1
Van Goed naar Beter naar Best
Excellentie en roldifferentiatie
Theo Lansu / BMC
Wim van Slijpe / De Albatros
Tom Snelting / Edustaf
2
Opzet workshop
1. Achtergrond excellentie
2. De Praktijk: basisschool De Albatros / Almere
3. Achtergrond roldifferentiatie
4. Praktijkvoorbeeld roldifferentiatie & co-teaching
Hoezo: aandacht voor excellentie?
• Actieplannen volle breedte onderwijsstelsel
• Verbeteren van de leerling- en studentprestaties
• Opbrengstgerichte werkwijze en datafeedback
• Ambitieuze leercultuur in onderwijs (kennisland)
• Hoge verwachtingen ‘eruit halen wat erin zit’
• Internationale vergelijkingen
• Excellentie als nieuwe slogan…
3
4
Wat valt op internationaal?
• Nederlandse leerlingen scoren ver boven
internationaal gemiddelde
• CPB: alleen niet in hoger segment
• Minder aan top, goed aan onderkant
Internationaal
Hoe van goed naar uitstekend?
• Zorgen voor orde en rust: leren vindt ongestoord plaats
• Dragen hoge verwachtingen uit en zorgen dat ouders,
leerlingen en bestuurders die ook kennen
• Bepalen hoge standaarden voor onderwijs en leren
• Aandacht aan curriculum vanaf begin schoolloopbaan
• Inspecteren performance school op ieder onderdeel
• Bovenal: zorgen voor goede consistentie in het werk
van de leerkrachten!
5
Excellentie in Nederland
Vijf criteria ter beoordeling
• Resultaten breed
• Omstandigheden
• Procesinrichting
• Relatie tussen procesinrichting en resultaten breed
• Schoolexcellentiebeleid
6
7
De Praktijk: De Albatros in Almere
Hoe begin je … uitgangspunten
•Focus op primair proces 1 vak/vormingsgebied
•Persisteren: verbeterplan voor twee jaar
•Interne samenwerking, feedback en TEAM-prestatie
•Professionaliseringsnorm
8
Aanpak De Albatros
• Schoolleiders die ertoe doen → Scholen die ertoe
doen → Leerkrachten die ertoe doen
• Start:
Verbeterplan voor Begrijpend lezen / Woordenschat
• De reflectieve leraar maakt het verschil
Aanpak De Albatros
• Samen:
Lessen voorbereiden → observeren → feedback
• Procesbewaking op verschillende niveaus:
Leerkracht – MT – Directie
• Verantwoordelijkheid laag in de organisatie
(eigenaarschap)
9
Aanpak De Albatros
• Een omslag in de professionele cultuur
• Wat levert het op?
10
11
Achtergrondinformatie roldifferentiatie
Spannende ontwikkelingen
• Tendens in alle beroepen een differentiatie van rollen
• Flexibelere vormen van samenwerking
• Organisaties geen solo-instituten meer en solo -
leiderschap minder geschikt
• Leiderschap steeds meer collectief proces dat door
deelnemers gezamenlijk wordt ingevuld
12
Uitgangspunten roldifferentiatie
• Meerdere mensen tegelijkertijd leiderschaps-
activiteiten vervullen
• Leraren geen ‘volgers’ maar partners
• Afhankelijk van situatie en/of expertise wisselende
mensen maximale invloed
• Schoolleider flexibel schakelen in zichzelf centraal
stellen en anderen laten excelleren
13
Voorbeelden rollen primair onderwijs
IB’er Gedragsspecialist Co-teacher
Bouwcoördinator Beeldende vorming
Rekenspecialist MRT Taalspecialist
ICT’er Kwaliteitcoördinator
Twee voorbeelden
• Opdrachtverstrekking rekenspecialist /
rekenwerkgroep
• Co - teaching
14
15
Achtergrond co-teaching
Wat is co-teaching?
• Vorm van Team-teaching
• Ontstaan in de VS als antwoord op complexiteit
door verschillen in onderwijsbehoeften
16
Achtergrond co-teaching
Doel
Beter (leren) omgaan met (specifieke)
onderwijsbehoeften van alle leerlingen in de groep, met
kwalitatief hoogwaardig onderwijs als gevolg.
Achtergrond co-teaching
Co-teaching als ‘instrument’ bij professionalisering
•Intensieve, actieve vorm van coaching-on-the-job
•Gedurende bepaalde periode
•Tijdelijk en op specifieke momenten in de week
•Vergroten van de handelingsbekwaamheid van de
leerkracht
•Hulpvraag van de leerkracht staat centraal
17
Praktijk co-teaching
18
Activiteit
- Tweetallen (of 3)
- 1: coach 2: coachee (3: observant)
- Potlood
- Papier
- Blinddoek
- 2 opdrachten (zelfde rollen)
Praktijk co-teaching
19
Opdracht 1:
• De coach geeft een opdracht
• Zwijgt tot de opdracht klaar is (max 2 min)
• Geeft feedback op het resultaat van de opdracht en
evalueert met de coachee (max 2 min)
Praktijk co-teaching
20
Geef de opdracht:
• Een huis te tekenen met;
• een voordeur;
• twee ramen;
• een puntdak;
• een schoorsteen;
• links daarvan een boom;
• rechts daarvan een hond.
Praktijk co-teaching
21
Opdracht 2:
• De coach geeft een opdracht
• Begeleidt de coachee tijdens het proces, verbaal
en desgewenst door aanraking (max 2 min)
• Evalueer op het resultaat en geef elkaar feedback
(max 2 min)
Praktijk co-teaching
22
Geef de opdracht:
• Een huis te tekenen met;
• een voordeur;
• twee ramen;
• een puntdak;
• een schoorsteen;
• links daarvan een boom;
• rechts daarvan een hond.
Praktijk co-teaching
23
Terugblik
• Hoe ging het?
• Wat was prettig, wat niet?
• Wat waren voor- en nadelen?
Praktijk co-teaching
24
Waarom co-teaching?
Ontlasten/steunen van de leraar tijdens ontwikkelproces
Meedoen
• Laagdrempelig
• Onderdompelen / aanpassen
• Evenwaardig
• 4 vormen van co-teaching
25
Praktijk co-teaching
3 x feedback
• tijdens het werken (Praktisch; ervaren)
• tijdens de nabespreking (Verbaal; spreken)
• in de verslaglegging(Visueel/abstract; denken)
Intensief
De intrinsieke motivatie van mensen om te zijn wie ze
zijn. (TA / Oplossingsgericht.)
Ontwikkeling gericht op onderwijskwaliteit:
Alle facetten waarop een leraar acteert.
Praktijk co-teaching
26
Leerkrachten aan het woord:
“Zij komt gewoon voorbeelden geven in je eigen
groep met je eigen kinderen”
“Je weet dat het ondersteund wordt door de school en je voelt je
ondersteund door de co-teacher. Je weet dat je mag groeien.”
“Ik heb mijn doelen bereikt, en daar ben ik heel trots op! Je kunt
dan wel 20 jaar in het onderwijs zitten, maar je bent nooit te oud om
te leren”.
27
Terugblik
1. Achtergrond excellentie
2. De Praktijk: basisschool De Albatros / Almere
3. Achtergrond roldifferentiatie
4. Praktijkvoorbeeld roldifferentiatie & co-teaching