un Sarıköy’dekimezarı,XIV. yüzyılda daSarıköy’de bilinmekte ve kabul edilmektedir. Kütahya’da, Vâhid Paşa Kütüphanesi’nde bulunan ve912’de(1506)yazılmışolan“Menâkıb-ıEvliyâ”da,“ŞeyhuMeşâyihiz-zamanYunusEmrekimmakaam-ımübârekleriSarıköy’dedir”kaydıvar (AdnanErzi;Ülkü,Birincisayı:83, ikincikânun-1940;s.455).918’de(1512)vefatedenveEyüptürbesiavlusunadefnedilenBabaYûsuf-ıHakkıykın’ın913’te(1507)yazdığı“Kitâb-ıMevhûbı-Mahbûb”dadaYunus’unburadayattığıbelirtilmekte,HacıBayram’ın(833H.1429) buraya “Kırklar Makamı” dediği bildirilmekte, şeyhi Hâmid-i Veli’den de (815 H. 1412)bahsedilmektedir.938’de(1531)vefatedenLâmi’î,“NafahâtTercemesi”ndeYunus’un,PorsukSuyu’nunSakarya’yakarıştığıyerdeyattığınıbildirmekte, “Şakaayık”tadaTaptuk’unSakaryaNehri’neyakınbiryerde doğduğu kaydedilmek suretiyle yaşadıkları bölge belirtilmektedir. Öbür rivayetler, bu ilkkaynaklardayoktur.Yunus’unbirçokyerdegösterilenmezarlarınınbirkısmı,belkionaaitmakamlardır.Bir kısmıysa keşiflerin, kerametlerin, rüyaların icad ettiği mezarlardır ve çeşitli sebeplerle bunlarınYunusEmre’ye,aitolduklarınıispatiçindüzmekitapçıklarbileyazılmıştır(YunusEmreveTasavvuf;s.73-84;YunusEmreveYattığıYer;EskişehirYunusEmreDerneğiYayınNo.5;YunusEmre,risâletal-NushıyyaveDîvân;Sunuş;s.XXVII-XXXV).
Yunus’unÜmmiliği
![Page 21: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/21.jpg)
Yunus’unümmi,yaniokuma-yazmabilmezbirhalkşairiolduğuhakkındadasöylentilerolmuştur.Yunus,
NeelifokudumnecimvarlığındandırkelecimBilmeyeyüzbinmüneccimtâliimn’ıldızdangelir
(RisâletalNushiyyeveDîvân;Foto.s.143;Metin;s.51)
*
Âşıkma’şukbirdirbileaşktangelirhersözdileBiçâreYunusnebilenekaraokuduneak
(F.203-204M.74)
*
ÇünaşkınkitabınıokudumtahsilettimNehâcetkimkarayıağüstündeyazarım
(F.234;M.85)
*
NeilmimvarnetâatımnegücümvarnetâkatımMeğersendeninâyetimkılyüzümakÇalabım
(F.253;M.92)
*
UmmîbenimYûnusbenimdokkuzatamdörttüranamAşkodunadüşüpyanamsûduziyannemdirbenim
(s.178)
gibibeyitler,bazıkişileri,belkibirbaşkaYunus’unhikâyesiniYunus’amalettirmek,yahutdayoktanbirhikâye düzmek suretiyle Yunus Emre’nin ümmiliğini tescile uğraştırmıştır. Oysa ki örnek olarakverdiğimizilkbeyit.
Eysözlerinaslınbilen,geldibusözkandangelirSözaslınıanlamayansanırbusözbendengelir
beytiylebaşlayanşiirdedir.Yunusbuşiirinde,sözünkaygıyıneşeyeçevireceğini,bilişiyadedeceğini,horluğunda,izzetindekişiyesözdengeldiğini,fakatgerçeksözün,karadan,aktan,okuyupyazmaktan,şuyürüyüp giden halktan değil, Hâlık’ın avazından geldiğini, ilhamla söylendiğini bildirdikten sonra,kendisininbüyükbirbilginsayılmayacağını,sözlerininTanrıbuyruğuyladilinegeldiğinianlatmaktadır.
İkincibeyit,
![Page 22: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/22.jpg)
EyçokkitaplarokuyansenmitutarsınbanadakTâbilesinsırrıayangelaşktanokubirvarak
beytiyle başlar; bilgisine güvenip kendisini kınayan birisine, ikilikten geçmesini “fakılık”ın, “dak-tuzak” kesildiğini, aşktan bir varak okuması gerektiğini anlatır. Şeyh-i San’ân’ı örnek verir, gönülalçaklığıgöstererekbilginolmadığınısöyler.
Öbür beyitlerde de aşk kitabını okuduğu için karayı ak üstüne yazmaya ihtiyaç duymadığını, ilmine,ibadetine güvenmediğini bildirir. Son beyitteki “ümmî”likse, dört unsura (toprağa, suya, ateşe, yele)mensub olduğunu, dokuz göğün kendisine baba, bu dört unsurun da ana bulunduğunu belirtmek içinsöylenmiştir;birterimdenibarettir.
BunlarakarşılıkYunus,
Benimgibimücrimkul,birdahıisteyıbulDilimdailm-iusuldileğimdünyasever
beytiyle(M.S.523)bilgisahibiolduktanbaşkaokuduğubilgilerin,sözgelimitefsir,hadisgibiilimlerin“usûl”ünüdebildiğinianlatmakta,
AyıdınYunus’adursunyüzünütoprağısürsünÖğüdünkendüyeversinokuduğuntutsundemiş
beytiyle(M.71)ilmiolduğunu,ilmiyleameletmesigerektiğinibelirtmekte,
Dörtkitabınma’nîsinokudumhâsılettimAşkagelincekgördümbiruzunheceyimiş
beytiyle(M.72)tahsilettiğini,dörtkitabınmânâsınavakıfolduğunubildirmektedir.
Yunus, Hind-İran, Yunan-Roma mitolojisinden Kur’ân-ı Kerim’deki peygamberlerin kıssalarından,hususiyetlerinden, Uveys, Huseyn b. Mansur, İbrâhim b. Edhem gibi erenlerden, hatta Nasûh, Şeyh-iSan’an gibi hikâyelere kahraman kesilenlerden, sûfî menkıbelerinden, Leylâ-Mecnun, Ferhad-Şirin veHusrevgibiİslamiklasikedebiyatageçmişâşıklardanbahseder;şiirlerininçoğuheceyleolmaklaberaberaruzla yazdığı şiirlerde de vezni, devrine göre pek güzel kullanır, halk diline, fazlasıyla ehemmiyetvermekleberaberArapça,Farsçasözleri,terkipleridekusursuzdilegetirir;Kur’ân-ıKerim’den
RahimdürürseninadınrahimliğinbizededinMürşidlerinmuştuladı“Lâteknatû”hitabnedir
(F.160-161;M.58)
GelmedendedinhakımakemdeyüDoğmadandedin“AsâÂdem”deyü
(F.413,M.150)
beyitlerinde olduğugibi ayetlerden lafzi iktibaslarda bulunur (XXXIX, 59;LXXIV. 31 veXX. 121);fakatbununladakalmaz,
Ruhumdankimsenehaberveremez
![Page 23: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/23.jpg)
Emrdirkaadirliğiverirharekât
(F.123;M.44)
*
BenbirkitapokudumkalemonuyazmadıMürekkepeyleyeydimyetmeyeyedideniz
(F.192;M.70)
*
ÂletüharekâtcümlesisendenAnıncünişinekimsekırılmaz
(M.s.165)
*
KandasultankonarsaolmülküvirâneylerSenvirânolmayıncaimâratmiolasın
(Yeniyaz.)
*
EmanettirsakıngılaşkhaberinizinhârOturupdeğmeyerdesöylemeaşkhaberin
(F.s.311-312;M.113)
gibibeyitlerdedeâyetlerdenmanevi iktibaslaryapar (XVII.85,XXX,27,XVIII,39,XXVII,34, IV.58).AyrıcaYunus,Sa’dî-iŞîrâzî’nin,
EzcanbirunneyâmedecânânetârzûstZünnârnâboridevuimânetârzüst
beytiylebaşlayangazelinide
SencanındangeçmedencânanarzâkılarsınBeldenzünnarkesmedenîmanarzûkılarsın
matlalıbirşiirlenazmentercemeetmiştir(F.314-315;M.s.114).Mevlânâ’nıntesiriyle“Mesnevî”den,“Divân-ıKebir”den tercemediyebileceğimizbeyitleri, şiirleribulunduğunudaburadakaydedipuzuncasürenbubahsibitirelim(BuhusustaYunusEmreveTasavvuf’abakınız;s.90-101).
Yunus’unDili
![Page 24: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/24.jpg)
Yunus, Farsça’dan Türkçe’ye geçiş devrinin bir şairidir; Osmanlıca dediğimiz “üç dildenmürekkeplisan” henüz tam olarak kurulmamıştır. Bu bakımdan SultanVeled’de olduğu gibi Yunus’ta da Türkçe,Arapça,Farsçasözleryerinegöre,hattabazıkerevezinyüzündenüçdildedekullanılmıştır.Sözgelimi“Allah-TanrıveÇalap,cennet-uçmak,cehennem-tamu,aşk-sevgi,günah-suçvecürüm,günahkâr,mücrim-yazıklı, eksikli, kâr-assı,mest-esrik, şarap-süci, şirk-ikilik,Azrail-Canalıcı” sözleriniondakolaycavekucak kucağa bulur ve bu örnekleri sahifelerce çoğaltabiliriz. Aruzla yazılmış şiirleri olduğu gibi,onlardan daha, hem de pek çok olmak üzere heceyle yazılmış şiirleri de vardır. Ancak onda bilhassadikkatedilecekşeyşudur:
SultanVeled’deheceyleyazılmışbirşiirerastlayamıyoruz.Yunus’unsaheceleri,arûzanispetlepekçok.Bunu,ancakşusuretleizahedebiliriz:
SultanVeled,merkezdedir;vakıfsağlanmış,Mevlânââşıklarınabirmerkezkurulmuştur.O,büyüklere,hatta bazısı müveşşah olarak methiyeler bile yazmaktadır. Halka yayılan Mevlevilik, yavaş yavaşmerkezlere geçecek, kurulmuş Mevlevi köyleri yavaş yavaş ancak arşiv kayıtlarında kalacaktır(Mevlânâ’dan SonraMevlevilik’e bakınız).Yunus’sa köyleri gezmekte, halkı kucaklamakta, halka halkdiliyle hitap etmektedir; bu bakımdan da onda Hind-İran, Yunan-Roma mitolojisi, skolastik bilgitelakkiyleri, bu arada Arapça ve Farsça, Anadolu’nun dağlarıyla, belleriyle, tabiatıyla ve Türkçe’ylehaşir-neşirolmakta,yerliunsurveTürkçe,öbürlerinitemsileylemektedirveYunus,
BenAy’ımıyerdegördüm,neisterimgökyüzündeBenimyüzümyerdegerek,banarahmetyerdenyağar
demektedir ve gene Yunus, bu yüzden Anadolu’da kurulacak dini-tasavvufi ve lâ-dini Türk halkedebiyatınıntükenmez,bulunmazcoşkunvetekkaynağıolmaktadır.
YunuslarveYunusEmre’ninYolundaGidenler
Âdettir,birbüyüğünyetiştiğiandanitibaren,onubüyüktanıyanlar,çocuklarınaonunadınıverirlervebu,okişininbüyüklüğünegölgedüşmedikçesürergider.Obüyük,şairse,şairleronunmahlasınıalmaklahemona hürmet göstermiş olurlar, hem onun adından faydalanırlar, onun kemaline ulaşmaya çalışırlar; dinbakımındandaululuğuvarsa,manevifeyzindenfeyizumarlar.Ancakşairlerinaynımahlasıalmaları,asılbüyük olan şairin, sonradan divanını yazanları pek büyük bir yanlışa sevk eder. Dile, edaya dikkatetmeyen, şüpheyi nefyeden müstensih, divan tam olsun, öbür divanlardan daha mükemmel bir divanmeydanagelsingayretiyle,aynımahlasıtaşıyanşiirlerinhepsini,nerdebulursaalır,divanıaklıncatekmileder.Bubakımdandivanların,tarihbakımındaneneskilerinedikkatetmekleberaberdilhususiyetlerine,edayadadikkatetmek,buhusustaazamititizliğigöstermek,bugününeleştiricisininenbüyükbirborcudur.
Yunus’unmuahhardivanlarında,
KimiTapdık,kimiYunusherbirisideryadenizYunus’adabucur’adanzerrecesunulduyine
beytiylebitenşiir,apaçıkanlaşılıyorkibirbaşkaYunus’undur.
AşkınfırtınasıaştıbaşımdanYeşildonluEmirSultanmerhaba
beytiyle başlayan ve Yunus mahrasını taşıyan şiir de bizim Yunus’un olamaz; çünkü Yunus Emre,öncedendearzettiğimizgibi720’de(1320)vefatetmiştir.EmirSultan’ınvefatıysa833Hicridir(1429-
![Page 25: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/25.jpg)
1430). Hiç şüphe yok ki bu Yunus, gene muahhar divanlarda “Emir Sultan türbesinde” redifinitekrarlayan, Emir Sultan’ın türbesini öven Yunus’tur ve pek kuvvetli bir ihtimalle Bursa’da yatanmerkadinin,Niyâzi-iMısrîtarafındankeşfedildiğiuydurulanYunus’tur.Yunus’un,
YeryüzünügezeridimuğradımmilketleryaturKimiulukimikiçikeykuşağıberkleryatur
matlalışiirinebirnazireyazanvesonbeytinde
YunussendeölürsünkarayeregirersinMürşitlerinulusuolEmirSultanyatur
diyeEmirSultan’ıananYunusdabuYunus’tur.
BendervişimdiyenebirünidesimgelürSeğirdübensesinevarupyetesimgelür
beytiylebaşlayanve
DervişYunusbusözüeğribüğrüsöylemeSenisigâyaçekerbirMollaKasımgelür
beytiylebitenşiirdeKasımadlıbirisinin,Yunus’un
İşbuvücudşehrinehemdemgiresimgelürİçindekisultanınyüzüngöresimgelür
matlalışiirinenaziredir;eskiyazmalarınhiçbirindebulunmayanbuşiirdeYunus’unsanılmışvebunadairbirefsanedeuydurulmuştur(YunusEmreveTasavvufadlıeserimizebk.s.60).
YunusEmre’nineneskivedoğrudivanıolanFatihnüshasında“Risâlet’ün-Nushiyye”denbaşka203şiirvar. Bunların yirmi altısında Yunus, kendisine “tamamıyla yok yoksul” anlamına “Miskin” vasfınıvermekte;altı şiirde“Emre”,birinde“Âşık”sözünüadınaeklemekte;öbürşiirlerindekendisini sadece“Yunus” diye anıyor. O divanda bulunmayan, fakat dil ve eda bakımından onun olduğunda şüpheetmediğimiz100şiirinonbirinde,geneadına“Miskin”vasfınıekliyor;onşiirde,“Emre”,birşiirdeyse“Tapduk Yunus” mahlası var; divandaki bir şiirde kendisini “Tapduklu Yunus” diye anmakta. Bubakımdan“DervişYunus,ÂşıkYunus”mahlasınıtaşıyanşiirlerihemenYunus’unsaymamak,onlarıdilveeda bakımından incelemek gerektir. Burada, yeni yazmalarda Eşrefoğlu’nun, Himmet Efendi’ninMuhyi’nin şiirlerinin bile, mahlaslar değiştirilerek Yunus adına kaydedildiğini de söyleyelim. Bu daşüpheyokki bu şiirlerin,Yunusmahlasıyla söylenmesi, duyanların, divanı tamamlamakgayretiyle zaptedipyazmalarıneticesidir.
***
Yunusyolundayürüyenlerineneskisi,onunçağdaşıolanSaidEmre’dir.Elimizdeondokuzşiiribulunan(YunusEmreveTasavvuf,s.280-294)buşiirinbeşşiiriYunus’anaziredir(aynı;s.206-2.07).Buşairinbirşiirindeki,
EtüderibüründümgeldimsizegöründümÂdemadınurundumuşdezuhûrageldim
![Page 26: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/26.jpg)
beytininilkmısraı.
EtederiyebüründümYunusdiyegöründüm
şekline kanarak Yunus’a mal edilmiştir. Güya Yunus Mevlânâ’ya, Mesnevi’yi sen mi yazdın diyesormuş; Mevlânâ evet deyince, uzun yazmışsın, ben olsam şöyle derdim demiş ve bu beyti okumuş.1235’te (1819) vefat edenKöstendilli ŞeyhSüleyman’ın “Bahr’ül-Vilâye”sinde de,Mevlânâ’nın, ilahimertebelerdenhangisinevardımsabirTürkmenkocasınıniziniönümdebuldum,onubirtürlügeçemedimdediğianlatılır;oysakiYunus,Mevlânâ’nınebediyeteintikalindeotuzdörtyaşındabirgençtir.Sonrabusözün,Yunus’tanda,Mevlânâ’dandaönceyaşayanAttâr’ın“Tezkiret’ül-Evliyâ”sındaEbû-SaidEbü’l-Hayr tarafından ŞeyhEbü’l-Hasan-ıHarkaanî hakkında söylendiğimukayyettir (ReynoldA.Nicholsonbasımı,Londra-1907II.s.202-203),Mevlânâ’nınnazarınamazhariyetleövünenYunus’un,onakarşıöylebirsözsöylemesineneedebimüsaittir,neyaşı.
***
Aruzla yazmakla beraber Âşık Paşa’da da Yunus tesirini görüyoruz. İsmail Emre, Şeyhoğlu Satu veYunusmahlaslışairler,dilbakımındanYunus’aenyakınçağlardayaşayanlarolsagerek.BunlardanİsmailEmre’nin, elimizde iki,ŞeyhoğluSatu’nunbir şiiri var.Herüç şiirinde sonbeyitlerindeYunus’unadıanılmakta(YunusEmreveTasavvuf;s.208-209,347-351).
MiladiXV.yüzyıldaHacıBayram-ıVeli’nin,bilhassa
ÇalabımbirşaryaratmışikicihanaresindeBakıcakdidargörünürolşarınkenâresinde
beytiylebaşlayanşiiri,YunustesiriniaçıkçagösterdiğigibibuşiirinbirbeytidetamamıylaYunus’unbirşiirindekibeytindentasarrufedilerekalınmıştır(Risâlet’al-NushiyyeveDivân;s.161;XVIII,şiir,4.beyit). Aynı yüzyılda Hacı Bayram’ın damadı olan ve “Kaadiriyye”den “Eşrefiyye” kolunu kuran,şiirlerindeEşrefoğlu,EşrefzademahlaslarınıkullananAbdullah-ıRûmî (874H.1470)YunusEmre’nintam bir muakkıbidir; bazı şiirleri de muahhar Yunus divanlarında Yunus’a atfedilmiş, “Eşrefoğlu”mahlası, “Yunus Emre”ye çevrilerek yazılmıştır. Eşrefoğlu’nun birçok şiiri, Yunus’a naziredir.Tezkirelerde,büyükbirmüzisyenveriyaziyeciolduğukaydedilenKonyalıŞeyhVefa’nın(896H.1490-1491)elimizdebulunanbirşiirideYunusEmre’yeatfedilmiştir.
XVI. yüzyılda, “Halvetiyye”nin “Rûşeniyye” kolundan “Gülşeniyye” şubesini kuran İbrahim-iGülşenî’nin (940H.1533-1534)Yunus’abirçoknazireleriolduğugibimüritlerindenUsûlî’nin (945H.1538-1539) heceyle yazdığı şiirlerinde deYunus edası görünmektedir. Niyâzî-iMısrî’nin şeyhiÜmmîSinan(959H.1551),hemYunusEmre’nin,hemYunusmahlasını taşıyanöbürYunus’larıntesirialtındakalmıştır. Aynı çağda yaşayan Sinan Ümmî’de de (958 H. 1551) Yunus tesirini görüyoruz; fakat buyüzyıldaYunus’u,birçokşiirindeadetatemsileden,NizâmoğluSeyyidSeyfullah’tır(1010H.1610).
XVII. yüzyılda “Celvetiyye” tarikatını kuran Hüdâyî Aziz Mahmud (1034 H. 1624-1625),Halvetiyye’nin“Şemsiyye”şubesiulularındanAbdül-AhadNûrî(1060H.1650)ondanbiryılsonravefatedenNakşî-iAkkirmânî,Bayrâmiyye’den“Himmetiyye”kolunukuranHimmet(1095H.1684)deheceyleyazdıkları şiirlerdeYunus’un edasına uymuşlar, onun tesiri altında kalmışlar, bilhassa Himmet’in bazışiirleri, yeni yazmalardaYunus adına kaydedilmiştir. Fakat Seyyid Seyfullah’tan sonraYunus’un tesirialtında kalan onumümkün olduğu kadar temsil edebilen, ona nazireler yazan şair, şüphe yok kiMısrî
![Page 27: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/27.jpg)
Niyâzî’dir(1105H.1694).Bucoşkunvecezbelişair,
Niyâzî’nindilindenYunus’durursöyleyenHerkesebircangerekYunus’dururcanbana
diyecekkadarYunus’abağlıdır;onun“şathiye”sinideşerhetmiştir.
XVII. yüzyıldadaYunus tesiri devametmiştir.Celvetiyye’denBursalı İsmailHakkı (1138H.1725),Tefsir’indebileYunus’tanbahseder;Aşıkpaşazade’ninYunus’anazireolarakyazdığıbirşathiyeyi,ayrıcaYunus’a aidiyeti çok şüpheli bir şiiri de Yunus’un sanarak şerhetmiştir. Bu yüzyılda yaşayan GülşenîMuhyî(1024H.1615),GülşeniyyedeşubekurucusuveikincipîrtanınanSezâî(1151H.1738-1739)deYunus’anazireleryazanlardandır.
Zühdî–tasavvufîedebiyattakibutesir,zümreedebiyatlarındanAlevi-BektaşiveMelâmî–Hamzavîhalkedebiyatındadahabarizdir.Hattadivanedebiyatında,aruzhâkimolduğuhalde,meselaAhmedî(815H.1412-1413) iki şiirinde,Yunus’un “Gelsün” ve “Bana seni gerek seni” rediflerini alarak onun tesiriniaksettirmiştir.KlasikTürkMusikisi’ndedebirçoküstadbestekârlar,hattaHammamîİsmailDede(1262H.1846),Yunus’unyahutonundiyediğerYunusların şiirlerini, ilahi tarzındabestelemişlerdir. (“YunusEmre ve Tasavvuf” adlı eserimizde ve “Türk Dili Mecmuası”nda, “Halk edebiyatında, zümreedebiyatları,YunusEmre,HacıBayram-ıVeli,KaygusuzAbdal,SeyyidSeyfullah,PirSultanAbdal”adlıyazılarımızabk.s.204,251;T.D.M.HalkEdebiyatıözelsayısı;Aralık-1968;s.357-423).
Burada,buyakınlardaYunusEmrehakkındayayınlanankitaplardakişiirlerarasında,Yunus’unolmayanbaşka Yunus’lara ait olan şiirlerin de yer aldığını, musammat tarzındaki şiirlerin, bazı müelliflertarafındandörtlüklerebölündüğünüdesöyleyelim.Amabelkide,öyledeoluyor;halkbuşiirleri,değilmikiYunus’undemiş,Yunus’undurdiyebilirler;busözekarşısöyleneceksöz,elbetteyoktur;zatenbizdebuhususta,yapıncaolurdiyebileceğiz!
***
Canlıbiryapıolandil,çağlaragöredeğişiyor.Evvelce“oldı,buldı”,lehçeyegöre“kangı,hansı”gibisözler, bugün hem zamanın akışı, hem söyleyen toplumun lehçesi bakımından “oldu, buldu”, “hangi”olmuş.Fuzûli’yibilebizimlehçemize,çağımızınkonuşmatarzınagöreokuyoruz.İlimyaparken,aslınaveçağınauymanıngerekliolduğumuhakkak;fakatbunuyapmayagayretettik;bu tarzdaYunus’unşiirleriniverdik, dil bakımından, elimizden geldiği kadar da söz söyledik. Şimdi bu eserle,Yunus’un şiirlerini,mümkünolduğukadarbugününnesline,bugünündiliyle,dilözellikleriylesunmayagayretediyoruz.
Sözgelimi, Yunus, zamanının konuşmasına göre “olup, olarak, gelip, gelerek, gelince, olunca, koyun,deyiniz, o, şu, onlar, bunlar” yerine “oluben-olubanı, geliben-gelibeni, gelincek, geliceğiz, olıcak, kon,deniz,ol,şol,olar,bular”,“çekeyim,olayım”yerineçokdefa“çekeyin,olayın”,“benim,fârığım”yerine“benvenin-benvenim, fârığven” diyor. “Nerde, nerdeki”, Yunus’ta “kanda, kandağı” oluyor. Daimilikanlamınıdaverenistikbalsigası,“kalısar,olısar”;gereklilikbildiren,istikbalsigasıyladakullanılabilen“olmalı, olması gerek” gibi iltizamı sigalar, “geliserem, olası” tarzında ifade ediliyor,Hatta “olsaydı,yoksa”yerine“olurmısa-yoğımıssa” sözlerinigörüyoruz. “K”harfleri, “bahaduram”daolduğugibi “H”harfiylesöyleniyor.
Bir de Yunus, bilhassa aruzla yazdığı zaman, imaleler müstesna, vezin yüzünden bazı sözlerdetasarruflarda bulunuyor. “Aşağı, aşağılık, aşağılıkla” yerine “aşak, aşaklıkla”, “gaafil” yerine “gafil”,“tâatın,faide,kaide,doğruluk,bâkıy,ışık,âşık,sâate”sözleri,vezinzoruyla“taâtın,fayda”yahut“fayide,doğurluk,bakıy,aşık,saâte”,“kime”sözüyerineveveznegöre“kimsene,kimesne”,hatta“nesne”,“nese”
![Page 28: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/28.jpg)
oluveriyor.
Biz bu özelliklerde, vezne, anlama dokunmamak şartıyla bugünün konuşma tarzına uymayı gereklibulduk, fakat dokunamadıklarımızı da olduğu gibi bıraktık. Bunları belirttikten sonra Yunus’ta geçenkelimeveterkipleri,anlamlarıylaokuyucularımızasunduk.
***
YunusEmre’ninbütünşiirleriniihtivaedenbuesere,İstanbulSüleymaniyeKütüphanesi’nemülhakFatihKitaplarıarasında3889No.dakayıtlıDivanesasittihazedilmiştir.BunlardanbaşkaveFatihnüshasındabulunmayanşiirlerinyazıldıklarıdivanvemecmualarışukısaltmalarlagösterdik:
R.Y.–RâifYelkenci’debulunanXIV.-XV.yüzyılaaitDivan.
Prof.R.–XIV.yüzyılaaitvemüteveffaProf.H.Ritter’debulunanMecmua.
R.Y.Mec.–RaifYelkenci’debulunanaynıyüzyılaaitMecmua
N.O.–NûruosmaniKütüphanesi’ndeHicri940’tatertiplenmişMecmua,No.4904
Y. Ef. – Hicri 1111 temellük kaydını ihtiva eden ve Hicri X. yüzyıla ait olduğu anlaşılan,Süleymaniye’yemülhakYahyaEfendinüshası,No.348.
M. M. – Murat Molla’da bulunan ve yeni yazmalarda mevcut olan, bizce Yunus’a aidiyeti şüphegötürmeyenşiirler.
Hasılı Yunus Emre, edebiyatımızda, bir yandan halka halk diliyle hitap edişi, insani görüşü, beşeriduyuşu, insanıve insanlığıkucaklayışıbakımından,biryandanbuluşlarındaki,duyuşlarındaki, teksözlesanatındakieşsizliğibakımındanyüzyıllarboyuncahükümsürmüş,adınıunutturmamış,bugünse,büsbütünbenimsenmiş, gerçek ve tek şairimizdir dersek,mübalağa etmiş olmayız.Önsözümüze,O’nun hayattan,yeryüzündenayrılmayışınıbelirtenvehiçbirşairimizderastlanmayanşubeytiylesonverecek,okuyucuyuazizşairimizlebaşbaşa,sözsöze,özözebırakacağız:
BenAy’ımıyerdegördüm,neisterimgökyüzünde?Benimyüzümyerdegerek,banarahmetyerdenyağar.
18.1.1971
![Page 29: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/29.jpg)
AbdülbâkiGÖLPINARLI
![Page 30: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/30.jpg)
RİSÂLET’ÜNNUSHİYYE(fâilâtûnfâilâtûnfâilûn)
Pâdişâhınkudretigörn’eylediOdusûtoprâğuyelesöylediBismillahdeyipgetirditoprağıOlarâdahâzırolduoldağıToprağilesûyubûnyâdeylediÂnaÂdemdemeğiâdeylediYelgelipardıncadağıttıanıAndanolducism-iÂdembilbunuOddahıgeldîvükızdırdıanıÇünkikızdıcismeulaştıcanıSûretegirmeğecanfermânolurPâdişahemrîanâfermânolurSûreticangirdipûrnûreylediSûretdâhıcânımesrûreylediHamdûşekrettidedieyZû’l-celâlBinbenimbîğîyaratsannemuhâlToprağilebilegeldidörtsıfatSabruiyihûtevekkülmekrütmetSuyılageldîbiledörtdürlühâlOlsefâdurhemsehâlûtfuvisâlYelilegeldibilebildörthevesOldururkizbûriyâtizliknefesOdilegeldibiledörtdürlüdedŞehvetûkibrûtama’birlehasedCânilegeldibileuşdörthısâlİzzetûvahdethayâadâb-ıhâl
Akıl,pâdişâhınkadimliğipertevindendir;akıldahıüçdürlüdür:BiriAkl-ımaâş’dır;dünyatertiplerinbildirir; biri deAkl-ıMaâd’dır, âhıret ahvâlin bildirir; biri deAkl-ıKûllî’dir;Allâhu tâlâma’rifetinbildirir.Îman,pâdşâhınhidâyetinûrundandır;îmandaüçdürlüdür:Biriilm’ûl-Yakıyn’dirvebiriAyn’ül-Yakıyn’dirvebiriHakk’ul-Yakıyn’dir.Ammâolîma’nkiilm’ül-Yakıyn’dir,akıldayerlidirveolimankiAyn’ül-Yakıyn’dir,gönüldeyerlidirveolîmankiHakk’ul-Yakıyn’dir,candayerlidir.Canileolanîmancanla bile gider. Uçmak pâdşâhın fazlı pertevindendir; tamu pâdşâhın adlı pertevindendir. Toprak,pâdşâhınnûrupertevindendir;Su,pâdşâhınhayatı pertevindendir.Yelpâdşâhınheybeli pertevindendir.Od,pâdşâhınhışmıpertevindendir.Toprakilesuuçmaktayerlidir,odileyoltamudayerlidir.Odileveyel ile gelen dokuz kişidir ki bunlar, binbaşlarıdır; biner erleri vardır, kime gelseler kendimakamınailetmek yarağında olurlar. Toprakla, suyla gelen on üç kişidir; bunlar dahı binbaşlarıdır; biner erlerivardır, kimegelseleruçmağadartarlar.Can ilegelendahidörtkişidir, bunlar canlageldi, canlagider.
![Page 31: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/31.jpg)
Bunlarındahıbinererlerivardır.Bunlarınlaolanlardîdâramüstağrakolasılardır.Toprakla,suylagelen,uçmaktaolasılardır,odla,yellegelen, tamudakalasılardır,canlabilegelenHazretdemüstağraktır. İmdibilgilkihangiyoldansın;hangisininsözüntutarsan,onunbölüğündensin;Vallâhua’lem.
![Page 32: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/32.jpg)
(mefâîlûnmefâîlûnfeûlûn
GelimdîdinlesözüşerhedeyınBiribîrinonusanadiyeyimCüsâhınhikmetiakdemdenîdiBubirkaçsözeşerhÂdem’denîdiBumuhtasarcihanîkicihancaDügelibâkarîsenyüzbinancaAzimcihandürürgönülcihânıSenîizlerisenbûlâsınânıHaberverîseremnefsinelindenÜmîdinvârisegîdesinandanİkîsutlandurursânahâvâleDilerherbîrisîkimmülkiâlaBirîrahmânidircanhazretindenBirîşeytânidirgarezyatındanGörimdîkimsenikîmetaparsınKimekapuaçarkimeyaparsınOnüçbinerdûrûrrahmânileşkerZebunsuzkimselerdirkeyerenlerDokuzbindirbunefsinhaşerâtıMüdâmeyerlidirbunlârınâtıNişanlarıbukimyüzlerikaraBunifrîn-üşikâyetkandavâraSakıngılkimbulardanolmayâsınKinefsdîvânınayâzılmayâsınKenefsindîleğincanbeslerîsenYerinnurcansözünüeslerîsenTekebbürnefsdirsultânıbilmezÇerîsindeiyidirlikdirilmezKeyârıcangerekşehhazretindeIrılmâdandurasultankatındaKadîmdennefsdirsultânaâsîBirurgandırhemanânınbehâsıBunefsoğlanlarıdokkuzkişidirNifâkuşirkanlarınişîdirUlûoğlutama’iyiişitmezCihanmülküonunolursayetmez
![Page 33: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/33.jpg)
BinerdonludurarlarkapısındaEsîretmişcihânıtapısındaSeverdünyâyıçünoldurimânıSusuzdurdünyayakonmazrevânıNeyiseverisenîmânınoldurNicesevmeyesinsultânınoldurSevindirbilsenîsendeniledenNeseverisenolyânâyayedenKisevdiğindenötemenzilinyokAsılma’nîbudursözkelecîçokBuyoldada’visığmazma’nîgerekNeyîkimseverîsenânıgerekBuçukgündurmayanaklınkatındaNelâyıkolaşâhınhazretindeGörembirşahsgelirbenzisararmışTutulmuşdiliaklıyâvıvarmışGelipaklınönündetâpıkıldıHak’aşükreylediçünânıbuldıEğersenaklisengelbenigörderTimâreylebenimderdîmeerderAyıtmâdıngöreyimbirgünânıNesordunkimseyeolkimsekanıTama’kervânıîleyoldanazdımSanâgeldimçünögümsendesezdimBunâlıpsânageldimhâlimibilMededinvârisegözümyaşınsilTama’hapsınadüştümçıkamâzımKatıberktirdıvârıyıkamâzımKeyerenlerdûrürzındânıbeklerBahâdırlardemiryüreklierlerBinerdonlûdururtama’çerîsiMûbârizdirbahâdırherbirisiElegirenizındânavururlarAyâğınâdademirbuyururlarSuâlettimbulâranekişîsizUlûnuzkimdürürkimineşisizDedilerkamusunefskullarıdırKamâsununtama’ulûlarıdırTama’–dârınyeritâmudaolur
![Page 34: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/34.jpg)
Kaçantâmud’olanâşûdeolurYolumaldbenimaldâdıtuttuBugünyârınileömrümtükettiAkılânınsözünçünkimişittiTefekküreyleyipkendiyegittiÇügenegeldiaklöğütlerânıBizegelenlerinkurtulducânıBizegeldiniseendîşeyemeNekılamdeyibenigussayemeKanâatfakrilepesgeleşimdiBakadurdüşmenegörnideşimdiÇağırdımuştucugeldikanâatHarirdonlargeyerbinerkurağ’atAlemleriyeşilbulunduçıktıKimesneeslemezyavlakınıktıÇavuşlaryöğşirirsağdâvusoldaGırîvuzemzemedirdeğmeyoldaAnıgördükaçarnefshaşerâtıGörimdinîtedirhâlıksıfâtıSınıktıcümlesigerükayıkmazDökeroğlunkızınardınabakmazBunaldıcümlesidurmâdıkaçarKılıçlâzımdeğilişoldunâçarKılıçlarkanlıdırerlerigaazîUçarkuşlargibiatlarıtâzîTama’dankurtarırlarilüşehriSıdılarleşkerincebrîvükahrîİderlerhâyuhûnifrînüefganMuhâldirkimseondankurtarâcanSıyıpçerisinilineakarlarKovupoğlunkızınşehriyakarlarGazâdengeldişehtahtın’oturduSipâhîlerkamûtâpûyadurduKamuşehrükamuilrâhatolduNereyevârsanpürni’metolduGörünmezolduolkızlığıuâfetMatırbaz(lar)olurlarcümlesimatHariflercümlesîtââtameşgulOlupturcümlesisultânınakul
![Page 35: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/35.jpg)
OtururcümlesihanmeclisindeFerâlarukadehlerellerindeFerâgatoldubunlarhoşgeçerlerSürersâkıyşarabdün-güniçerlerFeraholdubularkaygularıyokEginleribütünkarınlarıtokNidemdîmekırâğoldubulardanKiömrürızkaoldururpayandanÇümihman-dârkendüs’oldusultanHadöşerdurmadanhânüstünehânNiceseningibîleryedidoyduBikirdürürdahıhiçeskimediYenirdurmazvelîzerregedilmezNeredengeldiğinikimsebilmezErenlerdirbudirliğeerenlerYüzünma’şûkanınmutlakgörenlerHakıykatbunlarölmezlerkalırlarKiherdemyenidenkısmetalırlarYunuscümlesözünseninferîdeÜçsözsenindürûrolsenişîdeNicesözünvarısasânasöyleHasuâmgönlünüşey’lillâheyleKizirâcümleişulûlarındırTemennâeylgilyolbûlarındır
![Page 36: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/36.jpg)
Destân-ıKanâat
EğerdinlerîsenhabervereyinAkılcâsûsunedirgöstereyinKanâatgeld’oturdutahtıaldıHarâmîlerhemanyollardakaldıDururlardağbaşındayolururlarKomazlaryolcuyuyoldadururlarAkıldercâsusayortimdigerüKanâatahaberbendendeğirüDeotursunkitâcütahtanundurİlâhîdevletîlebahtonundurNicedûraharâmîdağbaşındaGirerbirgüneleyolsavaşındaGeberdirleranabulurlarânıAnaûyanimansızvîdecânıÖzündengayrıkimseyibeğenmezYüceyerdedururâşâğainmezNicetahtabinenleryîdedüştüNicebenimdiyenesîneküştüSanauğratmakibrinendişesinUyarsankibreıragadüşesinIrakdüşenlerinîmânıyokturKizîrâsûretindecânıyokturGerekcanlıkişicânınsakınaKitaksîretmeyekendihakınaTekebbüreylemekimsevrikesinSevrikmişleryolunabîrikesinKapugözetkapukodipgözetmeKidevletkapudâdırkomagitmeDilersendevletikapudadurgılUmarsanhil’atitapudadurgılBeğenmegelseniayrıkdüşesınKalupdermandeucbilekalasınTekebbürsözühernereyevâraİşîdenla’netokurolhabere
(B.100)Sakıngılolmagılkibrîleyoldaş
Kibirkandayısaânınlasavaş
![Page 37: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/37.jpg)
KogılkibrivefâsânanekılaVayolgünkimsuretnakşıyıkılaSuretyıkılmadankibriyıkagörBudüşvarlıkmakaamındançıkagörDenekibrıssınıhiçrâhatıyokNereyevârırısazahmetiçokHak’agidenyolugönlüiçindeGöremezolanıyaddırilindeUnatgörHakyolugönlündesırdırBucümlehâslargönüldebirdirŞularkimolgönüldendaşrakalaNasîbinaldımayrıkneâlaGönüleribilirgönülhaberinKamugönülleriniçindevârınDırîgaacümleömrünhayfavardıTekebbürlükseniyoldanayırdıTekebbürnedironauyasınsenÜmîdinyokmuHakk’ıduyasınsenHemişebâkıbansenigörürsünGörüpkend’özünümagrûrolursunNicedurmakbuhâmendîşelerdeÖlürsüntövbesizbûbîşelerdeTekebbürkîşininfaidesiyokKomazsakibridüşmanolısarçokHünergözlehünerereeresinErîlevârasındostugöresinTekebbürkişilerereeremezÖzünündüşmenîdürürgöremezÇüsensindüşmenindostunkimolaKiyâvuzhûdurursânâhavâleNeredesığınâsınsenbuhuylaGönüldedirliğindenneyuyûlaNiçebudirliğeyoldâşolâsınNiçegelipilerübâşolasınBuhâlîlekılınçyokhiçarâdaAcebsânakılıncınkimyarâdaGereksenbîlesindüşmenkimîseSenindevletinepişmankimîseUyânılıkdeğilyoldâgafıllık
![Page 38: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/38.jpg)
UzatmâkosağıncıbuncayıllıkDırigaakibrişinyavlakgözettinGönüllerdensenîsendaşraattınGerîgitetmedingönülbazârınCanîledinlemedindosthaberinNiçebirnîcebirdünyâeşindeKibirdemolmadındünyâişindeKoyadünyâyıkovmayetemezsinEcelbağlâdıyoluütemezsinBubeşgünlükömrübûharcayetmezSağırmıkulağınniçünişitmezKibirgeldisenibûlattıgittiEcelâtıseğirdirgeldiyettiDırîgaasensenihiçbîlemedinNasılkulsunkikullukkılamâdınEğersenkulisenpeskanıbâkinNiçebirnîçe(ye)senindileğinNeussunvarnehadbellüdelîsinNebundâdîrinesindeölüsûnBuhâlîlekalursanbîçaresinİçinşirkiledolmuşşûrusersinGûmânınyogımıssainanaydınBugafletuykusundanûyanaydınNiçekibrûhevâuşâdaseniÖlümevrenibirgünyûdaseniHevâ-yıkibrilenebâşarâsınEcelelîuzunkandavarâsınTakaazâsızamanınbirgünîreEcelhırmenlerîniyelevîreYetişmedensanava’degözünaçHevâvûkibryolundanberikaçBeşongünömriçüngirükayıkmaBufânîdünyanınnakşınabakmaSeninbîgibinialdadıdünyeİnanmazgörekimituttubinyeKeyçâpükoynagılütulmayâsınHevâyakibresentûtulmayâsınKatıtuttunkokibrieldenöndinİşitmedintevâzu’nedidüğin
![Page 39: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/39.jpg)
TekebbürleryeriSicciniçindeAnun’çünk’olmadılardîniçindeKidintûtanlarınSiccinnesîdirYekibrûkînolıcakdinnesîdirİnanmazsanbanâhâlingöresinÇûömrükibrileyeleveresinYürüimdimededisteakıldanEsîrolmuşkişisinniçeyıldanAkıladlıssıbirulukişîdirMededetmeksanaanınişîdirBuyüktenseniolkurtârısarbilSaâdetyoldaşınolduayuyılGeliraklönüneşermendeolmuşKikayguyaşıyılagözüdolmuşSelâmvermekliğeöginderemezOdaközedüşüpyolungöremezDelimgeçtizamanderdiyerindeGeçirdiömrününefsbâzarındaİşitimdinedergöraklânaKialçaklıkederderdinedevâSözüdüketmedialçaklıkerdiKibirgördüanıtezgerüdöndüKılıçtartıpgeliryeralçağındanKibirgördüanıkaçtıdağındanDaguyazıkamugulguledolduKimecennetkimeArasatolduÇüalçaklıkeriştikibrerineBakadurbirkişiyibingörüneTekebbürasıdırîşesataştıTutupdağbaşınıkışasataştıGöralçaklığıaktıırmakolduAkaakadenizevarmakolduNedenlûkuvvetiolursapınarEremezdenizeolyeresinerAkupsualçağasuyakatılırSusuyaerdidenizeyitilürDenizedeğinırmağidiâdınKoandanötesindenizedaldınDenizolanlaracevhermuhâlmi
![Page 40: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/40.jpg)
SadeflerdoludürürzermuhâlmiKiherbirrnevcdebirkânbulasınDûrûyâkutilemercanbulasınBudursermâyeolbahredalanaArıdirlikgerekgevherbulanaÇüyüzbinçâpûkialçaklıkuttuMecâlsizberrübahricümletuttuGeralçakvârasınmeydansenindirCevâhirsendebiterkânsenindirAşaklıktıryerügöğügötürenYedikatyîrdenâşâğaduranAşaklıküzredururyerilegökÖğersencümledenalçaklığıöğAşakvarankişidevletilettiAnakimyetiseruzâdıgittiAşaklıkâleminbûnyadıolduKihernevariseanadüzüldüKibiraldıerigörünmezolduDahıyüksekyerebinemezolduAşaklıklakanâathoşyarolduNeisterisenanlardavarolduÇüma’mûrolduşehrilevilâyetŞadoldudostumuzdüşmanımızmatAkıldapacasushaberilettiGöralçaklığıgerünelerettiNeassıeyledigörahıkibrîDirikalmadıbinaradabîriİşittiaklanıkatısevindiBeşâreteylediteztahtabindiŞükürkıldıHak’aoldevletıssıİrürdidevleteaklıbilisiEğerdevletgerekseakladanışMürebbîsizilerivarmayaişBilinigelunutsenusluisenSaâdetgösterenehûluisenYunusalçaklığıyavlakbeğendinKıyâsetsenseninekadarindinFarîzadırsanasensenisakınKimolasencileyinsânayakın
![Page 41: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/41.jpg)
HasuâmharceyeyüzyerebırakBunungayrıhaberbusözdenırakHatâdırcümlesiniharcısanmaSebilolkamuyabirdemusanma
![Page 42: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/42.jpg)
Dâstân-ıBoşuyâniGazeb
GelimdîaydayınboşuhaberinBirin-birinsanagönüldevarınBenimileyimekimkatlanısarKihışmındandenizodayanısarNereyekimvarambaşlarkesilirKimeboşarisemolukdemölürKimolabencileyincânakıyarMeğerkimbenolammerdânekıyarYaradılmışbanakarşıduramazBenimlebirnefeshemdenalamazHünerimebenimkimbirikiserYahudacelevînekimgiriserFelekbenimişimbaşaramayaMelekbenimyolumuvaramayaGözümeyüzbinerzerregörünmezHezârarslanbanaberregörünmezBoşuderlerbanakeybahadurımDüzenlikbozmağaher(dem)kadirımNereyekimvaramotbitmezondaÇünakdoldukimederdyetmezandaİşidenlerbenimkaçarsözümdenKibendekorkarımuşkend’özümdenSakınbânauyupsengaafilolmaBenimsözümtutupimansızölmeDekayruğadeğilbenimkılıncımBenidahıtutarbenimkuluncumBoşukimdeyiseîmânıgiderİmangerekisevârınıgiderBoşugelincegizîmanneolurOdadüşeryanaryâcanneolurBoşuişihemanküfrüdalâldırNeûzûbillâholayrıksıhâldirSakıngılboşudankigizlidirolNeredesezmesenandavururyolGöresinbirkişisâkinsuretteNebilirkimseânınesıfatta
![Page 43: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/43.jpg)
BoynundataylasanelineâsaÇöpüdepretmeyeyerşöylebâsa(B.200)GöresinansızınyolçıkagelirÜzüptesbihimâmeyıkagelirUşattıasayıkoptudırâkaYüzükalmâdıhiçkimseyebâkaSuâlettimsûfîbûnicehâldirSeningibikişîdenbûmuhâldirÖzürgösterdikimbenbirkişîyimFâlanderlerbanâfülaneşîyimBilirimânıiyüâdıyokturKişerdehiçahinirşâdıyokturBenimgibikişiyeizzetetmezCevapverirbanâöğütişitmezAsânaurdum(u)yakamıduttuBanâkarşudururHakk’ıunuttuN’ideyimboşututupalmışânıKimahkûmeylemişboşudivânıÖzünûizlemezayrığısınarKidoğrukimvarısaanıkınarSakınhâzırdururdâimboşûdanKidostesrikidikboşuunûdanKişikimma’şukayaesrimeyeDalâletalmışânınedemeyeArıdirlikgerekdostileyindeBuguzboşun’olurma’şukyolundaKaçandostgeledeyihâzırolgılSarâyınıdüzetgilhâzırolgılOluphod-binoturmadöşeğindeMûdamîkaaimolgıleşiğindeGafilolmaevûneoğrıgeleKatıuyurisendıvârıdeleEvıssıuykudaoğrıkıvanurTutarta’cilişinûyânasanurNicegeldiiseuyanmadıolBilürbellükikolayıncadıryolKiherkimgeldisebildüğünişlerKimiyıylarukimiandakışlarEvısızolıcakoğrıkekince
![Page 44: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/44.jpg)
GirerçıkarbakınmazkolayıncaEvinikandayidinoğrıaldıYeriçerotururevonunoldıOlursundaşrasenolîçerühoşYakındırişucuuşgöresinuşBunehâldirsanazulmetiçindeNiçeuyuyasıngafletiçindeGeçirdinömrünüsenboşuileHemanzulmetdesinişbuhuyileEğersendenboşugitmeyekalaAzrâiloldamardancânınalaNidiverirsanâelünyuduğunSenîunuttururmıokuduğunSanırmısınöğüdümüdakiçünNasîhattırsanacümleHakiçûnDışınseccâdevutesbîhudestârİçinmurdârucanbelindezûnnârBuvechilenicesiolısarhâlKihiçeyüamalyokdoludurkaalGeçirmezsenidaşrağıtaâtınArıolmazisegizlisıfâtınÇübâtınevlerinioğrıaldıZahirdekiameldaşradakaldıKamûsındansanaololayiğrekKidostatâatıngizlîsiyiğrekNicesiolısarbûişmüyesserÇüsultansözüsındıolduebterKisultanınönündeödölümdürEğerzerreisesuçturdelimdürGelebirikitanışıkedelimKihalvetkandasaânagidelimEyâuslûkişisenbirhaberverNeredevarbizegizlenecekyerKigezdimyerigöğübulamâdımNevarzerreisemdolunamâdımNiçünbigânesinsenîkibaştanGereksesâğışınetîkibeştenNeböylecünbişileoladirlikNeböyledirlikileolabirlik
![Page 45: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/45.jpg)
ÖmürgeçtihicâbıyırtamâdınÇükullûğaedebleyortamâdınSözayrıksıgereksultankatındaKimonalâyıkoldurhidmetindeKaçanşolbirsipâhîma’zûlolurKisultankulluğundaolkulolurNasîhatnediyeyingayrıbundanKulumdeyemeyekullukunudanEğerkulolasınsermâyeyeterZihîrif’atyedikatgöktenüterTamâmolsaişinyergöksenindirNekimdîlerisendîleksenindirKiâlemcisminesencanolâsınYerügökcimayasensizdolâsınGeröyleolmadınpeskanıolişGümânüvehmilegeçtiyazukışNicedevrankiandarıhliurdunOkuyupaşruâyetyoldadurdunNiçeilmüamelsenbutapûdaNiçeyıldanberisenbukapûdaSözümkend’özümdedirnüktedeğilBilincanbirliğ’îkiliktedeğilHayıfolkîşiyekalabuyoldanEdinsinçârekurtulsunbuhaldenGafillıktırbizîbûyoldakoyanNitegaafilolurma’şûkuduyanSüpürmedinsarâyıgelebizeNeferraşisterizkimgeledüzeNiçüngeçmezacebyolbûarâdanBoşualdıyolubilheryanâdanBoşuhaylizamandıryolualmışKimesne’izlemeyipgizlenikalmışAkılcâsuslarasöylerdivandaYürünbûlundüzenliksafıkandaDedicâsusdüzenlikhâlinânaBoşudandağılıptırdeğmeyanaÇücâsusbusözüaklairûrdiNiçekimvâridihaberdeğûrdiÇühiçsözkalmadıulaştıakla
![Page 46: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/46.jpg)
BoşuyudutmağaişdüstüaklaAkılfikreyleyipsöyledihaberBuyurduçâvuşacemolduleşkerDivandasöylenürnebuncadırgünŞikâyetboşudandursözdehergünSabırhaniboşukekinceolmuşDüzengilesafâandakbozulmuşAyıdınsabrakimteztutsunanıHarâbettiilûşehridiyârıÇıkageldisabırânaoluk–demSanâsınboşuyuİbrâhimEdhemGörülmezolduolîzibelirmezNiceîzikihiçtozubelirmezBukezgördümdüzenliküsafâhoşOturupayşederlernûşolanûşŞununkimdünyedesabrolayârıSafavuzevkolurherlahzakârıFidâcânımsanâeysabriyesiKisabroldubenimcânımgıdasıKaçankimolasınbûsabrilesenAcebdür(ür)olâsınsonrapişmanKimesabrolsadünyâdamüyesserAnaHakveriserdirmülk-idîger
*
SabırahvâlinidinlediyeyinSabıralverkamubudünyemâlinAnunçünsabrduratayîdevletKisabreylerkamumüfsidlerimatSabırkandayısaiylikdirişiMûdâmâzâdideryâdubilisiSabırludevletidâimolısarNasîbisabrolanlaruluyısarİşittinYûsuf’ıolçâhiçindeDururdusabrileolmâhiçindeBilinmezdinedenlidiruzûnuÇığırsadaşraçıkmazYûsufünüYukarıbakarolçahağzıırak
![Page 47: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/47.jpg)
AşağadamakaamıtaşutoprakNiçeçağırdısaündaşraçıkmazKoduçağırmağıayrukçağırmazİlâhîbenkulunsûçuvarolaKibuişbenkulunileyarolaÇütoprakbendesekandavarambenSabırkılmazisemnebaşarambenDeröylegözleriyukarıbakarYenilmezgözyaşıselgibiakarOsâattegerüökünüderdiDeşirdikendüyivüsabrıgördiİrürdidevleteolsabr-ıâlîKisabrilehoşolducümlehâliYapıştıkoğayatarttılarânıDedieriştiuşdevletnişânıÇüçektilerkoğayıçıktıdaşraZıhîdevletlikimsabrıbaşâraGöresabrılaYûsufneyeerdiKisabrınâcısıhelvâyaerdiSabırıssıbilirolneidüğünSaâdetlütutarsabrındediğinSabırkimdeyiseolarşasunarKisabriçrebulunurdürlühünerÇüherhâl(e)sanasabırgerekhoşSabıriderbucümleaguyınûşSabırgereksanaherhâliçindeSabırsızlarkalıflarkaaliçindeKiherkimdeolursasabrhâliOlısarhayrileânınmeâliBırakcümleişikılsabrtedbîrErengönlündeolursabrileyîrNebîdirgervelîyolsabrauğrarEğersendevarırsansabrilevarGözetsabrıkitâsenkânbulâsınSabırbeklerisenmercanbulasınSabırsızkişilerindirliğihâmKisabrileiyiolurser–encâmÖğütgerekisesabrileişetUzâyınderisensabırilebit
![Page 48: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/48.jpg)
NesarpişolsasabronubitirirKamuyerdesaâdetlergetirirEmânetel-emânetkomasabrıBulâsınsabrileMi’râcuTûr’uSabırlavardıolMi’râc’avaranDirîikenölürsabrıbaşaranYunussensâdıkisengîrsabraKatısâbırgereksabrileduraSabırdadûranınboşusukalmazÇûsâbırolduyâvuzhûsukalmaz
(B.300)Saâdetistesensabrıgüzingöl
Ki“Vallâhumuîn’us–sâbirin”görİşittinsabrhâlintânihâyetTutânıncânınaolsunbeşâretUzanolmaniçemeyolemindirHarâmîçokbuyoldaderkemindir
*
EğerdinlerisendiyemnasîhatHasedlehıkddansâkınbegayetKadimdenbûikîdirmir-ileşkerYürüyüpherbiribildiğinişlerHasudbirkişidirdâimorencûrVücûdusağikenrencilemakhûrMazarrattanniçemekimokaçarEvedtohmunubitmezyeresaçarNeişkimişleyekendüyeziyanKimolakend’üzüneöylekıyanŞekeryerisedadı-dalıyokdurKitatludirliğiilehâliyokdurHasudelionunçünermezişeKimekimkuyukazsakendûdüşeDiyemsânâbahıllıkneyidüğinSakınurkendüdenkendüyedüginKazancınkendününkendüyevermezElibağlıdururhayrîşeermezBunehâldürsanâeyfaydasızcanKiyokdurgayretineykaydasızcan
![Page 49: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/49.jpg)
GörenehâldedürcânınucisminNekimsesinsenüyânedirisminBunekûteh-nazaryânefirâsetKibirdemolmadınkendinlehalvetMuhâldürâkılolmaklıkbahıldanNekimsealkışederânadildenKosevmedünyeyikimkalasendenDilersendilemezsenânasendenSüleyman’danilerüolmayasınHakıykattircihandakalmayasınBahîlolmakseniHak’tanayırdıKanıgayrethamiyyetkandavardıHassedenkişinefâidegörürNeyekimlâyıkisenTanğrıverirNeyîneyegerekolbîlegerekOkaadirdirverirkîmenegerekNasîbineseninsennazareyleAnâgöreyarakkılhazereyleZektâsızhayvan(u)sadakasızmâlNeberhurdârolabunungibihâlİnanmazsanbanasenkendinözleBenimdediğimikendindegözleNehâcetbendemekçokçıkdıfi’linNişânıoldururbağlanmışelinSuçuyokkîşininbağlanmazeliDolaşırkendiyehemkendifi’liÇûsuçunbilmezisenbildireyinTutupoğrıyıelinevereyinÇünoğrıyoldaşıbaşınıverirHasudlukbilseniyavlakdüşürürŞukimyoldâşınahıyâneteylerKimeyoldâşolursala’neteylerSanâyoldâşolânısenbilirsenSenikurtarasındoğrugelirsenDoğurlukbesleyenebahlermezHasedhodkibrdirhiçonugörmezHasûdunkanda(sa)bellibazarıAnıngitmezolurhiçgönlüdârıAnınçûndirliğin’îdemiçinde
![Page 50: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/50.jpg)
OlurbinkezhelâkbirdemiçindeBilonîkiayanınşadlığıyokYesegeryemesekayguiletokNesözsöylerisehavsalasıdarNedensedarlığındanbindahıvarHasedoduonunçünyaktıânıYürürkensağ-esendöküldükanıHasudluktanhasûdafâideneGönüldendaşradüştüneideneHasûdilebahilsağışdadeğilRedoldularbularhiçişdedeğilBulârınbirliğeıkrârıyokdurBulâraherneolsaârıyokdurBularınşâhdankorkusuyokdurKimesnebeğenesihûsuyokdurNeredeolsahalkürkersözündenKimesneassıeylemezözündenBahîlingözlerindeibretolmazKimesneyebulardanhimmetolmazGanîdirpâdişeholânıgörmezÇekerbuhlelininesneyeermezYenirni’metlerişâhınbayâğıHiçeksilmezdururdânedarâğıNiçeyıldanberüolni’metîyerHak’abirdersedâhışirkilederGelirhergünyeninüzülyenihanYenigelenlereveriryenidonYenisubhuyeniahşamyenihalYenidevranyenidemyenivısâlKadehyeniyenimeyyenimeşrebYeniayşuyen’işretyenimutrabNedirbirkişibelkicümleâlemNasîbinialırnebîşûnekemBahilkandayısaKarun’lakoparKioldaancılayınmâlataparDiyelimdinleKaarûn’unzevâlinVeripîmânınıvermedimâlinÇüKaar’ûn’amaliçünbuyrukindiZekâtıvermedivüdînidöndi
![Page 51: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/51.jpg)
İderferyâdyerekovarâyınKiboynumdanvebâlinindireyinKoyıcakyermalınöşrünüseçtiKıyâmazvermeğecânınageçtiAyıttıbuncamâlıverimeyimYiğolkimyeryüzündeyürümeyimKobumâleksilincebenöleyimGözümgörürikennîcevereyimZekâtınvermedîdevletidöndüHaberbûolıcakyergenesunduTutupeklett’onubelinedeğinVerirkendievetonundileğinGörürevrendeğilKaarunsuretiDoyamazolazabaişikatıGerüferyâdederbûkezbenikonBolaykiolayıdıtâli’imönKatışarteylediöşrinivireBiçâreliknasîbinkimgidereKoyıcakyeranıgerüyayıldıVayolkişiyekimoldarburuldıPeşimânolıcakyergenetuttuBoğazınadeğinKaarûn’ıyuttuBoğazınadeğintutuldudururKıyâmazmâlacanterkiniururKatılıktanişiyavlakuzattıGözübâkarikenmalyerebattıBatarkendüdahımâlısonuncaGiderhergünyerekendükoyuncaKıyâmetedeğinyerboyugiderGörimdîkimkıyâmetânan’îderKioddunzencireder(ler)malınıKamûâlemgöreanınhalınıOlupzencîrmalboynûnadüşerHalâyıkhâsuâmhepânadüşerDiyelerehl-imahşerolbuhâldeBoyunzencirlükalmıştırvebâldeZekâtınvermeyeninhâlibûdurOlurboynunazencirmâlıbûdurNeçâredirkibuhlıgörecanı
![Page 52: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/52.jpg)
GeçipboynunadâroldıcihânıGınâdanfâideolmazbahîleGeçeryohsulgibiyüzbinmalileErinbaşlığımâliledeğildirNicemallıyayohsuldiyegeldurMeğerkimgönlünüıldırumurduKiçevreyânınakaranudurduHudâ’danmührorulduhimmetineGelipkimdinleneonunkatınaNasîhatbinolursabirisinmezKüfürsöylerdilihiçağzıdinmezÇüâcizkendüdâhıkend’özündenKişâdolanölürgussayüzüdenÖzününözgeyeyokturhisâbıMeğeryokâhırettenfeth-ibâbıNedirlâyebelîolhîçbilmezKibunlârayarâşırişkılmazBahılkandâyısaKaaruniledirGümantutmayısarmutlakbiledirKişikimHakyolundandaşradûraTutupboynunakendüzincirûraKamubuhlehlininişibuolaKadimdenkısrnetidirbûnevâleKiminkimbuhlolduyısahâliElinurmâğamâlayokmecâliKiminkimkendisiylekadriyokturİkigözlerikördürvârıyokturBahilolmuştuilmühünerıssıEsirgediözünolnazarıssıDilerkimbuhlelindenkurtulaolAyânolaonaHak’tanyânayolGelipaklönüneyüzyereurduEseretmiştionabuhlunoduÇüâğaazettikimsözünüdiyeKulaktuttuakılolkeleciyeÖküştürma’siyetendîşedâimDilerembuhldenbenkurtulâyımÖmürgeçtidırîgaageçuyandımBanâbûdünyebâkıykalasandım
![Page 53: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/53.jpg)
DilerimkimbanâferyâdiresinGüçolmuşkişiyesendâdiresinGörimdiaklânanedeyîserBizegelenhaseddenelyuyısarAkılbirkîşidirAllâh’abâkarUyarsanaklauyolbuhluyâkarAkılaydurgelebirgözlerinaçSahâvetkandayısaolyanâkaçElinâlasahâvetgidebileGöresinHakyolunhoştertibileDenincesözsahâvetdâhıerdiAtâyaperdeolânıgötürdiOlukdemcümlemâlinyağmalattıDudünyâcîfesinardınaattıOmurdarçünkimandandaşradüştüBahilleritgibîçep-çevr’uluştuŞukişîkimbugündünyâsıterkdirYakınbilgilonunîmânıberkdir
(B.400)Sevemezdünyeyimerdankişiler
BakıydirliknedironudilerlerBakıyâlemgöründügözlerineOturduaşktozugözlerineAnunçüngözleriHakk’aaçıldıHudâ’dancânınarahmetsaçıldıNesikimvâriseterkettiyolaBuyolilevaranma’şûhubûlaKamûilmûamelbirberkedeğmezKiterkiolmayanbirberkedeğmezVelîyevünebîyeterkbuyurduHelâldırterkonacanterkinurduEğerizzetseveneterkmuhâldirN’olasızmazsabundaondakaldırNiçeperdedururdostugörenlerYeneyekayıkagönülverenlerKayıkmaznesneyehiçgönüleriKabûletmeyelerterksizbulârıHanümanbekleyengörmeyeânıKomâyıncatamamfânîcihânı
![Page 54: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/54.jpg)
ElidoyupkodusahâvetıssıÇünöylebuyururyolunulusuKiyüzbinyöğrüğücömerderuttuBumeydanöndülünolaldıgittiKiyüzbinda’vikılanonaermezOnunîzitozunukimsegörmezSahîbirkişidiruçmâğasığmazKitâcühulleyehûriyeakmazOnudûyanlaranecennetühûrKiterkegîrenenehurnekusurOnunçünkimtecellîbalkıronaKayıkmazzerreceoldeğmeyanaMüşâhedegörenneyekayıksınNevarondaniyiyeneyebaksınN’iderikicihânıdostagîdenIşıktursermayegelbâzarîdenArazsermâyeolmazdostkatındaEdebdirvarlığınşehhazretindeSahâvetîderisenışkalâsınTamamterkolıcakışktakalasınSahâvetıvazınıışkbağışlarBulunurışkiçindeacebişlerAçıkolânanesermâyemimâlDilekîkigönülbirbûnemuhâlGuzafyerdedeğilbûsendediğinBulursunsensenisenistediğinSeninlesendanışgörkandasınsenSenindevletinebehânesinsenSenisendeniyikimbilebîleGeçirdinömrünübûdirikîleNeisedirliğinoldurölümünBugünkügündürüryarınkigününHak’ıduyanlarabûgünyarınyokİşinbugünbitirgözlemeayrukHisâbıherkiminyarınakaldıTutöylekimbalığıtâsasaldıKiminahvâlikimyârınakaldıEliylebâşınaelkoduolduKizirâpâdişâhınbundahâzır
![Page 55: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/55.jpg)
NeişinvardiyeferdâdaâhırGözüngörürikengelHakyolunaKamâgılnefsinikendiliğineNiçünkorsunsenidüşvarsaateKanıaklıngöyersinkıyameteKamûçiğişinihepbundapişirYolûzaktıryükûnübundadevşirKibundabitmeyenişondabitmezSağırmıkulağınniçünişitmezCömertlerduydubundaolzevâliK’olâravâsılolduHakvisâliSehâyasenYunusvardıniseerkAyıtimdîbuyoldan’eyledinterkVücûhunyoğısagönülleregitBoyunvermezdamarlarınıseğitGönülerîniöndenkomaeldenOkurtarırsenîdürlüfiildenÖğüttûtarisenkomaeteğinTaceylebâşınaâyâğıhâkin
![Page 56: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/56.jpg)
Dâstân-ıAkıl
GelimdîaydayımbirkaçnasîhatBuakl-ıcüz’îdensânaiyibahtKalırdaşrabuşardanAkl-ıMa’ışBakarbûyolaAkl-ıCüz’ibakışOnunçündostyüzündengözünırmazBuçuksâatbuonsuzhiçdemurmazÇüdostonunolupdurhernefesteKidostsuzcankuşudurmazkafesteÖğütalırisensenbûhaberdenGerekhâricilersürüleşardanKibinerşehriçindeelbirettiHaricîlersürütüpelbirettiŞehirbizimolupdüşmensınıktıBizetâpuedenyavlakınıktıEğerçiişlenirbûhtanuzaybetSer-encâmoldularbunlarmelâmetKigıybetcânilekadimideğilKigıybetkandasaâdemideğilÇügıybetmertebesiküfregirürNasibineyiseolânıalurKişininhayzıdırağzındangıybetKigıybetsöyleyenbulmayarahmetEğervariseaklıngıybetikoKigıybetkayanınhaznesidoluPadişahhaznesindemennâ’öküşUyhûdanûyanıptutsözümegûşKişik’olkapuyahâcâtavardıNeyîsemaksuduonubaşardıÇübugzugıybetilegîdetâatGerekbûîkidenetmekferâgatGerekfânîcihandadartınasınMuhâlifişlerindenhepyunasınİçerigizlidircümleyavuzhûGidergöstermekimseyeonuyuGereksenzengivüpâsıyuyâsınSanâlâyıkmıdıronukovâsın
![Page 57: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/57.jpg)
SakınkatrankabınakoymabâlıKinâzikyerdedirdostunvisâliDamarlârınacümlesaykalurgılKiherbirînebirkullukbuyurgılNiçehâldenhalegerekdüşesinGeçeçokrüzgârondanaşâsınKaçangenebûlasınyerkazmayıncaYekalpsâfîmiolurkızmayıncaEğergençgerekîserenciletgilÖğüttûtârisengelgencegitgilBerîgelgencisânabuldurâyınSanabuldurmayanıbildireyinBulâyımderisenkayyûmuhayyolHazîneyevarabevvâbtâbulDûrûgevheralâsınhaznelerdenBulunacümlesendekânuma’denKolaytertîbilekimbûlagenciÇünöylevâramazsınkosağıncıSağıncileşekerkimyediyebalBahâsınvermeyinceermedielYükünkimbağladıraygânşekerdenHaberâlâyıdıkolsabulardanŞekerdeğildürürbusözümûcuNeyediğimbilirma’nîbilîciOlurma’nîsözüşekkerdenırakBulayınderisensükkeribırakOşekkersevmekimMısır’dabiterNeyelâyıkiseeronayeterNeyiseverisengözlersinânıSanâgörünmedişekkercihânıDağutaşoldubizeküllişekkerDokuzbinkişionuherdemöğerBuâlemşekkerînebenzemezolSebildircümleyeandaşekerbolGöreyinderisenkabûcihânıTutaöğüdümolkimolacânıSanâkodediğimgıybetdürükînBuîkidüşmenidostsanmasakınBudüşmenlerininsözünüdinle
![Page 58: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/58.jpg)
OnagöreyürüdirliğineyleKamûdoğangününgeceyebenzerNeyebenzedeyinyeneyebenzerGözüyokyeriçerdünyâyıgörmezDoğarayugüneşolânıgörmezAnunçüngözlerihicâbiçindeKalırzulmâtileolhâbiçindeKulağıîşidenşeklînigörmezKigörmekâdıonauyuvermezOnugöstermeyenkinilegıybetOsağınçtansanâheyhâtheyhâtGözüngörmezderisemkakıyâsınOdamardanbenîhoddokuyâsınNicegözağrısıseniniçindeYeriçerotururseninlegündeBakarölügibigözünnuruyokÖzünügörmeyennegöreayrukSanaâkıldemeseniunuttunNedesekînügıybetonututtunNeişinvarseninsendenfarîdaAmeleyleamelseninlegîdeNiçebirgörmemekaçgılgözünüOdiçindekodunsenkend’özünüKişikimolaolkendiyedüşmenKegezdeğilkimonukoyadüşmenGözügörmezkişisevgidenırakKanıdostkandasınsengözünaçbakGöremedengözünn’anlâyagönülKabûletmezsegözneyleyegönülKamusevgidedinevvelgözalırPesondansevgiyigönüldekalırGözügörmezkişininsevgisiyokGözüolandurursevgiiletokKoyankıymetgözolurherneseyeKikıymetsizkimolabahasayaGözüyokkişineyekıymetedeSoğulmuşkuyudankimsûiledeGönülkaabilgözefâyızdemutlakErerpiş-keşcanaöyleolıcak
![Page 59: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/59.jpg)
GözüyokkîşininsevmeknesîdirGönülkulolsagözünfitnesîdirSûretgözüdeğilbûgözdediğimBilirimbennedenneistedîğimGözoldurkimmüdâmolcânıgöreFarîdadırkulasultânıgöreBubaşgözüdeğilolcangözüdürKimincânıvariseonugörür
(B.500)Olarkimolalarcanyumuşunda
KaçanhergizolâdünyâişindeUludirlikgerekolemr-icânaNedünyââhıretonuduyânaCanıyokkişininuykusukanmazKicanlıparmağınuykuyabanmazÖmürgeçtidahıuyanmağınyokKinügıybetsûyunakanmağınyokÜçyüzaltmışdamarınuykuladıGidipkervanyükünyâbandakaldıDahıyuyulmadıolkindamârıYolundaaybınınharcolduvarıDîlersengıybetibenbildireyinŞakaavetperdesinikaldırayınDemekgördüğünügıybetbumutlakKiperdelileresâbitdeğilHakDesegörmesebühtân-ıazimdirBuyuranböyleKur’ân-ıKadimdirFarîdaherkişiyekendüsözüBakarkendüyolunakendügözüKaçankimgözgönüldendoğrubâkaİşitmezkulağınahakkıçâkaÇühaktangayrısözüyokturayrukHakıduyankişilerhakiletokKogılayruksözüsensenigözleSeninsüçunilesenseniyüzleKimesnesûçılakimsekınanmazKişîayruksuçunusûçsanmazSanâbîgânesûçundanhatâyokMeyilyokkimseyeâtâanâyok
![Page 60: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/60.jpg)
AyrığısöyleyenkendinunuturKizirasuçludurâsîkulûdurSözeyolyokdururkimsöyleneboşMeğersözhakolâhemhakolâgûşNicesöylerisensenhakkısöyleİcâzetyokdururayruksımeyleNicesözünvarisesânasöyleSanâsınhaklısınnenglegamınlaNehâcettirsanâkimsehaberiFarîdacümleyekendibazârıÖzünügözleyenkimseyebakmazDahın’işderisenolyânaakmazKoayruklarsözünüsensenigütKınâmakimseyisenîşitöğütSanakimsesuçubirzerreermezSanaayrukyediğiçeşnivermezSenayrukyediğiyledoymayâsınOnunlacisınüömrüyuymayâsınNiçeâvâreliklesânaböyleBirikigünn’olâolsanseninleDahıbîrgünsanasâtaşmadınsenDahıbirgündağındanaşmadınsenN’olâbirgüneğerküfrünyenesinSenişerheyleyipsenîbilesinİğenâvâresindölenmeğinyokKikendükendünihiçanmağınyokEğergörseyidinkendüzevâlinKimesneanmağakalmazdıhâlinEğergörsenyarâğınkılayıdınHisâbınıseninsenâlayıdınSaâdetolsaHakversebasîretGüreydinnekılursânabugıybetNiçeyılbirkişîgıybeteuymuşSer-encamâkıbetkendüyüduymuşPeşîmânolduvudil–tengügam-kînNeleretmişonabûgıybetûkînDeyüpahvâliniderdinyenîlerAkılşahenşehindençâredilerKamûvasfıvuarz-ihâlioldu
![Page 61: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/61.jpg)
AkılnededisegözyumdukaldıİşîdoğruluğabuyurduakılYürüimdibunâta’cilyarikılKığırdıdoğrulukyârenleriniÖzüylesapmasızvaranlarınıGörimdidoğrulukbirnelereylerYıkargıybetevinkarâyereylerDoğurlukcümlesindenyükseküzerDoğurlukbesleyenlerarştagezerMahalmiarşyâferşdoğrulâraVerirkendûliğinişehbulâraAşıkdırdoğruluğadoğrucanlarDoğurluğubulurdostusevenlerSadıkdurdoğruluktaiyükîşiDoğurlukeyûideryâvuzişiÖğüdücümledoğruluktanolurDoğurlukdirliğiebedikalurFidîcânımsanâeydoğruvâranMüşâhedebuluronubaşaranEzelebedneolâdoğrularaZahirbâtınhicâbolmazbulâraİkiâlembiroddurbirnazardaKibirdirdoğruyaimrûzuferdâKidoğruhâlinîyarınakoymazBugünyarındemekolhâleuymazNeyîsezâhirinbâtınınoldurNeyîseendişenolyanayoldurKamuyadoğrudersindoğruyısanBulunmazdoğrulukseneğriyîsenYolâgitmeseneğrieyyegâneSenindirliğinesensinbehâneKamûlargözgibîdirsenbakıcıSeningözündürürseniçakıcıNeyekimbâkarisenyolyüzündürKimenesanurisenkend’özündürEğerbinyolkaçâsınsendenûtmezAmelindirbilekancasınagitmezDoğurlukhil’atinolvaktgiyesinHasuâmharcıyadoğrudiyesin
![Page 62: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/62.jpg)
DoğurlukgösteregözbâkışınaKisendencümleyâvuziştaşınaÇerâğıyakıcakkaranukaçarÖzügöynerbizenurbâbınâçarSözetârihyediyüzyediyîdiYunuscanıbuyoldafidiyîdiÇırakyandıdelildoğrubulunduEvaydınolduveağrıyolunduÇırakdedüğümîmannûr-ımutlakİmanlıyadidârıngösterirHakOlağrıdediğimŞeytan’dırazarKidem-be-demiçindefitnedüzerMakaamınıyıkarsantâatîleMurâdınaeresindevletîleİygaafilbilmedinömrüngeçesinEzelelikamuaybınaçasın
(B.562)Azın-azınbuömrüngeçesîdir
Sorarsınsenbuâyınnîcesîdir
(Temmet’ir–Risâlet’in–
![Page 63: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/63.jpg)
Nushıyyebiavn’illâh’il–
![Page 64: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/64.jpg)
Melik’is–SamadiyyaHâmiden
![Page 65: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/65.jpg)
veMusalliyan
![Page 66: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/66.jpg)
li’llâh)
![Page 67: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/67.jpg)
ŞİİRLER
![Page 68: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/68.jpg)
I
Ölüm–Ölümsüzlük
“Ölümdoğumiçin;yapınyıkımiçin.”
(Hâdis;Künüz’ül-Hakaaık;II,s.146;
Nehc’ül-Belâga;Beyrût,c.III.Bölüm.IV,s.19)
Doğanölecek;yaşayış,ölümünbaşlangıcı.Solukalışımızbiziyaşatmakta;amahersolukalıpverdikçeömrümüz tükeniyor; yaşayışın başlayışı, ölümün habercisi. Ülkeler alan padişahları pençesindekıvrandıran, eriten, ejderhaları sızlandıran, meclisleri karanlığa gömen, dağıtan, seveni sevdiğinden,öveniövdüğündenayıran,gülyüzlerisolduran,gülderenellerikurutan,canyakangözleriakıtan,şakıyan,çileyendillerisusturan,canlaryakan,analarıağlatan,yavrularıküstüren,iyiyi,kötüyüsavuran,günüdüneden,varıyokedenölüm..
Enbüyükgerçek, eneli, kolubükülmezer, engöğüsgerilmezgüç.Mezarlık, ibretyeri, “Karavaşlarışeker–leb” dilberler yatıyor orda. “Mezarının başında yay kırılan” bahadırlar yatıyor. Son konak yeriorası.
Sev,sevil,yaşamakiçinöldüristersen,sonunölüm.
Ölümdensözetmeyendüşünürmüvar?Ölümüdüşünmeyendüşünürmüolur?
Ama gelin görün; açın divan sahifelerini, âşık şiirlerini kavrayan, ak üstüne kara yazılmış cönkleri,Yunuskadarölümücanlandıranvarmı?Nedenbu?Ölümnedendüşünülürki?Ölenenedenacınırki?
Yiğitikenölenlere,gökekinibiçmişgibi.
Şüphemiedersinizkibuyaşayışabağlılıktandeğil?Dünya,Yunus’ça“Allayeşildonanmışbirgelin”.
İnsanyenigelinebakıbanıdoyamaz.
Yaşayışabağlılıktırölümdüşüncesini,ölümkorkusunuyaratan.Bukorkuduryaşayıştainsanı,ölümdensonra yaşatmayı sağlayacak iyiliğe yönelten. Bu korkudur hırsı yenen, zevki gelmeyen. Bu korkudurherkesibirgösteren.“Herkesmezardabirdir”dedirten.
Türkdilinde,inanın,yokbukorkuyuYunusgibidilegetirenözünüsözeden,sözünüşiiryapan.
Bir izdir izledik biz; bu değil bizimhaddimiz. Söz ıssına ver sözü; sen sus ki o söylesin; okuyanlardinlesin.
Günlergeçe,yılçevrile,üstümesinlemdevrile;Tençürüyüptoprakola,tozamheydostdeyideyi.
![Page 69: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/69.jpg)
I
TeferrüceyleyivardımsabahınsinlerigördümKarışmışkaratoprağaşunaziktenlerigördümÇürümüştoprakiçretensiniçindeyatarpinhanBoşanmışdamarakmışkanbatmışkefenlerigördümYıkılmışsinleridolmuşhepevleriharâbolmuşKamuendişedenkalmışnedüşvarhallerigördümYaylalaryaylamazolmuşkışlalarkışlamazolmuşBartutmuşsöylemezolmuşağızdadillerigördümKimisizevk-uişrettekimisâz-ubeşâretteKimibelâvümihnettedünolmuşgünlerigördümSoğumuşşolkaragözlerbelirsizolmuşayyüzlerKaratoprağınaltındagüldererellerigördümKimisiboynunueğmişteninitoprağasalmışAnasınaküsüpgitmişboynunburanlarıgördümKimizârıkılıpağlarzebânilercanındağlarTutuşmuşsinleriodaçıkantütünlerigördümYunusbunukandagördügelipbizehaberverdiAklımvardıbilimşaştınetekimbunlarıgördüm
![Page 70: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/70.jpg)
II
10.Sabahınsinleyevardımgördümcümleölmüşyatar
HerbiribiçâreolmuşömrünyayıvarmışyatarVardımbunlarınkatınabaktımecelheybetineNiceyiğitmuradınaermeyibenölmüşyatarYemişkurtkuşbunukelernicelerinbağrındelerŞolufacıknâ-restelergülgibicesolmuşyatarTuzağadüşmüştenleriHakk’aulaşmışcanlarıGörmezmisinsenbunlarınövbetbizegelmişyatarEsilmişincidişleridökülmüşsarısaçlarıKamubitmişteşvişleriemr-ünemdeermişyatarGitmişgözününkarasıhiçişiyokturdurasıKefenbezininpâresisönüğesarılmışyatarYunusgerçekâşıkisenmülkesûretbezemegilMülkesûretbezeyenlerkaratoprakolmuşyatar
![Page 71: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/71.jpg)
III
YeryüzündegezeridimuğardımmilketleryatarKimiulukimikiçikeykuşağıberkleryatarKimiyiğitkimikocakimivezirkimihocaGündüzleriolmuşgeceancılayınçoklaryatarDoğruvarırdıyollarıkalemtutardıelleriBülbülebenzerdilleridanışmanyiğitleryatar
20.Ulukişiağlamışlarserveryiğitlerdüşmüşler
BaşucundayaysımışlarkurulubanoklaryatarAtlarıizitozuluönleritabıl–bazılıİlegünehükmüyazlımuhteşembeyleryatarGecegündüzoğlancıklarsöylerikenbülbülgibiAyrılmışlaranalarısinlerinibekleryatarElleridirkınalıhepkaravaşlarışeker–lebKargıgibiuzunboylugülyüzlühatunlaryatarElbağlamıştırkamusuHakÇalap’tandırumusuNökerlikızdırkimisialınmadançoklaryatarYunusbilmezkendihâlinÇalap’tırsöyletirdilinBirnicesiyenigelinakdeğirmiyüzleryatar
![Page 72: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/72.jpg)
IV
SanaibretgerekisegelgöresinbusinleriGertaşiseneriyesinbakıpgörücekbunlarıŞunlarkiçokturmallarıgörniceolduhâlleriSonucubirgömlekgiymişonundayokturyenleriHanimülkebenimdiyenköşküsaraybeğenmeyenŞimdibirevdeyatarlartaşlarolmuşüstünleriBunlarevegirmeyenlerzühdütâatkılmayanlarBubeyliğibulmayanlarzirâgeçtidevranları
30.Haniolşirinsözlülerhaniolgüneşyüzlüler
ŞöylegayibolmuşbunlarhiçbelirmeznişanlarıBunlarbirvaktbeyleridikapıcılarkorlaridiGelşimdigörbilmeyesinbeyhangidiryakullarıNekapıvardırgiresineyemekvardıryiyesiNeışıkvardırgöresidünolmuşturgündüzleriBirgünsenindahıYunusbenimdediklerinkalaSenidahıböyleedenetekimettibunları
![Page 73: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/73.jpg)
V
Ömrümbenisenaldadınahn’ideyimömrümseniBenideprenemezkodunahn’ideyimömrümseniBenimvarımhepsenidincanımiçindecanidinHemsenbanasultanidinahn’ideyimömrümseniGönlümsanaağlaridimgüldeyibenyıylaridimGaripseyipağlaridimahn’ideyimömrümseniGiderimişbundagelendünyaişicümleyalanAğlarömrünyavıkılanahn’ideyimömrümseniHayrımşerrimyazılısarömrümipiüzülüserGidipsûretbozulusarahn’ideyimömrümseniBârıkoyubankaçmasangöçküncügibigöçmesenÖlümşarabıniçmesenahn’ideyimömrümseni
40.Birgünolasensizkalamkurdakuşaöğünolam
Çürüyübentoprakolamahn’ideyimömrümseniMiskinYunusbilmezmisinyoksanazarkılmazmısınÖlenlerianmazmısınahn’ideyimömrümseni
![Page 74: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/74.jpg)
VI
Yokyeregeçirdimgünüahn’ideyimömrümseniSeninleolmadımganiahn’ideyimömrümseniGüldimügeçtimbilmedimağlayıpgusseyemedimSendenayrılamdemedimahn’ideyimömrümseniHayrımşerrimyazılışarömrümipiüzülüşerSûretbendenbozulusarahn’ideyimömrümseniGidipgerigelmeyesingelipbenibulmayasınBubenliğesermayesinahn’ideyimömrümseniHanisanagüvendiğimgüvenibenyuvandığımKaldıküllîkazandığımahn’ideyimömrümseniMiskinYunusgidisersinacebseferedisersinHasretilekalısarsınahn’ideyimömrümseni
![Page 75: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/75.jpg)
VII
GeldigeçtiömrümbenimşolyelesipgeçmişgibiHelebanaşöyle(gelir)şolgözaçıpyitmişgibiİşbusözeHaktanıktırbucangövdeyekonugturBirgünçıkagidekafestenkuş(kaçıp)uçmuşgibi
50.Miskinâdemoğlanınıbenzetmişlerekinciye
KimibiterkimiyiteryeretohumsaçmışgibiBudünyadabirnesneyeyanariçimgöynürözümYiğitikenölenleregökekinibiçmişgibiBirhastayavardınisebiriçimsuverdiniseYarınandasanageleHakşarabıniçmişgibiBirmiskinigördünisebireskiceverdiniseYarınandakarşıgelehulledonunbiçmişgibiYunusEmrebudünyadaikikişikalırderlerMeğerHızırİlyasolaÂb-ıhayatiçmişgibi
![Page 76: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/76.jpg)
VIII
HiçbilmezemkezekkiminaramızdagezerölümHalkıbostanedinmiştirdilediğinüzerölümBirniceninbelinbükerbirniceninmülkünyıkarBirniceninyaşındökervargücünüezerölümBirininalırkardeşinrevandökergözüyaşınHiçonarmazbağrıbaşınhabersizingelirölümYiğidikocaoluncakomazkendinibilinceBirinikoyupgelincegözlerinisüzerölümHanionunsevdikyârikıltâatınarıyürüMiskinYunusneyedururejderhalaryutarölüm
![Page 77: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/77.jpg)
IX
60.Eyyârenlereykardeşlerkorkarımbenölemdeyi
ÖldüğümekayırmazamettiğimibulamdeyiBirgüngörünürgözümeaybımvuralaryüzümeEndişedendel’olmuşumnidembennekılamdeyiEğergerçekkulimişsemonakullukkılaidimAğlayaydımbudünyadayarınondagülemdeyiHemingeldimbudünyâyanefsimekullukeyleyiİyiamelişlemedimazaptankurtulamdeyiEybiçâremiskinYunusgünahımçokn’eyleyeyimSığındımolAllâh’ımadedihemafvedemdeyi
![Page 78: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/78.jpg)
X
Eyyarenlereykardeşlerecelereölembirgünİşlerimepişmânolupkend’özümegelembirgünYanlarımakonaelimsözsöylemezoladilimKarşımageleamelimn’ittimisegörembirgünOğlangiderdanışmanasalâdırdostadüşmanaŞoldörttekbirnamazile(ömrüm)tamamkılambirgünBeşkarışbezdürürdonumyılançıyanyiyetenimYılgeceubrulasinimunutulupkalambirgünBaşımadikelerheceneertebilemnegeceÂlemlerümidihocasanafermanolambirgün
70.YunusEmresenbusözüdahıtamametmemişsin
Tekyürüyeyimneyleyimüstadımagelembirgün
![Page 79: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/79.jpg)
XI
ZinharvermegilgönüldünyapayınabirgünDünyâyagönülverendüşetayınabirgünKuşlarınyuvasınıkimsedoğanedinmezOleldekaçanduragideyayınabirgünGörahîniceleritopraklarkoçmuşyatarBizideonlargibialakoynunabirgünŞolkuşunkimyuvasıdoğankatındaolurOlondankaçınsa(da)gideyeyinebirgünMiskinbîçâreYunusgördümbildimdemegilTuterenlereteğindüşgilsuyunabirgün
![Page 80: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/80.jpg)
XII
SenbucihanmülkünükaftankafatuttuntutYebuâlemmalınıoynayıbanuttuntutSüleyman’ıntahtınaşâdolupoturdunbilDiveperîyedüpdüzhükümleriettintutFir’avn’ınhazinesinNûşin-revangenciyleKarunmalınakatıpsenmalınakattıntutBudünyabirlokmadırağzındaçiğnenmişbilÇiğnenmişeneyutmakhasenonuyuttuntut
80.Ömrünseninokgibiyayiçindedopdolu
DolmuşokanedurmakhasenonuattıntutHerbirnefeskimgelirkesedenömreksilirÇünkeseortalandısenonutükettintutÇündenizegarkoldunboğazınageldisuDeligibidalpınmaeybiçârebattıntutYüzyıllarhoşlugılaömrünolursaYunusSonucubirnefestirgeçondandaüttüntut
![Page 81: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/81.jpg)
XIII
NicelerbudünyâdagünâhınıyuyamazÖmrügeçeryokyereeydırîgaduyamazBirnicekişileringafletgözünbağlamışHakyolunaderisenbiryufkayakıyamazBudünyâbirgelindiryeşilkızıldonanmışKişiyenigelinebakıbanıdoyamazEynicearslanlarıalıraktarırölümAzrailpençesinebiryoksulcaduyamazVarimdimiskinYunusuryânolupgiryolaYüzçukallıgelirseyalıncağısoyamaz
![Page 82: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/82.jpg)
XIV
BudünyayagelenkişiâhıryinegitmekgerekMüsâfirdirvatanınabirgünseferetmekgerek
90.Va’dekıldıoldestilebizbucihanagelmeden
Pesnekadareğlenirizolva’demizyetsegerekBizdevarırızolilekaçankimvâ’demizgeleKişivaracağıyeregönlünüberkitsegerekCanneyeulaşıriseakıldaonaharcolurGönülneyiseverisedilonuşerhetsegerekAcepmidirâşıkkişima’şûkunüzikrederseAşkbaşındanaşacağızgönlünüzâretsegerekYunusimdiseverisenondanhabervergilbizeÂşıkınoldurnişanıma’şûkunayıtsagerek
![Page 83: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/83.jpg)
XV
Yavlakacâyipgeldibanadünya’çindeişbuhâlGecekonukolankişigenesabahgöçerfilhâlEğergerçekkonukisenaçgözünuyanıkisenSenbusözetanıkisengerikalırmülkilemalMalınıberiki(si)yersenondahesabınıverSenindür(ür)biradımyergörnice(si)urulurkalKendingörürkenyeyediryokturdiyeetmeözürBudünyâdahâsılnedirhayilepazarıveralBendiyeyimsözünhakkınişitunutmakeysakınUşkıyâmetgeldiyakıngönlündengeçmesinhayâl
100.Andanİsrâfilsururaölenleryerindendura
Geçsedevrân-ırüzigârböyleyazmışcellecelâlSultanukullarbirolaandakatıhallerolaDahıayrıksısırolakorkuluişandamuhâlBundakorkmazisenYunusandakorkuturlarseniEğerdirliğinhakisesırâtıgeçesinsehel
![Page 84: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/84.jpg)
XVI
GerekmezdünyayıbizeçünkübâkibünyaddeğilBirkulbindeyaşariseölüncebirsaatdeğilBudünyakahırevidirniceömürlereritirUçmaktahuysatınkişiyalanyanlışgıybetdeğilŞolseninmü’minkullarındünyazındanıonlarınBudünyadamü’minolanhurremolubanşaddeğilBundazâlîmlikeyleyennefsinihırslatoylayanYüzlerikarakopısarözcanlarırahatdeğilKimdürürkimerenonadüngüntâatkılanonaVeriliruçmakonlarazirabiliştiryaddeğilYunusmiskinmestânesinsensenigörkobunlarıDünyadariyâladirlikkişiyeiyiaddeğil
![Page 85: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/85.jpg)
XVII
EyaşkeriaçgözünüyeryüzüneeylenazarGörbulâtifçiçekleribezenibengeldigeçer
110.Bunlarböyleözenibendosttanyanauzanıban
Birsorahîsenbunlaranereyedirazm-iseferHerbirçiçekbinnâzileöğerHakk’ıniyâzileBukuşlarhoşâvâzileolpâdişâhızikrederÖğeronunkaadirliğinherbirişehâzırlığınEvetömrükaasırlığınanıcağızbenzisolarRengidönergündengünetoprağadökülürgeneİbretdürüranlayanabuibretiârifduyarNegelmeğingelmekdürürnegülmeğingülmekdürürSonmenzilinölmekdürürduymadınsaaşktaneserHerbirsözüduyayıdınyebugamıyiyeyidinYürürkenuyuyayıdıngideydisendenkâr-übarBildikgelengeçerimişbildikkonangöçerimişAşkşarabıniçerimiş,buma’nidenherkimduyarYunusbusözlerikogılkend’özündenelingugılSendennegelebirdeğilçûnHak’tangelirhayrüşer
![Page 86: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/86.jpg)
XVIII
SeniHak’tanyığanıherneyisevergiderNebeslersinbutenisindekurdkuşyergiderÖlenebakgözünaçdökülürsakalusaçIlançıyangeliraçyeyipiçipsîrgider
120.Bizebizdenululariğeniyihulular
ŞoliyiamellilerhaberşöyledergiderKesgilharamdanelinçekgilgıybettendilinAzrâilel’ermedenbudükkânıdirgiderEcelererkururbaşteztükeniruzunyaşDüpdüzolurdağutaşgökdürülüryergiderÇüncanağdıHaret’eyaraketâhıreteTanladurantâateTangr’evineergiderMiskinYunusölüceksininurladolucakİmanyoldaşolıcakâhıreteşîrgider
![Page 87: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/87.jpg)
XIX
GideridimbenyolsırayavlakuzamışbirağaçBöylelâtifböyleşiringönlümaydurbirkaçsıfaçBöyl’uzamaknema’nidirçünkübudünyâfânidirBufuzulluknişânıdırgelberimiskinliğegeçBöylelâtifbezenibenböyleşirindüzenibenGönülHakk’aözenibendileknedirneyemuhtaçAğaçkarırdevrandönerkuşbudağabirkezkonarDahısanakuşkonmamışnegüvercinnehodduraçBirgünsanazevâlereyücekaddinineyereBudaklarınodagirekaynayakazankızasaç
130.Yunusimdisenbirniceeksikliğinyüzbinanca
Kur’ağacayolsoruncateferrüclenyolunageç
![Page 88: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/88.jpg)
XX
BudünyânınmeselibiruluşarabenzerVelîbizimömrümüzbirtezpazarabenzerHerkimbuşarageldibirlahzakararkıldıGeridönüpgitmesigelmezseferebenzerBuşarınevveltadışehdüşekkerdenşirinÂhıracısınıgörşolzehr-imârabenzerEvvelgönülalmağıhuplaranispetederÂhıryüzdöndürmeğiacuzmekkârebenzerBuşarınhayalleritürlütürlühalleriAldamışgafillericâzûayyârabenzerBuşardahayallerinhaddivüşumârıyokBuhayâlealdananotlardavarabenzerBuşarınsultanıvarcümleyeihsânıvarSultanilebilişenyokikenvarabenzerKendimıkdârınbilenbildikendihâliniVelidahıaşkileevvelbahârabenzerBiçâreYunus’ugörderdilehayranolmuşOnunherbirnefesişehdüşekerebenzer
![Page 89: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/89.jpg)
XXI
140.Bilenleresormakgerekbutendekicanneyimiş
CanhodHakk’ınkudretidirdamardakikanneyimişFikiryumuşoğlanıdırendişekaygukânıdırBuâhuvahaşkdonudurtaht’oturanhanneyimişŞüküronunbirliğineyokikenuşvareylediÇünküasıldanbizyoğuzmülkühanümanneyimişÇalapviribidibizivardünyâyıgöründiyeBudünyahodbakıydeğilmülkeSüleymanneyimişSorunTaptukluYunus’abudünyâdanneanladıBudünyânınkararıyoksenneyimişbenneyimiş
![Page 90: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/90.jpg)
XXII
Gelinsoralımcanlarasûretindenn’oldugiderDüngünseninimderikensebepneyibuldugiderAcebdeğilgiderisesûretiterkederiseYanlışyalangıybetdeğildosttanhabergeldigiderHanionunmülkümalıterkeylemişcümlesiniOlpâdişahdergâhınahemenamelaldıgiderÖylekidostolmuşidiolişlerdüzülmüşidiBellibilincansûretinsakalınagüldügiderEyleridisatı-pazarbirpuliçingenebozarOlmuşbudünyadanbîzaryensizgömlekgiydigider
150.Binideğerbinigiderbuyrukböylegeldimeğer
KimoladünyâyadoyarpeymânesidoldugiderErtegecesöyleşirlerHakk’ıbulalımdeyibenYunusaydırmiskinolanHakk’ıbundabuldugider
![Page 91: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/91.jpg)
XXIII
Ma’nîeribuyoldamelûlolasıdeğilMa’nîduyangönüllerhergizölesideğilTenfânidircanölmezgidenlergenegelmezÖlürisetenölürcanlarölesideğilGevhersevengönülleryüzbinyolederiseHak’tannasibolmasanasîbolasıdeğilSakıngılyâringönlünsırçadırsımayasınSırçasındıktangeribütünolasıdeğilÇeşmelerdenbardağındoldurmadankorisenBinyılandadurursakendidolasıdeğilŞolHızırileİlyasAb-ıhayâtiçtilerBubirkaçgüniçindebunlarölesideğilYarattıHakdünyâyıPeygamberdostluğunaDünyâyagelengiderbâkıykalasıdeğilYunusgözüngörürkenyarağıneylebugünGelmediandavarangerigelesideğil
![Page 92: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/92.jpg)
XXIV
160.Kogılölümendişesinâşıklarölmezbâkıydir
Ölümâşıkınnesidirçünkünûr-ıilâhidirÖlümdennekorkarsançünkiHakk’ayararsınBelkiebedivararsınölmekfâsitlerişidirNazarkılbugevherebugizligencenûraNurkaçanyayıvarakendinazargâhıdırKaalûbelâdenmedenkendimdebileidikKeyanlagılneydiğinbilişinkandağıdır[1]
EzelîbilişidikbirliğebitmişidikMevcûdatdüştüırakvücudcanyatağıdırBuezelipirliğiyecihandadirliğiYa(bu)gönülbirliğicankudretbudağıdırYadlıkyokturbilenedirliktutageleneBileliksöyleyenevuslatyolukavidirHükmürevanmülküneolişinkendibileÇünişgeldihâsılabumülkvarlıkevidir
![Page 93: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/93.jpg)
XXV
EypâdişaheypâdişahherdemiçindüzedururDünyâonunbustanâdırsevdiğiniüzedururYavuzlukeylemesakınecelsanasendenyakınNicelerinaslınkökünyurdeyleyipbozadurur
170.Senandavarırsınandaçokyarakeylegilbunda
CanlarbâkıydeğiltendedebirkaçgüngezedururSorucugeliryeryırtıpsorarTangrı’nkimdirdiyeİşbucanımonuduyupsünüklerimsızadururEyTanğrı’yıbirbilenlercanHakk’akurbankılanlarÖlüdeğildirbucanlaraşkgölündeyüzedururBengördümerenleruçtuaşkkadehindoluiçtiHakkatındanazıgeçtişöyleyüzüyeredururErenlerinkuluisenölümünanadurYunusNic’erenlergeldigeçtinövbetşimdibizedürür
![Page 94: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/94.jpg)
XXVI
OldostiçinağlarisemgözümyaşınıkimsileYebuncaâhuzârilebugözyaşıbecidgeleEyyârenlereykardaşlarkimediyemahvâlimiYeşubenimbuderdimindermânınıkimnebileÂlemdermanolurisesensizdermanolmayısarSensizdermanniceolaçüngönüldedostsevileÖlüpsinegirerisemetimtenimçürümeyeAyrılmayamsevdiğimdençüngiderimsevgiileAhd-ısâbıkdenilmedenhenüzElestbuyrulmadanOlbenidimbenolidipesbunicesikesile
180.Yârenlerimaydırbanasenineiçingörmedik
FirkatedüştüsûretimbirmenzildenbirmenzileOldostilebenimişimölüpdahıbitmeyiserBenniceolakimbileçüngönüldedostsevile[2]
YarınmahşerkopucağızkamukulnefsimdeyiserBenYunus’uhiçanmayamTapduğ’ugetiremdile
![Page 95: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/95.jpg)
XXVII
OlcankaçanölüsersenonacanolasınÖlmüşgönüldirileandakisenolasınÖlmeğidirlikolaölümsüzdirlikbulaÖlmüşgönüldirileşundakisenolasınSenolduğungönüllerherdemcanınyenilerGüçolmazoldîvandahâkimisenolasınCanbedendenuçucakmenzilinegöçücekOlcihanageçicekgözeayanolasınTozunuyelalmayabirzerreayılmayaÂşıkcanıölmeyema’şûkusenolasınYunussenâşıkisenaşkamuvâfıkisenKorkmagerâşıkisenneolursanolasın
![Page 96: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/96.jpg)
XXVIII
DosttanhabergeldibanadurayımandavarayımKurbanlığabucanımıvereyimandanvarayım
190.Şolbirikiarşınbezinneyenivarneyakası
KaftanedeyimeğnimesarayımandanvarayımCanalıcıhodgeliseremânetiverdeyiserBenemânetiıssınavereyimandanvarayımGitticanımkaldımöylenâcârolupgirdimyolaDostlarşâdolduğunbilegöreyimandanvarayımMünkerüNekirgeliseryergöküniledolısarBenbunlaracevâbınıvereyimandanvarayımYazdığımçokgünahöküşyürüridimdünyadahoşEttikleriminhesabınsorayımandanvarayımBeslediğimnâzikteniterketmeyimderdimonuKaratoprağabenonukarayımandanvarayımBenbuömürharmanınıderdimgetirdimuşyineYunusaydırbudükkânıdereyimandanvarayım
![Page 97: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/97.jpg)
XXIX
Düşt’önümehubbül-vatangidemheydostdeyideyiAndavarankalırhemenkalamheydostdeyideyiGeleşolAzrâiltutaassıkılmazanaataBinemşolağaçtanatagidemheydostdeyideyiHalvetlerdemeşgulolamdâimaçılamgülolamDostbağındabülbülolamötemheydostdeyideyi
200.Selbirbeşonarşınbezikefenedelereğnime
DökemşoldünyadonlarıngiyemheydostdeyideyiMecnunolubanyürüyemyücedağlarıbürüyemMumolubanıeriyemyanamheydostdeyideyiGünlergeçeyılçevrileüstümesinlemdevrileTençürüyetoprakolatozamheydostdeyideyiYunusEmrevaryolunamünkirlergirmezyoluna[3]
Bahrıolupdostgölünedalamheydostdeyideyi
![Page 98: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/98.jpg)
II
![Page 99: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/99.jpg)
İbâdeteAşırıDüşkünlük
![Page 100: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/100.jpg)
(Zâhitlik)
HikmetinbaşıAllahkorkusu(Hadis).
Sensinkerîm,sensinrahîm,Allahsanasundumelim;Sendenartıkyokturemim,Allahsanasundumelim.
Kendinikulluğaveriş, ölümkorkusunun sonucu.Halkıkucaklamak,ölümsüzlüğeyönelişinbaşlangıcı,Sultanlığı kullukta bulan, sultana da baş eğmez. Bilir ki dünya saltanatı, sonu olmadığı için bir puladeğmez.Riyasızzâhitsekötülüktençekindikçeçekinir.Buçekinişona,halkakarşıbirsevgi,birbağlılıkverir.Zâhitlik birmerhaledir ki, oradangeçeni, halktanHakk’a ulaştırır.Yolda ayağı kayıp düşmeden,umudadüşüpeğleşmedengiden,sevgiylebağdaşır,varıpsevgiliylekucaklaşır.Amazâhit,ibadetinigörür,onagüvenir,başkalarınıyererse,bumerhaleyiaşanYunus,onaseslenir:
Rükû’,sücûdakalma,amelinedayanma:İlmüamelgarkolurnâzuniyâziçinde.
Zâhitlik, korkuyla umut arasında bir duraktır. Zâhit korkar, yerinir; umar, sevinir. Ama o durağıneğlenecekbiryerolmadığınıanlayanilerigörüş,çaresiz,buduraktanadımatar,yoladüşer.
Havfurecâgelmezandavarlık,yoklukbırakana
hükmünevarır.Buyürüyüşteherankendinitartmaktadır;herankendihisâbınıgörmektedir;heransıratüstündedir, yol almaktadır; yalım yalım yanan nefis isteğinden, “Geç ey mü’min nûrun alevimisöndürüyor”feryadınıduymaktadır;Mevlânâ’nındediğigibi,gemidedir,yolalmaktadırdakıyıyıgeriyegidiyorsanmaktadır.
![Page 101: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/101.jpg)
XXX
SensinkerîmsensinrahîmAllahsanasundumelimSendenartıkyokturemimAllahsanasundumelimEcelgeldiva’deerdibuömrümkadehidolduKimdirkiiçmedenkaldıAllahsanasundumelimGözlerimgöğesüzüldücanımgöğüstenüzüldüDilimtetiğibozulduAllahsanasundumelimUçbiçildikefendonumhazreteyönelttimyönümAcebniceolahâlimAllahsanasundumelimUrdularsuyumılındıkavimkardaşcümlegeldiEsenkalsınkavimkardaşAllahsanasundumelimGeldisalacamsarılırdörtyanaselâverilirİlnamazımaderilirAllahsanasundumelim
210.Salacamıgötürdülermakberimeyetirdiler
HalkaolupoturdularAllahsanasundumelimÇüncenazedenşeştilerüstümetoprakaştılarHepkoyubanıkaçtılarAllahsanasundumelimYeditemusekizuçmakherbirininvardıryoluHerbiryoldayüzbinçârsuAllahsanasundumelimGeldiMünkerileNekirherbirisisordubirdilİlâhisencevapvergilAllahsanasundumelimGörünacibolduzamangönüldeneylenizfiganÖlürçünanadandoğanAllahsanasundumelimYunustapuzatbusözüAllah’ınatutgılyüzüDidardanayırmabiziAllahsanasundumelim
![Page 102: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/102.jpg)
XXXI
İsrâfilsûruurulayergökyüzüdeğşirileHarâbolayaşukurucerh-ifelekdeyorulaKimsenekalmayabundafenâolahepsisindeMîkâil’indükkânındaşolhakterazikurulaAyanolaçüncümleişkurtulmayayadubilişGelefülânibnifülânhepadıileçağrılaCümlehalâyıkhepbiteyeryüzünüdüpdüztutaHükmeyleyeCebbâr-ivaktmahşerdapahepsürüle
220.Kopakıyâmetinhevliikincinefhanınkavli
ÜçüncünefhaiçindeyerlerinyüzüyarılaÇünkügelesıddıykzaifâşık(lara)yokturhayıfYarınkimahşergünündeYevmeyeşfaukurulaaYunusvaryarağıneylenyolkorkuludurkeyeğlenÖnündekatrandenizikıldansıratdagerile
![Page 103: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/103.jpg)
XXXII
BirimâretgösterbanakimsonuvirânolmayaKazanşolmalıkimsendendökülüpgerikalmayaDökülüpkalısarmalınayrıklaralahelâlinSendengerikalanmalınsanaassısıolmayaOlmalıkiHalîli’dirhayırlarayelterseniOlmalkiolKaarûn’undurıssıhiçrahatolmayaİsrâfilsûrunuuradağlartepelersürüleBirkarıncacevâbınıbinSüleymanveremeyeBudünyahepıssızkalaaltınımalıdöküleSebilolubanıyataherkizassıbulunmayaHeyYunusEmreölüncevaryürüdoğruyoluncaDünyâsınıterkedenleryarınhasretteolmaya
![Page 104: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/104.jpg)
XXXIII
ÇalapveribiyesanabirgünecelserhenginiGelegörüncegözüneazdırabenzinrengini
230.Aydasanaemânetiıssıdilertapşırayım
AlasendenemânetiedeseninlecenginiEmânetisendenalagövdenikuruboşsalaVebâllerboynundakalanefsinurakülüngünüMalınuvarıneypaşahısmınkavminüleşeİledelersenihaşagöresinsinintenginiSenisinindekoyalarmenzilmübârekdiyelerÜstüneteztezyumalardünyanınhâk-üsenginiKaranıyerdeolasınamelinilekalasınÇokâhedipsöyleyesinpeşîmanlığınnenginiYunusimditövbeyegelcansendeykeneyleamelAşkilegelkuşanagörbudervişlikpalhengini
![Page 105: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/105.jpg)
XXXIV
EvvelbizevâcibbuduriyihulkuamelgerekİslâmadıkonucağızyoldaşımızîmangerekİsrâfilsürunuruncacümlemahlukuyanıncaSoruhesapsoruluncaArapdililisangerekGökperdelerinaçalariyiyavuzdanseçelerOldemnereyekaçalarbaşkurtarasıyergerekTerezikurupotralarsermâyemizgetirelerOlsiyâsetmeydanındabutertipleribilgerek
240.Çağrışalarataanakardaşkardaştanısana
YalvaralarolSübhân’aniyazkılasıergerekDügelindenbuaşkyakınYunushatâkılmasakınAşktannasipsunuluncacevapveresihâlgerek
![Page 106: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/106.jpg)
XXXV
DünyayagelenkişileryolabilegelmekgerekÖlümünüanıbanıdünügünağlamakgerekBudünyakahırevidirhembâkıydeğilfânidirAldanıbankalmabunateztövbeyegelmekgerekNedür(ür)dünyaçokluğueşkeredür(ür)yokluğuVarlıksarayınhakıykatâhiretibilmekgerekGelimdidurbufânidenmahrumkalamdanbâkıydenTâatkılıpbudünyadankulnasîb(in)almakgerekKorkarisen(sen)tamudan(gel)alçakolgılkamudanOlgünüincesırattankamular(la)geçmekgerekGeçipgitmekdilerisen(ye)düşmeyeyimderisenŞolkazandığınmalınıTanğrıiçinvermekgerekKazandığınıveribenyoksullarıhoşgörübenHakhazretinevarıbanoddanokurtulmakgerekKur’anaydırki“Vetteku”geneaydırki“Tezraû”Kâhilolupoturma(gıltez)tevbeyegelmekgerek
250.Yunus’unsözüşiirdenammâaslı(dır)kitaptan
Hadisiledenenekey(bilgi)sâdıkolmakgerek
![Page 107: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/107.jpg)
XXXVI
MüslümanımdiyenkişişartınedirbilsegerekTanğrı’nınbuyruğuntutupbeşvaktnamazkılsagerekTanladurupbaşınkaldırellerinisuyadaldırTamudanazadlıoldurkullarazadolsagerekÖğlenamazınkılasınhernedilersenbulasınTamudanazadlıoldurkullarazadolsagerekOlikindiyikılanlararıdirlikdirilenlerOladırHakk’aerenlerdâimHakk’aersegerekAkşamdururüçfaridadağcagünahınarıdaİyiamellerinsanaşem’uçerâğolsagerekYatsınamazınohâzırhâzırlarıseverKadirİmânıneksiğinbitirîmanpiş-revolsagerekHerkimMüslümanolmadıbeşvaktnamazıkılmadıBilkiMüslümanolmayanoltamuyagirsegerekGörmezmisinMustafâ’yınicebekledivefâyıÜmmetiçinolsafâyıümmetonaersegerekBeklerisendingayretinvermegilnefsemurâdınYunusNebîsalavâtınaşkiledeğirsegerek
![Page 108: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/108.jpg)
XXXVII
260.Anmamısınsenşolgünücümleâlemhayrânola
N’idesinibilemeyipbî-hoduser-gerdânolaİsrâfilsûrunuurahepmahlûkatyerdenduraDerilibenhaşrevarakadıandaSübhânolaZebânilerçeketutailetetamuyaataDeriyanasüğnüktütekatıuluefganolaMâlikçağıratamuyaçekipmeydanagetireTangrıkorkusundantamuzârîkılıpnâlânolaDağlaryerindenırılagöklerheybettenyarılaIldızlarbağıkırıladüşeyeregaltânolaYazıklarmüzdlerdartılaancakperdeleryırtılaBilmediğingünahlarınandasanaayânolaYunusaydurişbusözüerenleretoprakyüzüDilerHakk’ıgöregözüinâyetgerandanola
![Page 109: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/109.jpg)
XXXVIII
Anmamısınşolgünü(sen)gözünnesnegörmezolaDüşesûretintoprağadilinhabervermezolaÇünAzrâilinetutaassıkılmazanaataKimsedoymazoheybetekalktanmededermezolaOğlangiderdanışmanasalâdırdostadüşmanaSonragelmekpeşîmânasanaassıkılmazola
270.Evvelgeleşolyuyucuardıncaşolsukoyucu
İledipketensarıcıbunlarhâlinbilmezolaAğaçatabindirelersindenyanagönderelerYeraltınaindirelerkimseayrıkgörmezolaÜçgünedekoturalarhepişinibitirelerOldemdilegetirelerayrıkkimseanmazolaYunusmiskinbuöğüdüsensanaversenyeğidiBuşimdikimahlûkataöğütassıkılmazola
![Page 110: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/110.jpg)
XXXIX
İşitsözünüeyâkıltanlasehervaktindedurÖylebuyurmuşolkâmiltanlasehervaktindedurİşitnederhorozunuztanlaverilirrûzinizDostdergâhınatutgılyüztanlasehervaktindedurİşitsözümüeysağırtâterâzingeleağırYalvarÇalab’ınaçağırtanlasehervaktindedurYatanlarınyatlıhâlihiçnesneyeermezeliSehereserrahmetyelitanlasehervaktindedıırKuşlariledurgılbilekılnamazıimâmileYalvargünahınıdiletanlasehervaktindedurOkunaKur’anuYâSînkulakurupdinleyesinDağcagünahlaryuyasıntanlasehervaktindedur
280.Okunahadîsükelâmdiyeleraleyhisselâm
ÂşıkisenbellibilemtanlasehervaktindedurHelâlolasanauçmakuçmaktahûrilerkoçmakKevserşarabınıiçmektanlasehervaktindedurMiskinYunusaçgözünüuyargaflettenözünüTabilesinkend’özünütanlasehervaktindedur
![Page 111: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/111.jpg)
XL
SanaderimeyvelîdurertenamazınaEğerdeğilsenölüderertenamazınaEzanokurmüezzinçağırırAllahadınYıkmadîninbünyâdındurertenamazınaAğarpervâzakuşlartesbihokurağaçlarHimmetalınkardaşlardurertenamazınaNamazıkılzikreyleelingötürşükreyleÖleceğinfikreyledurartanamazınaNamazkılyarağolsunahrettegerekolsunSinlekteçerağolsundurertenamazınaNamazkılîmâmileyatmagilgümanileGidesinîmâniledurertenamazınaÇıkagidecandahışöylekalatendahıDervişYunussendahıdurertenamazına
![Page 112: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/112.jpg)
XLI
290.Uşginenazaroldububizimcanımıza
MuhammedbünyâdurdudînüîmânımızaPeygamberlerserveridindireğiMuhammedGörnegevherlerkomuşbubizimkânımızaHaygelameledelimelimizererikenEcelereransızınermeyizsanımızaEydırîgaan’idelimbizdeamelolmazsaHışmedipyapışalarbukefendonumuzaSoruculargelelersoruhisapalalarKaranısiniçindeoturayanımızaÖlümhaktırbilirsinniçingaafilolursunAzrâilkasdedisergünahlıcanımızaMiskinYunusbusözükend’özündenayıtmazHakÇalapveribidisabakındilimize
![Page 113: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/113.jpg)
XLII
İsteyelimişıssınıbulupgörelimkandadırCankulağıaçıkiseişbusözümturvendedirAlıgörünturvendedenaşkeridironutadanBundaboynunuburanHakkatındadermandedirKişigerekbileonuhemuyanıkolacanıBilirsindünyasevenibaykuşgibiyabandadır
300.Baykuşçağırırvîrandankimsemuradalmazondan
İyiameliltegörünolhakterâziandadırVarıcağızterâziyeHakkendibakaryazıyaGörücekdağlareriyeolzebânilerandadırBitisunulaelineettiğingeleyolunaTanıklarbilebulunadostundüşmanınandadırTerkedesintahtutacıbulasınettiğingücüMuhammedhakyalvarıcışefâatimizondadırYunuseğerâşıkisenvarlığındeğşiryokluğaİmankuşağınberkkuşandehepeksilikbendedir
![Page 114: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/114.jpg)
XLIII
Bunegülecekyerdirağlasana(key)katıDüştündünyazevkınaunuttunkıyâmetiMalımülkükoyubankandagidersinmiskinAncakyatasınsindegörüncekıyâmetiİkiferiştehinegelekarşınaduraGünahlarınıyazasalaboynunabitiGünahlarıntartalarandansırat’iltelerZebânilertutalarfiganlarolakatıAtaoğuldanbezebakmayaanakızaŞolgüngeliserbaşaunutmaarasâtı
310.MiskinYunussendahıgerçeklerdenolagör
Erenlerpîşedinmişsabrilekanâati
![Page 115: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/115.jpg)
XLIV
NasihatkandilindenbirişâretgöründüTenimiçindecanımandanyanasüründüNefsiminejderhâsıdöndübanahaml’ettiKanâathaydemezseyerigöğüyerimdiKanâatiyâredinuymanefsdileğgineEresinhakıykatayerinbuldundurimdiKanâatdediğinieğersentutmazisenNefsineuyarisenser-gerdanolyorimdiYunusHaktecellîsinşiirdilindensöylerCandagevhervariseHak’tanyanayür’imdi
![Page 116: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/116.jpg)
III
![Page 117: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/117.jpg)
MecâziAşk-GerçekAşk
Eybeniayıplayan,gelbeniaşktankurtar,Elindengelmezisesöylemefâsidhaber
derYunus.Onagöre,
Aşksızâdemdünyâda,bellibilinkiyoktur.
Kayalarınbilenabzındaatan,topraktanbilebuğu-buğugöğeağan,bülbülünşakımasındanağme,gülüngülümsemesinderenkvekokuolan,canlılarızebûneden,demirleriyumuşatan,yelleesen,günledoğan,Ay’labalkıyan,denizdeköpürüpcoşan,yazıdaçağlayıpakan,herzerredehükümyürüten,hervaravarlıkverenaşktır,aşk.
Aşkanadandoğmadı,kimseyekulolmadı,Hükmünekıldıesîrcümlebilişüyâdı.
Aşksızmeşkolmaz,dünyâyadoyulmaz.Kötü iyiyi, şerhayrıbelirtir.Çirkinbilegüzeli şerhedenbirhikmetkitabıdır.
Amabuaşk,kaşa-gözedir;tatlısözedir;güzelyüzedir;güzeledir.Keremetbirberibak,nikabıyüzdenbırak;Ay’ınondördümüsün,balkururyüzüyanak.Sıfatınarılığıbulgurunohutgibi;İkikaşınAyalnıngencayaverirsebak
kelecilerielbettebirgüzelesöylenmiştirbuşiirde,sevgilininboyunuselvidenfarkedemeyenYunus’u,küpeliikikulakşüpheyedüşürür.Bu,mecâzî,geçicibiraşktır.
Erenler,“Mecaz,gerçeğinköprüsüdür”demişler.Yunus’undestanıdaldaldır,yaprakyaprak.Derlerki,Taptuk’unkızınaâşıkolmuş.Bukız,Kur’ânokurkenakarsularbiledururlar,dinlerlermiş.
Harâmîgibiyolumaarkırıinenkarlıdağ,Benyârımdanayrıdüştüm,senyolumubağlarmısın
derkenbirsevgiliyekavuşmakiçinyüreğititremektedir,gözleriyaşarmaktadırYunus’un.O,
Atabelindenbiramananasınadüştügönül,Atabelindenbirzamananasınadüştügönül,
beytiylebaşlayanveadetainsanınhaltercemesiniyazarkendegençlikçağını,
Buçağilesakalbiter,göreningülreğitutar.Güzellerkatındabiter,sev-seviyedüştügönül
derdedile getirir.Bu tabiimeyil, buyaşayışınmânâsı, sırasında adamıpişman eder; sırasındaper-perişan eder; sırasında candan eder.Amakendini bir başkayönden tatmin edenkişi, bu çılgınlığı akılsınırına sokabilir; güzelde güzelliği görebilen, zaman zaman değişen tek sevgiliden kurtulur. Katredeummanıgörür;zerredegüneşiseyreder;hattakatreykenummanolur,zerreykengüneşkesilir;
![Page 118: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/118.jpg)
Nitekibugönlümevi,aşkelindentaşagelir,Niceyüksekyürürisem,aşkbaşımdanaşagelir
diyesızlanırken,
Başındaaklıolan,ücreteameletmez,Hûrilerealdanmaz,gözilekaştangeçer
dervehaldenanlamayanlardan,ârifolmayanlardan
NiceleraydırYunus’açünkocaldınaşkıkogıl,
fakatbilmezlerki
Rüzîgâruğramazaşka,aşkınneayuyılıvar.
![Page 119: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/119.jpg)
XLV
TürlütürlücefânınadınıaşkvermişlerBucefâyakatlanandostahalvetermişlerAşkdururtürlübelâdöndürürhâldenhâleDostelindenpiyâlekeymelâmetolmuşlarKimekimaşkulaştıherdemkaynayataşaİyidirlikhemyavuzdörtyanındadurmuşlarHerkimaşkeriiseaşkamüşteriiseAşkonunyâriisecanınaodurmuşlar
320.MiskinYunus’uncanıbaşındaser–encâmı
Aşkamünkirâdemibumeydandansürmüşler
![Page 120: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/120.jpg)
XLVI
BirgünyüzüngörenkişiömrüncehiçunutmayaTesbihisensindilindeartıknesneayıtmayaTâataduranzâhidingözlerisenigörürseTesbîhiniunutupolartıksecdedeetmeyeAğzınaşekeralıbangözlerisanaduşolanUnudaolşekeriniartıkçiğneyipyutmayaBensenisevdiğimiçinegerbahâderleriseİkicihanmülkünveremdahıbahâsıyetmeyeİkicihan(da)dopdolubağubostanoluriseSeninkokundaniyigülbostaniçindebitmeyeGülüreyhan(ın)kokusuâşıklarama’şukyeterÂşıkolanınma’şûkuhergizönündengitmeyeİsrâfilsûrunurıcakmahlûkatdurugelicekSeninünündenartıkhiçkulağımişitemeyeZühreyereinibenisâzımnühayteyleriseÂşıkınişretisensizgözüolyanagitmeyeNeederlerhânümâniyesensizikicihanıİkicihanfidîsanakimesnegümantutmaya
330.Sekizuçmağınhûrisieğerbezenipgelseler
Seninsebyindenözgeyi(gönlüm)hiçkabûletmeye(Bu)dünyadaneolakimâhıretteololmayaHûrilegılmangelicekâşıkelinuzatmayaYunussenisevelidenbeşâretolducânınaHerdemyenidirliktedirhergizömrüneskitmeye
![Page 121: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/121.jpg)
XLVII
SahhâolâşıkcanınakimdostilevisâlivarCanıbirdirma’şukiledahınetürlühâlivarCânugönülaklufehimnisârolsunma’şûkunaPesâşıkınondanayrıdahınemülkümâlıvarBuyerügöküarşuferş(aşk)dadıilekaimdirBünyâdaşktırâşıktaherbiraradaelivarÂşıklarınnekimvarıtecridgerektiraradaHernesneyeolhükmederheryoliçindeyoluvarBâkıydirliksevenkişigerektutaaşketeğinÂşktanartıkhernesnenindeğiştirilirzevâlivarÂşıklaraişbusûretmeselâgökçek[4]gibidirYüzbingömlekeskidirseâşıklarınmuhâlivarNiceleraydırYunus’açünkocaldınaşkıkogılRûzigâruğramazaşkaaşkınneayuyılıvar
![Page 122: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/122.jpg)
XLVIII
340.Sensinbenimcânımcanısensizkarârımyokdurur
UçmaktasenolmazisenvallahnazarımyokdururBaksamsenigörürgözümsöylerisemsensinsözümSenigözetmektengayrıyeğrekşikârımyokdururÇünbenbeniunutmuşumşöylekisanagitmişimNekaldenehaldeisembirdemkarârımyokdururEğerbeniCircis’leyinyetmişkezöldürürisenDönemgerisanavaramzirâkiârımyokdururYunusdahıâşıksanagösterdidârınıonaYârimdahısensinbenimayrıknigârımyokdurur
![Page 123: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/123.jpg)
XLIX
AşkeriningönlüdolupâdişahtannevâledirAşksızâdemnic’anlasınçünşeriathavâledirAşkdur(ur)âşıkıncanıaşkafidîhânümânıAşkerininarmağanıaşksızkişiyebelâdırKimiavretoğlanseverkimimülkhânumanseverKimsermayedükkânseverbudünyâhâldenhâledirÂşıkdünyâyıneederâkıbetbirgünterkederAşketeğintutmuşgiderherkimgelirsesalâdırEzelîdenolpâdişahelimesundubirkadehİçelidenkılarımahbilmezemnepiyâledir
350.EymiskinYunusnişânınaşktanesirdibucanın
Dergâhındaherdemonunvalihuhayrankaladur
![Page 124: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/124.jpg)
L
TanğrıiçincanımcanıcefâisetapduryeterSeninfırâkındanbeterazapdahıvarmıbeterAşkınoduyüreğimdeyandığınaâlemtanıkNerdebirodyanarisenişânıvartütüntüterAşkınçerisaldıbenimgönlümeviıklîmineCânımıesîreyledinn’iderbanayağıTatarEcelsalamıklimlerevasyetkılamâşıklaraMa’şûkadandiyemsakınoynarâşıkgönlünatarAcebbubenimderdimeneiçindermanbulunmazKimbulısardermanonakişiyikimberitutarResmidürürsultanlarınkullargünaheyleyinceYaedeblerolkulunuyemezadaverirsatarYunusşikâyeteylemeyardancefâgördümdiyeCümleâşıklarhâcetima’şûkakatındabiter
![Page 125: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/125.jpg)
LI
İşitineyyârenleraşkbirgüneşebenzerAşkıolmayankişimisâlitaşabenzerTaşgönüldenebiterdilindeağutüterNiceyumşaksöylesesözüsavaşabenzer
360.Aşkıvargönlüyanaryumşanırmumadöner
TaşgönüllerkararmışsarpkatıkışabenzerOlsultankapısındahazretitapısındaÂşıklarınyıldızıherdemçavuşabenzerGeçYunusendişedengereksebupîşedenEreaşkgerekevvelondandervîşebenzer
![Page 126: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/126.jpg)
LII
EydostseninaşkınoduciğerimbârebaşgelirAşkındanyanaryüreğimyandığımbanahoşgelirAşkınodunayandığımağlamakoldugüldüğümDostsanazârıkıldığımmünkirleresavaşgelirSöylerisemsözümsavaşsöylemezsemciğerimbaşCihandoludururkallâşherbirindenbirtaşgelirGörnicetaşlaratılırdostiçinbaşlartutulurGelirgönülebatılırhâlimizehaldaşgelirBizimhâlimizdenbilenkimdiraşkamünkirolanBizimsevdiğimizHak’tırbuhalkagözükaşgelirNicenicesalâtinlerzebûnoluraşkelindeHerkimbuyoladüşerseolbuyolayavaşgelirErenlerbunakalmadıvardıyolunadurmadıHakk’ıgerçeksevenlerecümleâlemkardaşgelir
370.MiskinYunusbilözünüdostaaçıpşolgözünü
Hangiburçtanbakarisenolsultanagüneşgelir
![Page 127: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/127.jpg)
LIII
KeremetbirberibaknikabyüzündenbırakAyınondördümüsünbalkururyüzüyanakŞolağzındankeleciyüzbinşükrâneileDesturgelsindaşrayasöylesindilüdudakOtuzikimirvarımercanadizmişgibiKıymetîdürdenolmuşyaraşırincidenakSıfatınarılığıbulgurunohutgibiİkikaşınAyalnıngencayaverirsebakGörenpervâneleyinniceodadüşmesinGözlerininbakışıcanalırikiçırakAşkınzemzemesindenâşıkboynuzincirliAzadlıkistemez(ler)şöylekaldılartutsakHangibirnesnenikidilniceşerheylesinİlâhîsenbeklegilyavuzgözlerdenırakBoynunyuvukboynundanhiçfarkeyleyemedimGümânaverenbeniküpeliikikulakYunusHaktecellîsinseninyüzündengördüÇâreyokayrılmağaçünsendegöründüHak
![Page 128: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/128.jpg)
LIV
380.İşidineyyârenlerkıymetlinesnediraşk
DeğmelereverilmezhürmetlinesnediraşkHemcefâdırhemsafâHamza’yıattıKaf’aAşkiledirMustafâdevletlinesnediraşkDağadüşeryereylergönüllereyoleylerSultanlarıkuleylercür’etlinesnediraşkKimekimaşkvurduokgussailekaygıyokAşkiledirMustafâdevletlinesnediraşkDenizlerikaynatırmevcegeliroynatırKayalarıoynatırkuvvetlinesnediraşkAkıllarışaşırırderyâlaradüşürürNiceciğerpişirirkeyodlunesnediraşkMiskinYunusneylesinderdinkimesöylesinVarsındostutoylasınlezzetlinesnediraşk
![Page 129: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/129.jpg)
LV
NesözkeleciderisemdilimsenisöyleyecekNerdeyürürsemyürürümsendenyanakaçardilekHaktırsenisevmezlerecansızsûrettirderisemOnuniçincanlılaraseningibima’şukgerekSöyledincümleâlemehenüznikabiçindesinBirdemperdesizyürüsenikicihanolurhelâk
390.Divüperîinsümelekseversenihermahlûkat
Hayranolupileyindedurmuşdururhûr’umelekNuşturseninelinilezehr-ikaatiliçerisemBilmezimnema’nîsivarololurcânımatiryakGerşehdüşekkeryerisemsensizağudurcanımaÇüncanımınsensindadınerdebulamsendenyeğrekYüzbineğercevrücefâuğrarisesüratimeHiçeksilmezşadiliğimcümlesinyursenisevmekNevareğerYunusdahıaşkiçindezerreiseAşkdadıylakaaimdururyerilegökçerh-ifelek
![Page 130: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/130.jpg)
LVI
YineyüzünügördümyineyüreğimyandıDostseninaşkınoduyüreğimedayandıGörklüyüzünügörengönlünüsanaverenBellitapındadurannedoyduneusandıGevherdirseninsözüngüneştenarıyüzünŞekerdentatlısözünherkimgördüutandıBugönlümgaripidiciğerimkebbâbidiGörklüyüzünügördümiçimdışımbezendiYunusEmrebîkararşolhubyüzeintizarSendenayrılmaznazarvardıyakıldıyandı
![Page 131: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/131.jpg)
LVII
400.Kimegönülveririsembenimileyârolmadı
Hâlimbilipderdimsorupbanavefâ-dârolmadı(Haktan)meğertakdîridiâşıkoldugönlümsanaHiçkimselerbencileyinaşkagiriftârolmadıAşktanşikâyetimyokturkenditâliimdendürürKendiyolunaramayanödemdeğilerolmadıAşkbiruluhil’atdururbirniçeyeverirÇalapBirnicelerkaldımahrumaşktanhaberdârolmadıAşkbirulunazardururâşıkcanlarerenlerdirAşkadüşmeyengönül(ler)virandururşarolmadıİbrâhim’eNemrûdodunaşktırgülistâneyleyenAşktannazarericeğizgülzâroldunârolmadıHakyarattıyerigöğüolAhmed’indostluğunaLevlâkonadelilolduonsuzyergökvârolmadıAşktakahırlarçokolurâşıklaragayretgerekYunusâşıkolduniseâşıklardaârolmadı
![Page 132: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/132.jpg)
LVIII
OldostbendenyanahiçbilmezimnicebaktıİşbuvücudşehrinebirhoşnazarbıraktıGözümonunyüzündennicegideribilemŞolşîrinkılınçilegönlümüşöyleyıktı
410.Kimdenöğütistersemsabrıgösterirbana
SabırsermâyesinimahabbetoduyaktıSabırlabenimişimnasılvarısarbaşaCanımacanbağışlarşoldostumunnüvahtıSevdiklisevdiğiylebilekopadıryarınBuişyarınagöymezbugünkügünsayaktıYunusdostmürüvvetinırmayakend’özündenKişineyiseversecanıonauyaktı
![Page 133: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/133.jpg)
LIX
CümleâlemterkinurupbendostterkinuramazamOndanayrıbuçuksaatbenonsuzunduramazamOndanyarıdirliğimdirlikdeğildirbenimKadimodurgörürbenibenölüyümgöremezemHûrîgelipaydırisegönülbanavergildiyeDosttanartıkkimesneyebengönlümüveremezemDostdiyegeçtibuömrümbaşarmadımdostkulluğunKoyambaşaraolbenibenhiçişbaşaramazamBirkezdenololdumahîbendenümityokturbanaBenolisempesolhanibenbusırraeremezemDostlaröğütverirbanagitgilonunyakınındanDahayakınvarammeğerondanayrıkvaramazam
420.DeğmeleraydırYunus’akatlanbugünyarındiye
Cehdedeyimbugünümüyarınairgöremezem
![Page 134: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/134.jpg)
LX
BenolyârisevdiğiminicebirgizleyibilemGönlümesığmazn’ideyimmeğerrâzımilediyemDilimtutupyürüdüğümyadlığımadelilimişYakamyadlıkperdesinihicâbımıbengideremOnunileahvâlimiâlemlerebildireyimÇağrıbanmuştulayımâlemiüstümederemÂşıklarıngönlügözüma’şukdapagitmişolurGönlümilekavletmişembâşedkima’şukaeremCanımkurbankılaridimcanıkabûlkılariseKaçaniseölüseremniçinböylediriduramŞükrânecanımüstünebendostiçinölürisemÖlmeklâzımdırkamuyabenölmedenkancavaramİlmüamelsözüdeğilYunusdilisöylediğiDilnebilirdosthaberinbendostilenicebîrem
![Page 135: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/135.jpg)
LXI
BenimgönlümgözümaşktandoludurDilimsöyleryârıyüzümsuludurÖdağacıgibiyanarvücûdumTütünümgöreneseheryelidir
430.Çukalcevşenaşkınodunadoymaz
OkucanabatarkatıyalıdırOkurumşâhımıkendidilimceŞâhımaydırbanahergemgelidurSenisevenlerinolamıaklıBirdemusluiseherdemdelidirYunussentoprakolerenyolundaErenlermenziliarştanuludur
![Page 136: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/136.jpg)
LXII
Aydıveremnekıldığınbenimileoldil-pezirHerdemyenişîveilebeniyenikılaresirHernereyebakarisemodurgözümegörünenNehavsalaolabendeyahutonalâyıkbasirNiceömrümoluriseazadlığımmuhâldürürSeyyâdınelindedürürtuzağatutulannahcîrÂkılânahoşturnefesniteliğinsormaonunNicenişanaydıveremolmisliyokturbînazîrVa’dekesildikamuyakiyarıngöreleronuBenimyarınımbugündürbundagöründüolkadîrYunus’uncümlebakımıgarkoldudostdîdârınaHiçkalmadıonsuzaradolugöründücümleyir
![Page 137: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/137.jpg)
LXIII
440.Yandıyüreğimtutuştubağrımciğerimkebapdurur
ÂşıklarınşerbetleribuderdimesebepdürürBirniceleriaşkdüzerbirniceleriaşkbozarBirniceleresrikgezeröylekimvarharapdururAşkileçalındıkalemaşkaesirdürürâlemÂşıklararasındaCebraildahıhicapdururMedreselermüderrisiokumadılarbudersiŞöylekaldılarâciz(kim)bilmedilernehapdururAzâzilda’vikıldıda’vîsiyalanolduYalanda’vîkılanınpescezasıazapdururÖlmezaşkbilişleriesrikmeclishoşlarıDâimbunlarınişiçengûşeş-târebapdururYunusimdimiskinolhemmiskinlerekulolZirâmiskinolanlarıarzulayanÇalap’durur
![Page 138: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/138.jpg)
LXIV
İşidineyulukiçisizebenimhaberimvarZihîdevletbenimbugünkimsunungibiyârimvarYürürisemönümdesinsöylerisemdilimdesinOturursamyanımdasınayrıktanepazarımvarNeyürüyemnehoderemneuzakseferevaramÇünküdostubundabuldumayrıkneyeseferimvar
450.Irakyolabezirgânlarassıetmeğegiderler
Çüngevherelimdedür(ür)deayrıkneseferimvarMiskinYunus’un(bu)canışoldostaulaşalıdanDem-be-demartırıraşkıuluyerdentımarımvar
![Page 139: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/139.jpg)
LXV
AşkmakaamıâlîdiraşkkadimezelîdirAşksözünüsöyleyencümlekudretdilidirDeyenolişidenolgörenolgösterenolHersözüsöyleyenolsûretcanmenzilidirSûretsözkandabuldusözıssıkaçanolduSûretekendigeldidilhikmetinyoludurBubizimişretimizoldurbulezzetimizİçipesridiğimizaşkşerbetigölüdürOnunkidersinonunsöyleyenolsözonunOlbizimdirbizonunbugayrtesbihdilidirYunussözündeyalangörmedimü’minolanÖmrünzulmetesalanma’rifetyoksuludur[5]
![Page 140: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/140.jpg)
LXVI
EybeniayıplayangelbeniaşktankurtarElindengelmezisesöylemefâsidhaberHiçkimsenekendinenhâldenhâlegelmediCümlemizinhâlinima’şukedermukarrer
460.Aşşıklarınherhâlima’şukkatındabiter
Sözünvaronasöylebenimaradane’mvarHerkimaşkkadehindeniçtiisebircur’aOnaneyadnebilişonan’esriknehumar[6]
DostyüzündennikabıherkimgiderdiiseHicabkalmadıonaartıknehayrüneşerŞeriatedebindenkorkarımsöylemeğeYokısaaydayıdımdahıayrıksıhaberDostkılıcındanYunusölürisegamdeğilDostgöğündenuyananma’şukburcundandoğar
![Page 141: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/141.jpg)
LXVII
EyâşıklareyâşıklarmezhepüdinaşktırbanaGördügözümdostyüzünüyaskamudüğündürbanaEypâdişaheypâdişahuşbenbeniverdimsanaGencühazînemkamususensinbenimöndensonaEvveldahıbuaklucanseninileasl-ımekânÂhıryinesensinmekânuşvarıramsendenyanaSendensanavarıryolumsendensenisöylerdilimİllâsanaermezelimbuhikmetekaldımtanaArtıkbanabendemeyemkimseneyesendemeyemBukulosultandemeyemişidenlerkalatana
470.Dostaşkaulaşalıdandünyaâhıretoldubir
EzelebedsorarisendünilebugündürbanaArtıkbizeyasolmayahiçgönlümâzpasolmayaZiraHak’tangelenavazsavulmazdüğündürbanaBenaşkındanayrılmayamdergâhındanırılmayamEğerbendengiderisemseninilevarambanaOldostbeniveribidivarbudünyâyıgördediGeldimgördümhoşârâyişsenisevenkalmazanaKullarınava’deylediyarınuçmakveremdediOldostlarınsevindiğiyarınımbugündürbanaBuâhilebuzarilebuhikmetikimnebileBilsedahıgelmezdiletuttumyüzümsendenyanaSensinbanacânücihansensinbanagenc-inihanSendendürürassıziyanneişgelebendenbanaYunussanatuttuyüzünunuttucümlekend’özünCümlesanasöylersözünsözsöyleten(sensin)bana
![Page 142: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/142.jpg)
LXVIII
AşketeğintutmakgerekâkıbetzevâlolmayaAşktanokuyan(bir)elifkimsedensuâlsormayaAşkdediğinduyarisenaşkacandanuyarisenAşkyolunacandırfidîanafidîmalolmaya
480.Asilzâdelernişanıneğerbilmekdilerisen
ÖzüoğlandaolursasözündevebâlolmayaÂriflerdennişanbudurhergönüldehâzırolaKendiyiteslimeyleyesözdekıylükaalolmayaGörmezmisinsenarıyıherbirçiçektenbalederSinekilepervâneninyuvasındabalolmayaDürrücevheristerisenâriflerehizmeteyleCâhilbinsözsöylerisema’nîdemiskalolmayaMiskinYunuszehr-ikaatilaşkelindetiryakolurİlmüamelzühdütâatpesaşksızhelâlolmaya
![Page 143: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/143.jpg)
LXIX
İkicihanzındanisegerekbanabostanolaArtıkbananegamgussagüninayetdosttanolaVaramoldostukulolamhemaçılıbangülolamHemötüpbülbülolamdurağımgülistanolaDostyüzünügördügözümerenleretoprakyüzümSözanlayanabusözümgerekşekeristanolaHerda’vîdengeçenkişidosttanyanauçankişiAşkşerbetiniçenkişineesriknemestanolaSensizikicihanbenimzındangörünürgözümeSeninaşkınlabilişengerekhass’ül-hastanola
490.Aşkadoyamadıözümkeksizinsöylerimsözüm
Yunusseninişbusözünâlemleredestanola
![Page 144: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/144.jpg)
LXX
Aşktanda’vâkılankişihiçanmayahırsuhevâAşkevinegirenlereayrıkvemeylunehevâİzzetüerkânkamusubunlardırdünyâsevgisiBenimcevâbımsenayıtaşkaizzetimdirbahâDiliileaşkdeyenlerbilmezleraşkn’eylediğiniAşktanhaberayıtmasınkimdünyaizzetinseveHerkimizzettengeçmediâşıklıkbühtandıranaGeçemezdostdöşeğineatukatıryahutdeveYunus’aâşıkdeyibenzinharözenipgelmegilÇokbezirgânpişmanolurvarıcağızuzunyola
![Page 145: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/145.jpg)
LXXI
SensizyolagirerisemçâremyokadımatmağaGövdemdekuvvetimsensinbaşımgötürüpgitmeğeGönlümcanımaklımbilimseninilekarârederCankanadıaçıkgerekuçubandostagitmeğeKendiliğindengeçenidoğanederma’şukanıÖrdeğekekliğesalarsüreeribentutmağaBinHamza’cakuvvetvermişkaadirÇalapaşkerineDağlarıyolundanırarkasdederdostagitmeğe
500.YüzbinFerhadkülüngalıpkazardağlarbünyâdını
KayalarkesipyolederAb-ıhayâtakıtmağaAb-ıhayât’ınçeşmesiâşıklarınvisâlidirSohbetiaşkileedersusamışlarıyakmağaÂşıkmıdirembenanaTanğrı’nınuçmağınseveUçmakhodbirtuzakdur(ur)eblehlercanıntutmağaÂşıkolanmiskînolurHakyolunateslîmolurHernedersenboyuntutarçâreyokgönülyıkmağaBildikgelenlergeçtilergördükkonanlargöçtülerAşkşarabıniçencanlaruymazgöçmeğekonmağaTutulmadıYunuscanıgeçtitamudanuçmağıYoladüşüpdostagiderolaslınauyakmağa
![Page 146: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/146.jpg)
LXXII
BilirmisizeyyârenlergerçekerenlerkandadırKandabaksamandahâzırkandaistesemandadırAşksızlarabenimsözümbenzerkayayankısınaBirzerreaşkıolmayanbellibilinyabandadırYalancılıkeylemegilaşkayalansöylemegilBundayalansöyleyeninardayerizındandadırEykend’özünübilmeyensözma’nîsinibulmayanHakvarlığınisterisenuşilmileKur’andadır
510.Allahbenimdediğinevermişveriraşkvarlığın
KimdekivarbirzerreaşkÇalapvarlığıondadırNiceleraydırYunus’akocaldınsenaşkıkogılBuaşkbizeyenlegeldihenüzdahıturvendedir
![Page 147: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/147.jpg)
LXXIII
AşkınaldıbendenbenibanasenigerekseniBenyanarımdünügünübanasenigerekseniNevarlığasevinirimneyokluğayerinirimAşkınileavunurumbanasenigerekseniAşkınâşıklaröldürüraşkdenizinedaldırırTecellîiledoldururbanasenigerekseniAşkınşarabındaniçemMecnunolupdağadüşemSensindünügünendişembanasenigerekseniSüfîleresohbetgerekahîlereahretgerekMecnun’laraleylîgerekbanasenigerekseniEğerbeniöldürelerkülümgöğesavuralarToprağımandaçağırabanasenigerekseniYunus’dururbenimadımgüngeldikçeartarodumİkicihandamaksudumbanasenigerekseni
![Page 148: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/148.jpg)
LXXIV
Eydostaşkındenizinegiremgarkolamyürüyemİkicihanmeydânoladevrânımsüremyürüyem
520.Giremdenizegarkolamneelifnemimdalolam
DostbağındabülbülolamgüllerinderemyürüyemBülbülolubanıötemgönülolamcesedtutamBaşımıelimealıpyolunaveremyürüyemBülbülolubanıötemeynicegönüllergüdemYüzümaşkiledem-be-demtoprağasüremyürüyemŞükürgördümdidârınıiçtimvisâlinyârınıBubenliksenlikşarınıterkiniuramyürüyemYunus’turaşkâvâresibîçarelerbîçâresiSendedirderdimçâresidermânımsoramyürüyem
![Page 149: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/149.jpg)
LXXV
YinegeldiaşkelçisiyinedoldumeydanımızYineteferrüc-gâholdusağlısolludörtyanımızYinemahfillerdüzüldüyinebadyalarkurulduYinekadehlersunulduesrikoldubucanımızEviçiaşkiledolduulukiçiâşıkolduCanlarımızhayranolduaşktahtınabinenimizBirnicemizLeylîoldubirnicemizMecnûnolduBirnicemizFerhâdolduaşktanhaberduyanımızMeydanımızmeydanolducanlarımızhayranolduHerdemarşseyran-gâholduhazretoldurevânımız
530.Düşmüşidikolkaldırdıbirliğinbizebildirdi
İçimizeaşkdoldurdudürüstolduimânımızSorarisenaşknerdedirnerdeistersenordadırHemgönüldehemcandadırhiçkalmadıgümânımızYunusaşkınvasfınsöylergerçeklerehabereylerMahrumlarıncanıgöyneraskeroldupinhânımız
![Page 150: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/150.jpg)
LXXVI
DostseninaşkınokukeykatıtaştangeçerAşkınadüşenkişicanilebaştangeçerDünügünüzâroluraşkınileyârolurEndişesisenolancümleteşviştengeçerAşkınadüşenlerinyüreğiyanarolurKendinisanaverendügeliiştengeçerDünyânınmahabbetiağuluaşabenzerÂhırınsanankişiağuluaştangeçerBaşındaaklıolanücretleameletmezHûrilerealdanmazgözilekaştangeçerGerçekâşıkololacanvermeğeoliveDostilepazariçinnicebinbaştangeçerÂriflerebudünyahayâlüdüşgibidirKendiyisanaverenhayâlüdüştengeçer
540.Yunus’ungönlügözüdoludurHaksevgisi
Sohbetihtiyaredenyadubiliştengeçer
![Page 151: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/151.jpg)
LXXVII
GirdimaşkındenizinebahrılayınyüzeroldumGeştedibendenizleriHızır’layıngezeroldumCemalinigördümdüşteçokaradımyazdakıştaBulamadımdağdataştadenizlerisüzeroldumSordumdenizmâlikineırakdeğilsalığınaGirdimgönülsınığınagönülleridüzeroldumVirangönlümeyledimşarbunculayınşarnerdevarHaznesindenaldımgevherdükkânyüzünbozaroldumBenoldükkân-darkuluyumgevherleriledoluyumDostbağınınbülbülüyümbudaktangülüzeroldumOlbudaktabiterîmanîmanbitsegidergümanDüngünişimbudurhemannefsimebirTataroldumCanımbutenegirelinazarımyokturaltınaDüştümayaklaraltınatopraklayıntozaroldumTenimtopraktozaryolcanefsimiltirbeniönceGördümnefsinburcuyücekazmaaldımkazaroldumKazakazaindimyeregördümnefsinyüzükaraHürmetiyokPeygamber’ebentlerinibozaroldum
550.Bunefsiledünyâfânibudünyâyagelenhanı
AldattıneydünyâbeniişlerindenbezeroldumYunussordugirdiyolakamugurbetleribileKendiciğerimkanıylavasf-ıhâlimyazaroldum
![Page 152: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/152.jpg)
LXXVIII
BensenisevdiğimisöyleşirlerhâsuâmSöyleşenlersöyleşsinsensizdirliğimharâmKimseninlezzetindencanıtadalmaziseYürürcansızbirsûretâlemhâlindenbîgamBenbudemsenigördümnicesisabreyleyimSenibirdemgörmeyemüştaktırcümleâlemSenigörenkişiyenehâcethûrukusûrSenisevmeyencanatamudurcümlemakaamİkicihanvarlığıgerbenimoluriseSensizbanagerekmezişseninledirtamamBinyılömrümolursaharcedembukapıdaBengerçekâşıkisemgerekbuyoldaölemÇoklarYunus’adernicediraşkesrikliğiN’itsinezelbezmindeşöyleçalındıkalem
![Page 153: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/153.jpg)
LXXIX
NitekiolmâşukilebenrâzımıbireyleyimGarkolammüşâhedeyeermeyetedbireyleyim
560.Kimdirkionugörübengizlenikaldıahvâli
GösterbanaolkişiyibendahıelbireyleyimBuhalâyıkaydırbanasaklaonucaniçindeBirzerresiyüzbincihanayıtnicesirreyleyimŞunungibiçâpük-nazarbirnazardayüzbinMûsîSer-mestühayrankamusudenicetedbîreyleyimFarzdeğildirkamularaTur’damünâcâteylemekBennerdeysemdostondadırherbiryeriTûreyleyimHidâyeterdikamuyahevâsındangeçmezlereTevfıykyüzünyereurupaşkımışir-gîreyleyimMuhakkıklargöredururYunusgözügördüğünüDüşümsöyleyeyimsananecmileta’bîreyleyim
![Page 154: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/154.jpg)
LXXX
GerrâzımısöylerisemkimsedilimbilmezbenimEğersabıreylerisemgönlümkararkılmazbenimEydûstlareyuslularsizayıdınbenn’ideyimOldostyüzüngörelidenaklımbaşagelmezbenimBûnungibitertibilebenimişimvarmazbaşaElimdenişkalırisecânımdanişkalmazbenimNedeliyimneusluyumbenzerneyebenimişimAşkdenizineharkolupgeldimcanımdoymazbenim
570.Mahabbetinodubenimyüreğimedüştüyanar
YandığımcaartarodumdevrimgeçipsolmazbenimCümleHak’ayolvardılarsabrileHakk’aerdilerAşkınaslıoddandurursabrımileolmazbenimNicededimbugönlümevarsabıreyletekoturOldemdahabedteroluröğüdümüalmazbenimBuYunus’unçünsûretiölüptoprakoluriseBâtınımdanaşksevgisibilinkihiçgitmezbenim
![Page 155: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/155.jpg)
LXXXI
SendengelircevrücefâbenâhuvahetmeyeyimDüşmüşümaşkınodunayanıpnicetütmeyeyimUşyürürümyanayanatupciğerimdöndükanaAşkındanoldumdivâneuyuyubanyatmayayımSeninaşkındenizinedüşübenigarkolayımKimsenemyokelimalakomabenibatmayayımSekizuçmağınhûrîsigelirisebirarayaHergizmânendinolmayasen’onlarakatmayayımYunusEmresenbusözüyüzbinderisenazolaİşidenlerâşıkolaiğendeuzatmayayım
![Page 156: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/156.jpg)
LXXXII
EyyârenleraydınbanabennicesidolanayımNetürlütedbiredeyimyanicesağınçsanayım
580.Canımdaolbütbitiptirgönülümüolalıptır
HeybeniolavutupturayrıkneyebağlanayımÖyleediptirolbeniseçemezemdündengünüAlsıntenialsıncanıkobenonaalınayımBengevheriyimkânımbenbirkulumsultânımolAklımucanımgönlümalandanniçinusanayımOnsuzluğumbanaharamondandururnakdimtamamBunculayınlûtfukeremnerdebulupdinleyeyimOdurbanaYunusdeyenodurbenimbağrımdelenOdurbenibensizkoyanhembenoyumbubenneyim
![Page 157: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/157.jpg)
LXXXIII
DenizoldubirkaçkadehsusuzluğumkanmazbenimİniltilerimeksilmezgözümyaşıdinmezbenimGelsoralımbizimilekimgiresinbahçelereDâimöterbülbüllerigülistânımsolmazbenimBizimilinbahçeleridâimtâzedirgülleriMâ’murdururbustanlarıağyargülümüzmezbenimMansurkadehinnicekezma’şûkasunduelimeDörtyanımdanodurdularkimsehalimbilmezbenimYanayanakülolubamsenma’şukanınyolunaGündebinkezyanarisemdosttanyüzümdönmezbenim
590.CanımaşkınkülüngüneFerhâdoluptuttumbaşım
DâimdağlarıkeserimŞîrin’imhiçsormazbenimYunusaydıreysultânımaşkınileyandıcânımGelkılarisendermanımayrıkcanımölmezbenim
![Page 158: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/158.jpg)
LXXXIV
HernereyedönerisemaşkiledirişimbenimOdurgönlümdeteşvîşimhemaşktıryoldaşımbenimAşksızlaragöynürözümonunçünfâşolurrâzımGörüceğizâşıklarıkaynariçimdışımbenimBuaşkbizerahmânîdirhemcanımızıncanıdırOnuniçinşeytanileherdembusavaşımbenimBenimcanımbirkuşturkimgövdemonunkafesidirDosttanhabergeliceğizbirgünuçarkuşumbenimGeldimdünyayıseyrettimyebugünyeyarıngittimBenbundaeğlenemezembundabitmezişimbenimYunusaydırbenâşıkımhemâşıkımhemsâdıkımBuayrıkâşıklargibiyokturârâyişimbenim
![Page 159: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/159.jpg)
LXXXV
GiderimaklımbaşımdanşâşıbanYanarımaşkınodunadüşübenOdbıraktımcânımadüngünyanarYânarımyâlapyâlaptutûşuban
600.Aşktannevareğersandımise
AşktankimsınmadıuğraşıbanÂşıkolgılma’şukundîdârınaMa’şukolgılaşkilesarmâşıbanYunuscanınaşkaverşükrâneyeKimselerbulmazyarınisteşiben
![Page 160: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/160.jpg)
LXXXVI
AcebolduhalimbuaşkelindenGöremezemyolumbuaşkelindenBukamuâlemintâcıikenuşAyaklaragilimbuaşkelindenGaribbülbülleyinzârıkılıramAkargözdenselimbuaşkelindenGazelyapraklayınbenzimsarardıKararıbanölembuaşkelindenYarınmahşerdebenyırtamyakamıNicezâragelembuaşkelindenN’iderimbenyarinvaslındanartıkBüküldükad-bâlâmbuaşkelindenYunussenTaptuk’unakılduâlarDemekimnekılambuaşkelinden
![Page 161: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/161.jpg)
LXXXVII
610.Eygönlümüneğlencesiayıtbananeyleyeyin
AşkındanoldumâvârederdimkimesöyleyeyinMülk-ifenâdangeçeyinoldostilineuçayınDalayınaşkummânınadenizlerinboylayayınAşkınodurducanımagelsinâşıklaryanımaDökeyinaşkınhonunuâşıklarıtoylayayınGirdimaşkınınbağınabaktımsolumasağımaTürlüçiçeklerderibendostbağınıyaylayayınÂşıkolayınolgünedüşsünâlemegulguleHezâr-destânolubanıdostbağınıyaylayayınYırtamyakamıilüşardüngünükılamâhuzarDeğibendertlibaşımazârılıklareyleyeyinYunusaydırerenlerindirliğinidirilmedimGücümyettiğincebârisoylarınısoylayayın
![Page 162: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/162.jpg)
LXXXVIII
İlâhibiraşkverbanakandalığımbilmeyeyinYavıkılayımbenbeniisteyibenbulmayayınŞöylehayrâneylebenibilmeyeyindündengünüİsteyeyindâimseniayrıknakşakalmayayınAlgiderbendenbenliğidolduriçimesenliğiDirliğindeöldürbenivarıpandaölmeyeyin
620.Gelirsegümanımdilekimsövebanakimgüle
BârîyanayınderdilehâlimdilegelmeyeyinUşyürürümyanayanaciğerimgarkoldukanaTupaşkeseretticananicezârıkılmayayınSeninkokunduyducanımterkiniurducihanınHergizbelirmezmakaamınseninerdeisteyeyinBülbülolayınöteyindostbahçesindenyatayınGülolubanaçılayınayrıkdahısolmayayınMansur’layındârabeniayangösterandaseniKurbankılayınbucanıaşkamünkirolmayayınAşkdururderdindermanıaşkyolunakodumcanıYunusEmreaydırbunubirdemaşksızolmayayın
![Page 163: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/163.jpg)
LXXXIX
GözümsenigörmekiçinelimsanaermekiçinBugüncanımyoldakodumyarınsenibulmakiçinBugüncanımyoldakoyamyarınivazınveresinArzeylemeuçmağınıhiçarzumyokuçmakiçinBenimuçmaknemegerekhergizgönlümonabakmazİşbubenimzârılığımdeğildürürbirbağiçinUçmakuçmağımdediğinmü’minleriyeltediğinVardırolabirkaçhûriarzumyokturkoçmakiçin
630.Bundadahıverdinbizeolhûriyiçiftühelâl
OndangeçtiarzumtamamarzumsanaermekiçinSûfîlereversenonubanasenigerekseniHâşâbenterkedemsenişolbirevleçardakiçinYunushasretdürürsanahasretinigösteronaİşinzulümdeğilisedâdeylegilistediçün
![Page 164: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/164.jpg)
XC
ŞöylehayraneylebeniaşkınodunayanayınHernereyebakarisemgördüğümsenisanayınHembeniokurSübhân’ımeşiğinedüngünyönümAndaçıkarbenimgünümbundaneyeeğleneyinYeditamudediklerikatlanmayabirâhımaSekizuçmakaldamayabundaneyeeğleneyinYüzbinhûrigelirisealdamabucanımıAşkıngönlümyağmaladısendenniceusanayınSeninaşkınduyducanımterkiniurdumcihanınHergizbilinmezmekânınseninerdearayayınHerdemsöylenirhaberinhergizbulunmazeserinGötüryüzündenperdeyididârınagöyüneyinİlm-ihikmetokuyanlaraşktanferâgattırbunlarMansûroldumasınbeniherdillerdesöyleneyin
640.YunusEmre’minbusözücanadolduâvâzesi
Kördürmünkirleringözübennicesigöstereyin
![Page 165: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/165.jpg)
XCI
EydostseniseveldenaklımgittikaldımbenIrmaklarıseyredipdenizleredaldımbenBirzerreaşkınodukaynatırdenizleriDüştümaşkınodunatutuşubanyandımbenOlcandakiaşkolaandagussaolmayaBuaşkbanageleldengussamgittigüldümbenBülbüldeâşıkolmuşkızılgülünyüzüneGördümerenleryüzünhezar-destanoldumbenBuaşkıbanaverdinbennideremkend’özümİçimdışımnurdoldudostaâşıkoldumbenBirkuruağaçidimyolüzeredüşmüştümErbananazarkıldıtâzecüvanoldumbenYunusgerçekâşıksanadınımiskinkogılCümlesindenihtiyarmiskinliğibuldumben
![Page 166: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/166.jpg)
XCII
ÂşıklaranediyemaşkhaberindenşirinAşkiledinleyeneaydayınbirinbirinEvvelyergökyoğikenvaridiaşkbünyâdıAşkkadimdirezelîaşkgetirdinevarın
650.Evvelezelbezmindekimdostyüzüngördüyse
OnuncanıdırâşıksorondanaşkhaberinAşkıhiçbirnesneyemeselbağlasamolmazDünyâdaâhırettenetutusaraşkyerînEmânettirsakıngılaşkhaberinizinhârOturupdeğmeyerdesöylemeaşkınsözünSarraflarınkatındakaideşöyledürürKadrinbilmezkişiyegöstermedigevherinYunus’unhavsalasıaşkiledolmuşdururDerdinsaklayamadıkeksizsöyleraşkdilin
![Page 167: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/167.jpg)
XCIII
Dostyüzünügöreceğ(iz)nicekararkılsın(bu)canŞöyleyağmayavarı(sar)yüzbinzühdile(dîn)îmanTa’nayokturâşıklarahernehâledöneriseFermânolamazkendiyemüşâhedeyegarkolanCânügönülfehmüakılaşkmevcinegarkolıcakNeileansınolkişiyazıkumüzdassıziyanCanındagözüyokkişigörmeyiserdostyüzünüGözsüznicefehmeylesinnerengedirişbucihanYüzbinmeliküsalâtindostyüzünügöreyidiTerkedeyditentertîbinizzetüleşkerhânüman
660.Âşıkniceharâbisevilâyetiartadurur
Onuniçinkidâimâvîrandadırgenc-inihanAyn’el-yakıyngörenkişiırmazgözündostyüzündenNicegörebilsinonubusevidendaşraduranYunus’abuaşkkızgınıkomazdilintutaidiÂşıkama’şukrâzınıdürüstdiyemedilisan
![Page 168: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/168.jpg)
XCIV
KimsedoymazbunazaraaşkilekimpençevuraBunazarakarşıduranhânümânıngarkavereÇüneliniaşkavuraaşkokunakimdirduraGökyüzündenmelâikiaşkonuindireyereGörHârutMârutneidihazretteferiştehidiNasîbinaşkaaldırıpmakaamınZühre’yevereAbdestimiznamazımızdoğrulukturtâatımızAşkilebağladıkkaametsafımızıkimayıraMescidmedreseolduğubâng-cemâatkılındığıHalâyıksafsafdurduğuaşkşükrânesidirzîreİçimdeyanaraşkoduağzımonunderiçesiAşkodununtütünündenYunus’unbenzisarara
![Page 169: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/169.jpg)
XCV
ZihîşîrinhuludilberdurağırevaniçindeCaneviniolalmıştırayrıknesığı(sar)anda
670.Caniçindedostubulanayrıkneyerdeistesin
OnudaşrasananlarınömrügeçtiperâkendeOnunaşkınıngözgüsükendidegösterdibeniGönülesrikHakk’aâşıkesirolmuşbudermandeOnubanasorarisenbuyönümdosttanyanadırHernehaldeyürürisemmihrimartadururgündeBusûrettekimvardahıyönümayrıkyanadöneBenimvarlığımdostaldıeserimdirkalanbundaOnubanasoranlaranicenişanidiveremDililekimedebilebuaşkındurağıkandaZihîilâhîdevlettirkimeyoldaşoluriseKimdostilesürdüaşkıbuaradabumekândaDostyüzünügörenkişikend’özünükoyasıdırDünyatutangelenharîftutsakolurbuerkândaGörniceşirindür(ür)kocalar(ı)yîğitederAyrılmadıesrikliğinedüşvardırbumeydandaYunusgelgörâşıklarıniceyavıvarıpdururDünyaahreteldenkoyupneverendenealanda
![Page 170: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/170.jpg)
XCVI
KaçanoldilberbenimgözümetudaşolduAld’usumuaklımıgönlümeyoldaşoldu[7]
680.Gönlümaydırbenimkulucanımaydırbenimkulu
HiçbilmezimkimindirolarayerdesavaşolduBuikisiarasındabildimdevletbenimimişHiçdanışıgımyokikenbaşımonunlahoşolduHernereyebakarisemoldurgözümetuşolanÖnümardımsağımsolumgençyazoldugerkışolduHızruİlyasdeğilikenölmezdirliğesataştımHergizyemeziçmezikeniçimdopdoluaşolduCümleâlemingönlündevardıronunmahabbetiOnucandansevmeyeninbilkimîmânıtaşolduSeninaşkınodumeğersıçramayakimseneyeBirzerredeğdiYunus’acihaniçindefâşoldu
![Page 171: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/171.jpg)
XCVII
BencileyingörenkişibensevdiğiminyüzünüDelioladağadüşeyavıkılakend’özünüBennicesidiyebilsemcemâlitertibinonunKimcandudağıdırtadamonunkılıcıtuzunuHernereyevarıriseolşirinhuludilberimYetmişikimilleteolgeçirirtürlünazınıKişineyiseverisedilindesözüololurKeksizsöyleyesimgelirdaimaonunsözünü
690.Kişikendikekiiledostalâyıkolmazimiş
Mahabbetburcundaolkorâşık(lar)ınyıldızınıDertsizlerebenimsözümbenzerkayayankısınaHaldaşıbilirkişiningönlündegizlirâzınıBuYunus’ungördüğünüeğerZühregöreidiÇenginieldenbırakıpunutaidisâzını
![Page 172: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/172.jpg)
XCVIII
DosttanhabersorarinsengüzâfdeğildirdostişiBellibilinhiçnesnedirbucihândadostsuzkişiHerkimkidostyüzüngöredostdiyecan(ını)vereOlvaktınoldostaereunutacümleteşvişiKimyolbulısardıronaolkağırırondanyanaDevleterdiondanbanahâcetdeğilhümâkuşuDostişiacebişdür(ür)candenizedalmışdur(ur)CansızlarabirdüştürürgelyorasınsenbudüşüDostaşk(ın)danâlemdolduherbirâşıkondanolduAşksızbitençiçeksolduaşkiledirdostlukhoşuNicediyeyimbenonukabûletmezyüzbincanıOnalâyıkkıymethaniyokturonundenituşuAşkısüreâşıkgerekneolısaraşktanyeğrekAşktıryeregöğedirekkalanıhepsözöküşü
700.Yunusimdisenbenikenâşıklaranesenneben
Yokluktamışdostusevenkomazayrıksıbakışı
![Page 173: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/173.jpg)
XCIX
EzelîdenvaridicanımdabuaşkolduKimsey’eşkeretmedimbildimkioldostkoduDörtkitabıokuyanbulmadıaşkaçâreNebeylernesultanlarnemüderrisnekadıYergökoynarırılmazyellereserdeprenmezÂkıbetşolcanınkimaşkınolabünyâdıAşkanadandoğmadıkimseyekulolmadıHükmünekıldıesircümlebilişüyadıAşkamecnunolanlarassıziyandanfârığKorkmazıssısoğuktanpesnebiliseroduEzeldebenimfikrimEne’lHakidizikrimHenüzdahıdoğmadanolMansûr-ıBağdâdîAşkçenginedüşeninmelâmetolurcanıOnuniçinbed-namdırmiskinYunus’unadı
![Page 174: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/174.jpg)
C
EyyarenleraydamazamcanımneyedaldığınıDililevasfedemezemgönlümükimaldığınıGönlümdolusığmazdileâşıktırolkimhalbileAşknicesîverdiyeleanlayamazn’olduğunu
710.Aşktanhaberbilenlerinaşkderdiledolanların
KüfrüimânolanlarınayıplamangüldüğünüAğlamakgülmekâşıkadirilmekölmekâşıkaKahrilelûtfubirbilirbilmezmelûlolduğunuAşkYunus’ueyledilâlYunuskanıaşkahelâlKoyvârınetsinpây-mâlgörmesinayrıldığını
![Page 175: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/175.jpg)
CI
ErenleringönlündeolsultandükkânaçtıNicebizimgibilerandakonubangeçtiCümleerenleruçtudağlaryazılargeçtiAşkkazanınadüştükaynayıbanıpiştiBudünyanınmeselibenzermurdargövdeyeİtlermurdaradüştüHakdostukodugeçtiÂşıkmıdiyemonacanterkiniurmadıÂşıkonadiyelerkimmelâmetedüştüYineesridiYunusTaptukyüzüngöreldenMeğeronungölündenbircur’aşerbetiçti
![Page 176: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/176.jpg)
CII
Helâlkıldıma’şukaâşıkkendikanınıMa’şuknakşındanokuraşkeriKur’ân’ınıYardanayrıoluncaasılıpölmekyeğdirÂşıkkendibırakırboynunaurganını
720.Gitmezâşıkgözündenhergizma’şukhayâli
NitekimZilhaverirYusûf’unnişânınıDirlikbudurâşıkama’şukyolundaöleSorarlariseaydamâşıkınburhânınıBelkıysileSüleymanaşkadüştübirzamanİsteyipbulmadılarbuderdindermânınıGöktekiHârutMârutaşkiçinindiyereZühreyüzüngörücekunuttuRahmân’ınıGüzâfgörmensizaşkıkimeoğradıiseSultânıiltirbaştanyitirirhânmânınıFerhadbuaşkyolundabaşınkülüngetuttuHüsrevŞîrinderdindendostaverdicanınıLeyli’yle,Mecnunişiacebedür(ür)buhalkaAbdürrazzakterkettiaşkiçinimânınıZemânevefâlarıcefâgelirYunus’aBirdoğruyarbulacakfidîkılarcanını
![Page 177: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/177.jpg)
CIII
EyyârenlerkimişittiâşıktövbekıldığınıYekimişittidenizeoddüşübentuttuğunuŞâhımseninaşkınodudüştügönülderyâsınaAceblerlerkaynayıbanma’rifetlerbittiğini
730.YüzbinİsiileMûsiaşkındaser-gerdangezer
AceblerlerbenidahıaşknihengiyuttuğunuYüzgeçliköğrenmeyenkulkogirmesinbudenizeAşkderyâsıdipsizdürüraceblemenbattığınıSarraflığıöğrenmeyenbugevheriboncuksanırVarırveriryoknesneyebilmezneyesattığınıHerkimonundidârınıbundaayangörmeziseYarınolser-gerdangezehiçbilmeyen’ittiğiniYunusaydırerkuluyumTaptuğ’umuzdostyüzüdürİşbusözeinanmayanedebilsinettiğini
![Page 178: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/178.jpg)
IV
![Page 179: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/179.jpg)
GerçekYolculuğu
![Page 180: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/180.jpg)
(Sülûk)
Savaşınenüstünü,insanınkendinefsiyle,kendidileğiylesavaşmasıdır.
Hadis.
Doğan kişi bir yola düşmüştür, yürür de yürür; gider de gider. Bu gidiş ya iyiliğe, hayra ulaşır, yakötülüğe,şerre.“Birandüşünmek,altmışyıl,yetmişyılkulluktanhayırlı...Heradımdadüşünmek,kendinisorguyaçekmek,hergüngeçengündenilerivarmak,heran iyiye-güzele, iyiliğe-güzelliğeyolalmakgerekir.”Gerçekyolculukbu.Yunusdiyorki:
Sensizyolagirerisem,çâremyokadımatmağa,Gövdemdekuvvetimsensin,başımgötürüpgitmeğe.
Birolgunkişiyeelverip,gönülveripyoladüşen,varlıktanayrılıpyoladüşmüştür,gidegideyokluğavaracak,varlığı,yokluktabulacaktır.Bulunanvarlık,parçabuçukvarlıkdeğildir.TümVarlık’tır.Erilendurak,bencillikdeğildir,kâinatayayılmaktır.Bubuluşlasen-benyokolur.
SorunTaptuk’luYunus’a:Budünyâdanneanladı?Budünyânınkarârıyok,senneimiş,benneimiş?
Bu yolculukta aşılmaz dağlar var, aşılacaktır; geçilmez beller var, geçilecektir; cana –başabakılmayacaktır.
Nebilsinbuaşkıusanlar,uyalar,Nevarsınbuyolaazıksızyayalar?
*
Buyoluzaktır,menziliçoktur,Geçidiyoktur,derinsularvar.Girdikbuyolaaşkilebile,Gurbetlikilebizisalarvar.Herkimmerdâne,gelsinmeydâne,Kalmasıncana,kimdehünervar.
Amabuyolunkaygangeçitlerindeayağıkayıpdüşenler,pekkalkamazlar;çamurabatıpçürürgiderler,kurda-kuşayemolurlarDoğanolansagelir,Taptuk’unkolunakonar;edep-erkânöğrenir.Taptuk,onuavasalar.Avlanır,avınıpîrinegetirir,sunardaövünerekderki:
Yunusbirdoğanidi,konduTaptukkoluna,Avınşikârageldi.buyuvakuşudeğil.
![Page 181: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/181.jpg)
CIV
SöylememekharcısısöylemeğinhasıdırSöylemeğinharcısıgönüllerinpasıdırGönüllerinpasınıgersileyimderisenŞolsözüsöy1egilkimsözünhülâsasıdırKul’ilhakdediÇalapsözüdoğrudiyeneBugünyalansöyleyenerteutanasıdırCümleyaratılmışabirgözilebakmayanŞer’inevliyâsıysahakıykatteâsıdırŞerîathaberinişerhileaydamişitŞerîatbirgemidirhakıykatderyâsıdır
740.Olgeminintahtasıhernicemuhkemise
Denizmercikat’olsatahtauşanasıdır[8]
BundaniçerihaberişitaydayımeyyârHakıykatinkâfirişer’inevliyâsıdırBiztalib-ilimlerizaşkkitabınokuruz[9]
ÇalapmüderrisbizeaşkhodmedresesidirEvliyasafâ-nazaredeligündenberiHâsılolduYunus’ahernekimvayasıdır
![Page 182: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/182.jpg)
CV
AşkimandırbizegönülcemâatKıblemizdostyüzüdâimdirsalâtDostyüzüngöricekşirkyağmalandıAnın’çinkapıdakaldışerîatGönülsecdeederdostmihrâbındaYüzünyerekoyupkılarmünâcâtMünâcatgibivaktolmazaradaKimoladostilebudemdehalvetŞer’ataydursakınşartıbırakmaŞartolkişiyekimedehıyânetErenlernefesidirdevletlirumuzOnunlafitnedenoldukselâmet
750.Belîkavlindedikevvelkidemde
HenüzbirdemdirolvaktbusaatDerildibeşimizbirvaktegeldiDintamamoluncadeğermahabbetDoğrulukbekleyendostkapısındaGümansızolbulurilâhîdevletYunusolkapıdakemînebuldurEzeldenebededektirbuizzet
![Page 183: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/183.jpg)
CVI
ÂriflerortasındasofuluksatmayalarÇünsûfîyeihlâsolduaşkariyâkatmayalarYegelbildiğindenayıtyahutbilenlerdenişitTeslîminucunututuphiçsözüuzatmaylarMumsuzbaldırşerîattortusuzyağdırhakıykatDostiçinbalıyağaneiçinkatmayalarKıymetinduyarisenneyedeğerişbudemErenlerinma’nîsinbilmezesatmayalarMiskinÂdemyanıldıuçmaktabuğdayyediİşiHak’tanbilenlerŞeytan’dantutmayalarŞirinhulklareylegiltatlısözlersöylegilSohbetlerdeYunus’uhergizunutmayalar
![Page 184: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/184.jpg)
CVII
760.Hakıykatinma’nîsinşerhilebilmediler
ErenlerbudirliğiriyâdirilmedilerHakıykatbirdenizdirşerîattırgemisiÇoklargemidençıkıpdenizedalmadılar.BulargelditapıyaşerîattuttudururİçerigiribeninevarınbilmedilerDörtkitabışerhedenâsıdırhakıykatteZiratefsirokuyupma’nisinbilmedilerYunusadınsâdıktırbuyolageldiniseAdındeğşirmeyenlerbuyolagelmediler
![Page 185: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/185.jpg)
CVIII
ÂlemdüşmanolurisebenidosttanırımayaDostkandaisebenandadüşmanlıkayırımayaDostehlibizimilehemdostbundadırbizenegamYüzbincehdedersedüşmandostmahfiliduramayaDüşmanbanan’idebileişimgücümdosttanyanaDostmakamıcaniçindedüşmanelieremeyeSultanlarâcizdirandanegönüldedirnecandaMahrumdurikicihandakimdostyüzüngöremeyeKimekimdostkapıaçadüşmanıelindenkaçaYunusağzıgühersaçadeğmeârifdiremeye
![Page 186: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/186.jpg)
CIX
770.Hoştureğeryürürisemaşkodunayanayana
PesyanmadanniceolamçünaşkodudüştücanaBuişlertamamolıcakhalvetolurma’şukileMa’şukyüzüngörenkişigerekyanavütükeneHernesneçiğolucağızadolmayıncapişmezolBenimdirliğimçiğidiaşkoduoldubehâneBenimdostilepazarımyaratılalıdandeğilSeveridikma’şûkayıhenüzgelmedencihânaAşkma’şûkuTaptuk’dururYunuskuldurolkapıdaGedâlarınalûtfetmekhemkaaidedirsultana
![Page 187: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/187.jpg)
CX
Hakk’ıbuldumeryüzüngörmekileHakk’ıbuldumeryüzüngörmekileEreerdimerdebuldummaksudumBûlamâdımdaşradansormakileHeryerebaktımiseerotururGönlünaldımyüzyeresürmekileHak’tanerertürlünasibcanlaraOlmazimişKâ’be’yevarmakileKâ’besenineşiğindirbilmişolBûlamazsınyolçekiparmâğile
780.Pınarîdimkıldıerenlernazar
DenizoldumdörtyanaırmağileGeldiünYunusdurudurdumuruGözümaçtıkulağımburmağile
![Page 188: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/188.jpg)
CXI
BaktığımyüzdegördümTaptuğ’umunnûrunuMaksûdumbugünbuldumn’iderimbenyarınıYarınımbugünbanahoşbayramdüğünbanaDüştegelirünbanaişitinahbârımıDostunhaberiböylenefsinsanayâreyleBakdostayarareylebuvücûdunşarınıVücûdagelmeyincekimseHakk’ıbilmediBuvücuttangösterdidostbizedîdârınıErindîdârıngördümgümanterkinivurdumDostbahçesinegirdimgörmeyegülzârınıDostunyüzügülbanaâşıkımbülbülonaKayıkmazamdörtyanaçünbuldumaşkeriniElüstübiRabbikümHak’tannidâgelinceMü’minlerBelâdeyipettilerıkrârınıYunusküfürelindenşikâyetegeldilerEysultânımgerçekerkesgiderzünnârını
![Page 189: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/189.jpg)
CXII
790.Eyyârenlereykardeşlergörünbenin’ittimahî
EreerdimeribuldumereteğintuttumahîCanımbirgözsüzcanidiiçidolusenbenidiTuttummiskinliketeğinbenmenzileyettimahîKorkaroldumbirTanğrı’danbizâroldumyatlıhudanİşbuişimsağıncılabenyolumagittimahîGiderdimgönüldenkinikintutanınyokturdîniEyyârenlerbenbusözüuludanişittimahîAnladımkendihâlimigözledimdoğruyolumuTuttumululareteğinhazretebenyettimahîÂşıkisenmiskinYunushazretetutgılyüzünüAnlayanagevherdürürsözsarrafasattımahî
![Page 190: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/190.jpg)
CXIII
AklımbaşımagelmediaşkşarabıntatmayıncaKendiliğimibilmedimgerçekereyetmeyinceKendibilisiylekişihiçerişemimenzileAllah’aeremezkalırereteğintutmayıncaVardinîmangerekiseiyidirilbudünyadaYarınandabitmezişinbugünbundabitmeyinceBülbüldahıâşıkgülenazarHak’tanolurkulaBirkelecigelmezdilegönüllerdeyatmayınca
800.Gönüllerdeburâzımısakınmazderdimsözümü
Âşıknekutlanırsözeaşkmatâ’ınsatmayıncaBiçâreYunus’unsözünkeyâşıkgerekanlayaOkuşbilidirneylesinöğütlemezötmeyince
![Page 191: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/191.jpg)
CXIV
Hak’taninenşerbetiiçtikelhamdülillâhŞolkudretdenizinigeçtikelhamdülillâhŞukarşıkidağlarımeşeleribağlarıSağlıksafâlıkileaştıkelhamdülillâhKuruidikyaşoldukkanatlandıkkuşoldukBirbirimizeeşoldukuçtukelhamdülillâhVardığımızillereşolsafâgönüllereHalkaTaptukma’nîsinsaçtıkelhamdülillâhBerigelbarışalımyadisenbilişelimAtımızeyerlendieştikelhamdülillâhİndikRûm’ukışladıkçokhayüşerişledikUşbahâroldugerigöçtükelhamdülillâhDirfillipınaroldukirkildikırmağoldukAktıkdenizedaldıktaştıkelhamdülillâhTaptuk’untapısındakuloldukkapısındaYunusmiskinçiğidikpiştikelhamdülillâh
![Page 192: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/192.jpg)
KendindenGeçiş–TürlüBoyalaraBoyanış
![Page 193: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/193.jpg)
(Cezbe–Telvîn)
Sülûk, insanıhaldenhalesokar.Kimialevlenir,yanar,külolur,savruluryolcu.Kimikilolur,ayaklaraltınadöşeniryolcu.Kimiyokolur,kendinibulamaz:kimivarolur,herşeybenimder,davayadayamaz,varlıkâleminesığamaz.Ateşolur,yakar;suolur,akar.Yelolur,eser;tozolur,tozar.Cansızolur,birşeyduymaz;gülolur,açılır,solmaz.Samanolur,basılır;hayvanolurkesilir;Mansûrolur,asılır.Heletecellîşimşeklerineamaçoldumu,evvelgelendebenimder,sonragelendeben.“Hefevât-sürçme”,buradaçeşitli şekillerde gösterir kendini. Yolcu, elde ettiği hâli hazmedemez; hem sözleriyle hem hâlleriyle,hareketleriylerenktenrengegirer,türlüboyalaraboyanırvehaklıolarakşerîatehlincehoşgörülmezbusözler,buhâller,buhareketler.Sûfîler,buhâllere“Tekvin-çeşitliboyalaraboyanmak”derler.Yalnızbirşeyvarkigerçekyolerini,kılavuzukorur;o,telviniçindedetemkinibulur;benim,benderkenürperir;
DelioldumadımYunus,aşkoldubanakılavuz;Hazretedeğinyalınızyüzsürüyüvaranbenim
der;yahut,
Benimdeğilbukeleci,devletsenin,Yunusneci?Çündilimekaadirsensin,sensizdilimuzatamayam
deyipbenliğiniortadankaldırıverir;sonundadabuhalini,
Aşkilegelenerenler,içer,ağuyunûşeder,Topuğaçıkmayansulardenizilesavaşeder
derdekınamayakoyulur.
Gerçekyolcularından,burada sapanlar, sapıtanlar,Batınî inançları benimseyip şerîat sınırını aşanlar,gerçekerenleringözlerindendüşenler,gönüllerindençıkanlarolur;buradakalıpaklınıyitirenlergörülürveöylecedebuâlemdengeçipgiderler.
Bazılarıysa geriye dönerler; “ulaşmak, başlangıca gelmektir” derler, temkîn âleminde irşad durağınaererler;kemâldebunlardatecellîeder.
![Page 194: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/194.jpg)
CXV
810.Canlarfidîyolunabucankayusudeğil
SencangereksinbanacihankayusudeğilCanlariçindecansınsenbirÂb-ıhayvansınBizedînüîmansınîmankayusudeğilYudumyâremisildimyâremkimdendirbildimBanayârimkayusuyâremkayusudeğilAşkınbenifâşettisaklayımderdimvelîÇünseniayangördümpinhankayusudeğilDermanolamıbanaderdimbenimkimonaDertlivarayımsanadermankayusudeğilGelinâşıkolalımaşkacevlânvuralımEsrikolupyatmışımcevlânkayusudeğilAşkınokutemrenidokunuryüreğimeAşkiçinbenöleyimtemrenkayusudeğilCânugönülün’ittimaşkınodunaattımSıdkıdahıunuttumgümankayusudeğilAşkınburcundanuçtumcevlânurubangeçtimBendostilebuluştumcevlânkayusudeğilBahr’ummânadalmışımandasedefbulmuşum[10]
Cevheralıpgelmişimummankayusudeğil
820.DurduğumyerTûrolabaktığımdîdarola
NehâcetMûsâbanasenbenkayusudeğilBuYunus’uandılarkervangeçtidedilerBenmenzileeriştimkervankayusudeğil
![Page 195: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/195.jpg)
CXVI
NitekibugönlümeviaşkelindentaşagelirNiceyüksekyürürisemaşkbaşımdanaşagelirNicekiaydıramrâzımsöylemeyemkimseneyeGiderbusabrukarârımdostönümedüşegelirHeynicesabreylerisedostyüzünügörenkişiOlhakıykatgördümdeyenkend’özündenşaşagelirMa’şûkanıntecellisitürlütürlürenklerolurBirşîvedeyüzbingönüllühemişecuşagelirOldostilebenimişimbulutilegüneşleyinBirdemhicâbısürülürbirdemhicapbaşagelirAcebgenemiskinYunusaşktanartıksevdimeğerZirâkibuaşktanyeğrekhiçyokdururbaşagelir.
![Page 196: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/196.jpg)
CXVII
BizedîdârgerekdünyâgerekmezBizema’nîgerekda’vâgerekmezBizeKadirGecesi’dirbugeceKoerteolmasınsehergerekmez
830.Bizeaşkşerbetindensunidelî
BizeuçmâktaKevsergerekmezBadyalardoludoluiçelimbizBizesrikolmayızhumargerekmezYunusesrîyibendüştüsusaktaÇağırırTaptuğ’unaargerekmez
![Page 197: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/197.jpg)
CXVIII
BirsâkîdeniçtimşaraparştanyücemeyhânesiOlsâkıninmestleriyizcanlaronunpeymânesiAşkodunayananlarınküllîvücûdunûrolurOlodbuodabenzemezhiçbelirmezzebânesiBizimmeclismestlerinindemleriEne’lHakolurBinHallâcıMansurgibionunkemindîvânesiOlmecliskimbizdevardırandaciğerkebâbolurOlşem’akimbizdeyanarayugüneşpervânesiBizimmeclisbekrîlerişolŞâh-ıEdhemgibidirBelhşehrinceyüzbinolahergüşedevirânesiYunusbucezbesözlerincâhilleresöylemegilBilmezmisincâhillerinnicegeçerzemânesi
![Page 198: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/198.jpg)
CXIX
SenhodbizebizdenyakıngörünmezsinhicapnedirÇünaybıyokgörklüyüzünüzerindenikapnedir
840.SenayıttıneypâdişahYehdi’llühulimenyeşâ’
ŞerîkinyoksenineyşahsuçlukimdiritapnedirLevhüzerekimdiryazanazdırankimkimdirazanBuişlerikimdirdüzenbusualecevapnedirRahimdürürseninadınrahimliğinbanadedinMürşidlerinmuştuladıLâtaknatûhitapnedirBuişlerisenbilirsinsenverirsensenalırsınNekimkıldımçünbilirsinyebusorunisapnedirHanibumülkünsultânıbutenisehanicanıBugözgörmekdileronubumerhûmameapnedirYunusbugözonugörmezgörenlerhodhabervermezBumenzileakılermezbukoduğunserapnedir
![Page 199: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/199.jpg)
CXX
DinümilletsorarisenâşıklaradinnehâcetÂşıkkişiharâbolurharapbilmezdindiyânetÂşıklarıngönlügözüma’şukdiyegitmişolurAyrıksûrettenekalırkimkılısarzühdütaatTaâtkılanuçmakiçindintutmayantamuiçinOlikidenfâriğolurneyebenzerbuişâretHerkimdostuseverisedosttanyanagitmekgerekİşigücüdostoluncacümleiştenolurazat
850.Onungibima’şûkanınhaberinikimgetirir
CebrâilümürselsığmazşöyleolunduişâretSoruhisapolmayısardünyââhıretkoyanaMünkerüNekirnesorarterkoluncacümlemuratHavfurecâgelmezondavarlıkyoklukbırakanaİlmüamelsığmazondaneterazivarnesıratOlkıyâmetpazarındaherbirkalabaşkayısıYunussenâşıklarilehiçgörmeyesinkıyâmet
![Page 200: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/200.jpg)
CXXI
Benimsâhib-kırandevranbenimdirBenimuşpehlivanmeydanbenimdirHarâmîdenbenimkorkumkayımyokBuzûrubukuvetHak’tanbenimdir[11]
Ebû-BekrüÖmeroldinulusuAliyy-iMurtazâOsmanbenimdirKimâlabutopuçevgânımızdanTopuranmeydandaçevgânbenimdirYunus’umbenYunusişbûcihandaBenimsultankulusultanbenimdir
![Page 201: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/201.jpg)
CXXII
HakbirgönülverdibanâhâdemedenhayrânolurBirdemgelirşâdîolurbirdemgelirgiryânolur
860.Birdemsansınkışgibişolzemherîolmuşgibi
BirdembeşârettendoğarhoşbâğilebustânolurBirdemgelirsöyleyemezbirsözüşerheyleyemezBirdemdilindendürdökerdertlileredermânolurBirdemçıkararşüzerebirdeminertahtes–serâBirdemsanâsınkatredirbirdemtaşarummânolurBirdemcehâlettekalırhiçnesneyibilmezolurBirdemdalarhikmetlereCâlînusuLokmânolurBirdemdivoluryâperîvîrâneleroluryeriBirdemuçarBelkıysilesultân-ıinsücânolurBirdemvarırmescidlereyüzsürerordayerlereBirdemvarırdeyregirerİncilokurrühbânolurBirdemgelirÎsîgibiölmüşleridîrîkılarBirdemgirerkibrevineFir’avnileHâmânolurBirdemdönerCebrâil’erahmetsaçarhermahfileBirdemgelirgüm-râholurmiskinYunushayrânolur
![Page 202: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/202.jpg)
CXXIII
BûfenâmülkündebennîcenicehayrânolamYenicehandânolamyenîcebirgiryânolamGehfeleklerdenmeleklerdendileklerdîleyemGâharşuşemstegerdûnolamgerdânolam
870.Âdımımattımyedîdörtonsekizdenbenöte
DokuzuyoldakodumşâhemrinefermânolamDostferahkıldıterahtanbenteberrâeyledimSûret-iinsânelemhemcânolamhemkânolamGâhbirmüftîmüderrisgehmümeyyizgâhtemizGâhbirmüdbir-ünâkıs(naks)ilenoksânolamGâhbatn-ıhûtiçindeYûnusilesöyleşemGehçıkamarşüzerebircânolamSelmânolamGâhinemesfellereşeytânileşerlerdüzemGehçıkamarşüzrevüseyran(olam)cevlânolamGahişidîremişitmezemişümezemacebNicebirnisyânolamhayvânolaminsânolamGâhma’kuulât-ımahsûlâttakrîr-übeyanGahmaksûrâtolamgehsâhib-iKeyvânolamNicebirsûretteinsânüsıfattacânverNîcebirtilkîolamyâkurtuyâarslânolamNîcebirtecrîdüferdümücerredmünferidYenice(cin)niceinsünîcebirşeytânolamNîcebiraşkmeydanındanefsatınseğirttiremYenicebirbâşımıtûpeyleyipçevgânolam
880.Gâhbirlikiçrebirlikeyleyemolbirile
GehdönemderyâolamkatraolamummânolamGâhdüzahtayanamFir’avnileHâmânileGâhcennettevaramgılmânileRıdvânolamGâhbirgaazîolanEfrengilecengeyleyemGehdönemEfrengolamnisyânileisyânolamGâhbirmeşhûlümerdûdolamuNümrûdolamGehvaramCa’ferolamtayyârolamperrânolamNîcebirâmîolamnâmîolamcâmîolamNîcebirkâmiolamâ-kâmolamnâdânolamGâholaodlaryakamdilleryıkamcanlaryakam
![Page 203: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/203.jpg)
GâhvaramarşaçıkamgehşâhugehsultânolamNîcebirdertlerileodlârayanamyâkılamNîcebirşâkirolamzâkirolammihmânolamTerkidembûhâkübâdıvaraaslınayineŞeşcihettenbençıkambîcismolambîcânolamNîcebirCircîsüBercîsolamuMirrîholamNîcebirCâlînusuBukrâtolamLokmânolamBudokuzarslânuyedievrenüdörtejderhaBunlarınlacengidemRüstemolamDestânolam
890.Birdemîâsûd’olamhüşyârügaafi’lhorduhâm
Birdemîaşüft’olammecnûnolamhayrânolamGönlümüngencinerencirgörmedenbiryolbulamYâhuderyâyagirembîrengübîelvânolamYenicebirbendiyemsensindiyemûtanmadanYenicedeksizolamdilsizolamhayrânolamNîcebirbalçıkt’olamalçaktaolamhârolamGâhvaramgevherolamyâkuutolammercânolamÂdemîliktençıkamûçammeleklermülküneLevnolambîlevnolamgehkevnolambîkânolamGâhmünkaadumutî-iHakkAllâh’ınhasıGehdönemHârûnolamMûsîolamİmrânolamGehduramDâvûdolamtaht-ıSüleymân’açıkamGehdönemgüm-râholamhem-râholamhicrânolamGâhzindandançıkamâzâdolamâbâdolamGehyineder-bânolammahbûsolamzindânolamDârolamgirdârolamMansûrolamber-dârolamTenolamhemcânolamhemînolamhemânolamGâhbeyâban-ıharâbugehserâbugehtübâbGehyineMahmûdolamgehcinolamgehcânolam
900.Gâhizzetteazîzügâhzillettehakıyr
Gehvaramerkânolamreh-bînolamrühbânolamGehdönüphâmûşolambîhişolamser-hûşolamSöyleyemdestânolamhembâğuhembüstânolamYunus’aTapdûğuSaltûğuBarak’tandırnasîbÇüngönüldencûşkıldıbennicepinhânolam[12]
YûnusimdibûsözübenâşıkadîâşıkaKimsanâbensıdkolamhemderdühemdermânolam
![Page 204: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/204.jpg)
GâhhâlîsgâhmuhlisolamuşFurkaanileGâhRahmân’ur-RahimyâHayyüyâMennanolamGehdönembirşemsolamzerremdeyüzbinarşolaGehyînetuğynolamâlemleretûfânolamEvvelîHûâhırıHûyâHûillâHûolamEvvelâhırolkalâvu“Menaleyhâfân”olam
![Page 205: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/205.jpg)
CXXIV
BenemolaşkbahrısıdenizlerhayranbanaDeryâbenimkatremdirzerrelerummanbanaKafdağızerremdeğilayugüneşbanakulHak’tıraslımşekdeğilmürşiddirKur’anbanaÇündostagideryolummülk-iezeldirilimAşktansöylerbudilimaşkolduseyranbana
910.Yoğikenbubârgâhsenvaridinpadişah
AhbuaşkelindenahderdoldudermanbanaÂdemyaradılmadancankalıbadüşmedenŞeytanlânetolmadanarşidiseyranbanaYaradıldıMustafayüzügülgönlüsafâOlkıldıbizevefâondandırihsanbanaŞerîatehliırakeremezbumenzileBenkuşdilinbilirimsöylerSüleymanbanaYunusbuhalkiçindeeksiklidirHakbilirDîvâneolmuşçağrırdervişlikbühtanbana
![Page 206: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/206.jpg)
CXXV
SeverimbensenicandaniçeriYolumütmezbuerkândaniçeriNereyebakarisemdopdolusunSenikandakoyambundaniçeriObirdilberdürüryokturnişânıNişânolurmunişandaniçeriBenisormabanabendedeğilemSuretimboşgezerdondaniçeriBenibendenalanaermezelimKademkimbâsasultandaniçeri
920.Tecellîdennasîberdikimîne
KimîninmaksudubundaniçeriKimecîdârgünündenşu’ledeğseOnunşu’lesivargündeniçeriSeninaşkınbenibendenalıptırNeşîrinderdbudermandaniçeriŞerîattarikatyoldurvarânaHakıykatma’rifetandaniçeriSüleymankuşdilinbilirdedilerSüleymanvarSüleyman’daniçeriUnuttumdindiyânetkaldıbendenBunemezhebdürürdindeniçeriDininterkedeninküfürdürişiBuneküfürdürîmandaniçeriGeçerîkenYunusşeşoldudostaKikaldıkapıdanandaniçeri
![Page 207: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/207.jpg)
CXXVI
HabereylenâşıklaraaşkagönülverenbenimAşkbahrısıolubanıdenizleredalanbenimDenizyüzündensualıpsunuveririmgöklereBulutlayınseyrânediparşayakınvaranbenim
930.Yıldırımolupşakıyangöktemelâikdokuyan
BulutlarahükümsürenyağmurolupyağanbenimGördümgöğünmeleklerinherbiribirişteimişHakÇalab’ınzikrinedenİncilbenimKur’anbenimGördümdeyendeğilgörenbildimdeyendeğilbilenBilenoldurgösterenolaşkaesîrolanbenimSekizuçmakâşıklaraköşküsaraydırbileneMûsî’leyinhayranolupTurdağındakalanbenimKalemçalınacakgörgilhaberböyledürürbil(gil)“Kaalûbela”kelecisinbundahaberverenbenimDelioldumadımYunusaşkoldubanakılavuzHazretedeğinyalınızyüzsürüyüvaranbenim
![Page 208: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/208.jpg)
CXXVII
GöktePeygamberilemi’râcıkılanbenimAshab-ısuffaileyalınacakkalanbenimSabrilekanaatihoşveriptiranlaraKırkkişibirgömleğekanâatkılanbenimKırkındanbirisineçaldımidineşteriKırkındankanakıdıpibretgösterenbenimÖmer-iHattâbilehamadlüdâdişledimOğluylafıskeyleyiphaddebasılanbenim
940.Abdürrezzakoldervişyoldaşedindibeni
Hallâc-ıMansûriledâraasılanbenimİbrahimEdhembaktıtâcutahtıbıraktıHakyolunauyaktıolsırrıduyanbenimMûsîPeygamberilebinbirkelimekıldımİsîPeygamberilegöklereçıkanbenimAdımıYunustaktımsırrımâlemeçaktımBundanileridahıdildesöylenenbenim
![Page 209: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/209.jpg)
CXXVIII
BenimcanımuyanıktırdostyüzünebakanbenimHemdenizekarışmağaırmakolupakanbenimIrmakgibibençağlarımgehgülerimgehağlarımNefsinciğerindoğrarımkibrükîniyakanbenimKırdımbunefsinçerisinbirettimburcubârusunPâkeyledimiçerisinmilketiniyuyanbenimBenhazretetuttumyüzümolaşkeriaçtıgözümGösterdibanakend’özümâyet-iküldenenbenimŞahdidârıngördümayanhiçgümansızbellibeyanKâfirolainanmayanoldîdârabakanbenimBenimdürürbucümleişhikmetimileyazukışBenbilirimyadubilişırılmadanduranbenim
950.Bucümlecandaoynayandamarlarındakaynayan
KüllîdillerdesöyleyenküllîdilideyenbenimNemrudodunİbrâhim’ebenbağubustaneyledimKüfüryüzündendoğubangeneoduyakanbenimOlHallâc-ıMansûrilesöyleridimEne’lHakk’ıBenimgen’onunboynunadarurganıntakanbenimOlHakhabîbiMustafâmi’racaedinceseferOldemcanımhâkeyledimolsırrınıduyanbenimŞimdiadımYunus’dururoldemdeİsmâilidiOldostiçinArafât’akurbanolupçıkanbenimÇerhbenimhükmümdedür(ür)herkandabenoturmuşumMülkbenimelimdedür(ür)yıkanbenimyapanbenimSa’dbenimsaîdbenimYunusdahıbenimledirİlm-iledündürüstâdımolesrârı(duyan)benim
![Page 210: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/210.jpg)
CXXIX
EvvelbenimâhırbenimcanlaracanolanbenimAzıpyoldakalmışlaraHızırmedederenbenimBirkarâratuttumkararsırrımıbenimkimduyarGözsüzbenikaçangörürgönüldegizlenenbenimKündemindekatreuranbirnazardadünyâduranKudretindenhandöşeyipaşknöbetinuranbenim
960.Düzdöşedimbuyerleriçöksüurdumbudağları
SayvaneyledimgöklerigeritutupduranbenimDahıacebâşıklaraikrârüdinîmanoldumHalkıngönlündeküfrileİslâmileîmanbenimHalkiçindedirlikdüzendörtkitabıdoğruyazanAğüstündekaradizenolyazılanKur’anbenimDostilebirliğebitenbuyruğuneisetutanMülkyaratıpdünyadüzenolbahçıvanhemanbenimHamza’yıKaf’tanaşıranelinayağınşeşirenSimurg-uKafardındakioloğuluyılanbenimYunusdeğilbunudiyenkendiliğidirsöyleyenKâfirdirürinanmayanevvelâhirnemanbenim.
![Page 211: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/211.jpg)
CXXX
EvvelkâdimöndensonazevâliyoksultanbenimYediıklîmehükmedipdiritutanSübhanbenimBenbuyeriyaratıncayerüstünegökduruncaUludenizmevcuruncaNûh’atûfanverenbenimDurdedimgökleredurdugöklerdahıkararkıldıYüzbintürlüâdemgeldigetiripgiderenbenimYûsufileçâhainenterâziyealtınuranKafesinibasaduranMısr’ınıssısultanbenim
970.Sûfîilesûfîolansâfîilesâfîbenim
BelbağlayıptâatedenolkerimürahmânbenimKaf’tanKaf’ahükmeyleyendivlerihükmünekoyanYelebinipseyrankılanbumülkeSüleymanbenimYunusdeğilbunudiyenkudretdilidirsöyleyenKâfirolainanmayanevvelâhırhemanbenim
![Page 212: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/212.jpg)
CXXXI
Kâ’bevübütîmanbenimçerhurubandönenbenimBulutoluphavay’ağıprahmetolupyağanbenimYazyaratıpyerdonatangönlümüzevihânedanHoşnûdumataanadankullukkadribilenbenimYıldırımolupşakıyanşakıyıpnefsindokuyanYerka’rasındaberkiyenşoloğuluyılanbenimHamza’yıKaf’tanaşıranelinayağınşeşirenGözsüzleringözündekibozpusarıkdumanbenimEtüderisünğükçatanhükmeyleyipdiritutanKudretbeşiğindeyatanhikmetsütünemenbenimÂşıkolangelsinberigöstereyimdoğruyoluMakaamımdırgönülşarıırılmayıpduranbenimYeregöğebünyâduranırılmadankaaimduranIrmaklaragölçağıranadımYunusummanbenim
![Page 213: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/213.jpg)
CXXXII
980.Olkaadir-iKün-feyekûnlûtfediciRahmanbenim
KesmedenrızkınıverencümleleresultanbenimNutfedenâdemyaratanyumurtadankuşüretenKudretdilinisöyleyenzikreyleyenSübhanbenimKiminizâhideyleyenkiminifâsıkeyleyenAyıplarınıörtücüoldelîlüburhanbenimBirkulunaatlarveripavretümâlçiftlerveripHembirininbirpuluyokolRahîmüRahmanbenimBenimebedbenimbakaaolkaadir-iHaymutlakaHızırolayarınsakkaonukılangüfranbenimDörttürlünesnedenhâsılbilinbenimiştedelilOdilesutopraguyelbünyâdkılanyezdanbenimEtederisüngükçatantenperdelerinitutanKudretişimçokturbenimhemzâhirüayanbenimHembâtınımhemzâhirimhemevvelimhemâhırımHembenoyumhemolbenimhemolkerîmuhanbenimYokturaradatercemanondakiişbanaayanOldurbanaverenlisanoldenizeummanbenimBuyerigöğüyaratanbuarşükürsüdurduranBinbiradıvardırYunusolsâhibi-iKur’ânbenim
![Page 214: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/214.jpg)
CXXXIII
990.Benbiracebilegeldimkimsehâlimbilmezbenim
BensöylerimbendinlerimkimsedilimbilmezbenimBenimdilimkuşdilidirbenimilimdostilidirBenbülbülümdostgülümdürbilingülümsolmazbenimOldostbanagelsindemişsundumkadehalsındemişAldımkadehiçtimşarapartıkgönlümölmezbenimNeTûr’umvarnedurağımhiçyerdeyokkarârımHakk’amünâcâtetmeyebelliyerimolmazbenimSorsorduğumyeribanagelirsengösteremsanaBirzerreceHak’tanayrıgözümnesnegörmezbenimTurdağındabirtecellîgörMûsî’yinelerkıldıYunusaydırhakkatındasözümgerikalmazbenim
![Page 215: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/215.jpg)
CXXXIV
AklınerersesorbanabenevveldenerdeidimDilerisendeyiveremezelîvatandaidim“Kaalûbelâ”söylenmedentertipdüzeneylenmedenHak’tanayrıdeğilidimoluludîvandaidimEyyûbilederdeesîriniledimçektimcezâBelkıysiletahtüzeremühr-iSüleyman’daidimYunusilebalıkbeniçektidemeyuttubileZekeryâ’lakaçtımbileNûhiletûfandaidim
1000.İsmail’eçaldımbıçakbıçakbanakâretmedi
HakbeniâzâdeyledikoçilekurbandaidimYusufilebenkuyudayattımcefâçektimbileYa’kubileçokağladımbuluncafigandaidimMi’racgecesiAhmed’indöndürdümarştanalınınÜveysileurdumtacıMansur’laurgandaidimAlîileurdumkılıçÖmerileadleyledimOnsekizyılKafdağı’ndaHamza’ylameydanaidimEzelîdendilimdeuşTanğrıbirdirhaktırRasûlBunuböylebilirikensanmakigümandaidimYerebünyâdurulmadanÂdemdünyâyagelmedenÖküzbalıkevlenmedenbenezelîandaidimYunusseninâşıkcanınezelîâşıklarileMülkebünyâdurulmadanseyrânucevlândaidim
![Page 216: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/216.jpg)
CXXXV
(Ben)bucihanagelmedensultân-ıcihandaidimSözügerçekhükmürevanolhükm-isultandaidimHalâyıkbundagelmedengöklermelâikdolmadanBumülkebünyâdolmadanmülküyaratandaidimYüzbinyirmidörtbinhasıdörtyüzkırkdörttabakasıDevletmakamındaolgünuluhânedandaidim
1010.Gussabenigörmezidikaygueliermezidi
EndişeşehirdendaşrabiryücemekândaidimYunusbucümlevarlığındostkatındazerredeğilGuftilekelâmdaidimhembundahemondaidim
![Page 217: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/217.jpg)
CXXXVI
Bucihânagelmedenmâ’şukilebiridim“Kulhuvallah”sıfatlıbirbînişannûridimOldemkibirlikidinitesidirlikidiOlpâyansızkudretteneMûsîneTûridimBileidimhazretteolbîkıyaskudretteNeserîkimvaridinekimseyleyâridimYergökyaratılmadanKaalubelâdenmedenLevhkalemçalınmadanmi’raçtakadiridimNicekezgeldimgittimdelimsûretyarattımBuşimdikisûretteYunusolupdûridim
![Page 218: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/218.jpg)
CXXXVII
EyyârenlereykardeşlersorunbanakandaidimAşkdenizinedalıbanderyâ-yıummandaidimOlkibenibekleridiherkandaysamsaklaridiAşkurganıucundakikandildekicandaidimYerebünyâdurulmadanyergökhalâyıkdolmadanLevhukalemçalınmadanmülküyaratandaidim
1020.Yüzyetmişbinferiştehlersafbağlayıpdurucağız
Cebrail’igördüm(anda)oluludîvandaidimDörtkitabıokumadanayırıpseçmekolmadanBenokudumsabakımıKur’an’dahânendeidimKayguelibanaermezgussahergizbenigörmezEndişeşerrindendaşrabirulumakamdaidim[13]
DoksanbinHakkelâmınıeyleyinceHabibileOtuzbinisıroluncaolvakitbenandaidimBenimgibimiskinkuluyüzbingelirseazolaBenimgelişimşimdidiruçmaktaRıdvan’daidimYıldızidimnicezamangöktemalâikarzumanCebbâr-ıâlemhükmederbenolzamanandaidimBenbusûrettenileriadımYunusdeğilikenBenolidimolbenidimbuaşkısunandaidim
![Page 219: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/219.jpg)
CXXXVIII
TehîgörmensizbenidostyüzüngörüpgeldimBâkidevr-irüzigârdostilesürüpgeldimOldursöyleyendildevarlıkdostundurkuldaVarlığımhepolildebenbundagaribgeldimBezirgânınmatâımçokdest-gîrimüstâdımHakZiyanımâssıyacümleandadeğişipgeldim[14]
1030.Yerügökyaratıldıaşkilebünyâdoldu
ToprağanazarkıldıaksırıdürüpgeldimGördümyeditamusunandasekizuçmağınKorkudangünahımıandasızırıpgeldimİsîoldumkudrettenbehânebiravrettenİnâyetolduHak’tanölüdirgörüpgeldimÂdemolupdurmadannefsinboynunburmadanYanıldımbuğdayyedimuçmaktansürlüpgeldimMûsî’yleTûr’açıktımbinbirkelimekıldımBuhalkbizinebilsinandabilinipgeldimNuholdumtûfâniçinçokduruştumdîniçinDuymayanıntagadansuyaboğdurupgeldimYalandeğildirsözümbakyüzümeaçgözünDah’örtülmediizimuşyoldaneripgeldimCercisolupbasıldımMansuroldumasıldımHallaçpamuğugibibundaatılıpgeldimEyyuboldumtenimecefakıldımcanımaÇığırdımSübhân’ımakurtlardürüyüpgeldimZekeryaoldumkaçtımerdimağacageçtimKanımdörtyanasaçıptepemdeldiripgeldim
1040.YalınızSübhânidipeygamberlercanıydı
Yunûshodpinhânidisuretdeğşiripgeldim
![Page 220: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/220.jpg)
CXXXIX
BenibundaveribiyenbilirbenneişegeldimKararımyokbudünyâdagiderimyumuşageldimDünyâyaçokgelipgittimerenlereteğintuttumKudretürünüişittimkaynayıbancuşageldimSertsözilegönülyıktımodoldumcanlarıyaktımSırrımıbuhalkaçaktımâlemetemâşâgeldimBenoldumİdrîs’ıterzîŞîtoldumdokudumbeziDâvûd’ungörklüâvâzıahedipnâlişegeldimÂşıkoldumşuayyüzenisâroldumbalağızaNazarkıldımkaragözesiyaholupkaşageldimMüsîoldumTur’avardımkoçoldumkurbanageldimAlîolupkılıçsaldımmeydanagüreşegeldimDenizkenarındaovakuyudaişleyenkovaİsâ’nınağzındaduâoldumbileişegeldimAyoldumâlemedoğdumbulutoldumgöğeağdımYağmurolupyereyağdımnûroldumgüneşegeldimKaalükıyldengeçenlereyoldagözünaçanlaraAnlayıbanseçenlerevak’aoldumdüşegeldim
1050.Benimaldertlidermânbenimolma’rifetkânı
BenimMûsî-iİmrânîTurdağındanaşageldimYolumsanaolduduraksabahın[15]söyleyendirHakYunusEmredilindeHakolupdiledüşegeldim
![Page 221: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/221.jpg)
CXL
DostbakalıyüzümebensenigörüpgeldimOlyüceyücesinebîgümaneripgeldimEsrikliğimebakmaadımdeliyetakmaEsrikliğimezeldensohbetisüregeldimEzeldenbileidimElest’tebelâdedimOlkadîmîdenizdenselolupgerigeldimİşretineermişimsâlâdeyipdurmuşumOlkadîmîdenizdenselolupgerigeldimAşkbanaİsîolduerenlerduâkıldıBirikikeztopraktanbenölüpdurugeldimMansuraydırEne’lHakdersûretinodayakDeynizdâragelsinlerbendârıkurageldimSormanYunus’tanhaberdostnerdeyseordavarHaberingörenverirbentenhâgöregeldim
![Page 222: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/222.jpg)
CXLI
Canımbenandan(bunda)ezelîâşıkgeldimAşkıkılavuztutupolyoladüşüpgeldim
1060.Değilimkaalükıyldenyeyetmişikidilden
YadyokbanabuildeandabilişipgeldimGeçtimhod-binilindenelçektimdügelidenOlikilikbâbındanbirliğebitipgeldimDörtkişidiryoldaşımcefâdar-urazdaşımÜçilehoşturbaşımbirineboşupgeldimOldördünbirisicanbiridînbiriîmanBirinefsimdirdüşmanyoldasavaşıpgeldimBirkılıkırkyardılarbirinyolgösterdilerBumülkegönderdilerolyoladüşüpgeldimAşkşarabındaniçtimonsekizırmakgeçtimDenizlerbendindeştimummandantaşıpgeldimBenandangeldimbundagerivarırımandaBenandavarasımıandadanışıpgeldimAzrâilnekişidirkasdedesicanımaBenemanetıssıylaandabitrişipgeldimİmdiYunus’anegamâşıkmelâmetbed-nâmKüfrümîmanaşoldemandadeğişipgeldim
![Page 223: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/223.jpg)
CXLII
N’idembengönülilebenimlebilebirdemdurmazMâ’şukyüzüngördümeğeröğütleyipökündermez
1070.Tanğrıiçineyuslulargönlümbanabuluverin
VardıdostilebuluştubanageriboyunvermezBunungibigönülilenicedirlikiltebilemBıraktıyabanabenibirdemgeliphâlimsormazGönülbanayoldaşikenzühdütâatkılaridimYıkıldıbutertiplerimgönülsüzümelimermezGönüliçeridostilebenkapıdaferyâdüzarBinyılzârîkılarisemişbunedirdiyesormazAydırisemeyâgönülhanifarîzayâsünnetAydıryokteşvişikoyabuseviyeamelsığmazEğerleyinaydırisemgörboynumdaborçkalmasınKakırboşarsöverbanaaydırkieyHakk’ıgörmezAğızağızdankutludurolakisözünüztutaBenyüzbinyılsöylerisemsözümkulağınagirmezGönlümdahıcanımdahıelbirettişolikisiYüzbinYunus’tanferâgatdostyüzündengözünırmaz
![Page 224: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/224.jpg)
CXLIII
SeninledirliğimsendenırılmazHayatseninledirsensizdirilmezBenimmünâcâtımsendenyanadırSanavaranyolumsensizvarılmaz
1080.Sensingözlerimiçrebilebakan
SenbilebakmasanyolumgörülmezSenayrıbenseninerdebulayımSensizbuhaknefesömrümsürülmezSeferkılsambanayoldaşolursunKarâretsemgenesensizdurulmazVarlığımsendedirbenbirâletimSun’ıssısunmasaâletkurulmazÂletüharekâtcümlesisendenAnın’çinişinekimsekırılmazBirliktenöteyehiçşerîkinyokKimnoksanergörehükmünyuyulmazÂlemhalkızebunemriniçindeKimdirkikulluğaboynuburulmazBubenimdediğimeğerbenisemNiçinbubenliğeelimurulmazYârenlersalâdırkapıaçıktırBukapıyagelenmahrumsürülmezYunusbutevhidegarkoldukaldıGerigelmekliğeaklıderilmez
![Page 225: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/225.jpg)
CXLIV
1090.Yârabbunederttirdermanbulunmaz
YabuneyaradırzahmıbelirmezBenimgaripgönlümaşktanusanmazVarıraşkadüşerhiçbanadönmezDönergönlümbanaöğütverirçokÂşıkolangönülaşktanusanmazÂşıkkicanakaldıâşıkolmazCanınterketmeyenma’şûkubulmazAşkpazarıdırbucanlarsatılırSatarımcanımıhiçkimsealmazÂşıkbirkişidirbudünyamalınÂhıretkorkusunbirpulasaymazBudünyâolâhiretteniçeriÂşıkınyerivarkimesnebilmezÂşıköldüdiyeselâverirlerÖlenhayvanolurâşıklarölmezBeyimâşıkisenvarsenyolunaBundabaşlaryiterkanlarsorulmazErenlermeydanıarştanuludurSalarlarçevgânıtopubelirmez
1100.Yunusbutevhîdegarkoldugitti
Gerigelmekliğeaklıderilmez
![Page 226: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/226.jpg)
CXLV
GayrıdırhermillettenbubizimmilletimizHiçdindebulunmadıdinüdiyânetimizBudînüdiyânetteyetmişikimilleteBudünyâolahretteayrıdırâyâtımızZahirsuyabanmadanelayakdepretmedenBaşsücûdavarmadankılınırtâatımızNeKâ’bevünemescidnerükû’unesücûdHakkiledâimbecidolurmünâcâtımızGerekKâ’be’yevaralımgerekmescidegirelim[16]
GereksuylayunalımçünbileilletimizSunekadararıtaçünyavuzfi’linbileMeğerbizipâkedeHak’taninâyetimizKiminsözünkimbileakılermezbuhâleYarınandabell’olaMüslümanmürtedimizYunuscanınyenilekimdostluğunanılaAşkiledinlerisenbilesinkudretimiz
![Page 227: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/227.jpg)
CXLVI
Olbensevdiğimnigârn’idemolbendenfârığNevarıphoşgörünemikicihandanfârığ
1110.Kimdenkimevarayımahvâlimsöylemeğe
SözümkimediyeyimsözdenlisandanfârığCihandakimgiriserbuişinarasınaYekimhükmedebilesultânuhandanfârığGerekMüslümanolambinyılibâdetkılamGereksekâfirolaküfrüîmandanfârığGerekseehl-imilletfarîzasınbekleyimGerekseşöhretkovamşöhret-üdindenfârığGerekseilliyyindeyüzbinkezminberuramGerekseşirkbesleyimsıdkugümandanfârığNiceticâretilekesbgösterembenonaŞöylekaadirdirolkimsûduziyandanfârığNicesikullukilesevlibilembenonaHâsuâmonuseverolhepsevendenfârığOnungibima’şukakimgönülverdiyiseTertibdengeçmekgerekolondan-bundanfârığYunussenseverisenhakıykatma’şûkayıFârığolcümlesindenkevnümekândanfârığ
![Page 228: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/228.jpg)
CXLVII
N’iderizhayatsuyuncanıyağmayaverdikGevherisarraflaramâdenyağmayaverdik
1120.Benimolbezirgânkimhiçassıgözetmedim
Çünk’assıdandageçtikziyanyağmayaverdikBuyolunâriflerigeçirmezlermataıŞöyleuryangiderizcihanyağmayaverdikKüfrileîmandahıhicâbimişbuyoldaSelâlaştıkküfrileîmanyağmayaverdikYüzbinyıllıkfikirlehenüzkuşlukolmadanGeçtikbitmezsağınçtangümanyağmayaverdikPayanlıdevr-izamannic’eğlesinYunus’uPayansızdevreerdikdevranyağmayaverdik
![Page 229: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/229.jpg)
CXLVIII
UşyinegeldimbenbundasırsözünayâneyleyemBirsözileyerigöğücümlesinbeyâneyleyemDilerisemteneyleyemdilerisemcaneyleyemGönlümüTurcanımMûsâtahtıSüleymâneyleyemDirlikbanakarşıgelebendirliğinboynunuramÖlümeğervâcibolacanımıkurbâneyleyemAzrâilnekişidür(ür)kastedebilecanımaBenonunkastınıgenekendiyezındaneyleyemYeCebrâilkimolakimhükmedebenimâhımaYüzbinCebrâilgibiyibirdemdeperrâneyleyem
1130.Bubizdenöncegelenlerma’nîyipinhankılanlar
BenanadandoğmuşgibigeldimkiuryâneyleyemYunusseningönlüneviHakvarlığıdopdoludurUşgeldimkiâşıklaravarlıktanihsâneyleyem
![Page 230: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/230.jpg)
CXLIX
NitekibenbenibildimyakınbilkimHakk’ıbuldumHakk’ıbuluncadıkorkumşimdikorkudankurtuldumHiçartıkkorkmazam(bir)zerrekayırmazamBenşimdikimdenkorkayımkorktuğumileyâroldumAzrâilgelmezcanımasorucugelmezsinimeBunlarbeninesorsunlaronusorduranbenoldumYebenoncakaçanolamonunbuyruğunbuyuramOlgeldigönlümüzdoldubenonabirkânoldumAşklılarbizdenalalaraşksızlarhodnebilelerKimleralakimlerverebenbiruludükkânoldumYunus’aHakaçtıkapıYunusHakk’akıldıtapıBâkîdevletbenimimişbenkulikensultanoldum
![Page 231: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/231.jpg)
CL
NederisemhükmünyürürelimdefermantutaramN’îderisemhükmümrevançünhükm-isultantutaramİnsilebucinnüperîdivlerbenimhükmümdedirTahtımbenimyelgötürürmühr-îSüleymantutaram
1140.İblîsüÂdemkimoluryââza(vu)yâazdıra
CümlebenimiyiyavuzkamusunubentutaramDünyâbenimrızkımdururkavmibenimkavmimdürürHerdembenimyargımyürüryargımıcandantutaramSeningibicanvârikenÂb-ıhayâtisteyeniKaranılığagirenibenonunhayvantutaramOnsuzolursamölüyemonunladirioluramSizsanmanızkidirliğihemişecandantutaramDînimimanımoldururonsuzolursamdünyadaNeputahaçataparımnedînüîmantutaramYunusaydırben’olveninazgörmeğilbenolveninBennedesemoldosttutardostdediğinbentutaram
![Page 232: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/232.jpg)
CLI
BinyıleğervasfındiyembirzerresintüketmeyimBirkatredeyüzbindenizbirkatresinayıtmayımNemeselbağlamamolurnehodgönülkararbulurKimbenzedemislümisâlhâşakibenbenzetmeyimKimidebirnakşusuretnakşusurettensenazadNiceakıllarsendematniceözrügözetmeyimAkılçünfenâyavaradeliolannebaşaraDelileresensinçâredelioldumpesn’itmeyim
1150.Öğretimdidilnedesinşartoldursenisöylesin
TevfıykyârikılarisegayrıdilesöyletmeyimNekimderisendebanakomabenibendenyanaBenimhaacetimoldur(ur)senibanaistetmeyimÇünpâdişahgüçlüolapeskulfuzulişliolaBenseninimbananegamgersuçedemgeretmeyimÇünkügirdimbirdenizenekenarvarnecezîreÇündörtyanımdanmevcuraduramkavîhiçbatmayımBenimdeğilbukelecidevletseninYunusneciÇündilimdekaadirsensinsensizdilimuzatmayım
![Page 233: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/233.jpg)
CLII
DostelindenölürisemhiçgümansızgerigelemGanîmetgörüpbudemicanşükrâneverigelemCanındırıygtutankişidostkatındanırakdüşerFidîkılamyüzbincanııraklıktanberigelemCercis’leyinoldostbeniyetmişkezöldürüriseBin(kez)dahıölürisemyüzbinkezilerigelemYüzbinkezdoğamuyağamdostburcundacevlânkılamHembundaolamhemandabundaandavarıgelemYavıkılındımneçâreyürürümdüngünâvâreSoranlaracevapbuduristeyibensorugelem
1160.BinyıltopraktayatarsambenkomayanEne’lHakk’ı
NevaktgerekoluriseaşknefesinurugelemİnanmayangelsinimedostadınıayıtçağırKefendonunpârekılıptoprağımdandurugelemBundanböylen’olasınıdeğmeakılşerhetmeyeYunusaydırâşıklaradosthaberinverigelem
![Page 234: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/234.jpg)
CLIII
Aldıbenimgönlümün’olduğumubilmezemYavıkıldımbenbeniisteyipbulamazamGönlüsüzgirdimyolahâlimdengelmezdileBirdemderdimdemeyebirdertlibulamazamŞâkirimderdimilesataştımgülegüle[17]
DertlilerbulıcağızbensenibulamazamAydırlarisebanaseningönlünkimaldıNicehabervereyimağlarımaydımazamBubenimgönlümalandoludurcümleâlemNereyebakarisemonsuzyergöremezemAyıkolupoturmanayaksızlargetirmenSeverimaşkesriğinbenayıkolamazamYunus’akadehsunanEne’lHakdeminvuranBircür’asundubanaiçtimayılamazam
![Page 235: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/235.jpg)
CLIV
1170.Acebdeğilseniniçinbincanfidîkılarisem
SeninvarlığıncanyeterhoşturcansızkalırisemSenin(ki)derdinolmayasözümacebkelecidirNecanımvarneaydırambirdemsensizolurisemNicekibensenisevemeceleliermeyiserKaçansunarAzrâilelbenisenicanlanırisemGersûretimdüşerisenicezevâterebanaOlkadîmîkimsebenimnicedüşüpdururisemDahıElestbelirmedenbenâşıkidimolma’şukGözümüyüzünetutamyüzbinkabagirerisemDahıcihanagelmedencanımonuseveridiMinnetdeğilYunussananicetapıkılarisem
![Page 236: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/236.jpg)
CLV
BenianmaklığabendenfarıgımN’ederimânıbanpesnelâyıkımBenimyoldaşlığımedebesığmazEdepsizkişiyeniçinrefıykımEltutmazayakdirmezcihanadüştümNekararnemekânnehodtefrıykımCümletekebbürlüğümdöküldükaldıNeesrigimnemahmurnehodayıkım
1180.Nesabrunesükûnnehodbecidiş
NeadımatarımnehodtarıykımBugüncihânageldimuşgiderimSanâsınyolcuidimyekonukumHaniYunushanicünbişharekâtNesermâyemolanevarneyokum
![Page 237: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/237.jpg)
CLVI
HanibanasabrukararseninsözünüdinleyemHanibanaaklubiliduyubanısenisevemHanibanaolhavsalakihâlimibilmeyelerHanibanazûrukuvvetkimseninaşkınadoyamCanımsenisevelidenbenimhâlimhâledönerHanibanausûl-idinilminedebinbekleyemİzzetüerkâniyiadaşkyolundanoksandururBenneredeniyiadıçünterbiyetaşktanyeremGerçeksanaâşıkisemarlanmaklıkne’mdirbenimŞükrânecanımıveremgermelâmetdonungiyemZühdütâatusûl-idînaşkhaddindendaşradururNisbetdeğildürürbanasecdevürükû’ukıyâmDostsûretigözgüdürürbakankendiyüzüngörürGelsinokendisizgelenbenrâzımısanadirem
1190.CangözüylebakangörürYunusgözüylegördüğün
Yoksayabangözüilekimesneyenesöyleyem
![Page 238: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/238.jpg)
CLVII
DînümilletkodurduolbenimcanımalanOnuduyankişiyenegönülkalırnecanDuymayanlarhâlimidîninkoduderbanaNeiledinbeslesincansızgönülsüzkalanSûretimdevarlığımgönülilecanidiCümlesinyağmaladıbanaaşkbağışlayanAşkınserhengibenikomadıhiçnesnedeNeİslâmdanedindeanılmazküfrüîmanŞartufarzolmazondacanıaşkakalandaCevapsızdilsöylenirnicebilsinbulisanEldenişbıraktırdıniteliksizbaktırdıDostlukticâretindeunuttukassıziyanBenineliktenkoduvarlıkdefterindürdüHavfurecâgöstermezhayruşereldenkoyanSormanYunus’tanhaberdostnerdeyseordavarYüzbingüherdenfârığaşkdenizinedalan
![Page 239: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/239.jpg)
CLVIII
Birdürr-iyetîmemkigörmedibeniummanBirkatreyemillâkiummânabenemumman
1200.Gelmevc-iacâyibgörderyâyınihangözle
ZîbahrnihâyetsizkatredeolurpinhanOkuyamadımezvunLeylîadınıMecnunHemLeyliidimandahemMecnunidimhayranBuâlem-ikesrettesenYûsufumenYa’kubOlâlem-ivahdetteneYûsufuneKen’anAdımYunusolduğubûcisimbelâsıdırAdımsorarolursansultanabenemsultan
![Page 240: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/240.jpg)
CLIX
İstediğimibuldumeşkerecaniçindeDaşraisteyenkendikendicihaniçindeKadimdirhiçırılmazonsuzkimsedirilmezAdımadımyerölçerhükmürevaniçindeTutundiyeçağırıroğrıdahıçığırırBuneacâyibağrıbuçağıraniçindeSiyâsetmeydanındagalebedenbakanolSiyâsetkendiolmuşgirmişmeydaniçindeTartmışkudretkılıcınçalmışnefsinboynunuNefsinitepelemişellerikaniçindeSayrıolmuşinilerKur’anürünüdinlerKur’anokuyankendikendiKur’aniçinde
1210.Butılsımıbağlayancümledildesöyleyen
GörnicecevlânederhırkapılaniçindeTürlütürlüimâretköşküsarayyapanolKaranikaptutunmuşgirmişkülhaniçindeBaştanayağadeğinHak’tırkisenitutmuşHak’tanayrınevardırkalmagümaniçindeBirisenbirliğegelikiyieldenbırakBütünma’nîbulasınsıdkuîmâniçindeOruçnamazgusülhachicaptırâşıklaraÂşıkondanmünezzehhâlishevesiçindeGirdimgönülşehrinedaldımonunbahrineAşkilegiderikenizbuldumcaniçindeBuizimiizledimsağımsolumgözledimÇokacâyipergördümyokturcihaniçindeYunusseninsözlerinma’nîdirbilenlereSöylenisersözlerindevr-izamaniçinde
![Page 241: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/241.jpg)
CLX
CanolgılcaniçindekalmagümâniçindeİstediğinbulasınyakınzamaniçindeRükû’sücûdakalmaamelinedayanmaİlmüamelgarkolurnâzuniyâziçinde
1220.İkiliğiterketgilbirlikmakaamıntutgıl
CanlarcanınbulasınişbudirlikiçindeOruçnamazzekâthaccürmücinayetdürürFakıyrbundanâzâddırhass’ül-havâsiçindeŞeriatkorucudurhakıykatordusundaSeniniçinkorunurhâsılorduiçindeAyn’el-yakıyngörüptürYunusmecnunolupturBirilebirolupturHakk’al-yakıyniçinde
![Page 242: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/242.jpg)
CLXI
BenbendeseyrederikenacebsırraerdimahîBirsizdahısizdegöründostubendegördümahîBendebaktımbendegördümbenimilebirolanıSûretimdecanolanıkimdürür(ben)bildimahîİsteyibenbulamazsamolbenisemyebenkanıSeçemedimandanbenibirkezdenololdumahîSûrettopraktırdiyenigönlürnkabûletmezonuButoprağıncevherinihazreteirgördümahîMünkirkişiduymazbunudertlilerinsezercanıBenaşkbağıbülbülüyemolbahçedengeldimahîMa’şukbenimledirbileayrıdeğilkıldankılaIrakseferbizdenkaladostuyakıngördümahî
1230.Değmebiryolkandenbanadağılmayamdeğmeyana
KutluoldubuseferimhoşmenzileerdimahîMansûridimbenezeldeanıniçüngeldimbundaYokkülümüsavurgöğebenEne’lHakoldumahîNeodayanamdağılamnedaraçıkamboğulamİşimbitinceyürüyemteferrücegeldimahîMun’îmoldumyoksulikenbenimoldukevnümekânYerdengöğemağrıbmaşrıkyerügöğedoldumahîNitekibenbenibuldumbuoldukimHakk’ıbuldumKorkumonubuluncadıkorkudankurtuldumahîYunuskimöldürürseniverenalırgenecanıBucanlarahükmedenikimidiğinbildimahî
![Page 243: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/243.jpg)
CLXII
Birşâhakulolmakgerekhergizma’zûlolmazolaBireşikyastanmakgerekkimseeldenalmazolaBirkuşolupuçmakgerekbirkenaragöçmekgerekBirşerbetteniçmekgerekiçenlerayrılmazolaÇevikbahrıolmakgerekbirdenizedalmakgerekBirgevherçıkarmakgerekhiçsarraflarbilmezolaBirbahçeyegirmekgerekhoşteferrückılmakgerekBirgülüyıylamakgerekhergizolgülsolmazola
1240.Kişiâşıkolmakgerekma’şûkayıbulmakgerek
AşkodunayanmakgerekayrıkodayanmazolaYunusimdivartekoturyüzünühazretegötürÖzüngibibirergetirhiçcihanagelmezola
![Page 244: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/244.jpg)
VI
![Page 245: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/245.jpg)
İnancaAitKıssalar
Yunus’unşiirleriarasında,Kur’anvehâdisedayanarakâhretahvâlinibildirenlerdenbaşkageneoikianakaynağa,onlardansonraerenlerinmenkabelerine,halksöylentilerinedayananlarvar.TekraredelimkiYunus, bir halk şairi değil. Kitabımızın “Açıklama” ve “Lûgatlar” bölümüne bakmak, hükmümüzüngerçekliğinigöstermeyeyeterdelildir;bunlarıbiz icadetmedik;Yunusdemiş,bizanlatmayaçalıştık.Oklasikdoğuedebiyatınındabirmümessili;hemdebelkiilkmümessillerindenbiri.Aruzladayazmış;amainancıhisâbına,halkahalkdiliyleveheceylehitabetmeyidahadoğrubulmuşvebunuşuurlayapmışvebaşarmış.Hiçbirşiiriyokki,ondaklasikdoğuedebiyatınınmazmunlarıyerolmasın,İslamîvetasavvufîunsurlaroşiiriörmesin.Amaaruz,ArapçaveFarsçaTürkdilinehâkimolunca,Yunushalkıntasavvufubenimseyen topluluğunamal olmuş, saray çevresi ve günün aydınları onu unutmuşlar.Yunus, tekkeleresığınmış, kendisinden sonra gelen Yunus’ların şiirleriyle, hatta kendinin olmadığı halde ona atfedilenşiirlerledebağdaşmış.
Aydınlarınhalkagözucuyla,birazdamodayauyupbakmayabaşladığıçağlarda,heceyerağbetdevrindesığınağından çıkmış, gün geçtikçe de insani görüş, reel seziş, rahat söyleyiş, özlü ve eşsiz duyuşbakımındanTürkedebiyatınındehasıgüngibidoğmuş.
Bizbubölümde,yalnızkonubakımındanbaştansonadekbirkıssayı,anlatanlarısunuyoruz.Yunus’unkim bilir, daha bu çeşit ne kadar manzum hikâyesi vardı. Mevlânâ’dan Sadî’den çevirileri olan“Risâlet’ün -Nushiyye”yi teşhis esasına göre vemesnevî tarzında nazmedenYunus, nedenmeşhur birhikâyeyinazmaçekmesin?Fakatbizegelenlerbunlar;yetmezmi?Zâtiodiyorki:
Yunusolduiseadımneacep;Okuyalardefterüdîvânımı.Bizdebizegelenleri,bizekalanlarıokuyoruz.
![Page 246: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/246.jpg)
CLXIII
HakbirgevheryarattıkendininkudretindenNazarkıldıgevhereeridiheybetindenYedikatyeryarattıolgevherinnûrundanYedikatgökyarattıolgevherinbuğundanYedidenizyarattıolgevherdamlasındanDağlarımuhkemkıldıoldenizköpüğündenMuhammed’iyarattımahlûkaşefkatindenHemAlî’yiyarattımü’minlerefazlındanGaibişinkimbilirmeğerKur’anilmindenYunusiçtiesridiolgevherdenizinden
![Page 247: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/247.jpg)
CLXIV
PadişahlıksenindirheybetinvarYarattınyerügöğükudretinvarBînişansınnişânınkimsebilmezEğerçibînihâyetâyetinvarCümleinsümelekvuhûşutuyûrKamünunüstüneibâdetinvar
1250.Nedünyaâhıretnekaafunekâf
BularkatrederyâmelekûtunvarNerengüneşekilnekadnekaametNecevhernearaznesûretinvarSenindirarşukürsîvükalemlevhDönerçerhyerdururhoşhikmetinvarBuyüzyigîrmidörtbinnebîyeGecemi’raçgündüzmünacatınvarDörtyüzkırkdörttabakatevliyâyaVerilmişonlarakerâmetinvarAltıbinâltıyüzaltmîşaltıOkunurhalküzereâyetinvarBuameleYunusnîcegeçîserReyegâncümleyeçokrahmetinvar
![Page 248: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/248.jpg)
CLXV
NiteliğimsoranişithikâyetSuvutoprakoduyeloldusûretDörtmuhtelifnesnedenbudörtdıvarım[18]
SâzıkâreylediverdikerâmetYeliletoprağıkıldımuallakSuiçindeodututtuselâmet
1260.Rızkıömrütamameyledihenüz
ŞeşcihetolmadantuttuğukisvetRuhumdankimsenehaberveremezEmrdirkaadirliğiverirharekâtBâkitertiplerimişerhedeyimİnâyetmevcûdusem’-ubasâretAklımınhaberibugünküdeğilOnuerderisenevvelkiâyetSuâlcevapkelecisibunadeğindirBundanböylecihânımbînihâyetYunusilebunadenlinasîbimGönüldostdurağıdilimşehâdet
![Page 249: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/249.jpg)
CLXVI
PâdşehlerpâdşâhıolganîEmrileverîbidibîzecanıOdusûvu(yeli)toprağıteniÂnınilebünyadeylediteniYarattıyetmişikitürlüdiliAradaüstünkodımüsülmanıBizmüsülmanMuhammedümmetineHil’atverdinbizedînüîmanı
1270.Cânnurdandır(u)nûrakarışır
AybeylemesûretolursafaniZekeriyyâağacasığınmağınBıçkıîleikibildirdinanıEyyub’unkurdayedirdinteniniSabrilebulduodâhıdermanıYa’kub’uağladıpaldıngözlerinYûsuf’uMısr’ınsenettinsultanıKamuyasözsöyleniribretiçinYunus’udasöyletirolSübhan’ı
![Page 250: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/250.jpg)
CLXVII
Bizbizibilmezidikbiz’yarataneyledi[19]
ÂşikârbizikıldıkendiypinhaneylediBizdebilepinhandıkgayr-ısenübenidikMutlakbîgümanidikhembîgümaneylediToprağıkudretindensûretühatbağladıDörtferiştehyoğurduÂdemandaneylediÇünyarattıÂdem’ibileidikbizkamuBukamuhâsuâmıbumâdendeneylediAsılma’dendeidikkaygusuzgâniidikŞolbînişancihandanşöylenişâneyledi
1280.GörgilÇalapfazlınıyıkmazâsîgönlünü
YüzbinyiğirmidörtbinoltercemaneylediKamubiryeregiderkimsenicesiyiterİkibirdirbiryetergörbirnedeneylediÂdem’denbunadeğinneelivarneyeninYemeliklegiymeğibirdânedeneylediÇünnefsolduhavâledağıttıdeğmeyolaTatlıoldunevâleolsenübeneylediSeninebilefülânnesöyleriseyalanDünyaâçirkinekalanişingümaneylediElest’tebileidikgözaçtıkbelîdedikAyıdanYunusidikcümlebirdeneyledi
![Page 251: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/251.jpg)
CLXVIII
YergökyaratılmadanHakbirgevhereylediNazarkıldıgevheresığmadıdevreylediGevherdenbuğuçıkarolbuğdangökyarattıGökyüzününbezeğinçokyıldızlareylediGöğ’ayıttıdöndediayayürüsündediSuyumuallaktutupüstüneyereylediYerçalkandıdurmadıbirdemkararkılmadıYüceyücedağlarıHakçöksülereyledi
1290.Azrâilyereindibiravuçtoprakaldı
DörtferiştehyoğurdubirpeygambereylediAllahaydırÂdem’eşükürerdinbudemeBudünyadaneduydundilinneyesöylediYoğikenvareyledintoprağikencanverdinKudretdiliyleandındilimsöylereylediBusözHakk’ahoşgeldikulunazizeylediNegeçtiysegönlündenverdihâzıreylediBusözYunus’akandanhaberveresicandanMeğerolsultanlûtfuonanazareyledi
![Page 252: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/252.jpg)
CLXIX
ÇalapÂdemcisminitopraktanvareylediŞeytangeldiÂdem’etapmağaâreylediAydırbenoddannurdanolbiravuçtopraktanBilmedikimÂdem’inbâtınınabakmadıZâhirgördüÂdem’inbâtınınabakmadıBilmedikimÂdem’ihalkaservereylediKırkyılkalıbıyattıadıâlemituttuGörŞeytan’ıbuğzundannefitnelereylediÂdemtoprakyatmıştıad’âlemitutmuştuFikrinebakİblîs’inya’nîhünereyledi
1300.ÖlyürüyenatlarısürdüÂdemüstüne
Âdem’emekreyleyipya’nîzafereylediÂdem’ingöbeğindenÇalapyarattıatıVafdiyedurugeldiatlargüzereylediÇüngittiÂdemahdıyettiMûsâ’nınvaktiİblis’eişbuişleryavlakesereylediMûsâgönüldüTûr’aHakk’amünâcâtedeGördükimbirakarsuMûsânazareylediMûsâaydırgöreyimişbusunerdengelirGerböyleakarisezîrüzebereylediİleriyevardıMûsâgördülaîniağlarGözüyaşıimişsugözünpınareylediMûsâsordulâineağladığınniçindirN’ideyimağlamadanişimizâreylediMukarrebidimbenolHakk’ındergâhındabolGötürdüurduyerecandanbizâreylediSenbilmemisinMûsâbennedenayrıldığımŞunlarönümedüşerbeniefkâreylediVargılayıtgılMûsârahmeteylesinbanaTövbekıldımişimeboşistiğfâreyledi
1310.Mûsâerdihazretebaşladımünâcâta
UnuttuemânetisözmuhtasareylediÇalap’tanerdinîdâhaniemânetdediOlnidâyacanınıMûsânisâreylediVargılayıtgilMûsârahmetedeyimona
![Page 253: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/253.jpg)
SecdeetsinÂdem’eçünistiğfâreylediMûsâgeldilaînedediHakk’ınbuyruğunSecdeyiişitincedöndüinkâreylediBenondanumaridimderdimedermankılaDerdimdahıarttırdıya’nitımâreylediBeneğertapsamonaolvaktintaparidimŞimdihodtoprakolupzîrûzebereylediÂdemİbliskimolaişiişletenÇalapAyugünüyaratıpleylünehâreylediMa’nînedirİblis’tenfuzulluktururbizdeDuydunsaişbusözdensırr’âşikâreylediÇalapaydırşolkulainâyetbendenolaNeşeytanazdırısarnekimsekâreylediAltıbinyediyüzüyıldangeçenÂdem’iDilegetirdiYunusşimditekrâreyledi
![Page 254: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/254.jpg)
VII
![Page 255: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/255.jpg)
Gurbet
“Yeryüzündegezipdesizdenöncekilerinsonlarınıgörmezmisiniz?”
“Seferedin,sıhhatbulun,faydalanın.”
Bu sözlerin birincisi âyet. İkincisi hadis. Gezip görmek, ibret almak. Aşkın ilacını bile eski tıp, yagezmek demiş, ya yeni bir sevgiliye gönül vermek. Tasavvufta sevgili bir; gezmek de gurbeti tatmak,sıkıntıya göğüs germek bakımından bir terbiye vasıtası, manevi yolculuğa katılan maddi bir yolculuk;yolunuyaymak,inancınısunmakbakımındandabirhizmet.
XIII. yüzyıldan, daha da öncelerdenXVIII. yüzyıla dek doğudan batıya,Mısır’a dek gezginci dervişzümrelerivar;Abdallar,Kalenderîler,Hayderîler,Câmîîler,Edhemîler,MevlevîlerdebileXIV.yüzyıldanXVI.yüzyıladekUluÂrifÇelebi,DîvâneMehmedÇelebivebunlaramensubolanlargibigezgincierlerçıkmış. Gittikleri yerlerde semâ’ meclisleri kuruluyor; oralara halifeler dikiyorlar, oralarda tekkeleraçıyorlar.Konya’yagidipPîrmakamınayüzsürmek,Necef’i,Kerbelâ’yı,Sâmırra’yı,Horasan’ıziyaret,DivâneMehmetÇelebi’ninhâltercemesinincanlıbölümleri.Bugezişler,Anadolu’daMevlevîköylerinimenkabekitaplarına,arşivdefterlerinegeçiriyor.Haccetmesi,şartlardüzülünceherMüslüman’afarz.
Acepşuyerdevarm’olaşöylegaripbencileyin;Bağrıbaşlı,gözüyaşlışöylegaripbencileyin
diyen,
GönülusanmadınsenbuseferdenÇalab’ımsaklasınsenihatardan.Doğalıbağrımıdoğradıgurbet,Sızartamarciğerkanıdamardan
diyesızlananYunus,
Yücedağlarınbaşındasalkımsalkımolanbulut,Saçınçözüpbenimiçinyaşınyaşınağlarmısın?Harâmigibiyolumaarkırıinenkarlıdağ,Benyârimdenayrıdüştüm,senyolumubağlarmısın?
mısralarıylabaşı bulutlu aşılmazdağları şiirlerininunsurları içine almakta.Amao, gurbetten şikâyetedergibigörünsedebubirnazdır,bircilvedir;çünkü,
Dağnekadaryüksekiseyolonunüstündenaşar,YunusEmre’myoksullarayolgösterdivühoşeder.
Yeryergezmiş,vazifesiniyapmış,inancınıyaymış,adınıduyurmuş,halkıngönlünegirmiştirYunus.
İndikRûm’ukışladık,çokhayr-üşerişledik,Uşbaharoldugerigöçtükelhamdülillâh.Şukarşıkidağları,meşeleri,bağları,Sağlıksafâlıkileaştıkelhamdülillâh
![Page 256: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/256.jpg)
Vardığımızillere,şolsafâgönüllere,HalkaTaptukma’nîsinsaçtıkelhamdülillâh.
![Page 257: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/257.jpg)
CLXX
1320.Gönülusanmadınsenbuseferden
Çalab’ımsaklasınsenihatardanKişikimkişininkahrınçekinceGidipgörünmemekyeğdirnazardanDoğalıbağrımıdoğradıgurbetSızartamarciğerkanıdamardanVatanoldudikengurbetgülistanAğuiçmekyeğolduney–şekerdenYunusgöğsünaçıpdostagiderkenÇalab’ımsaklasınonuhatardan
![Page 258: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/258.jpg)
CLXXI
TaştınyinedeligönülsulargibiçağlarmısınAktınyinekanlıyaşımyollarımıbağlarmısınN’idemelimermezyârebulunmazderdimeçâreOldumilimdenâvârebenibundaeğlermisinYavıkıldımbenyoldaşıonulmazbağrımınbaşıGözleriminkanlıyaşıırmakolupçağlarmısınBentoprakoldumyolunasenaşırıgözetirsinŞukarşımagöğüsgerentaşbağırlıdağlarmısınHarâmîgibiyolumaarkırıinenkarlıdağBenyârimdenayrıdüştümsenyolumubağlarmısın
1330.Karlıdağlarınbaşındasalkımsalkımolanbulut
SaçınçözüpbenimiçinyaşınyaşınağlarmısınEsridiYunus’uncanıyoldayımillerimhanıYunusdüştegördüsenisayrımısınsağlarmısın
![Page 259: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/259.jpg)
CLXXII
Acebşuyerdevarm’olasöylegaripbencileyinBağrıbaşlıgözüyaşlışöylegaripbencileyinGezerimRûmileŞam’ıYukarıİller’ikamuÇokistedimbulamadımşöylegaripbencileyinKimselergaripolmasınhasretodunayanmasınHocamkimselerolmasınşöylegaripbencileyinSöylerdilimağlargözümgaripleregöynerözümMeğerkigökteyıldızımşöylegaripbencileyinNicebuderdileyanamecelerebirgünölemMeğerkisinimdebulamşöylegaripbencileyinBirgaripölmüşdiyelerüçgündensonraduyalarSoğuksuileyuyalarşöylegaripbencileyinHeyEmre’mYunusbîçârebulunmazderdimeçâreVarimdigezşardanşaraşöylegaripbencileyin
![Page 260: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/260.jpg)
CLXXIII
BenyürürümyanayanaaşkboyadıbenikanaNeâkılemnedîvânegelgörbeniaşkn’eyledi
1340.Geheserimyellergibigehtozarımyollargibi
Gehakarımsellergibigelgörbeniaşkn’eylediAkarsulayınçağlarımdertliciğerimdağlarımŞeyhimanıbanağlarımgelgörbeniaşkn’eylediYaelimalkaldırbeniyavaslınaerdirbeniÇokağladımgüldürbenigelgörbeniaşkn’eylediBenyürürümildenileşeyhsorarımdildendileGurbettehâlimkimbilegelgörbeniaşkn’eylediMecnunolubanyürürümolyâridüştegörürümUyanıpmelûlolurumgelgörbeniaşkn’eylediMiskinYunusbîçâreyimbaştanayağayâreyimDostelindenâvâreyimgelgörbeniaşkn’eyledi
![Page 261: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/261.jpg)
VIII
![Page 262: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/262.jpg)
İlim-İrfan
Kitabımızın“Açıklama”sınabakar,helezahmeteder,okursanız,görürsünüzkiYunus’unzamanındançoksonrameydana çıkan uydurma ümmîlik (okuma - yazma bilmezlik) hikâyesinin hiçbir aslı yoktur; amagelin,görünkiYunusbazıkere,
Neelifokudum,necim,varlığındadırkelecim,Bilmeyeyüzbinmüneccimtâliimn’ıldızdangelir
diyor; diyor ama burada bir yandan gönül alçaklığında bulunmakta, bir yandan da bir bilgiden, birbilgininzamanındakirevâcındanbahsediyor.
Âşık,ma’şukbirdirbile,aşktangelirhersözdile,BîçâreYunusnebile,nekaraokudu,neak
ve
Neilmimvar,netâatım,negücümvar,netâkatım,MeğersenininâyetinedeyüzümakÇâlab’ım
beyitlerine gelince bunlar, Yunus’un okuma - yazma bilmediğini değil, bilgiye önem vermediğinibelirtmekte. İnsan neler bilir ve neler bilmez? Bu soruyu kıyasla, örnekle vermemizin imkânı yok.ZamanınınenbüyükbilginiMevlânâdaYunusgibi,“Ercesine,sarhoşçasınabirhamleettik,ilmiverdikde malûma eriştik” der; Hayyam da, “Okudum, öğrendim, sonunda şunu bildim ki hiçbir şeybilmiyormuşum”hükmünüverir.
Yunus,
Çünaşkınkitabınıokudum,tahsîlettim.Nehâcetkimkarayıaküstüneyazarım
beytiyle aşk kitabını okuduğunu, artık karayı ak üstüne yazmanın, tarifte, telifte bulunmanınlüzumsuzluğunubelirtiyor.
Dörtkitabınma’nîsinokudum,hasılettimAşkagelincekgördüm,biruzunheceimiş
diyorda,aşkınmanasıanlaşılmaz,anlatılmazbiruzunömürboyunca,dünya,kâinat,varlıkboyuncauzunbirheceolduğunuanlatıyor;amadörtkitabınmânâsınıokuyupeldeettiğinidebuaradabelirtiyor.
Mescittemedresedeçokibâdeteyledim.
diyenYunus,medresedekiibadetin,bilgieldeetmektenbaşkabirşeyolmadığını,ilimeldeetmeninfarz,ofarzıyerinegetirmeninibadetolduğunusöylüyor,hattamelâmetedüşüyorda.
AyıdınYunus’adursun,yüzünüyerleresürsün,Öğüdünkendineversin,okuduğuntutsundemiş
beytiylegenekendisözünce“ilminamelilegüzin”olduğunuaçıklıyor.
Amailimbaşka,irfanbaşkabuyolda,ilimbilmek,irfantanımak,anlamak,duymakveolmak.
![Page 263: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/263.jpg)
Geçmiştedenmiş,geçmişlerdemişlerdersekzamanispatetmeyekalkarız;oysatasavvuftazamanyok;ânvar.Geçmişzihinde,geleceğeerişilmez,sengittikçeogider,içindebulunduğumuzzamangeçmişeakar-durur;zihindekimefhûmungerçeği,içindebulunduğumuzândırancak;amagenededilalışkanlığı,bizdegeçmiştediyelim;HacıBayramSultan,Yazıcızâde’yesormuş:
“SenmiyazdınMuhammediyye’yi?”
Tasdıykcevabıalınca,“Hayoğul,”demiş,“n’olurdubirgönülhakketseydin.”
Ebüs-Suûd,bilgisinemağrurbirmüfessir,birşeyhülislâm,fetvaları insanıinsanadüşmaneden,canıcana kıydıran bir Müfti’l-Enâm. Kimseyle görüşmeye tahammülü yok, tenezzül etmiyor. Bir gün dörtyamalı bir hırkaya bürünmüş, anâsır donunu giyinmiş bir derviş çıkagelmiş Bâb-ı Fetvâ’ya; rastladığımollayademişki:“Efendiyearzet,birselamvereceğim,birsorusoracağım;ayaküstücevabınıdinleyipgideceğim.”
Eşref-i saate rastlamış; arzu kabul edilmiş; girmiş huzura, “Efendim, sultanım,” demiş, “kâinattakibilginlerinbilgisi ezeli bilgiyenispetlenedir, nederecededir, nekadardır?Ama fakıyr çokbilgisizim;bunubirörneklebildir,cevabınıalayım,eşiğiöpüpgideyim.”
Ebüs-Suûd,“Gerçektende,”demiş,“pekbilgisizmişsin;kıyasamısığarbu,örneğemigirer?”
“Vebalibana,”demişderviş;“boynumkıldanince;şeriatınkestiğiparmakacımaz;bildirkibileyim.”
Ebüs – Suûd, tomardan bir kâğıt çıkarmış; oturduğu sedire yaymış; iki yanına birer mühre koymuş.Kaleminihokkayabatırmış, kâğıdınortasınabirnoktakondurmuş. “Bukâğıt,”demiş, “ezeli bilgi olsa,amabununsınırıvar,onunyok,bunubilbirkere.Şunoktadabilginlerinbilgisi.”
Derviş, “Bütün peygamberlerin, filozofların, bilginlerin bilgisi bu noktada mı, noktanın içinde mi?”demiş.
Ebüs-Suûd,“Yanesanıyorsun?”buyurmuş.
Derviş,“Sultânım,”demiş,“kerembuyurdakendineaitbilgiyiayırbunoktadan,gösterbana.”
Ebüs -Suûd, “Derviş,”demiş, “gerçekmiş sözün,pekcahilmişsin;benim ilmimnedirkibunoktadanayırıpsanagösterebileyim?”
“Yaefendim,”demişderviş,“bubenliğinnedir,bugurûrunne?”
Ve çıkıp gitmiş.Derler ki:Ebüs -Suûd, derviş gidince leğen-ibrik getirtmiş, abdest almış, iki rik’atnamazkılıptövbeetmiş,sonradatasavvufyolunasülûketmiş;yaniilimdenirfanayönelmiş.
Belkidoğrudur,sonzamanlarındaolmuştubu.Amabubilgin,irfanakarşınasılgöğüsgeriyor?Diyorkibirfetvasında:
Senbirulusultansın,canlariçindecansın.Çüniyangördümseni,pinhankayısıdeğil
***
Cennetcennetdedikleribirevilebirkaçhûri,İsteyeneversenonubanasenigerek,seni
![Page 264: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/264.jpg)
deyip“Ezvâ’ıgaribe”iletevhîdederlerkenkelime-itevhîditağyîredip“gâhdil-imen,gâhcân-ımendiyenler”vebunarazıolanzeyd,yanionlarınşeyhlerihakkında“küfürlehükmedilir”;bubeyitlerdedecennethakkındakisöz“küfrisarîhtir”;bunların“katillerimübahtır”(Fetâvâ-yıEbüs-Suûd;İst.MilletK.Şer’iye,No.80;271.a-272.a).Bu,Yunushakkında,Yunus’unçağındanikiasırdandahafazlabirzamangeçtiktensonraverilenfetva.
Birazöncesidevar:
Üftâde de aynı şeye takılmış. Mürîdi Hüdâyî tarafından toplanan ve tasavvufî sözlerini ihtiva eden“Vâkıat”tayeryerYunus’tanistişhâdlardabulunanbuşeyhin,Yunus’un,
Cennetcennetdedikleribirkaçköle,birkaçhûriİsteyeneversenonu,banasenigerek,seni
dediğini, cennetin, Tanrı’nın mükâfat yurdu olduğunu, sun’u küçük görmenin, sâni’i küçük görmekolacağından bu sözün doğru bir söz olmadığını söylediğini İsmaîl Hakkı, “Muhammediyye Şerhi”ndesöylüyor(YunusEmreveTasavvuf;s.55).
İşteilimleirfânınarasındakifark.OnuniçindirkiYunus,
İlimhodgözhicâbıdır,dünyâahrethisâbıdır.Kitaphodaşkkitabıdır,buokunanvaraknedir
sorusunusoruyor;onuniçindirkiYunus
Biztâlib-iilmleriz,aşkkitabınokuruz,Çalabmüderrisbizeaşkhodmedresesidir
diyor.
![Page 265: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/265.jpg)
CLXXIV
VuslatıolankişiyebuderdilefıraknedirDostuyakıngörenkişibubaktığııraknedirVuslateriolankişigerekvarlıktanelyuyaİşbuyolagidenkişibirgörelimyaraknedirVuslaterioldunisegörhitâbınbildiniseDostuayangördünisebuvarlığıbıraknedirİlimhodgözhicabıdırdünyaahrethisâbıdırKitaphodaşkkitabıdırbuokunanvaraknedir
1350.Zinhargözünüaçagörnefistuzağınseçegör
DostmenzilinegöçegörondanyeğrekduraknedirAydırsınkimgözümgörürda’vîyima’nîyeirürGündüzüngünşû’leverirgeceyanançıraknedirYunus’tureşkerenihanHakdoludurikicihanGelsinberidostagidenhûrukusurburaknedir
![Page 266: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/266.jpg)
CLXXV
Busemâ’agirmeyensonunapişmanolurErişirbizimileser-be-serdüşmanolurDostturbiziokuyanüstümüzdeşakıyanŞimd’üçbuçukokuyanderindanışmanolurDanışmanıncâhiliunamazdervişleriDervişiledanışmanyavlaküleşgenolurBirniceningönlüneşeytanlardolupdururErenlersemâ’ınaonlarerişgenolurDânişmendoldugeldiokuduğundabulduEhldervişlerecanıkatıkarışganolurHeybîçâredanışmanaytdervîş-idervîşanDervişlereirişenişinepişmanolurYunusaydırMevlânâepsemoturyerindeBusohbetedoymayansonrasevişkenolur
![Page 267: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/267.jpg)
CLXXVI
1360.İlimilimbilmektirilimkendinbilmektir
SenkendinibilmezsinyaniceokumaktırOkumaktanma’nînekişiHakk’ıbilmektirÇünokudunbilmezsinhabirkuruemektirOkudumbildimdamaçoktâatkıldımdemeEriHakbilmezisenabesyereyelmektirDörtkitabınma’nîsitamamdırbirelifteSenelifdersinhocama’nîsinedemektirYunusEmrederhocagereksevarbinhaccaHepisindeniyicebirgönülegirmektir
![Page 268: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/268.jpg)
CLXXVII
KelecibilenkişininyüzünüağedebirsözSözüpişiripdiyeninişinisağedebirsözKelecilerinpişirgilyaramazınışeşirgilSözünusiledüşürgildemegilçağadabirsözGelahîeyşehriyârısözümüzüdinlebâriHazârangevherdînârıkaratoprağedebirsözKişibilesözdeminidemeyesözünkeminiBucihancehenneminisekizuçmağedebirsözYürüyürüyolunilegaafilolmabilinileKeysakınkidilinilecanınadağedebirsöz
1370.Yunusimdisözyatındansöylegözügaayetinden
Keysakınoşehkatındanseniırağedebirsöz
![Page 269: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/269.jpg)
CLXXVIII
BubiracâyiphaldirbuhâlekimseermezÂlimlerda’vîkılarvelîdeğmegözgörmezİlmilehikmetilekimseermezbusırraBubiracayipsırdırilmekitabasığmazÂlemilminokuyandörtmezhepsırrınduyanÂcizkaldıbuyoldabuaşkaeluramazBuaşkınsırrıacepbuaşkıkıldıtalepMeğerkivereÇalaponudeğmegözgörmezOnuolkişigörürolecelsizinölürBunasîbiolalıronlarkicanakalmazHerkimkaldıcanınaermeyiserhonunaVardıdüştühoşderdedahibircanakalmazHadistirMustafa’danaşkileıkrardediBindebirârifbunubakıpokuyabilmezYunuscanınıberketbildikleriniterketFenaolmayansüratşahınavâsılolmaz
![Page 270: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/270.jpg)
CLXXIX
DosttanhabergeldigenedostlaryaraketsindemişDirgensinlermeşâyiheereteğintutsundemiş
1380.Benseverimşolkulumuyoksuldasabreyleye
Bendenonayoleyledimmi’râcımayetsindemişŞolkahrilekazananlargülegüleyedirenlerGötürdümperdelerinididârımabaksındemişHerbirkişidostavaraarmağanındostavereAndabizianmayanlarbundadaunutsundemişFânîdünyadangeçerizbâkıymülkünegöçerizArmağangerek(tir)dostayüklüyüküntutsundemişAyıdınYunus’adursunyüzünütoprağasürsünÖğüdünkendiyeversinokuduğuntutsundemiş
![Page 271: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/271.jpg)
CLXXX
CanımerenleryoluincedeninceyimişSüleymân’ayolkesenşolbirkarıncayımışGönlümaydırvarayımsanagerigeleyimGünlümuyduğubanadostubuluncayımışGötürmedikimsenekimseneningücünüGüçgötürürümdiyenelierinceyimişÂşıkıngözüyaşıdünügündurmazakarÂşıkkanağladığıma’şuksoruncayımışAydırlaridibanaâşıkâvâreolurGeldibaşımagördümolsözyerinceyimiş
1390.Dörtkitabınma’nîsinokudumhâsılettim
AşkagelincekgördümbiruzunheceyimişBendervişimdiyenlerharamıyemeyenlerHarâmınyenmediğielegirinceyimişAydırlarfülânöldümülkiylemalıkaldıOlmalınirkildiğiıssıölünceyimişİkikişisöyleşirYunus’ugörsemdiyeBiriaydırbengördümbirâşıkkocayımış
![Page 272: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/272.jpg)
CLXXXI
EyçokkitaplarokuyansenkimtutarsınbanadakTâbilesinsırrıayangelaşkıdanokusebakGersensenibildinisesûretterkinurduniseSıfatnedirbildinisenekimedersenbanahakBilmeyesinbed-nâmünâmbirolasânahâsuâmBildiniseilmitamamgelaşkıdanokusebakOkumagılilminyüzünilmeamelgerekgüzinAçgönüldenbâtıngözünâşıkma’şukhalinebakBakgılâşıkneişedirma’şûkaolcünbiştedirİkisibirteşviştedirikisanıpbakmaırakİkiliktengeçemedinhâlikaldenseçemedinDosttanyanauçamadınfakılıkoldusanafak
1400.Cübbevühırkatâcütahtversegerektiaşkabaç
DörtyüzmürîdüellihacterkeylediAbdürrazzakOnungibidinulusuhaçöptüçaldınâkusuSendahıbıraknâmusugelberiputunodayakÂşıkma’şukbirdirbileaşktangelirhersözdileBiçâreYunusnebilenekaraokuduneak
![Page 273: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/273.jpg)
CLXXXII
“Lâşerik”tenokursunsonraşerîkkatarsınBireikidimegilfitnekimdentutarsınÇünKur’angöktenindionuAllahbuyurduOndanhaberverbanahakitaptenötersinOkursuntasrifkitapnicebinâvui’râbHavfurecâsendeyoköylekimbirTatar’sınİlmokumaktangerekkend’özünübilmektir.Kend’özünübilmezsenbirhayvandanbetersinİlkokumakma’nîsiibretalmaktırancakÇünibretalmadınsengörmedentaşatarsınOnikibinhadîsicemeylediMustafâUnuttunuzonusizşerhilesözsatarsınKılarsınriyânamazyazığınçokhayrınazDinleneyevarırsözcehennemdenbitersin
1410.Halkafetvâverirsinneiçinsentutmazsın
İhlâsilegelirsenbizdennesneutarsınSenfakıhsinbenfakıyrsanahiçtanımızyokİlminvaramelinyokgünahlarabatarsınBudüzülentertibiayrıksıdımıdersinBaşaramazsınhocaendişedenyitersinİşitYunussözündenibretalgılözündenEğerkabûledersenbirkaçdahıkatarsın
![Page 274: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/274.jpg)
CLXXXIII
DoldurbizekadehiaşkşarabındaneyâsâkiOldenizdeniçirbizek’andaniçerşeyhufakıSohbetimizilâhîdirsözümüzkevsersuyudurŞâhımızşahlarşâhıdırçalgımızdırdostfirakıKimkibirdemsohbetolamüftîmüderrismâtolaBirilâhîdevletolaandaniçenoldubâkiHırkailetaçyolvermezfereciyleâlimolmazDindiyânetolmayıncaokusankamuvarakıOkudunyedimushafıhatâatgösterirsafîÇünküameleylemedingereksevaryüzyılokuBinkezhaccavardınisebinkezgazâkıldıniseBirkezgönülkırdınisegereksevaryollardoku
1420.GönülmüyeğKâ’bemiyeğayıtbanaaklıeren
GönülyeğdürürzirakimgönüldedirdostdurağıGönüllerinkomşularınısmarladıHakRasûleMi’raçgecesidostilebukelecioldubâkiYunusişinbudur(hemin)dutgılgönüllereteğinDilersenbâkiolasıngönülleroldularbâki
![Page 275: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/275.jpg)
CLXXXIV
EysözlerinaslınbilengeldebusöznerdengelirSözaslınıanlamayansanırbusözbendengelirSözkılarkayguyuşadsözkılarbilişiyad[20]
EğerhorlukeğerizzetherkişiyesözdengelirSözkaradanaktandeğilyazıpokumaktandeğilBuyürüyenhalktandeğilhâlıkâvâzındangelirNeelifokudumnecimvarlığındandırkelecimBilmeyeyüzbinmüneccimtâliimn’ıldızdangelir[21]
Şu’lebizeAy’dandeğilaşkeribusoydandeğilRızkımsabuevdendeğilderyâ-yıummandangelirBizbirbehânearadaayrıkdeeldennegeleHakçünemireylercana(bu)keleciondangelirYunusbirderdileâhetkahrevinden’eylerrahatBuderdedermankefâretbirâhilesüzdangelir
![Page 276: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/276.jpg)
IX
![Page 277: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/277.jpg)
DoğruYolaÇağrı
![Page 278: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/278.jpg)
(İrşad)
“Rabbininyolunahikmetle,güzelöğütleçağır;onlarlaengüzelbirtarzdatartış.”
Kur’an:XVI,125
Taptuk’untapısında,kuloldukkapısında,Yunusmiskinçiğidi,piştikelhamdülillâh
diyen Yunus, artık vardığı illerde, şol safâ-gönüllere Baba Taptuk mânâsını saçacak, canlarıuyandıracaktır.Çorakyerleryeşerecek,ölügönüllerdirilecek,körgözlergörecek,sağırkulakduyacaktır.Can cânânına erecek, vuslat eri olacaktır.Yunus, istîdat ıssını ne güzel çağırmakta, onu varacağı yere,ulaşacağıdurağa,kendinialçaltaraknegüzelgötürmeyeçalışmaktadır.Bakındinleyinnediyor:
Birnazardakalmayalım,geldostagidelimgönül;Hasretileölmeyelim,geldostagidelimgönül.Kılavuzolgılsenbana,günilelimdosttanyana;Bakmayalımöndensona,geldostagidelimgönül
Buyolunsermayesikurumahabbettirdemişler,yoklukturdemişler.Yunusdiyorki:
Yesevgil,dünyatutgıl,yesevgil,yoliletgitİkida’vîbirma’nîbuyoldasığmazderler.Geçmahluktâatından,gözırmadostkatından;Aldanmafânînakşa,fânînakşın’iderler?
Kula kul olmaz sultanlığa yönelen Yunusça; sultan olansa kul olur da kulluğunu bilir. Terk edileceksultanlık,benlikkaygısıdır,ikilikgörüşüdür.Dervişolankişiler,öylesinearı-durulardırkibunlarınherbiri.
Âlembulanırisebulanmadandurula.
Yunus,
İstemeğilHakk’ıırak,gönüldedirHakk’adurak,Sensenligileldenbırak,tendeniçericandadır
beytiylevarılacakdurağıbildirirkenyoldanasılgidileceğinideanlatırve
Dervişindirliğisıratüzredir,Hisâbıettilerzerre-imiskaal
der.Yunus’un dervişlik dediği insanlıktır, olgunluktur.Miskinlik vemiskin, gönül alçaklığıdır; gönlüalçak,kendiniherkestenaşağıgören,ululanmayan,“ilarpa,bizsaman;ilyahşı,bizyaman”diyenkişidir.Yoksa,
Dervişlikdediklerihırkailetacdeğil,Gönlündervişeyleyenhırkayamuhtaçdeğil;
hattaşeyhinyolundayalınayak-başaçıkyürümekbilesonvermez,çünkü,
![Page 279: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/279.jpg)
Ervar,dirlikdirilmiş,yalınayak,açdeğil.
Yunus’un doğru yola çağrısı, gerçeğe, iyiliğe, insanlığa, birliğe, dirliğe çağrı. Yunus söylüyor vesoruyor:
Çünküadınoldufilân,hepdirliğinolduyalan,Gelsinbizema’nîbilen,hakıykattemestûrnedir?
![Page 280: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/280.jpg)
CLXXXV
1430.EvliyâyamünkirlerHakyolunaâsıdır
OlyolaâsıolangönüllerinpasıdırTarttıkbuaşkcefâsıntâerincema’şukaZirâkioldostbenimderdimindevâsıdırHenüzbuyerolmadangökleryaratılmadanEvliyâlarvatanıpadişahkal’asıdırMevlânâHudâvendgârbizenazarkılalıOnungörklünazarıgönlümüzaynasıdırGeyikli’ninolHasansözayıtmışkendidenKudretdilidirsöylerkendininsöznesidirMiskinolbremiskingidesendenkibrükinRuzgârgelipgeçerpeskimenekalasıdırOkuyubanyazmadanyanılıbanazmadanYunusbuaşksözünükimbildibilesidir
![Page 281: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/281.jpg)
CLXXXVI
EykopuzileçeşteaslınnedirneişteSanasuâlsorarımaydıvırbanaüşteAydırkiaslımağaçkoyunkirişibirkaçGelişretimdinlegeçaklıkomabeleşteAydırlarbanaharambenoğrılıkdeğilemÇünküaslımmısmıldırnevarimişkirişte
1440.Banakirişdedileraşkagirişdediler
BenimadımaşkverdibendurmazamkolmaştaŞâdılıkilegeldimişbuâlemedoldumMürvetleredüzüldümkodularişbudüşteAğaçderiderildikirişilebirolduAşkdenizinedaldıbehâneyokbuişteMevlânâsohbetindesazileişretolduÂrifma’niyedaldıçünbiledirferişteFerişteyianmaktanbilesinmuratnedirGecegündüzbiledirseninileherişteOlferiştehleradıKirâmenKâtibîn’dirYazmaktanusanmazlarırmazlaryazukıştaBirisisağomzundabirisisolomzundaBirisihayrınyazarbirisişercünbişteKâğıtlarıtükenmeznehodmürekkepleriAşınmazkalemlerikaaimlerdirolişteHemmeyhâneyevarırhembüthâneyegirerBunlarsaklarlarsenisengaafilsinbuişteYunusimdiSübhân’ıvesfeylegilgönüldeAyrıdeğilâriftenbukopuzileçeşte
![Page 282: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/282.jpg)
CLXXXVII
1450.Bendervişimdiyenkişiişbuyolaargerekmez
DervişolankişileringönlügenğdirdargerekmezDervişgönülsüzgerektirsövenedilsizgerektirDöveneelsizgerektiraradaagyargerekmezEğerdervişisendervişcümleâlemsanabilişFuzulluğuhulkadeğişaradaagyargerekmezDervişolankişilerinmiskinliktirsermâyesiMiskinliktenözgebizemâlümülküşargerekmezErelinialdıniseeregönülverdiniseİkrârilegeldinisepesereinkârgerekmezYunussengördünbireriarttırmagördüğünbiriŞudurbudurdeyibeniderviştârümargerekmez
![Page 283: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/283.jpg)
CLXXXVIII
Dostyüzünebakmağakeysafâ-nazargerekDostilebilişmeyecangözübîdargerekİzzünazdangeçibentertiplerterkedibenVarlıklartüketibenyüzbinolkadargerekVarlıktırhicapkatıkimyıkabuhicâbıDostyüzündennikabıgötürmeyeergerekHicâboldunsensananebakarsındörtyanaKaykımazönesonaşunakimdîdargerek
1460.Gelimdihicâbınyıkhırsevindendaşraçık
HakbağışlayatevşfıykkasdilehünergerekÂşıkaizzetüârvallahibedî’haberÂşıkisencansızgelneserüdestargerekSensenieldenbırakdostyüzünesensizbakMansur’layınEne’lHakdahısebük-bargerekKimdostilebilişelâceremderdedüşeÂşıkcanıhemîşeser-mestühumargerekDostilebilişencanoldurkendineyakınVarlıkleşkerinkırandahıçâpükergerekTerkeylekıylükaalidostavergilmecâliYokluktadırvisâlikamudangüzergerekAkılerdiğideğilbugözgördüğüdeğilDilsözverdiğideğilbîlisanbîsergerekİşitişitkeyişitdostkatınasensizgitDostagideneöndenkendisizsefergerekBoncukdeğilsırsözügelgidelimkosözüDostugörmezbaşgözüayrıksıbasargerekYunusimdiyavıvarbulamasınilüşarKimHakdesinkimbâtıldervişbürdübargerek
![Page 284: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/284.jpg)
CLXXXIX
1470.Budervişlikyolunaaşkilegelengelsin
YadervişlikneydiğinbirzerreduyangelsinHelebizişbuyolagelmedikriyâileBumelâmetlikdonunbizimlegiyengelsinGözüylegördüğünüörteeteğiileBuyolkeyinceyolduryüreğiduyangelsinUlukiçierenlerdemişbizisevenlerKayıkmasıngeriyeolşâhagelengelsinHerkimseverAllâh’ırahmetkılarvallâhiDilsevgisiyleolmazaşkilegöyengelsinİşbusözüaydandanbizenişangerektirSözmuhtasarıbudurcanınakıyangelsinYunussözilekimsekablyetegeçmediBûduvücûddermiyanortayakoyangelsin
![Page 285: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/285.jpg)
CXC
Sûrettengelsıfâtaondanma’nîbulasınHayallerdekalmagılerdenmahrumkalasınBuyoldaacayipçoksen’acebealdanmaAcâyipandaoladostyüzünügöresinAşkkuşağınkuşangıldostunyolunavargılMücâhedeçekersenmüşâhedegöresin
1480.Bundanaşkınşehrineüçyüzdenizgeçerler
ÜçyüzdenizgeçibenyeditamubulasınYeditamudayangılherbirindekülolgılVücûdunondakogılayrıkvücudbulasınHakıykattirHakşarıyedidirkapılarıDergâhındayazlıdırgiripkudretgöresinEvvelkikapısındabirkişiolurondaSanaaydırteslîmolsenmiskinlikbulasınİkincikapısındaik’arslanvardırondaNicelerikorkutmuşolmasınkimkorkasınÜçüncükapısındaüçevrenvardırondaSanahamleederlerolmasınkimdönesinDördüncükapısındadörtpirlervardırondaBusözsanarumuzdurgörkimdelilbulasınBeşincikapısındabeşrühbanvardırondaTürlümata’larsatarolmasınkimalasınAltıncıkapısındabirhûr’otururondaSanaaydırgelberiolmasınkimvarasınÇünsenondavarasınolhûriyialasınBirvayadanötürüyoldamahrumkalasın
1490.Yedincikapısındayedilerotruronda
SanaderlerkurtuldungirdostyüzüngöresinŞudediğimsözlerinvücuddandaşradeğilTefekkürkılarisencümlesendebulasınYunusişbusözleriHakvarlığındansöylerİsterisenkânınımiskinlerdebulasın
![Page 286: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/286.jpg)
CXCI
EğriliğinkoyasındoğruyolagelesinKibrükîniçıkargılerdennasîbalasınNeversenelinileşolvarırseninileBendeseminanmazsınvarıcağızgöresinGönüldepasotururondaseniyitirirİçerişahotururgiremezsingöresinOnikidirhücresiyedidervâzesivarAndaikidilbervarbilmezsinkisorasınVarkardaşınıöldürdahıavretinboşaAnanakâbinkıydırHakk’ıayangöresinBiçâremiskinYunusaşktanda’vîkılarsınDosttanhabergelicekyüzsürüyüvarasın
![Page 287: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/287.jpg)
CXCII
DervişolankişileracebnitedirileYoltakaazâsıbudurbirolaherbirile
1500.İkilikeylemeyehiçyalansöylemeye
ÂlembulanırisebulanmadandurulaAceböylekimolabulanmadandurulaÖylelikisterisenyoldaşolgılerileErileyoldaşolankeyolasıgönüldenÂlemyoldaşolurduolurmısadilileDildennesnenegelmezsuilegönülyunmazGerçeğingelenleriyederlerbirkılileDünügününçekerlerolkılüzülsündiyeÖmrünandaberkitmişyedilirbirkılileİncesanmanolkılıgüzâfsanmanbuyoluErenlergeçtigeldiherbiribirhâlileHerkimhâlihallendiolbeyoldukullandıYunussenkulolagörbeysöyleşirkulile
![Page 288: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/288.jpg)
CXCIII
İşidineyyârenlerevedervişlergeldiCanşükrâneverelimevedervişlergeldiHerkimgörüryüzünüunuturkend’özünüİlm-ibâtındanöterevedervişlergeldiDervişleruçarkuşlardenizkenarınkışlarZihîdevletlibaşlarevedervişlergeldi
1510.SeydiBalımilindenşekertamardilinden
DostbahçesiyolundanevedervişlergeldiYunuskulunoğursuzkimsesiyokyalınızFidîkılıncanınızevedervişlergeldi
![Page 289: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/289.jpg)
CXCIV
DininimânınvarisehorgörmegildervişleriCümleâlemmüştakdururgörmekliğedervişleriAyugüneşmüştakdururdervişlerinsohbetineFeriştehlertesbihindezikrederlerdervişleriTersâlartapıyagelirhükmıslarızebûnolurDağlartaşlarsecdekılurgörüceğizdervişleriOlâlemfahriMustafâsıdkıbütünkân-ısafâOndanisterisensefâsenhoştutgıldervişleriİncidesinâhederlerömrünkökünkuruturlarGözsüzolasınyedelertâbilesindervişleriYergökaydırhırkahakkıhimmetleriolsunbâkıOlpâdişaholdusâkıyesridirlerdervişleriGökteninendörtkitabıgündebirkezokurisenVallahdidârgörmeyesinsevmezisendervişleriYunusaydırbuaşkgeldiölmüşcanımdirikıldıSenbendemekbendenkaldıgörüceğizdervişleri
![Page 290: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/290.jpg)
CXCV
1520.Dervişlikmakaamıhâliçindehâl
FerâgatlıkmakaamıdervişolanamuhâlDervişayrılamazevvelkidemdenHiçfirkatolmadınasibdirvisâlDervişlerfitnekabınbundauşattıHareketettibundaolmadıbattâlDervişlikdirliğisıratüzredirHisâbıettilerzerre-imiskalDervişEne’lHakdersen’olaacebmiHepvarlıkHakk’ındıralâküllihâlDervişırmagözünevvelkidemdenYunusgiripdürhemâhırhemevvel
![Page 291: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/291.jpg)
CXCVI
NebilsinbuaşkıusanlaruyalarNevarsınbuyolaazıksızyayalarGelinbizvaralımYûnus’ugörelimKiyüzünûrundanbinaçlardoyalarHarabâtîlerdengöründüçün(kim)aşkN’iderlerbuârıburengiyuyalarMeleklerdağındasâdıklarbağındaEcelsiznegünvarömürlersayalar
1530.Bizbizikoyalımonlarbizolalım
BirliğiduyanlarikilikkoyalarYunussenbirolgılgönüldesırolgılKidervişolanlarbusırrıduyalar
![Page 292: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/292.jpg)
CXCVII
İşbuvücudşehrinebirdemgiresimgelirİçindekisultanınyüzüngöresimgelirİşidirimsözünügöremezemyüzünüYüzünügörmekliğecanımveresimgelirOlsultanhalvetininyedihücresivardırYedisindeniçeriseyrankılasımgelirHerkapıdabirkişiyüzbinçerisivardırAşkkılıcınkuşanıpcümlekırasımgelirErenlerinsohbetiartırırmahabbetiBîdertlerisohbettenherdemsüresimgelirLeylî-iMecnunbenimşeydâ-yıRahmanbenimLeylîyüzüngörmeğeMecnunolasımgelirDostoldubizemihmanbuncayılbuncazamanGerçekİsmâilgibikurbanolasımgelirMiskinYunus’unnefsidörttabîatiçindeAşkilecansırrınapinhanolasımgelir
![Page 293: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/293.jpg)
CXCVIII
1540.Dervişlikdedikleribiracâyipduraktır
DervişolankişiyeevveldirlikgerektirÇünerdedirlikolaHakkilebirlikolaVarlığıeldenkoyuperekullukgerektirKullukeyleerenebakıpHakk’ıgöreneSendenhabersoranakeymiskinlikgerektirHakerebenimdedivarlığınerdekoduErenlerinhimmetiyerdengöğedirektirBudervişlikberatınokumadımüftilerOnlarnebilsinonububirgizlivaraktırYunussenârifisenanladımbildimdemeTutmiskinliketeğinâhırsanagerektir
![Page 294: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/294.jpg)
CXCIX
KoyupnakşunigârınakşayolvermezinhârNakşileyolagirenâkıbetdünyâseverDünyâyıbırakeldendünyâgeçmezbuyoldanİkiaşkbirgönüldenaslageçmezbuhaberYesevgildünyâtutgilyesevgilyoliletgilİkide’vîbirma’nîbuyoldasığmazderlerGeçmahluktâatındangözırmadostkatındanAldanmafânînakşafânînakşın’iderler
1550.Kalmabudeğmerengeyüzbinyıllıkfersenge
İkicihanbiradımşaşırmadanalarlarBudevrandanütegörkervanyittiyetegörKorkuvarsağdasoldakayıkmadangiderlerYabanyolungözetmeyolevdedaşragitmeCanyolucanevindecanrâzınıcanduyarCanrâzınıcanbilecanvermezrâzındileGerçekâşıkdostilevelenyabandasöylerEvvelkademdenberigerçekyönüileriGeldigideriçeriYunusdaşrabîhaber
![Page 295: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/295.jpg)
CC
CanınıaşkyolunavermeyenâşıkmıdırCehdeyleyipoldostaermeyenâşıkmıdırDostsevgisingönüldecanileberkitmeyenTûl-iemeldefterindürmeyenâşıkmıdırAşkatanışıksığmazdeğmecangöğeağmazPervâneleyinodayanmayanâşıkmıdırNefsarzusundangeçipaşkkadehindeniçipDostyolunaergibidurmayanâşıkmıdırDüngünrıyâzatçekiphalvetlerdedizçöküpSohbetlerdebaşçatıpyanmayanâşıkmıdır
1560.Yunusimdioldostuncefâsınasabreyle
Yüreğineaşkodunurmayanâşıkmıdır
![Page 296: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/296.jpg)
CCI
CanbirulukimsedirbedenonunatıdırHernelokmayerisenbedeninkuvvetlidirNedenliyerisençokoldenliyürürsüntokCanahiçassıyokhepsûretmaslahatıdırBucanni’metihanigelinbulalımonuAsayişkılancanıevlîyâsohbetidirSohbetcanısemirdirhemâşıkınömrüdürHakÇalab’ınemriyleereninhimmetidirEreninyüzüsuluhimmetiarştanuluKimigörsenbuhuluereninâyetidirİnâyetonunişianlamazdeğmekişiBilgilbuhümâkuşuâşıklardevletidirYunus’unyanariçikamudangönlükiçiSuyasayılmazsuçuereninhimmetidir
![Page 297: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/297.jpg)
CCII
BuyoklukyolunabugünbizeyoldaşolankimdirİlimizegünilelimsorunkardaşolankimdirNekaldıkişbuıklimdeağıryüklerinaltındaBuyükleribuyaplarıdöküphaldâşolankimdir[22]
1570.Senibundaveribiditeferrüceylegeldedi
SenevyaparsıneyhâceevitârâşolankimdirBuferşigördükaldandıkhenüzarşaeremedikBuarşaferşeeyhâcegöreferrâşolankimdirGelinizgidelimgelinkiYunusgöçtügönüldüAyaklaradüşerYunusbuyolabaşolankimdir
![Page 298: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/298.jpg)
CCIII
Birkişiyesöylesözükimma’nîdenhaberivarBirkişiyevergönlünücanındaaşkeserivarŞununkimdışıhoşdururbilonuniçiboşdurur[23]
DüngünölenbaykuşdurursanmabütünduvarıvarBirdevlengiçyuvayaparyürürildenyavrukaparDoğanileyindensaparzir’elindemurdarıvar[24]
YokturdoğanlabirliğiyeHakk’alâyıkdirliğiŞolkişidenumerliğionunsafâ-nazarıvarSûretileçokturâdemdeğmesindeyokturkademEvvelâhırolpiş-kademMuhammeddinserverivarErenleryoludurmeşemeşekolaydırkolmaşaMeşeolanyerdepaşaharâmîçokAnter’ivarŞeyhudânişmendüvelîcümlesibirdireryoluYunus’turdervişlerkuluTaptukgibiserverivar
![Page 299: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/299.jpg)
CCIV
1580.Olkişininyokturyeriişbucihanhayrânona
DemesinkimbenşâdiyemyaşâdiliknerdenonaŞeddâdyaptıuçmağınıgirmedenaldıcanınıBirdemonaverdirmediyed’ıklîmitutunonaDemesinkimMüslümanÇalapemrinefermânımTutmaziseHaksözünüfaydayokturdindenonaAyırmasınçüngündoğaretimtenimüşütmeyeÇünvücûdundelikdeğilşu’leermezgündenonaErdonunugiyibenidoğruyolagelmeziseÇıkarsınoldonunyoksanoksanererdondanonaOkişikimsağırdurursöylemeHaksözünonaGerdenirsezâyi’olurnasîbyoktursözdenonaOlkişikimyoleridirgaripgönülleryâridirBirsözdiyemtutariseyeğdirşekerbaldanonaYunusseninkulundururbellibilesinsenonuKosöyleyenlersöylesinyanebişerdildenona
![Page 300: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/300.jpg)
CCV
SencanındangeçemedencânanarzukılarsınBeldenzünharsekmedenimanarzukılarsın“Menarefenefsehu”dersinevetdeğilsinMelâiktenyukarıseyranarzukılarsın
1590.Tıfl-inâ-resteikeneteğinatedinip
ElecevgânalmadanmeydanarzukılarsınBilemedinsenbenisadeftenecevhersinMısr’asultanolmadanKen’anarzukılarsınYunusimdiherderdeEyyubgibisabreyleDerdekatlanamazsandermanarzukılarsın
![Page 301: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/301.jpg)
CCVI
Gönülnitedolanama’şukunbulamayıncaKimseâşıkmıolurgönülsüzkalmayıncaGönüldüreğenonuesîreyleyenseniKimdirâzâdeyleyensenesîrolmayıncaBoynuzencirligeldikkeykatıesiroldukErnazareylemedihâlimizbilmeyinceYedinişangerektirhakıykateereneSevdiğigirmezelesevdiklervermeyinceSözüYunus’tanişitkibirkılmatutöğütİmâretolmayasıntâharâbolmayınca
![Page 302: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/302.jpg)
CCVII
KimekimdostgerekiseaydayımnekılasınıTerkeyleyekend’özünühiçanmayabulasınıResmidürürâşıklarındostyolundakurbanolmakMinnettutarcümleâşıkcanınıaşkalasını
1600.Herkimâşıkolmadıysakurtulmadımekrelinden
KamusundanaşkayırırdünyâahretbelâsınıLâyıkdeğildirdeğmecandostyolunaharcolmağaÜmidtutarcümleâşıkdostakurbânolasınıDosttanyanagidenkişikend’özündengeçmekgerekDostyağmalarcanşarınıalıpgönülkal’asınıDostyolunagünilenegeridönmekolmayısarBilmemisinbukamususendengerikalasınıSûretgözünegörüserdostmeclisikandadur(ur)CankulağıdırişitenbuâşıklarnâlesiniBudünyadadosttanartıkYunusnesneyisevmediBilmemisingayretsizedostudüşmangülesini
![Page 303: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/303.jpg)
CCVIII
KemdürüryoksulluktannicelerinvarlığıNicevarlıkvarikengitmezgönüldarlığıBatmışdünyamalınabakmazölümhâlineYetmişKarunmalınazihîişdüşvarlığıBudünyakimekaldıkimiberhurdarkıldıSüleyman’aolmadıonunberhudarlığıSüleymanzenbilördükendiemeğinyerdiOnunilebuldularonlarberhudarlığı
1610.GelimdimiskinYunusne’nvaryolaharceyle
Gördünelindengiderbudünyanınvarlığı
![Page 304: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/304.jpg)
CCIX
Kimdervişlikisterisediyemonan’itmekgerekŞerbetielindenkoyupağuyunûşetmekgerekGelmekgerekterbiyetecümlebildiklerinkoyaMürebbîsinederisepesolonututmakgerekTutasabrukanâatitahammüleyleyekatıTerkeyleyesûretinibildiğinunutmakgerekDünyâdangönlünüçekeeliilearpaekeUnunaayrıkülkatagüneştekurutmakgerekDiyemonaniceedenefisdileğinbuyoldaKoçankimiftareyleyeüçgündebiretmekgerekBöyledirdervişdileğikoyacümleayrılığıOndanbulısarerliğikahırlarçokyutmakgerekBakmadünyaservisinealdanmahalkgövüsüneDönüpdidararzusunaolHakk’ayüztutmakgerekYunusimdinedirdersinyekiminkaydınıyersinBirkişibusözüdesinonagücüyetmekgerek
![Page 305: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/305.jpg)
CCX
MüşkilihalleylemekdeğmeninişideğilBirkişiyevergönülbuyoldanaşıdeğil
1620.Evliyanıngönlündenkesmeşey’enlillâhı
SanahimmetoleylergözilekaşıdeğilEroldurkimmenzilinherdemgösteriduraDeğmeârifbudüşüyoramazişideğilHaktecellîkılmağacanaslınıbulmağaGönüldensürsiyâvınazarıtaşıdeğilBukelâmınma’nîsievliyânınhonudurYedirmegilcâhilekizîraaşıdeğilYunusbirdoğanidikonduTaptukkolunaAvınşikârageldibuyuvakuşudeğil
![Page 306: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/306.jpg)
CCXI
DervişlikdediklerihırkailetaçdeğilGönlündervişeyleyenhırkayamuhtaçdeğilHırkanınnesuçuvarsenyolunavarmazsanVargılyoluncayürüeryolukalmaçdeğilDersinşeyhinyolunayalınayakbaşaçıkErvardirlikdirilmişyalınayakaçdeğilDurmuşma’rifetsöylerereneYunusEmre’mYoleriyleyoldadıryolsuzayoldaşdeğil
![Page 307: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/307.jpg)
CCXII
OlvakitbirolasınayrılıktankalasınCansızgelbukapıyabâkıydirlikbulasın
1630.Cantutagelirisenyecânımvarderisen
CanışümâredersenküllîsağınçilesinBundanesağınçşümaryebundakimkalırvarÇünböyledüştüsefergerekyoldakalasınDerdilegelmeyincedermânaerişilmezBircanyoldakorisenbinbincanlarbulasınKalmafânîsağıncakastilebakmagenceYüzbinikicihancaoldenlisenolasınTadarsanaşktadındangeçersinzâhirdindenAyrılığınadındanolvakitkurtulasınYaYunushaniaklınkeksizinsöylerdilinPâyânıyokbuyolunyazıdadolanasın
![Page 308: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/308.jpg)
CCXIII
EğeraşkıseversencânolâsınKamuderdinehemdermanbulâsınEğerdünyaseversenmübtelâsınMaânîsırrınınerdeneresinCihanköhnesaraydırsenbeyîsinNicebireskiyehasretlenesinAğudurbaldeğildünyâmurâdıNicebirağuyaparmakbanâsın
1640.Kanatsızkuşlayınkaldınyabanda
KanatlıkuşlaranerdeneresinSanâerdenasâgerekbuyoldaDayânırsanasâyadayanâsınSözübuYunus’ungüzelleredirEğerâşıkolursanûyanâsın
![Page 309: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/309.jpg)
CCXIV
İlkadımYunusidiadımıâşıktaktımTerkedipödüedepşöylehaberbıraktımİzzetekalmışikenâşıklıkne’mdirbenimBenkendielimileyüzümekarayaktımNeassıvarelimdetekyekılambenonaAşıklıkcem’iyyetinbaşlaboynumdataktımBenimgibibendekârkemsağınçilebayarBirpulagücümyetmezmatâımderdimçattımÎsîyarımiğneyleyolbulmadıhazreteBenimbuncamata’lanerdesığısarrahtımÂşıklarmezhebindeşermisârolduYunusÂşıkma’şukaerdibendünyâyauyaktım
![Page 310: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/310.jpg)
CCXV
ErenlerinhimmetinibenbanayoldaşeyleyimHernereyevarırisemcümleişimhoşeyleyim
1650.Koyambudünyâyıgidemçünâhreteseferedem
OluçmaktahûrilerdenbenbanayoldaşeyleyimTazeveyumuşakgiymeyimcümlesindenfârığolamGerdöşeğimtoprakiseyastığımıtaşeyleyimUramyıkamnefseviniodayanahırsuhevâElgötüremşimdengerinefsilesavaşeyleyimTenimdahıcanımdahıhiçbilmediEne’lHakk’ıŞimdiyedekbilmediyseşimdengerituşeyleyimBugüngülenkişibundayarınağlayısarandaRevandökemgözyaşınıyastığımıyaşeyleyimMiskinYunusçağırıp(der)âşıkıyımmiskinlerinİçimmiskindeğilisemiskiniçimdışeyleyim
![Page 311: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/311.jpg)
CCXVI
HakÇalab’ımHakÇalab’ımsencileyinyokÇalab’ımGünahlarımızyarlığaeyrahmetiçokÇalab’ımKullarseninsenkullarıngünahlarıçokbunlarınUçmağ(ın)akoybunlarıbinsinlerburakÇalab’ımNesultannebaylardasınneköşküsaraylardasınGirdinmiskinlergönlüneedindindurakÇalab’ımNeilmimvarnetâatımnegücüm(var)netâkatımMeğersendeninâyetimkılyüzümüakÇalab’ım
1660.YarlıgagılsenYunus’ugünahlıkullarınile
EğeryarlıgamazisenkeykatıfırakÇalab’ım
![Page 312: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/312.jpg)
CCXVII
BirnazardakalmayalımgeldostagidelimgönülHasretileölmeyelimgeldostagidelimgönülGelgidelimcandurmadansûretterkiniurmadanArayadüşmangirmedengeldostagidelimgönülGelgidelimkalmaırakdostiçinkılalımyarakŞeyhimkatındadırdurakgeldostagidelimgönülTerkedelimilüşarıdostiçinkılalımzârıElegetirelimyârıgeldostagidelimgönülBudünyâyakalmayalımfânîdiraldanmayalımBirikenayrılmayalımgeldostagidelimgönülBizbucihandangöçelimoldostilineuçalımArzuhevâdangeçelimgeldostagidelimgönülKılavuzolgılsenbanagünilelimdosttanyanaBakmayalımöndensonageldostagidelimgönülBudünyaolmazpâyidaraçgözünücanınuyarOlgılbanayoldaşuyârgeldostagidelimgönülÖlümhaberigelmedenecelyakamızalmadanAzrailhamlekılmadangeldostagidelimgönül
1670.GerçekerenevaralımHakk’ınhaberinalalım
YunusEmre’yibulalımgeldostagidelimgönül
![Page 313: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/313.jpg)
CCXVIII
EyâgönülaçgılgözünfikrinyavlakuzatmagılBakgılkendidirliğinekimseaybıngözetmegilŞöyledirilgilhalkileölüceğizsöyleşelerBâkidirlikbudurcanımyavuzadilegitmegilDilerisenbudünyayıâhıretedeğşiresinDünügünkılgıltâatiayakuzatıpyatmagılGördünkibirdervişgeliryüzvuronunkademineSendenŞey’ullahedincekaşın-karağınçatmagılDünyaçerbüşirindürürâdemgerekiryiyesiKemnesneyetama’edipköşüpköpürüpyutmagılSöylediğinkeleciyiişittiğingibisöyleKend’özündenzireklenipbirkaçsözdahıkatmagılNefseuyupbeşparmağınbirdeniletmeağzınaKesbirisinvermiskinegerekolaunutmagılYunuskimöldürürseniverenalıryinecanıYarıngöresinsenonuernazarındangitmegil
![Page 314: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/314.jpg)
CCXIX
AşksızlaravermeöğütöğüdündenalırdeğilAşksızâdemhayvanolurhayvanöğütbilirdeğil
1680.Bozyapalakdevlengiceemekyemeertegece
OnunişigözsepektirsalıpördekalırdeğilŞahbalabanşahindoğanzihîövmüşonuövenDoğanzayıfolurisedoğanlıktankalırdeğilKarataşasukoyarsanelliyılıslatırisenHemantaşgenebayağıhünerlitaşolurdeğilYunusolmacâhillerdenırakolmaehillerdenCâhilnevarmü’minisecâhilliktenkalırdeğil
![Page 315: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/315.jpg)
CCXX
N’idelimbudünyâyın’eyleyipn’itmekgerekDâimaaşketeğinkomayıptutmakgerekÇalab’ımbudünyayıkahıriçinyaratmışGerçeğingelenlerinkahrınıyutmakgerekOlyarınkiyollaraandayoldaşisteyenBudünyâdadostunukılavuztutmakgerekUçmakuçmakdediğinkullarıyeltediğinUçmağınsermâyesibirgönületmekgerekErenlerinâhınadağtaşkatlanamadıKalkanıdemiriseoklarıatmakgerekYunusernazarındatâzegülleraçılmışGerçeklerbülbülisenazardaötmekgerek
![Page 316: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/316.jpg)
CCXXI
1690.Geruluyavardınisesûretnakşıne’ndirsenin
Ma’nîyeyolbulduniseişbudünyâne’ndirseninSendünyânınterkinurgılgelipaşkodunagirgilİlerkimenzileergilgerikalmakne’ndirseninBuvücûdunsermâyesiodusuvutoprakdeğilHerbiriaslınagidergaafilolmakne’ndirseninBüt-hânevuşarap-hânemescidoldugerçekcanaBirpulunvarmazziyanayalancılıkne’ndirseninÇünküahretekavisinkobuyalancıda’vîsinMâlühazînesevisinâşıkisenne’ndirseninBenimdirdiyederersinHak’tanda’vîmiedersinPâdişahsuçunabakmazgüm-râholmakne’ndirseninDünügünkaygılaryersin,n’ideyimyoksulumdersinOlcömerttirrızkınverirkaygıyemekne’ndirseninYegilyedirgilbîçâreeksilirseTanğrıvereBirgünteninyeregiregerikalanne’ndirseninYunusolaşkbadyasındanseniğenesrikolmuşsunBîhodikenerdinHakk’aayıkolmanne’ndirsenin
![Page 317: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/317.jpg)
CCXXII
Ma’nîevinedaldıkvücudseyrinikıldıkİkicihanseyrinicümlevücuddabulduk
1700.Buçizginengökleritahtes-serâyerleri
YetmişbinhicaplarıcümlevücuddabuldukYediyeryedigöğüdağlarıdenizleriUçmakiletamuyucümlevücuddabuldukGeceilegündüzügökteyediyıldızıLevhteyazılısözücümlevücuddabuldukMûsîağdığıTûr’uyoksaBeytül-Ma’mûr’uİsrâfilçalansûrucümlevücuddabuldukTevrâtileİncil’iFurkanileZebur’uBunlardakibeyânıcümlevücuddabuldukYunus’unsözlerihakcümlemizdediksaddakNerd’istersenordaHakcümlevücuddabulduk
![Page 318: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/318.jpg)
CCXIII
ŞükürHakk’akimdostbizeayıttıdostyüzünebakAçtımbendegönlümgözümsultânımıgördümmutlakÇünkügördümbenHakk’ımıHakkileoldum(ben)bilişHernereyebaktımisehepgörünendircümleHakAçıkduvacıkkapısıdostlarıiçinolHakk’ınDostuolmakdilerisendostlardanokubirsebakHicaptasınbugünsenigöstermezlerbellisanaHicapdediğimianladünyalıktırgözdenbırak
1710.Sensenibilemeyinceerennazarkılmayınca
SenliğiniarayerdengidermezsenoldutuzakYedidenizüdörtırmaksenimısmıleylemeyeÇünküişinolHakkileolmadısakaldınırakEvliyâdırHakkapısıYunus’dururkapucusuAşkilegeldibuyolaaşkıedindihemdurak
![Page 319: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/319.jpg)
CCXXIV
AşkerinedünyâdaneharirünepalasZirakimgönlüonunkibriletutmadıpasİşamelilebiterlâyıkolursayeterGerekseuryanyürügerekisegiyatlasDileriseneresinferâgatmenzilineVarkanâatdârındanefsiboğazındanasNefs-icüz’îvarlığınakl-ıküll’eulaştırVarlığınyoğadeğşirkalmasınsendehevesBukamutâatlarınbaşımiskinlikimişGelimdimiskinYunustama’ınyayınıyas
![Page 320: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/320.jpg)
CCXXV
EğerdilimbendeisekimsebananesnedemezGönlümgerrevandaiseâlemdekarâreylemezEğergözümbakarisebaktığınaakariseGördüğünbenimderiseodadüşerâreylemez
1720.Eğeraklıbaştaisegönlüdeoltuştaise
İkisibirişteisedüşmanbanakâreylemezDüşmanbenimnefsimdürürvartama’lahırsımdururTama’ilehırsauyangönüllerdeyereylemezGönüllerdeyereylemekMuhammed’egelmişdürürMüstafâ’yaümmetolantamudakarâreylemezOldurbuişleridüzencümlenakışlarıyazanCangövdedengidiceğizyeniçindillersöylemezÖldürenoldirgörenolYunusimdiHakkileolHak’tanartıkhiçkimseneyoknesneyivareylemez
![Page 321: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/321.jpg)
CCXXVI
AşkilegelenerenleriçerağuyunûşederTopuğaçıkmayansulardenizilesavaşederBizbuyoldanüşenmedikerenlerdenusanmadıkKimseyiyavuzsanmadıkherneederkolmaşederKolmaşaverdiksözünüsöziledöktükyüzünüYabancanavlarıgibibilenlerondanşeşederBusohbetegelmeyenlerHaknefesiolmayanlarSürünonubundangitsindururiseçokişederCâhildirmâ’nîdenalmazotururkarârıgelmezÖleceğinihiçsanmazyüzbinyıllıkteşvişeder
1730.Dağnekadaryüksekolsayolonunüstündenaşar
YunusEmre’myolsuzlarayolgösterdivuhoşeder
![Page 322: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/322.jpg)
CCXXVII
YaryüreğimyargörkinelervarBuhalkiçindebizegülervarKogülengülsünHakbizimolsunGaafilnebilsinHakk’ısevervarBuyoluzaktırmenziliçokturGeçidiyokturderinsularvarGirdikbuyolaaşkilebileGurbetlikilebizisalarvarHerkimmerdânegelsinmeydanaKalmasıncanakimdehünervarYunussenbundameydanistemeMeydaniçindemerdânelervar
![Page 323: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/323.jpg)
CCXXVIII
BudünyâyâgönülverensonucupişmanolısarDünyabenimdedikleriheponadüşmanolısarEydostunudüşmantutangıybetyalansözsöylemeBundagammazlıkekleyenondayeridarolısarÇünküolısaryeridarkazançlıkazancıkadarMü’minleregeldihaberâşıklardidargöriser
1740.Maksûdumuzdidaridişeyhimizgerçekeridi
EvveldahıolvaridiâhırdahıvarolısarEvvelâhıroldurebedhemdillerde“Küfvenahad”EvliyâgeçtidünyadanbirsaatkimekalısarAlınevliyâelinidoğruvarınHakyolunuMa’nîbudurbellibeyanbildimdiyenbilmeyiserYunusimdibildimdememiskinliğieldenkomaKimdemiskinlikvariseHakdidârınolgöriser
![Page 324: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/324.jpg)
CCXXIX
EydostbuncakıylükaalnemaksudhodbirhaberdürürYebuncacüstücûnedirgörnehodbirnazardürür[25]
DağlaraşıpberyegeçipeyuzakseferedenlerİstediğinsendeikenacebbuncaseferdürürHiçkılmagılırakseferömürgeçerecelererDostsendedirhalvetseverbugalebehaşerdürürGelırakistemeonucanındaniçericanıSeninlebileduranıgörmeyenbîbaşardürürSenuyursunoluyanıkeksiğinikılarbayıkDahınicebulamtanıkdâimseninleyârdürürMescidümedresesendesendörtyanaperâkendeNekaldınsenbuerkendeişinkatıdüşvardürür
1750.Butevhîddonunugiyenvarlığınyokluğasayan
İşbuyoldakaaimduranbellibilinolerdürürOlişlertamamoluncaoldirliğidirilinceGözünhicabınsilinceyergökdoludîdardürürMiskinYunusonugördügözüvücânısevindiKamusunuyeresaldıma’şûkaintizardürür
![Page 325: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/325.jpg)
CCXXX
EydünügünHakisteyenbilmezmisinHakkandadırHerkandasamondahâzırkandabakarsamandadırİstemegilHakk’ıırakgönüldedirHakk’adurakSensenliğineldenbıraktendeniçericandadırGirgönülebilandadırbenliğindefterinidürOlhasgevherbilandadırsanmakimolummandadırOlummandayüzbingevherbirzerredenoldukemterOlcanazevâlmiererzevâlcanıhayvandadırEylegilsûretinvîrancansırrıdıronaerenBâtıngözüdürdostgörenzâhirgözüyabandadırKimkigafletiçregeçercanızevâlsuyuniçerDervişsırrıarştangeçereğerçiyeryüzündedirYunusEmregözünaçbakikicihandoludurHakGümânısıdkıodayakşöyl’eşkerenihandadır
![Page 326: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/326.jpg)
CCXXXI
1760.Eğergerçekâşıkisenboynundakimenşurnedir
HakyolunasâdıkisenyanlışsanıtezvîrnedirSımakgerekgönlünbütünfâsittircümletâatınGeçmeyinceibâdetinHak’tansanama’zurnedirÇünküadınoldufilânhepdirliğinolduyalanGelsinbizema’nîbilenhakıykattemesturnedirTerkeylegiltentertibingidersendenbenlikadınİçinimâretolmadandışındakima’mûrnedirAydırsınkimgözümgörürda’viyima’niyeirirGündüzüngünşu’leverirbugeceyanannûrnedirGündeyeringidedururkomşunseferededururEcelbirbiryutadururbudünyayamağrurnedirMü’minisengelgelbericebbârolaburçubârûFahredelimerenlerima’lûmolanmenkûrnedirBundabelidiyenkişiordatamâmolurişiBizdennişanisteyeneolHallâc-ıMansûrnedirYunusimdisöyleHakk’ıAllahsanaoldusâkıyGidergönüldekişekkielindekimenkurnedir
![Page 327: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/327.jpg)
CCXXXII
MuştulanızâşıklarabuaşkuludevletolurAşkkimekimdeğdiisecânındabilişretolur
1770.Hersevdiğiterkinurakayıkmayadeğmeyana
Herdemonunseyran-gehihemzâtuhemsıfâtolurSeyriiçindeçâpük-bâzfikridaimnâzuniyâzÇünseadetolduhem-râzhezâranmünâcâtolurMüşahedekaparonuhembikararolurcanıHerdemda’visizdirma’nîbuderdilerahatolurOlbînişandırcihandannediylimdilimizondan[26]
Olâlim-ideyyânzâtherzâtiçindezâtolurBuhlütema’sığmazonaizzetdekaldıbiryanaYolbulamazhırsuhevâkimdekibudevletolurOlişlereelierenHakaşkınagönülverenDostunugözegözgörencümlevarlıktanmâtolurKimindiyseolnüzûlonagelircümleusûlTa’ziyetevarıriseolölüyerahmetolurYunuserdirnihâyetsizaşkondandahıgaayetsizNegaayetvarnenihayetkamusubirhazretolur
![Page 328: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/328.jpg)
CCXXXIII
EydostseniseverimcanımdayerinvardırGecegündüzuyunmazacebahvâlimvardırGülügöredururkendikenesunmazelimKorkmadüşmanlarındançündoğruyerinvardır
1780.Düşmanlaraydırbanasözdemeknerdensana
SözdemeknerdenbanaillaüstâdımvardırElegetirdügeliharceylemiskinlereDünyâyıkimsetutmazsonucuölümvardırBundankend’özüngidenoldururyoldakalanBenimbirkarıncayavallahistâdımvardırYunusmiskinkend’özüntoprakeylegilyüzünMa’şûkayayaraşıkbirmiskinliğimvardır
![Page 329: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/329.jpg)
CCXXXIV
N’oturursundışkapıdagöriçerinelergezerTama’artırırdâimâsafbağlamışfitnedüzerGelimdigelkanâatausantutmaztezbinataOlmayakimecelyetefâsidolasatıpazarSenkandaisenteslimolkamulardanaşağadurEdebtâcınbaşınaurgörmüfsidnicesikızarYaramazdırbuhlühasetkibirmübârizdirgayetKökünükazyabanaatfarığotureygam–güzârKogılbudünyâbâbınıöğrendostlukedebiniBulursanustabânınıöğeverenkaldanzararKibrümanîdirsubaşıdelimkişidiryoldaşıSenolmagılonuneşionauyanyoldanazar
1790.Vardediğimyerlerdedurhıkduhasediodaur
İhlâsgelircümleyiyurYunusyoluyavlakdüzer
![Page 330: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/330.jpg)
CCXXXV
AşksızâdemdünyâdabellibilinkiyokturHerbirisibirnesneyesevgisivarâşıktırÇalab’ındünyâsındayüzbintürlüsevgivarKabûletkend’özünegörhangisilâyıktırBiriRahmân-ırahîmbiriŞeytân-ıracîmOnunyazığımüzdüsevgisnetaalluktur[27]
DünyâdaPeygamber’inbaşınageldibuaşkTercemânıCebrâilma’şûkasıHâlık’tırÖmerüOsmanAliMustafâyârenleriBudördününulusuEbû-Bekr-iSıddıyk’tırÂlemfahriMustafâmi’râcaağıcağızÇalap’tandilediğiümmetineazıktırYunussanahakıykatbudururbuyurduğuGözünlegördüğünedönüpbakmayazıktır
![Page 331: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/331.jpg)
CCXXXVI
DüngidergündüzgelirgörnicesiüzgelirPâdişahhükmüileâlemdedüpdüzgelirKaranlıklarsürülürâlemmünevverolurIşıdınurkandilihavayaazazgelir
1800.Birbakgılsağasolakayıkmadeğmeyola
Dinilekuşürününicetürlüsazgelir[28]
SözıssısözünalırsûrettopraktakalırHerkimbuhâlibilirkend’özündenvazgelirAşkbenliğimilettiakıldörtyanagittiYunus’ayüküyettibilmeyeneazgelir
![Page 332: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/332.jpg)
CCXXXVII
AşkilebilişcanlaraezelebedolmayısarGüm-râholupbucihandakimsebâkikalmayısarBirdonakanbulaşıncayumayıncamısmılolmazGönülpisinyumayıncanamazrevâolmayısarGönülpisinyumadınsakibrükinikomadınsaİkrarbütünolmayıncaerdennazarolmayısarMurdardünyâyabulaşandevşirübeniduruşanErdenhimmetolmayıncaömürgeçeryunmayısarYunusimdisenHakk’aerdünügüngönlünHakk’averGönülgözügörmeyincehiçbaşgözügörmeyiser
![Page 333: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/333.jpg)
CCXXXVIII
EşkerekıldımbugünpinhânımıCanveribenbuldumolcânânımıCangönülhayrankalıptırma’şukaMa’şukilesürerimdevrânımı
1810.Derdgerektirdertgerektirdertgerek
KimgerekderdeveremdermânımıBîmekânımonuniçindünyedeKimsenebilmezbenimmekânımıOnubuldumun’ideremayrığıYağmayaverdimbugündükkânımıTopbenimçevgânıaldımçalarımKimalabutûptançevgânımıYerbenimdirgökbenimdirarşbenimGörnicesigermişimsayvânımıYunusolduiseadımneacebOkuyalardefterüdivânımı
![Page 334: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/334.jpg)
CCXXXIX
AcebacebnenesnedirbuderdilefirakbanaCanımısarhoşeylediaşkağıvutiryakbanaKiminkimrencivarisederdinedermanistesinKestibenimburencimidermanoldubuderdbanaAşkodunayanderisengönül!eregirderisenKaranılaraydınolanekandilüçırakbanaGökteninendörtkitâbıgündebinkezokurisenErenleremünkirisendîdarıraksendenyana
1820.MiskinYunuserenleretekebbürolmatoprakol
Topraktanbiterküllisigülistan(dır)toprakbana
![Page 335: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/335.jpg)
CCXL
BuaşkdenizinedalanhâcetdeğilonagemiYahut(biz)kandabulalımbusohbetilebudemiDünyâlığımyokturdemebugussayıöküşyemeMa’şukugersevdinisegidergönlündekigamıBensevdiğimma’şûkayısendahıbirgörseidinVermeyeydinbuöğüdüfidîkılaydınbucanıÂşıkkişibilmezöğützirâassıkılmazöğütUnuturolkibrükîniterkeylergiderdükkânıGerçekâşıkolanlarınyüzündenişanıolurDününgünündurmazakargözleriyaşınınkanıBucümleâlemsevdiğişudinileîmandururAşksızgerekmezvallâhişoldîniileîmanıYunusyüzünkaldırmagılaşıklarınayağındanEylefidîyüzbincanıandanbulasınSübhân’ı
![Page 336: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/336.jpg)
CCXLI
AşkileisteridikyinebuldukolcanıGömlekedinmişgiyersûretilebuteniGirmişsûrettegezercümleişleridüzerGerikendinesöylergevherilebukânı
1830.Budünyabirpazardırsûretlerdükkânolmuş
BudükkânagiribenoldursatanbukânıBirnicelerkayırırbuncamalımkaldıderVerenolduralanolsormaznedirziyanıYunusimdisensendenayrıdeğilsincandanSensendebulmazisennerdebulasınanı
![Page 337: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/337.jpg)
CCXLII
AndanberikimaşkınbenimleyoldaşolduRahmanyolunabenigöstermeğebaşolduCanımüzeredurdurahmançerisinderdiŞeytanilinivurdukeyyağmataraşolduAşknefsilineaktınebulduiseyaktıKibirkal’asınyıktıandaçoksavaşolduDostyüzünayangördümsırhaberlerinsordumDedigizlibilmezsinuşsöyledimfaşolduAşkaldıelimbenimgösterdidoğruyolumHakk’aşükürkimhâlimbayağıdanhoşolduOnlarkigözaçtılarbudünyâdangeçtilerAhreteulaştılarmenzilleriarşolduBunlarbundakaldılardünyâyaaldandılarYalancılaroldularhepbunlarkolmaşoldu
1840.Ölenlerhâlinbilmezgözaçıpöğündermez
MiskinYunusEmre’ninmeğerbağrıbaşoldu
![Page 338: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/338.jpg)
CCXLIII
BirsuâlimvarsanaeydervişlerecesiMeşâyihnebuyruryolhaberinicesiVergilsuâlecevaptutalımolsunsevapŞu’lekimegösteriraşkevininbacasıEvvelkapışeriatemrünehyibildirirYuyagünahlarınıherbirKur’anhecesiİkincisitarîkatkulluğabelbağlayaYoludoğruvaranıyarlıgayahocasıÜçüncüsüma’rifetcangönülgözünaçarBuma’nîsarayınaarşadeğinyücesiDördüncüsühakıykatereeksikbakmayaBayramolagündüzüKadirolagecesiBuşeriatgüçolurtarîkatyokuşolurMa’rifetsarplıkdururhakıykattiryücesiDervişindörtyanındadörtulukapıgerekNereyebakarisegündüzolagecesiOnaerendervişeikicihankeşfolurOnunsıfâtınöverolhocalarhocası
1850.Dörthâliçindedervişgereksiyâsetçeke
MenzileermezkalıryoleriyuvacasıKırkkişibirağacıdağdangücünindireYebuncamüritmuhibsıratnicegeçesiKüfrünatarkensakınîmânınurmayasınYoksasırsıngüvecisebilolurgüveciDörtkapıdırkırkmakamyüzaltmışmenzilivarOn’ereneaçılırvilâyetderecesi[29]
ÂşıkYunusbusözümuhaldiyesöylemezMa’nîyüzüngösterirbuşâirlerhocası
![Page 339: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/339.jpg)
KendiniKınayış
![Page 340: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/340.jpg)
(Melâmet)
Gerçek erenler, bu yolun demişler, sonu melâmet. Her şeyin bir sonu var; o son da bir başlangıç.Yaşayışın hiçliği gençken anlaşılmaz; yıkımın çetinliği yapılırken düşünülmez. Kendini “iyi” bilen,başkalarınınkötülüklerinigörür,yererdekendiayıbınıgörmez.Ama“Kendiayıbınıgören,başkalarınınayıplarıyla oyalanamaz” buyurulmuş. İnsan ne kadar olgunlaşırsa noksanını o kadar anlar! Nitekim nekadarbilgidederinedalar, enineboyunagenişlerseokadarbilgisizliğini, bilmediklerinin sınırsızlığınıduyar,küçülür.Eldeettiğişeylerinhiçliğini,eldeedilemeyenlerinsonsuzluğuidrâkettiririnsana.Gerçekyolculuğununsondurağıdabuyüzdenmelâmettir.
Melâmetikiyöndendeolur,halkdakınarinsanıveYunus:
Kılarisem,kılmazisemolHakbilirniyâzımıBananamazkılmazdemebenkılarımnamazımı.
der.
Sunekadararıtaçünyavuzfi’linbileMeğerbizipâkedeHak’taninâyetimizKiminsözünkimbile,akılermezbuhâle,Yarınandabell’olaMüslüman,mürtedimiz
sözleriyleonuyolagetirmeyeçalışır;gelmezseboşverir,yolunagider.
Amabirdeerinkendinikınayışıvardır;asılişdeburadadır.
Yunus,çetinbirsülûkdevresigeçirmişti.Zâhitliktenârifliğeerişmiş,geçiciaşktangerçekaşkayetişmiş,kendindengeçmişve türlüboyayaboyanışâleminde,kimisensindemiş,yokluğabürünmüş;kimibenimdemiş,esmiş,coşmuş,doğmuş,dolunmuş,bütünkâinatıkendindegörmüş,katredeummanı,zerredegüneşiseyretmişrenktenrenge,haldenhaleuğramış,erimiş,sızmış,tortudanarınmış,sonrairşâdâlemindegönülalçaklığıyla dostları çağırmış, onlara yol göstermiş, onların önüne yol kesilmiş, yürütmüş, ulaştırmış;fakatsonundagerçekvarlığakarşıbütünbunlarınhiçliğiniduymuş,duyurmuştur.
Dervişlikmi?Eybanadervişdiyen,ne’moladervişbenimDervişlikyaylasındahareketimkışbenimHırkam,tacımgözlerimfasîdişlerişlerim,Heryanımdangizlerim,binbirfasîdişbenimİyilikmi?Eybanaiyidiyen,benimkamudanyavuz,AlnımıAybilirimbugözlerimiyıldızBuvücûdumşehrindebuçukpullukassımyok,Amelimmahalleleriserbeserkalmışıssız.İbadetmi?Benoruçnamaziçinsüciiçtimesridim,Tesbih-uSeccâdeyçindinledimçeşte,kopuz.
![Page 341: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/341.jpg)
***
EybanaiyideyenbenimkamudankemterŞöylemücrimimyoldamücrimlerbendenserverŞeyhlikmi?Takındımşeyhlikadın,kodummâşuktâatın,Verdimnefsinmuradın,kaniHakkilepazar?
***
Boynumdaicâzetim,riyâiletâatım;Endişemayrıyerde,gözümyolungözetmez.
Hattabirazdaha,birazdahailerigiderYunus,giderdederki:
İsteridimAllah’ı,buldumiseneoldu?Ağlaridimdünügün,güldümiseneoldu?ErenlermeydanındayuvarlanırtopidimPadişahçevgenindekaldımiseneoldu?Erenlersohbetindedestekızılgülidim,Açıldım,elegeldim,soldumiseneoldu?ÂlimlerulemâlarmedresedebulduysaBenharâbâtiçindebuldumiseneoldu?İşitYunus’u,işit,yinedeliolduhoş;Erenlerma’nîsinedaldımiseneoldu?
Gerçekyolunkurucusu,Tanrısırrınamahremolan,kılavuzlarakılavuzlukeden,peygamberlerinulusu,erenlerin baş tacı bile “Seni, sana layık tanıyışla tanıyamadım; sana, sana değer kullukla kullukedemedim”derseYunusnedesin?
![Page 342: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/342.jpg)
CCXLIV
EybanaiyideyenbenemkamudankemterŞöylemücrimimyoldamücrimlerbendenserverBenimgibimücrimkulbirdahıisteyibulDilimdeilmüusûldileğimdünyaseverZâhirimiyiyerdegönlümfâsidhaberdeBulunmayaBağdad’dabencileyinbirayyârDışımgöynüiçimhamdirliğimbudurmüdamYolvarmadanbirkademarştanveririmhaberDışımbilişiçimyaddilimhoşgönlümmürtedİşimyavuziyiadböylefitnekandavar
1860.KimekimöğütverdimolHakk’aerdigördüm
BanabenimöğüdümhiçeylemedieserTakındımşeyhlikadınkodumma’şuktâatınVerdimnefsinmuradınkaniHakkilepazarYayıldıYunusadısuçturcümletâatıÇalab’ıminâyetisuçungeçiremeğer
![Page 343: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/343.jpg)
CCXLV
EybanaiyidiyenbenimkamudanyavuzAlnımıAybilirimbugözlerimigündüz[30]
BuvücûdumşehrindebuçukpullukassımyokAmelimmahalleriser-be-serkalmışıssızHücredevebucaktaHakk’alâyıkamelyokKimdederdüfirakvarkimlerdeeserlisözHalkhepayağındururbenseğirttimoturdumGeçtimsadıryerinedöşekkalınyerimdüzBunungibisalûslukçünkimelimegirdiArtıkn’işimeyararderdüfirakâhusûzBenbirkitapokudumkalemyazmadıonuMürekkepeylerisemyetmeyeyedidenizBenoruçnamaziçinsüciiçtimesridimTesbîhuseccâdeyçindinledimçeştekopuz
1870.Yunus’unbusözündensenma’nîanlarisen
Konyamenâresinigöresinbirçuvalduz
![Page 344: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/344.jpg)
CCXLVI
SûfîyimhalkiçindetesbihelimdengitmezDilimma’rifetsöylergönlümhiçkabûletmezBoynumdaicâzetimriyâiletâatımEndişemayrıkyerdegözümyolumgözetmezSöylerimma’rifetisâluslanırımkatıMiskinliğedönmeyegönlümdenkibirgitmezHoşdervîşimsabrımyokdilimdeinkârımçokKulağımdangirenihergiziçimişitmezÂlemçıraktırsadırgönlümbunugözetirN’ideyimHakkorkusuhergiziçimdenbitmezGörenlerelimöpertacuhırkamabakarŞöylesanırlarbenizerrecegünahetmezDışımdaibâdetimsohbetimhoştâatımİçpazardagelincebinyıllıkayyaretmezGörenlersûfîsanırselâmverirutanırOncaişkoparaydımeleribengüçyetmezDışımdervişiçimboşdilimtatlısözümhoşİllâettiğimişidînindeğşirenetmez
1880.YunuseksikliğiniAllah’ınaarzeyle
Onunkeremiçoktursenettiğinoletmez
![Page 345: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/345.jpg)
CCXLVII
Eybanadervişdeyenne’moladervişbenimDervişlikyaylasındahareketimkışbenimDervişadınedindimdervişdonundonandımYolabaktımutandımhepişimyanlışbenimHırkamtacımgözlerimfâsidişlerişlerimHeryanımdangizlerimbinbirfâsidişbenimYoldanhabersorarlaraydırıminanırlarKalbimsâfisanırlarvaynedüşvarişbenimİçerimebakarsanbuçukpulluknesneyokDaşramınkavgasındanâlemlerdolmuşbenimYunusaydıryârenlereygerçeğimerenlerBuyoldaolanhâllerAllâh’akalmışbenim
![Page 346: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/346.jpg)
CCXLVIII
BuömrümyokyereharcatmışımbenCanımıgörneodaatmışımbenKimesnekimseyeetmemişolaOnukimkendimebedetmişimbenAmelimrahtınıderdimgötürdümKamûassımziyânaatmışımben
1890.Cihandabirsınıksaksıdanötrü
GüherlerimyabânaatmışımbenAmelimnekivarsahepriyâdırAcebdirihlâsıunutmuşumbenGeceyeeresinikimsebilmezTûl-iamelbaşınuzatmışımbenDügeliömrümüharcınasürdümZiyandanbellidirneutmuşumbenBiçâreYunus’unçokturgünâhıOnundergâhınayüztutmuşumben
![Page 347: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/347.jpg)
CCXLIX
BananamazkılmazdemebenbilirimnamazımıKılarisemkılmazisemolHakbilirniyâzımıDosttanartıkkimsebilmezkâfirMüslümankimdiğinBenkılarımnamazımıHakgeçirdiysenâzımıOlnâzıdergâhtageçerma’nîşarabındaniçerHicapsızcangözünaçarkendisilerdostgözümüDostbundadırbellibeyandostdîdârıngördümayanİlmühikmetokuyanınbunadeğindirazimiHerdemdostyolunbulmayıpgizlima’nîşerheyleyipDeğmeâşıkşerhetmeyebenimbugizlirâzımı
1900.Sözümma’nîsineerinbînişandanhaberverin
DertliâşıklarasorunbenimbudertlisözümüDertâşıkındermânıdırdertliâşıklarganîdirKaadirkudretünüdürderişitenlerâvâzımıDostisteyengelsinbanagöstereyimdostuonaBudursözümöndensonabenbilirimkend’özümüYunusimdisöyleHakk’ımünkirsanatutsundakıBişiptürürHakk’ınhonuâriflertatsıntuzumu
![Page 348: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/348.jpg)
CCL
AşkbezirgânısermâyecanıBahâdırgördümcanakıyanıZihîbahadırcanterkinururKılıçmıkeserhimmetgiyeniKamusunbirgörkemterinergörÖlügörmegilpalasgiyeniTezçıkarırlarfevk’al–ülâyaBinÎsigibidîneuyanıTezindirirlertaht’es-serâyaBinKarungibidünyakovanıÂşıkolanınnişânıvardırMelâmetolurbellibeyânı
1910.ÇünMansurgördüolbenimdedi
OdayaktılarişittinanıOdayandırdınkülünsavurdunÖylemigerekseniseveniZinhâreyYunusgördümdemegilOdayakarlargördümdeyeni
![Page 349: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/349.jpg)
CCLI
Çalab’ınaşkıbenimbağrımıbaşeylediAldıbenimgönlümüsırrımıfâşeylediHergizgitmezgönüldenhiçeksikolmazdildenÇakıpkendinurunugözümetuşeylediCangözüonugördüdilondanhaberverdiCaniçindeoturdugönlümüarşeylediBirkadehsunducanacaniçtikanakanaDolugeldipeymânecanısarhoşeylediEsrikolducânımızdürdökerlisânımızOlÇalab’ımınaşkıbenisarhoşeylediBenkaçandervişolamtâkionaeşolamYüzbinbenimgibiyiaşkhırka-pûşeylediYunusimdiavunurdostugördüsevinirErenlermahfilindeaşkacünbişeyledi
![Page 350: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/350.jpg)
CCLII
1920.Erenlerbirdenizdirâşıkgerekdalası
BahrıgerekdenizdengiripgevheralasıGenebizbahrıoldukdenizdengevheraldıkSarrafgerekgevherinkıymetinibilesiYürüvarepsemola(ne)simsarlıksatarsınAlîgibiergerekişbusırraeresiMuhammedHakk’ıbildiHakk’ıkendidegördüCümleyerdeHakhâzırgözgerektirgöresiDilerızkınıHak’tan“Nahnukasemnâ”pinhanNefsinbilmişergerekgözhicabınsilesiDedimişbunefesiâşıklarhükmüileBahıllıksızergerekbirkararadurasıYürüheysûfîzerraknesâlûsluksatarsınHak’tanartıkkimolakuladilekveresiHakdurağıgönüldeâyâtıvarKur’an’daArştanyukarıcandaaşkburcununkal’asıŞöyledeliolmuşumbilmezimdündengünüYüreğimdeişlediaşkodununyâresiGelimdimiskinYunustuterenlereteğinCümlesimiskinlikteyoklukimişçâresi
![Page 351: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/351.jpg)
CCLIII
1930.Yâilâhîgersuâletsenbana
CevabımişbuidiandasanaBenbanâzulmeyledimettimgünâhN’eyledimn’ittimsanâeypâdişâhGelmedendedinhakımakemdiyeDoğmadandedinAsâÂdemdiyeSenezeldebeniâsîyâzasınDoldurâsınâlemeâvâzesinBenmidüzdümbenisendüzdünbeniPûrayipnîşegetirdineyganîGözümâçıpgördüğümzındâniçiNefsühevâpürdoluşeytâniçiHapsiçindeölmeyeyimdiyeaçMısmılumurdaryedimbirikikaçNesneeksildimimülkündenseninGeçtimihükmüm(ye)hükmündenseninRızkımıyeyipseniaçmıkodumYeyeyipöynünümuhtaçmıkodumKılgibiköprügerersingeçdiyeGelsenisentuzağımdanseçdiye
1940.Kılgibiköprüdenâdemmîgeçer
YedüşeryâdayanıryahutuçarKullarınköprüyaparlarhayriçinHayrıbûdurkimgeçerlerseyriçinTâgerekbünyâdımuhkemolaolOlgeçenleraydalaruşdoğruyolTerazikurarsınhevâsettartmağaKasdedersinbeniodaatmağaTerazionagerekbakkalolaYebezirgântâcirüattârolaÇüngünahmurdarlarınmurdârıdırHazretindenyâramazlarkârıdırSengereklûtfileonuörtesinPesnehâcetmurdar’açıptartasınSentemâşâkılasınbenhoşyaman
![Page 352: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/352.jpg)
HâşelillâhsendeneyRabb’el-enâmSenbasirsinhodbilürsünhâlimiPesnehâcettartasına’mâlimîGeçmedimiintikamınöldürüpÇürüdüpgözümetoprakdoldurup
1950.DeğmedihiçYunus’tansânâziyan
SenbilirsinâşikâravunihanBiravuçtoprağabuncakıylükaalNeyegerekeyKerîm-îZü’l–celâl
![Page 353: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/353.jpg)
CCLIV
İsteridimAllâh’ıbuldumiseneolduAğlaridimdünügüngüldümiseneolduErenlermeydanındayuvarlanırtopidimPadişahçevgânındakaldımiseneolduErenlersohbetindedestekızılgülidimAçıldımelegeldimsoldumiseneolduÂlimlerulemâlarmedresedebulduysaBenharâbâtiçindebuldumiseneolduİşitYunus’uişityinedeliolduhoşErenlerma’nîsinedaldımiseneoldu
![Page 354: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/354.jpg)
CCLV
ÇıktımerikdaimaandayedimüzümüBostanıssıkakıyıpderneyersinkozumuAğrılıkyaptıbanabühtaneyledimonaGerçidegeldiaydırhanialdınkuzumuKerpiçkoydumkazanapoyrazilekaynattımNedirdiyesoranabandımverdimözünü
1960.İplikverdimçulhayasarıpyumaketmemiş
BecidbecidısmarlargelsinalsınbeziniBirserçeninkanadınkırkkatırayüklettimÇiftdahıçekemedişöylekaldıkazınıBirsinekbirkartalısalladıvurduyereYalandeğilgerçektirbendegördümtozunuBirkütilegüreştimelsizayağımaldıGüreşipbasamadımgöynündürdüözümüKafdağındanbirtaşışöyleattılarbanaÖylelikyoladüştübozayazdıyüzümüBalıkkavağaçıkmışziftturşusunyemeyeLeylekkodukdoğurmuşbakaşununsözünüGözsüzefısıldadımsağırsözümişitmişDilsizçağırıpsöylerdilimdekisözümüBiröküzboğazladımkaldırdımserekodumÖküzıssıgeld’aydırboğazladınkazımıBundandakurtulmadımn’idesinibilmedimBirçerçidegeld’aydırhanialdınközümüTospağayasataştımgözsüzsepekyoldaşıSordumsefernereyeKayseri’yeazimi
1970.Yunusbirsözsöyledinhiçbirsözebenzemez
Münâfıklarelindenörterma’nîyüzünü
![Page 355: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/355.jpg)
XI
![Page 356: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/356.jpg)
Yunus’unDünyaGörüşü
Yunus, gerçek yolculuğunda da, varacağı durağa ulaştıktan sonra da, melâmete düşünce de gözleriniyummamış,kendi içinedalmamış,dünyadanayağınıkesmemiş,hayalderyalarındadalgalanmamış insanbir şairdir. Ölümden şikâyetlenen şiirleri, yaşayışa ne kadar bağlı olduğunu gösterir; ölümsüzlüğekavuştuğuna inandığı zamansa, güzelden güzelliğe geçtiğini, benlikten ayrılıp topluma yayıldığını,gönülleregirdiğiniaksettirir.
Yinebubâd-ınev-bahârhoşnev’ileestiyine,Yinekışınsoğukluğufuzulluğunkestiyine.
gibitabiattasvirlerinederastlarızYunus’ta.
KargailebülbülübirkafesekoysalarBirbirisohbetindendaimmelûldeğilmi?ÖylekimkargadilerbülbüldenayrılmağıBülbülündemaksûdubillâhîoldeğilmi?
beyitleriylebirbiriyleuyuşamayan,yaratılışları,düşünceleri,dilekleriayrıolan,yetişmelerizıtbulunankişilerinuyuşmalarınaimkânbulunamadığınınegüzelvecanlıanlatır.
MoğolakınınınakislerinideyeryerYunus’tagörürüz.ZamanınıneleştirisiniYunus’tanduyalım:
İşitinheyulular,âhır-zamanolısar,SağMüslümanseyrektir,oldagümânolısar.Dânişmendokur,tutmaz,dervişyolungözetmez,Buhalköğütişitmez,sağırhemanolısar.Gittibeylermürveti,binmişlerbireratı,Yediğiyoksuleti,içtiğikanolısar.Yunus’un,MüslümanlarzamâneyatlıolduHelâlyenmez,haramlezzetlioldu
beytiylebaşlayantaşlamasıdadevrininbiraynasıdırdiyebiliriz.
Yunus’unherkesikavrayan,düşmanlarıbiledostedensınırsızsevgisini,
Abdestimiz,namazımız,doğrulukturtâatımız,Aşkabağlılıksafımız,safımızdankimayıra
beytinegüzelanlatır.
Budünyabirgelindir,yeşilkızıldonanmış.Kişiyenigelinebakıbanıdoyamaz
diyedünyasevgisinibelirtenYunus,
Birkimsenindevletinetâ’nedibenbizgülmeyiz,
![Page 357: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/357.jpg)
Nemünkirizâlimlere,neTersâ’nınhaçındayız.Bizbununneliğinbildik,dünyânınnesinekaldık?Arzumuznefsiçindeğil,dünyâteferrücündeyiz
der;insanınzaafınıda,
Bendervişimdiyenler,hârâmıyemeyenlerHarâmınyenmediğielegirinceimiş
beytiyleifadeeder;amagenede,
Kemdürüryoksulluktannicelerinvarlığı,Buncavarlıkvarikengitmezgönüldarlığı.Süleymanzenbilördü,kendiemeğinyerdi;Onunilebuldularonlarberhudarlığı
ve,
Duruş,kazan,ye,yedir,birgönülelegetir,YüzKâ’be’denyeğrektirbirgönülziyâreti.Usludeğildelidirhalkasâlûsluksatan,NefsinMüslümanetsinvarisekerâmeti
beyitleriyleçalışmayı,yemeyi,yedirmeyi,gönüleldeetmeyi,gerçekkerametinhavadauçmak,denizdengeçmek olmayıp nefsiMüslüman etmek olduğunu söyler ve bir hadise de işaret eder.Yunus’a göre enbüyüksavaş,enüstünhac,enmakbûlkulluk,gönülyapmaktır;enyüceiş,gönülalçaklığıdır.
Miskinliktebuldular,kimdeerlikvarise;Merdivendenittileryüksektenbakarise,Aksakallıpirhoca,bilmezkihâlinice,Emekyemesinhaccabirgönülyıkarise.Sensananesanırsanayrığadaonusan,Dörtkitabınma’nîsibudureğervarise.
*
Binkezhaccavardınise,binkezgazâkıldınise,Birkezgönülkırdınisegereksevaryollardoku,Gönülmüyeğ,Kâ’bemiyeğ,ayıtbanaaklıeren,Gönülyeğdürürzîrâkimgönüldedirdostdurağı,
Gönül ve insan; insan birliği, birliği - dirliği dünyaya yaymak; insan kardeşliğini duyurmak; ayrılığıgidermek, silmek, yok etmek, dinlerdeki maksadın, insan birliğini sağlamak olduğunu anlamak veanlatmak “Ey insanlar, şüphe yok ki biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık ve sizi, boylara ayırdıktanışasınız diye; şüpheyokkiAllahkatında enyüceniz, en çekineninizdir; gerçektendeAllahher şeyibilir, her şeyden haberdardır” ayetinin (XLIX, 13), “Düşün de bak, sen kızıl yahut simsiyah rengindendolayıhiçbirkimsedenhayırlıdeğilsin;üstünolmakistiyorsan,hayırlıolmakistiyorsançekinTanrı’dan”
![Page 358: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/358.jpg)
(Câmi’us - Sagıyr; 1, s. 71), “İnsanlar (kilim, halı dokunan), tarağın dişlerine benzerler, birbirlerinineşitidirler”hadislerinin(Künûz’ül-Hakaaık;II,s.185)hükümlerini insanlıkâleminekabulettirmek, işteYunus’unyöneldiğiyön.
Bizkimeâşıkisekâlemleronaâşık,Kimedeğildiyelim?Birkapıdır,birtarıyk.Yetmişikimilletekurbanolâşıkisen,Tââşıklarsafındatamamolasınsâdık.Hâsuâm,muti’âsıdostkuludurcümlesi,Kimeaydıbilesingelevindendaşraçık.
*
Birçeşmedensızansuacı,tatlıolmaya,Edeptirbizeyermek,birlüledensızarım.Yetmişikimillete,suçumbudur,hakdedim;Korkuhıyânetedir,yebenniçinkızarım
beyitlerininşümûlünegirmeyenvarmıdır?
İştebugörüşünson-ucudurkiYunus,
BenAy’ımıyerdegördüm,neisterimgökyüzünde?Benimyüzümyerdegerek,banarahmetyerdenyağar
demiş,böyleeşsizbirbeytidünyaedebiyatınaarmağanetmiştir.
![Page 359: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/359.jpg)
CCLVI
AtabelindenbirzamananasınadüştügönülHak’tanbizedestûrolduhazîneyedüştügönülAndabenicaneyledietüsünğükhaneylediDörtongünüdeyiceğizdeğritmeyedüştügönülYürüridimandapinhanHakbuyruğuvermezamanVatanımdanayırdılarbudünyayadüştügönülBenibeşiğevurdularelimayağımsardılarÖndenacısınverdilertuziçinedüştügönülGündeikikezçözerlerbaşınaakçadizerlerAğzımaemcekverdilernefskabzınadüştügönülBunesneyiterkeyledimyürümeyeazmeyledimOn’kisünğügünyazarlareldeneledüştügönül,OğlanikensultankoparkimelinkimyüzünöperAkılbanayoldaşoldusultanlığadüştügönülBuçağilesakalbitergöreningülreğitutarGüzellerkatındabitersev-seviyedüştügönülHayırdanşerriçokseverişlemeğebecidiverNefsinindileğinkovarnefsevinedüştügönül
1980.Kırkbeşindesûretdönerkarasakalaakiner
BakıpşeybetingörünceyoldurmayadüştügönülYolagiderbaşaramazyiğitliğeelivarmazBunesnelerikoyubanyuvanmayadüştügönülOğl’aydırbunadıölmezkızaydıryerindendurmazHiçkendihâlindenbilmezhaldenhaledüştügönülÖlüceğizşükredelersindenyanailedelerAllahadınzikredelerçokşüküredüştügönülSugetireleryumağakefensaralarkomağaAğaçatabindirelerteneşiredüştügönülEğervariseamelingenğolısarseninsininEğeryokiseamelinoddanşarapiçtigönülYunusanlayıverhâlinşunauğrayısaryolunBundaelinererikenhayrişleredüşgilgönül
![Page 360: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/360.jpg)
CCLVII
MiskinâdemoğlanınefsezebunolmuşturHayvancanavargibiotlamağakalmıştırHergizölümünsanmazölesigünüanmazBudünyâdanusanmazgafletöğünalmıştırOğlanlaröğütalmazyiğitlertevbekılmazKocalartâatkılmazsarprüzigârolmuştur.
1990.Beylerazdıyolundanbilmezyoksulhâlinden
ÇıktırahmetgönlündennefsgölünedalmıştırYunussözüâlimdenzinhârolmazâlimdenKorkadurunölümdencümledoğanölmüştür
![Page 361: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/361.jpg)
CCLVIII
İşitinheyulularâhır-zamanolısarSağMüslümanseyrektiroldagümanolısarDânişmendokurtutmazdervişyolungözetmezBuhalköğütişitmezsağırhemenolısarGittibeylermürvetibinmişlerbireratıYediğiyoksuletiiçtiğikanolısarYa’nîerkoptuerdenelinçekmezmurdardanDeccalkopısaryerdenonlaruyanolısarBirbirineyanyanaettiğimkalırsanaYarınmahşergünündecümleayanolısarEyYunusimdiseninaşkilegeçsingününSevdiğinkişisenincanınacanolısar
![Page 362: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/362.jpg)
CCLIX
BudemyüzümsüreduramherdemAy’ımyenidoğarHerdembayramdururbanayazımkışımyenibaharBenimAy’ımışığınabulutlargölgekılmayaHoşgedilmezdoluluğunûruyerdengöğeağar
2000.Onunnûrukaranlığısürergönülhücresinden
PeskaranlıknûrilebirhücreyenicesığarBenAy’ımıyerdegördümneisterimgökyüzündeBenimyüzümyerdegerekbanarahmetyerdenyağarSözümAygüniçindeğilsevenlerebirsözyeterSevdiğimsöylemezisemsevmekded’ibeniboğarN’olaYunussevdiiseçoktursenisevicilerSevenlerigöyerdedionuniçinboyuneğer
![Page 363: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/363.jpg)
CCLX
HiçbirkişibilmezbizibizneişiniçindeyizNehırsımızbaydırbizimnenefsimiziçindeyizBirkimsenindevletineta’nedibenbizgülmeyizNemünkirizâlimlereneTersâ’nınhaçındayızBizbununneliğinbildikdünyânınnesinekaldıkArzumuznefsiçindeğildünyâteferrücündeyizYunusaydırheysultânımözgeşâhımvardırbenimKodünyâaltıngümüşünnebakırutuncundayız
![Page 364: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/364.jpg)
CCLXI
HakcihânadoludurkimseneHakk’ıbilmezOnusensendenisteosendenayrıolmazDünyayainanırsınrızkabenimdirdersinNiçinyalansöylersinçünsendediğinolmaz
2010.Ahretyavlakıraktırdoğrulukkeyyaraktır
AyrılıksarpfiraktırhiçvarangerigelmezDünyâyagelengeçerbirbirşerbetiniçerBubirköprüdürgeçercâhilleronubilmezGelintanşıkedelimişkolayıntutalımSevelimsevilelimdünyâyakimsekalmazYunussözünanlarsanma’nîsinidinlersenSanaiydirlikgerekbundakimsenekalmaz
![Page 365: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/365.jpg)
CCLXII
BizkimeâşıkisekâlemleronaâşıkKimedeğildiyelimbirkapıdırbirtarıykBizneyiseverisekma’şûkaonuseverDostumuzundostunayadendişenelâyıkSengerçekâşıkisendostundostunadostolBuhaldekalırisendostadeğilyaraşıkKimeazbakarisenaslıyüceyerdedirBunyerindeduranasığınıgeçerferıykYetmişikimilletekurbanolâşıkisenTââşıklarsafındatamamolasınsâdıkSenHakk’aâşıkisenHaksanakapıaçarKosenibeğenmeğivarlıkevinibiryık
2020.Hâsuâmmutî’âsıdostkuludurcümlesi
KimeaydıbilesingelevindendaşraçıkYunus’unbudanışıgenc-inihansözüdürDostaâşıkolanlarikicihandanfârığ
![Page 366: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/366.jpg)
CCLXIII
KulpâdişahsızolmazpâdişahkulsuzdeğilPâdişâhıkimbileydikuletmeseyort–savulSultanhemîşesultankulhemûşekulidiOlkadimpaşaidiusûliçindeusûlTanğrıkadimkulkadimayrılmadımbiradımGörkulkimTanğrıkimdiranlaeysâhib–kabûlBizebirliksarayındoğrubeşâretayınGeçikilikfikrindenkogılbeğliğiyâkulGörimdigizliseyriseyiriçindesırrıKulbilmezbutedbirikimedeğdibunüzûlAyıtayıtkamusunnekânünemâdensinSûret-ipürma’nîsinpadişâhısendebulGelimdihicâbınaçsendenayrılsanakaçSendebulasınmi’racsanagelircümleyolKancavardıneyâkılbirağızdancümledilCüz’iyyât-ımüselselhaberverirakl-ıküll
2030.Yunusbakneredesinneyerdenegöktesin
Bekleedepperdesingelimdisentapıkıl
![Page 367: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/367.jpg)
CCLXIV
KogıldünyâbezeğinibudünyayeldiryahayâlNekılısarbizevefâçünküpusudadırzevâlİstemeömr-ifânîyidünyakimekaldıbâkiYüzbinmelikyüzbinsultanrâyegânkodumülkümâlNiceuzunendişeleryoldaşidibizimileDostfikretindenartığıcümletenfânîdirbattâlAlgılkendielinilegenekendihisâbınıYoksaserhenglerelindekatıyaramazolurhâlÖldürnefsindileğiniiletteneşirüstüneYoksakeksizölüceğizfermânolursanagassâlHerkimsanasorarisei’tikadınnedirHakk’aÖpgilelinayağınbudurcevabınasuâlYunussanafarîdadırişbusırât-ımüstakıymİleyindehaşre-neşrehakk’alyakıyngerekvîsâl
![Page 368: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/368.jpg)
CCLXV
Seninbendemekliğinma’nideusûldeğilBirkapıkullarınaşaşıbakmakyoldeğilSensanayararisenbusözdenduyarisenNereyebakarisendemegilsenoldeğil
2040.Yetmişikimilletinhemma’şukuoldurur
Âşıkıma’şukundanayırmaklıkfâldeğilKüfrünüatarikenîmanınvurmasakınHırsbizimledüşmandırbilişlidirildeğilİşbusözdenbirhabermuhtasardırmuhtasarEtbireriihtiyarkahıtlıktanboldeğilBeşebukuşdilidirbunuSüleymanbilirSanaderimeyhocabudiltehîdildeğilSağasolabakmadanhoşsöylerTaptukYunusOlgerçeğeâşıklarküllîsağdırsoldeğil
![Page 369: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/369.jpg)
CCLXVI
TehîgörmekimseyihiçkimseneboşdeğilEksiklikilenazarerenlerehoşdeğilGönlünüdervişeyledostilebilişeyleAşkerişolma’nidedervişiçiboşdeğilDervişbilirdervişiHakyolunadurmuşuDervişlerhümakuşuçaylakubaykuşdeğilDervişlikaslıcandangeçtiikicihandanHaberverirsultandanbellidiryadkuşdeğilEyYunusHakk’ıbilensöylemezhergizyalanİkilikilegelendoğruyolbulmuşdeğil
![Page 370: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/370.jpg)
CCLXVII
2050.Birkezgönülyıktınisebukıldığınnamazdeğil
YetmişikimilletdahıelinyüzünyumazdeğilHan’erenlergeldigeçtibunlaryurdukaldıgöçtiPervâzurupHakk’auçtuhümakuşudurkazdeğilYololdurkidoğruvaragözoldurkiHakk’ıgöreErolduralçaktadurayücedenbakangözdeğilDoğruyolagittiniseereteğintuttuniseBirhayırdaettinisebirinebindirazdeğilYunusbusözleriçatarsankibalıyağakatarHalkamata’larınsataryükügevherdirtuzdeğil
![Page 371: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/371.jpg)
CCLXVIII
Builegaribgeldimbenbuildenbezerim[31]
BututsaklıktuzağındemigeldiüzerimÇünkibenbundageldimbenanıbundabuldumMansûr’umdârageldimuşküloldumtozarımÇünaşkınkitabınıokudumtahsilettimNehâcetkimkarayıaküstüneyazarımDörtkitabınma’nîsibellidirbirelifteBidedirmegilbanabuyoldanazarımBirçeşmedensızansuacıtatlıolmayaEdeptirbizeyermekbirlüledensızarım
2060.Yetmişikimilletesuçumbudurhakdedim
KorkuhiyânetediryebenniçinkızarımŞeriatoğlanlarıniceyoledebizeHakıykatderyâsındabahrıoldumyüzerimDostbanagelsindemişbenimkaydımıyemişBenyüzümkarasındanteberrüklerdüzerimYunusbukuşdilidirbunuSüleymanbilirGerçekâşıkbuyoldanekılasınsezerim
![Page 372: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/372.jpg)
CCLXIX
BenimbundakararımyokbenbundagitmeğegeldimBazirgânımmatâımçokalanasatmağageldimBengelmedimda’vîiçinbenimişimseviiçinDostunevigönüllerdirgönülleryapmağageldimDostesriğideliliğimâşıklarbilirneliğimDeğiştiribenikiliğimbirliğebitmeğegeldimOhocamdırbenkuluyumdostbahçesibülbülüyümOlhocamınbahçesineşâdolupötmeğegeldimBundabilişolancanlarandabilişirlerimişBilişibenhocamilehâlimarzetmeğegeldimYunusEmreâşıkolmuşma’şûkaderdindenölmüşGerçekerinkapısındahâlimarzetmeğegeldim
![Page 373: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/373.jpg)
CCLXX
2070.Bundanberigönüldümdostilebilegeldim
PesbuâlemeçıktımbiracebhâlegeldimOldostaçtıgözümügösterdikend’özümüGönüldekirâzımısöyledimdilegeldimGörneyuvadanuçtumbuhalkarâzımaçtımAşktuzağınadüştümtutuldumelegeldimTuzağadüşengülmezâşıklarrâhatolmazSöylerimdilimbilmezbiracebilegeldimBenbundageldimbudemgeriilimegidemSanmakibundabenialtınamalageldimDeğilimkıylükaldenyeyetmişikidildenHalimahvâlimnedirbumülkesorageldimNehaldeyimnebilemtuzaktayımnegülemBirgaripçebülbülemötmeyegülegeldimGülMuhammedteridirbülbüld’onınyeridirOlgülileezelîcihânabilegeldimMesciddemedresedeçokibâdeteyledimAşkodunayanıbanandanhâsılageldimKudretsûretyapmadanferiştehlertapmadanÂlemhalkıdönmedenileriyolageldim
2080.YineYunus’asordumaydırHaknûrungördüm
İlkyazgüneşigibimevcurupdoğageldim
![Page 374: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/374.jpg)
CCLXXI
Hak’tanbanaoldunazarHakkapısınaçaroldumGirdimHakk’ınhaznesinedürrügevhersaçaroldumDevlettavıbaşakonduaşkkadehibanasunduCanımiçtiaşktankandıkaray’aktanseçeroldum[32]
EsrittiaşkadüşürdübenhamidimaşkpişirdiAklımıbaşadevşirdihayrışerdenseçeroldumHayradöndübenimişimendişedenazadbaşımNefsiminbaşınıkestimkanatlandımuçaroldumGöçenlermenzileyettivardıondakarârettiÖmürgeçtikavilyettigönüldümuçgöçeroldumMiskinYunusbilişelicânugönülverişeliTapduğ’umaerişeligizlirâzımaçaroldum
![Page 375: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/375.jpg)
CCLXXII
BenbendebuldumçünHakk’ışekkügûmanne’mdirbenimOldostyüzüngörmezisembugözlerimne’mdirbenimGelsinmünâcâteyleyendoksanbinhâcetsöyleyenDaşrâibâdeteyleyengörsün(ki)dostne’mdirbenimMusîolupTûr’açıkamnûrolubangözdenbakamSözolubandildençakamsûrunagamne’mdirbenim
2090.MûsîvarırTûr’açıkarandavarırnûrabakar
DosttangayrızerrekadarbugözlerimgörmezbenimUşbenbenicemeyledimoldostaîmâneyledimBirliğinekıldımkametriyâtâatne’mdirbenimOldostbanaümmîdemişhemâdımıümmîkomuşDilimşekergövdemkamışbusöyleyenne’mdirbenimÜmmîbenimYunusbenimdokkuzatamdörttüranamAşkodunadüşüpyanamsukubazarne’mdirbenim
![Page 376: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/376.jpg)
CCLXXIII
ErenleremuhibikenyemünkirolduğunnedenKeysakıngıltatlıcanınoklarıçıkmadanyaydanKahırerenleratıdırgayretdahıhil’atıdırErenleryayıkatıdıroklarıgeçerkayadanBizemuhibolanlarıHak’tandilerizonlarıDönüpmünkirolanlarıtezçıkarırlararadanBundaelayaköpülürgörenincanıkapılırGaribmüsâfiryapılırzavyevümescid-hâneden[33]
AğuiçersenûşolsunsüciiçersehoşolsunYunusileyoldaşolsungelsinAllâh’ınagiden
![Page 377: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/377.jpg)
CCLXIV
Çerh-ıfelekyokidicanlarımızvarikenBizolvaktindostidikAzrâilağyâriken
2100.Niceyıllarbizondacemidikcankânında
Hakıykatâlemindema’rifetsöylerikenÇalapaşkıcandaydıbubilişikandaydıÂdemHavvâkandaydıbizonunlayârikenDüngeldiSafîÂdemdünyayabastıkademİblisaldadıoldemuçmaktangezerikenCanlarondabiliştioldemgönüliliştiÂlemhalkıkarıştıdenizlerkaynarikenNegökvaridineyirnezebervardınezîrKomşuidikcümlemiznurdağınyaylarikenNeoğulvardınekızervâhidikandabizYunusdosttanhaberveraşkilegöyneriken
![Page 378: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/378.jpg)
CCLXXV
ÇokçokşükürsenÇalab’amaksûdumaerdimbugünMüştakidimbuncazamanpîrimyüzüngördümbugünKaygubenialmışidicanımzebûnolmuşidiGördümpîriminyüzünüolkayguyusürdümbugünGelsinyardanayrıdüşengurbetilebağrıpişenDostbahçesiiçindekiaşktertibinkurdumbugünYunusaydıryarkuluyumdostbahçesibülbülüyümSöyleyeyinşimdengerigülzârımagirdimbugün
![Page 379: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/379.jpg)
CCLXXVI
2110.Ondanyeğreknevardırkişibilekend’özün
Kend’özünbilenkişikamulardanolgüzinKişigerekçokbileolgereköğütalaMenzileersemdiyenbelirsinhazinhazinBuyolyavlakuzaktırdünyâonatuzaktırButuzağauğrayankomayakılavuzunBeneminolsamdeyenyeeminlikisteyenGeçsinbukaalükıyldentoprağaursunyüzünKimerekullukedeolazaptankurtulaMutlakolyarlıganırkimgörürseeryüzünYunusbirhaberveririşitenlerşâdolurGenceuğrasamdeyenizlesinerinizin
![Page 380: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/380.jpg)
CCLXXVII
OldostbizegelmezisebendostagerivarayınÇekeyimcevrücefâyıdostyüzüngörüvereyinSermâyebiravuçtoprakonudahıaldıbuaşkNesermayevarnedükkânpazaraneyevarayınKurulmuşturdostdükkânıdostiçinegirmişgezerGünahımçokgönlümsızarbendostaçokyalvarayınGönlümaydırdostbenimdirgözümaydırdostbenimdirGönlümaydırgözesabretbirdemhaberinsorayın
2120.Haknazarkıldığıcanabirgözilebakmakgerek
OnakimolnazarkılabenonuniceyereyinTaptuk’umaydırYunus’abuaşkHakk’aersegerekKamulardanolyücedirbenonanicevarayın
![Page 381: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/381.jpg)
CCLXXVIII
CanlarcanınıbuldumbucanımyağmaolsunAssıziyandangeçtimdükkânımyağmaolsunBenbenliğimdengeçtimgözümhicabınaçtımDostvaslınaeriştimgümânımyağmaolsunİkiliktenusandımbirlikhânınakandımDerdinşarabıniçtimdermânımyağmaolsunVarlıkçünseferkıldıdostandanbizegeldiVirangönülnurdolducihânımyağmaolsunGeçtimbitmezsağınçtanusandımyazukıştanBustanlarbaşınbuldumbustânımyağmaolsunYunusnehoşdemişsinbaluşekeryemişsinBallarbalınıbuldumkovanımyağmaolsun
![Page 382: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/382.jpg)
CCLXXIX
EğeraşkıseversencânolâsınGönüllertahtınasultânolâsınSeversendünyeyîmihnetbulâsınErenlersırrınıkaçanduyâsın
2130.Dikenolmagülolerenyolunda
DikenolurisenodâyanâsınNiyâziçinbuyurduHaknamâzıNiyazdanvaysanâgaafilolâsınErenlernefesinâsâedinsenEğernefsineuyâsınfenâsınİbâdetlerbaşıdırterk-idünyâEğermü’minsenânâinanasınAtanananhakınyetürdüniseYeşildonlargiyesindonânasınEğerkonşuhakıboynundaiseCehennemdeyarınbâkıkalâsınYunusbûsözlerierendenaldıSanâdâhıgerekisealâsınGönülegirenigünendiderlerGönülesendegirkimgünenesin
![Page 383: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/383.jpg)
CCLXXX
AşkilininhaberindesemişidemisinYoldaşolupolyolasenbilegidemisinOlilinbağıolurşerbetiağıolurKadehtutmazolağınûşedipyutamısın
2140.Olilinzavadasıcefâtutagidesi
ŞekerayrığasunupsenağıtadamısınOlildeaygünolmazaygüngedilipdolmazTertiplerterkedibenışmarunudamısınİşbutenintertibioduyeltopraksudurYunussencevapeylesudatopraktamısın
![Page 384: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/384.jpg)
CCLXXXI
İlmindegarkolalıuşbenbenibilmezinDililesöyleyibenvasfınaeremezinSıfatıngelmezdilekandalığınkimbileSun’unsaymakdililebenhiçlâyıkolmazınHemevvelsinhemâhırkamuyerlerdehâzırHiçmakamyoktursensizbenniçingöremezinGörmedendelioldumyanıldımgünahkıldımUsumaklımaldırdımesridimayılmazınÇünkimbeniesrittincanugönülelettinAyırmabenisendenbuluştumayrılmazınBanacanısenverdinAzrâil’ebuyurdunTeslimedeyincanıyalanda’vîkılmazın
![Page 385: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/385.jpg)
CCLXXXII
BuncagönülaldırıpcihânasultanmısınHükmüncanlarageçercaniçindecanmısın
2150.Bakışınbincanalırderdinyürektekalır
GörenkendidenvarıruşşâkaKur’anmısınUçankuşlaruçunurseniyelgörsedururDivlerhükmünegirerBelkiysSüleymanmısınYüzündengüntutulurAydoğmağautanırGörenheybetekalırYûsuf-ıKen’anmısınÖlügörsedirilirkalıbınacangelirTopraktanâvazgelirİsa’bniMeryemmisinAşkındîneşûreylerarslanazencireylerKatıtaşımumeyleryoksaFerhadsenmisinAşkınHakk’airgörürolgözlerdidârgörürGörenlerbaşindirirİbrâhimEdhemmisinYüzündîdarnûrudursaçınmi’racdünüdürGörencanınunuturFahr-ıÂlemsenmisinYunussevdiğingözleaşkyolunukeyizleRâzıgönüldegizlesözehâkimsenmisin
![Page 386: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/386.jpg)
CCLXXXIII
HerkimekimdervişlikbağışlanaKalpıgidepâkolagümüşleneNefesindenmiskileanbertüteBudağındanilüşaryemişlene
2160.Yaprağıdertliiçindermânola
GölgesindeçokhayırlarişleneÂşıkıngözüyaşıhemgölolaAyağındasazbitipkamışlanaCümleşâirdostbahçesibülbülüYunusEmrearadadurraçlana
![Page 387: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/387.jpg)
CCLXXXIV
BirsözdiyeyimsanadinlecanınvariseKem-tama’lıkeylemeaklınsanayâriseMa’nidegetirmişlerkardeştenyaryeğrektirOğuldandahatatlıeğerdoğruyâriseGördünyârineğridirne’nvariseverkurtulUslulardanhaberdirişittiğinvariseYârinsanamukaabiltapısındasücûdkılÇıkarciğerinyedireğerçârenvariseOnsuzsözüngörnedirçoksözhayvanyüküdürArifebirsözyetertendegevhervariseEkmekyeyiptuzbasmakolnâmertlerişidirEkmekonukomayatuzunhakkıvariseEylikerinyârıdırölürs’uçmakyeridirSendensonrasöylenirnedirliğinvarise
2170.Yunusmiskindelidirhemsözündenbellidir
Ayıplamanyârenlereksikliğivarise
![Page 388: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/388.jpg)
CCLXXXV
ZinhargönülevindetutmayavuzendişeBerk’iyçinkuyukazanâkıbetkendidüşe[34]
KendiyeyaramazıberikiyesananolAdıMüslümanonunkendibenzerkeşişeKomadığınaradannesneyigötürmegilKomadığıngötürmekbudurayatlıpîşeYarınHakdîdârınıgörmeyiserüçkişiBirdenğcibirkovucubirigammazdırpaşaYunus’tanbirnâsîhattutanyavuzolmayaBilkimiyisözileherbirişgelirbaşa
![Page 389: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/389.jpg)
CCLXXXVI
VuslathâlinaydısaramvuslathâlinbilenlereYeditürlünişangerekhakıykateerenlere(Bu)yedisindenbirisieksikolursaolmayaBirnesneeksikgerekmezbusarpyolavaranlaraEvvelnişânıbudururyermeyecümlemilletiYerenleryerinikaldıyerdeğmediyerenlereİkincinişânıoldurkimnefsinisemirtmeyeZinharsizondanolmanıznefsinekulolanlara
2180.Üçüncünişânıbudurcümleheveslerdengeçe
HeveslereriyoldakoryetemezyolvaranlaraDördüncünişânıoldurdünyâdanmünezzeholaDünyasenisayrıeylernekulkaysısayrılara[35]
YunusyedinişandedievetüçünügizlediOnudahıdeyiveremgeliphalvetsoranlara
![Page 390: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/390.jpg)
CCXXXVII
MiskinliktebuldularkimdeerlikvariseMerdivendenittileryüksektenbakariseGönülyüksektegezerdem-be-demyoldanazarDışyüzüneosızariçindenevariseAksakallıbirkocabilemezhâliniceEmekyemesinhaccabirgönülyıkariseSağırişitmezsözügecesanırgündüzüKördürmünkiringözüâlemmünevveriseGönülÇalab’ıntahtıgönüleÇalapbaktıİkicihanbed-bahtıkimgönülyıkariseSensananesanırsanayrığadaonusanDörtkitabınma’nîsibudureğervariseBildikgelenlergeçmişkonanlargerigöçmüşAşkşarabındaniçmişkimma’nîduyarise
2190.Yunusyoldanazıbanyüksekyerdedurmasın
Sinlesıratgörmeyesevdiğididârise
![Page 391: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/391.jpg)
CCLXXXVIII
OnsekizbinâlemhalkıcümlesibiriçindeKimseyokbirdenartıksöylenirbiriçindeCümlebironubirlercümleonagiderlerCümledilonusöylerherbirtebdiliçindeCümlegözonugözlerkimseyoknişanverirGörenkimgösterenkimkaldıkmüşkiliçindeKimgördüonuayannehodnakışnenişanSözüLenterânî’dirMûsî’yeTuriçindeDoksanbinHakkelâmıaltmışbinhâsuâmıOtuzbinihâss’ül-hasoldurursıriçindeOldururolgizlisözârifsöylerdüngündüzHiçnişanıdenmedihûrukusûriçindeYunussendilerisendostugöremderisenAyandırgörenlereolgönülleriçinde
![Page 392: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/392.jpg)
CCLXXXIX
BîmekânımbucihandamenzilimdurağımandaSultanımkitahtutacımhullevuburağımandaEyyûb’umbusabrıbuldumCercis’imkibinkezöldümBenbumülketenhâgeldimbi-küllîyarağımanda
2200.Bülbülümuşötegeldimdildemenşurtutageldim
BundamüşkümsatageldimgeyiğimotlamımandaKimnebilenekuşumbenşolayyüzetutaşambenEzelîdensarhoşambeniçmişimayağımandaDeliyimpenditutmazamdeğme(bir)yeregitmezemİşbusözüişitmezemveliykinkulağımandaSırsözüeşkeredenmezandasuodagöyünmezDünügünyanarsöyünmezbubenimçerağımandaBenbumülkekıldımcevlânyedikereurdumseyranMuhammednûrunugördümbenimdirmekânımandaYunusbufikretedaldıhepcihanıardasaldıVallâhihoşlezzetaldıdolmuşturdımâğımanda
![Page 393: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/393.jpg)
CCXC
Yinebubâd-ı(nev-)beharhoşnev’ileestiyineYinekışınsovukluğufuzulluğunkestiyineYinerahmettirbîkıyâsyineişaretoldudem–sazYinegeldibuyeniyazkutlukadembastıyineYineyenihazînedenyenihıl’atgiydicihanYineverildiyenicanotuşecersüstüyineÖlmüşidiotuşecerdirildilerübittilerMüşriklerenükteyetervareyledinesliyine
2210.Yinesehermergızârıhoşakaresriksuları
CihanlarasaçtınisârcümleâlemdostuyineYinegörüngökdonanıpdonukatkatrengebatıpBülbülgülekarşıdurupcanbudağaastıyineSözümyazukış’çindeğilvallâhbudüşiçindeğilÂşıklarıncur’asındanYunuskadehsüstüyine
![Page 394: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/394.jpg)
CCXCI
Ma’nîberatınaldıkuşyineelimizeAşksözünveribidipâdişahdilimizeAşksözlerinsöylercancanlarıhayraneylerCâhillergiremezlerbubizimsırrımızaSırrımızaeremezleriğenyoldaşolmazlarDeğmelerhaldaşolmazbubizimhâlimizeHâlimizehaldaşolsırrımızasırdaşol[36]
MüşkilinayânolsunbaşindirulumuzaBubirgenc-inihandırn’isterdeğmelerbundaNiceördeknicekazhoşinergönlümüzeŞolyakımıbizyaktıkdünyaeldenbıraktıkAhretikabûlettikşâkirizulumuzaYunussenbahrıolgılaşkgöllerinedalgılBuhaksözlerialgıleresinkânımıza
![Page 395: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/395.jpg)
CCXCII
2220.Göreninhâlidönernişansızbînişâne
EsrittincümlehalkısırfiçildipeymâneSenbîsıfâtsıfâtsınbînihâyetnihansınÂşıklaradevletsinmeşhurolduncihânaSözünişitenkulakkendidengittiandakCümlegönüllermutlaksaddakbediburhânaSeninlebirdembirlikoldurcihandaerlikSendenayrıksıdirlikoldukamuefsâneSeninhikmetinıraksensincanlaradurakSenyandırdığınçırakebediömüryanaHâss’lu-havâsbâbısınâşıklarkitabısınMutlakdidarkapısıngörücekmahluksanaYergökkaamidurduğudenizlermevcurduğuCennetühurolduğucümlesanabehâneDahıyergöryağıdıcümlesözmensûhidiÂşıklartaparlardıolbînişanSübhân’aBugözkend’özüngörmeznişannişanınvermezYunus’unaklıermeziğenoldudîvâne
![Page 396: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/396.jpg)
CCXCIII
KiminnezehresivardırsanakılıçyürütmeğeCümleâlemelindedirkimnebilirelkatmağa
2230.Verenalansenolıcakkimcünbişeyleyibile
HerkandaysakudretseninpîrüyiğitoynatmağaCümlehaznelersenindirkimedilersenveresinKiminzehresivardururdestursuzeluzatmağaİkicihanınvarlığınkudretelitutupdururYolyokdururhiçkimseyesendizbiradımatmağaCümleâleminüstünehayruşerrisaçansensinHışmurahmethavâledirkendiaslınakatmağaTevfıykinâyetolmasakimsebebeyleyibileHerkandasakudretseninherişeeluzatmağaİblisüÂdemkimolurbundafuzullukeyleyeYerliyerinesenkodunkulgeldikullukkılmağaEyyârenlersizbusözüdinlengönülkulağıylaCandudağıhâlisgerekaşkşarabınıtatmağaBudirliğiduyancanınhiçfikribundadeğildirYunusdilinyumuşdururbutevhîdiayıtmağa
![Page 397: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/397.jpg)
CCXCIV
HaknuruâşıklaraherdemnüzûldeğilmiKimekimnüzûldeğmezHak’tanma’zûldeğilmiEl-kalbumine’lkalbirevzeninsorunnedirHergönüldengönülerastdoğruyoldeğilmi
2240.Kargailebülbülübirkafesekoysalar
BirbirisohbetindendâimmelûldeğilmiÖylekimkargadilerbülbüldenayrılmağıBülbülündemaksûdubillâhişoldeğilmiCâhilileârifinmeselişunabenzerCâhilkatındaîmanma’lûmmechûldeğilmiYetmişikimilletinsözünüârifbilirMiskinYunussözlericümleusûldeğilmi
![Page 398: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/398.jpg)
CCXCV
Menzil’ırakbuyolunbuyolakimvarasıMüşkiliçokbuyolunbunukimbaşarasıBuyolayarağgerekçokeksikkezekgerekKoydemiryürekgerekbusarpyolavarasıİncesıratköprüsüsıfatimişbuyoldaDostagidenkişinindoğrulukturçâresiKimdekimdoğrulukvarHakÇalaponuseverİkicihanayararolerinsermâyesiDoğrulukmancınığıistiğfartaşıiseDoğruvardıatıldıyıkıldınefskal’asıİmanaldanğuçlarıbilinçokturbuyoldaNefsineuyanlarıngitmezyüzükarası
2250.Yüzbinriyâçerisibilinvardırbuyolda
NefsöldürmüşergerekolçeriyikırasıYunusimdisalâdırgelgidelimyokluğaGözlerinlâyıkisedostdîdarıngöresi
![Page 399: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/399.jpg)
CCXCVI
NicebirbesleyesinbukaddilekaametiDüştündünyâzevkınaunuttunkıyâmetiDuruşkazanyeyedirbirgönülelegetirYüzKâ’be’denyeğrektirbirgönülziyâretiUsludeğildelidirhalkasâlûsluksatanNefsinMüslümanetsinvarisekerâmetiYüzbinpeygambergelehiçşefâatolmayaVayeğerolmaziseAllâh’ıninâyetiNefsinMüslümanedenHakyolundoğruvarırYarınonaolısarMuhammedşefâatiYunusimdisendahıgerçeklerdenolagörGerçekerenlerimişcümleninziyâreti
![Page 400: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/400.jpg)
CCXCVII
DilsizlerhaberinikulaksızdinleyesiDilsizkulaksızsözüncangerekanlayasıDinlemedenanladıkanlamadaneyledikGerçekerinbuyoldayokluktursermâyesi
2260.Bizsevdikâşıkolduksevildikma’şukolduk
HerdemyenidirliktesizdenkimusanasıYetmişikidilcediarayasınırdüştüOlbakışıbizbaktıkyermedikâmuhâsıMiskinYunusolvelîyerdegöktedopdoluHertaşaltındagizlibinimranoğluMûsî
![Page 401: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/401.jpg)
CCXVIII
MüslümanlarzemâneyatlıolduHelâlyenmezharamkıymetliolduOkuyanKur’an’akulaktutulmazŞeytanlarsemirdikuvvetliolduHarâmilehamirtuttucihânıFesâdişleredenhürmetliolduKimekimTanğrı’danhaberverirsenBakırbâşınsalarhuccetliolduŞagridüstâdilearbedekılarOğulataileizzetliolduFakirlermiskinliktençektielinGönülleryıkıbanheybetliolduPeygamberyerinegeçenhocalarBuhalkınbaşınazahmetlioldu
2270.TutulmazolduPeygamberhadîsi
HalâyıkcümleHak’tanutluolduYunusgelâşıkisentövbeeyleNasûh’atövbeucukutluoldu
![Page 402: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/402.jpg)
CCXCIX
YorteygönülsenbirzamanâsûdefârığhoşyürüKorkmakayıkmakimsedengussavugamdanboşyürüHakıykatebakarisennefsinsanadüşmanyeterVarimdiolnefsinileuruşsavaştokuşyürüNefstireriyoldakoyanyoldakalırnefseuyanNeişinvarkimseilenefsinekakıboşyürüDilerisenbûdünyanınşerrindenolasıneminTerkeylebûkibrukinihırkayagirdervişyürüİsterisenbûdünyedeebedîsarhoşolasınAşkkadehindolugetironikiaysarhoşyürüKimsebağınagirmegilkimsegülünüdermegilVarkendima’şûkunilebahçedeolalışyürüGönüllerdeiğolmagılmahfillerdeçiğolmagılÇiğnesneninnedadıvargelaşkodunapişyürü
2279.Yunusimdihoşsöylersindinleyeneşerheylersin
Halkanasihatsatıncaerolyolunakoşyürü
![Page 403: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/403.jpg)
AÇIKLAMAB.52.Şukudsihadiseişaretedilmektedir:
“YüceAllahkıyametgünüderki:EyÂdemoğlu,hastalandım,nedenbenidolaşmadın?(Kul)Yarabbider, ben seni nasıl dolaşabilirim ki sen, âlemlerin rabbisin; (Allah) bilmedin mi ki der, filan kulumhastalandı;niyeonudolaşmadın?Onudolaşsaydınbeni,onunyanındabulurdun;EyÂdemoğluder;sendenyemek istedim; neden doyurmadın beni? (Kul)Yarabbi der, ben seni nasıl doyururumki sen âlemlerinrabbisin. (Allah), filan kulum senden yiyecek istedi; neden onu doyurmadın; bilmedin mi ki onudoyursaydın bunun ecrini katımda bulurdun der. Ey Âdemoğlu der, senden su istedim; neden bana suvermedin? (Kul),Yarabbi der, ben sananasıl su verebilirimki sen âlemlerin rabbisin. (Allah) der ki:Filankulumsendensuistedi,nedensuvermedinona?Onasuverseydin,bununecrinikatımdabulurdun.”(Câmi’us-Sagıyr,Mısır-Matbaa-iHayriyye;1321,C.I.S.65)
B.54.Âb-ıHayat.Türkçesi“Bengisu”dur.Busudaniçen,ölümsüzlüğekavuşurmuş,Kur’ân-ıKerim’inXVIII. suresinin (Kehf) 60-65 ayetlerindeMûsâ Peygamber’in, genç arkadaşıyla iki denizin kavuştuğuyerevardığı,oradaMûsâ’nınarkadaşının,birkaynaktakisudanabdestalırken; torbadabulunanvebazırivayetlere göre kızarmış ve yarısı da yenmiş olan balığın, suyun sıçramasıyla dirilip denize atılarakgittiği,birazsonraMûsâ’nınbunuduyupvak’anıngeçtiğiyeredöndüğü,oradakendisine;Tanrıtarafındanbilgi verilmiş birisini bulduğu anlatılır. Aynı surenin 66-82. ayetlerinde Mûsâ ile bu zatın arasındageçenleranlatılır.Ayetlerdegençdiyeanılan,Yûşa’Peygamber’di.Mûsâ’nınbuluştuğuzatdaHızır’dır.Batı kaynakları bu rivayetiGilgameşDestanı’na, İskenderhikâyesiyle, İlyas’laHahamYeşuâbenLeviarasında geçtiği söylenen Yahudi efsanesine dayamak isterler. Halk rivayetlerinde İskender, aşçısıAndreas’lakaranlıklardiyarındabusuyunkaynağınıbulmayagider.Andreas,yanındaki tuzlubalığıbirkaynakta yıkarken balık dirilip suya atlar. Andreas da onun tutmak için suya atılır; tutamaz, fakatölümsüzlüğeerer.Bunuİskender’eanlatır.Kaynağıbulmakiçinbirhayligezerler;fakatbulamazlar.
HalkrivayetlerindeÂb-ıHayâtıHızırveİlyasPeygamberlerbulupiçmişler;ölümsüzlüğeermişlerdir.ŞimdiHızırkarada,İlyasdenizdeaczedüşenlereyardımetmeyememurdur.
TasavvuftaÂb-ıhayât,manevifeyze,neşeye,zevkeişarettir.
B. 59. Ejderha, Aji Dahâka’dan bozmadır; Aji Dahâka, eski Hind-İran inancında Zulüm devidir kisonradan“Deh-âk”şeklindesöylenmiştir.Deh-âk,yanionayıp,çirkinlik,cücelik,zalimlik,oburluk,kötüsöz söylemek, yalancılık, acelecilik, akılsızlık, korkaklık, utanmazlıktır; Deh-âk, bunları temsil edendevdir,yanikötükuvvettir.İran’ınmitolojiktarihineDeh-âkadlıbirhükümdartarzındagirmiştir(Cem-Cemşid,Feridunmad.e.bk.)
B.67.Dörttekbirnamaz.Rükû’vesücûduolmayan,bütünMüslümanlarafarzolduğuhaldebirisikılarsaöbürlerininkılmasına lüzumbulunmayan,herMüslümanölünce,yıkandıktanveketenesarıldıktansonrasağıkıbleyegelmeküzereyere,yahutyüksecikbirmahalle(Mûsâlla’ya)konupcenazeöndeolmaküzerekıbleyekarşıkılınan,okunandualardabütünMüslümanlaravebilhassaoölüyeyarlıganmadilenennamaz.Bunamazdadört, yahutbeş tekbirvardır; her tekbirden sonramuayyen şeylerokunurve son tekbirdensonranamazbiter.
B.76.KaafL.Surebuadlaanılırve“Kaaf,andolsunbüyükveşerefliKur’ân’a”mealindekiayetlebaşlar.Kaaf,birrivayetegöreTanrıadlarındandır.Dünya’yıçepeçevrekuşatandağınadıdırdiyenlerdevardır.Halkinançlarınagöreyılaneceliyleölmezmiş;mutlakaöldürülürmüş.Ölümdenkurtulanveyüzyılyaşayan yılanın boynuzları çıkar, ağzından ateşler saçar, nefesiyle hayvanları, insanları çekip sömürür,
![Page 404: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/404.jpg)
yutar, kayaları eritir, bir ejderha olurmuş.O vakitmelekler, ateşten zincirle onu çekerler, Kafdağı’nınardınaatarlarmış.Budağınardındadevlerdebulunurmuş.
B.77.Süleyman-Taht,dev-peri.Süleyman,Davûd’unoğludur.“Ahd-ıAtıyk”teikihükümdarolarakbildirilenDavûdveSüleyman,İslamdinindeikipeygamberdir,Süleyman“Ahd-ıAtıyk”teyazıldığıgibiputlara hizmet etmemiş, kâfir olmamıştır. (Kur’ân, XXI, Enbiyâ’ 378-82; II; Bakara, 101). Kuş dilinibilirdi, hayvanların dillerini anlardı (XXVII; Neml; 16-19). Şebe padişahının ve kavminin güneşetaptığınıHüdhüd’ten(çavuşkuşu)öğrenmiş,onutahtıylagetirtmekistemiş,emrinetabiolancinlerdenbirifrit,yerindenkalkmadangetiririmdemiş,kendisineTanrıtarafından,kitaptanbilgiverilenveziriyse,gözyumupaçıncayadekgetireceğinisöylemiş,önceBelkıys’in tahtını, sonrakendisinigetirmiş.Belkıysvekavmi imânâ gelmişlerdir (XXVII, 20-44).Yel onun tahtını; dilediği yere götürmeyememur edilmiştir(XXI,81,XXXIV,12).
B.78.Firavun,Nûşin-revan,Karun.FiravunMûsâPeygamberzamanındaMısırhükümdarıolankişidir.Kur’ân’daFir’avndiyegeçenbuad,halkdilindeFiravunşeklindesöylenir.Tanrılıkdavasınagirişenbuadam, Mûsâ’ya inanmamış, tutsak olarak kullandığı İsrailoğulları’nın Mısır’dan çıkmalarına mûsâadeetmemiş, fakat Tanrı tarafından gelen belalar üzerine İsrailoğulları’nı bırakmış. Mûsâ sopasıyla KızılDeniz’evurunca,İsrailoğulları’nınboylarısayısıncadenizdeonikiyolaçılmış,Mûsâvekavmigeçtiktensonra, onları bıraktığına pişman olan Firavun ve ordusu artlarına düşmüş, deniz kavuşunca da hepsiboğulmuş,Firavun’uncesedi ibretolmak içinkıyıyavurmuş,öbürlerinincesetleridahibulunamamıştır.Kur’ân’ınII,VII,X,XI,XIV,XVII,XX,XXIII,XXVI,XXVIII,XXIX,XXXVIII,XL,XLIII,XLIV,L,LI,LIV,LXVI;LXXIII,LXXIX,LXXXVveLXXXIXsurelerindeadıgeçerveolaylarıanlatılır.
Nûşin-revanveNûşirevan,İranSasânîhükümdarlarındanyirmincisidir.Milâdın531.yılındahükümdarolmuş,579.yılındaölmüştür.Adaletiyleünalmıştır.
Karun,MûsâPeygamber’inteyzesinin,yahutamcasınınoğludur,diyenlervardır.“Âhd-ıAtıyk”teKorahdiyegeçer.KendisineuyanikiyüzellikişiyleMûsâvekardeşiHârûn’aisyanetmiş,Tanrıdaonlarıyerebatırmıştır(A’dâd,XVI,1-35).
Kur’ân’da, hazinelerinin anahtarlarını, güçlü kuvvetli on-on beş kişinin taşıyabildiği, böyle olduğuhaldezekâtvermediği,buyüzdenöncehazinesinin, sonrakendisininyerebatırıldığıbildirilir (XXVIII,Kasas;76-82).AyrıcaadıFiravunveHâmân’lageçer.Halkrivayetinegörekendisivehazinesi,hergünboyumiktarıncayerebatmaktadır.Yerebatanhazinesine,yürüyüpgidenhazineanlamına“Genc-irevân”dadenir.
B.87.Azrail.Ölümmeleğidir;eceligelencanlınıncanınıbumelekalır.XXXIIsürenin(Secde)11.ayetinde“Ölümmeleği”diyegeçer.LXXIXsürenin(Nâziat)ilkve3.ayetlerindekâfirlerinveinananlarınruhlarını alan meleklerden bahsedilir ki bu melekler, Azrâil’in emrine tabi meleklerdir. Türkçe’de,Azrâil,“canalıcı”diyedegeçer.TanrıÂdem’iyaratacağıvakittoprakalmaküzeregönderdiğimelekler,yerin sızlanması üzerine acıyıp emri yerine getirememişler, Azrâil bu işi başarmış, Tanrı da onu canalmayamemuretmiştir.
B.90.Beyitte,“Herümmetin,herkesinbireceli,muayyenbirölümzamanıvardır;ecellerigelincenebirangeribırakılır,nebiranönceyealınır”mealindekiayeteişaretedilmektedir.
B.92.Beyitte, “Bir şeyi seven,onuençokanandır”mealindekihadise işaretvardır (Câmi;C. II, s.141).
B. 99. Kıyamet. Kur’ân’ın birçok ayetlerinde geçer, daha başka adlarla da anılır; alâmetleri de
![Page 405: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/405.jpg)
zikredilir.Koyubirdumanheryanıkaplayacak,çetinbirsesduyulacak,yeryüzüsarsılacak,dağlarpamukgibiatılacak;İsrafilsur’uüfürecek,bütüncanlılarölecek,kıyametkopacak,ikinciüfürüştecanlılardirilipArasatmeydanındatoplanacak,ahıretâlemibaşlayacaktır
B.100. İsrâfil. İbranice adıSerâfim,Serâfil, yahutSarafin’dir.Diğerüçü,Cebrâil,Mikâîl veAzrâilolandörtulumeleğinbiridirSur’uüflemeyememurdur.Sur,birborudur.
B. 102. Sırat.Kıyametten sonra dirilen insanlar amel defterleri verilip suçları, sevapları tartıldıktansonra, cehennem üstüne gerilmiş olan kıldan ince, kılıçtan keskin Sırat Köprüsü’nden geçecekler,günahlılar cehenneme düşecekler, günahsızlar cennete gideceklerdir. İnananlar Sırat’tan geçerlerken,cehennem, çabuk geç ey mü’min, ışığın ateşimi söndürdü, diye feryad edecektir (Câmi, I, 111).Mü’minlerin Sırat Köprüsü’nden geçerken şiarları, yani parolaları “Rabbim, sen esenlik ver, esenlik”sözüolacaktır(aynı,II.,s.33).
Sırat, yol anlamına gelir. Sırat’ı bildiren hadislerden şu hadis, dikkate değer: Yüce Allah, Sırat’ımüstakıym diye bir örnek getirdi. Sırat’ın iki yanında iki dıvar var; duvarlarında, aşağıya salınmışörtüleri bulunan açık kapılar var. Sırat’ın başında, ey insanlar, dağılmayın, hepiniz Sırat’a girin diyebağıranbiridurur;üstündedebukapılardanbiriniaçmakisteyene,sakınyazıkolursana;açarsandüşersindiyebağıranbiribulunur.Sırat,Müslümanlıktır;duvarları,yüceAllah’ınsınırlarıdır.Açıkkapılar,yüceAllah’ın haram ettiği şeylerdir. Sırat’ın başında nida eden, Allah’ın kitabıdır, yukarısında duran öğütverenmünâdî,herMüslüman’ıngönlündekiAllahkorkusudur(aynı;II,s.43).
B.105.Beyitte,“Dünyâ,mü’mininzındanıdır;kâfirincenneti”hadisineişaretvardır(Câmi’;I,s.14).
B.106.III:surenin(Âliİmran)106-107ayetlerinde,kıyamette,kötülükedenlerlekâfirlerinyüzlerininkararacağı,mü’minlerinveiyikişilerinseağaracağıbildirilmektedir.Beyittebunaişaretvebuayetlerdenmaneviiktibasvar.
B. 122.XXI. Surenin (Enbiyâ’) 104. ayetininmeali şudur: “Biz o güngöğü, kitap sahifelerini dürüpbüker gibi dürecek, bükeceğiz. Önce nasıl yaratmaya başladıysak tekrar yaratacağız; bu, vaadimizdirbizimvegerçektendeyapacağızbunu,gücümüzdeyeterbunuyapmaya.”
B.138.“Mıkdârınıbilenkişi,haddiniaşmaz”mealindeArapçabiratasözüvardır.
B. 139.Nefes.Heceyle yazılan ve sohbetlerde okunan şiirlereBektâşîler “Nefes” derler; bu teriminXIII-XIV.Yüzyıllardabulunduğunu, kullanıldığını,Yunus’unbu şiirinden anlamaktayız 1924. beyitte degeçer.
B.143.Süleyman-Mülk.75.beytinizahınabk.
B.157.Hızır-İlyas,Âb-ıHayat.54.beytinizahınabk.
B. 158. Sen olmasaydın. “Sen olmasaydın gökleri yaratmazdım” mealindeki kudsi hadise işarettir.Aliyy’ül-Kaarî, bu hadisi “Mevzûat”a almakla beraber, “Sen olmasaydın cenneti, cehennemi, dünyayıyaratmazdım”mealindeki hadislere nazaranmana bakımından doğru olduğunu söyler (İst.Mat.Âmire-1289,s.67-68).
B.179.Ahd-ıSâbık-Elest.Eskiahidanlamınadır;Elestbezmi,meclisi,ezelmeclisidiyedeanılır.Elest, Arapça’da, değil miyim demektir. VII. surenin (A’râf) 172-173. ayetlerinde, “Hani rabbinÂdemoğullarının sırtlarından zürriyetlerini izhar etmişti de kendilerini kendilerine tanık tutarak, benrabbinizdeğilmiyimdemişti;onlardaevet, tanığız, rabbimizsindemişlerdi.Budakıyametgünübizimbundanhaberimizyoktudememeniz,yahutdaatalarımızönceşirkkoşmuştu,bizonlardansonragelmişbir
![Page 406: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/406.jpg)
soyuz;bizideoboşveasılsız işlerdebulunanlarınamelleriyüzündenhelakmıedeceksin,dememeleriiçindi”buyurulmaktadır.Buizharetmekeyfiyetini,ÂdemPeygamber’insırtından,kıyametedekgelecekzürriyetini izharediponlardan tanıklıkalmış,bu tanıklığamelekleri şahit etmiş, sonrageneozerreleriÂdem’in sulbüne iade etmiştir tarzında anlayanlar olduğu gibi, ayette Âdem’in denmediğine,Âdemoğulları’nındendiğinegöreayetişutarzdaanlayanlardaolmuştur:Anarahminedüşenvedünyayagelenherkes,Tanrı’nındelillerinigörmekte,adetaTanrıtarafından,rabbinizdeğilmiyimdiyenTanrı’nınhitabınıgerçeklemektedir.Sûfîleregörebuhitapvecevapmisal âlemindeolmuştur.Ayetler, bunlardanbaşkaçeşitlitevillerledeanlatılmıştır(Kur’ân-ıKerimvemeali;C,II,Açıklama;s.LXIII-LXIV).
B.183.“Ölmedenönceölün;hisâbınızgörülmedenhisâbınızıgörün”mealindevehadisolarakrivayetedilen söze işaret olunmaktadır.Aliyy’ül-Kaarî, bu sözün demevzu olduğunu söyler (Mevzuat, s. 87);ancak,ferdiyettengeçmek,benliğiterketmekanlamınaalınırsamealenhadissayılabilir.
B.193.Münker-Nekir.Sorucu,Sorucular.Çirkin,görünmesi istenmeyenvebilinmezanlamınagelenMünkerveNekir,İslaminancınagöre,ölükabirdedirildiktensonrageliprabbini,peygamberini,dinini,kitabınısoracaklar;mü’minolanve iyi işleryapansorularınacevapverecek,kâfirvekötüiş işleyensecevapveremeyipazabauğratılacaktır.
B.197.Hubb’ül-vatan“Vatansevgisiimandandır”mealindebirsöz,hadisolaraknakledilir.Mevzû’olmaklaberaberanlambakımındandoğrudur(Mevzuat,s.38-39).
B.198.Azrail,87.beytin izahınabk.Bubeyitte,“Ogünmalveoğullarfaydavermez;ancakAllah’aselimbirkalblegelenfaydalanır”mealindekiayetle(XXVI,Şuarâ’;88-89).“Ogüninsankardeşinden,anasından,babasından,eşindenveçocuğundankaçar”mealindekiayetleredeişaretvardır(XXX.Abese;34-36).
B. 199.Halvet.Arapça yalnızlık demektir. Tasavvuf yolunda, dervişin yalnızca bir yere çekilip, birodayakapanıpazyemek,aziçmek,azuyumaküzerekendiniibadetehasretmesinederler.Halvetsüresi,çokdefakırkgündür;buyüzdenArapçaveFarsçakırkanlamınagelen“arbain”ve“çile-çihle”sözleriyledeanılır.
B. 209. Salâ. Çağırmak, seslenmek anlamlarına gelir. Terim olarak kutlu dini günlerde, sabahnamazından, cuma günleri cuma ezanından önce minarelerde, hususi bestesiyle Hz. Peygamber’e ithafedilensalât-üselâmadenir.AyrıcacenazesalasıdavardırkiHz.Peygamber’esalât-üselâmdansonraecelhakkındakiayetlerokunurvebusûretlebirisininöldüğübildirilmişolur;duyanlar,kiminöldüğünüanlayıpdostluklarıvarsacenazesinegiderler.BuâdetAnadolu’dahâlâvardır.
B. 212. Yedi Tamu - Sekiz cennet. Tamu, Türkçe cehennem demektir. XV. surenin 44. ayetindecehennemin yedi kapısı olduğu bildirilir. Kur’ân’da çok defa “ateş” sözüyle geçer. Alevi şiddetlianlamınagelen“Cahîm”, II. surenin119.,yanananlamına“Saîr”,LXVII. surenin5, salt ateşanlamına,“Lazâ” , LXX. surenin 15., kızmış, kızarmış anlamına, “Sakar”, LXXIV. surenin 26-27, dipsiz kuyuanlamına “Hâviye”, CI. surenin 9-11, yürekleri saran kaygı anlamına “Hatuma”, CIV. sürenin 6-8.ayetlerinde geçer. Böylece cehennem sözüyle beraber bu sözlerle, yedi cehennemin anlatıldığı kabuledilmiştir.
Cennet,kabagölgeyleörtülü,güneşigöstermeyecekkadar sıkağaçlıbahçeanlamınagelir;Türkçe’decennete“Uçmak”denirBirçokayetlerde“cennetler”diyegeçer.X. sürenin25.ayetindeesenlikyurdu,XVIII.surenin107.ayetindebahçeleranlamına-Firdevs,XX.surenin76.ayetindeebedioturulacakyurt-And,XXV.surenin15.ayetindeebedilikyurdu-Huld,XXXII.surenin19.ayetindesığınılacakyurt-Me’vâ,XXIX.surenin64.ayetindeyaşayışyurdu-Hayvan,XXXV.surenin35.ayetindeoturulacak,yurt-
![Page 407: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/407.jpg)
Dârül-Mukaame,LVI.sürenin12.ayetindenimetleryurdu-Naîmdiyegeçer.Hadislerdedesekizcennetinbulunduğubildirilmiştir.
B.213.Münker-Nekir,193.beytinizahınabk.
B.216.İsrâfil–Sûr.Tanrıkatındadereceleriyücedörtmeleğinbirininadı.ÖbürleriCebrâil,MikâilveAzrâil’dir. İbranice adı Serâfim, Serâfil, yahut Serâfin’dir ve İsrâfil bu adlardan gelmiştir. Sûr’uüfürmeye memur olan bu melektir. (Tefsirlere ve İslam Ansiklopedisi’ne bk.) Sûr, keyfiyetinibilmediğimizbirboynuzdur.Tanrıemriylebunuüfürüncekıyametkopacak,bütüncanlılarölecekler,sonrabir daha üfürünce ölenler dirilecek, soru - hisap için Arasat meydanında toplanacaklardır Sûr’unüfürülüşü, Kur’ân’ın VI. suresinin 73. XVIII. suresinin 99. XX. suresinin 102, XXIII. suresinin 101.XXVII.suresinin87.XXXVI.suresinin51.XXXIX.suresinin68.L.suresinin20,LIX,suresinin13.veLXXVIII,suresinin18.ayetlerindebildirilir.
BubeyitteXIV.surenin,“Ogün,birgündürkiyeryüzüdebaşkabiryeryüzünedöner,göklerde.Herkes,birvekahhârAllah’ıntapısındatoplanır”mealindeki48.ayetindenmaneviiktibasvardır.
B. 217.Mikâil - Terazi.Mikâil, dört büyükmeleğin biridir;Kur’ân’da “Mikâl” diye geçer (II, 98).Rahmetleri yağdıran, bereketleri izhar eden, rızıkları dağıtan melektir. Mizan, terazi anlamına gelir.Kıyamet koptuktan sonra herkesin iyiliği, kötülüğü, keyfiyetini bilmediğimiz bir terazide tartılacak,iyilikleri ağır gelenler cennete, kötülükleri ağır gelenler cehenneme gideceklerdir. Kur’ân’ın birkaçyerinde,meselaXXIII.surenin102-103.,CI.surenin6-9.ayetlerindegeçer.
B. 221. Yevme yeşfa’. II. surenin, “Âyet’ül-Kürsi” denen 225 ayetinde, Allah katında, ancak onunizniyleşefaatedilebileceğibildirilmektedir;beyittebunaişaretediliyor.
B.222.Kıl–Sırat.102.beytinizahınabk.
B. 225. Halil - Cömertlik - İbrahim – Nemrûd. Halil, Arapça dost anlamına gelir; İbrahimPeygamber’in,Tanrıdostuolduğu,IV.surenin125.ayetindebildirilmesidolayısıylalakabıolmuştur.Hz.Peygamber’in soyu, İbrahim’e çıkar. Gördüğü bir rüya üzerine oğlu İsmail’i, Tanrı’ya kurban ederkenbıçak kesmemiş, o sırada Tanrı tarafından bir koç gönderilmiş, rüyasının yerine geldiği vahyedilmiş,İsmail’inyerinebukoçukurbanetmiştir.Hembuolayyüzünden,hemdeçokcömertolupdaimakonuklarıdoyurduğundancömertlikleanılır.Keldanıstan’dahükümsürenNemrut,tanrılıkdavasınagirişmişti.Aynızamanda kavmi putlara tapardı, İbrahim putları kırmış, baltayı da en büyük putun boynuna asmıştı.Nemrut, yaktırdığı bir ateşe İbrahim’imancınıkla attırmış, fakat ateş güllük gülistanlık olmuş, İbrahimyanmamıştı. Kur’ân’da kırk dokuz yerde adı geçer. “Ahd-i Atıyk”te Tekvin bölümünün 12-25. baplarıİbrahim’eaittir.
B.226.Süleyman–Karınca.SüleymanPeygamber,birgünkarıncalarovasındangeçerkenbirkarınca,karıncalara yuvanıza girin de Süleyman ve ordusu sizi çiğnemesin demiş, Süleyman, bunu nedensöylediğinisorunca,okarınca;senindebdebeniseyredalarlardarablerinianmayıunuturlardiyecevapvermiştiBuolay,sonkısmıhariç,Kur’ân’ınXXVII.süresinin18-19.ayetlerindebildirilir.Aynızamandabirkarıncanın,Süleyman’abirkarıncabudunuarmağangötürdüğüdehalkhikâyelerindendir.BuyüzdenSüleyman,edebiyatımızdakarıncayladaanılır(77.beytinizahınadabk.).
B. 235. Palheng. Farsça dizgin, suçlunun bağlandığı ip, kement, tazının boynuna geçirilen halkaanlamınagelir.DervişlerdevebilhassaKalenderilerleAbdâllardaveBektaşilerde,kemerinüstünevesoltarafa,midehizasına,altındakihalkayageçendarbirkuşaklabağlanan,akıyk,balımtaşıdenenbalgamîtaş,yahutbaşkabirdeğerlitaştan,meselaNeceftaşındanyapılmışolantaşadenir.Onikiİmam’aişaret
![Page 408: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/408.jpg)
olarak on iki köşeli yapılmış olanlar da vardır. Erenler yoluna bel bağlamaya ve riyâzata işarettir(Mir’ât’ül-MakaasıdfîDef’il-Mefâsid’ebk).
B.237.Arapdili.CennetehlininArapçakonuşacağınadairbirhadisrivayetedilmiştir(Câmi’;I.s.9.)
B.249.V’ettekuu-Tezraû.“V’ettekuu”,çekinin,sakınınanlamınagelir;Kur’ân’ınmuhtelifsurelerinde,muhtelif sigalarlayetmiş sekiz ayettegeçer.Tezraû, ekerseniz anlamınadır.Kur’ân’ınXLVIII. suresinin29.ayetinde,Hz.Muhammed’inAllah’ınrasulüolduğu,onunlabulunanlarındakâfirlerekarşıçetin,kendiaralarında merhametli oldukları, Allah’ın lütfunu, ihsanını ve rızasını diledikleri, yüzlerinde secdeeseriningöründüğübildirildiktensonraonlarınbuvasıflarınınTevrat’taveİncil’dedebulunduğubeyanedilmekte,bununadetaekilmişbirtaneyebenzediği,filizlenipyüceldiği,ekincilerişaşırttığıörnekolarakanlatılmaktadır. LVI surenin 63-64. ayetlerinde de, “Görmez misiniz ektiğiniz tohumu? Siz mibitiriyorsunuzonu,yoksabizmibitiriyoruz?”deniyorki,butohumhembildiğimiz,gördüğümüztohumdur,hemdeTanrıbaşarısıylayaptığımızhayırlıişlerdir.Beyittebuayetlereişaretedilmektedir.
B.262.Zebâni.Cehennemdekiazapmelekleri.XCVI.surenin18.ayetindedegeçer.
B.279.YâSîn.Kur’ân’ınXXXVI. suresibusözlebaşlarvebuadı taşır.Sîn,Tayyboyu lehçesindeinsan anlamına gelir ve hitap Hz. Muhammed’edir. Ölüm haline gelen kişinin baş ucunda bu sureninokunmasıâdetolmuştur.
B. 280.HadisKelâm.Hz. Peygamber’in sözlerine hadis denir.Yaptığı işlere fi’lî, birisini yaparkengörüpmaniolmadığıişleritasvibettiğianlaşıldığınagörehadis-îtakrirîdenir.
Hadislerin râvilerinin hallerini bildiren bilgiye, Ricâl bilgisi, hadislerin rivayetlerine ve râvilerinegöredoğrulukderecelerinideğerlendirenbilgiyeHadis’inusulbilgisidenir.Kelam, inançları tahlil vetenkideden,mezheplerdenbahsedenbilgidir.
B. 281.Kevser.Kur’ân’ınCVII. suresi üç ayettir ve “Şüphe yok ki biziz sanaKevser’i veren; artıknamazkılrabbinevekurbankessen.Şüphesiz,sanabuğzedenyokmu,odurneslikesilen”mealindedir.Kevser,sonsuzhayır,bereket,sayısızümmet,kesilmezsoysopmanalarınageldiğigibi,cennettedeHz.Muhammed’in havuzunun adıdır. İki yanında inciden kaplar olup, bu kapların yıldızlar kadar sayısızbulunduğu,mü’minlerebuhavuzdanAli’ninsuvereceğihakkındabirçokhadisvardır(Kur’ân-ıKerimveMeali;Açıklama,II,s.CXXVIII;Fedâl’ül-Hamsetimin’esSıhâh’ıs-Sitte;II,s.98-103).
B.284.Namaz–Dindireği.“Namaz,dinindireğidir.”(Hadis,Câmi,II,s.42.)
B. 285. XVII. sürenin 44. ayetinde, her şeyin Allah’ı tenzih ettiği, yani O’nun noksan sıfatlardanmünezzeh olduğunu bildirdiği beyan buyrulmakta, fakat onların tesbihini siz anlamazsınız denmektedir.Beyittebuayeteişaretediliyor.
B. 302.Amel defterleri - Tanıklar.Herkesin dünyada yaptığı işler, ameller, keyfiyetini bilmediğimizdefterlereyazılacak,XVII.surenin71.,LXXXIV.sürenin7.ayetlerindebildirildiğigibi imansahibiveiyilik etmiş kişilere, mahşerde bu defterler sağ yanlarından, kâfirlere ve kötülük etmiş olanlara solyanlarındanveartlarındanverilecektir.Tanıklar,âzâmızdır.XLI.surenin20.-22.ayetlerinde,kulakların,gözlerin derilerini; dünyada yaptıklarına tanıklık edeceklerini, neden söylediniz diye sorulunca da herşeyisöyletenAllahbizidesöylettidiyecekleribildirilmektedir.
B. 307.Ameldefterleri –Boyun.XVII. surenin12-13 ayetlerinde, herkesinyaptığı şeylerinboynunaasıldığı,kıyametgünündeysemeydanaçıkarılacağıbildirilmektedir.
B. 328. Zühre - Saz. İranlılarınNâhid,YunanlılarınAfrodit, RomalılarınVenüs dedikleri bu yıldıza
![Page 409: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/409.jpg)
Fenikeliler Astarte derlerdi. Tabiatın bitmez, tükenmez doğurucu gücünü temsil eder (Otto Geemann:“MytologieDerGriechenundRömer;Leipzig-1895;s.62-71).Zühre,müziğeçokdüşkünsayılırveçokdefa sazla, müzikle beraber anılır. Eski yıldız bilgisinde Zühre, kutlu bir yıldızdır; musikiy erbabıylahanendeler,buyıldızamensuptanınır.
B.331.Hûri–Gılman.Hûriler,cennettemü’minlerinalacaklarıcennetkızları,gılmandamü’minlerehizmet edecek gençlerdir. Kur’ân’ınXLIV. suresinin 54., LII. suresinin 20., LV. suresinin 72. ve. LVI.suresinin22.ayetlerindehûrilerden,LVI.suresinin17.ayetindedegılmandanbahsedilir.
B. 343. Cercis. Doğrusu Circîs’tir. İsa Peygamber’den sonra, onun şeriatiyle hükmetmek üzeregönderilen bu peygamberi kavmi yetmiş kere öldürmüş, o da yetmiş kere dirilmiş. İmam Ca’fer’üs -Sâdık’tan rivayet edilen İstiftah duasında adı geçer (Hâc Şeyh Abbâs-ı Kummî: Mefatıh’ul - Cinân;Tehran-1359H.1319ŞemsiH.S.145).
B.352.Beyitte“Ateşolmayanyerdendumançıkmaz”atasözüanlaşılmaktadır.
B.353.YağıTatar.YağıTürkçe’dirvedüşmandemektir;Tatar’danmaksadıMoğollar’dır.Nitekim546.beyitte, “nefsine bir Tatar olduğunu” söylerken, 1405. beyitte korku ve ümit olmayan birine “sankiTatarsın”deyipgeneMoğollar’ıkastetmektedir.
B. 381. Hamza - Kafdağı. Hz. Peygamber’in amcası Hz. Hamza, çok kuvvetli olduğundan fütüvvetgeleneğinde pehlivanlar tarafından pir tanındığı gibi Kafdağı’nın ardına aşırıldığı, orada devlerde,ejderhalarlasavaştığıhakkındadabirçokhalkhikâyeleriuydurulmuşturBuhikâyeler,“Hamza-Nâme”adlıkitaplardatespitedilmiştir.
B.405.İbrahim–Nemrud.225.beytinizahınabak.
B. 406. Levlâk – Ahmed. Ahmed. Hz. Muhammed’in adlarındandır; Kur’ân’ın LXI. süresinin 6.ayetindeAhmeddiyeanılırveİsaPeygambertarafındanbuadlatebşiredildiğibildirilir.“Levlâke”senolmasaydındemektir;158.beytinizahınabk.
B.412.“İnsansevdiğiyledir”mealindekihadiseişaretedilmektedir(Câmi’;II.s.172).
B.442.İnanankişininkalbi;Allahevidir,arşıdırgibihadislerrivayetedildiğigibi,“Yerime,göğümesığmadım da bana inanan kulumun gönlüne sığdım” mealinde bir hadis-i kudsî de vardır (Ahâdis-iMesnevi;s.26).
B.444.Azâzil.Şeytan’ınadıdır.
B.500.Ferhad-Külüng.Ferhad-ŞirinveHusrev,birhalkhikâyesidir.ErkekevlatbırakmadanölenbirhükümdarınyerinegeçenMihînBânûadlıkızınınŞirinadlıçokgüzelbirkızkardeşivardır.Mihîn,Şirin’e bir köşk yaptırır. Köşkü, Bihzâd adlı ressam, resimlerle bezerken kendisine yardım eden oğluFerhad’aMihînBânûâşıkolur;fakatFerhaddaŞirin’evurulur.Mihîn,şehrindışındaakannehrin,köşkünönündengeçirilmesiniister.Ferhadbuişiüstünealırvearadakidağıdelmeyekoyulur.BusıradaHürmüzadlıbirpadişah,Ferhad’laŞirin’inaşkınıduyarveŞirin’iFerhad’aalmak içinMihinBanü ile savaşagirişir. Fakat bu sefer de Hürmüz’ün oğlu Husrev, Şirin’e âşık olur, Ferhad, dağı delerken Husrev’indadısı,Ferhad’ıortadankaldırmakiçingelir.Ferhad’a,Şirin’inöldüğünüsöyler.Ferhadelindekikülüngü,teessüründen beynine vurarak intihar eder. Bunu duyan Şirin gelir, Ferhad’ın nâşine kapanıp ağlarkenFerhad’ınbelindekihançerigörür;çekipkendikalbinesaplar;Ferhad’ınnâşiüstündecanverir.
BuhikâyeyiXII.yüzyılşairlerindenNizâmî(1195-1196)beşmanzumhikâyesindenbiriolarakyazmış,XIV. yüzyıldanXVI. yüzyıla kadar gelip geçen İran şairlerindenHus-rev-iDihlevî,Hâtifi,Vahşî,Asaf
![Page 410: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/410.jpg)
Han; XVI. yüzyıl Türk şairlerinden Şeyhî, XVI. yüzyılda Âhî, Celîl ve daha birçok şairler bu halkhikâyesini nazma çekmişlerdir. Halk arasına yayılan bu hikâye, ortaoyununa, Karagöz oyununa kadargirmiştir.
B. 502. Uçmak – Ebleh. “Cennet ehlinin çoğu aptallardır.” (Hadîs, Câmi’; I, s, 44) Hadistekiaptallardanmaksat,halkı,halkınmenfaatlerini,kendisinden,kendimenfaatlerindenüstüngörüpkendini,inanca, topluma, insanlığa adayan ve feda eden, bu bakımdan da ferdiyetçiler tarafından aptallıklatöhmetlenen kişilerdir. Beyitte aynı zamandaHz.Ali’nin, “Bazı kişiler, cennet için ibadet ederler; bu,tacirlerinibadetidir.Birbölükhalkdakorkusundankullukeder;budakulların,kölelerinkulluğudur.Birbölük de vardır: Allah’a şükretmek için kullukta bulunur; işte bu, hür kişilerin ibadetidir” sözü dehatırlanmaktadır (Nehc’ül -BelâgaMücesseset’ul -A’lemiyy’il -Matbûât;Beyrut,C. III. 4. bölüm, s.189).
B. 515. 516. Sûfî -Ahi,Mecnun - Leylâ: Sûfî, tasavvuf ehli. Tasavvuf sözünün, yün anlamına gelen“sof”tan,Hz.Peygamber’inmescidininsofasındayatıpkalkanve“Ashab-ıSuffa”denenyoksulsahabeyenisbetedilmelerinden,artıkanlamına“safâ”dangeldiğisöylenmişsede,Yunancahikmetanlamınagelen“Sofos”kelimesindengeldiğişüphesizdir.Buadıilkolarakalan,150Hicri’de(767-768)vefatedenveŞam’da.ilktekkeyikuranEbu-Hâşim-iKûfî’dir.
Ahî, kardeşim anlamına Arapça bir sözdür. Kökü, Sasanlılar devrinde olan ve ortaçağda esnafıteşkilatlandıranfütüvvetehli, şeyhlerine“Ahî”derlerdi,birşehirdekiahîlerin tâbî’olduklarıAhî,Ahî-Baba,Anadolu’daAhî-Türkdiyeanılırdı (A.Gölpınarlı: İslamveTürk İllerindeFütüvvetTeşkilatıveKaynakları;İst,Üniv,İktisatFakültesiMecmuası;Cilt,XI,Sayı:1-4).
Mecnun-Leylâ,Arapedebiyatındanİranedebiyatına, İranedebiyatındanTürkdivanedebiyatınadivanedebiyatından halk edebiyatına geçmiş, halk hikâyesi hüviyetine bürünmüştür. Âmiroğulları boyundanKays, bir başka boydanLeylâ adlı bir kızı sever, aşkından deli olur, dağlara düşer.Mecnun deli diyeanılmaya başlar; başından birçok olaylar geçer; sonunda Tanrı aşkına ulaşır. Leylâ da, Mecnun’unaşkından hastalanır, ölür. Mecnun, Leylâ’nın kabrine gider; dünyadan bezdiğini söyler, ruhununkabzedilmesi için Tanrı’ya yalvarır; duası kabul edilir ve orada ölür, Leyla’nın yanına gömerler. İranşairlerindenNızâmî,buhikâyeyiçokgüzelbirşekildevemesnevi tarzındayazmıştır.TürkşairlerindenFuzûli’ninde“LeylîvüMecnûn”uvardır.KlasikİranveTürkedebiyatındaLeylâ,Leylîtarzındasöylenir.
B.520.Elif’mim,dal.Arapalfabesindekibuüçharf,yani“a,d,m”harfleriyazılınca,“âdem”sözümeydanagelirki“insan”demektir.
B.546.NefsimebirTataroldum.353.beytin,izahınabk.
B. 562.-B. 563. Mûsâ - Tecellî, Tûr. İsrailoğullarını Mısır’dan çıkaran, tutsaklıktan kurtaran,MuseviliğikuranveKur’ân’daXXXIII. surenin7. ayetindebildirildiğigibidiğerleri,Hz.Muhammed,İbrahim,MûsâveİsaolanÜlü’l-azimbeşpeygamberdenbiriMûsâ’dır.MûsâdoğmadanFiravun,yaniMısırhükümdarıbirrüyagörmüş.İsrailoğullarındanyenidoğacakbirinin;saltanatınıyokedeceğişekildeyorumlanmış, Firavun, İsrailoğulları’ndan doğan erkek çocukların öldürülmelerini emretmiş; emri icraedilmeyebaşlanmış;Mûsâ’nınanası,TanrıilhamiyleonubirsepetekoyupNilNehri’neatmış;Firavun’unzevcesionugörüpalmış,evlatedinmişti.Mûsâ,hiçbirsütnineninmemesinialmayıncageneanası,Tanrıilhamıylagidiponasütnineolmuş,Mûsâ;Firavun’unsarayındabüyüyüpyetişmişti(XX,37-40).Birgün,İsrailoğulları’ndan birine zulmeden bir Mısırlıyı bir yumrukta öldüren Mûsâ, bunun duyulduğunuanlayıncaMedyen’ekaçmış,ŞuaybPeygamber’esığınmışonunsürülerineçobanlıketmiş,kızınıalmıştı.Medyen’den, Şuayb Peygamber’in yanından ayrılınca çölde yolunu yitirmiş, zevcesine; ilerde gördüğüateşegidipyolbilenbirinibulursasoracağını,kimseyibulamazsaateşalıpgeleceğinisöyleyerekateşe
![Page 411: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/411.jpg)
doğrugitmişti.Kendisigiderkenateşindeuzaklaştığını,gerigeldikçeateşindegeldiğini,aynızamandaağacın, çalıların yanmadığını görüp şaşırmış; bu sırada ateşten “ayakkabılarını çıkar, mukaddes Tuvâvadisindesin” sesiniduymuş, sopasınınyılanoluşu, elininparıl parıl parlayışımucizeleriyleFiravun’agitmeyememurolmuştu(XX,10-25).
İsrailoğulları’nıTanrıemriyleMısır’dançıkarmayamemuroluncaFiravun’a,kardeşiHarun’lagitmiş,onamucizelerinigöstermişti.SopanınyılanolduğunugörenFiravun,bunubüyü sanıpbüyücülerehabervermiş,büyücülertoplanıpgelinceiplerini,sopalarınıatmışlar;ipler,sopalaryılanolmuş,Mûsâsopasınıatıncaodabüyükbiryılanolupöbürleriniyutmuştu.Mûsâyılanıtutupalıncasopahalinedönmüş,fakatiplerlesopalarınortadakalmadığınıgörenbüyücülerMûsâ’yainanmışlar,bununüzerineFiravunonlarınellerini, ayaklarını çapraz olarak kestirip hepsini astırarak öldürtmüştü (XX, 9-73). TanrıMısırlılarınmahsullerineçekirgeüşürmüş,kurbağalarıçoğaltmış,öldürücüyellerestirmiş,suyukanhalinegetirmiş;her ilk doğan hayvanı ve insanı öldürmüş daha başka belalar vermişti. Firavun her bela geldikçeİsrailoğulları’nıbırakmayıvaadetmiş,fakatbelageçincevazgeçmişti,sonbelaolanölümüzerinesözünütutmuştu. Mûsâ, İsrailoğulları’nı, Kızıldeniz’den sopasıyla denize vurup; boyları sayısınca açılanyollardan geçirdikten sonra ordusuyla artlarına düşen Firavun, deniz kavuşunca ordusuyla beraberboğulmuştu.
MûsâPeygamber’eotuzgeceninva’deverildiği,ongeceyledeomüddetikırkaçıkardığı,sonrakavmiarasında Harun’u halife bırakıp Tanrı’nın buyurduğu yere vardığı, Tanrı’nın Mûsâ ile konuştuğu VII.surede bildirilir.Mûsâ, rabbine, rabbim; bana görün; sana bakayım demiş. Tanrı, sen beni hiçmi hiçgöremezsin;fakatdağabak,yerindedurabilirsegörürsünbuyurmuş,rabbininazametidağatecelliedincedağ paramparça olmuş, zerre zerre dağılmış. Mûsâ da düşüp bayılmış, kendine gelince; seni noksansıfatlardantenzihederim,tövbeettimsanavebeninananlardanilkiyimdemiştir(142-143).“Erini”banagörün,“Lenterânî”benihiçgöremezsindemektirve143.ayettegeçer.
B.565.Necm-Tâbir,Düş.“Necm”,gizliveeşsizbilgileranlamınagelen“ulûm-ıhafiyye”ve“ulûm-ıgarîbe”dendir.Ulûm-ı garîbe, sözü herkes tarafından bilinemeyen anlamını da verir. “Necm” de yıldızbilgisidirki,buna“ilim-inücüm”ve“tencîm”dederlerdi.Birkişinindoğduğuan,hangiyıldızhâkimse,yıldızı sayılır ve o yıldızın kutlu ve kutsuz hale gelişinin, o adamınhayatında iyi ve kötü olaylara yolaçacağınainanılırdı.Düş,yanirüyadabubilgiyegöreyorulurdu.Yıldızbilgisi,Keldanîler’denkalmışve İslambununbatıl olduğunukabul edip şiddetle aleyhindebulunmuştu; fakat genedebuna inananlar,bunubildiğiniiddiaedenler,sonzamanlarakadarvardı(Câmi’II,140;148;Künûz’ul-Hakaaık,II,206).
B.588.Mansûr,Ebu’l-MugıysHuseynb.Hallac,meşhurrivayetegöreBeyzâlı’dır.Şeriatauymayansözleriyüzünden309’da(922)Bağdat’taasılaraköldürülmüştür.“Ene’lHakk-BenHakk’ım”şeklindeözetlenen sözleri vardır.AdınıMansûr,Hallâc,Hallâc-ıMansûr diye anarlar.MüteveffâL.Massignendivanını, “Kitab’ut -Tavâsin”adlıkitabını, sözleriniveasılışhikâyesini. toplayan“Ahbâr’ül-Hallac”ıtercemeleriyleyayınlamıştır.
B.590.Ferhâd-Şirin.500.beytinizâhınabk,
B.624.Mansûr-dâr.588.beyittegeçti,
B.650.Ezelbezmî.179.beytinizahınabk,
B. 661.Yakıyn.Ayn-el - yakıyn.Yakıyn, iyiden iyiye inanış, tamanlayış anlamlarınagelir. Sûfîlerceyakıyn, üç dereceye ayrılır; İlm’el - yakıyn, akla, bilgiye dayanır. Ayn’el - yakıyn, görüşe dayananinançtır. Hakk’al - yakıyn ise inancın oluş haline gelmesidir. Birinci yakıyn akıl ehline, ikincisi bilgiehline,üçüncüsüirfanehlineaittir(Risâle’ül-Kuşeyriyye;s.57).BuüçyakıyninadlarıKur’ân’ınCII.
![Page 412: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/412.jpg)
suresinin5.ve7.ayetleriyleLXIXsuresinin51.ayetindenalınmıştır.
B. 665. Hârût -Mârût, Zühre. Hârût veMârût, Kur’ân-ı Kerim’in II. suresinin 102. ayetinde geçer;SüleymanPeygamber’inkâfirolmadığı, şeytanlarınkâfirolduklarıbildirilirve insanlarabüyüyapmayıöğrettikleri söylenir; sonra da Bâbil’e indirilen Hârût ve Mârût adlı iki meleğin, biz sizi imtihanaçekmeye memuruz, sakın kâfir olmayın demeden kimseye bir şey öğretmedikleri anlatılır. Halkrivayetlerinegörebu ikimelek, insanların isyanındanyakınmışlar,Tanrıonlarda şehvetvardır, sizedeşehvetversem,sizdeisyanedersinizdemiş;onlarisyanetmeyeceklerinisöyleyince,Tanrıonlaraşehvetveripyeryüzüne inmelerinibuyurmuş.Gündüz inerler,halkarasındahükümsürerler,geceİsm-iA’zam’ıokuyupgöğeağarlarkengününbirindebirkızaâşıkolmuşlar.Kız,‘İsm-iA’zam’ıöğretirlersebunlararamolacağını söylemiş, öğretmişler, kadın bu adı okuyup göğe çıkıncaTanrı onu çarpıp bir yıldız yapmış.Zührebukadınmış,Hârût’laMârût’ubudünyaazabıylaahretazabıarasındamuhayyerbırakmış,dünyaazabına razı olmuşlar. Bunları Bâbil kuyusuna baş aşağı astırmış. Büyücüler, o kuyunun başına gidipbunlardanbüyüöğrenirlermiş.BuyüzdenedebiyattaHârût-Mârût,Zühre,Bâbilkuyusu,büyüvebüyücüileanılır.
B. 695. Hümâ (Devletkuşu). Kimin başına konarsa devlete erişeceğine, padişah olacağına inanılan,kemikle geçindiği söylenen bir kuş. Bu kuş, bazı kere Zümrüdüanka dediğimiz Simurg’la karıştırılır.Hüma,edebiyattadevletvekemikleanılır.
B. 706.Mansûr-ı Bağdadî.Mansûr, Bayzâlı olmakla beraber Bağdad’da asıldığı için Bağdâdî diyeanılmıştır.588.beytinizahınabk.
B.715.Tanrı’nınDâvudPeygamber’e,dünyaköpeklerinüşüştüğübirleşebenzer,buyurduğunadairbirHadis-iKudsîvardır(İthâfât;s.128-129).
B. 720. Yusuf - Zelihâ. İsrailoğııllarından Ya’kub Peygamber’in oğludur. Pek yakışıklı ve güzelolduğundanvebabası,onuçoksevdiğindenonbirkardeşiYusuf’ukıskanmışlar,buaradaonbiryıldızlaay ve güneşin kendisine secde ettiğini rüyada görmesi ve rüyasını kardeşlerine de söylemesikıskançlıklarını arttırmış; onu öldürmeye karar vermişler; babalarından gezmek üzere izin almışlar veYusuf’ubattalbirkuyuyaatıpbabalarına,bizoynarkenonuelbisemizinyanındabırakmıştık,kurtyemiş,demişlerdi
BusıradakuyuyasualmakiçinkovasallayanbirkervancıYusuf’ubulmuş,bunuhaberalankardeşlerigidip bizim kölemizdi, isyan etti, bu cezayı verdik deyip onu ucuz bir fiyatla satmışlardı. Kervancı,Yusuf’uMısır’agötürüpsattı;Mısırhükümdarınınmaliyeişlerinebakanzat,Yusuf’usatınaldı.Yusufçokgüzelolduğuiçinbuzatınzevcesi,Yusuf’agönülkaptırdıvebirgünonunlabuluşmakistedi.Yusufrazıolmayıncaüstüneatıldı;Yusufkaçarkengömleğine,arkadansarıldıvegömlekyırtıldı.BuaradakocasıkapıdibindegörününcesuçuYusuf’unüstüneattı.Adamındanıştığızat,gömleköndenyırtıldıysakadındoğru söylüyor dedi. Gömleğin arkadan yırtıldığını görmekle beraber dedikodunun önünü almak içinYusuf’uzindanaattırdı.Yusufzindandayediyılkaldı.Busıradabirsuçyüzündenzindanadüşmüşolanvemaliyememurununşerbetçisibulunanzatlabirbaşkasınıngördükleri rüyayıyorumladıveyorumuçıktı;şerbetçikurtuldu.Azizdenenmaliyememurudabirrüyagördü;yorumcular,burüyayıyorumlayamadılar.Yusuf’a, Aziz’e söyleyeceğini, suçsuz olduğunu hatırlatacağını vaad eden şerbetçi, kendisinin vearkadaşının rüyasını yorduğunu hatırladı, vaadini yerine getirdi.Aziz de, şimdi hak yerini buldu deyipYusuf’uzindandançıkarttı;onunlagörüştü.YusufAziz’inrüyasını,yediyılbolluktansonrayediyılkıtlıkolacağı şeklinde yorumladı veAziz’in emriylemali işlerememur oldu.Yusuf kıtlık yılları için zahiresakladı,kıtlıkbaşlayıncaherkeseerzakvezahirevererekaçlığın,sefaletinönünegeçti.Civardakıtlığadüşenler de Mısır’a başvurmaya başlarlar; bu arada kardeşleri de gelirler, fakat Yusuf’u tanımazlar.
![Page 413: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/413.jpg)
Yusuf, kendisini ölümden kurtaran kardeşinin heybesine; şerbet tasını koydurur ve hırsızlık var diyekardeşlerinin heybelerini, bu arada o kardeşininkini de aratır; tas, onun heybesinde bulununca, bizdehüküm,hırsızınburadaalıkonmasıdırder;onuyanındaalıkorveonasonradankendisinitanıtır.Birzamansonra gene kardeşleri gelince, onlara da kendini tanıtır. Suçlarını söyleyip bağışlanma dileyenkardeşlerine, gömleğini verir, bunu babama götürün ve hepiniz gelin der. Yakup, Yusuf’un hasretiyleağlaya ağlaya görme hassasını kaybetmiştir.Onlar yoldayken,Yusuf’un kokusu geliyor der ve oğullarıgömleği getirince yüzüne gözüne sürer; gözleri görmeye başlar. Beraberce giderler ve anası, babası,kardeşleri tahtınınönündeyerekapanırlar.Yusuf işte rüyamçıktı derve İsrailoğulları böyleceMısır’ayerleşmişolurlar.
“Ahd-i Atıyk”te “Tekvin” bahsinde Yusuf’un hikâyesi, bilhassa mali işlere memur olduktan sonrakiicraatı,birpeygambereyakışmayacaktarzdaanlatılır(XXXVIII-XL).
Kur’ân-ıKerim’debuçeşitşeyleryokturveXII.sureolanveYusufsuresidiyeanılansurede,Yusuf’unbaşındangeçenler,“kıssalarınengüzeli”diyeanlatılır.
RivayetleregöreMısıraziziöldüktensonrayerinegeçenYusuf,azizinevvelcekendisinegönülverenzevcesini almıştır. Bu hanımın adı Zeliha’dır ki, İran edebiyatıyla Türk divan edebiyatında Züleyhatarzında söylenir. Surenin 30-31 ayetlerinde,Mısır kadınlarınınZüleyha’yı kınamalarına karşılık, onunkadınlarıdavetedipherbirinebirbıçakveturunçverdiği,sonraYusuf’ugörünce,buinsandeğil;yüce,büyükbirmelekdedikleriveonungüzelliğinekapılıpturunçyerineellerinidoğradıklarıdabildirilir.
BütünbumünasebetlerleYusuf,edebiyattagüzellik,kurt,kuyu,turunç,Züleyha,Mısır,Ken’anili,aynızamandagenekuyuanlamınagelenKen’an,eldoğramakveYakup’la;Yakupdadar’ülahzân-hüzünlereviağlamak,gözdenolmak,Yusufvegömlekleanılır.
B.722.Belkıys.Süleyman.77.beytinizahınabk.
B.723.Hârût-Mârût.665,beytinizahınabk.
B.726.Leylâ–Mecnun.515.beytinizahınabk.
B.726.Abdürrezzak(Şeyh-iSan’ân).Sûfîlerdenbirşeyhmiş.BirgecerüyasındaRumülkesinegittiğini,orada puta taptığını görür. Elli kere haccetmiş olan bu şeyh, bu rüya üzerine dört yüzmüridiyle Rumülkesinegider.Oradabirkâfirkızınıgörür,âşıkolur.Kızıister;kızputatapmasını,dinindendönmesini,zünnarkuşanmasını,domuzgütmesiniteklifeder.Şeyhhepsinerazıolur;müritleri,şeyhtenümitkeserekdağılırlar,ülkelerinegiderler.HaccagitmişveonlarayoldaşolmamışbirmüritbunuduyuncaTanrı’yayalvarır; bir gece rüyasında Hz. Muhammed’i görür, şeyhin tekrar imana geldiğini haber alır. ÖbürdervişlerleRumülkesinegider;şeyhibulur;beraberceRumülkesinibırakıpyoladüşerler.Busıradakızdagördüğübirrüyaüzerineonlarınpeşindenyolaçıkar;onlarayetişipMüslümanolurveölür.
Attâr,“Mantık’ut-Tayr”dabuhikâyeyipekgüzelanlatır.“Nefahât”da,Hicri525Ramazan’ındavefateden ŞeyhHammâd-ıDabbâs’ın hal tercemesinde, halife tarafından elçilikle Rum ülkesine gönderilenİbniSakkaaadlıbirisinin,padişahınkızınaâşıkolupHıristiyanlığıkabulettiğiyazılıdır;Şeyh-iSan’ânhikâyesininbuİbn-iSakkaa’nınbaşınagelenolaydanilhamalınarakdüzüldüğüdüşünülebilir(Lâmiîterc.s.588-589).
Tiflis’eüçkilometrelikbirtepedeŞeyh-iSan’ân’aveoradakirivayetegöresevgilisiNinaadlıGürcükızına ait bir mezar bulunduğunu, Müslüman, Hıristiyan, birçok kişinin cuma ve pazar geceleri; yayaolarak bumezarı ziyarete gidipmum yaktıklarını, çiçekler serptiklerini, mezarda bir papazınmücâvirolduğunuAlîCevâhir-Kelâm’ınbirmakalesindenöğreniyoruz(ArmağanMecmuası;ellibeşinciyıl,otuz
![Page 414: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/414.jpg)
dokuzuncudevre;No.11-12.Behmenveİsfend-mâh.1349;s.761-763).
B. 730. İsâ. Şeriat sahibi beş büyükpeygamberdenbirisidir (Kur’ân,XXXIII, 7).Kuran’da, babasızolarak,Cebrâîl’inüfürmesiyleMeryem’ingebekalıponudoğurduğu,buyüzdenAllah indindeÂdem’ebenzediği (III. 95), Hıristiyanların zanları gibi asılmadığı, öldürülmediği; diri olarak göğe ağdırıldığıbildirilir;yirmibeşyerdeadıgeçer.
Îsâ’nın topraktankuşşeklindeyoğurduğubalçığaüfürünce,kuşolarakcanlanıpuçtuğu,anadandoğmakörlerin gözlerini açtığı, ölüyü dirilttiği, hastaları iyileştirdiği III. surenin 49. ve V. surenin 110.ayetlerinde bildirildiğinden körlerin gözlerini açmak, hastalara şifa vermek ve ölüyü diriltmekle, yanisolukla anıldığı gibi, Îsâ’nın duasıyla gökten yemek indiği V. surenin 112-114. ayetlerinde bildirildiğicihetle “mâide-yemek”le de anılır. “Ahd-i Cedid”de Îsâ’nın, Orşilim’e bir merkebe binerek girdiğianlatıldığından (Matyus, XXI. 1-11) “eşek”le de zikredildiği ve bu münasebetle irfan sahibi oluşlairfansızlığıntemsiledildiğivardır.
B. 737. Kul’il - Hak. Kur’ân’ın IV. suresinin 171. ayetinde Kitab ehline, dinlerinde aşırı inancasapmamaları,Allahhakkındaancakhak,yanidoğruolansözüsöylemeleriemredilmektedir
B.738-739.Şer’inevliyâsı-Hakıykatteâsı.Hakıykat’inkâfiriŞer’inevliyası.ŞeriatehlinceTanrıherşeydenmünezzehtir;Vahdet-iVücûd’a inanan ve kendilerine hakıykat ehli diyenlere göreyseTanrı’danbaşka hiçbir varlığın vücudu yoktur; varlık ancak O’nundur. Kâinatın varlığı, nisbî ve izâfîdir. BubakımdanherşeydeTanrısıfatlarını,TanrıkudretvehikmetinigörüpherşeyiO’nunmazharıbilen,herşeydeO’nunsıfatlarınınzuhûrunumüşâhedeedensûfîler,şeriatehlinenazaranhoşgörülmez.Beyitlerdebutelâkkıylereişaretedilmektedir.
B.743.Safâ-nazar.İkiArapçasözdenFarsçakaidesinceyapılanbuterkip,temizbakışanlamınagelir.Mürşidin nazarından sâlike, yanimanevi yolcuya feyiz geldiğine inanılır. Sâlikin de her şeye, herkesetemiz,arıbirbakışlabakmasıgerektir.
B.744.Kur’ân’ınLXX.suresinin22.-23.ayetlerinde,namazlarınıdaimiolarakkılanlarövülmektedir;buayetlereişaretediliyor.
B.750.Elest-Belâ.177.beytinizahınabk.
B. 758. Âdem - Buğday, Şeytan. Âdem, Kur’ân’da bildirildiği gibi ilk yaratılan insan ve ilkpeygamberdir. II. surenin 30.-38. ayetlerinde Allah’ın, meleklere, yeryüzünde bir halife yaratacağınısöylediği, onların da, yeryüzünde kan dökecek birini mi yaratacaksın; biz hamd ederek seni noksansıfatlardantenzihetmedeyizdedikleri,Tanrı’nın,bensizinbilmediğinizibilirimdeyipÂdem’iyarattığı,onaadlarıbellettiği,meleklere,gerçeksenizbunlarınadlarınısöyleyindeyinceözürgetiripbilmediklerinibildirdikleri,Âdem’inherşeyinadınısöylemesiüzerinedemeleklereÂdem’esecdeetmeleriniemrettiği,XVIII.sürenin50.ayetindecintâifesindenolduğuaçıklananİblis’tenbaşkabütünmeleklerinsecdeettiğianlatılmakta ve Âdem’e ondan yaratılan Havvâ’yı eş edip cennete soktuğu, neyi dilerlerse yiyipiçmelerini, ancakbir ağacayaklaşmamalarını buyurduğubildirilmektedir. 36.-39. ayetlerdede İblîs’in,onlarıkandırıpyememeleri emredilenağacınmeyvesiniyedirdiği,bununüzerinecennetten sürüldükleribildirilir. Ahd-i Atıyk’te cennet, lügat manasıyladır ve Aden’de bir bahçedir (Tekvin; Bap. III.).Meyvesindenyememeleriemredilenağaç,hayatvehayrı-şerribilmekağacıdır(aynı,II,9).Kur’ân’da“ebedilik, ebedi hayat ağacı” diye geçer (XX, 120); men edilen meyve, buğday, üzüm, unnap olarakrivayetedilmiştir.Enmeşhurrivayetbuğdaydırvehayattankinayedir.Âdem,toprağınkokmuşbalçığındanyaratılmıştırveTanrıbubalçığıkudretelleriyleyoğurmuş,sonraonaruhundanüfürmüş,canvermiştir.
![Page 415: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/415.jpg)
Ahd-ıAtıyk’teŞeytan,yılandır(Tekvin;III,1-15).Kur’ân’daŞeytanveİblisdiyegeçer.İblis,şiddetlisıkıntıyadüşmek,kederlenmekmanasınagelen“İblâs”tangelenArapçabirkelimedirdiyenlerolduğugibibaşkabirdildengeldiğinisöyleyenlerdeolmuştur(El-Müfredât;s.59;Mu’cem’ul-Beyân,C.I.s.81).Asıl adı İbranca, Azâzil’dir. Şeytan, rahmetten uzaklaştırılmış, yanıp kavrulmuş manalarına gelir.Kur’ân’ın birçok ayetlerinde İblis’in ateşten yaratıldığı (meselaVII. 12) bildirilmekte,VI. sürenin 15.ayetinde de bütün cinlerin, ateşin dumansız alevinden halk edildiği beyan edilmektedir.Âdem’e secdeetmediği için Tanrı tarafından lanete uğratıldığı, onun da, beni kıyamete dek yaşat da, özü doğrukullarından başka bütün kullarını azdırayım diye temennide bulunduğu, Tanrı’nın, onu sûr üfürülünceyedeksağbıraktığıdaKur’ân’dabildirilir(XV,36-43).
B.811.Âb-ıHayvan.Ab-ıHayâtanlamınadır:54.beytinizahınabk.
B.829.Kadirgecesi.Yıliçindekibirgeceninkadri,şerefipekyüceolduğundan,kadriyüceKur’ânogece indiğinden,biryıl içindeolacakşeylerogece takdiredildiğinden,ogeceyere inenvegöğeağanmeleklerinyüzündenyeryüzüsıkışıkbirhalegeldiğindenbuadlaanılmıştır.XCVII.suredeKur’ân’ınogece indiği, II.surenin185.ayetindeRamazanayında indirildiğibildirildiğinden,bugeceRamazanayıiçindedir ve hadislere göre son on gecenin tek sayılı gecelerinden biridir. Sûfîlere göre, sâlikin kendikadrinibildiğigecedir(Kur’ân-ıKerimveMeâli;IIAçıklama,s.CXXV-CXXVI).
B.837.Bekri,Edhem-Belh.Bekri“bükrî”denbozmadır.Bükre,Arapçasabahdemektir.İçkiyedüşkünolupsabahleyinuyanıruyanmaziçkiyebaşlayanalkolikleredenir.
Edhem,İbrâhimb.Edhem’dir.İbniEdhem,Edhemoğludiyedeanılır.Belhpadişahıykensaltanatıterkediptasavvufyolunagirenbuzat,Hicri161’de(777-778)Şam’davefatetmiştir.
B.840.Yehdi’illâhulimenyeşâ’;Allahdilediğinedoğruyolugösterirdemektir.II.surenin142,213,X.surenin25;XIII.surenin27.,XIV.surenin4.,XVI.surenin93,XXII.surenin16.,XXIV.surenin35.ve46.,XXVII.surenin56.veXXXV.surenin8.ayetlerindegeçer.
B.841.Levh-Kalem.Levh,üstüdüzşeyedenir.Kur’ân’ınLXXXV.suresininsonayetindegeçer.Buvebundan önceki ayette, şerefli, yüce Kur’â’ın korunmuş levhte (Levh-i Mahfûz) bulunduğu bildirilir.Kalem, levhaolacakşeyleriyazanmanevikalemdir;LXVII. surenin ilkayetindegeçer.Her ikisinindekeyfiyetinibilemeyiz.Levh’iveKalem’iteviledenlerdeçıkmış,Levh,Tanrıbilgisi,Kalemdeiradesidirdenmiştir(Ta’rifât).
B. 842. Lâ taknatû.XXXIX. surenin 53. ayetinde geçer; ümit kesmeyin anlamına gelir. Ayetinmealişudur:“Deki:Eynefislerineuyuphaddiaşankullarım,Allah’ınrahmetindenümitkesmeyin;çünküAllahbütünsuçlarıbağışlar,o,suçlarıörten,mü’minlererahmetedendir.”
B. 845. VI. surenin 103. ayetinde, gözlerin Tanrı’yı idrak edemeyeceği, fakat onun gözleri idrakedeceği,latifolupherşeydenhaberibulunduğubildirilmektedir.Beyittebuayeteişaretvardır.
B.850.Hz.Peygamber’in“Allah’labirvaktimolurkiovakteneşeriatsahibibirpeygambersığabilir;neTanrı’yamanenyakınlaştırılmışbirmelek”buyurduğurivayetedilmiştir(Ahâdis-iMesnevî;s.246).Beyittebuhadiseişaretvardır.
B.852.Havf– recâ.Korkuveümitdemektir. İnanankişininbu ikisi arasındaolmasıgerektir; ancakTanrıdostları,X.surenin62.ayetindebildirildiğigibibuikisindendedışarıdır.
B.856.Ebû-Bekr,Ömer,Osman,Ali.İslamdailkdörthalife.Budördüne,seçilmişdörtdostanlamına“Châryâr-ıGüzîn”denir.
![Page 416: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/416.jpg)
B. 857. Tup - Çevgân. Ortaçağda pek meşhur bir oyun. Çevgân Türkçe’de “çevgen”, topu çelmeyeyarayanucueğri,sopadır.Oyuncular,ikitarafolupatlarabinerekellerindekiçevgânlatopu,karşıtarafınikidirekarasındakikalesindengeçirmeyeçalışırlar.Bunamuvaffakolantaraf,oyunukazanır.
B. 863. Calinos - Lokman. Calinos, miladi 181’de Bergama’da ölen Yunanlı hekimdir; eserleriArapça’yaçevrilmiştir.
Lokman,EyupPeygamber’in kız kardeşinin, yahut teyzesininoğluolduğu,Habeşî bir köle bulunduğusöylenen peygamber, yahut veli olduğu rivayet edilen zattır. Kur’ân’ınXXXI. suresi, onun adını taşır.Batılılar,buzatınVI-VIIyüzyıllardayaşayanEsopeolduğunukabulederler (Savary’ninKur’ân terc;s.407, not 1. E. Palmer Terc, s. 350, not 1).Halk rivayetlerinde Lokman, her şeyin hikmetini bilen birhekimdir;otlarona,neyeyaradıklarını,hassalarınısöylerler.
B. 865. İncil - Ruhban. İncil, İsa Peygamber’e inen kitaplar. Müslümanlara göre İncil bir haylideğişmiştir ve bugünkü “Ahd-i Cedîd” İsa’ya inen İncil değildir. Hıristiyanlara göreyse İsa’nın hayatıİncil’dir ve yazılmış olan birçok İncil’den kabul edilen dördü, bu dinin mukaddes kitabıdır. Ruhban,rahipler,yaniHıristiyanrûhânîleridir.
B. 866. Hâmân. Firavun’un veziridir. Kur’ân’ın XXVIII. suresinin 6. ayetinde, Firavun’un tanrılıkdavasına kalkıştığı, Hâmân’a bir ateş yakıp tuğla yapmasını, yüksek bir köşk kurmasını emrettiği, buköşkeçıkarakMûsâ’nınTanrısınıbilmekistediğinibildirdiğianlatılır.XXIX.surenin39.ayetindeKarunveFiravun’la anılır, helakedildiğibildirilir.XL. surenin24. ayetindeMûsâ’nın,FiravunveHâmân’laKarun’a gönderildiği, 36.-37. ayetlerinde de Firavun’un, göklerin kapılarına erişmek için Hâmân’ayüksekbirköşkkurmasınıbuyurduğuanlatılır.
B. 867. Cebrâil. Zorla olgunlaştırmakmanasına gelen “cebr” sözüyle Allahmanasına “il” sözündenmeydanagelmiştir.Tanrı kudreti,Tanrı kuludemektir. II. surenin87. ayetiyle253. ayetinde,V. surenin110.,XVI.surenin102.ayetlerindeadı,“Rûh’ul-Kudüs”diyegeçer.IV.surenin171.,XIX.surenin17.,LXVI.surenin12.ayetlerinde“Rûh”diyeanılır.XXVI,surenin193.ayetinde“Rûh’ulEmîn”diyegeçer.LIII. surenin 5. ayetinde Peygamber’e Kur’ân-ı öğreten güçlü kuvvetli melek diye anılır; 6. ve 7.ayetlerindeHz.Muhammed’in onu yüce ufukta, kendi suretiyle gördüğü, 9. ayetinde aralarında iki yaykadar,hattadahadaazbirmesafebulunduğu,13.-15.ayetlerinde,Sınırağacınınyanındabirkeredahagördüğübildirilir.LXXXI.surenin19.ve20.ayetlerindeArşsahibiTanrı’nınkatındaenyücemertebeyesahipolduğubeyanedilir.II.sürenin97.ve98.ayetlerindeadı“Cıbrîl”diyegeçer.Derecelerienuludörtmeleğinbiridirvepeygamberlerevahiygetirenmelektir.
B.870.Yedi,dört,onsekiz,dokuz.Yedisözüyle;dünyayımerkeztanıyanveçevresindesırasıyladönenAy,Utârid,Merîh;Güneş;Zühre;MüşteriveZuhalyıldızlarınınbulunduğugöklerkastedilmektedir.Dört,ateş, hava su ve topraktır ki bunlar, dört tabiatı, yani sıcaklığı, soğukluğu; yaşlığı, kuruluğu meydanagetirir dört basit unsurdur. Varlık âlemi, bunlardan meydana geldiği için bunlara dört direk anlamına“Erkân-ıErbaa,Evtâd-ıErbaa”vedörtbasitunsuranlamına“Besâit-iErbaa”dadenir.Onsekizse,onsekiz bin âlemdir. Dokuz, dokuz kat göktür. Yedi yıldızın bulunduğu farz edilen yedi göğü, burçların,sâbitelerin bulunduğu sekizinci kat gök kaplar; bu göğe, sâbiteler, burçlar göğü anlamına “Felek’üs -Sevâbit,Felek’ül-Burûc”denir.Bugöğüde, içindehiçbirşeyolmayan“Felek-iAtlas”kuşatır.Dokuzgök, Tanrı’nın ilminde sabit olan “İlmî sûretler”in, başka bir deyimle “Akl-ı Küll”ün, yani yaratıcıkudretinaktifkaabiliyetiylebuaktifkaabiliyettenmeydanagelen“Nefs-iKüll”ünpasifkaabiliyetinizharettiği varlıklardır ve her birinin aktif ve pasif güçleri, eski deyimle akıl ve nefisleri vardır. Bunlarındevrindendört unsurmeydana gelir, dört unsurla dokuzgökten, üç çocuk (Mevâlîd-i Selâse) belirir kibunlar da, cansızlar (Cemâdât), bitkiler (Nebâtât) ve canlılardır (Hayvanat). Hepsi on sekiz olur.
![Page 417: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/417.jpg)
Araplardasonsayıbindir;tafsildolayısıylaherbiribinsayılır;böyleceOnsekizbinâlemkabuledilir.
B.873.Yunus–Batn-ıhût(Balıkkarnı.Selman)YunusPeygamber’eait“Ahd-iAtıyk”tedörtbaplıkbirbölüm vardır. Kur’ân-ı Kerim’de IV. ve VI. surelerde yalnız adı geçer (163, 86), XXXVII. surede,139.-148. ayetlerde etraflıca anlatılır.X. sure,YunusSuresi adını taşır; 98. ayette adı geçer.XXXVII.surenin 143.-144. ayetlerinde, balık karnında Tanrı’ya dua ettiği anlatılır. Yunus Peygamber kendisineinanmayankavmineTanrıazabınıngeleceğinibildirmiş,kavmiağlayıptövbeedinceüstlerinegelengazapbulutudağılmış,Yunuskaçıpbirgemiyebinmişti.Gemiaçılıncafırtınakopmuş,gemidekiler;içimizdebirsuçluvar;onudenizeatarakkurtuluruzdemişler,kuraçekmişler,üçkeredekuraYunus’unadınadüşünceonudenizeatmışlar.BirbalıkYunus’uyutmuştu.Yunus,balıkkarnındaduayabaşlayıncabalıkonukıyıyabırakmış. Bu yüzden kendisine “Balık sahili” manasına gelen “Zü’n-Nun” denmiştir. Kur’ân’da XXI.surenin87.ayetindebuadlaanılır.
Selman,FarsdiyarındanolupMedine’yegelerekMüslümanolmuştu.HendekSavaşı’nda,Medine’ninkorunması için hendek kazılmasını teklif etmiş, teklifi kabul edilmişti. Hakkında, “Selman, bizEhlibeyttendir”hadisivaridolmuştu (Câmi; II. s, 28).ÜçüncühalifeninzamanındaMedayinvalisiykenoradavefatetmiştir.
B.876.Keyvan.Zuhalyıldızıdır.YunanmitolojisindeUranos’un,yaniyerinoğluKronos’turvezamanıtemsileder.Yerlegöğünoğullarıolandevler,babalarıUranos’laçarpışırlar.Uranos,onları tutup tutupGea’nın içine atar. Gea, oğullarının öcünü almak için Kronos’la birleşir. Kronos babasını sakatlar;kardeşlerini kurtarır;OlimpDağı’nayerleşir.Babasınınyaptığını çocuklarındanbulacağındankorkarakçocuklarınıyutmayabaşlar.Zeusdoğuncaanası,Kronos’abirtaşyutturur,oğlunudaGirit’egötürüpbirmağarayakoyar.Zeusbüyüyüncekardeşlerinibabasınakusturur,sonradaonuyerindibineyollar.Zuhalziraatinkoruyucusudur.RomalılaronaSaturnderler.Doğudaenbüyükkutsuzyıldızdır.Minyatürlerde,sağelindebirinsankafasıbulunan,solelindedebirinsanınavucunukavramışolanihtiyarbiradam,yahutatabinmiş,sağelindebirkılıçbulunanbirşahıssuretindetemsiledilir.Zuhal,yedincikatgöktedir.
B.882.Efreng–Ceng.Frenklesavaş.Haçlıseferlerinihatırlatmaktadır.
B. 883. Ca’fer-i Tayyar. Hz. Ali’nin kardeşidir. Mekke’de, müminlere eziyette bulunan müşriklerinşerrinden Habeş ülkesine hicret eden Müslümanlara reis olmuştu. Hayber’in fethi günü gelip Hz.Peygamber’lebuluşmuştu.Hz,Peygamberbunapeksevinmiş,bilmemkibuyurmuştu,Ca’fer’ingelişinemi daha fazla sevineyim,Hayber’in fethinemi? “Ca’fer yaratılışta, huyda en fazla bana benzeyendir”hadisideonunhakkındadır.HicretinsekizinciyılıMu’teSavaşı’nda;ellerikesilmişveşehitdüşmüştü.Hz. Resul, “Ca’fer’i gördüm, iki kanatla cennette uçuyor” buyurmuşlardı. Bu yüzden uçan manasına“Tayyar” lakabıyla anılmıştır (Sefinet’ül -Bıhar; I. s. 158-160;Câmi’; II, s. 18; SosyalAçıdan İslamTarihi.Hz.Muhammedveİslams.,124-125).
B. 884.Câmi, Farsça kadehemensup, içkiye düşkün demektir.Hicri 536 da (1141-1142) vefat edenAhmetNâmıkıyy-i Câmî’yemensup tarikat ehline deCâmiler denir. Bu tarikatmensupları, sakallarınıtıraş ettirirler, bıyıklarına hiç dokunmazlar, kulaklarına küpe takarlar, başlarına keçe külah giyerler,bellerine demir kuşak kuşanırlardı. Saçlarını uzatırlar, yanlarına koyverirler, yahut büküp külahlarınınçevresine dolarlardı. Yanlarına ziller takarlardı. Müziğe pek düşkün olan Câmiler XVII. yüzyıla dekAnadolu’damevcuttu(Vahidî;Manâkıb-ıHâce-iCihanveNetice-iCan).Yunus,hembunları,hemsözünlügatanlamınıkastediyor.
B.887.Şeşcihet.Altıtarafdemektir.Küçük,büyük,herşeyinön,art,sağ,sol,yukarıveaşağıolmaküzerealtıyönüolduğukabuledilmiştir.
![Page 418: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/418.jpg)
B. 888. Bercis, Calinos, Bukrat, Lokman. Bercis, müşteri yıldızıdır. Altıncı kat göktedir. YunanlılarZeus,LatinlerJüpiterdemişler,buyıldızabirtanrılıkizafeetmişlerdi.Onunkudretini,yalnızkadertahdidedebilirdi, Tahtının önünde hayır ve şer fıçıları olduğuna, bunlardan hayrı ve şerri çıkardığına,yıldırımları, şimşekleri gönderdiğine, yağmurları yağdırdığına, Olimp Dağı’nda oturduğuna inanılırdı.Doğu’daMüşteri, büyük kutlu yıldızdır. Din, bilgi, utanç, gönül alçaklığı, namus, belâgat ona mensupsayılırdı.Gökyüzükadısıvehatibianlamına“Kaadî-iFelek,Hatib-iFelek”diyedeanılırdı.
Bukrat, İskender’denyüzyılönceyaşanmışmeşhurbirhekimdir.CalinosveLokmaniçin861.beytinizahınabk.
B.889.Dokuzarslan,yedievren,dörtejderha.Rüstem-Destan.Dokuzarslandanmaksatdokuzgöktür.Yedievrenleyediyıldız,dörtejderhailededörtunsurkastedilmiştir.
Rüstem,İran’ınmitolojitarihindekikahramandır.Zâladlıbirininoğludur.Zâl,ihtiyardemektir,doğduğuzaman saçı, başı, kirpikleri bembeyazmış, Bu yüzden Zâl dendiği gibi, babası Sâm, bu benim oğlumolamaz,bundabirdüzenvardeyipZâl’iAlburzDağları’naattığındanZâl,“Destan”diyedeanılmıştır.Destan,hile,düzen,herzemanalarınagelir.Zâl’ibizimZümrüdüankadediğimizkuşbeslemiş,sütvermiş,yetiştirmiştir.SeyistanveZâbulistaneyaletlerinehükmedenRüstemdokuzyüzyılyaşamış.Rüstem,eskiHindmabutlarındanbiridir;İran’ınmitolojiktarihinebirkahramanolarakgirmiştir.
B.904.Furkan,Rahmân’ür-Râhim,Hayy-Mennân,Furkan,gerçeklebatılınarasınıayırananlamınagelir.II.surenin185,III.surenin4.veXXV.surenin1.ayetlerindeKur’ânbuadlaanılırveXXV.sureninadıda“Furkan”dır.II.surenin53.,XXI.surenin48.ayetlerindeTevrat’adabuadverilmiştir.Rahman,dânyâda, her yaratılmışa acıyan, onlara rahmet eden;Rahim, ahirette rahmetimü’minleremahsus olan;Hayy, daimi diri ve hayatı kendisinden; Mennân, lütuf ve ihsanda bulunan anlamlarına gelir; Tanrıadlarındandır.
B. 906. Küllü men aleyhâ fân. LV. süresinin 48. ayetidir; “Yeryüzündekilerin hepsi de yok olur,geçicidir”mealindedir.
B. 911. Arş. Tavan, bir şeyin üstünü örten şey, çardak mânâlarına gelen Arapça bir söz. Yüceliğibakımındanpadişahmeclisinevebumünasebetlehükümvekudretmanasınadagelir.Kur’ân-ıKerim’inIX. suresinin 129., XVII. suresinin 42., XXIII. suresinin 26., LXXXV. suresinin 15. ayetlerinde Allah“yüce ve ulu arş sahibi”,XXI. surenin 22.,XL. surenin 15. ayetlerinde “arş sahibi” diye övülür.VII.surenin 54., X. surenin 3., LVII. sürenin 4. ayetlerinde yerleri ve gökleri yarattıktan sonra tedbir vetasarrufunun arşı kapladığı,XX. surenin 5. ayetinde rahmeti umumi olanTanrı’nın arşı tedbir eylediğibildirir.LXXXI. surenin19.-20. ayetlerindegüçkuvvet sahibi büyükelçinin, yaniCebrâil’in arş sahibikatında mevki sahibi olduğu, XL. surenin 7. ayetinde meleklerin arşı taşıdıkları, LXIX. sürenin 17.ayetindekıyametgünüarşısekizmeleğintaşıdığıbildirilir.Müslümanbilginlerininçoğunluğunagörearş,Tanrı’nınkudretiverahmetiyleherşeyikavrayıpsaptamasıvebilgisidir.Sûfîlercearş,varlık,bedenvetümcisimdir(Ta’rifât,s.100).Bubakımdanbütünmezâhir,Tanrıarşıdır.
B. 923. Şeriat Tarikat, Hakıykat, Ma’rifet, Sûfîlerce. Şeriat; Tanrı emirlerinin, inançların tümüdür;bunlarıniçyüzü,Hakıykattır.Tanrıhükümlerinindışyüzünden,içyüzünegidişyolunaTarikatdenir.Şeriat,tamtenzihedayanır.Tanrı’ylayaratılanlarıtamamıylaayrıbilmektir.Hakıykattaysebütünvarlıkizâfîvenisbîdir;varlıkO’nundur;başkavarlıklar, ancakonunmazharlarıdır;her şeyonun ilmindeki suretlerin,O’nun hikmet, kudret, sanat ve sıfatlarınınmezâhiridir; her olayda onun bir hikmeti vardır. Hakıykateerişen, adeta kendisini kaybetmiştir; iradesi elinde değildir. Hakıykate varan, cezbe âlemindedir;ulaşmıştır;fakatkemal,geriyedönmekleolur.Tekrargeridönüncehermazhardan,omazharınistidadınagörehikmetini,kudretinigöstereninTanrıolduğunu,fakatbuâlemin,TanrısıfatlarındakiRahman-Kahhar
![Page 419: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/419.jpg)
(acıyan-kahreden),Muhyi-Mümît(dirilten-öldüren)gibizıtlarınmeydanagetirdiğibirvahdetvenizamâlemiolduğunuanlar;hermazharakarşımuamelesiomazharınistidadınagöreolur;sınırıaşmaz;coşuptaşmaz; şeriattan ayrılmaz; sorumluluğu yerinde bulur. Halkta Hak kudret ve hikmetini görür ki bu dama’rifettir.Sûfîler,budörtdurağa“Dörtkapı”daderler.
B. 936. Mi’râç. Arapça’da, merdiven anlamına gelir; Hz. Muhammed’in hicretten sekiz yıl önce,Ramazanayınınonyedinci,yahutReceb’inyirmiyedincigecesiMekke’denKudüs’egitmesine,oradandagöklere ağmasına, geçmiş peygamberlerin ruhaniyetleriyle görüşmesine, cenneti, cehennemi; melekûtâleminigörmesine;dönerken“Sidret-ül-Müntehâ”denenveCebrail’in,oradan ileriyegeçmesineruhsatolmayanyerdevahiymeleğiCebrail’ikendisuretiylebirkeredahagörmesinedenir.Mekke’denKudüs’egidişiXVII.surenin1.ayetinde,göklereağması,LIIIsurenin7.-18.ayetlerindebildirilir.
Burak, cennet atına verilen addır; bark, yani şimşek gibi hızlı gitmesinden dolayı bu adla anılmıştır.Mi’raçtaHz.Muhammed,Cebrâil’ingetirdiğibirburak’abinmiştir.
B. 936. Ashâb-ı Suffa. Medine’ye hicretten sonra yatacakları yer, giyecek ve yiyecekleri bir şeybulamayan yoksul sahabe, mescit yapıldıktan sonra Hz. Peygamber tarafından, mescidin sofasınayerleştirilmişti.Bunlarındörtyüzkişikadarolduklarırivayetedilmiştir.Halkarasında,kırkkişiolaraksöylenegelmişlerdir(Sefînet’ül-Bıhâr,II,s.35).
B. 937. Kırk kişi - bir gömlek. Ashâb-ı Suffa hakkındaki söylentilerden olmakla beraber birliği deanlatmaktadır.
B. 938. Kırklar - Neşter, kan. Bu, Aleviler arasındaki bir hikâyeye işarettir; güya Hz. Peygamber,kırkların meclisine girmek istemiş, toplandıkları eve gitmiş; kapıyı çalmış. Kimsin demişler. Hz.Muhammed,“Peygamberim”demiş.Kırklar,burayaPeygambersığmazdemişler.İkikerebuböyleolmuş;üçüncüsündegöktengelensesüzerinekapıda,“Kavminhizmetçisiyim”deyinceiçeriyealmışlar.İçerideotuzdokuzkişivarınış;Alidebaşlarıimiş.Kimsinizdiyesorunca,bizkırklarız,kırkımızındagönlümüz,varımız yoğumuz birdir demişler.Hz.Muhammed, nedenmalum deyinceAli kolunu sıvamış.Neşterlekolunu yaralayınca öbürlerinin de kollarından kan akmaya, aynı zamanda damdan da kan damlamayabaşlamışki, budaonlaradünyalıkbulmak içingidenSelman’dan akankanmış.Ali, kolunubağlayıncahepsinin kanı dinmiş.Derken Selman gelmiş, bir üzüm tanesi getirmiş. BunuHz.Muhammed’in önünekoyup bize üleştir, demişler. Hz. Peygamber şaşırınca, Tanrı Cebrail’le cennetten, nurdan bir tabakgöndermiş, ne yapması gerektiğini de söylemiş. Hz. Peygamber tabağa su koymuş, üzümü de ezmiş.Kırklarbusudanbireryudumiçipesrimişler,semâ’akalkmışlar.Hz.Peygamberdesemâ’agirmiş,semâederken de sarığı düşmüş. Kırklar o sarığı kırk parçaya bölüp bellerine bağlamışlar (Bısâtî’nin ŞahTahmasbzamanındayazdığıManâkıb’ul-EsrârBehcet’ül-Ahrâr’ındannaklen;1017Hicri’deyazılmışnüshadanistinsahettiğimiznüsha;22.b.-23.a.Alevilerbukitaba“BüyükBuyruk”derler).
Yunus’un bu şiirinden anlaşılıyor ki aslı olmayan bu hikâye, XIII.-XIV. yüzyıllarda da yaygınmış.1065’tevefatedenOğlanlarşeyhiİbrahim’intasavvufisözlerinizaptedip“Sohbet-Nâme”adlıbiresermeydanagetirenhalifesiKütahyalıGaybîSun’ullahda(1072H.’densonra),şeyhinin“VedahıSeyyid-iKâinatA.M. hin-i siyâhatteYemen’ e vurup İsâm-ıYemeni’nin kapısını çaldıkta kimdir dediklerinde,Muhammed’imdedi.Ayıttılar;BukapuyaMuhammedsığmaz,varkendühaline.Âhır’ul - emr,Üveys’idelilittihâzidinüpbirdefadahagelüpkapuçaldıktakimsindiyüsualolunduktatalim-iÜveys’lebirabd-ifânîyim diyü cevap verdiklerinde kabûl eylediler. Anınçün gâh, İnnı le ecidu nefes’ür - Rahmâni minkibel’il - Yemen dirlerdi” dediğini yazıyor ki, yukarıdaki hikâyenin değişik şeklinden başka bir şeydeğildir(Bizdekiyazma,s.26).
Bazı sûfîlerin, İsâm’ın Üveys’in amcası olduğunu, bunların Hanîf dininden olduklarını; İsâm’ın,
![Page 420: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/420.jpg)
zamanınınkutbubulunduğunusöyleyipbuaslıolmayanhikâyeyitevilettiklerinideduyduk.
Buvebunabenzeyenbazıbeyitler,Yunus’tahiçolmazsabirmüddet,bâtınîinançlarınbulunduğunudagöstermektedirki,bubeyitlergeçtikçefikrimiziarzedeceğiz.
B. 939. İkinci halife Ömer, adaletiyle övülür. Oğlunu zina halinde görüp dayak atarken öldürdüğühakkındauydurmabirrivayetvardır.
B.956.İlm-iLedün.Tanrıkatındanverilenbilgi.52.beytinizahınabk.
B.959.Kün.Arapça“ol”demektir;Tanrıiradesinibildirir.Kur’ân’ınşusureveayetlerindegeçer;II.117,III.47,XIX.35,XXXVI.83,XL.68.
B. 960. LXXVIII. surenin, “Yeryüzünü hazır bir yaygı olarak yaymadık mı ve dağları, çiviler gibiçaktık”mealindeki6.ve7.ayetlerineişaretedilmektedir.
B. 962. Dört kitap. Mûsâ Peygamber’e inen Tevrat, Dâvûd’a inen Zebur, İsa’ya inen İncil ve Hz.Muhammed’einenKur’ân-ıKerim’dir.
B.964.Simurg:Buismivar,cismiyokkuş,otuzkuşbüyüklüğündeolmasıyüzündenbuadlaanılmıştır.Vücudundaotuzrenkbulunduğundanotuzrenklianlamına“Sîreng”dedenmiştir.Boynuçokuzunolduğu,görünmeyecek kadar yüksek uçtuğu için Arapça’da “Ankaa” ve “Ankaa’yı Mugrıb” diye anılmıştır.Rüstem’inbabasınıbukuşbesleyipyetiştirmiştir.YuvasınınKafdağı’ndaolduğusöylenenbukuş,devletkuşuylakarıştırılır.Koyunlarıvediğerhayvanlarıkapmaklayetinmeyipçocuklarıdakapmayabaşladığıiçin zamanın peygamberinin duasıyla neslinin munkarız olduğu da rivayet edilmiştir. Türkçe’yeZümrüdüanka diye geçen bu kuş, masallarımızda, Keloğlan’ın dostudur. Tasavvufta Ankaa, herkesçetanınmayanKutb’avemaddeninherşeklialmakkaabiliyetinedenir.
B.965.LVII.surenin3.ayetine işaretedilmektedir.Ayetinmealişudur:“Odurevvel,odurâhır,odurzâhir,odurbatınveodurherşeyihakkıylabilen.”Ayet,varlığıdaimivekendisindenolmak,herşeyioyaratmakbakımındanevvel;herşeyinveherkesinzevaliolduğuhalde,Oebediolduğuiçinâhır;kudretvesun’uylazâhir;zâtiylebâtındırtarzındatefsiredilmiştir.
B.966.Yediİklîm.Sübhân.Eskicoğrafyacılaragöredünya,yediiklimeayrılır:
1. Batı illerinden, Berberiyye’den, Habeşistan’dan, Yemen’in güneyinden Hindistan ve Çin’e, DoğuOkyanusu’nunbazıadalarınadekuzar.Buiklimdeenuzungün12,5saattir.Halkısiyahrenklidir.
2. Sudan’ın veArap ülkesinin kuzeyindenHürmüzDenizi’ne varır; Hindistan veÇin’in ortalarındangeçer,DoğuOkyanusu’nunortasındakiadalaraulaşır.Halkınınrengiesmerdir.
3. Batının kuzeyinden, Mısır’dan geçer, Kudüs, Şam, Kûfe, Bağdat, Basra, Şiraz, İsfahan ve Farsmemleketleriyle Hindistan ve Çin’in kuzeyinden geçer, aynı denize varır. Halkı buğday renkli veesmerdir.
4. Akdeniz’le Sebte Boğazı’nın, Endülüs, Frengistan ve Rumeli’nin güneyinden, Anadolu’nun yarıkuzeyinden geçer, Tarablus,Antakya, İskenderun,Halep,Erzincan,Diyarbakır,Musul, Tebriz, Erdebil,Kazvin, Tûs, Lâhûr, Keşmir ve Horasan’dan, Hıtâ ve Huten’in kuzeyinden, Hindistan ve Çin’ingüneyindengeçer;DoğuOkyanusu’ylaadalaravarır.Halkınınrengi,beyazayakınesmerdir.
5.İspanya’nınkuzeyinden,Avrupa’nınortalarındangeçer,Anadoluşehirlerininçoğuna,Sivas,Erzurum,Şirvan, Hazer Denizi’ne Giylan ve Câm gibi şehirlere uğrar; Harzem, Semerkand, Buhârâ, Bedahşan,
![Page 421: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/421.jpg)
Türkistan ve Kıpçak Çölü’nden, Çin Seddi’nden, Hıtâ ve Huten ülkelerinin ortalarından gene DoğuOkyanusu’navarır.Halkınınrengibeyazdır.
6. Avrupa’nın kuzeyinden Venedik ve Rumeli’den, Azak’ tan geçer. Gürcistan, Tiflis, Gence, Revanşehirlerinevarır;Şirvan’ınkuzeyine,DerbendKalesi’ndenDağıstanveEjderhan’aulaşır.Hazer’inkuzeytarafından geçer. Karakalpak, Özbek, Çağatay, Kaşgar, Türkistan, Tataristan, Deşt-i Kıpçak, Huten veHıtâ’nınkuzeyindenDoğuOkyanusu’ndakiadalaravarır.Halkınınrengisarıdır.
7.BatıOkyanusu’ndanbaşlar.PortakalülkesiyleİngilizülkesindengeçipKuzeyülkelerinden,Kıpçak,Bulgar ve Rus diyarından, Hazer’in kuzeyinden, İskender seddinden doğu Okyanus adalarına varır.Halkının rengikızıldır (MemâlikveMesâlikkitaplarına,kısaveetraflıbilgi için“Ma’rifet -Nâme”yebk.).
Sübhan,Tanrıadlarındansayılır;noksansıfatlardanmünezzehanlamınagelir.
B. 967. Nûh - Tûfan. Nûh, ilk insan ve ilk peygamber olan Âdem’in torunlarındandır. Ulu beşpeygamberin biridir. İnsanlar kötülüğe düşmüşler, Tanrı onları doğru yola davet etmek için Nûh’ugöndermiş, XXIX. surenin 14. ayetinde bildirildiği veçhile dokuz yüz elli yıl kavminin içinde kaldığıhalde kendisine pek az kişi iman etmiş.Bunun üzerine yeryüzünde tandır altından su kaynar gibi sularkaynayıp fışkırmaya, gökten yağmur yağmaya başlamış. Nûh, daha önce yaptığı gemiye, Tanrı emriyleinananlarıvehermahlûktanbirçiftialmış,sulardağlargibidalgalanmayabaşladığısıradaoğullarındanbirideimanetmediğiiçinboğulanlarakatılmıştı.TufanınsonundagemiAraratdağlarınınbirtepesiolanCûdi’yeoturmuş,gemidekilerdışarı çıkmışlar, insannesli yenidenonlardan türemiş.NûhveTufanXI.surenin25.-50.ayetindeanlatıldığıgibiNûh’unadı,XXIV.surenin38.ayetindegeçer.XXXIII.surenin7.ayetinde, ulû’l-azm beş peygamber arasında anılır. LXXI. surenin adı Nûh suresidir; bu surede dekendisindenvekavmindenbahsedilir.
Ahd-ıAtıyk’te“Tekvin”bölümünün6-10baplarıNûh’aaittir.
B.968.XLI.surenin11.ayetindeTanrı’nıngöğüveyeryüzünüyaratmayıiradebuyurupherikisinede,dileyerek,dilemeyerekgelinbuyurduğu,ikisinindedileyerekgeldikdedikleribildirilmektedir;beyittebuayeteişaretedilmektedir.
B.969.Yûsuf-Altınlasatılmak.Yûsuf’unMısır’daaltınlasatıldığı,hattabirkocakarınındasırtındakisamançuvalını,terazininkefesinekoyduğu,bunaşaşanlarada,alamayacağımıbiliyorumamahiçolmazsakefedebenimdebirşeyimolsundediği,halkrivayetlerindendir(720.beytinizâhınabk.).
B. 973. Kâ’be - put. Kâ’be, Müslümanların kıblesidir. II. surenin 144. ayetinde, nerde bulunulursabulunulsun, namazda Kâ’be’ye karşı durulması emredilmekte. 125. ayetinde Kâ’be’nin ve çevresinineminlik yeri olduğu bildirilmekte, 127. ayetindeKâ’be’nin İbrahim ve İsmail Peygamberler tarafındanyeniden bina edildiği anlatılmakta, 158. ayetinde, yeryüzünde insanlar için ilk kurulanmabedinKâ’beolduğubeyanolunmaktadır;aynısurenin97.ayetindegücüyetenkişiyehaccın,yaniMekke’yegidiphactöreninivaktindeedaetmeninfarzolduğubildirilir.XXII.sureninadıHacsuresidirve25-37.ayetlerdehactörenleribelirtilir.V.surenin97.ayetindedeKâ’be’nin,Allahtarafındanhürmetifarzolanbirmabetolduğu söylenir. Yeryüzünün, Kâ’be’nin altından, su üstüne yayıldığı İbn Abbâs tarafından rivayetedilmiştir;buyayışLXXIX,surenin30.veXCI.surenin6.ayetlerindezikredilir(Ebû-Aliyy’il-Fadlb.Hasan’it -Tabrasi;Mecmaul -Beyân fiTefsir’il -Kur’ân;Tehran - Şirket’ül -Maârif’il - İslâmiyye;1379H.1339Ş.H.c.X,s.434).
Kâ’be,Hz. Peygamber tarafındanMekke zapt edilmeden putlarla doluydu.Hz. Peygamber,Mekke’yi
![Page 422: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/422.jpg)
zaptettiktensonraKâ’be’dekibütünputlarıkırdırmıştır.
B.980.Kün-Feyekûn.Ol,olurdemektir.959.beytinizahınabk.
B.989.Binbirad.Tanrı’nın,zatına,sıfatlarına,işlerinenazaranbinbiradıolduğusöylenir.
B. 998. Eyyub - dert, Süleyman - mühür: Eyyup, İsrailoğulları peygamberlerindendir. Zengin, mal -mülk,evlat - ayal sahibibulunanbupeygamber,“Ahd-iAtıyk”agöreŞeytan’ınTanrı’ya,onabukadargeçimverdindeoyüzdensanakullukediyordemesiüzerineTanrıtarafındansınanmış,evladıölmüş,malı-mülküyokolmuş,kendisidehastalanmış,dertlerekarışmıştı.SonundaTanrı,duasınıkabuletmiş,onadaha fazla mal - mülk ve evlat vermiştir. 42 baptan meydana gelen bir bölüm, “Ahd-ı Atıyk”te bupeygambereaittir.Kur’ân’daXXXVIII.surenin41-44.ayetlerindeEyyub’danbahsedilir.
Halkrivayetlerindevücûduyaralarakarmış,yaralarakurtdüşmüş,bütünbunlarasabretmiş,fakatkurtlarkalbinevedilinedeyürüyünce,yarabbi,kalbimle senidüşünür;dilimle seni zikrederim;onlarıbağışlabanademiş;bununüzerineiyileşmiştir.
Gene halk rivayetlerine göreSüleymanPeygamber’in bir yüzüğü vardır ki, bunda, İsm-iA’zam, yaniTanrı’nınenbüyükveşerefliadıkazılıdırveSüleyman,buyüzdeninsanlara,hayvanlara,cinveperilerehükmeder.Hattabiraralıkbuyüzüğübirşeytanelegeçirmiş,Süleymanlıkdavasıylahükümsürmüşolduğuda halk rivayetlerindendir. Attar, bunu “Mantık’ut - Tary”da hikâye eder. Mevlânâ da “Mesnevi”debundanbahseder(Nicholsonbasımı;I.b.3618-3624;IV.b.353-354).
B. 999. Zekeriya - ağaç. İsrailoğulları peygamberlerindendir. “Ahd-ı Atıyk”ın sondan bir önceki 14baplıkbölümübupeygambereaittir.Kur’ân’ınXIX.süresinde, ihtiyarkenbirçocuğuolduğu (1-15), II.surede Meryem’e kefil olduğu anlatılır (35-37). Zekeriya, kavminden kaçıp bir ağacın içine girmiş,kavmi,şeytanıniğvasıyleZekeriya’yı,testereyleveağaçlaberaberortadanikiyedilmiştir.
B.1002.Mi’raç-Nalınıçevirmek.Yemen’deBen-iKarenboyunamensubolanÜveys’ül-Karenî,birhadise göre tâbiînin, yani sahabe devrini idrak edenlerin en hayırlısıdır (Câmi; II. s. 7). Hz. Alizamanında, Sıffîn savaşında ona ulaşmış, ölüm üzerine bey’at etmiş ve geldiği gün savaşa girip şehidolmuştur. Halk bu zata Veyselkaranî der; hakkında birçok menkıbeler nakledilir; bunlardan biri demi’raçta,Hz.Peygamber’inayakkabılarınıçevirmesidir(936.beytinizahınabk).
B. 1003. Ali - Kılıç. Yiğitliği dolayısıyla Hz. Ali, kılıçla anılmıştır. “Ali’den başka er yok,Zülfekaar’danbaşkakılıç”sözüdemeşhurdurZülfekaar,Hz.Peygamber’inkılıçlarındandır;onuAli’yevermiştir.
B.1004.Rasûl.Şeriatsahibipeygamberedenir.
B.1005.Öküz-Balık.SevirveHûtburçları.Aynızamandabirhalkinancınagöre,dünyabiröküzünboynuzuüstündedurmakta,öküzbalığınüstünde,balıkdenizde,denizdeyelüstündebulunmaktadır.Buinanç,öküzvebalığabenzetilenkümeyıldızlardanmeydanagelmişolsagerektir.
B.1009.Yüzyirmidörtbin–Dörtyüzkırkdört.Peygamberlerin, şeriat sahibiolanlarıyladiğerbirpeygamberin şeriatına tabi olanlarının yüzyirmi dört bin olduğu, erenlerin de dört yüzkırk dört bölükbulunduğuhakkındakiinancaişaretedilmektedir.
B.1012.KulHuvallah.Kur’ân’ınCXII.suresi,“DekiAllahbirdir”diyebaşlarvebesmeleylebeşayetolanbusurede,Allah’ınbirliği,cismânîvasıflardanmünezzehbulunduğubildirilir.
B.1016.Nicekezgeldim–gittim.Bu sözü ihtiva eden şiirlebunabenzer şiirlerde “tenâsuh” inancı
![Page 423: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/423.jpg)
yoktur.Tenâsuh,insanıntekamületmedikçe,ölümdensonraruhunun,anarahminedüşenbirinsana,yahuthayvanageçmesi,yahutbitkiveyamadenolarakyenmek,içilmek,yıpranmaksuretiyletekrarhayvanveyainsansuretinegelmesi,böylecekemaleulaşıncayadekâlemdedevretmesiinancıdır.Buinancıgüdenleriçindeinsanın,ancakinsansuretindedevredeceği,nebatavehayvana,hattacansızlarareddedilebileceğikanaatine sahib olanlar vardır. Bu kanaatler, sırasıyla “tenâsuh, terâsuh, tefâsuh” adlarıyla anılır. Buiptidaiinanç,ilkçağlardanberisüregelmiş,Batınîlerinruhainananlarıdahaşirveneşribusuretlekabuletmişlerdir.
Yunus’un ve diğer sûfîlerin gelip gitmekten bahsettikleri şiirlerle sözlerse, tasavvufun “devir” ve“tecelli” inançlarını belirtir. İnsan,maddesi itibariyle, anayla babanınmenisinden vücut bulur.Ana vebaba, bu meniyi, yenip içilen şeylerden elde eder. Yenip içilen şeyler, hayvan, nebat ve madendir.Hayvan, nebat vemaden, dört unsurun, yani ateş, su, hava ve toprakla dokuz göğünmahsulüdür.Bütünbunlar;maddi varlığa bürünmeden önce Tanrı’nın ilim ve iradesindemüsteklektir, fakatmevcuttur. Şuhaldeinsan,Tanrıilimveiradesinden,sırasıylagöklere,unsurlara,cansızlar,canlılarvebitkilerâleminegelmiş, sonra ana rahmine düşmüştür. Ana rahminde, kendisine; bir “lâtife-i rabbâniyye” olan ruhnefhedilmiştir.Budeviresnasında,doğrudandoğruyanebatvecemattaninsanagelen,nebatvecemattanhayvanagelen,hayvankenölüp;yenmedengene“neşir-dağılma”âleminegidenbulunur.Fakatbumaddibedenle ruhun ilgisi yoktur. Esasen ruh, can olarak kabul edilirse; âlemde her zerrede can vardır.Cansızlarda çokuzunmüddet varlığını korumak, nebatlardabüyümekveüremek, canlılardaduymakvehareket etmek suretiyle beliren bu kabiliyet, “Rûh-ı Cemâdî, Rûh-ı Nebâtî; Rûh-î Hayvanî” adlarıylaanılır.Hayvandabuüçruh,nebattailkikisi,cansızlardailkivardır.İnsandaysaüçüyleberaber,idrakvenatıka (anlayış ve konuşmak) suretiyle tecelli eden “Rûh-ı İnsânî” vardır ki, bu ölümden sonra bakıykalan,âhıreteintikaledenTanrınefhidir.Gerçektasavvufehlincetenâsuhbatıldır.Bubakımdan“yağmurolupyazdım,yelolupestim,tozoluptozdum,geldim-gittim”gibisözler,tenâsuhudeğil,budevrianlatır:
“Tecelli”yegelince,sâlik,yanimaneviyolcu,sülûkünde,maneviyolculuğunda;geçmişpeygamberlerin,erenlerin mazhariyetlerinde, sıfatlarında fani olur; cezbe âleminde, bunlarla bulunduğunu, hatta bunlarolduğunusöyler.Buçeşitsözlerdendetenâsuhinancınıanlamak,oçeşithükümçıkarmakdoğrudeğildir.
B.1018.Kandil.Tanrı,ÂdemPeygamber’iyaratmadanöncebirmelekyaratmış.Ona,benkimim,senkimsin sorusunu sormuş;melek, ben benim; sen de sensin cevabını verince onu kahır ateşiyle yakmış.Ondansonrayarattığımeleklerdeaynıakıbeteuğramışlar:Cebrail’iyaratıncaonadabusoruyusormuş.Cebrail cevap vermeyip hayran bir halde gezip dolaşmaya başlamış. Derken arşta bir kandil görmüş;ışığınınyarısıak,yarısıyeşilmiş.Okandilden,senrabbimsin,benkulunumdiyecevapvermesi,kendisinesöylenmiş;odaTanrı’yabucevabıvermişveTanrırızasınaermiş.Bukandil,MuhammedPeygamber’leAli’ninnûruymuş(Yemîni:Fazîlet-Nâme;AhmedHızır,AliHayderneşri;İst.1325-1327;s.76-80).
B.1020.Cebrîl.Cebraîl’e,CebreîlveCibrîldedenir.866.beytinizahınabk.
B.1023.Habib-Doksanbinkelâm.Habib,dost,sevilenanlamınagelir;Hz.Muhammed’e,Habîb’ullah- Allah sevgilisi denmiştir; bu hususta birçok hadisler vardır (Tirmizî, Kenz’ül - UmmâlMüsned’dennaklenFedâil’ül-Hamse;I.s.42-44).Hz.Muhammed’in,mi’raçtaTanrı’yladoksanbinsözkonuştuğu,otuzbininihalka,otuzbininiirfanehlinesöylediği,otuzbininidegizlediğisöylenegelmiştir.
B.1035.Taka.NuhPeygamber’ingemisinediyor.
B.1044.İdris-Terzi,Şit-Bezdokumak,Davud-Ses.İdris“Ahd-ıAtıyk”teEnuşdiyegeçer(Tekvin,V. 6).Kur’ân’ınXIX. suresinin 56. veXXI. suresinin 85. ayetlerinde anılır; Tanrı tarafından yücelereağdırıldığı bildirilir. Şit Peygamber, Âdem’in oğullarındandır. “Ahd-ı Atıyk”ın aynı bölümünde geçer;İdrisPeygamber’inbabasıdır(Tekvin,V.3-9).Fütüvveterbabınıninancınagöreilkolarakİdris,terzilik
![Page 424: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/424.jpg)
sanatınıicadetmiş.Şit,yahutdiğersöylenişegöreŞisdebezdokumuştur;buyüzdenİdristerzilerin,Şitdeçulhalarınpîrisayılmıştır.
Dâvud,Kur’ân-ıKerim’de bir peygamber olarak anılır. II. surenin 251. ayetindeCâlût’u öldürdüğü,Tanrı tarafından saltanatavepeygamberliğenail olduğu, IV. surenin118.XVII. surenin55. ayetlerindekendineZebûrverildiğibildirilir.V.surenin55.ayetinde,İsrailoğulları’ndankâfirolanlaraDavud’unveİsa’nınlanetettiğisöylenir.VI.sürenin84.ayetindepeygamberlerarasındaadıgeçer.XX.surenin78-80.ayetlerindeDavud’a,kendisiyleberaberTanrı’yınoksansıfatlardantenzihetmeleriiçindağlarlakuşlarınrâmedildiği, savaşlarda insanıkoruyanzırhyapma sanatınınbelletildiği,XXXII. surenin15. ayetinde,kendisiyleoğluSüleyman’abilgiverildiği,16.ayetinde,oğlununkendisinevarisolduğu,XXXIV.surenin10-11. ayetlerinde, dağlarla kuşlara,Davud’la beraberTanrı’yı tenzih etmeleri emredildiği ve demirinonayumuşatıldığı,XXXVIII.sürenin17-26.ayetlerinde,genedağların,kuşlarınonunlaakşamvekuşlukçağlarında Tanrı’yı tesbih ettiği, iki hasmın arasında, onları yargılayıp hükmetmesi için Tanrı halifesiolduğubeyanolunur.
Davud,Ahd-iAtıyk’tebirpadişahtır(Mülük-iEvvel,XVI-XXXI,Mülük-iSânîveSâlis,I-II).
DavudDoğuKlasikedebiyatındases,müzik,demirvezırhlaanılır.
B.1102.Yetmişikimillet.Millet,dinveşeriatanlamınagelir.Hz.Peygamber’in,ümmetininyetmişüçbölüğeayrılacağını,yetmiş ikibölüğüncehennemlikolacağını, ancakbirbölüğününkurtulacağınıhaberverdiğirivayetedilmiştir(Câmi’,II,s.110).Bubölüklerin,mezhepolduğukabuledilir.
B.1114. İlliyyin.Yücelikanlamınadır.Cennetinenyüceyeri,Siccîn,yani cehenneminenkötü, aşağıyerikarşıtıdır.İlliyyin,inananlarınameldefterlerininbulunduğugök.Siccin,kâfirlerinameldefterlerininbulunduğuyerdirdedenmiştir.Kur’ân’ınLXXXIII.suresinin7-9ve18-19.ayetlerindegeçer.
B. 1231.Mansûr – Kül. Huseyn b.Mansûr’il – Hallaç öldürüldükten sonra yakılmış, külü Dicle’yedökülmüştür.588.beytinizahınabk.
B.1242.İnci.Tanrı’nınöncebirinciyarattığı,onakudretnazariylebakıncaeridiği,buğusundangökleri,suyundandenizi,köpüğündenyeryüzünüyarattığısöylenir.
B.1250.Kaf–Kâf.İlkharflesözü,ikincisiylekevni,yanivarolanlarıkastediyor.
B.1251.Cevher.Kendindenvarolan; araz,varlığı cevherlebelirendir.Sûret,bir şeyingörünüşüdür.Şekil,renk,sûret,uzunlukv.s.cismenazaranarazdır;cisimseonlaragörecevherdir.Fakatcisimlerdetümcismenazaranarazsayılırlar.
B.1252.Kürsi.Üstüneoturulacakşeyanlamınagelir.Kirskökündendir.Topluanlamınadakullanılır.Yapraklarıformahalinegetirilenkâğıtlara“kürrâse”denir.Kirs,birşeyinaslıanlamınıdaverir.
Kur’ân’ınII.suresinin255.ayetinde,Tanrı’nınkürsüsününgökleri,yeryüzünükapladığıbildirilmektedirki bu ayete, Kürsî ayeti anlamına “Ayet’ül - Kürsî” denir. İbni Abbâs’ın rivayetine göre kürsî, Tanrıbilgisidir,saltanat,tedbir,hükümvetasarrufanlamlarınageldiğidesöylenir(Müfredât;s.441.
B.1258-1259.Dörtmuhtelifnesne.Yel,toprak,su,od.Eskileregöremaddeâleminimeydanagetirendörtbasitunsur.
B.1261.Ruh-Emr.XVII.surenin85.ayet-ikerimesinde,“Sanaruhtansorarlarsadeki:Ruh,Rabbiminemrindendir; zaten size de bilgiden az bir şey verilmiştir” denmektedir. Emr, iş ve buyruk anlamınagelmekle beraber VII. surenin 54. ayet-i kerimesinde “Bilin ki halk (Yaratma) da O’nundur, emr de”
![Page 425: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/425.jpg)
denmesineVI.surenin73.,IX.surenin94.ve105.,XIII.surenin9.,XXIII.surenin92.,XXXII.surenin6.,XXXIX.surenin46.,LIX., surenin22.,LXII. sürenin8.,LXIV.surenin18.ayetlerinde,“şehadet”,yanigörünen,bilinenâlemkarşılığında,“Gayb-Emr”kullanılmış,buyüzdendeEmr,melekûtâlemi,kuvvet,Tanrı’nınkudretâlemiolarakkabuledilmiştir.
B.1341.Şeyh.İhtiyar,uluanlamlarınagelir.Tasavvufta,irşâdamezunolankişiyedenir.
B.1349.İlimgözhicâbı.Yaniperdesi.İlim,insanavarlıkverirse,adamıbenliğedüşürürse,kişikendiniher şeyibilir sanır, bilmediğinigöremez.Fakatbildikçe,bilmediği şeylerin sınırsızolduğunu,bildikçebilmediğinibilenkişi,bilgisini“irfan”halinegetirmiştir.Bubakımdanilkbölüğegöre ilim,gözhicabıolur.Sûfîlerceilimgaayedeğil,vasıtadır.
B.1353.Semâ’.Şimâ’, işitmek,musikidinlemek,güzelsesvenağmelerlecoşupvecdegelerekraksagirmek, dönmek anlamlarına gelir; bu söz, semâ’, hatta Anadolu’da Aleviler arasında samah tarzındasöylenir.Sûfîlersemâ’ı,dahadoğrusumusikiyi,birvecitvasıtasıolarakhoşgörmeklekalmamışlar,biribadet telakkiy etmişlerdir. Mevlânâ, Şems’le buluştuktan sonra, onun teşvikiyle semâ’a meyletmiş,Şems’tensonradasemâ’meclislerikurulup“gûyende”ve“kavvâl”denenokuyucularvebilhassarebapçalanlarneşidelersöylemeye,rebapçalmayabaşlayıncaMevlânâdavecdegelipraksabaşlar,buaradaşiirler inşadederdi.KendisindensonraadınakurulanMevlevilik’tebuyüzdenmusiki,şiirvesemâ’üçasliunsurolarakkabuledilmiş.XV.yüzyıldaMevlevimukabelesisonşeklinialmıştır(Mevleviâdâbveerkânıadlıeserimizebk.s.43-109).
B.1356.“GerçektendeŞeytan,kangibidamarlardaakar,dolaşır”hadisineişaretedilmektedir(Câmi’;I.s.68).
B. 1358.Derviş-i dervîşân.Yüksek sesle okunan ve “gül - bang” denenmürettep dualarda, bilhassasonlarındasöylenenbirsözdür.
B.1359.Mevlânâ.Efendimiz,ulumuzanlamınagelenbusöz,dinbilginlerineverilenlakaptır.
B.1363.DörtKitabınmanası - Elif.Dört kitap, 960. beyitte bildirildiği gibi Tevrat, Zebur, İncil veKur’ân’dır.“Elif”,Arapalfabesinde ilkharftirveyukarıdanaşağıyaçekilendüzbirçizgiylegösterilir;hiçbiryanındanoktasıyoktur.Bubakımdansûfîler,elifharfini,Tanrı’nınzatâleminebenzetirlerdir.Yunusbubeyitle,herşeyvahdetâlemininzuhûrundanibaret;banakesretten,çokluktanbahsetmeyindiyor.
B.1373.Dörtmezhep.Mezhepgidilenyol,yanimüctehidinKur’ânvehadisiesastutarakinancınagöre,akılyahutkıyası,kabulediyorsasahabeninyahutİmam’ınre’yinibildirmesidolayısıylaonunimametinikabuledenlerinbirmeseledeittifakınıdemtutarakkurduğuhükümlerin,kabulettiğiibadetvemuamelatta,hattainançtavardığısonuçlarıntümüdür.Sahabeyiâdiltanıyanehlisünnet,Hanefî,Mâlikî,Hanbelî,Şâfiîolmaküzeredörtmezheptanır.
B.1375.İrâdîölüm.Ölmedenöncevarlıktan,benliktengeçmek.
B.1377.Aşkileıkrargerek.“Kim,benimbirdostumladüşmanlığakalkışırsaonunlasavaşagirişirim;benimle savaşmış sayarım onu. Kul, ona farz ettiğim şeylerden gayrı bana sevgili olan bir şeyleyaklaşamaz.Nafileleredevametmekledebanayakınlaşır-durur;sonundaonuseverim;sevincedeadetaduyduğukulak,gördüğügöz,tuttuğuel,yürüdüğüayakkesilirimona;bendenbirşeyistedimiveririm,birşeydenbanasığınırsaonukorurum...”(Kudsîhadis;İthâfât,n.82)
B.1403.Lâşerike.VI.surenin168,XVII.surenin111,veXXV.surenin2.ayetlerindeAllah’ınşerikiolmadığıbildirilir;buayetlereişarettir.Buinanç,İslam’ınesasinancıdır.
![Page 426: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/426.jpg)
B.1405.Tatar.MaksatMoğollardır.353ve546.beyitleredebk.
B.1406.“Andolsunkibiz,cinlerinveinsanlarınçoğunucehennemiçinyarattık;onlarınkalblerivardır,düşünmezleronunla;gözlerivardır,görmezlerogözlerle;kulaklarıvardır,duymazlarokulaklarla.Onlardörtayaklıhayvanlarabenzerler,hattadahadaaşağıdıronlar.Onlardırgaflettekalanlarıntakendileri.”(Kur’ân;VI.179)
B.1409. “Vayöylesinenamazkılanlaraki,namazlarınıunuturlarveonlarbütün işlerinigösteriş içinyaparlarvezekâtvermeyimenederler.”(CVII.4-7)
B: 1410. Fetvâ. Şer’i bir meselede bilgin kişinin verdiği hüküm. İran ve Türk klasik edebiyatında,kafiyezoruyoksa“fetvi”tarzındaokunur;“dava”nın“da’vî”okunduğugibi.Fetvâ,bilhassayazılıolarakverilir;sonuna,Arapça“Allahdahaiyibilir”cümlesiyazılıpimzalanır.Soru-cevaptarzındayazılması,soranveyasoranlarınadlarıyerine“Zeyd,Amr”kadınsa“Hind”yazılmasıdaâdettir.
B.1417.Ferecî.Ferec,Arapça’da sıkıntıdankurtulmak, fereci,genişliğe, ferahlığamensupdemektir.Sûfîlerdenbiriningönlü sıkıldığıvegiydiğigiysininönünüyırttığı,buyüzden,genişkolluyakasız,önüaçıkveüstegiyilengiysiyebuadınverildiğisöylenir.
B.1418.YediMushaf. “Kur’anyedi çeşitokunur”ve“Kur’anyediokunuşagöre inmiştir”mealindehadislervardır (Câmi’; I, s.90-91; II, s.47).Buokunuşlarusulleriylebirbilgihalinegetirilmiş,buna“Kırâat bilgisi” denmiştir, Okunuşlar, boyların deyişlerine göre olup söz ve anlam değişmez. Ayrıca,“Kur’ân,yedikonuüzereinmiştir:Emir,nehiy,teşvıyk;korkutuş,öğütveibret;hikâyeler-örnekler”ve“Kur’ân,nehiy,emir,helal,haram;muhkem(manasıaçıkvebelli),müteşâhin(manasıtevilleanlaşılan)veörneklerolarakyediesasüzerine inmiştir.”, “Helalinihelalbilin;haramınıharamsayın;emrettiğiniyapın,nehyettiğininehyedipçekinin,örneklerindenibretalın;muhkemiyleameledin,müteşâbihineinanınveinandıkdeyin,hepsiderabbimizinkatındadır”hadisleriysebuyediyi,konubakımındanbildirmektedir(Ahâdis-iMesnevî;s.83-84;Câmi’;I,s.91).
B.1421.Gönül–Komşu.“Cebrâil,banakomşuhakkındaokadartavsiyedebulundukimirastaonlardadahildir,mirasagireceklersandım.”(Câmi’;II.s.124-125)
B.1445.KirâmenKâtibin.LXXXII.surenin10-12ayetlerinde,“Şüpheyokkisizekoruyucularmemuredilmiştir elbette; büyüktür onlar, yazarlar, bilirler ne yaparsanız” denmektedir. Herkesin yaptıklarınıyazanmelekleredenir.
B.1482-1492.Hakşehri-Yedikapı.Hakşehri,vücuttur.Yedikapıdanmaksat,yedinefisolsagerektirkibunlar,kötülüğüfazlasıylabuyuran(Emmâre),kötülüktebulununcakendinikınayan(Levvâme),iyiliğiilham eden (Mülhime), iyiden iyiye inanca eren (Mutmainne), Tanrı’dan razı olan (Râzıyye), Tanrırızasını kazanan (Marzıyye), tamamıyla arınmış olan (Sâfiyye -Zekiyye) nefisler, daha doğrusu nefsin,insanın yedi kaabiliyetidir.Bu adlar şu surelerdeki ayetlerden alınmıştır:XII. 53,LXXV. 1-5,XCI. 7,LXXXIX.27-28,9Sülûkmanevibiryükselişolduğundanbuyedikapıyı;yedigökkapısıolarakdakabuledebiliriz.Yedinefis,Halvetiyyeilebaşladığındanbuikincitevcih,dahadoğruolsagerektir.
Yedikapıyı, iki kulak, iki göz, burundelikleri ve ağızolarakdayorumlayabiliriz.Burnubir sayarakyedincikapıtenasülaletidir.Bunlarla,Tanrıbuyruğunauygungören,duyan,kokan,söyleyenvehelalindenbaşkasınadokunmayankişi,kapılarınıgerçeğeaçar;aksihaldekapılarcehennemkapısıkesilir.
B. 1497. Öldürülecek kardeş, nefis olmalıdır. “Sizden hiçbir kimse yoktur ki şeytanlardan biri onaarkadaşolmasınbuyurdu;yasenyaResulallahdediler;evetbuyurdu,bende,fakatAllahbanayardımetti,o Müslüman oldu” hadisine istinad ettirebiliriz (Ahâdîs-i Mesnevi; Müslim ve Müsned’den naklen);
![Page 427: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/427.jpg)
öldürülmesi, şeytanlığının öldürülmesidir. Boşanacak zevce, şehvet olmalı. Ana, unsurlardır; nikâhkıydırmak,onutabîatinebırakmak,böyleceunsurlarınhükmündençıkmaktır;bizböyleanlayabildik;başkatürlüşerhedebilenetsin;dahadoğrusunubulanınbuluşunauyar,bulamayanındasözünüdinlemeyiveririz.
B.1503–1504.Birkılileyedilmek.Gerçeklikyolununzahmetiniveinceliğinibildirmektedir.
B.1561.Nefis–binek.“Nefsin(bedenin)binekatındır,onayumuşaklıklamuameledebulun”mealindebirhadisrivayetedilmiştir.
B.1578.Anter.Hz.Ali’ninsavaştığıveöldürdüğüsöylenenmuhayyelveesâtîrîbirkahraman.
B. 1581. Şeddâd. Bir rivayete göre bir boy olan İrem’in reisi, başka bir rivayette İrem adlı şehrikurduranhükümdar.Buhükümdarilkolaraktanrılıkdavasınakalkışmış,İremşehrinecennetdemiş,şehrinveşehirdeyapılanköşkünkuruluşubitincegörmeyegiderkenbiryandaköşkleberaberşehir,öteyandakendisibatmış,LXXXIX.Surenin(6-8.ayetlerindeİrem’denbahsedilirvedirekleriolan,yapısısağlambulunanbuşehrin, şehirler içindemisilsizolduğubildirilir.Şeddâd’ın,Âd’ınoğlu,bu sözünÂd’ınbiradı,birlakabıolduğudasöylenmiştir.
B. 1589. Nefsini bilen Rabbini bilir. Hadis (Sefinet’ül - Bıhâr, II. s. 603).Mevzu’ olduğunu, fakatkendinin bilgisizliğini, yokluğunu, aczini bilen kişinin, rabbini bilgisiyle, bakaasıyla, kudretiyletanıyacağıcihetlemanabakımındandoğruolduğunusöyleyenlerdevardır(Mevzuat;s.83).
B.1609.Süleyman - zembil.SüleymanPeygamber’inokadarkudretiyle, saltanatıylagenedezembilörüpsatarakkârıylageçindiğisöylenmiştir.
B. 1612. Mürebbi. Arapça terbiye eden, yetiştiren, kemale götüren anlamınadır. Mürşit, yani şeyhmanasınageldiğigibimürşitvekilinededenir.
B.1614–1615.Unakülkatmak,üçgündebiriftar.Devrindekiriyâzatusullerinibildirmesibakımındandeğerlidir.
B. 1647. İsa - iğne. Halk rivayetine göre, İsa göğe ağarken yakasında dünya mallarından bir iğnebulunduğuiçindördüncükattabırakılmıştır.
B. 1658. Kırık gönüller. “Ben gönülleri kırık kişilerin katındayım” mealindeki Kudsî hadise işaretedilmektedir(İthâfât;s.29).
B.1699-1705.Şiir.Hz.Ali’nin,tercemesinisunduğumuzşuşiirindenmülhemdir:
Dermânınsende,fakatseninhaberinbileyok,
Derdindesenden;fakatsengörmüyorsun.
Kendiniküçücükbirbedensanıyorsun;
Oysakoskocaâlem,dürülmüş,içindesenin,
Öyleapaçık,apayanbirkitapsınki,
Gizlişeyleronunharfleriylemeydanaçıkmada.
Dışarıyabirihtiyacınyoksenin;
Gönlündeyazılmışyazılar,herşeydenhaberverirsana.
![Page 428: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/428.jpg)
(İmam’ıAlîBuyruğuadlıkitabımızabk.s.240-241)
B.1703.Beyt’ül -Ma’mûr.MâmûrevanlamınaArapçabir söz.Kur’ân’ınLII. suresinin4. ayetindegeçer. Dördüncü kat gökte, Kâ’be’nin hizasında bulunan ve gök ehlinin kıblesi olan manevi mabed.Kâ’be’ninadıdırdiyenlerdevardır.
B. 1711. Yedi deniz. Eski coğrafyacılara göre şunlardır: 1) Çin Denizi, 2)Magrib Denizi (AtlantikOkyanusu),3)RumDenizi(Akdeniz),4)Karadeniz,5)TaberiyyeDenizi(ŞapDenizi),6)CürcanDenizi(Hazer),7)HârzemDenizi(FarsDenizi)
B.1716.Nefs-iCüz’î.Akl-ıKüll.Cüz’înefis,Küllinefsinherinsandakitecellisidir.Akl-ıKüll(TümAkıl),Yunan felsefesinegöreyaratıcıkudretin aktifkaabiliyetidir,Bukaabiliyettenpasifbirkaabiliyetdoğmuşturki,bunadaNefs-iKülldenir.Buikikaabiliyettendokuzgökveonlarıncirimleriolanyıldızlarmeydana gelmiştir. Her göğün aktif kaabiliyetine akıl, pasif kaabiliyetine de nefis denir. Sûfîlere göreAkl-ıKüll,Tanrı’nın ilk taayyünüdür; zatındabütünmevcudatın, ilmi suretlerle sabit oluşudur ki, buna“Hakıybet-i Muhammediyye” denir. Bu ilmi suretlerin, kuvvetler halinde zuhûru, Melekût âleminimeydanagetirmiş;buâleminmaddeşeklindezuhûrudabuâlemiizharetmiştir.
B.1721.“Düşmanınençetini, sanaenfazladüşmanolan,bedenindekinefsindir.” (HadisiKünûz’ül -Hakaaık;I.s.40)
B.1741.CXII.sürenin,“Onahiçbirkimseeşit,denkolamaz”mealindekisonayetiolan4.ayeteişaretediliyor.
B.1843–1853.Dörtkapı.Kırkmakam.Şeriat,tarikat,hakıykatvema’rifetinherbirininonarmakaamıbulunduğukabuledilmiştir(922.beytinizahınabk.).
B.1856.İlm-iUsûl.Metodbilgisi.Tefsir,hadisv.s.gibidinibilgilerinbirermetoduvardırki,buayrıbir bilgidir. İnceleme ve eleştirme esasına dayanmayan bilgin; müfessir ve muhaddis, yalnız nakilcisayılır,gerçekmüfessir,muhaddisbubilgilerinmetodlarınıdaeldeetmekzorundadır.
B.1857.Ayyâr-Bağdad.Ayyâr,hileci,düzenbaz,yankesicianlamınagelir.Aynızamandaçokdolaşan,çevikveyiğitanlamınıdaifadeederAbbasoğullarısonzamanlarındaiktidarıkorumakiçin,yaygınolanfütüvvet erbabının reisliğini elde etmişlerdi. Fütüvvet ehlinin kılıçlı bölüğüne “Ayyâr” denirdi. Bubakımdan bu söz Bağdad’la beraber anılıyor. Sonradan Safavîler de tasavvufa karşı oldukları haldefütüvvetehlinikorudular.Odevirdeayyârlar,şahınfedaileriydi.
B. 1868. Kur’ân - Yedi deniz. Kur’ân’ın XVII. suresinin 109. ayetinde tanrı kelimelerini yazmayadenizinmürekkepolsayetmeyeceği,birmislidahakatılsagenetükeneceği,XXXI.surenin27.ayetindedeTanrı kelimelerini yazmak için ağaçlar kalem olsa, yedi deniz de mürekkep olsa gene yetmeyeceğibildirilmektedir.Beyittebuayetlereişaretedilmektedir(1711.beytinizahınadabk).
B.1898.İlm-iHikmet.Eşyanınhikmetlerini,illetlerinitahliledeneskifelsefe.
B. 1909. Melâmet. Kınamak anlamına gelir. Melâmete düşmek, kınanmaktır. Melâmeti ve Melâmî,kınanananlamınagelir.Tasavvufbünyeleşipbuinancıgüdenlerhalktanveşeriatehlindenayrı,toplantı,oturuş ve ibadet yerleri, yani tekke, dergâh, âstâne ve zaviyeleriyle, ibadet tarzlarıyla, giyimkuşamlarıyla,hattakullandıkları terimlerlemüstakilbir sınıf teşkilettikten,birkuvvethalinegeldikten,iktidar tarafındanvakıflarla, ihsanlarla beslenmeyebaşladıktan sonra, bunları kabul etmeyenbir zümremeydanageldi.Bunlarca,halktanayrılmak,giyimkuşamözelliği,tekke,zikirv.s.tasavvufunruhunaaykırısayılmaktaydı.Zikirveriyâzat, insanıhayalleregötürür,halktanayrılmak,adamabenlikverirdi;vakıfla
![Page 429: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/429.jpg)
beslenmekse,halkınsırtındangeçinmekti.Bunlartasavvufvesûfîadınıbilekabuletmiyorlar,ayrıelbise,tekke v.s. yi istemiyorlardı. Bunlarca, insanı kemale götüren, ancak aşk ve cezbeydi. Şeriata riayettensonra sohbet, aşk ve cezbe, aynı zamanda çalışıp kazanarak yemek ve yedirmek, halkın kınayışınaaldırmamak, hatta kendini kınamak, kendini herkesten aşağı görmek gerekti. “Ey inananlar, sizden,dininden dönen olursa, Allah öyle bir topluluk getirir ki, onları sever; onlar da O’nu severler; onlarinananlara karşı alçalmışlardır, kâfirlere karşıysa üstündürler. Allah yolunda savaşırlar ve kınayanınkınayışındankorkmazlar.Bu,Allah’ınverdiğibirüstünlüktürki,onudilediğineverirveAllahlütfubolmabuttur, her şeyi bilendir” mealindeki V. surenin 54. ayetini şiar edinmişlerdi. Melâmetîlelerin buideolojilerinin,bilhassaçalışıpkazanmakesasını,yaniiktisadiyönünüfütüvvetehlitemsiletmiş,esnaflasanatvezenaatehliniteşkilatlandırmıştı(“100SorudaTasavvuf”adlıeserimizebk.İst.GerçekYayınevi-1969,s.118-143).
B.1924.Nahnukasemnâ.XLIII.surenin“Dünyahayatındageçimlerini,yaşayışlarınıbiz taksimettik”mealindeki32.ayetineişaretedilmektedir.
B.1925.Nefes.Tasavvufiveheceyleyazılmışşiir,139.beytinizahınabk.
B. 1932. Asâ Âdeııı. XX. surenin 121-122. ayetlerinde, Âdem Peygamber’in, yememesi buyurulanağacınmeyvesiniyiyipTanrı’yaisyanettiği,sonradabağışlandığıbildirilmektedir.“AsâÂdem-Âdemisyanetti”sözü,121.ayettegeçer.Peygamberlersuçsuzolduklarıiçin,busözÂdem,yapılmamasıdahaiyi olan şeyi yaptı tarzında anlaşılmalıdır. EsasenÂdem cennette kalmak için değil, yeryüzünde Tanrıbuyruklarını buyurup hükmetmek için yaratılmıştır; bu bakımdan “Bu ağaca yaklaşmayın” emri,yaklaşmalarınısağlamakiçinverilmiş,teşviktazammüneden,dikkatlerinioağacaçekmekiçinverilmişolanbiremirdir(758.beytinizahınabk.).
B.1995.Deccâl.Deccâl,haklabatılıiyiceörten,yeryüzünügezen,yalansöyleyen,uydurmaşeylericateden,bâtılıhakgösteren,kötükişilertarafındanmuktedâtanınan,birçokkişilerebaşbuğolanmanalarınagelir.Deccâl’ıntekgözlüolacağı,alnındakâfirolduğununyazılıbulunacağı,peygamberlik,hattatanrılıkdavası güdeceği, yanında cenneti, cehennemi olup kendisine inananları cennetine, inanmayanlarıcehennemine atacağı, cenneti ateş, cehennemi cennet kesileceği bildirilen bu yalancı kişinin zuhûru,kıyametin on büyük alametinden biridir. Medine’ye giremeyecek, bu sıralarda Mehdi zuhûr edecek,Deccâl’iöldürecek, İsapeygambergökten inecek,Mehdî’yeuyacak,yeryüzündenzulümkalacak,dünyaadaletledolacaktır(Tecrid’üs-Sarih;c.I.Fadail’ül–Medinebölümü;s.119,Müslim;c.VIII,s.178-179).Hz.PeygamberzamanındadoğmuşolanSâyidb.Sayd’ınDeccâlolduğu,kendisineİbnSeyyâd,İbnSâid de dendiği, asıl adının Sâf bulunduğu, çıkacağı ve öldürüleceği zamana kadar yaşayacağı, asılDeccâl’denönce,otuzayakınDeccâl’inpeygamberlik iddiasıylaçıkacağıhakkındadarivayetlervardır(Müslim;aynıcilt,s.189-190;Sefinet’ül-Bıhâr;I.s,439-440).
B.2029.Akl-ıKüll-Cüz’iyyât-ıMüselsel.Akl-ıKülliçin1716.beytinizahınabk.Herşeyinbirbirininneticesiolmasıveherneticeninbaşkabirşeyesebepolması,birbirineulanıpgidenparçabuçukşeylerimeydana getirir; bunlara “Cüz’iyyât-ı Müselsel” denir. Birbirini meydana getirenler ile “Cüz’iyyât-ıMüselsil”diyeanılır.
B.2037.Haşir-Neşir.Derleniptoplanmak,dağılmakanlamlarınagelenikiArapçasöz.Ölümdensonravücudun çürüyüp gitmiş cüzû’lerinin bir araya gelip vücudun tekrar teşekkül etmesine ve dirilencanlıların,insanlarınsoruiçintoplanmalarına“haşr”denir.Türkçe’debusözler,“haşir-neşir”suretindesöylenir.
Sûfîlerin “devir” inancına göre vücudun parça buçuklarının, cansızlar, bitkiler, canlılar, unsurlar...âlemindenbabaveanahalinegelmesi, sonraana rahminedüşmesidehaşirdir;onlara insanınmaddesi
![Page 430: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/430.jpg)
neşirâleminden,böylecehaşredilir(1016.beytinizahınadabk).
B.2093Ummî,dörtana,dokuzbaba.DevirinancınagöreAkl-ıKüllveNefs-iKüll’denmeydanagelendokuzgöğündönmesindendörtunsurmeydanagelir,dokuzgöldedörtunsurdandaüççocuk(Mevalîd-iSelâse), yani cansızlar, bitkiler ve canlılar zuhûr eder. Canlıların en mütekamili insandır. Dokuz gök,insananazaranbaba,dörtunsursaanasayılır;böylecegöklere,yücebabalaranlamına“Âbâ-iulviyye”,unsurlaradaaşağıdakianalaranlamına“Ümmehât-ı süfliyye”denmiştir.Beyittekidörtana,unsurlardır;dokuz baba da göklerdir.Ümmî, anayamensup, anasından doğduğu gibi kalan, okuma yazma bilmeyendemekse de beyitteki ümmi, bu manaya alınamaz; Yunus, anasının dört, babasının dokuz olduğunusöylemeklebuiltibasıortadankaldırmışoluyorve“ümmi”oluşuylaunsurlaramensupolduğunubildiriyor(889.ve1016.beyitlerinizahınadabk).
B. 2106. Pir. Farsça ihtiyar demektir. Tasavvuf terimi olarak bir tarikatın ulusu, daha ziyade dekurucusu“pîr”sözüyleanılır.
B.2130.Dikenolma,gülol.Herkesihoşnutvememnunet,kimseyiincitme;herkesedostol,kimseyeyükolmademekolan“Gülol,hârolma;yârol,bârolma”sözü,sonzamanlaradek,bilhassaMevlevilerveBayrâmîMelâmîleri(Hamzavîler)arasındaatasözüolaraksöylenirdi.
B.2156.Fahr-ıâlem.Âleminövündüğüzat,Hz.Muhammed(S.M).
B.2171.Bubeyitte,“Kardeşiiçinkuyukazan,okuyuyadüşer”mealindevehadisolaraksöylenensözühatırlıyoruz.Bunumevzusayanlar, fakatmânâbakımındandoğruolduğunusöyleyenlervardır (Ahâdîs-iMesnevî, s. 14). “Pek kazma komşun için, derin kaz kendin için” ve “İl için kuyu kazan kendi düşer”atasözlerimizaynımealdedir.
B.2174.CIV.surenin,“İncedeninceyealayedenkovucularınhepsinindevayhallerine”mealindeki1.ayetindeniktibasvar.
B.2188.Sensananesanırsan.“Kendiniçinsevdiğin,istediğinşeyi,insanlariçindesev,iste...”(Hadis;Câmi’,I,s.9)
B.2195.Sûfîler,insanları“ubbâd”yahutavâm,“ahyâr”yahuthavâsve“hâss’ül-hâs”yahut“ahass’ül-havâs” diye üçe ayırırlar; Yunus, ikinci deyimleri kullanıyor. Avâm, ibadet ve itaatla uğraşanlar,hakıykattenhaberleri bulunmayanlardır; ikincibölük,hakıykatyolcuları, üçüncübölüksegerçeğeulaşıpvarılacakyerevaranlarvegeridönenlerdir.Doksanbinkelamiçin1023beytinizahınabk.
B.2209-2210.“Allah’ınrahmeteserlerinebak;ölümündensonrayeryüzününasıldiriltir...”(Kur’ân;XXX.50)
B.2235.“Beninsanlarıvecinleri,ancakbanaibadetetsinlerdiyeyarattım.”(Kur’ân;LI.59)İbadetteşart, marifet olduğundan ayetteki “ibadet etsinler diye”den maksat, “beni tanısınlar”dır diye tefsiredilmiştir.
B. 2239. Kalbden kalbe. Arapça’da “Gönülden gönüle pencere vardır” mealinde, Türkçe’de de“Gönüldengönüleyolvar”tarzındabiratasözüvardır
B.2242.Malûm-Meçhûl.Malûm,bilinen,bilinmiş,meçhuldebilinmemişanlamınadır.Bilgisizkişi,inanca dair şeylerin bazısını inanarak bilir, bazısınaysa aklı ermez ve onları bilmez. Bilgi sahibiyse,inancınıbilgisiylekabuleder;fakatinancınıitminanhalinegetirmişolanirfansahibiimaniylebirleşmiş,birolmuştur;bilgisini,görüşveoluşhalinegetirmiştir.
![Page 431: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/431.jpg)
B. 2271. Nasûh - Tövbe. Arapça’da “Tevbe”, suçtan vazgeçmek, nâdim olmak anlamına gelir veTürkçe’de töbe tarzında, ilk hece biraz çekilerek söylenir. Kur’ân’ın LXVI. suresinin 8. ayetinde,inananlara,nasuhtöbesiyletövbeetmeleriemredilmektedirkibusöz,“özden,birdahayapmamaküzere”anlamını verir. Bir halk hikâyesine göre Nasûh, kadınlara düşkün bir kişiymiş. Köse oluşundanfaydalanarakkadınlarhamamnatellakolarakgirmiş.Birgünpadişahınkarısı,kızı,cariyeleriylehamamagelmiş.Kızınküpesindenbir inci kaybolmuş.Kapıyı tutupherkesi aramayakoyulmuşlar.Nasûh, aramasırasıkendisinedegelirseerkekolduğununmeydanaçıkacağını,göreceğicezadanbaşka,birdeelegünekarşı rezil olacağını düşünerek Tanrı’ya candan gönülden tövbe etmiş; arama sırası tam Nasûh’agelmişken inci bir yerde bulunmuş ve Nasûh kurtulmuş; bir daha da bu işi yapmamış. Mevlânâ“Mesnevi”ninV. cildinde bu hikâyeyi pek güzel bir surette anlatır (Nicholson basını; Leiden, 1933, s.143-148).
![Page 432: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/432.jpg)
SÖZLÜKTürkçe“t”,Arapça“a”,Farsça“f”harfleriyle
gösterilmiş,ikidilinkarışımındanyapılan
terkiplerlesözler,terkipvesözdeki
sıraya,uyulankuralagöre
geneaynıharflerle
belirtilmiştir.
![Page 433: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/433.jpg)
A
Âbâd(f):Mâmûr.
Âbâdolmak(f,t):Mâmûrolmak.
Abes(a):Boş,lüzumsuz.
Âb-ıHayvan(f):İçeninölmeyeceğisu.Bengisu.Açıklama’daÂb-ıHayat’abk.
Aceb(a):Acaba,şaşılacakşey.
Aceblemek(a):Şaşmak,şaşırmak.
Acib(a):Şaşılacakşey.
Aciz(a):Acizdekalan,aczedüşen.
Acûz(a):Kocakarı.
Âdâb(a):Edepler.
Âdem(a):İnsan.
Âdemi(a):İnsan.İnsanlığamensup.Biradam.
Âdemoğlu(t):İnsan.
Adeylemek(t):Ün,şöhretkazanmak.
Adl(a):Adalet.Herşeyiyerinekoymak.Adalettebulunmak.
Âfet(a):Kötübirşey.Kötülük.
Ağaazetmek(f,t):Başlamak.
Ağaçat-Ağaçtanat(t):Tabut,salaca.
Ağı-Ağu(t):Zehir.
Ağmak(t):Yukarıyaçıkmak.
Ağyar(a):Gayrılar,başkalar,yabancılar.
Ahbâr(a.):Haberler.
Ahd(a):Zaman,devir.
Âhır(a):Son,nihayet.
Ahşam(t):Akşam.
Âh-uzâr(f):Ahedipağlamak,sızlanmak.
Ahvâl(a):Haller.
Ahzan(a):Hüzünler.
![Page 434: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/434.jpg)
Akdem(a):Dahaönce.
Akça(t):Para.
Âkıbet(a):Son.
Akîl(a):Akıllı.
Âkılân(a,f):Akıllılar.
Akmak(t):Akınetmek,saldırmak,hücum.Meyletmek.
Alâküllihâl(a):Herhalde.
Alçaklık(t):Tevazusahibioluş.
Aldamak(t):Aldatmak.
Âlem(a):Dünya,kâinat.
Alem(a):Bayrak,Alamet.
Âlî(a):Yüce,yüksek.
Âlim(a):Bilgin.
Alıpaktarmak(t):Tutupyereçalmak.
Alkışetmek(t):Övmek.
Allâhutaâla(a):YüceAllah.
Âlem-ikesret(a,f):Çoklukâlemi.
Âlem-ivahdet(a,f):Birlikâlemi.
Âlet(a):Araç,organ.
Alışmak(a):Tutuşmak.Ünsiyet.
Aleyhisselâm(a):Esenlikona.
Âmm(a):Halk.Halkınirfansahibiolmayanları.
Amel(a):İş.İbadet,kulluk.
Âmî(a):İrfansahibiolmayan.
Ân(a):Zamanınbölünemezcüz’ü.
An(f):O.
Anber(a):Güzelkokulubirnesne.
Anca(t):Okadar.
Ancılayın-Oncılayın(t):Onungibi.
![Page 435: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/435.jpg)
Anda(t):Orada.
Andak(t):Onunkadar,okadar.Hemen.
Andan(t):Ondansonra.
Ar(a):Utanmak.
Ara(t):Yer,mekânvezaman.Oarada.Osırada.Oyerde.
Arasât(a):Arsalar,meydanlar.Kıyamettensonrahalkıntoplanacağıyer.Mahşer.
Arâyiş(f):Süs,püs,bezenti.
Arbede(a):Kavga,gürültü.
Arı(t):Temiz.
Arılık(t):Temizlik.
Arıtmak(t):Temizlemek.
Ârif(a):Anlayan,tanıyan.Halvekemalehli.
Artık-Artuk(t):Başka,gayrı.
Arkuru-Arkırı(t):Tersine.Engelolarak.
Arz-ıhâl(a,f):Halibildirmek.
Arzu(f):İstek,dilek.
Arzulamak(t):İstemek.
Asâ(a):Sopa,dayanılandeğnek,baston.
Asî(a):İsyaneden,başkaldıran.
Asil-zâde(f):Soyluboylubirininoğlu.Olgunkişi.
Assı(t):Kâr,fayda.
Asûde(f):Rahat.
Asâyiş(f):Düzgünlük,düzenlik.
Aşir(a):Kur’ân’danonayet.
Âşık(a):Seven.
Aşmak(t):Geçmek,Dağıbeligeçmek.
Âşikâr(f):Apaçık,meydanda.
Aşüfte(f):Dağınık,perişan.
Ata(a):Vermek.
![Page 436: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/436.jpg)
Atâyi(a,f):İstenmedenverilmiş.Tanrıvergisi.
Attâr(a):Güzelkokusatan.Gereklişeylerinhepsinisatan.
Âvâre(f):Başıboş,yersizyurtsuz.
Âvâz(f):Ses.
Avret(a,t):Kadın.
Avunmak(t):Oyalanmak.
Ayağ-Ayak(f):Kadeh.
Ayağındurmak(t):Ayağakalkmak.
Ayan-Iyan(a):Gözlegörülmek,ortada.
Âyât(a):Ayetler.Deliller.
Ayb(a):Utanılacakhal,harekete.
Âyet(a):Kur’ân-ıKerim’dekimanasıtamsöz.Delil.
Âyet-iKüll(a,f):Tamvebütündelil.
Ayıtmak(t):Söylemek,demek.Hitabetmek.
Ayrık-Ayruk(t):Artık.Başka.
Ayrıksı-Ayruksu(t):Başkaca,diğer.
Ayrıksaınak(t):Yabancıbulmak.
Ayş(a):Yaşayış.Zevkvesafâ.
Ayyâr(a):Düzenbaz.SelçuklulardevrindeveSafavilerzamanındaBağdatveİran’dafütüvvetyolununkılıçlıtakımı.Milisasker.
Azâb(a):Suçlularacezavermek.
Âzâd(f):Hür.
Azdırmak(t):Yolunukaybettirmek,yoldançıkarmak.
Azık(f,t):Yolyiyeceği.
Azîm(a):Pekbüyük,ulu.
Azim-Azm(a):Birişe,birşeyesarılmak.
Azıtmak(t):Yolyitirmek.
Azmak(t):Yoldançıkmak.Yolyitirmek.
![Page 437: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/437.jpg)
B
Bâb(a:):Kapı.Birkitabınbölümlerineverilenad.
Bac(f,t):Vergi.
Bâd(f):Yel,rüzgâr.
Badya-Batya(t):Topraktanyapılan,suveiçkiiçilenkap.
Bağ(f):Sebze,meyveveçiçekekilenalan.
Bağır(t):Göğüs.
Bağrıbaşlı(t):Göğsü,yüreğiyaralı.
Bahâ-Paha(a.t):Değer,kıymet.Güzellik.
Bahâdar(t):Yiğit,güçlükuvvetlikahraman.
Bahil(a):Nekes.
Bahr-Bahır(a):Deniz.
Bahrı(a,t):Denizördeğininbircinsi.
Bahr-ıummân(a,f):Uçsuzbucaksızdeniz.
Bâk(f):Korku.
Bakaa(a):Daimikalış.Ölümsüzlük.
Bâkıy(a):Kalan,ölümsüz.
Bakım(t):Birine,birşeyebakış.Görüş.
Bâl(f):Kanat.
Bâlâ(f):Yüksek,uzun.
Balaban(t):İri.Çakırdoğankuşu.
Balığıtaşaçalmak(t):İşibozmak.Bitirmek.
Balkımak(t):Parıldamak.
Bang(f):Ses.
Bang-Cemâat(f):Ezan.
Bâr-gâh(f):Yükyeri.Büyüklerinsarayları.
Bartutmak(t):Paslanmak.
Bûrû(f):Hisar.
Basar(a):Göz.Görmek.
![Page 438: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/438.jpg)
Basîret(a):Görüş.İleriyigörmek.
Basîr(a):Herşeyigören.Tanrıadlarından.
Baş(t):Çıbanınişleyenbaşı.
Başvurmak(t):Sonugelmek.
Bâtıl(a):Yanlış,asılsız.Gerçekkarşıtı.
Batmak(t):Pislenmek,kirlenmek.
Bâtın(a):Görünmeyen.Tanrıadlarından.
Bâtıngözü(t):Cangözü.
Batn(a):Karın.
Batn-ıHût(a,f):Balığınkarnı.
Battâl(a):Çokbatıl,asılsız.Tembel.
Bay(t):Zengin.
Bayağı(t):Değersiz.Olduğugibi.
Bayık(t):Gerçek,meydanda.
Baylık(t):Zenginlik.
Baymak-Bayımak(t):Zenginolmak.
Bâzâr(f):Pazar,alışverişyeri.
Bâzergân-Bezirgân(f):Alışverişleuğraşan,tacir.
Becid(a,t):“Bicid”denbozma,acele,adam-akıllı,iyice.
Bed-baht(r):Bahtıkötü,talihsiz.
Bedî’(a):Eşsiz–örneksiz.Tanrıadlarından.
Bed-nâm(f):Kötüadlı.Adıkötüyeçıkmış.
Bed-ter(f):Dahadakötü,pekfena.
Begaayet(a,f):Çok,pekfazla.Sonadek.
Bekrî(a):Bukre,yanisabahsözündenbozma.Uyanıruyanmaziçkiyebaşlayan.Alkolik.
Belâ-Beli(a,f):Evet,Tasdiksözü.
Belbağlamak(t):Teslimolmak,hizmetekoşulma.
Beleş(t):Bedava,parasız.
Bend(t):Bağ,Düğüm.
![Page 439: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/439.jpg)
Beng(f):Afyon.
Bengi(f):Afyontiryakisi.
Berr(a):Kara,yer.
Berât(a):Biryere,birmevkıesahipolmayıgösterenvehükümettarafındanverilmişolanresmikâğıt.
Be-dar(f):Darağacınaasılmışolan.
Bere-Berre(f):Kuzu.
Berhudar(f):Birhayra,birkısmetesahipolmak.Hayırlareldeetmek:
Beşaret(a):Müjdehaberi.
Beşe-paşa(t):Ulureis,yücederecelikişi.
Bevvâb(a):Kapıcı.
Beyâban(f):Çöl.
Beyolmak(t):Başolmak.Zenginleşmek.
Bezemek(t):Süslemek,tezyinetmek.
Bezenmek(t):.Süslenmek.
Bezek(t):Süs-püs.
Bezm(f):Meclis.
Bıçkı(t):Testere,
Bi(f):Nefiyeki.Bikarar,kararsızgibi.
Bican:Cansız.
Bidâr(f):Uyanık.
Bigane(f):Yabancı.
Bigi(t):Gibi.
Bihiş(f):Kendindengeçmiş,habersiz.
Bihod(f):Kendiniyitirmiş.
Bikir-Bikr(a):Dokunulmamış.
Biküllî(a):Tüm,tamamıyla,hepsi.
Billâhi-Bilâh(a):Allahhakkıyçın.Yemin.
Bile(t):Beraber,
Bilelik(t):Beraberlik.
![Page 440: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/440.jpg)
Bili(t):İlim.
Biliş(t):Bildik,yabancıolmayış,
Bilişmek(t):Bildikolmak.
Bina(a):Kelimeyapılarınıinceleyenbirilim.
Binbaşı(t):Binerekumandaedenaskerîsubay,
Binye-Bünye(a):Bedenyapısı.
Birle(t):İle,beraber.
Birin-birin(t):Birer-birer.Teker-teker.
Birikmek(t):Sahipolmak.Toplanmak.
Bismillâh(t):Allahadıyla.Buyur.
Biş(f):Çok.
Bişe(f):Orman.
Bişmek(t):Pişmek,olgunlaşmak.
Biş-ükent(f):Çok-az,Türkçe’de“az-çok”tarzındasöylenir,
Biti(t):Mektup,kitap.Ameldefteri.
Bitmek(t):Çıkagelmek,kısmetolmak.
Bitrişmek(t):Birleşmek,ittisâl.
Bizâr(f):Bezmek,bıkkın.
Bizâretmek(f,t):Bezdirmek.
Boşmak-Boşumak(t):Kızmakhiddetetmek
Boşu(t):Kızgınlık,öfke.
Boyunburmak(t):Teslimolmamak.
Boyuneğmek(t):Tâbiolmak.
Boyunvermek(t):Teslimolmak.
Bozayazınak(t):Nerdeysebozacaktarzdahareketetmek.
Bozpusarık(t):Dumanlı,sisli.
Bozyapalak(t):Fazlatüylüvebozrenkli.
Börkümek(t):Püskürmek,fışkırmak.
Buçuk(t):Yarım.
![Page 441: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/441.jpg)
Bûd-uvücûddermiyan(f):Varyokortada(Herşeydenvazgeçmek).
Buğ-Buğu(t):Buğu,duman.
Buğz-Buğuz(a):Nefret,sevmeyiş.
Buhl-Buhul(a):Nekeslik.
Bular(t):Bunlar.
Bulanmak(t):Kirlenmek.Gönülekötüdüşünceveşüphegetirmek.
Burağ-Burak(a):Şimşekgibiyürükcennetatı(Açıklama’yabk.)
Burc(a):Kal’akulesi.Arzkümeyıldızlaraverilenmedarınınonikidebiri,ad.
Burhan(a):Kesindelil.
Bunyeri(t):Şaşkınlık,acizyeri.
Bühtân(a):iftira.
Bünyâdeylemek(f,t):Yapmak,kurmak
Bürran(f).:Keskin.
Bürd-übar(f):Mal–mülk
Büstan(f):Bağ,bahçe,bostan.
Büt(f):Taşvesairedenyapılanvetapılannesne,put.Güzel.
Büt-hâne(f):Putatapılantapınak.
![Page 442: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/442.jpg)
C,Ç
Câh(f):Yer,mevki.
Câhil(a):Bilgisiz.
Câm(f):Kadeh.
Câmi(f):Kadehemensup,Alkolik.Birtarikatehli.
Can(a):Cintâifesi
Canalıcı(t):Azrail.Canlarıalmayamemurmelek.
Canavar(t):Domuz.
Canınadağetmek(t):Canınıdağlamak.Canyakanbirelemeuğramak.
Can-ver(f);Canlı,hayvan.
Casus(a):Gizlişeyleriizleyiphaberveren.
Cazû(f):Cadı.Büyücükatı.
Cebbâr(a):Kırıklarıonaran.Tanrıadlarından.Cebirvezorsahibi.
Cebbâr-ıalem(a.f):Alemincebbârı.
Cebri(a):Zorla.
Cehalet(a):Bilgisizlik.
Cehd(a):Direnmek,çalışmak.
Cellecelâl(a):Ululuğuyüceldikçeyücelsin,ululansın(Allahadındansonra“cellecelaluhu”denir.)
Cemfiat(a):Topluluk
Cemeylemek(a,t):Toplamak,birarayagetirmek.
Cevabir(a):İnciler,mücevherler.
Cevher(a):İnci,mücevher.Kendivarlığıylavarolanşey.Cevherlebelirene“araz”denir.Renkşekilarazdır;onlaranispetleelsim,cevherdir,
Cevlân-Cevelan(a):Gezinmek.
Cevşen(a):Zırh.
Cezbe(a):Çekiş.Tanrı’nınkuluçekişi.
Cezire(a):Ada.
Cife(a):Leş.
Cihan(f):Âlem.
![Page 443: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/443.jpg)
Cin(a):Gözegörünmez:hayırlıları,şerişlerdebulunanlarıolanyaratıklar.
Cinayet(a):Cürümdenbüyükbirsuç.Adamöldürmek.
Cisim-Cism(a):Boşluktayerkaplayan.Beden.
Cûş(f):Kaynayıpköpürmektaşmak.
Cûşagelmek(f,t):Coşmak,taşmak.
Cübbe(a,t):Üstegiyilen,kalkıkyakalıyahutyakasız,kollu,önüaçık,ayaklaradekuzanangiyim
Cümle(a):Hepsi,tüm.
Cünbiş(f):Oynayış,hareket.
Cünbişeylemek(f,t):Hareketetmek.
Cur’a(a):İçilecekşeydenbiryudum.
Cür’et(a):Cesaret,atılganlık.
Cürüm-Cürm(a):Suç:
Cüşt-ücû(f):Araştırmak.
Cüz’iyyât-imüselsel(a,f):Birbirineulanıpgidenparçabuçukşeyler.
Çağada(t):Vakitli-vakitsiz
Çağırmak-Çığırmak(t):Feryatetmek.
Çalı(f):Kuyu.
Çalab(t):Tanrı,gücüyeten.
Çabuk(f):Çabuk.
Çapûk-bâz(f):Çevikişgören.
Çarh-ıfelek(f):Dönengök.Gökyüzü.
Çâr-sû(f):Dörtyan,çarşı.
Çavuş(f):Haberci.Emirgötürüpgetiren.
Çerp(f):Yağ.Yağlı.
Çerâiğ-Çırak(f):Kandil,mum.
Çeri(t):Asker.
Çerçi(f,t):Ortakçı.Herşeysatanseyyarsatıcı.
Çeşni-Çâşni(f,t):Dat,lezzet.
Çeşte(t):“Şeş-tar”danbozma.Altıtellisaz.
![Page 444: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/444.jpg)
Çevgin-Çevgen(f):Ucueğrisopa.Bununlatopçelinirveikidirekarasındangeçirilmeyeçalışılır.Tûp-uçevgânoyunu.
Çirk(f):Kir,pis.
Çizginmek(t):Dönmek.
Çukal(t):Zırh.
Çulha(t):Bezdokuyan.
Çü(f):Çünkü,ovakit.
Çün(f):Çünkü,ovakit,değilmiki.
Çöksü(t):Büyükçivi,eğ
![Page 445: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/445.jpg)
D
Dağıtmak(t):Tepmek.
Dad-dal(t):Zevk,tad
Dâdetmek(f,t):İmdadayetişmek.
Dâd-üsited(f):Alışveriş.
Dağetmek,dağlamak(t):Vücudunuateşledağlamak,yakmak.
Dağı(t):Dahı,daha.
Dahı(t):Dahi,daha.
Dak(t):Hile,düzen.
DakTutmak(t):Kusurbulmak,kınamak.
Dalalet(a):Sapıklık.
Dalbınmak(t):Sudabatıpçıkarakkurtulmakiçinçırpınmak,
Damarsekitmek(t):Kötühuylarınıyenmek.
Dâne-Darağ(t):Yem,yiyecek.
Danış(t):Deyiş,şiir.
Danışıketmek(t):Müşaveredebulunmak.
Danışmak(t):Birininyahutbirkaçkişinin,birişhakkındafikirlerinialmak.
Danışman(t):Danışılankişi,bilgin.Farsça“dânişmend”den.
Dâniş(f):Bilgi.
Dânişmend(f):Bilgin.
Dapa(t):Yönelip,yönalarak.
Dâr(f):Adamasılacakdirek.
Darburmak(a,t):Sıkıştırmak,zorlamak.
Darlık(t):Sıkıntı,aciz.
Dartınmak(t):Çekinmek,sıyrılmak,
Dertmek(t):Çekmek,sıyırmak.
Da’vi(a,f):Dâvâ.
Ded(f):Yırtıcıcanavar.
Değin(t):Kadar.Sabahadeğingibi.
![Page 446: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/446.jpg)
Değermi(t):Yuvarlakşekilde.
Değirmek,değürmek(t):Haberiletmek,götürmek.
Değme(t):Herkes,herşey.Değmekişibilemezgibi.
Değirtmek(t):Oynatmak,hareketettirmek.
Değşirmek(t):Değiştirmek.
Dem(a):Kılavuz.
Delim–Delüm(t):Pekçok,hayli.
Dem(a,f):Kan,zaman,an,soluk.
Dem-be-dem(a.f.):Zamandan–zamana.Soluktansoluğa.
Demeçekmek(t):Soluğunualıpçekmek,
Deniî(t):Biran,birsoluk.
Dem-saz(f):Uygun,düzgün.
Denci(t):Kınayan,aleyhtebulunan.
Denli(t):Kadar.
DenizMâliki(t):Denizdehükümsürenperi.
Deprenmek(t):Hareketetmek.
Depretmek(t):Hareketettirmek,
Derban(f):Kapıcı.
Derec(a):Yücelik,mevki.
Dergâh(f):Kapı,tapı,Büyükbirzâtınoturduğuyer.
Derilmek(t):Birarayagelmek.
Dermande(f):Âcizkalmış.
Dermek(t):Birarayagetirmek.
Dermiyân(f):Arada,esnâda.
Dervaze(f):Kapı.
Derviş(f):Yoksul.Varlığındangeçmiş,birtarikatagirmişolan.
Destan-Dâstân(f):Masal,hikâye.Düzen,hile.
Destâr(f):Sarık
Dest-gir(f):Eldentutan,yardımeden.
![Page 447: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/447.jpg)
Divirmek(t):Deyivermek,söylemek.
Deva(a):İlaç.
Devlengiç(t):Çaylak,taygarkuşu.
Devletkuşu(t):Başınakonanınpadişaholduğunainanılankuş.
Devrân-ırüzgâr(f):Zamanıngeçmesi,dönmesi.
Devr-izaman(a,f):Zamanıngeçmesi.
Dırâka(a,t):Taraka,takırtı,tarrâka.
Dırig,dırigaa(f):Esirgemek,yazık.
Didâr(f):Buluşmak,yüz.
Diger(f):Ayrı,yabancı.
Dil(f):Gönül.
Dilber(i):Gönülalan,sevgili.
Dildirmek(t):Biçtirmek.
Dilgü(t):Tilki.
Dil-pezir(i):Gönlünkabulettiği,güzel.
Dil-teng(i):Gönlüdar,sıkılmış.
Din(a):Kıyamette,herkesedünyadayaptıklarınınkarşılığınınverilmesi.Ceza.İlahihükümlerintümü.
Dinar(a):Liranındörttebirideğerindealtınpara.
Dinmek(t):Susmak.
Dip(t):Hemen.
Dirfilli(t):Yol-yol,iplik-iplik.
Dirginmek(t):Ayrılmak.
Dirilmek(t):Yaşamak,birarayagelmek.
Dirlik(t):Hayat,yaşayış.
Div(f):Şeytan,dev,devanası.
Divan(f):Hükümetişleriningörüldüğüyer.Şairvenesircilerineserlerinintopluhaldebulunduğukitap.
Divane(i):Deli.
Diyanet(a):Dindarlık.
Diyâr(a):Ülke.
![Page 448: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/448.jpg)
Dizçökmek(t):Tabiolmak,uymak,
Doğanedinmek(t):Alıcılığa,irşâdaalıştırmak.Terbiyeetmek,
Dokumak(t):Birişekoyulmak,işgörmek,
Dolmak(t):Tamamlanmak;olgunlaşmak.Ay’ınbedirhalinegelmesi.
Dolmuşok(t):Yayiçindeatılmayahazırok.
Dolunmak(t):Batmak,gurûbetmek.
Don(t):Elbise.
Donanmak(t):Süslenmek,giyinipkuşanmak.
Donatmak(t):Süslemek,giydirmek.
Doymak(t):Dayanmak,tahammületmek.
Dökmek(t):Saçmak,yaymak.Bolbolvermek.
Dölenmek(t):Çevrededönmek,dolanmak.
Durrac-duraç(a):Turaçkuşu,kekliğebenzerbirkuş.
Durak(t):Durulacakyer,makam.
Durmak(t):Ayağakalkmak.
Durugelmek(t):Ayağakalkıpgelmek,birişegirişmek
Duruşmak(t):Birkaçkişiilebirliktebirişiyapmak,çalışmak.
Duşolmak(t):Rastlamak.
Duvacıkkapısı(t):Duaedilenkapı,Sevgiiçintasgıyredilereksöylenmiştir.
Düzah(f):Cehennem.
Dügeli(t):Bütün.Hepsi.
Dün(t):Gece.
Dürr(a):İnci.
Dürmek(t):Devşirmek,kaldırmak,
Dürr-iyetim(a):Eşsizinci.
Dürüst(f):Doğru.
Düş(t):Rüya.
Düşyormak(t):Rüyatabiretmek,
Düşvâr(f):Göç,zor.
![Page 449: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/449.jpg)
Düzmek(f):Tanzimetmek.
![Page 450: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/450.jpg)
E
Ebed(a):Sonsuzluk.
Ebter (a): Devamı gelmeyen, yarıda kalan. Zürriyeti, soyu sopu kesilmiş. Kuyruğu kesik hayvan.Bereketsiz,hayırsız.
Ece(t):Reis,birtaifeninulusu.
Ecel(a):İnsanhayatınınöncedentakdiredilensonu.
Edeplemek(a,t):Te’dibetmek,ikazetmek.
Efgan(f):Bağırış,çığlık.
Efsane(f):Masal,hikâye,mitoloji.
Egin,eğin(t):Sırt,omuz.
Eğlemek(t):Durdurmak,oyalamak.
Eğlenmek(t):Oyalanmak.Biryerdebirmüddetkalmak.
Ehl-imahşer(a,f):Mahşerehli.
Ehl-imillet(a,f):Milletehli.Müslüman.
Ejderha(i):Büyükyılan.
Ekietmek(a,t):Birşeyyemek.
Eksildi(t):Suçlu,kusurlu.
Eksiklik(t):Suç,günah.
Eksimek(t):Eksilmek,azalmak.
Elalmak(t):Birmürşideintisabetmek.
Elatmak(t):Birişebirliktekoyulmak.
Elurmak(t):Birşeyebaşlamak.
Elyumak(t):Biriştenvazgeçmek.
Em(t):İlaç,merhem.
Emcek(t):Meme.
Emin(a):Emaneteriayeteden,güvenilir.
Emr(a):Buyruk.Görünmeyenâlem.
Endişe(f):Düşünce,şüphe,kuşku:
Epsem(t):Dilsiz,konuşmayan.
![Page 451: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/451.jpg)
Er(t):Asker.Erkek.Yiğit.Gerçeğeulaşanlar.
Erişken(t):Boyunaerişen,bunuişedinen.
Erk(t):Kuvvet.kudret.
Erkan(a):Rükünler,esaslar,direkler,
Erte(t):Sabah.
Ervâh(a):Ruhlar.
Eseretmek(a,t):Tesiretmek,maddi,yahutmaneviizbırakmak.
Esen(t):Selamet.Sağlık.
Esfel(a):Enaşağı.
Esilmek(t):Dökülmek.
Esir(a):Tutsak.
Eskice(t):Yıpranmış.Değersiz.Eskişey.Giysi.
Eslemek(t):Kulakasmak,dinlemek.
Esrik(t):Sarhoş.
Esrimek(t):Sarhoşolmak
Eşkere(f,t):Âşikar,apaçık.
Etektutmak(t):Birşeyheintisabetmek.
Eved(t):Acele.
Evkâr(f):Davarsırtındakiyara.Kötürüm.
Ezel(a):Zamanınönsüzlüğü.
![Page 452: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/452.jpg)
F
Fadl(a):Üstünlük,ululuk.
Fakı(a,t):Fakıyh,dinihukukmütehassısı.
Fakıyr(a):Yok-yoksul.Varlığındangeçenkişi.
Fakr(a):Yokluk-yoksulluk.Varlıktangeçiş.
Fani(a):Geçidi,ölümlü.
Fariğ(a):Feragateden,vazgeçen.aldırışetmeyen.
Fariza(a):Farzolan,dindeyapılmasıgereklidinîemir.
Farz(a):Dinîvecibe,borç.
Fâsık(a):Kötülükişleyen.
Fâsid(a):Fesatçı,bozguncu.
Faşetmek(f,t):Açıklamak,meydanaçıkarmak.
Fayız(a):Feyizveren.
Fegan(f):Bağırıpçağırma.
Fehm-fehim(a):Anlamak.
Felek(a):Gök.
Fena(a):Yokluk.
Fenamülkü(a):Yoklukmülkü,dünya.
Feragatetmek(a,t):Aldırışetmemek,vazgeçmek.
Ferah(a):Genişlik,rahatlık.
Ferda(f):Yarın.
Feride(a):Tek,emsalsiz.
Ferişteh(f):Melek.
Ferıyk(a):Bölük.Birinançtaolan,öbürinançlardanayrılankişiler.
Fermanolmak(f,t):Uymak,tâbiolmak.
Ferseng(f):Üçmillikmesafe,fersah.
Ferş(a):Yaygı,yeryüzü,döşeme.
Ferrâş(a):Döşemedöşeyen.
Feryâdetmek(f,t):Bağırıpçağırmak.
![Page 453: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/453.jpg)
Feth-fetih(a):Açmak.
Feth-ibâb(a,f):Kapıaçmak.
Fevk’al-alâ(a):Yücelerinyücesi,üstü.
Fida-Fidi(a):Bağışlamak
Fiil(a):İş.
Fikret(a):Düşünmek.
Filhâl(a):Hemen,derhal.
Firkat(a):Ayrılmak.
Firâset(a):Keskinanlayış.Seziş.
Fitne(a):Sınayış,imtihan.Bozgun,kötülük.
Fuzul,fuzulluk(a,t):Fodul,fodulluk.Sıradan,töredendışarıişyapan,lafedenkişi.Münasebetsizlik.
![Page 454: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/454.jpg)
G
Gaflet(a):Anlamamak,gaafilolmak.
Galebe(a.t.):Kalabalık.
Galtan(f):Yuvarlanmak,yuvarlanan.
Gamgüzar(f):Gamlavakitgeçiren.
Gamgin(f):Gamlı,tasalı.
Gammâz(a):Kovucu.Gözucuylabakan,cilveli.
Gani(a):Zengin.Tanrıadlarından.
Garez(a):Maksut.Hınç.
Garipsemek(a,t):Eşsiz,tuhafbulmak.
Garkolmak(a,t):Boğulmak,batmak.
Gassâl(a):Ölüyıkayan.
Gayet(a):Son.Netice.
Gazâ(a):Savaş.
Gazelyaprağı(t):Sararmış,solmuşyaprak.
Geda(f):Yoksul,dilenci.
Gedilmek(t):Bütünlüğüazalmak.
Geh-gâh(f):Bazı,kimivakit.
Gene(f):Define,hazine.
Gençay(t):Yeniay.
Genc-inihan(t):Gizlidefine.
Gençyaz(t):İlkbahar.
Gengez(t):Geniş,ferah.
Genk(t):Geniş,ferah.
Geri(f):Eğer.Şarteki.
Geri(t):Sonra.
Gerdan(f):Dönen,boyun.
Gerdûn(f):Kâinat.Gök.
Geşt(f):Gezmek,dolaşmak.
![Page 455: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/455.jpg)
Gevher(f):İnci,
Gevheri(f):Sarraf.
Gınâ(f):Zenginlik.
Gırîv(f):Bağırış,çığlık.
Gıybet(a):Birisiyokkenaleyhindebulunmak.
Gil(f):Toprak,balçık,kil.
Giriftâr(f):Tutkun,âşık.
Giryân(f):Ağlayan.
Gökçek(t):Güzel.
Gökekin(t):Olmamış,sararmamışekin.
Gönüleri(t):Eren,aşkehli.
Gönenmek(t):Süslenmek,donanmak.
Gönülalmak(t):Meyletmek,sevmek.
Görkdü(t):Güzel,
Gövü(t):Güvenç,itimad.
Göymek(t):İçtenyanmak.
Göynü(t):Yanık,yara.
Göynümek(t):Kendikendineiçtenyanmak.
Göyündürmek(t):İçteniçeyakmak.
Gözegözgörmek(t):Karşıkarşıyagelmek,bakmak.
Gözgü(t):Ayna.
Gözsepek(t):Dumanlı,puslu.
Gözsüzsepek(t):Köstebek.
Gözsüzmek(t):Nazlanmak,cilvelenmek.Sevinmek.
Gufran(a):Yarlıgamak,bağışlamak.
Gulgule(a):Çığlık,gürültü,patırtı.
Gusl(a):Boyabdesti,yıkanma.
Gussa(a):Tasa,üzüntü,sıkıntı.
Gussayemek(a,t):Kederlenmek.
![Page 456: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/456.jpg)
Gûş(f):Kulak.
Gûştutmak(a,t):Dinlemek.
Gûşe(f):Köşe.
Güç(t):Kuvvet.
Güft(f):Söz.
Güher(f):İnci.
Gülreğitutmak(t):Güleceğigelmek.
Gülistan(f):Gülbahçesi.
Güman(f):Şüphe,işkil.
Gümrah(f):Yolunukaybetmiş.
Gün(t):Gündüz,güneş.
Günde(t):Daima.
Günilmek(t):Yönelmek.
Gürûh(f):Topluluk.
Güzaf(f):Boş,asılsızlaf.
Güzer(f):Geçmek.
Güzide(f):Seçilmiş.
Güzin(f):Seçkin.
![Page 457: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/457.jpg)
H
Hâb(f):Uyku.
Hace(a):GücüyetenherMüslüman’ınömründebirkereyapmakzorundaolduğudiniziyaret.Kâbe’yiTavafvehactöreniniedaetmek.
Hâcât(a):Dilekler,istekler.
Hadd(a):Sınır,miktar.Şeriattasuçluyaverilenceza.
Hak(a):Gerçek.Tanrıadlarından.
Hâk(f):Toprak.
Hakıyr(a):Bayağı,aşağı.
Hâlık(a):Yaratan,Tanrıadlarından.
Halilî(a,f):Halil’emensup,cömert.
Halis(a):Özüsözüdoğru.
Halvet(a):Yalnızlık.
Hâm(f):Çiğ.Olgunolmayan.
Hamiyyet(a):Korumak.Gayretvepeklik.
Hammâl(a):Taşıyan,hamal.
Hâmûş(f):Susan.
Han-hon(f):Yemek,sofra.
Hânedan(f):Soy-sop.Aile.
Hânende(f):Şarkıokuyan.
Han-üman(f):Mal-mülk,ev-bark.Varlık.
Har(f):Hor,zelil.
Harab(f):Yıkık.
Harabat(f):Meyhane.
Harâmi(a,f):Haramyiyen.Hırsız,soyguncu.
Harcayetmek(t):Kâfigelmek.
Hârici(a):Dıştakalan.Dindendışarıolan.
Harif(a):İşeri,birhırfetehli.Arkadaş.
Harir(a):İpek
![Page 458: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/458.jpg)
Hass(a):Hususi,özel,olgun.
Hased(a):Kıskançlık.
Hass-ül-havass(a):İnsanlarınenseçilmişleri.
Haş(f):Kerpiç.Taş-tuğla.
Hâşâ(a):Asla,olmazşey.
Hâşelillâh(a):Allahhakkıyçinolmayacakşey.
Haşem(a):Tâbiolanlar.Kullar,köleler.
Haşer(a,t):Kalabalık.
Haşerât(a.boz):KalabalıkHalktabakasınınkötükısmı.Böcekler.
Haşr-haşir(a):Biryeretoplanmak.Öldüktensonrakıyametkopuncadirilmek.
Hatâ:(a):Kusur,yanlışlık.
Hatar(a):Tehlike.
Havale(a):Birisinebirişvermek.
Havass(a):Haslar,seçilmişkişiler.
Havf(a):Korku.
Havsala(a):Anlayış,tahammül.
Hayy(a):Canlı.Tanrı’nınadlarından.
Haya(a):Utanmak.
Hayf(a):Yazık.
Hayfavarmak(a):Hiçlenmek,yazıkolmak.
Hayrân(a):Şaşırmış,şaşkın.
Hayuhû(a,f):Hayhuy,gürültüetmek.
Hayz(a):Kadınlarınaybaşlarındaâdetgörmesi.
Hazereylemek(a.t.):Çekinmek,sakınmak.
Hazret(a):Tapı,huzur.
Hece(a,t):“Hecâ”danboz,sözünteksesleri.
Hece(t):Mezartaşı.
Helâl(a):Yapılmasıcaizolan.Zevce.
Helâk(a):Ölmek,yokolmak.
![Page 459: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/459.jpg)
Hemdem(f):Solukdaş,dalmaberaberolanarkadaş.
Hemişe(f):Boyuna,daima.
Hemrâh(f):Yolarkadaşı,
Hemrâz(f):Sırdaş.
Hepi(t):Hepsi.
Hergiz(f):Asla.
Hevâ(a):Heves,nefseaitşeyleredüşkünlük.
Hevi(a):Korku.
Heybet(a):Korkuveriş.Yücelik.
Heyhât(a):Yazık.Hasret,mahrumlukbildirensöz.
Hezâr(f):Bin,binlerce.
Hezâr-destan(f):Bülbül
Hıkd(a):Kin.
Hırka(a):Üstegiyilenönüaçık,topuklaradekuzanankolluelbise.Dervişhırkasıyakasızolur.
Hırka-pûş(a,f):Hırkagiyen.Derviş.
Hırmen(f):Harman.
Hırs(a):Birşeyinüstünedüşmek.Harisolmak.
Hısal(a):Huylar.
Hışm(f):Öfke.
Hıyânet(a):Hainlik.
Hicab(a):Örtü,perde.
Hicran(a):Ayrılık.
Hidâyet(a):Doğruyolubulmak.
Hidmet(a):İşgörmek.Huzur,tapı.
Hikmet(a):Biristek,sebep.
Hil’at(a):Elbise,değerlielbise.
Himmet (a): Çalışmak, gayret göstermek. Birinin manevi bakımdan iyi bir hale gelmesi için gönületmek.
Hitâb(a):Birinesözsöylemek.
Hod(f):Kendi.
![Page 460: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/460.jpg)
Hodbîn(f):Kendinigörenbeğenen.
Hord-uham(f):Ufaktefek,kırıntıdöküntü.
Hû,huy(a):Yaratılıştakivasıf,huy.
Hûb(f):Güzel.
Huccet(a):Reddedilmezdelil.
Hucre(a):Küçükoda.
Hût(a):Balık.
Hulk(a):Huy,ahlakınmüfredi.
Hulle(a):Cennetelbisesi.Beldenaşağısınıveyukarısınıörtenikiparçalıelbise.
Humâr(a):Sarhoşluğunverdiğisersemlikvebaşağrısı.
Hûr,hûri(a):Cennetkızı.
Hurrem(a):Sevinçli,neş’eli.
Hüşyar(f):Akıllı-fikirli,zeyrek
![Page 461: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/461.jpg)
I-İ
Iklim(a):Havasıaynıolanyerbölgesi.Birbölgeveoranınözellikleri.
Ikrâr(a):İnancınısözlebildirmek.
Ilan(t):Yılan.
Ildurum(t):Yıldırım.
Ildız(t):Yıldız.
Inıkmak(t):İtaatetmek,muti’olmak.
Irağ-ırak(t):Uzak.
Irılmak(t):Biryerdentamamenayrılmak.
Irmak(t):Biryerdentamamenayırmak.
Is(t):Sakin,tenha.Sahip.
Issı(t):Sıcak.
Işımak(t):Parıldamak,aydınlanmak.
İcâzet(a):İzinvermek,şeyhlikberâtı.
İğen(t):Pek,çok.
İhlâs(a):Öztemizliği.
İhtiyaretmek(a,t):Seçmek.
İkibaş(t):Evvel-ahır.
İl(t):Ülke,memleket.Yabancı.
İlâhi(a):Tanrısal.
İley(t):Çevre,etraf.
İlkyaz(t):İlkbahar.
İlm(a):Bilmek,bili.
İlm-ibatın(a):Batınbilgisi
İlm-ihikmet(a):Eskifelsefe
İmâm(a):Kendisineuyulankişi.Dinvedünyaişlerindemuktedaolan.
İmâme(a):Sarık.
İmaret(a):Mamuryer,yapı
İmrûz(f):Bugün.
![Page 462: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/462.jpg)
İn(f):Bu.
İnâyet(a):Yardımetmek.
İnmek(t):Gönülalçaklığı.
İns(a):İnsan,insancinsi.
İntikam(a):Öçalmak.
İntizâr(a):Beklemek.
İ’râb(a):Arapça’dakelimelerinokunuştarzı.
İrgürmek(t):Ulaştırmak,götürmek.
İrkilmek(t):Şüphelenmek,tereddüdedüşmek.
İrmek(t):Vermek,ulaştırmak.
İrürmek(t):Eriştirmek,ulaştırmak.
İrşâd(a):Doğruyolugöstermek.
İstad(f):Durdu.Hoşgörü.
İstiğfar(a):Tanrı’nınsuçlarıörtmesinidilemek.
İşret(a):Zevk,safa,geçim,yaşayışvesohbet.Sonradaniçkiiçmekanlamınagelmiştir.
İşucu(t):Netice,son.Sebep.
İtab(a):Azarlamak.
İvaz(a):Karşılık.
İvmek(t):Aceleetmek.
İye(t):Sahip,ulu,er.
İzin-izin(t):İzleyeizleye,izindengiderek.
İzlemek(t):Tabiolmak,yolundangitmek.
İzzet(a):Üstünlük,şeref.
![Page 463: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/463.jpg)
J
Jeng(f):Pas.
![Page 464: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/464.jpg)
K
Kâ’be(a):Mekke’dekimescidMüslümanlarınkıblesi.
Kaabil(a):Kabuleden,alan.
Kaabiliyet(a):Kabuletmeyegücüolan.İstidâd.
Kaadi(a):Yargıç,kadı,hâkim.
Kaadir(a):Gücüyeten.Tanrıadlarından.
Kadir(a):Değer,kıymet.
Kaal(a):Söz.
Kaal(t):Tortu.
Kaamet(a):Boy.Namazadururkensöylenensözler.
Kâbin(i):Nikah,nikahparası,mehir.
Kabz(a):Almak.Sıkıntıyadüşmek.
Kad(f):Boybos.
Kaçan(t):Vaktâki,ozaman.
Kadd-ibâlâ(f):Uzunboy.
Kadem(a):Ayak,uğur.
Kadim(a):Ezeli,eski.Evvelsiz.
Kadimi(a):Ezeliolan.
Kafdankafa(t):Baştanbaşa.
Kahhâr(a):Kahreden.Tanrıadlarından.
Kaht-kahıt(a,t):Kıt,Kıtlık.
Kahil(a):Tembel.
Kahr-Kahır(a):Zorlama.Mahvetme,helaketme,batırma.Çoküzüntüduyma.
Kahrî(a):Kahırla,zorla.
Kaaim(a):Ayaktaduran.Birininyerinitutan.Namazkılan,vaktininamazkılmaklageçiren.
Kakımak(t):Kızmak,öfkelenmek.
Kallâş(a):Kalleş,hilebaz,dönek,yalancı.
Kalmak(t):Eğlenmek,işegirişmemek,durmak.
Kalmaş,Kolmaş(t):Asılsızsözsöyleyen,geveze,herzevekil.
![Page 465: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/465.jpg)
Kâmî(f):Muradınaermiş.
Kâmil(a):Olgun.
Kamu(t):Hep,hepsi.
Kân(f):Maden.
Kanaat(a):Yeterbulmak,yetinmek.
Kanca(t):Nasıl.
Kancasına(t):Nasıl,nice.
Kanda(t):Nerde.
Kandığı(t):Nerdeki.
Kâr(f):İş.
Kara-ak(t):Yazı,yazılanyazılar,kitap.
Ka’ra(a):Dip,enalt.
Karanu(t):Karanlık.
Kararbulmak(t):Biryerdeeğleşmek.Biriştedevametmek.
Karavaş(t):Halayık,cariye.
Kâretmek(f):Kâreldeetmek.Bezmek,usanmak.
Kargı(t):Mızrak.
Kanmak(t):İhtiyarlamak,kocalmak.
Kâr-übâr(f):İş,güç.
Kaasır(a):Kısa.Kusurlu.
Kaş-Karağ(t):Kaş-göz.
Kat(t):Yan,ind.Huzur.
Katı(t):Çok,pek.Çetin,şiddetli.
Kavî(a):Kuvvetli.
Kavl-Kavil(a):Söz.
Kaygu-Kaygı(t):Korku,gamgussa.
Kayıkmak(t):Düşünmek,kuşkulanmak.
Kayı-Kayu(t):Korku,gamgussa.
Kayyûm(a):Daimaiştegüçteolan.Tanrıadlarından.
![Page 466: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/466.jpg)
Keffaret(a):Birsuçakarşıbağışlanmasıiçinyapılaniş,verilenpara.
Kefen(a):Ölünün,yıkandıktansonrasarıldığıbeyazbez.
Kek(t):Dilek,istek.
Keksiz,keksizin(t):Dilemeden,birdenbire,ansızın.
Kelâm(a):Söz.
Keleci(t):Söz,kelime.
Kelecibişirmek(t):Pişkin,olgunsözsöylemek.
Keler(t):Kurbağa.
Kem(a):Az,kötü.
Kemin(f):Aşağı.Pusu.
Kemine(f):Çokaz,endeğersiz.
Kend’özü(t):Kendisi.
Kerîm(a):Büyük,ihsansahibi.Tanrıadlarından
Kesret(a):Çokluk.
Keşiş(f):Hıristiyanpapaz.
Kevn(a):Varlık.
Key(t):Pey,şiddetli,çetin.
Kezek(t):Nöbet,sıra.
Kıble(a):İbadettedönülen,yönelinenyer,Kâ’be.
Kığırmak(t):Çağırmak.
Kıldankıla(t):Bütünayrıntılarıyla,incelikleriyle.
Kıyl-ükaal(a.f):Dedikodu.
Kışla(t):Kışlanılacakyer,kışlak.
Kışlamak(t):Kışı,kışlaktageçirmek.
Kıvanmak(t):Sevinmek,neşelenmek.
Kıyâm(a):Ayağakalkmak.
Kıyâs(a):Birmeseleyi,benzeriyletartıpbirkararavarış.
Kızdırmak(t):Isıtmak,hararetlendirmek.
Kızgın(t):Ateşli,sıcak.Öfkeli.
![Page 467: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/467.jpg)
Kızlığ(t):Kıtlık.
Kızmak(t):Isınmak,hararetlenmek.
Kibr-Kibir(a):Ululanmak,kendinibeğenmek.
Kiçi(t):Küçük.
Kim(t):Ki.Bundanbellikigibi.
Kimesne,kimsene(t):Kimse.
Kisvet(a):Elbise.
Kizb-Kizib(a):Yalan.
Koca(t):İhtiyar,yaşlı.
Koçmak(t):Kucaklamak,sarılmak.
Koduk(t):Eşekyavrusu,sıpa.
Kolmaş(t):Herzevekil,münasebetsiz.
Konuk(t):Misafir.
Kopuz (t): Hindistan cevizinin içi boşaltılıp üstüne deri gerilerek yapılan, yayla çalınan bir çalgı.Rebap.
Korucu(t):Muhafız.
Kovmak(t):Birişiboyunayapmak,devametmek.
Koz(t):Ceviz.
Kösüpkömürmek(t):Oburcayemek.
Köz(t):Korolmuşateş.
Kudret(a):Gücüyetmek.
Kul(t):Köle.
Kullanmak(t):Kul,kölesahibiolmak.Zenginleşmek.
Kurmak(t):Yayıokatılacakhaldegermek.
Kusur(a):Eksiklik.
Kusûr(a):Kasırlar,köşkler.
Kuşluk(t):Gündoğduktansonraöğledenöncekiçağ.
Kûtâh-Kûteh(f):Kısa.
Kûteh-nazar(a):Kısagörüşlü.İleriyigörmeyen.
Kutlu(t):Uğurlu,mübarek.
![Page 468: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/468.jpg)
Küfr-Küfür(a):Tanrıhükümlerini,yahutbuhükümlerdenbiriniinkâreden.
Külli(a):Hepsi,tümü.
![Page 469: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/469.jpg)
L
Lâ(a):Nefiyeki.Yok.
Lâcerem(f):Hasılı,hülasa.
Lahza(a):Gözbakışıkadarbirmüddet,an.
Lain(a):Lanetlenmiş,rahmettenmahrumedilmiş.
Lâl(f):Dilsiz.
Lâ’net(a):Rahmettenmahrumedilmek.
Latif(a):Güzel,nazik,ince.
Leb(f):Dudak.
Leşker(f):Asker.
Leyl(a):Gece.
Lisan(a):Dil.
Lûtf(a):İhsandabulunmak,iyiliketmek.
![Page 470: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/470.jpg)
M
Maâb(a):Varılacakyer.
Maâni(a):Anlamlar.
Ma’den(a):Maden.
Mağrûr(a):Gururlanan,benlikli.
Mâh(f):Ay.
Mahabbet(a):Sevgi,sevmek.
Mahbûs(a):Hapsedilmişadam.
Mahfîl(a):Toplanmayeri.
Mahal(a):Yer.
Mahmur(a):Yarısarhoş,uykulu.
Mahrem(a):Sırbilen,yabancıolmayan.
Mahsûlât(a):Eldeedilenler.
Mahşer(a):Toplantıyeri.Kıyamette,ölenlerindiriliptoplanacaklarıyer.
Makam(a):Durak.
Makhûr(a):Kahredilmiş.
Maksûd(a):Dilenen,istenen.
Maksûrât(a):Kısıtlanmışşeyler.Parçabuçuklar.
Ma’kulât(a):Akıllaanlaşılabilenşeyler.
Ma’lûm(a):Bilinen.
Ma’mûr(a):Onarılmış.
Mânend(f):Benzer,eşit.
Ma’ni-ma’nâ(a):Anlam.
Mâr(i):Yılan.
Ma’rifet(a):Tanımak,anlamak.
Ma’sıyyet(a.):İsyanetmek,kötüiş.
Maslahat(a):Yerinegöreicabedeniş,söz,hareket.
Maşrık(a):Doğu.
Ma’şuk(a):Sevgili.
![Page 471: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/471.jpg)
Ma’şuka(a):Sevilenkadın.
Mata’(a):Matah.Malmülk.
Matarbaz -Madrabaz (t, f):Muhtekir. Birmalı saklayıp azaldığı, değerlendiği zaman yüksek fiyatlasatan.Malınazalıpdeğerlenmesisiiçinelindekinisaklayan.
Matolmak(t):Kaybetmek,oyundaaltolmak.
Mazarrat(a):Zararvermek.
Ma’zûl(a):Azledilmiş,iştençıkarılmış.
Meâl(a):Anlam.
Ma’zûr(a):Özürlü.
Mecâl(a):Tilkat,güçkuvvet,tahammül.
Meçhûl(a):Bilinmeyen.
Meclis(a):Oturulacakyer.Toplantıyeri.
Mecnun(a):Deli.
Meded(a):Yardım.
Mededermek(a,t):Yardımamazharolmak.
Medrese(a):Dersokunanyer.
Mekkâr(a):Hileci,düzenci.
Mekr(a):Hile,düzen.
Mekrümet(a,):Ululuk,yücelik.
Melâik(a):Melekler.
Melâmet(a):Kınamak.
Melek (a): Tanrı buyruğundan çıkmayan,maddi cisimleri, cinsiyetleri olmayan, latif, göze görünmezyaratıklar.
Melekût(a):Melekler,kuvvetlerâlemi.Maddiolmayanâlem.
Melûl(a):Elemli,üzgün.
Menî(f):Benlik.
Menkûr(a,t):“Münkir”denbozma.İnkâr,inkâreden.
Menkur(a):Boru.
Mennâ’(a):Fazlasıylameneden,engelolan.
Mensûh(a):Hükmükaldırılmış.
![Page 472: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/472.jpg)
Menşûr(a):Ferman,berat.
Menzîl(a):Konaklanacakyer.
Mercan(a):Denizdebirnebattançıkankırmızıvedeğerlitaş.
Merd(f):Erkek,er,yiğit.
Merdan(f):Erkekler,erler.
Merdân(f):Ercesine.
Mardûd(a):Reddedilmiş,kovulmuş.
Margzâr(f):Çayırlık,çimenlik.
Merhûm(a):Rahmetli.
Mescid(a):Secdeyeri.Küçükcami.
Mescid-hâne(a.f):Mescit.
Meselbağlamak(a.t):Örnekgetirmek.
Meskenet(a):Yokluk,yoksulluk.Benlikten,varlıktangeçmek.
Mesrûr(a):Sevinçli,sevinmiş.
Mest(i):Sarhoş.
Mestâne(i):Sarhoşçasına.
Mestûr(a):Örtülmüş.
Meşâyih(a):Şeyhler,ulular.İhtiyarlar.
Meşe(f,t):Farsça“bîşe”denbozma.Orman.
Meşgul(a):Birşeyleuğraşan.
Meşreb(a):Suiçilecekyer.Maşrapa.Tabiat,huy,zevk.
Mevc(a):Dalga.
Mevcurmak(a,t):Dalgalanmak.
Mevcûdât(a):Varolanlar.
Mevzûn(a):Vezinli,ölçülü.
Mey(f):Şarap,içki.
Meyl(a):İstek.Gönülakması.
Mezhep(a):Gidilecekyol.Dindeanlayış,ibadetyolu.
Mikdâr(a):Had,mevkiegöreşeref.
![Page 473: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/473.jpg)
Mihman(f):Konuk.
Mihman-dâr(f):Konukağırlayan,gezdirenkişi.
Mihr(f):Mahabbet,sevgi.Güneş.
Mihrâp(a):Namazda,imamındurduğukıbleyekarşıoyulmuşyer.
Milk(a):Saltanat.
Milket(a,t):Varlıklı.
Millet(a):Şeriat.Dinihükümler.
Minber(a):Camideüstündehutbeokunanmerdiven.
Mir-leşker(f):Askeriamir,komutan.
Muhalif(a):Aykırı,karşın.
Mirvarı(f,t):İnci.“Mirvarid”denbozma.
Misâl(a):Örnek,benzer.
Miskaal(a):Birbuçukdirhemlikağırlık.
Miskin(a):Yok,yoksul.Varlıktan,benliktengeçmişkişi.
Miskinlik(t):Varlıktan,benliktengeçiş.
Muallak(a):Biryeredeğmedenboşluktaduranşey.
Muhakkık(a):Gerçeğeermiş.Gerçekleyen.
Muhâl(a):Olmayacakşey.
Muhib(a):Seven.
Muhkem(a):Sağlam.
Muhlis(a):Özüdoğru.
Muhtasar(a):Özetlenmiş.
Muhteşem(a):Büyük,ulu,buyruksahibi.
Mukabil(a.):Karşı.
Mukarreb(a):Yaklaştırılmış.
Mukarrer(a):Kararlaştırılmış.
Murdar(f):Pis,leş.
Muştucu(t):Müjdeveren.
Muştuculuk(t):Müjdecilik.
![Page 474: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/474.jpg)
Mutlak(a):Salt.Birkayıtlakayıtlanmamış.
Muti’(a):İtaateder.
Mutrıb(a):Çalgıçalan.
Mübâriz(a):Savaşan.Savaşeri.
Mübâreze(a):Savaş.Çaba.
Mücerred(a):Tek,yalnız.
Müdam(a):Boyuna,daima.
Müdamî(a):Daimi.
Müdebbir(a):Tedbirdebulunan.
Müderris(a):Dersokutan.
Müfsid(a):Fesatçı,bozguncu.
Müftî(a):Dinihükümveren.
Mühr-Mühür(a):Üstünead,yahutalâmethakkedilenveyazınınaltınabasılan,sahibinibelirtennesne.
Mührurulmak(t):Susturulmak.
Mülk(a):Varlık,saltanat.
Mülk-idiğer(a,f):Başkavarlıkâlemi,ahiret.
Mülk-iezel(a,f):Ezeli,zevalsizsaltanat.
Mülk-ifena(a,f):Yoklukmülkü.Dünya.
Mümeyyiz(a):Birşeyianlayan,ayırteden.
Mü’min(a):İnanan.
Münâcât(a):Tanrı’yagizlicedua.
Müneccim(a):Yıldızbilgini.
Münezzeh(a):Arınmış,temiz.
Münferid(a):Yalnızkalan,tek.
Münkad,(a):İnkıyâdetmiş,tabiolmuş.
Münkir(a):İnkâreden.
Mürebbi(a):Terbiyeeden,yetiştiren.
Mürsel(a):Gönderilıniş.Şeriatsahibipeygamber.
Mürted(a):Dinindendönmüş.
![Page 475: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/475.jpg)
Mürüvvet(a):Adamlık,erlik.
Müsafir(a):Konuk.
Müstağrak(a):Boğulmakisteyen.Kendindengeçmişkişi.
Müşahede(a):Görüşmek.Gerçeğigörüş.
Müşk(f):Misk.
Müşkil(a):Zor,güç.
Müşrik(a):Şirkkoşan,Tanrı’yaeş,ortaktanıyan.
Müştak(a):Özlemçeken,özleyen.
Müyesser(a):Kolaylaştırılmış.
Müzd(f):İşkarşılığıücret.
![Page 476: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/476.jpg)
N
Nâçar(f):Çaresiz,aciz.
Nâdan(f):Bilmeyen.
Nagam(a):Nağmeler.
Nahcîr(f):Av.Tutulmuşhayvan.
Nâkâm(f):Muradınaermemiş.
Nakd(a):Akçe.Peşin.Eldekişey.
Nâkıs(a):Eksikli.
Naks(a):Eksikolmak.
Nakş(a):Suret,şekil,bezenti.Resim.
Nakş-unigâr(a):Süs,püs.
Nâkus(a):Çan,kiliseçanı.
Nâlân(f):İnleyen,feryadeden.
Nâle(f):İnleyiş.
Nâliş(f):İnleyiş.
Nâmî(a):Büyüyen,boyatan,türeyen,üreyen.
Nar(a):Ateş.
Nâreste(f):Erişmemiş.Genç.
Nâm(f):Ad,san.
Nasîb(a):Rızık,pay.
Nasihat(a):Öğüt.
Naşı(t):Mezheptendışarıkötükişi.Engel.
Nazar(a):Bakmak,bakış.
Nazargâh(f):Bakışyeri.
Nazarıssı(a,t):Bakışsahibi,bakışıylafeyizveren.Mürşit.
Nazarkılmak(a,t):Bakmak.
Nazik(f):Nazük’ten.İnce,zarif.
Nâz-üniyâz(f):Nazlanmakveyalvarmak.
Nebî(a):HabergetirenPeygamber.
![Page 477: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/477.jpg)
Necm(a):Yıldız.
Nefes(a):Soluk.
Neheng(f):Timsah.
Nem(f):Islaklık.
Neng(f):Ayıp,utanılacakşey.Arvehayâ.
Nese(t):Nesne.
Neşr(a):Dağılmak.
Neûzübillâh(a):Allah’asığınırız.
Nevâle(a):Yeyinti.
Nevbâhar(f):İlkbahar.
Nevbet(a):Nöbet,sıra.
Neyşeker(f):Şekerkamışı.
Niçe(t):Nekadar,nasıl,nice.
Niçeme(t):Hernekadar.
Nicesi(t):Çokları,çokkimseler.
Nidâ(a):Bağırış,çağrı.
Nifâk(a):İkiyüzlülük.
Nifrîn(f):Bed-dua,lanet,ilenmek.
Nigâr(f):Güzel.
Nihan(f):Gizli.
Nihayet(a):Son.
Nikap(a):Perde.Yüzörtüsü.
Nisârolmak(a,t):Saçılıpdökülmek.
Nisyan(a):Unutmak.
Nişan-nişâne(f):Belirti,alamet.
Nişe(t):Neişe,neden,niçin,nasıl.
Nite-ki(t):Nitekim,nasılki.
Nitekim(t):Nasılki.
Nitelik(t):Keyfiyet,mahiyet.
![Page 478: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/478.jpg)
N’itmek(t):Neetmek.
Niyaz(f):Yalvarınak.
Nöker(f):Uşak.
Noksan(a):Azlık,tamolmayış.
Nûr(a):Işık,aydınlık.
Nûşolmak,Nûşetmek(f,t):İçmek,tadbulmak.
Nutfe(a):Meni,erliksuyu.
Nükte(a):Anlamıince,gizlisöz.Espri.
Nüvahtetmek(f,t):Okşamak,gazel,şarkıokumak,müzikaletiçalmak.
Nüzül(a):Yiyecek,içecek.
Nüzûl(a):İnmek.
![Page 479: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/479.jpg)
O
Od(t):Ateş.
Oğlan(t):Ergenlikçağınagelmemişerkek.
Oğlancık(t):Küçükerkekçocuk.
Oğratmak(t):Birderde,birişedüşürmek,mübtelaetmek.
Oğrı-uğru(t):Hırsız.
Okumak(t):Çağırmak.
Ol(t):O.
Olukdem(t):Oanda,hemenderhal.
Olurmısa(t):Olsaydı,olabilse.
Onmak(t):Düzenegirmek.Rahatakavuşmak.
Onarmak(t):Yapmak,tamiretmek.
Onat,öğet(t):Doğru,layık,adamakıllı.
Onulmak(t);Düzene,rahatakavuşmak.
Ortalanmak(t):İşinortasınagelmek.
![Page 480: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/480.jpg)
Ö
Öd(t):Edep.Safrakesesi.
Ög(t):Asıl,öz,maya.Akılfikir.
Ögindirmek(t):Aklınıbaşınaalmak.
Öğmek(t):Övmek,medhetmek.
Öğün(t):Biryeyimlikyemek,birvakittekiyemek.
Öğüt(t):Nasihat.
Öküş(t):Çokfazla,ziyade.
Ömr-ifânî(a,f.):Yokolacakömür.
Ön(t):Evvel,önce.
Öndül(t):Biryarıştakazanılanmükâfat,ödül.
Örtürmek(t):Örtülmek.
Öşr,öşür(a):Ondabir.
Öte(t):İleri.
Ötürü(t):İçindolayı.
Öz(t):İç.
Özge(t):Başka,yabancı.
Özlemek(t):İştiyakduymak.
![Page 481: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/481.jpg)
P
Pâdşâh(f):Padişan,hükümdar.
Pâk(f):Temiz.
Palan-Pılan(f):Hayvanavurulaneyer.Eğeraltınakonanbez.Adigiyimkuşam.
Palas(f):Aba.Adiveeskigiyim.
Palheng(i):Eyerkayışı.Kemend.Dervişlerinkemerüstünetaktıklarıtaş.
Panbuk(t):Pamuk.
Pare(f):Parça.
Paşa(t):“Beşa”dadenir.Reis,ulu.
Pay(t):Hisse.
Pâyân(f):Son.
Pâyandan,pâyende(f,t):Direk,destek.
Pây-mâl(f):Ayaklaraltındakalış.
Pâzar(f.t):Pazar,çarşı.
Perakende(f):Dağınık.
Perrân(f):Uçan.
Pes(f):Sonra.
Perişan(f):Dağınık,darmadağın.
Pertev(f):Işık.
Peymâne(f):Kadeh.
Peymânesidolmak(f,t):Eceligelmek.
Pinhan(f):Gizli.
Pîşe(f):İş,sanat.
Pîş-kadem(f):Önder.
Pîş-keş(f):Armağan.
Pîş-rev(a):Öndegiden.
Piyâle(f):Kadeh.
Pul(t):Akça,değeriazpara.
Pür-nûr(f):Nurlu,ışıklı.
![Page 482: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/482.jpg)
![Page 483: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/483.jpg)
R
Rahmân(a):Rahmetidünyadaherkesikavrayan.Tanrıadlarından.
Rahmânî(a):Rahmân’amensup.
Rahîm(a):Rahmetiahırettemü’minlerehasolan.Tanrıadlarından.
Rahmet(a):Acımak.
Rahl(a):Göçmek.
Raht(f):Mal,mülk.
Rast(f):Doğru,düz.
Râygân(f):Bedava,ucuz.
Recâ(a):Dilemek,istemek,yalvarmak.
Rebab(f.a):Birmüzikaleti.
Reddolmak(a,t):Kovulmak.
Reh-bin(f):Yolgören.
Renc(f):Zahmet,hastalık.
Rencûr(f):Hasta.
Revan(f):Giden,ruh.
Rıyâzat(a):Azyemek,aziçmekveazuyumaksuretiyleibadetekoyulmak.
Rif’at(a):Üstünlük,yücelik.
Riyâ(a):Gösteriş.Görünsündiyeibadet.
Rüku’(a):Namazda,beldüzbirhalegelmekveellerledizlertutulmaküzereeğilmek.
Rühbân(a):Rahipler,Hıristiyanpapazları.
Rumûz(a):Remizler.Anlamıkapalısözler.
Rüzgâr(f):Zaman.
Rûzî(f):Rızık.
![Page 484: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/484.jpg)
S
Sabak(a):Dersmeşk,ödül.
Sabr(a):Dayanmak,tahammületmek.
Sâbır(a):Sabreden,sabırlı.
Sâbit(a):Duran,ayrılmayan.
Sa’d(a):Kutluluk.
Saddak(a):Gerçek.Gerçeklemek.
Sâdık(a):Doğru,gerçek.
Saf(a):Hiza.Birhizadaduranlarındizisi.
Sadıryeri(a.t):Odanınbaşköşesi.
Safâ(a):Temizlik,arılık.
Safâlaşmak(t):Eşler,dostlarlagönültemizliğiylemuamele.
Safâ-nazar(a.f):Temiz,riyâsız,şehvetsizbakış.
Sâfî(a):Temiz,arı.
Sağ-Sağlık(t):Sıhhatte,sıhhat.
Sağetmek(t):Yerinegetirmek.
Sağınç(t):İstek,hülyâ,düşünce.Kazanç.Keder.
Sağış(t):Sayı,mikdar.
Sağışgünü(t):Hisapgünü.
Sahhâ(a):Biriçenesıhhatveafiyetolsunyerinesöylenensöz.
Sâhih-kabûl(a.f):Kabuleden.
Sahâ-Sâhavet(a):Cömert,cömertlik.
Saîd(a):Kutlu.
Sakalagülmek(t):Aldatmak,alayetmek.
Sakka(a):Sudağıtan,suveren.Saka.
Sakınmak(t):Esirgemek.
Sâkıy(a):Suveiçkisunan.
Sâkin(a):Biryerdeoturan.Heyecansız,rahatkişi.
Salâ(a):Çağrı.
![Page 485: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/485.jpg)
Salaca(t):Üstündeölügötürülentahta.
Salât(a):Namaz.
Salâtin(a):Sultanlar.
Salavât(a):Hz,Peygamber’evesoyunadua.
Sâlûs,Salûsluk,Salûslanmak(f,t):Düzenbaz,riyakâr.Riyakârlık,suretoğruluğu.Buhuyuhuyedinmek.
San(t):Sanki.Umulanşey.
Sapmazıs(t):Sapmaksızın.
Sarp(t):Aşılmasıgüç,geçilmeztepevedereleriolan.
Sarpiş(t):Güçiş.
Sataşmak(t):Birgüçişeoğramak.
Satı-pazar(t):Alışveriş.
Savaş(t):Harp.
Sayakmak(t):Aslınaulaşmak.
Saykal-Saykalurmak(a,t):Parlaklık,cila.Parlatmak.
Sayvan(t):“Sâye-ban”danbozma.Gölgelik.
Sayyâd(a):Avcı.
Sâz(t):Sazdenenmüzikaleti.
Sâz-kâretmek(f,t):Düzenesokmak.
Saâdet(a):Kutluluk.
Sebilolmak(a,t):Bololmak,alabildiğineverilmek,bağışlanmak.
Sebük-bâr(f):Hafifyüklü,çevik.
Secde (a): Alın, dizler, ayak parmakları, avuçlar yere gelmek üzere yere kapanmak. Tanrı’ya secdeetmek.
Seccade(a):Namazkılınırkenyereyayılanvesecdeedilenyaygı,halı,kilim,bez.
Seferetmek(a.t):Biryeregitmek.
Seğirmek-Seğirtmek(t):Koşmak.
Sehl-Sehil(a):Kolay.
Selamet(a):Esenlik.
Sem’(a):Duymak,işitmek.
Seng(f):Taş.
![Page 486: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/486.jpg)
Ser(f):Baş.
Serap(a):Çöldeadamıngözünegörünensu,vahahayali.
Ser-be-ser(f):Başbaşa.
Serakoymak(t):Bırakmak.
Ser-gerdan(f):Başıdönmüş.Serseri.
Ser-encâm(f):Baştangeçen.
Serbeng(f):Çavuş.
Ser-hoş(f):Sarhoş.
Ser-mâye(f):Satışvekâriçinkonanmalvepara.
Ser-mest(f):Sarhoş.
Server(f):Ulu.Büyük.
Sevi(t):Mahabbet,sevgi,aşk.
Sevişmekolmak(t):Boyunaaşkadüşeduran.
Sevrikmek(t):Varlıktangeçmek.Bakmak.
Seyr(a):Gitmek.
Seyretmek(a.t):Gezmek.
Sezmek(t):Anlamak.
Sıddıyk(a):Gerçek.
Sıfat-Sıfât(a):Sıfat.Sıfatlar.Zâtilekaaimsıfatlar.
Sımak(t):Kırmak.
Sırat(a):Yolgitmek.Bakmak.
Sırreylemek(a.t):Gizlemek.
Sırf(a):Yalnız.
Sırât-ıMustakıym(a.f):Doğruyol.
Sınmak(t):Kırılmak.
Sınık(t):Kırık.
Sınıkmak(t):Kırılmak,bozgunauğramak,aitolmak.
Sızmak(t):Madeninerimesi,kalpınıngitmesi.
Simsâr(f):Alıcıylasatıcıarasındakiaracı.
![Page 487: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/487.jpg)
Sin(t):Mezar.
Sineküşmek(t):Leşolmak,yaralıberelihalegelmek.
Sinle,Sinlek(t):Mezarlık.Mezartaşı.
Sinmek(t):Hazmolmak,suyunyertarafındanemilmesi.Korkmak,biryeregizlenmek.
Sipâhi(f):Atlıasker.
Sir(f):Tok.
Sivâ(a):Tanrı’dangayrıvarlıklar.
Siyaset(a):Cezavermek.Öldürmek.
Soğulmak(t):Suyu–seliçekilmek,ferikaçmak,akıpkurumak.
Sohbet(a):Görüşüpkonuşmak.
Sonuç(t):Netice.
Soru-Hisap(a):Kıyamettensonramahşerde,öldüktensonrakabirde,dünyadaişlenenişlerinsoruluphesabınınyapılması.
Sorucu-Sorucular(t):Kabirdesorusoranikimelek.
Soylamak(t):Uymak,mütâbaat.Bugün,huyunasuyunadiyekullanılıyor.
Söyünmek(t):Sönmek.Bitipsönmek.
Sözçatmak(t):Sözsöylemek.Sözüsözeulamak.
Söz-katmak(t):Birisibirsözsöylerkensözünekarışıpeklentileryapmak.
Suâl(a):Sormak.İstemek.
Subaşı(t):Sübaşı.Kumandan.
Sûd(f):Fayda.
Sûfî(a):Tasavvufinancınıbenimsemişkişi.
Suk(a):Çarşı,sokak.
Sun’(a):Yapış.İş.Sanat.Kudret.Yaratış.
Sûr(a):Boynuzboru.Kale,hisar.
Sûret(a):Şekil,yüz.Güzellik.
Sûretgözü(t):Cangözükarşılığı.
Susak(t):Suiçmeyemahsuskap.Sukabağınıniçioyularakyapılansukabı.
Susalık(t):Susamak,susuzluk.
Sûz(f):Yanış,yakış.
![Page 488: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/488.jpg)
Sübhan(a):Noksansıfatlardanmünezzeh.Tanrıadlarından.
Süci–Sücü(t):İçki.
Sücûd(a):Secdeetmek.
Sükker(a):Şeker.
Sükûn(a):Sakinlik,hüzûr,rahatlık.
Sünğek-Sünğük(t):Kemik.
Sünmek(t):Çıkmak,uzamak.
Sürüyügelmek(t):Sürünerekgelmek.
Süsmek(t):Yeşeripbüyümek,uzamak.
![Page 489: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/489.jpg)
Ş
Şâd(f):Sevinçli,neşeli.
Şâdîlik(f,t):Neşe,sevinç.
Şefakat,şefkat(t):Esirgemek.
Şâh-şeh(f):Hükümdar.Satrançtaşlarındanbiri.
Şâhenşeh(f):Padişahlarpadişahı.
Şakımak(t):Kuşunneşeyleötüşü.
Şâkir(a):Şükreden.
Şar(a,t):“Şehr”denbozma.Şehir.
Şarab-hâne(a,f):Şarap,içkiyeri.
Şarteylemek(a,t):Birşeyibirşeyeşartkoşmak.
Şecer(a):Ağaç.
Şehâdetgetirmek(a,t):Tanrınınbirliğini,Hz.Muhammed’ingerçekpeygamberolduğunusöylemek.
Şehd(f):Bal.
Şehriyâr(f):Padişah,hükümdar.
Şehvet(a):Şiddetliistek.Nefisisteği.
Şek(a):Şüphe,işkil.
Şekavet(a):Kötülük,haydutluk.
Şekerleb(f):Şekerdudaklı.
Şekeristan(f):Şekerkamışlığı.
Şekl-Şekil(a):Biçim,tarz.
Şem’(a):Mum,ışık.
Şems(a):Güneş.
Şer(a):Kötülük.Hayrınzıddı.
Şerhetmek(a,t):Anlatmak,açıklamak.
Şerîk(a):Eş,ortak.
Şermende(f):Utanan.Utanış.
Şermsar(f):Utangaç.
Şeşcihet(f.a):Altıyön.Yukarı,aşağı,ön,ard,sağ,sol.
![Page 490: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/490.jpg)
Şeşmek(t):Çözmek,çıkarmak.
Şeşolmak(t):Rastlamak,tesadüf.
Şeşta(f,t):Şeş-târ’dan,altıtellisaz.
Şeybet(a,f):İhtiyarlık,saça-sakalaakdüşmek.
Şey’ullah-Şey’enlillâh(a):Allahiçinbirşeyistenirkendervişlerinsöylediklerisöz.
Şeydâ(f):Delidivane.Âşıkınsıfatlarından.
Şikâr(f):Av.
Şir-gir(i):Arslanavcısı.Yiğit.
Şirk(a):Tanrı’yaeş,ortaktanımak.
Şirin(f):Tatlı,güzel.
Şive(a):Cilvelihareket,eda.
Şöhret(a):Ün,ad,san.
Şu’le(a):Parlaklık.
Şu’levermek(a.t):Parıldamak,aydınlatmak.
Şûr(f):Tuzlu.Coşupköpürmek.
Şûreylemek(t):Coşmak.
Şukr-Şükür(a):Görülenlutfa,edilenihsan,eldeedilennimetekarşılıkmaddi,maneviminnet.
Şümâr(f):Sayı.
![Page 491: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/491.jpg)
T
Tâat-Tâât(a):İbadet,itaat.İbadetler,taatlar,kulluklar.
Tâbir(a):Düşyormak.Birşeyiyorumlamak.
Tabı-Tabıl(f):Davul.
Tabıl-bâz(f):Davulçalan.
Tâc(a):Başagiyilenşey.Değerliserpuş.
Tâ’cil(a):Aceleetmek.
Tad(t):Lezzet.
Taht’es-serâ(a):Yerinaltı.
Takaza(a):İhtiyaç,lüzum.Sıkıştırmak.
Takdir(a):Kaderlemek.OlacakşeylerinolmadanTanrıtarafındanbilinmesi.
Taksir(a):Kusuretmek.
Takrir(a):Kararlamak.Anlatmak.
Talbınmak(t):Çırpınmak.
Taleb(a):İstemek.
Tama’(a):Üstünedüşerekeldeetmeyeçalışmak,açgözlülük.
Tama’dar(a.f):Tamahsahibi.
Tanımak(t):Damlamak.
Tamu(t):Cehennem.
Tâ(f):Sonbildirenek.
Tan(t):Göğünçevresi,ufuk.
Ta’na(a):Kınamak,yermek.
Tanla(t):Seherçağında,sehervakti.
Tanagelmek(t):Şaşmak,şaşırmak.
Tanık(t):Şahit.
Tânihâyet(f):Sonunadek.
Tap(t):Yeter,kâfi.Yetergelmek.Boyuneğmek,münkadolmak.
Tapı(t):Huzur.
Tapıkılmak(t):Ululamak.
![Page 492: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/492.jpg)
Tapmak(t):İbadetetmek.Bulmak.
Tapıyadurmak(t):Huzurdadurmak.
Tapşırmak(t):Teslimetmek.
Taşbağır(t):Merhametsiz.
Tarah(a):Gam-gussa.
Taraşolmak(f,t):Kırılmak,yokolmak.
Tarıyk(a):Yol.
Tartmak:Çekmek.Kılıcıkınındansıyırmak.
Târ-ümar(f):Darmadağın.
Tasrif(a):Fiilçekimi.
Tay(a):Ağ.
Taylasan(a):Sarığınsalıverilenucu.
Tazı(a,t):Tâzi’den.Arapatı.
Tebdil(a):Değiştirmek.
Teberrâ(a):Beriolmak,yüzçevirmek,sevmemek.
Teberrük(a):Armağan.
Tecelli(a):Görünmek.
Tecrîd(a):Tekolmak,ayrılmak.
Tedbir(a):İşi,sonunagöredüşünerekyapmak,akıllıhareket.
Tefekkür(a):Düşünmek.
Tefrîd(a):Tekoluş.
Tefrıyk(a):Ayırmak.
Teferrüc(a):Ferahlamak,açılmak,gezipdolaşmak.
Teferrüc-gâh(a.f):Gezinti,ferahlayışyeri.
Tefsîr(a):Manayıaçmak.
Tehî(f):Boş.
Tekebbür(a):Ululanmak.
Tekbir(a):Ululamak,tekbirgetirmek.
Tekoturmak(t):Yalnızolmak.Usludurmak.
![Page 493: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/493.jpg)
Tekyekılmak(a,t):Dayanmak,güvenmek.
Temâşâ(f):Seyretmek.
Temennâeylemek(a,t):İstemek.
Temyiz(a):Ayırmak,seçmek.
Teng(f):Dar.
Teneşir(f):Ten-şûy’dan.Üstündeölüyıkananayaklıtahta.
Tenhâ(f):Issız.
Terceman (a): Sözü, o dili bilmeyene, onun diline çevirerek söyleyen. Muayyen işlerde dervişlertarafındanokunanmürettepdualar.
Terk(a):Birşeyibırakmak.Vazgeçmek.
Tersâ(f):Hıristiyan.
Tertîb(a):Sırayakoymak.Düzmek.
Tervende(f,t):Yeniyetişmişturfanda.
Tesbîh(a):Tanrı’nınnoksansıfatlardanmünezzeholduğunusöylemek.Muayyenduavesenayısayıilezikretmek.
Teşvıyk(a):Şevkegetirmek.
Teşvîş(a):İşkilesevketmek.Karıştırmak,Kargaşa1ık.
Tevâzu’(a):Gönülalçaklığı.
Tevekkül(a):Tanrı’yadayanmak,güvenmek.
Tevfıyk(a):Başarıyaermek.Erdirmek.
Tevhid(a):Tanrı’yıbirlemek.
Tezlik(t):Acelecilik.
Tezvîr(a):Düzen,yalan,kötülük.
Tıfl-Tıfıl(a):Çocuk.
Tıfl-ınâ-reste(a,f):Ergenlikçağınaerişmemişçocuk.
Tılsım-Tılısım(a):Yeregömülenparavesaireninçalınmamasıiçinokuyupüflemek.Busûretleçalmakisteyeneelikılıçlıbiri,yahutbirejderhagöründüğüneinanılırdı.
Timâretmek(f,t):Yarayı,hastayıiyileştirmek.
Tiryak(f):Panzehir.
Tiz(f):Keskin,tez.
![Page 494: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/494.jpg)
Toy(t):Düğün,ziyafet.
Toylamak(t):Karnınıdoyurmak.
Tudaşolmak(t):Rastlamak,gönülvermek.
Tûfan(a):Şiddetliyağmur,sel.
Tuğyan(a):Azmak,öfkelenmek.Nehrintaşması.
Tokuşmak(t):Birbirinesaldırmak.
Tûl-iemel(a.f):Uzun,olmayacakistek.
Tup(t):Hep,tümden.
Tuşolmak:(t):Rastlamak.
Tuyûr(a):Kuşlar.
Tüketmek(f):Bitirmek.
Türâb(a):Toprak.
Türetmek(t):Fazlalaştırmak,üretmek.
Tütmek(t):Dumanıçıkmak.
![Page 495: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/495.jpg)
U
Ubrulmak(t):Devrilmek.
Ucûb(a):Kendinibeğenmek.
Uçmak(t):Cennet.
Umman(a):Büyükdeniz.
Umu(t):Ümit.
Urgan(t):Kuvvetliip.
Urudurmak(t):Hemenkalkmak.
Uruşmak:(t):Birbirinevurmak.Savaş.
Uruşgan(t):Boyunavuruşan.
Uryan(a):Çıplak.
Us(t):Akıl.
Usan(t):Aptal,tembel.
Uslu(t):Akıllı.
Ustaban(f,t):Usta,yapıcı.
Uş(t):İşte.Şimdi.
Uşanmak(t):Kırılmak.
Uşatmak(t):Kırmak.
Uşşak(a):Âşıklar.
Ut-Utlu(t):Utanç,utangaç.
Utmak(t):Oyundaüstolmak.
Uya(t):Herşeyeuyan,ahmak.
Uyakmak(t):Batmak,gurûbetmek.
Uz(t):Doğru,yerinde.
Uzgelmek(t):Tamvedüzgünbirhalegelmek.
![Page 496: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/496.jpg)
Ü
Ücret(a):Birişekarşılıkverilenpara.
Üleşgen(t):Herşeyidostlarıylaüleşmeyihuyedinen.
Ün(t):Ad,san.
Üstad(f):Birişte,birbilgideileriolan,usta.
Üstün(f,t):Sütun,direk.
Ütmek(t):Geçmek,uçmak.
Üzmek(t):Koparmak.
Üzülmek(t):Kopmak.
![Page 497: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/497.jpg)
V
Vâcib(a):Yapılmasıgerekenşey.
Va’de(a):Vaad.Buluşmakiçinyervezamantayini.
Vahdet(a):Birlik.
Vâkıa(a):Olanşey.Rüyâ.
Vallalıu’alem(a):VeAllahdahaiyibilir.
Vâlih(a):Şaşıran,hayran.
Varak(a):Yaprak,kâğıt.
Vasf-ıhâl(a,f):Halinanlatılması.
Vasl(a):Ulaşmak,kavuşmak.
Vaya(t):Fayda,sermaye,kâr.
Vebâl(a):Suç,günah.
Vefâ(a):Gerçeklik,sözdeduruş.
Vehm(a):Sebepsizkorku,kuşku.
Velî(a):Dost,sahib.Eren.
Velî(t):Lakin,belki.
Veribimek(t):Göndermek,yollamak,
Vezîr(a):Padişahtansonraenyüksekmakamsahibi.
Vilâyet(a):Baş,buyruksahibiolmak.Erenlik.
Viran-Virâne(f):Yıkık.
Visâl(a):Buluşmak,ulaşmak,kavuşmak.
Vuhûş(a):Vahşihayvanlar.
Vuslat(a):Kavuşmak,buluşmak.
Vücûd(a):Varlık.Beden.
Vücûh(a):Vecihler,yüzler.Münasebetler.
![Page 498: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/498.jpg)
Y
Yaban(t):Yabancı,vahşi.
Yad(t):Yabancı,mahremolmayan.
Yağı(t):Düşman.
Yakayırtmak(t):Bıkmak,usanmak,şikâyet.
Yakım(t):Ateş,hararet,aşk.
Yalap-Yalap(t):Alevalev.
Yalıncak(t):Çıplak.
Yapalak(t):Tüylü.
Yapmak(t):Kapamak.Birşeyimeydanagetirmek.
Yarağ(t):Yarayan,gereklişey.Silah.
Yaren(f):Yarananlamına,dostlar.
Yâri(f):Dostluk,yardım.
Yastanmak(f):Dayanmak.Yaslanmak.
Yat(t):Yan,ind.
Yayıvarmak(t):Kaybolmak.
Yavlak(t):Çokfazla.
Yavuz(t):Kara,kötü.
Yay(t):Yaz.
Yayyasmak(t):Geriliyayıgevşetmek.
Yaylamak(t):Yaylayaçıkmak.
Yazı(t):Sahra,ova.
Yazık-Yazıklı(t):Suç,günah.Suçlu,günahlı.
Yeğ-Yeğrek(t):İyi,dahaiyi.
Yelevermek(t):Ziyanetmek,eldençıkarmak.
Yeltemek(t):Meylettirmek.
Yeniyaz(t):İlkbahar.
Yenile(t):Yenidenşimdi,henüz.
Yıylamak(t):Koklamak.
![Page 499: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/499.jpg)
Yitmek(t):Kaybolmak.
Yoldokunmak(t):Boyunagitmek.
Yolurmak(t):Birininyolunuurmak.Hırsızlıketmek.Yoldançıkarmak.
Yortmak(t):Koşmak.
Yöğrük-Yörük(t):Hızlıgiden.
Yöğşürmek(t):Koşuşmak.
Yumak,yuymak(t):Yıkamak,arıtmak.
Yumuş(t):Hizmet.
Yuvanmak(t):Tembellik.
Yüzdökmek(t):Şerefsizliktebulunmak.
Yüzüsulu(t):Şerefli,haysiyetli.
![Page 500: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/500.jpg)
Z
Zâr,zâri(f):Ağlamak,ağlayıpinlemek.
Zât(a):Öz,asıl.
Zavya(a):“Zaviye”denbozma.Bucak,küçükvekonukkonaklamayayarayantekke.
Zâkir(a):Zikreden,Tanrıadlarınıanan.
Zebâne(f):Alev,yalım.
Zeber(f):Üst.
Zehre(f):Güç,takat.
Zekât(a):Temizlemek.Sahibininelindebiryılıaşanveçoğalanmaldanyoksullaraverilenpay.
Zemzeme(a):Nağme.
Zeng(f):“Jeng”denbozma.Pas.
Zerrak(a):Riyakâr.
Zevâl(a):Yitmek,yokoluş.
Zihî-Zi(f):Nedehoş,nedegüzel.
Zillet(a):Aşağılık.
Zinhâr(f):Sakın.
Zîr(f):Alt.
Zulmet(a):Karanlık.
Zûr(f):Kuvvet,güç.
Zühd(a):Zahitlik,fazlasofuluk.
Zül-celâl(a):Ululuk,ıssı.
Zünnâr(f):Hıristiyanpapaz1armmbellerinebağladıklarıveucunahaçbağladıklarıkuşak.
![Page 501: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/501.jpg)
AÇIKLAMADAGEÇENMADDELERİN
![Page 502: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/502.jpg)
ALFABETİKCETVELİVE
![Page 503: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/503.jpg)
BEYİTNO.LARI
![Page 504: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/504.jpg)
A
Abdürrazzak(Şeyh-iSan’an):726.
Âb-ıHayât:54,157.
Âb-ıHayvan:811.
Âdem-Buğday:758.
Ahd-ıSâbık:179.
Ahî:516
Akı-ıKüll:2029.
Allah’ınrahmeteserleri:2209.
Alayedenler:2174.
Alî(Birşiirlerindenmülhemşiir):1699-1705.
Alî-Kılıç:1003
AmelDefterleri:302,307.
Arabdili:237.
Arş:911.
AsâÂdem:1932.
Ashâb-ıSuffa:936.
Aşkileıkrâr:1377.
Ateş-Duman:352.
Avam-Havâss,Hâss’ül-havâss:2195.
Ayyâr-Bağdâd:1857.
Azâzîl:444.
Azrail:87,198.
![Page 505: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/505.jpg)
B
Bekrî(Bükrî):837.
Bercis:888.
Beyt’ül-ma’mûr:1703.
Binbirad:989.
Birkılileyedilmek:1503-1504.
Bukrat:888.
![Page 506: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/506.jpg)
C
Ca’fer-iTayyâr:883.
Calinos:863.
Câmî:884.
Cebrâil:867.
Cebrâîl:Melek:850.
Cevher:1251.
Circîs:343,888.
Cüz’iyyât-ımüselsel:2029.
![Page 507: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/507.jpg)
D
Dâiminamaz:744.
Deccâl:1995.
Derviş–Danışman(Danişmend):1355.
Devir-Nicekezgeldimgittim:1016.
Dikenolma-gülol:2130.
Dindireği-Namaz:284.
Dokuzarslan.Yedievren.Dörtejderha:889.
DörtKapı:1843–1853.
DörtKitap:962.
DörtKitabınmanası-Elif:1363.
Dörtmuhtelifunsur:1258-1259.
Dörtmezheb:1373.
Dörttekbirnamaz:67.
Dört.Yedi.Dokuz.Onsekiz:870.
Dünyâ-Leş:715.
Dünyâ-Zından:105.
Düşmanlarınençetini:1721.
![Page 508: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/508.jpg)
E
Ecel:90.
Edhem-Belh:837.
Ejderha:59.
Elest-Belâ:179.
Elif-Mim,dal:520.
Evvel-Âhır.Bâtın–Zâhir:965.
Eyyub-Derd:998.
EzelBezmi:179.
![Page 509: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/509.jpg)
F
Fahr-iÂlem:2156.
Ferecî:1417.
Ferhâd-Külüng:500.
Fetvâ:1410.
Fir’avn:78.
Freng-Ceng:882.
Furkan:904.
![Page 510: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/510.jpg)
G
Gevher(İnci):1242.
Gök-Yer:968.
Gönül–Komşu:1421.
Gözler–Görmek:845.
![Page 511: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/511.jpg)
H
Habîb-DoksanbinKelâm:1023.
Haddinibilmek:138.
Hadis-Kelâm:280.
Hakşehri-Yedikapısı:1482–1492.
Halil(İbrahimP.)–Cömertlik:225
Halvet:199.
Hâman:866.
Hamza-Kafdağı:381.
Harût–Marût;Zühre:665,723.
Hastalandım,hatırımısormadın:52.
Haşır-Neşir:2037.
Havf-Recâ:852.
Hayvandanbeter:1406.
HerşeyAllah’ıtesbiheder:285.
Hızır-İlyas.Âb-ıHayat:157.
Hubb’ül-vatan:197.
Hûri:331.
Hümâ-Devekuşu:695.
![Page 512: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/512.jpg)
İ
İbrâhim-Nemrûd:405.
İdris-Terzi:1044.
İlliyyin:1114.
İlim-Gözhicabı:1349.
İlm-iHikmet:1898.
İlm-iLedün:956.
İlm-iUsûl:1856.
İncil-Rühban:865.
İsa:730.
![Page 513: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/513.jpg)
K
Kâ’be-Put:973.
KadirGecesi:829.
Kaf:76.
Kaf-Kâf:1250.
Kalbdenkalbeyol:2239.
Kandil:1018.
Kaarun:78.
Kevser:281.
Keyvan:876.
Kırıkgönüller:1658.
Kırklar:938.
Kırkkişi-Birgömlek:937.
Kıyâmet:99,106,122.
KirâmenKâtibin:1445.
Kulhuvallah:1012.
Kul’il-hak:737.
Kuyukazmak:2171.
Küllümenaleyhâfân:906.
Kün:959.
Kün-feyekûn:980.
Kürsî:1252.
![Page 514: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/514.jpg)
L
Lâşerîk:1403.
Lâtaknatû:842.
Levh-Kalem:841.
Levlâk:406.
Leylî-Mecnun:726.
Lokman:863.
![Page 515: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/515.jpg)
M
Mâlik:263.
Ma’lûm-Mechûl:2242.
Mansûr:588,706.
Mecnun-Leylâ:516.
Melâmet:1909.
Mevlânâ(Efendimiz,büyüğümüzanlamında):1359.
Mikâil:217.
Mi’râç:936,1002.
Mûsâ-Tecellî:562,563.
Münker-Nekir:193.
Mürebbî:1612.
![Page 516: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/516.jpg)
N
Nahnukasemnâ:1924.
Nasûh-Tevbe:2271.
Necm-Ta’bir:565.
Nefes:139,1925.
Nefis-Binek:1561.
Nefsinibilmek:1589.
Nefs-iCüz’î-Akl-ıKüll:1716.
Nûh-Tûfan:967.
Nûşîrevan:78.
![Page 517: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/517.jpg)
Ö
Öküz-Balık:1005.
Ölmedenönceölmek:183.
![Page 518: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/518.jpg)
P
Palheng:235.
Pîr:2106.
![Page 519: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/519.jpg)
R
Rıyâzat:1614–1615.
Riyâ-Namaz:1409.
Rûh-Emr:1261.
![Page 520: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/520.jpg)
S
Safa-nazar:743.
Salâ:209.
Semâ:(Simâ’):1353.
Sensananesanırsan:2188.
Sevensevdiğiniçokanar:92.
Seven-Sevilen:412.
Sırât:102,222.
Simurg:964.
Sûfî:516.
Süleyman-Belkıys:722.
Süleyman-Karınca:226.
Süleyman-Mühür:998.
Süleyman-Mülk:143.
Süleyman-Taht.Yel:77.
Süleyman-Zembilörmek:1609.
![Page 521: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/521.jpg)
Ş
Şeddâd:1581.
Şer’inevliyası:Hakıykatteâsî:738-739.
Şeşcihet:887.
Şeyh:1341.
Şeytan-Kandamarları:1356.
Şit-Bezdokumak:1044.
![Page 522: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/522.jpg)
T
Taka(Nûh’ungemisi):1035.
Tatar:353,546,1405.
Tezraû:249.
Tup–Çevgân:857.
![Page 523: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/523.jpg)
U
Uçmak-Eblehler:502.
Unakülkatmak:1614.
![Page 524: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/524.jpg)
Ü
Ümmi(Dörtana,dokuzbaba):2093.
![Page 525: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/525.jpg)
V
Vattakuu:249.
![Page 526: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/526.jpg)
Y
Yakıyn:661.
Yaratış-Kulluk:2235.
YâSîn:279.
YediDeniz:1868.
Yediİklim:966.
YediMushaf:1418.
YediTamu:212.
Yehdi’llâhulimenyeşâ:840.
Yer-Yaygı:960.
Yetmişikimillet:1102.
Yevmeyeşfa’:221.
Yunus-Balık:873.
Yûsuf-Altınlasatılmak:969.
Yûsuf-Zelîhâ:720.
Yüzyirmidörtbin:1009,1253
![Page 527: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/527.jpg)
Z
Zebânî:262.
Zekeriyâ–Ağaç:999.
Zühre:328.
![Page 528: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/528.jpg)
BİBLİYOGRAFYAAbdülbâki Gölpınarlı: İslâm ve Türk illerinde Fütüvvet teşkilatı ve kaynakları (İst. Üniv. İktisat
FakültesiMec.11.c;Ekim-Temmuz1950,No.14)
AbdülbâkiGölpınarlı:BurgâzîveFütüvvet-Nâme’si(İst.Üniv.İktisatFak.Mec.15c.,Ekim1953-Temmuz1954,Na.1-4).
AbdülbâkiGölpınarlı:Vilâyet-Nâme(Manâkıb-ıHacıBektâş-ıVelî,İst.,İnkılâbK.1958).
AbdülbâkiGölpınarlı:YunusEmreveTasavvuf(İst.,RemziK.,1961).
Abdülbâki Gölpınarlı: Yunus Emre ve Yattığı Yer (Eskişehir, Yunus Emre Derneği Yayın, No. 5;Eskişehir-GüzelişMat.,1963).
AdnanErzi:İstanbulKütüphanelerindenNotlarveVesikalar(Belleten.T.TarihKurumu,c.,XIV,s.53.Ocak,1950)
Bedi’uz-zamanFürûzanfer:Ahâdis-iMesnevî(TehranÜniversitesiYayın.1334,ŞemsîHicrî)
EflâkiAhmedDede:Manâkıbal-Ârifîn(Hazırlayan:Prof.TahsinYazıcı:T.TarihKurumuMat.,I,II,Ankara1959–1961)
Lâmiî:NefâhâtTercemesi(İst.Mat.,Âmire-1270)
Lâmiî:Munâzara-iSultân-ıBahârbâ-Şehriyâr-ıŞitâ(İst.,Vezirhan,İzzetMat.,1290)
Mecdî:ŞakaayıkTerc.(Mat.,Âmire-1269)
Mecmûa:İst.NuruosmanîK.No.4904(940Hicrî’detertiplenmiş)
Mecmûa:KitapçıRâifYelkenci’de(XIV–XV.yüzyılaait)
MuhammedMedenî:İthâfât’üs-Seniyyefi’l-Ahâdîs’il-Kudsiyye(Haydarâbâd1323)
MünâvîAbdurrauf:Künûz’ül–Hakaaık(Cami’üs–Sagıyrhâşiyesinde)
SüyûtîCelâleddin:Câmî’üs–Sagıyr(MısırMat.,Âmire–1321)
Önsöz’degeçenkaynaklarınmühimbirkısmı“YunusEmreveTasavvuf”,birkısmıdaEskişehirTurizmveTanıtmaDerneği’ninFatihK.’dekidîvân’ıntıpkıbasımıylabastırttığı“Risâletal-NushiyyaveDivan”adlı eserlerimizin bibliyografyalarında etraflı bir surette bildirildiğinden burada tekrarına lüzumgörmedik.
![Page 529: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/529.jpg)
[1]kandağı:nerdeki
![Page 530: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/530.jpg)
[2]“Bunice...”yahut“yenice...”olsagerek.
![Page 531: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/531.jpg)
[3]“hâline”olmalı.
![Page 532: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/532.jpg)
[4]Böyleyazılmış;fakat“gömlek”olacak.
![Page 533: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/533.jpg)
[5]Bubeytinbirincimısraı“görmedimünkirolan” tarzında;şüpheyokkiyanlış;yada“gördü inkâradalan”, yahut yazdığımız tarzda olacak. İkinci mısrada “Ömrünü zulmete salan ma’rifetin yoksuludur”yazılmışki,ikihecefazla.
![Page 534: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/534.jpg)
[6]“Neesrik”,vezindolayısıylaulanarakokunuyor.
![Page 535: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/535.jpg)
[7]“Aldıusumu”vezinyüzünden“Ald’usumu”okunuyor.İlkbeyittebirerheceeksiktir.
![Page 536: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/536.jpg)
[8]“Katıolsa,”vezinyüzünden“kat’olsa”okunuyor.
![Page 537: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/537.jpg)
[9]“Tâlib-iilimleriz”vezindolayısıylaböyleokunuyor.
![Page 538: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/538.jpg)
[10]“Bahr-›ummâna”,vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 539: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/539.jpg)
[11]“Kuvvet”vezinyüzünden“kuvet”tarzındaokunuyor.
![Page 540: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/540.jpg)
[12]Taptuk’danolduhemBarak’tanSaltuk’a
![Page 541: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/541.jpg)
Cûşkıldıçünkibûsırbennicepinhâholam.
![Page 542: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/542.jpg)
[13]“Endişeşehrindendaşra”olsagerek.
![Page 543: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/543.jpg)
[14]Zıyanımıassıyaanda...”olursavezindüzelir.
![Page 544: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/544.jpg)
[15]“Sabakın”olsagerek.
![Page 545: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/545.jpg)
[16]Mısrada“varalım,girelim”sözleri“varlım,girlim”tarzındaokunursavezindüzelir.
![Page 546: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/546.jpg)
[17]Gülrekgüle.
![Page 547: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/547.jpg)
[18]Bumısralardabirerhecefazladır.
![Page 548: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/548.jpg)
[19]Mısraınikincicüz’ü“biziyarataneyledi”dir;ikincimısraınikincicüz’ü“kendiyipinhaneyledi”dir;vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 549: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/549.jpg)
[20]Mısradaikiheceeksik“Sözkılarkayguluyuşadsözkılarbilişleriyad”tarzındaolsagerek.
![Page 550: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/550.jpg)
[21]Aslı“neıldızdan”.Vezingereği“n’ıldızdan”olmuş.
![Page 551: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/551.jpg)
[22]Mısradaki“yapları”,“yapıları”dır;vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 552: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/552.jpg)
[23]Bumısraınikincicüz’ü“bilkimiçiboşdurur”tarzındayazılmış;birheceeksik.
![Page 553: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/553.jpg)
[24]“Zîraelinde...”dir;vezinyüzünden“zir’elinde”okunmasıgerek.
![Page 554: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/554.jpg)
[25]Mısranınikincicüz’ündeki“görne”,“görene”dir;vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 555: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/555.jpg)
[26]“Diylim”,“diyelim”dir;vezinböyleokutuyor.
![Page 556: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/556.jpg)
[27]“sevgisine”vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 557: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/557.jpg)
[28]“Dinile”,“dinle”dir;vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 558: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/558.jpg)
[29]“Onaerene”,vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 559: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/559.jpg)
[30]“yıldız”olsagerektir.
![Page 560: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/560.jpg)
[31]“Benbuile”diyebaşlıyor;birhecefazla;“ben”olmayacak.
![Page 561: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/561.jpg)
[32]“Karay’aktan”,“karayıaktan”dır;vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 562: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/562.jpg)
[33]“Zavye”,“zaviye”dir,vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 563: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/563.jpg)
[34]“Berikiiçin”,vezînyüzündenböyleokunuyor.
![Page 564: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/564.jpg)
[35]“Kaysı”,“kayısı-kaygısı”dır;vezinyüzündenböyleokunuyor.
![Page 565: Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri - Turuz · Yunus’un Yaşadığı Çağ Kösedağı Yenilgisi (641 H. 26 Haziran 1243), Selçuk İmparatorluğu’nu temelinden sarsmıştı](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022051607/6037188a3b3e9c649574d258/html5/thumbnails/565.jpg)
[36]Mısradaki“ol”lar,“oldur”ve“olur”yazılmıştır;butakdirdevezindeikihecefazlaoluyor.