1

Van Goed naar Beter naar Best

Excellentie en roldifferentiatie

Theo Lansu / BMC

Wim van Slijpe / De Albatros

Tom Snelting / Edustaf

2

Opzet workshop

1. Achtergrond excellentie

2. De Praktijk: basisschool De Albatros / Almere

3. Achtergrond roldifferentiatie

4. Praktijkvoorbeeld roldifferentiatie & co-teaching

Hoezo: aandacht voor excellentie?

• Actieplannen volle breedte onderwijsstelsel

• Verbeteren van de leerling- en studentprestaties

• Opbrengstgerichte werkwijze en datafeedback

• Ambitieuze leercultuur in onderwijs (kennisland)

• Hoge verwachtingen ‘eruit halen wat erin zit’

• Internationale vergelijkingen

• Excellentie als nieuwe slogan…

3

4

Wat valt op internationaal?

• Nederlandse leerlingen scoren ver boven

internationaal gemiddelde

• CPB: alleen niet in hoger segment

• Minder aan top, goed aan onderkant

Internationaal

Hoe van goed naar uitstekend?

• Zorgen voor orde en rust: leren vindt ongestoord plaats

• Dragen hoge verwachtingen uit en zorgen dat ouders,

leerlingen en bestuurders die ook kennen

• Bepalen hoge standaarden voor onderwijs en leren

• Aandacht aan curriculum vanaf begin schoolloopbaan

• Inspecteren performance school op ieder onderdeel

• Bovenal: zorgen voor goede consistentie in het werk

van de leerkrachten!

5

Excellentie in Nederland

Vijf criteria ter beoordeling

• Resultaten breed

• Omstandigheden

• Procesinrichting

• Relatie tussen procesinrichting en resultaten breed

• Schoolexcellentiebeleid

6

7

De Praktijk: De Albatros in Almere

Hoe begin je … uitgangspunten

•Focus op primair proces 1 vak/vormingsgebied

•Persisteren: verbeterplan voor twee jaar

•Interne samenwerking, feedback en TEAM-prestatie

•Professionaliseringsnorm

8

Aanpak De Albatros

• Schoolleiders die ertoe doen → Scholen die ertoe

doen → Leerkrachten die ertoe doen

• Start:

Verbeterplan voor Begrijpend lezen / Woordenschat

• De reflectieve leraar maakt het verschil

Aanpak De Albatros

• Samen:

Lessen voorbereiden → observeren → feedback

• Procesbewaking op verschillende niveaus:

Leerkracht – MT – Directie

• Verantwoordelijkheid laag in de organisatie

(eigenaarschap)

9

Aanpak De Albatros

• Een omslag in de professionele cultuur

• Wat levert het op?

10

11

Achtergrondinformatie roldifferentiatie

Spannende ontwikkelingen

• Tendens in alle beroepen een differentiatie van rollen

• Flexibelere vormen van samenwerking

• Organisaties geen solo-instituten meer en solo -

leiderschap minder geschikt

• Leiderschap steeds meer collectief proces dat door

deelnemers gezamenlijk wordt ingevuld

12

Uitgangspunten roldifferentiatie

• Meerdere mensen tegelijkertijd leiderschaps-

activiteiten vervullen

• Leraren geen ‘volgers’ maar partners

• Afhankelijk van situatie en/of expertise wisselende

mensen maximale invloed

• Schoolleider flexibel schakelen in zichzelf centraal

stellen en anderen laten excelleren

13

Voorbeelden rollen primair onderwijs

IB’er Gedragsspecialist Co-teacher

Bouwcoördinator Beeldende vorming

Rekenspecialist MRT Taalspecialist

ICT’er Kwaliteitcoördinator

Twee voorbeelden

• Opdrachtverstrekking rekenspecialist /

rekenwerkgroep

• Co - teaching

14

15

Achtergrond co-teaching

Wat is co-teaching?

• Vorm van Team-teaching

• Ontstaan in de VS als antwoord op complexiteit

door verschillen in onderwijsbehoeften

16

Achtergrond co-teaching

Doel

Beter (leren) omgaan met (specifieke)

onderwijsbehoeften van alle leerlingen in de groep, met

kwalitatief hoogwaardig onderwijs als gevolg.

Achtergrond co-teaching

Co-teaching als ‘instrument’ bij professionalisering

•Intensieve, actieve vorm van coaching-on-the-job

•Gedurende bepaalde periode

•Tijdelijk en op specifieke momenten in de week

•Vergroten van de handelingsbekwaamheid van de

leerkracht

•Hulpvraag van de leerkracht staat centraal

17

Praktijk co-teaching

18

Activiteit

- Tweetallen (of 3)

- 1: coach 2: coachee (3: observant)

- Potlood

- Papier

- Blinddoek

- 2 opdrachten (zelfde rollen)

Praktijk co-teaching

19

Opdracht 1:

• De coach geeft een opdracht

• Zwijgt tot de opdracht klaar is (max 2 min)

• Geeft feedback op het resultaat van de opdracht en

evalueert met de coachee (max 2 min)

Praktijk co-teaching

20

Geef de opdracht:

• Een huis te tekenen met;

• een voordeur;

• twee ramen;

• een puntdak;

• een schoorsteen;

• links daarvan een boom;

• rechts daarvan een hond.

Praktijk co-teaching

21

Opdracht 2:

• De coach geeft een opdracht

• Begeleidt de coachee tijdens het proces, verbaal

en desgewenst door aanraking (max 2 min)

• Evalueer op het resultaat en geef elkaar feedback

(max 2 min)

Praktijk co-teaching

22

Geef de opdracht:

• Een huis te tekenen met;

• een voordeur;

• twee ramen;

• een puntdak;

• een schoorsteen;

• links daarvan een boom;

• rechts daarvan een hond.

Praktijk co-teaching

23

Terugblik

• Hoe ging het?

• Wat was prettig, wat niet?

• Wat waren voor- en nadelen?

Praktijk co-teaching

24

Waarom co-teaching?

Ontlasten/steunen van de leraar tijdens ontwikkelproces

Meedoen

• Laagdrempelig

• Onderdompelen / aanpassen

• Evenwaardig

• 4 vormen van co-teaching

25

Praktijk co-teaching

3 x feedback

• tijdens het werken (Praktisch; ervaren)

• tijdens de nabespreking (Verbaal; spreken)

• in de verslaglegging(Visueel/abstract; denken)

Intensief

De intrinsieke motivatie van mensen om te zijn wie ze

zijn. (TA / Oplossingsgericht.)

Ontwikkeling gericht op onderwijskwaliteit:

Alle facetten waarop een leraar acteert.

Praktijk co-teaching

26

Leerkrachten aan het woord:

“Zij komt gewoon voorbeelden geven in je eigen

groep met je eigen kinderen”

“Je weet dat het ondersteund wordt door de school en je voelt je

ondersteund door de co-teacher. Je weet dat je mag groeien.”

“Ik heb mijn doelen bereikt, en daar ben ik heel trots op! Je kunt

dan wel 20 jaar in het onderwijs zitten, maar je bent nooit te oud om

te leren”.

27

Terugblik

1. Achtergrond excellentie

2. De Praktijk: basisschool De Albatros / Almere

3. Achtergrond roldifferentiatie

4. Praktijkvoorbeeld roldifferentiatie & co-teaching