Download - Stat Kes
-
7/26/2019 Stat Kes
1/72
DAFTAR ISI
DAFTAR ISI................................................................................1
BAB I
PRINSIP DASAR STATISTIKA KESEHATAN...................................4
1.1 Pengertian, tujuan dan manfaat statistik kesehatan........................................4
1.2 Sejarah statistik kesehatan..............................................................................6
1.3 indikator kesehatan.........................................................................................7
1.4 Ciri-ciri indikator kesehatan...........................................................................7
1.5 niai a!sout dan niai reatif..........................................................................."
1.6 #ro#orsi, rate dan ratio...................................................................................$
1.6.1 Pro#orsi..................................................................................................$
1.6.2 %&'()..................................................................................................1*
1.6.3 %&'+....................................................................................................11
BAB II STATISTIKPERIKEHIDUPAN (VITAL STATISTIK).........................................12
2.1 Pendahuuan.................................................................................................12
2.2 Pencatatan tentang kematian dan keahiran.................................................13
BAB III
STATISTIKA MORTALITAS.........................................................15
3.1 &ngka kematian kasar..................................................................................15
3.2 Standaried eath %ate................................................................................16
3.2.1 Standarisasi angsung...........................................................................17
3.2.2 Standarisasi tidak angsung..................................................................1"3.3 Penentuan #o#uasi standart.........................................................................2*
3.4 S#esific death rate........................................................................................22
3.5 Case fatait rate...........................................................................................22
3.6 Pro#ortiona /ortait %ate.........................................................................23
3.7 /aterna /ortait %ate...............................................................................23
3." (nfant /ortait %ate....................................................................................24
3.$ 0eonata /ortait %ate...............................................................................25
3.1* Post 0eonata /ortait %ate.......................................................................26
3.11 Perinata /ortait %ate...............................................................................26
3.12 Sti irth %ate.............................................................................................27
BAB IV
STATISTIKA FERTILITAS...........................................................28
4.1 Pendahuuan.................................................................................................2"
4.2 %ate keahiran kasar.....................................................................................2$
4.3 %ate ertiitas umum....................................................................................2$
4.4 %ate fertiitas menurut goongan umur........................................................3*
4.5 ross %e#roduction %ate.............................................................................3*
4.6 %atio jenis keamin saat ahir.......................................................................3*
4.7 Chid omen ratio........................................................................................31
BAB VSTATISTIKA MORBIDITAS.........................................................32
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan1
-
7/26/2019 Stat Kes
2/72
5.1 Pendahuuan.................................................................................................32
5.2 /asaah daam statistika mor!iditas............................................................33
5.3 kuran daam statistika mor!iditas..............................................................34
5.3.1 %&'+ /)%(('&S..........................................................................35
5.3.2 %&'+ P%+&+0S(...........................................................................35
5.3.3 %&'+ (0S(+0S(...............................................................................36BAB VI
STATISTIKA PELAYANAN KESEHATAN.......................................38
6.1 Pendahuuan.................................................................................................3"
6.2 %asio #enduduk terhada# sarana #eaanan kesehatan................................3$
6.3 %asio jumah #enduduk dan tenaga kesehatan.............................................4*
6.4 Persentase #engunjung dengan jumah #enduduk........................................4*
6.5 %ate kunjungan.............................................................................................41
6.6 rekuensi kunjungan....................................................................................41
6.7 Persentasi i!u hami ang meakukan #emeriksaan antenata.....................42
6." Persentasi !ai ang menda#at imunisasi....................................................426.$ Persentasi #ertoongan #ersainan dengan tenaga kesehatan.......................43
6.1* Persentasi #asangan usia su!ur ang menjadi akse#tor keuarga !erencana
43
BAB VII
STATISTIKA KEPENDUDUKAN..................................................44
7.1 Pendahuuan.................................................................................................44
7.2 8umah #enduduk.........................................................................................45
7.3 istri!usi dan struktur #enduduk.................................................................45
7.3.1 Piramida !er!entuk #ohon cemara.......................................................477.3.2 Piramida !er!entuk #agoda.................................................................47
7.3.3 Piramida !er!entuk onceng................................................................4"
7.3.4 Piramida !er!entuk !aang................................................................4$
7.4 Pertum!uhan #enduduk................................................................................4$
7.5 Pengukuran #eru!ahan jumah #enduduk....................................................4$
7.6 %atio ketergantungan 9 e#endenc ratio :..................................................51
7.7 ;e#adatan #enduduk....................................................................................51
BAB VIII
STATISTIKA KEADAAN LINGKUNGAN.......................................53
".1 Pendahuuan.................................................................................................53".2 #enediaan air !ersih....................................................................................54
".3 #engukuran ingkungan fisik........................................................................55
BAB IX
GII.........................................................................................5!
$.1 Pendahuuan.................................................................................................56
$.2 Pengukuran Status gii masarakat..............................................................57
$.2.1 erat !adan #er umur...........................................................................57
$.2.2 'inggi !adan menurut umur.................................................................5"
$.2.3 erat !adan menurut tinggi !adan.......................................................5"
$.2.4 ingkar engan atas..............................................................................5$
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan2
-
7/26/2019 Stat Kes
3/72
BAB X
DERA"AT KESEHATAN MASYARAKAT........................................!1
1*.1 #endahuuan.................................................................................................61
1*.2 #engukuran derajat kesehatan masarakat...................................................62
1*.3 #rofi kesehatan indonesia............................................................................631*.3.1 situasi umum dan ingkungan ang mem#engaruhi kesehatan
masarakat............................................................................................................63
1*.3.2 S('&S( S/+% &
-
7/26/2019 Stat Kes
4/72
BAB I
PRINSIP DASAR STATISTIKA KESEHATAN
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& ,%/, +$$% -$--0$
0'$-$/
Tujuan Instruksional khusus
$. M/$0$/ -/-$/# ,/#%-$/ -$/ +$/ &$/$$-
-$--0$ 0'$-$/6. M/#-$' -/-$/# $%$' -$--0 0'$-$/
7. M/$0$/ -/-$/# 7$%$ &/#0% 0$+$$/ 0'$-$/
+. M/$0$/ -/-$/# 7%7% /+0$-9% +$$& &/#0%
0'$-$/
. M/$0$/ $$- 0% :$/# +#/$0$/ +$$& &/#0%
0'$-$/
Pokok bahasan
$. P/#%-$/ T$/ +$/ M$/$$- S-$--0 K'$-$/
6. S$%$' S-$--0 K'$-$/
7. I/+0$-9% K'$-$/
+. ;%7% I/+0$-9% K'$-$/
. N$ A69- +$/ N$ R$-
. P%9,9% R$- +$/ R$-9
1.1 PENGERTIAN, TUJUAN DAN MANFAAT STATISTIKKESEHATAN
K'$-$/ &%,$0$/ $- $0-9% :$/# $&$- ,/-/# +$$&
0'+,$/ &$/$. B$-$$/ '$- - /+% $/#$- 6%$#$&
$$' $- 09/, '$- &/%-
-
7/26/2019 Stat Kes
5/72
sehat yang komplit meliputi fsik, mental, sosial dan bukan hanya
ketiadaan dari penyakit ataupun kelemahan.
P/$$/ -%'$+$, 0'$-$/ /+>+ ++$$%0$/ ,$+$
,&%0$$/ ?0 ,&%0$$/ $69%$-9%& +$/ ,&%0$$/,&%0$$/ $//:$ -%'$+$, 0'$-$/ 9%$/# :$/# 6%$/#0-$/.
S+$/#0$/ ,/$$/ -%'$+$, 0'$-$/ &$:$%$0$- ++$$%0$/
,$+$ 0$+$/0$+$/ ,/-/# :$/# &/&,$ ,/++0 $-$
&$:$%$0$- :$/# 0&+$/ +$+0$/ 6$#$ /+0$-9% 0'$-$/
&$:$%$0$- ,%- $/#0$ 0&$-$/ $/#0$ 0$'%$/ +$/
6$#$/:$. S&$ 0#$-$/ :$/# 6%0$-$/ +/#$/ ,/7$-$-$/
+$/ ,/$$/ 0'$-$/ 6$0 /+>+ &$,/ &$:$%$0$- /
+6- -$--0 0'$-$/.
S7$%$ 6' -%/7 -$--0 0'$-$/ $+$$' 0&,$/
0-%$/#$/ 6%6/-0 $/#0$ :$/# 6%'6/#$/ +/#$/ &$$$'
0'$-$/ $-$ &$ 7$-$-$/ 6%,$ $/#0$ :$/# +0&,0$/
7$%$ -&$- -/-$/# 0'$-$/ +$/ '$'$ :$/# 6%'6/#$/
+/#$/ 0'$-$/.
A,$6$ 0#$-$/ ,/7$-$-$/ / +-0$/ 0' ,$+$ 0$+$/
0$+$/ 0'+,$/ &$/$ -%-/- ,%- 0$'%$/ 0&$-$/
,%0$*/$/ +$/ ,%7%$$/ +6- 6$#$ -$--0 >-$ (vital
statistic) $-$ %/# +6- 6$#$ -$--0 0'+,$/.
S&6%&6% +,%9'/:$ +$-$@+$-$ :$/# 6%0$-$/ +/#$/
0'$-$/ / $/-$%$ $/=
I/--/-- 0'$-$/ ,%- ,/7$-$-$/,/7$-$-$/ +$%
%&$' $0- ,0&$ $,9-0 ,90/0 %&$' 6%$/ +$/
6$#$/:$
P%9#%$&,%9#%$& 0' ,%- ,$:$/$/ 0'$-$/ 09$'
,&6%$/-$$/ ,/:$0- &/$% +$/ 6$#$/:$.
P%9#%$&,%9#%$& 0' ,%- ,$:$/$/ 0'$-$/ 09$'
,&6%$/-$$/ ,/:$0- &/$% +$/ 6$#$/:$.
S%> ,+&99# ,%- /9%&$ :$/# +,%9' +$%
$,$/#$/ (&$:$%$0$-).
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan5
-
7/26/2019 Stat Kes
6/72
S%> 0'$-$/ %&$' -$/##$ ('9'9+ %>:) :$/#
+$+$0$/ ,$+$ ,%9+ *$0- -%-/-.
I/--/-- :$/# &/#&,0$/ +$-$ +/#$/ -$/
0' ,%- ,%$'$$/ $%$/ -&,$- ,/7$-$-$/0$'%$/ +$/ 0&$-$/ +0$/-9% 0%$'$/ 0$/-9% %$/ $#$&$
/-0 ,/7$-$-$/ ,%0$*/$/ +$/ ,%7%$$/ -&,$- 0$%$/-/$
,/:$0-,/:$0- &/$% +$/ 6$#$/:$.
T$/ +$% -$--0$ 0'$-$/ / $+$$' /-0 &&,%9'
/9%&$ :$/# $ +$/ -%,%/7 -/-$/# 0$+$$/ 0'$-$/
$- &$:$%$0$-. D/#$/ $+$/:$ /9%&$ -/-$/# 0$+$$/
0'$-$/ $- &$:$%$0$- &$0$ +$,$- +#/$0$/ /-0= M/#0% +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$- + $- *$:$'
M&9/-9% 0&$$/ -$- 0'$-$/ +$- *$:$'
M/#$+$0$/ >$$ ,%9#%$& :$/# +$$/0$/
M/#$+$0$/ ,%6$/+/#$/ 0$+$$/ 0'$-$/ $/-$%$ 6%6$#$
*$:$' '/##$ 6$ -%+$,$- ,%6+$$/ :$/# &/:990 $/-$%$
$- *$:$' +/#$/ *$:$' $//:$ +$,$- #%$ +$&6
-/+$0$/ /-0 &/#'$/#0$/ $-$ &/#%$/# 0/$/#$/
-%6-.
M&9->$ ,-#$ 0'$-$/ +$/ ,$%$ ,/#$&6 0,-$/
/-0 #%$ &/#$-$ &$$$' 0'$-$/ :$/# -&6.
M//-0$/ ,%9%-$ &$$$' 0'$-$/ + $- *$:$'.
1.2 SEJARAH STATISTIK KESEHATAN
S$0 $&$/ +$' -$' +$00$/ ,/7$-$-$/ -/-$/# 0$+$/
0$+$/ :$/# 6%'6/#$/ +/#$/ 0'$-$/ /$&/ ,/7$-$-$/
:$/# +$00$/ $$- - &$' -%6$-$ ,$+$ 66%$,$ *$:$' +$/
'$/:$ +$00$/ 9' 66%$,$ $%$/$ 7$%$ /+>+. M$/:$
,$+$ -$'/ 1!3 "9'/ G%$/- &$00$/ ,/7$-$-$/ 0&$-$/ +
I/##%. S-$' - -$'/ 18481854 "9'/ S/9* &/#$+$0$/
$/$ -/-$/# 6%$/#0-/:$ ,/:$0- 0'9%$ + L9/+9/ +/#$/
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan6
-
7/26/2019 Stat Kes
7/72
&/##/$0$/ ,/+0$-$/ 7$%$ ,+&99# +$/ &&/0$/
6$'*$ ,/++0 :$/# &/##$/$0$/ $% /#$ T'$& 6$#$
&6% $% &/& &&,/:$ /+/ :$/# 6' -/##
+6$/+/#0$/ +/#$/ ,/++0 :$/# &/##/$0$/ &6% $%&/& $//:$.
P/##/$$/ -$--0$ +$$& 6+$/# 0'$-$/ -$' +$*$ 9'
$$ ,%9#%$& 0'$-$/ -%+$,$- +$ &$7$& /+0$-9%
:$- /+0$-9% $/#/# +$/ /+0$-9% -+$0 $/#/#. ;9/-9' /-0
/+0$-9% $/#/# 6$ 0-$ /#/ &/#-$' 6$%/:$ ,//#0$-$/
&6% +$:$ -/$#$ 0'$-$/ &$ ,$-'$/ 0'$-$/ &$0$
+#/$0$/ /+0$-9% $/#/# :$- -%$-'/:$ &$' -/$#$
0'$-$/. B$ >$$ +$00$/ /-0 &/$ 06%'$$/
,%9#%$& ,//#0$-$/ 0'$-$/ $/$0 '$% +#/$0$/ /+0$-9%
-+$0 $/#/# 6%,$ -$- #C $/$0 %$- &/$ %$-
&9%6+-$ %$- &9%-$-$.
D$% 6$-$$/ /+0$-9% 0-$ 0-$' 6$'*$ /+0$-9% '$/:$
&%,$0$/ $- >$%$6 60$/ $/#0$ 0$%/$ - +$$&
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan7
-
7/26/2019 Stat Kes
8/72
,/##/$$//:$ '$% +%-$ +/#$/ 0%-%$ +$/ -$%#- :$/#
+/#/0$/. K%-%$ 6%$%- 0%$/ 6$0 :$/# +#/$0$/ /-0
&/#0% -/+$0$/ :$/# +$$/0$/. ;9/-9' ,/##/$$/ /+0$-9%
0%-%$ +$/ -$%#-= &$/:$ ,/:+$$/ $% 6%' 6$# &$:$%$0$-,%09-$$/ $% 6%' '$% $ +/#$/ 0%-%$ :$%$- 0'$-$/
-$%#-/:$ ! &$:$%$0$- ,%09-$$/ -$' &/##/$0$/ $%$/$
$% 6%'.
1.4 CIRI-CIRI INDIKATOR KESEHATAN
A#$% /+0$-9% :$/# +#/$0$/ +$,$- 6/$%6/$% &&6%0$//+0$ -%'$+$, $- 0$+$$/ &$0$ /+0$-9% -%6- '$%
&&,/:$ 7%7% 6$#$ 6%0-=
V$+ $- /+0$-9% +0$-$0$/ >$+ 6$ /+0$-9%
-%6- 6/$%6/$% &/#0% $- :$/# '$% +0%.
R$6 / 6%$%- /+0$-9% -%6- 6$ +#/$0$/
,$+$ *$0- +$/ 0$+$$/ :$/# 6%6+$ $0$/ &/#'$0$/
$- :$/# $&$. S,?0 /+0$-9% :$/# ,?0 $0$/ &/#$$&
,%6$'$/ '$/:$ ,$+$ /9&/$ :$/# 6%$/#0-$/
S/- 6%$%- /+0$-9% -%6- '$% ,0$ -%'$+$,
,%6$'$/ :$/# -%$+.
;%7% -%6- *$$,/ +$ -$, +$$& ,%$0-0 0$% +,%9'.
K$%/$ - /-0 &&9/-9% 0&$$/ 0'$-$/ $-$ >$$,%9#%$& 0'$-$/ $-$ &/#0% -$%$ 0'$-$/ &$:$%$0$- +
$- *:$' 6$0/:$ +,' /+0$-9% :$/# &+$' +,%9'
$ +/#$/ 0&$&,$/ /-0 &/#&,0/ &/#9$' +$/
&/#$/$ --$, &$' 6%&$/$$- /-0 &/##$&6$%0$/
0$+$$/ 0'$-$/ :$/# +/#/0$/.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan"
-
7/26/2019 Stat Kes
9/72
1.5 NILAI ABSOLUT DAN NILAI RELATIF
N$ $69- $+$$' +$-$ :$/# +'$0$/ +$% ,/7$-$-$/ :$/#
&%,$0$/ &$-% 0$$% :$/# &/:$-$0$/ %0/ 0$+$/ $-$
6$/:$0/:$ 9%$/# +$$& $- ,%9+ -%-/-. D$-$ +/#$/ /$
$69- +$,$- +#/$0$/ /-0 ,%/7$/$$/ $-$ ,//#0$-$/
,$:$/$/ 0'$-$/ ,/7#$'$/ $-$ ,&6%$/-$$/ ,/:$0-.
;9/-9'/:$ +$-$ -/-$/# &$' 6$-$ +$- 0$6,$-/ +$,$-
+#/$0$/ /-0 ,%/7$/$$/ +$$& ,%9#%$& &/$ ,%9#%$&
#C. D$-$ ,$$/#$/ $ 6% +$,$- +#/$0$/ /-0 &//-0$/
-$%#- $0,-9% 0$%#$ 6%/7$/$ ,/:+$$/ $%$/$ +$/ -/$#$
,%-99/#$/ ,%$/$/ +$/ ,&%0$$/ 0'$&$/ +$/ $/$/.
D$-$ -/-$/# ,/:$0- +$% +$,$- +#/$0$/ /-0 &%/7$/$0$/
,%9#%$& ,&6%$/-$$/ +$/ ,/7#$'$/ ,/:$0- -%6-.
D$-$ +/#$/ /$ $69- -+$0 +$,$- +,%#/$0$/ /-0
&&6$/+/#0$/ 0$+$$/ 0'$-$/ $- *$:$' +/#$/ *$:$'
$/ $-$ $- *$:$' ,$+$ *$0- :$/# 6%6+$. D$$& '$ /
'$% +#/$0$/ +$-$ +/#$/ /$ %$-.
N$ %$- +#/$0$/ /-0 &%/#0$ +$-$ +$/ &/:$-$0$/
'6/#$/ $/-$%$ +$ $-$ 6' /$ +$$%. N$ %$- :$/# 6$/:$0
+#/$0$/ +$$& -$--0$ 0'$-$/ $+$$' ,%9,9% %$- +$/
%$-9. D/#$/ 7$%$ / 0-$ $0$/ &/#-$' 0$+$/ +$/ ,9$ $-
,/:$0- $-$ &$$$' 0'$-$/ :$/# -%$+ + &$:$%$0$-.
1.6 PROPORSI, RATE DAN RATIO
1.6.1 Pr!r"#
U/-0 6' $/:$ ,$+$ +'$- ,$+$ -$6 1 +6$*$' /
&%,$0$/ +-%6 %0/ ,/:$0- + P0&$ AB; -$'/
XXX +$% -$6 -%6- +0-$' /$$ $69- +$/ /$ %$- +$%
$- +$-$.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan$
-
7/26/2019 Stat Kes
10/72
S7$%$ &$-&$- +$,$- +- 6$#$ 6%0- =ba
a
+
T$6 1. D-%6 F%0/ P/:$0- M/%- 1 P/:$0-
T%6$/:$0
+ P0&$ AB; -$'/ XXX
"/ ,/:$0- "&$'
(N$ $69-)
P%/-$
(N$ R$-)
ISPA
D%&$--
A%-%-
D$%
G$-%-A/&$
K$-$%$0
G/##>-
T&9%
D$/ $/$/
"&$'
13.52!
1.523
5.!3
4.12
1252
45
3!
12
1.5!
45.81
2.53
22.8
12.31
2.!2.11
.
.
.3
23.5
1
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 1*
-
7/26/2019 Stat Kes
11/72
U/-0 +$,$- +$/$$ &$0$ +6$- /$ %$-/:$. D$,$- +'$-
,$+$ 099& ,%/-$ +6$-0$/ ,%9,9%/:$ &$0$ +$-$ &/$+
6' +$,$- -%#$&6$%0$/ 9' ,&6$7$.
1.6.2 RATIO
Y$/# +&$0+ +/#$/ %$-9 $+$$' ,%6$/+/#$/ :$/#
&//00$/ $/#0$ 7$%$ %$-. B$ $ &%,$0$/ 6$/#$/ +$/
6 &%,$0$/ 6$/#$/ $/ &$0$ %$-9 7$%$ &$-&$- +$,$-
+- 6$#$= b
a
R$-9 &%,$0$/ $$- :$/# 7,$- /-0 &/#$+$0$/
,%6$/+/#$/ +/#$/ ,%'-/#$/ :$/# %$- &+$' 0$%/$ -+$0
&&6-'0$/ $/#0$ ,%- &$' ,/++0 $-$ population at
risk :$/# 0$% +,%9'.
D$&,/# - %$-9 &&0 0&$'$/ :$-=
T+$0 +$,$- +,%#/$0$/ /-0 &&9/--9% 0&$$/
0$+$$/ 0'$-$/
T+$0 +$,$- +#/$0$/ /-0 &/#-$' ,%6$'$/ :$/#
-%$+ +/#$/ 6%$$//:$ *$0-
;9/-9' ,/##/$$/ +$% %$- $+$$' ,%6$/+/#$/ &$/:$
,%6$/+/#$/ $/-$%$ ,%$ +$/ *$/-$ +$$& +$-$ 0,/++0$/
+0%$'$/ &$' ,/++0 $0$0 $+$$' 11.543 9%$/# +$/
&$' ,/++0 *$/-$ $+$$' 11.44 9%$/# &$0$ %$-9 &$'
,/++0 $/-$%$ ,%$ +$/ *$/-$ $+$$' **6.1474.11
543.11= / 6%$-
,/++0 $0$0 6' 6$/:$0 1.! 0$ +6$/+/#0$/ ,/++0
*$/-$.
1.6.3 RATE
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 11
-
7/26/2019 Stat Kes
12/72
M%,$0$/ ,%6$/+/#$/ $/-$%$ +$ /$ +&$/$ ,&6$/#
&%,$0$/ 6$#$/ +$% ,/:6- +$/ /% *$0- #$
+,%'$-0$/. P$+$ ,%9,9% /% *$0- -+$0 +,%'-/#0$/.
S7$%$ &$-&$- -%-
xkba
a
+
;9/-9' ,/##/$$/ %$- +$$& 6+$/# 0'$-$/ $$'
$-/:$ %$- 0&$-$/ 0$$% ,/:$0- +&$& 6%+$%$' + 09+:$
P$+$/#.
R$- 6$/:$0 +#/$0$/ +$$& 6+$/# 0'$-$/ 0$%/$ %$-
+'-/# +$$& $- ,%9+ -%-/- '/##$ ,%6$/+/#$ $-$
>$$ +$,$- +$00$/ 6%+$$%0$/ ,%9+ *$0- -%-/-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 12
-
7/26/2019 Stat Kes
13/72
BAB II
STATISTIK PERIKEHIDUPAN (VITAL STATISTIK)
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ ,%0'+,$/
Tujuan Instruksional khusus
$. M/$0$/ -/-$/# ,/#%-$/ -$/ +$/ &$/$$-
-$--0$ ,%0'+,$/
6. M/$0$/ -/-$/# ,/7$-$-$/ 0&$-$/ +$/ 0$'%$/
Pokok bahasan
$. P/#%-$/ T$/ +$/ M$/$$- S-$--0 P%0'+,$/
6. P/7$-$-$/ 0&$-$/ +$/ 0$'%$/
2.1 PENDAHULUAN
S-$--0$ ,%0'+,$/ +$,$- +$%-0$/ 6$#$ 0/:$-$$/
0/:$-$$/ :$/# +0&,0$/ +$/ +/ 7$%$ -&$-
6%6/-0 $/#0$ 6%'6/#$/ +/#$/ $-$ 6%$$ +$% 7$-$-$/
-/-$/# 0$+$/ >-$ ,%- 0&$-$/ 0$'%$/ ,%0$*/$/,%7%$$/ $+9, +$/ $/$/.
H$&,% &$ /#$%$ &$00$/ ,/7$-$-$/ -/-$/#
-$--0$ ,%0'+,$/ / +$/ '$/:$ +6%0$/ ,$+$ 9%#$/$
0'$-$/ +/$ (
-
7/26/2019 Stat Kes
14/72
&/#0- ,%6$'$/,%6$'$/ 0$+$/ >-$ +/#$/ 6%$$//:$
*$0- +$/ +$,$- +,%#/$0$/ &&6$/+/#0$/ 0$+$$/
0'$-$/ $/-$%$ $- *$:$' /#$/ *$:$' $/. S6$#$
,%9+ +$$% /-0 &/#'-/# 0$+$/ >-$ $+$$' $- -$'/.
2.2 PENCATATAN TENTANG KEMATIAN DAN KELAHIRAN
U/-0 &&,%9$' +$-$ 0&$-$/ +$/ 0$'%$/ :$/# -,$-
+$/ /#0$, &$0$ -$, 0&$$/ +$/ 0$'%$/ '$% +7$-$-.
P/7$-$-$/ /-0 0&$-$/ &,-=
I+/--$ 9%$/# &//##$ &,- /$&$ &% /
0$&/ $$&$- ,/++0$/ ,0%$$/ +$/ $/$/.
P/7$-$-$/ / +,%0$/ /-0 &/#-$' 7%7% 9%$/#
&//##$ '/##$ +$,$- +09&,900$/ $ +/#$/ 7%
7% -%6-.
-$/##$ 0&$-$/ +#/$0$/ 6$#$ ,&6$/# +$$& %$-
0&$-$/.
-&,$- 0$+$/ +#/$0$/ /-0 &/#-$' +-%6
6%+$$%0$/ -&,$- 0$+$/.
6$66$6 0&$-$/ +#/$0$/ /-0 -$'
,/:6$6 0&$-$/ -%6$/:$0 '/##$ +$,$- +#/$0$/
+$$& -%$-# ,/7#$'$/ +$/ ,&6%$/-$$/.
B$# 0$%#$ :$/# 9%$/# :$/# &//##$ +6% %$-
0&$-$/ :$/# +$,$- +,%#/$0$/ /-0 ,// $/-/$/
$%$/ *$ C/ ,/#6%$/.
U/-0 0$'%$/ :$/# ,% +7$-$- $+$$' /$&$ /
0$&/-$/##$ $'% $'% -/##$ $-$ 0&6$% -&,$- +$/
,/99/# ,%$/$/ +/--$ 9%$/# -$ &% +$/ ,$%-$ 6
$/-%>$ $/-$%$ +$ ,%$/$/ %*$:$- ,%$/$/. P/7$-$-$/ /
0$'%$/ 6%#/$ /-0 ,//#0$-$/ ,$:$/$/ 0'$-$/ 6 +$/
$/$0 ,%- ,/:+$$/ $%$/$ ,&%0$$$/ 6 '$&
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 14
-
7/26/2019 Stat Kes
15/72
,%-99/#$/ ,%$/$/ 0$%#$ 6%/7$/$ ,%9#%$& &/$
,%9#%$& #C.
U/-0 6$: :$/# $'% +6%0$/ %$- 0$'%$/ :$/# +$,$-
+#/$0$/ /-0 &$0 09$' -/$/#$/ &$&$% ,0%$$/C/ &/0$' +$/ 6$#$/:$.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 15
-
7/26/2019 Stat Kes
16/72
BAB III
STATISTIKA MORTALITAS
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ &9%-$-$
Tujuan Instruksional khusus
M/$0$/ -/-$/# / ,/#0%$/ -$--0$ &9%-$-$
Pokok bahasan
$. A/#0$ 0&$-$/ 0$$%
6. S-$/+$%C+ D$-' R$-
7. S,7?7 +$-' R$-
+. ;$ F$-$-: R$-
. P%9,9%9/$ M9%-$-: R$-
. M$-%/$ M9%-$-: R$-
#. I/$/- M9%-$-: R$-
'. N9/$-$ M9%-$-: R$-
. P9-/9/$-$ M9%-$-: R$-
. P%/$-$ M9%-$-: R$-
0. S- B%-' R$-
3.1 ANGKA KEMATIAN KASAR
A+$$' &$' %' 0&$-$/ $&$ $- -$'/ 6%$$/
+6$# &$' ,/++0 ,%-/#$'$/ -$'/ $-$ &+:$%
,9,$-9/ +$- /#$%$.
A/#0$ 0&$-$/ 0$$% $-$ Crude death Rate (;DR) $/#$-
-%#$/-/# ,$+$ 09&,9 0 +$/ &% ,/++0. B$ 09&,9
,/++0 -%+% +$% 6$/:$0 9%$/# $/- $ &$0$ ;DR $0$/
6' -/## 6$0/:$ 6$ 09&,9 ,/++0/:$ -%+% +$%
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 16
-
7/26/2019 Stat Kes
17/72
6$/:$0 $ &+$ &$0$ ;DR $0$/ 6' 07. F$0-9% / ,%
+,%'$-0$/ $#$% -+$0 &/&60$/ 0$$'$/ +$$& &/$%0
0&,$/ 0$%/$ %$- 0&$-$/ 0$$% :$/# -/## 6& -/-
&&,/:$ -$%$ 0'$-$/ :$/# 6' %/+$'.;DR 6/$%/:$ 60$/ &%,$0$/ $$- ,/#0% :$/# $0%$-
+$$& &//-0$/ -$- 0'$-$/ $- /#$%$ /$&/
+&0$/ ;DR &$' --$, +,$0$ -%-$&$ + /#$%$ +/$ 0-#$.
H$ / +0$%/$0$/ 7$%$ ,%'-#$/ %$- &+$' +6$/+/#0$/ %$-
:$/# $/.
R&
Total seluruh kematian selama tahunberjalanAngka Kematian Kasar =x!!!
Total seluruh penduduk pertengahan tahun
;9/-9'= -9-$ 0&$-$/ ,/++0 I/+9/$ -$'/ XXX
6$/:$0 1.38.!8 9%$/# +$/ &$' ,/++0 I/+9/$
,%-/#$'$/ -$'/ XXX 6$/:$0 18.44. 9%$/#. B%$,$ ;DR
-$'/ XXXJ
P%'-/#$/
A/#0$ K&$-$/ 0$$% 1******.44*.17"
6"*.3*".17x . ,% 1
A/#0$ 0&$-$/ 0$$% ,/++0 I/+9/$ -$'/ XXX $+$$' 1
9%$/# ,% 1 ,/++0.
3.2 STANDARI$ED DEATH RATE
B$ %$- 0&$-$/ 0$$% +#/$0$/ /-0 &&6$/+/#0$/
-$- 0'$-$/ $/-$%$ 6%6$#$ *$:$' &$0$ 0+$ ,9,$
:$/# $0$/ +6$/+/#0$/ '$% +%00$/ ,$+$ ,9,$ 0-#$
:$/# +6- 6$#$ ,9,$ -$/+$%-.
;9/-9' +$ /#$%$ A +$/ B +6$/+/#0$/ %$- 0&$-$//:$.
P%6$/+/#$//:$ +$,$- +'$- ,$+$ -$6 1.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 17
-
7/26/2019 Stat Kes
18/72
D$% -$6 1 -$&,$0 6$'*$ /#$%$ A &&0 $/#0$ 0&$-$/
0$$% :$/# 6' -/## +6$/+/#0$/ /#$%$ B. A+$ ,%6+$$/
+-%6 &/%- 09&,90 &%. U/-0 &&6$/+/#0$//:$ '$%
+$00$/ -$/+$%$ -%6' +$' 6& +6$/+/#0$/
T$6 1. P%6$/+/#$/ $/#0$ 0&$-$/ &/%- &%
/#$%$ A +$/ B
K9&,9
0 &%
"&$'
,/++0
&/%-
09&,90
&%
/#$%$ A
"&$'
0&$-$/
&/%-
09&,90
&%
/#$%$ A
R$-
0&$-$
/ A
"&$'
,/++0
&/%-
09&,90
&%
/#$%$ B
"&$'
0&$-$/
&/%-
09&,90
&%
/#$%$ B
R$-
0&$-$
/ B
4
514
1524
2544
4554
!5
2.
3.
3.
.
5.
2.
1.
2
2
1.3
1.
1.5
5.
.
.
1.8
2.
8.5
3.
3.
5.
1.
2.5
4
1!
3
5
4
!3
3!
53.3
.8
1.
4.
25.2
.
"& ,++0 2.2. 3.2 1.8 24.! 3 12.4
S-$/+$%$ / +$00$/ +/#$/ +$ 7$%$ :$- -$/+$%$
$/#/# +$/ -$/+$%$ -+$0 $/#/#.
3.2.1 S%&'(&r#"&"# )&'*"+'*
S-$/+$%$ $/#/# $+$$' %$- 0&$-$/ &/%-
#99/#$/ &% ,$+$ 0+$ ,9,$ :$/# $0$/ +6$/+/#0$/
+-%$,0$/ ,$+$ +-%6 &/%- #99/#$/ &% -$/+$%. D/#$/
+&0$/ &$0$ $0$/ ++$,$-0$/ ,7-+ +$-' 0+$ ,9,$
-%6- '/##$ $0'%/:$ %$- 0&$-$/ 0$$% 0+$ ,9,$ +$,$-
+'-/# +$/ +6$/+/#0$/. D/#$/ +&0$/ 0$$'$/ 0$%/$
,%6+$$/ +$$& +-%6 ,/++0 &/%- #99/#$/ &%
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 1"
-
7/26/2019 Stat Kes
19/72
+$,$- +'/+$%0$/ +$/ 0&,$/ :$/# ++$,$-0$/ +$,$-
+,%-$/##/# $*$60$/.
;9/-9' +$% +$ /#$%$ A +$/ B +$,$- +'$- ,$+$ -$6 2.
T$6 2. S-$/+$%$ $/#/# $/#0$ 0&$-$/ &/%- &%/#$%$ A +$/ B
D-%6
&/%-
K9&,90
&%
&$'
,/++0
/#$%$
-$/+$%-
($)
R$-
0&$-$/ A
(6)
R$-
0&$-$/ B
(7)
E,7-+
+$-' A
($6)
E,7-+
+$-' B
($7)
4
514
1524
2544
4554
!5
5.
5.
2.
2.
1.
3
5.
.
.
1.8
2.
8.5
53.3
.8
1.
4.
25.2
.
25
35
14
3!
2
2!
2.!!5
4
2
8
252
2
T9-$
;DR
15.3 2.811
18.
3.84
2.52
D$$& &&6$/+/#0$/ %$- 0&$-$/ 0$$% +/#$/
&/##/$0$/ -$/+$%$ ,% +/#$- 6$'*$ %$- 0&$-$/ :$/#
+'$0$/ +$% ,%'-/#$/ -%6- 60$/$' 0&$-$/ :$/# 6/$%
6/$% +$$& 9' 0+$ ,9,$ :$/# +6$/+/#0$/. S'/##$
%$- 0&$-$/ / '$/:$ +,$0$ /-0 &&6$/+/#0$/ $$.
D$% -$6 2 -%'$- 6$'*$ ;DR /#$%$ A 6' %/+$' +$%
/#$%$ B +$/ +$' -+$0 -%+$,$- $# ,%6+$$/ +$$& +-%6
+$$& 09&,90 &%.
3.2.2 S%&'(&r#"&"# %#(& )&'*"+'*
B$ +$% ,9,$ :$/# $0$/ +6$/+/#0$/ '$/:$ +0-$'
+-%6 ,/++0 &/%- #99/#$/ &% +$/ %$- 0&$-$/
0$$% &$0$ +,%#/$0$/ -$/+$%$ -+$0 $/#/#.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 1$
-
7/26/2019 Stat Kes
20/72
S-$/+$%$ -+$0 $/#/# $+$$' +-%6 &/%-
#99/#$/ &% 0+$ ,9,$ :$/# $0$/ +6$/+/#0$/ +-%$,0$/
,$+$ %$- 0&$-$/ &/%- #99/#$/ &% ,$+$ ,9,$ -$/+$%-.
D/#$/ +&0$/ &$0$ &$' 0&$-$/ :$/# +'$%$,0$/ -%$+,$+$ 0+$ ,9,$ 6$ &&,/:$ %$- 0&$-$/ &/%-
#99/#$/ &% ,%- ,$+$ ,9,$ -$/+$%- +$,$- +'-/#
0&+$/ %$- 0&$-$/ 0$$% ,$+$ 0+$ ,9,$ +$,$- +'-/#.
;9/-9' ,%6$/+/#$/ $/-$%$ /#$%$ A +$/ B +$,$- +'$-
,$+$ -$6 3 6$#$ 6%0-=
T$6 3. S-$/+$%$ -+$0 $/#/# $/#0$ 0&$-$/ &/%-
&%
/#$%$ A +$/ B
D-%6
&/%-
K9&,90
&%
R$-
0&$-$/
/#$%$
-$/+$%-
"&$'
,/++0
&/%-
09&,90
&% /#$%$
A
"&$'
,/++0
&/%-
09&,90
&% /#$%$
B
E,7-+
+$-' A
E,7-+
+$-' B
4
514
1524
2544
4554
!5
5.
1.
5.
2.
!.
1.
2.
3.
3.
.
5.
2.
3.
3.
5.
1.
2.5
4
1.
3.
1.5
14.
3.
2.
15
3
25
2
15
4
T9-$
;DR 2.
2.2. 24.! 8.5
35.!8
!2
24.4
S6& -$/+$%$ +0-$' ;DR /#$%$ A $+$$' 1.8 +$/
;DR /#$%$ B $+$$' 12.4 $/-/:$ +7$% /+ 0&$-$/
&$/#&$/# /#$%$.
I/+ 0&$-$/ /#$%$ A 6".35
*.2* .5!
;DR /#$%$ A &/$+ .5! 1.8 .
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 2*
-
7/26/2019 Stat Kes
21/72
I/+ 0&$-$/ /#$%$ B 47.24
*.2* .82
;DR /#$%$ B &/$+ .82 12.4 1.23
S-$' +$00$/ -$/+$%$ -+$0 $/#/# ++$,$-0$/ ;DR
/#$%$ A 6' %/+$' +$% /#$%$ B.
3.3 PENENTUAN POPULASI STANDART
D$$& -$/+$%$ $/ +#/$0$/ ,9,$ /#$%$ -$/+$%-
+$,$- #$ +#/$0$/ $$' $- /#$%$ :$/# $0$/ +6$/+/#0$/
+$+0$/ ,9,$ -$/+$%-. ;9/-9' 6$ /#/ &&6$/+/#0$/
/#$%$ A +$/ B &$0$ /#$%$ A +$+0$/ 6$#$ /#$%$ -$/+$%-.P$+$ -$/+$%$ $/#/# +&$/$ /-0 &/#'-/#
,7-+ +$-' /#$%$ B ++$,$-0$/ +$% &/#$0$/ %$- 0&$-$/
/#$%$ B +/#$/ +-%6 ,/++0 &/%- 09&,90 &% +$%
/#$%$ A. S-$' - +6$/+/#0$/ %$- 0&$-$/ 0$$% 0+$
/#$%$ -%6-. U/-0 6' $/:$ +$,$- +'$- ,$+$ -$6 4
+6$*$' /=
T$6 4. D-%6 ,/++0 &/%- #99/#$/ &% + *$:$' A
+$/ R$- 0&$-$/ 0$$% + *$:$' B
K9&,90 &%
"&$' ,/++0
&/%- 09&,90
&% /#$%$ A
($)
R$- 0&$-$/ B
(6)
E,7-+ +$-'
B
($6)
4
514
1524
2544
4554
!5
2.
3.
3.
.
5.
2.
53.3
.8
1.
4.
25.2
.
1.!!
24
3
28
12.!
18.
"& ,++0
;DR
2.2. 12.4 44.!
2.2
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 21
-
7/26/2019 Stat Kes
22/72
S-$' +-$/+$%$ +/#$/ +-%6 ,/++0 + *$:$'
A &$0$ ;DR +/#$%$ B 6%6$' +$% 12.4 &/$+ 2.2. B$
+6$/+/#0$/ &$0$ ;DR +/#$%$ B 6' -/## +6$/+/#0$//#$%$ A +/#$/ ;DR 1.8.
P$+$ -$/+$%$ -+$0 $/#/# :$- +-%6 &/%-
#99/#$/ &% *$:$' B +-%$,0$/ ,$+$ %$- 0&$-$/ &/%-
#99/#$/ &% *$:$' A '/##$ ++$,$-0$/ ,7-+ +$-' +
*$:$' B. P/$$/ $/-/:$ +$,$- +'$- ,$+$ -$6 5.
T$6 5. D-%6 ,/++0 &/%- #99/#$/ &% *$:$' B +$/
R$- 0&$-$/ &/%- #99/#$/ &% + *$:$' A
K9&,90 &%
R$- 0&$-$/ A
($)
"&$' ,/++0
&/%-
09&,90 &%
/#$%$ B
(6)
E,7-+ +$-' B
($6)
4
514
1524
2544
4554
!5
5.
.
.
1.8
2.
8.5
3.
3.
5.
1.
2.5
4
15
3
4
18
5
35
"& ,++0
;DR
1.8 24.! 2!
1.5
I/+0 0&$-$/ B 57.1*
".17 1.!8
;DR *$:$' B &/$+ 12.4 1.!8 2.
B$ +6$/+/#0$/ +/#$/ ;DR /#$%$ A 1.8 &$0$ ;DR /#$%$ B
6' -/## +$% /#$%$ A.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 22
-
7/26/2019 Stat Kes
23/72
3.4 SPESIFIC DEATH RATE
M%,$0$/ $/#0$ 0&$-$/ :$/# +-0$/ 0,$+$ ,/:6$6
0&$-$/ ,?0 9' ,/:$0- -%-/- +$/ 6$$/:$ +'6/#0$/
+/#$/ $0-9%$0-9% :$/# -%+$,$- +&$:$%$0$- ,%- &%
0 ,0%$$/ +$/ -$- 9$ $-$ ,%9+ *$0- ,%- '$%
&/## 6$/ +$/ -$'/.
D$-$ &/#/$ 6$6 0&$-$/ :$/# ,?0 / $/#$-
,/-/# +$/ 6%&$/$$- 0$ 6$#$ 6$ / +$-$ ,$+$ -+
,+&99#0 /-0 &/#-$' $0-9%$0-9% %09 :$/# +$,$-
&/&60$/ 0$0-$/ +$/ 0&$-$/ 9' ,/:$0- -%-/- +
&$:$%$0$- %-$ +$,$- +,$0$ /-0 -&$ -%'$+$, -99#
,/:$0-. R$- / +$,$- +,$0$ 6$#$ 6$'$/ ,%-&6$/#$/ /-0
&/:/ %/7$/$ ,/7#$'$/ +$/ ,&6%$/-$$/ ,/:$0-
-%-/-. D$&,/# - +$,$- +,%#/$0$/ #$ /-0 &/#-$'
-/##/:$ %09 0&$-$/ ,/++0 0$%/$ ,/:$0- -%-/-.
R& =
"umlah kematian karena sebab tertentu selama thn#pesifc$eath Rate = x!!%!!!
"umlah penduduk pertengahan tahun yang sama
;9/-9' "&$' 0&$-$/ 0$%/$ TB; + $- *$:$' ,$+$
-$'/ XXX $+$$ 6$/:$0 3. 9%$/#. "&$' ,/++0
,%-/#$'$/ -$'/ $+$$' 13.821.. B%$,$0$' %$- 0&$-$/0$%/$ TB; -%6- J
P%'-/#$/
S,?7 +$-' %$- =***.1*****."21.13
***.3x 2 ,% 1. ,/++0
3.5 CASE FATALIT RATE
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 23
-
7/26/2019 Stat Kes
24/72
M%,$0$/ ,%/-$ $/#0$ 0&$-$/ 9' 6$6 ,/:$0-
-%-/- :$/# +,$0$ /-0 &//-0$/ +%$$- 0#$/$$/
0#$*$-$/ $- ,/:$0- -%6-.
R& "umlah kematian akibat suatu penyakit
Case &atality Rate'C&R( = x!!
"umlah seluruh kasus penyakit yang sama
P%'-/#$/ %$9 / +/#$/ 7,$- +$,$- +0-$' /
,/:$0- &$/$ :$/# ,$/# 6$/:$0 &/&60$/ 0&$-$/
'/##$ +$,$- #%$ +/ -%$-# ,/$/##$/#$/.
;9/-9' &$' 0&$-$/ $06$- 0$/0% ,$:+$%$ + %&$'
$0- A +$,9%0$/ 6$/:$0 5! 9%$/# +$/ ,$/ :$/# +%$*$-
+/#$/ ,/:$0- :$/# $&$ 6$/:$0 112 9%$/#. B%$,$ ;$
F$-$-: R$- ,/:$0- -%6-J
P%'-/#$/
;FR =>1**112
56x 5
3.6 PROPORTIONAL MORTALIT RATE
M%,$0$/ ,%9,9% $/#0$ 0&$-$/ :$/# -%$+ ,$+$ ,$+$
#99/#$/ &% -%-/- +$/ &/$+ $$' $- /+0$-9% ,/-/#
/-0 &$00$/ -&$ ,/:6$6 0&$-$/ -$&$ +$-
/#$%$ %-$ %/# +,$0$ 6$#$ 6$ / +$-$ /-0
,%/7$/$$/ ,$:$/$/ 0'$-$/.
R&
"umlah kematian oleh umur tertentuyang dicatat selama tahun
)roportional*ortality Rate = x !!
"umlah seluruh kematian dalam tahun yang sama
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 24
-
7/26/2019 Stat Kes
25/72
3. MATERNAL MORTALIT RATE
M$-%/$ M9%-$-: R$- (MMR) $-$ $/#0$ 0&$-$/ 6
&%,$0$/ &$' 0&$-$/ 6 6$#$ $06$- 09&,0$
0'$&$/ ,%$/$/ $&,$ 42 '$% -$' 6%$0'%/:$
0'$&$/ :$/# +7$-$-$- $&$ $- -$'/ ,% 1 0$'%$/
'+, ,$+$ -$'/ :$/# $&$.
R&
"umlah kematian ibu hamil, persalinan dan masa ni+as yangdicatat
dalam satu tahun**R = x
!!! "umlah kelahiran hidup pada tahun yang sama
R$- / -+$0 -%#$/-/# +$% $&$/:$ 0'$&$/ +$/ -+$0
-%&$0 0&$-$/ $06$- 07$0$$/ $-$ ,/:$0- $/ :$/# -+$0
$+$ '6/#$/ +/#$/ ,%9 0'$&$/ +$/ ,%$/$/.
D$% 66%$,$ '$ ,/-$/ +0&0$0$/ 6$'*$ 0&$-$/
6 6$/:$0 -%$+ ,$+$ #99/#$/ &% 4 -$'/ 0$-$ +$/ -/#0$-0&$-$/ -%/+$' -%$+ ,$+$ #99/#$/ &% 6 $/-$%$ 2 @ 24
-$'/.
R$- 0&$-$/ 6 +$,$- +#/$0$/ 6$#$ /+0$-9% /-0
&//-0$/ %09 0&$-$/ :$/# +$$& 6 '$& ,%$/$/ +$/
/$. T/##/:$ $/#0$ 0&$-$/ 6 6%0$-$/ +/#$/ 0$+$$/
1. S9$ 09/9& &$:$%$0$-
2. K'$-$/ 6 6& '$& 6%$/ +$/ &$$ /$3. P$:$/$/ 0'$-$/ -%'$+$, 6 '$& ,%-99/#$/
,%$/$/ +$/ &$$ /$.
3./ INFANT MORTALIT RATE
I/$/- M9%-$-: R$- (IMR) $-$ $/#0$ 0&$-$/ $/$0 6%&%
0%$/# +$% $- -$'/ $+$$' &$' 0&$-$/ ,/++0 6%&%
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 25
-
7/26/2019 Stat Kes
26/72
1 -$'/ :$/# +7$-$- $&$ 1 -$'/ ,% 1 0$'%$/ '+,
,$+$ -$'/ :$/# $&$.
R&
jml kematian umur ! tahun yang dicatat selama tahun-*R = x !!!
"umlah kelahiran hidup pada tahun yang sama
R$- / &%,$0$/ ,$%$&-% ,/-/# :$/# +,$0$ /-0
&//-0$/ -$- 0'$-$/ &$:$%$0$-. H$ -%6-
+0$%/$0$/ IMR $/#$- +,/#$%' 9' $0-9%$0-9% +6$*$' /
:$/# &,-
1. F$-$ 0'$-$/ :$/# -%+$,$- +$- /#$%$.
P$:$/$/ 0'$-$/ :$/# 6%'6/#$/ +/#$/ IMR $+$$'
,%9#%$& &/$ +'$%$,0$/ ,/:$0-,/:$0-
-%-/- +$,$- +7#$' +/#$/ &/$ '/##$
&9%6+-$ +$/ &9%-$-$ ,/:$0- -%6- +$,$-
+0%$/# $-$ +-$+$0$/.
P%$*$-$/ ,%/$-$
P%$*$-$/ #C
P/7#$'$/ +$/ ,#96$-$/ -%'$+$, 6$:
2. S$/-$ /#0/#$/ -%-$&$ ,/:+$$/ $% 6%'
,&6$/#$/ -/$ +$/ &6$'
3. K$+$$/ #C +$/ ,/:$0- :$/# ++%-$ 6 6& $-$
+$/# '$& +$,$- #$ &&,/#$%' -%$+/:$ 0&$-$/
6$:.
4. U&% 6 +$/ /-%>$ $/-$%$ +$ ,%$/$/ +$%
,/#$$&$/ 0$-$ 0-$'6$'*$ 0&$-$/ 6$: 6$/:$0
-%$+ ,$+$ 6 :$/# 6%&% 0%$/# +$% 18 -$'/ $-$
/-%>$ ,%$/$/ 0%$/# +$% 18 6$/.
5. P/++0$/ 6 6%+$$%0$/ '$ ,/-$/ -%/:$-$ 66
+/#$/ ,/++0$/ :$/# 6' -/## $/#0$ 0&$-$/ 6$:
6' %/+$' +6$/+/#0$/ +/#$/ 66 +/#$/ ,/++0$/
%/+$'.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 26
-
7/26/2019 Stat Kes
27/72
!. 0$+$$/ 9$ 09/9& 7$%$ -+$0 $/#/# $0$/
&&,/#$%' $/#0$ 0&$-$/ 6$: '/##$ +0$-$0$/
0$+$$/ 09/9& 6%6$/+/# -%6$0 +/#$/ $/#0$
0&$-$/ 6$:.
IMR &%,$0$/ /+0$-9% 0'$-$/ :$/# /- 0$%/$ 6$:
$/#$- ,0$ -%'$+$, ,%6$'$/,%6$'$/ +$% $%. K$%/$ -
IMR -+$0 $$ &/##$&6$%0$/ 0$+$$/ 0'$-$/ 6$: --$, #$
&/##$&6$%0$/ 0$+$$/ 0'$-$/ +$/ 0$'-%$$/ &$:$%$0$-
&&. S&$0/ 6$% IMR &//00$/ 0$+$$/ -$- 0'$-$/
:/$# 0 ,$ 6#- ,$ 6$0/:$.
3.0 NEONATAL MORTALIT RATE
N9/$-$ M9%-$-: R$- (NMR) &%,$0$/ &$' 0&$-$/
6$: 6%&% 4 &/## $-$ 28 '$% ,% 1 0$'%$/ '+,.
R&
"umlah kematian bayi umur . minggu/01 hari2*R = x !!!
"umlah kelahiran hidup pada tahun yang sama
3.1 POST NEONATAL MORTALIT RATE
"&$' 0&$-$/ 6$: &% 4 &/## $&,$ 1 -$'/ ,%
1 0$'%$/ '+,.
R&
"umlah kematian bayi umur . minggu s/d tahun
)ost neonatal*ortality Rate =x!!!
"umlah kelahiran hidup pada tahun yangsama
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 27
-
7/26/2019 Stat Kes
28/72
3.11 PERINATAL MORTALIT RATE
R$- 0&$-$/ ,%/$-$ +#/$0$/ /-0 &/##$&6$%0$/
0$+$$/ 0'$-$/ &$:$%$0$- -%-$&$ +$$& ,%$*$-$/ 6
'$& +$/ 6$:.
R&
"umlah kematian janin umur . minggu s/d 3 hari postpartum
)ost neonatal = x !!!*ortality Rate "umlah kelahiran hidup pada tahun yang
sama
T/##/:$ %$- 0&$-$/ ,%/$-$ +,/#$%' 9'
1. B$/:$0/:$ 6$: +/#$/ 6%$- 6$+$/ $'% %/+$'
2. -$- #C 6 +$/ 6$:
3. 0$+$$/ 9$ 09/9&
4. ,/:$0- /0 :$/# &/:%$/# 6$: -%-$&$ --$/
/9/$-9%&
5. ,$:$/$/ ,%-99/#$/ ,%$/$/ ,%$*$-$/ 6 '$& +$/
,%$*$-$ ,9- /$-$.
3.12STILL BIRTH RATE
"&$' 0&$-$/ $// &% 28 &/## $-$ 6' +$/ ,$+$
$$- +$'%0$/ -+$0 $+$ -$/+$-$/+$ 0'+,$/ $-$ 6%/$$ ,%
1 0$'%$/ '+,.
R&
"umlah kematian janin umur 01 minggu/lebih dan lahirmati#till birth Rate = x !!!
"umlah kelahiran hidup pada tahun yang sama
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 2"
-
7/26/2019 Stat Kes
29/72
BAB IV
STATISTIKA FERTILITAS
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ %--$
Tujuan Instruksional khususM/$0$/ -/-$/# / ,/#0%$/ -$--0$ %--$
Pokok bahasan$. R$- 0$'%$/ 0$$%
6. R$- F%--$ U&&
7. R$- F%--$ &/%- G99/#$/ &%
+. G%9 R,%9+7-9/
. R$-9 "/ K$&/ *$0- L$'%
. ;'+
-
7/26/2019 Stat Kes
30/72
4.2 RATE KELAHIRAN KASAR
R$- 0$'%$/ 0$$% $-$ ;%+ B%-' R$- (;BR) $+$$'
&$' &$ 0$'%$/ '+, :$/# +7$-$-$ $&$ $- -$'/ ,%
1 ,/++0 ,%-/#$'$/ -$'/ :$/# $&$.
R&
"umlah kelahiran hidup selama tahunC4R = x !!!
"umlah penduduk pertengahan tahun yang sama
K&$'$/ +$% ,/#0%$/ / $+$$' ,/++0 :$/# -+$0
&&,/:$ %09 &$'%0$/ 0- +,%'-/#0$/ ($/$0$/$0 $0
$0 +$/ *$/-$ $/- $).
4.3 RATE FERTILITAS UMUM
R$- F%--$ && $-$ G/%$ F%--: R$- (GFR) $+$$'
&$' 0$'%$/ '+, :$/# +7$-$- $&$ 1 -$'/ ,% 1
,/++0 *$/-$ $ 6% ,$+$ ,%-/#$'$/ -$'/ :$/# $&$.
P$+$ %$- / ,/#0%$/ %--$ +$00$/ $ +/#$/ ,9,$
:$/# 6/$%/:$ :$- ,$+$ *$/-$ $ 6%.
R&
jumlah kelahiran hidup yang dicatat selama tahun5&R = x !!!
jumlah 6anita usia subur pada pertengahan tahun yangsama
U/-0 0,/-/#$/ %' /#$%$
-
7/26/2019 Stat Kes
31/72
$ 5 -$'/.
R&
jumlah kelahiran hidup oleh ibu pada golongan umurtertentu yang dicatat selama tahun
A#&R = x !!!"umlah penduduk 6anita pada golongan umurtersebut pada pertengahan tahun yang sama%
4.5 GROSS REPRODUCTION RATE
G%9 R,%9+7-9/ R$- (GRR) $+$$' &$' 6$: *$/-$
:$/# +$'%0$/ 9' 1 *$/-$ $&$ &$$ %,%9+0.
R&
"umlah kelahiran bayi 6anita yangdicatat selama tahun
5RR = x !!!"umlah penduduk 6anita usia subur pada)ertengahan tahun
R$- / +$,$- +#/$0$/ /-0 &/$%0$/ -/#0$-
0$'%$/+$/ ,%-&6'$/ ,/++0 0$%/$ 6$#$ ,&6$/#
+#/$0$/ 0$'%$/ 6$: *$/-$ :$/# +'$%$,0$/ 0$0 +$,$-
6%,%9+0.
4.6 RATIO JENIS KELAMIN SAAT LAHIR
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 31
-
7/26/2019 Stat Kes
32/72
R$-9 / 0$&/ $$- $'% $-$ %$-9 $- 6%-' %$-9 /
&/:$-$0$/ 6$/:$0/:$ 0$'%$/ $0$0 +$/-$%$ 1 9%$/#
0$'%$/ *$/-$.
R&"umlah kelahiran bayi lakilaki
#ex Ratio at birth = x !!"umlah bayi perempuan
4. CHILD OMEN RATIO
;'+ *9&/ %$-9 $-$ %$-9 $/$0 +$/ 6 $+$$'
,%6$/+/#$/ $/-$%$ $/$0 6$-$ +/#$/ *$/-$ $ 6%. I/+ /
+#/$0$/ /-0 &/#0% /+/ 0$'%$/ 9' *$/-$ 6%&%
154 -$'/ +$$& $- ,9,$. P/#0%$/ /+/ 0$'%$/
+/#$/ 7'+ *9&/ %$-9 / -+$0 $/#/# &/:$-$0$/ &$'
0$'%$/ :$/# 6/$%/:$.
R&
"umlah anak balita
Child 6omen ratio ="umlah 6anita usia subur
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 32
-
7/26/2019 Stat Kes
33/72
BAB V
STATISTIKA MORBIDITAS
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ &9%6+-$
Tujuan Instruksional khusus
$. M/$0$/ -/-$/# ,%&$$$'$/ +$$& ,/#0%$/
-$--0$ &9%6+-$
6. M/$0$/ ,/#0%$/ -$--0$ &9%6+-$
Pokok bahasan
$. P/+$'$/
6. M$$$' +$$& -$--0$ &9%6+-$
7. U0%$/ +$$& -$--0$ &9%6+-$
5.1 PENDAHULUAN
D /#$%$/#$%$ &$ +/#$/ -$%$ 0'$-$/ :$/# -/##
-/#0$- 0&$-$/ -$' +$,$- +-0$/ %/+$'%/+$'/:$ -%-$&$
0&$-$/ :$/# +6$60$/ ,/:$0- /0. P9$ ,/:$0- +/#$%$
-%6- -$' 6%#% +$% ,/:$0- /0 0 ,/:$0- /9/ /0
,%- ,/:$0- $/-/# ',%-/ +$6- &- +$/ $/
6$#$/:$. D /#$%$/#$%$ 6%0&6$/# 6$#$/ 6$%
0&$-$/ &$' ++9&/$ 9' ,/:$0- &/$% +$/ ,/:$0-
/0 $//:$.
D I/+9/$ $$- / -$' -%$+ $- -%$/ ,+&
,/:$0- +&$/$ ,/:$0- :$/# -&6 &$' ++9&/$ 9'
,/:$0- /0 $0$/ --$, -%$+ ,$ ,//#0$-$/ ,/:$0- /9/
/0.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 33
-
7/26/2019 Stat Kes
34/72
U/-0 - $/#$- +,%0$/ -$--0$ &9%6+-$ /-0
&&,%9' /9%&$ -/-$/# &$' ,/+%-$ $&$/:$ $0-
%0/ $0- +-%6 ,/:$0- &/%- #99/#$/ &% /
0$&/ -/#0$- 9$ 09/9& ,0%$$/ ,/++0$/ #9#%$?,%6$'$/ ,9$ ,/:$0- +$/ $/$/. D$% /9%&$ +$-$ +$,$-
+/ %/7$/$ ,/$/##$/#$/ 6$06$0/:$ &/#$+$0$/
>$$ ,%9#%$& 0'$-$/ :$/# +$$/0$/ $#$% %>$/ 0-
+$/ ?/.
5.2 MASALAH DALAM STATISTIKA MORBIDITAS
D6$*$' / $0$/ +/#0$,0$/ 66%$,$ ,%&$$$'$/ +$$&
-$--0$ &9%6+-$ $/-$%$ $/ P/7$-$-$/ +$/ ,$,9%$/ B$-$$/
$0- D$#/9$ ,/:$0- P/:$0- :$/# &/:%$/# 09&,90
-%-/- S&6% +$-$.
P/7$-$-$/ +$/ ,$,9%$/
-
7/26/2019 Stat Kes
35/72
D$#/9$ ,/:$0-
M/#$00$/ +$#/9$ $- ,/:$0- &%,$0$/ '$ :$/#
$/#$- - /-0 +6$00$/ 0$%/$ $0-9% 60- :$-,/++0$/ +$/ ,/#$$&$/ +$/ $0-9% 960- :$/# +-/-0$/
9' -%+$/:$ $$- 6$/- +$$& &/#$00$/ +$#/9$ ,%-
EKG EEG USG $,$%$- %9/-#/ ,/##/$$/ %$+9 $0- +$/ $/
$/.
B%+$$%0$/ 0$+$$/ +$-$ &$0$ $,9%$/ ,/:$0-
6$0/:$ +6+$0$/ 6%+$%0$/ &6% $,9%$/. M$/:$ $,9%$/
+$% ,0&$ '$% +6+$0$/ +/#$/ $,9%$/ :$/# 6%$$ +$%%&$' $0-. U/-0 %&$' $0-,/ '$% +6+$0$/ 6%+$$%0$/
0$ %&$' $0-.
P/:$0- :$/# &/:%$/# 09&,90 -%-/-
&9%6+-$. ;$%$ ,/#&,$/ +$-$ &9%6+-$ +/#$/ %>
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 35
-
7/26/2019 Stat Kes
36/72
&%,$0$/ 7$%$ :$/# -%6$0 --$, -+$0 ,%$0- /-0 +$00$/
-% &/% 0$%/$ &&6-'0$/ -/$#$ *$0- +$/ 6$:$ :$/#
6$%.
5.3 UKURAN DALAM STATISTIKA MORBIDITAS
0%$/0%$/ :$/# 6$$ +#/$0$/ $+$$' %$- &9%6+-$
%$- /+/ +$/ %$- ,%>$/.
5.3.1 RATE MORBIDITAS
R$- &9%6+-$ $+$$' &$' ,/+%-$ :$/# +7$-$- $&$
1 -$'/ ,% 1 ,/++0 ,%-/#$'$/ -$'/ :$/# $&$.
R&
"&$' ,/+%-$ :$/# +7$-$- $&$ 1 -$'/R$- M9%6+-$ 1
"&$' ,/++0 ,%-/#$'$/ -$'/ :$/# $&$.
R$- / +$,$- +#/$0$/ /-0 &/##$&6$%0$/ 0$+$$/0'$-$/ 7$%$ &&.
5.3.2 RATE PREALENSI
R$- ,%>$/ $- ,/:$0- $+$$' &$' ,/:$0-
-%-/- :$/# +7$-$- $&$ 1 -$'/ ,% 1 ,/++0 :$/#
6%09 -%0/$ ,/:$0- :$/# $&$. R$- / &%,$0$/ %0/
,/:$0- $&$ +$/ 6$% :$/# 6%$/#0- + &$:$%$0$- + $-
*$:$' ,$+$ *$0- -%-/-.
R&
"&$' ,/:$0- -%-/- :$/# +7$-$- $&$ 1-$'/
R$- 1P%>$/ "&$' ,/++0 ,%-/#$'$/ -$'/ :$/# $&$.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 36
-
7/26/2019 Stat Kes
37/72
B$ %$- ,%>$/ +-/-0$/ ,$+$ $- $$- &$/:$ ,$+$
6$/ -$'/ X &$0$ +6-point prevalence rate +$/ $,$6$
+-/-0$/ $&$ $- ,%9+ -%-/- &$/:$ +$% 1 "$/$%
$&,$ +/#$/ 31 D&6% -$'/ X &$0$ +6- 6$#$periode prevalence rate%
P%>$/ ,/:$0- 6/$%/:$ -+$0 &/:$-$0$/ &$'
,/:$0- :$/# -%+$,$- +$$& &$:$%$0$- --$, '$/:$
&/:$-$0$/ &$' ,/:$0- :$/# ++$#/9$ $-$ -%7$-$-. U/-0
&/7$-$- &$ ,/:$0- -%-/- +$$& &$:$%$0$- $/#$- -.
R$- ,%>$/ $/#$- 6%&$/$$- /-0 &&,$$%
,/:$0- 0%9/0 :$/# -%$+ +$$& &$:$%$0$- +$/ +#/$0$/
/-0 &/#-$' -/#0$- 06%'$$/ ,%9#%$& ,&6%$/-$$/
,/:$0-. R$- / +$,$- #$ +#/$0$/ /-0 &/:/ %/7$/$
-/-$/# ,$:$/$/ 0'$-$/ :$/# +6-'0$/ 96$-96$-$/ +$/
$/$/.
5.3.3 RATE INSIDENSI
R$- /+/ $+$$' &$' 0$ 6$% $-$ ,/+%-$ 6$%
,/:$0- -%-/- :$/# +7$-$- $&$ 1 -$'/ ,% 1 ,/++0
:$/# &&,/:$ %09 /-0 -%0/$ ,/:$0- -%6-.
R&
"&$' 0$ 6$% $-$ ,/+%-$ 6$% ,/:$0- -%-/-:$/# +7$-$- $&$ 1 -$'/
R$- 1I/+/
"&$' ,/++0 :$/# &&,/:$ %09 /-0 -%0/$,/:$0- -%6-.
R$- / 6%&$/$$- /-0
M/#-$' -/#0$- 06%'$$/ ,%9#%$& &/$ :$/#
+$$/0$/ -%'$+$, ,/:$0-,/:$0- :$/# +$,$- +7#$'
+/#$/ &/$.
M/#-$' $+$/:$ -$/ ,/:$0-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 37
-
7/26/2019 Stat Kes
38/72
M&6$/+/#0$/ -/#0$- ,%0&6$/#$/ ,/:$0- ,$+$
6%6$#$ 09&,90 &$:$%$0$-.
M/#-$' 7$%$ $/#/# %09 /-0 -%0/$ ,/:$0-
-%-/-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 3"
-
7/26/2019 Stat Kes
39/72
G$&6$% 0$+$/ I/7+/ +$/ P%>$/7 R$- ,/:$0- TB; +
+$%$' XY
K$ TB;1. B
S
2. B S R
3. B S
4. B
S
5. B
M
!. R S
1 "$/$% -' XY 31 D&6% -'XY
0-%$/#$/ = B K$ 6$% S S&6'R R$, M &$- &$' ,/++0 3
B%$,$0$' ,9/- ,%>$/7 %$- ,$+$ -$/##$ 1 "$/$% -$'/
XYJ
"&$' 9%$/# :$/# &/+%-$ ,/:$0- TB; 4 9%$/#-# 1 "$/ -' XY
X 1 13"&$' ,/++0 3 9%$/#
B%$,$ /7+/- %$- ,/:$0- -%6-J
"&$' 0$ 6$% 5 0$X 1 1
"&$' ,/++0 :$/# 6%09 24
B%$,$0$' ,%9+ ,%>$/7 %$- +$% -$/##$ 1 "$/$%: @ 31
D&6% -' XY J
"&$' 0$ ,/+%-$ TB; 1 "$/31D -' XY ! 0$ X 1 2
"&$' ,/++0 3 9%$/#
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 3$
-
7/26/2019 Stat Kes
40/72
BAB VI
STATISTIKA PELAYANAN KESEHATAN
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ ,$:$/$/
0'$-$/
Tujuan Instruksional khususM/$0$/ -/-$/# / ,/#0%$/ -$--0$ ,$:$/$/
0'$-$/
Pokok bahasan
$. R$9 ,/++0 -%'$+$, $%$/$ ,$:$/$/ 0'$-$/
6. R$9 &$' ,/++0 +/#$/ -/$#$ 0'$-$/
7. P%/-$ ,/#//# +/#$/ &$' ,/++0
+. R$- 0//#$/
. F%0/ 0//#$/. P%/-$ 6 '$& :$/# &$00$/ ,&%0$$/
$/-/$-$
#. P%/-$ 6$-$ :$/# &/+$,$- &/$
'. P%/-$ ,%-99/#$/ ,%$/$/ +/#$/ -/$#$
0'$-$/
. P%/-$ ,$$/#$/ $ 6% :$/# &/$+ $0,-9%
0$%#$ 6%/7$/$
6.1 PENDAHULUAN
P$:$/$/ 0'$-$/ &$:$%$0$- &%,$0$/ $$' $-
$0-9% :$/# 6%,/#$%' -%'$+$, +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$-
0$%/$ - ,//#0$-$/ +$/ ,&%$-$$/ ,$:$/$/ 0'$-$/
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 4*
-
7/26/2019 Stat Kes
41/72
&%,$0$/ $0-9% ,/-/# +$$& ,$:$ &//#0$-0$/ +%$$-
0'$-$/ &$:$%$0$-.
U/-0 &/#0% ,&$/$$-$/ ,$:$/$/ 0'$-$/ 9'
&$:$%$0$- +#/$0$/ 09/, $/#0$$/ --$, $&,$ 0/6& +,%9' /+0$-9%/+0$-9% :$/# -,$- /-0 &/#0%
$,0 -%6-.
Y$/# -%&$0 +$$& -$--0$ ,$:$/$/ 0'$-$/ $/-$%$
$/ =
$. R$9 ,/++0 -%'$+$, $%$/$ ,$:$/$/ 0'$-$/
6. R$9 &$' ,/++0 +/#$/ -/$#$ 0'$-$/
7. P%/-$ ,/#//# +/#$/ &$' ,/++0
+. R$- 0//#$/
. F%0/ 0//#$/
. P%/-$ 6 '$& :$/# &$00$/ ,&%0$$/
$/-/$-$
#. P%/-$ 6$: :$/# &/+$,$- &/$
'. P%/-$ ,%-99/#$/ ,%$/$/ +/#$/ -/$#$
0'$-$/
. P%/-$ ,$$/#$/ $ 6% :$/# &/$+ $0,-9%
0$%#$ 6%/7$/$
6.2 RASIO PENDUDUK TERHADAP SARANA PELAANANKESEHATAN
R$9 ,/++0 -%'$+$, $%$/$ ,$:$/$/ 0'$-$/
&%,$0$/ ,%6$/+/#$/ $/-$%$ &$' ,/++0 + $- *$:$'
-%-/- +/#$/ &$' $%$/$ ,$:$/$/ 0'$-$/ :$/# -%+$,$-
+ *$:$' -%6-.
R&
"umlah penduduk suatu 6ilayah ttnRasio penduduk terhadap =x!!!#arana pelayanan kesehatan "umlah sarana pelayanan kesehatan
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 41
-
7/26/2019 Stat Kes
42/72
7ang terdapat di6ilayah tersebut
D$% %$9 / +$,$- +0-$' 6$/:$0/:$ ,/++0 :$/# '$%
+$:$/ 9' $%$/$ 0'$-$/. A/#0$ / +$,$- +#/$0$/ 6$#$
/+0$-9% /-0 &/$ 070,$/ ,$:$/$/ 0'$-$/. K%-%$
-$/+$%- /-0 070,$/ -+$0 $&$ ,$+$ -$, *$:$'
-%#$/-/# 06-'$/ &$:$%$0$- +$/ / ,$:$/$//:$.
P%'-/#$/ %$9 / ,$+$ 6%6$#$ *$:$' $0$/ &/#'$0$/
+-%6 $%$/$ 0'$-$/ :$/# +$,$- +,%#/$0$/ 6$#$
,#$/#$/ /-0 &/:/ %/7$/$ ,&%$-$$/ $%$/$ ,$:$/$/
0'$-$/.
6.3 RASIO JUMLAH PENDUDUK DAN TENAGA KESEHATAN
R$9 / &%,$0$/ ,%6$/+/#$/ $/-$%$ &$' ,/++0
$- *$:$' +/#$/ &$' ,-#$ 0'$-$/.
R&
"umlah penduduk suatu 6ilayah denganRasio jumlah penduduk = x !%!!!dan tenaga kesehatan "umlah petugas kesehatan%
R$9 / +$,$- +#/$0$/ 6$#$ /+0$-9% /-0 &/:/
%/7$/$ +$$& ,/:+$$// &$' +$/ / -/$#$ 0'$-$/
:$/# +6-'0$/ '/##$ ,/++0$/ ,$-'$/ +$/ ,/:6$%$/
-/$#$ 0'$-$/ +$,$- +$0$/ +/#$/ 06-'$/. D$% %$9
/ +$,$- +0-$' 6$/:$0/:$ ,/++0 :$/# '$% +$:$/ 9'
-/$#$ 0'$-$/. A/#0$ / +$,$- +#/$0$/ 6$#$ /+0$-9%
/-0 &/$ 070,$/ ,$:$/$/ 0'$-$/.
6.4 PERSENTASE PENGUNJUNG DENGAN JUMLAHPENDUDUK
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 42
-
7/26/2019 Stat Kes
43/72
M%,$0$/ ,%/-$ ,/++0 :$/# &/##/$0$/ $%$/$
0'$-$/ :$/# -%+$.
R&
"umlah pengunjung yang dicatat)ersentase pengunjung dlm periode ttndg jumlah penduduk = x!!8
"umlah penduduk
P%9,9% / +,/#$%' 9' 66%$,$ $0-9% 6$#$ 6%0- =
1. "$%$0 %&$' ,/++0 +/#$/ -$0 $%$/$
0'$-$/ $-$ *$0- :$/# +6-'0$/ /-0 &/7$,$
$%$/$ ,$:$/$/ 0'$-$/.
2. K$-$ ,$:$/$/ ,$:$/$/ 0'$-$/ :$/# -%+$ '$%
$ +/#$/ 0/#/$/ &$:$%$0$-.
3. S9$ 09/9& 0&$&,$/ &$:$%$0$- /-0 &&6$:$
,$:$/$/ 0'$-$/ :$/# +-%&$.
4. "/ ,$:$/$/ 0'$-$/ ,$:$/$/ 0'$-$/ :$/# 6&
+%$$0$/ 06-'$//:$ $0$/ &/%/0$/ ,%9,9%.
6.5 RATE KUNJUNGAN
R$- / &/:$-$0$/ &$' 0//#$/ :$/# +7$-$- $&$ 1
,%9+ ,% 1 ,/++0 :$/# &/##/$0$/ $%$/$ ,$:$/$/
0'$-$/.
R&
"umlah kunjungan yang dicatat selama periodeRate kunjungan = x!!!
"umlah penduduk yang menggunakan
sarana pelayanan kesehatan%
R$- / +$,$- +#/$0$/ /-0 &/#-$' #$&6$%$/ &&
-/-$/# ,/##/$$/ $%$/$ ,$:$/$/ 0'$-$/ &$:$%$0$-. R$-/ #$ +$,$- +#/$0$/ /-0 &%/7$/$0$/ &$' +$/ /
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 43
-
7/26/2019 Stat Kes
44/72
96$-96$-$/ :$/# +6-'0$/. B$ R$- / 70, -/## +$,$-
&/##$&6$%0$/ -/#0$- &9%6+-$ *$:$' -%6-.
6.6 FREKUENSI KUNJUNGAN
F%0/ 0//#$/ $+$$' %$9 $/-$%$ 0//#$/ 6$%
+-$&6$' 0//#$/ $&$ +/#$/ &$' 0//#$/ 6$% +$$&
$- ,%9+ -%-/-.
R&
Kunjungan 4aru 9 :ama yang dicatat
selama periode&rekuensi kunjungan ="&$' 0//#$/ 6$% +$$& ,%9+ :$/#
$&$
K-%$/#$/=
K//#$/ 6$% $+$$' &$ 0//#$/ /-0 ,%-$&$ 0$ +$$&
$- ,%9+ -%-/-. K//#$/ / +$,$- 6%,$ 0$ 6$%.
K//#$/ $&$ $+$$' &$ 0//#$/ $/# :$/# +$00$/
+$$& ,%9+ -%-/-.
R$9 / 6%>$%$ -%#$/-/# +$% / ,$:$/$/ /
,/:$0- %$- &9%6+-$ +$/ 0$-$ ,$:$/$/. R$-$%$-$
%0/ 0//#$/ :$/# -/## +$,$- +6$60$/ 0$%/$
6$/:$0/:$ ,/:$0- 0%9/ $-$ 0$-$ ,$:$/$/ :$/# %/+$'
'/##$ 9%$/# '$% 6%0$0$ &$00$/ 0//#$/.
6. PERSENTASI IBU HAMIL ANG MELAKUKANPEMERIKSAAN ANTENATAL
P%/-$ 6 '$& :$/# &$00$/ ,&%0$$/ $/-/$-$
&%,$0$/ ,%9,9% 6 '$& :$/# &$00$/ &/&$ 4 0$
,&%0$$/ $/-/$-$ -%'$+$, &$' ,%0%$$/ ,%$/$/ $-$
&$' 6 '$& :$/# $+$.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 44
-
7/26/2019 Stat Kes
45/72
"umlah ibu hamil yang melakukan minimal. kali pemeriksaan antenatal setiap kehamilan
x !!
jumlah ibu hamil
D$% /$ / $0$/ ++$,$-0$/ $/#0$$/ ,$:$/$/ 0'$-$/
-%'$+$, 6 '$& +$/ #$ -/#0$- ,/#%-$/ 66 -%'$+$,
,/-/#/:$ ,&%0$$/ 0'$&$/.
6./ PERSENTASI BAI ANG MENDAPAT IMUNISASI
P%/-$ / &/:$-$0$/ &$' 6$: +$$& ,%9+ -%-/-
:$/# -$' &/+$,$- &/$ /#0$, $-$,/ 0' ,% 1
6$:
R&
"umlah bayi yang mendapat imunisasi; !!
"umlah bayi
6.0 PERSENTASI PERTOLONGAN PERSALINAN DENGANTENAGA KESEHATAN
Y$/# +&$0+ +/#$/ ,%9,9% / $+$$' &$' ,%$/$/
:$/# +-99/# 9' -/$#$ 0'$-$/ ,% 1 ,%0%$$/ ,%$/$/.
R&
"umlah persalinan yang ditolong oleh tenaga kesehatanx !!
"umlah perkiraan persalinan%
6.1PERSENTASI PASANGAN USIA SUBUR ANG MENJADIAKSEPTOR KELUARGA BERENCANA
P%9,9% / &/:$-$0$/ &$' $0,-9% 0$%#$ 6%/7$/$
$-$ 7%%/- % ,% 1 ,$$/#$/ $ 6%.
R&
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 45
-
7/26/2019 Stat Kes
46/72
"umlah akseptor keluarga berencana atau current user; !!
"umlah pasangan usia subur%
P%9,9% / +$,$- +#/$0$/ 6$#$ /+0$-9% /-0&/#0% $/#0$$/ ,$:$/$/ 0$%#$ 6%/7$/$ &/#0%
-/#0$- ,/7$,$$/ -$%#- $-$ 06%'$$/ 0$%#$ 6%/7$/$.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 46
-
7/26/2019 Stat Kes
47/72
BAB VII
STATISTIKA KEPENDUDUKAN
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ 0,/++0$/
Tujuan Instruksional khusus$. M/#-$' -/-$/# &$' ,/++0
6. M/$0$/ -/-$/# +-%6 +$/ -%0-% ,/++0
7. M&$'$& P%-&6'$/ ,/++0+. M/$0$/ ,/#0%$/ ,%6$'$/ &$' ,/++0
. M/$0$/ %$9 0-%#$/-/#$/
. M/$0$/,/#0%$/ 0,$+$-$/ ,/++0
Pokok bahasan
$. "&$' ,/++0
6. D-%6 +$/ -%0-% ,/++07. P%-&6'$/ ,/++0
+. P/#0%$/ ,%6$'$/ &$' ,/++0
. R$9 0-%#$/-/#$/
. P/#0%$/ 0,$+$-$/ ,/++0
.1 PENDAHULUAN
D$$& $/$ +$-$ 0,/++0$/ $- ,/++0 +$,$-
+-/$ +$% +$ $,0 -$&$ :$- 09&,9 +$/ ,%6$'$/
,%6$'$/ :$/# -%$+ +$$& $- ,%9+ -%-/-. K9&,9
,/++0 $+$$' +-%6 ,/++0 6%+$$%0$/ 0$-#9%0$-#9%
-%-/- &$/:$ 0$-#9% &% / 0$&/ -/0 ,/++0$/
/ ,0%$$/ +$/ $/$/. P%6$'$/ :$/# -%$+ ,$+$ ,/++0
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 47
-
7/26/2019 Stat Kes
48/72
$+$$' 6%-$&6$' $-$ 6%0%$/#/:$ ,/++0 6$#$ $06$-
-%$+/:$ 0&$-$/ 0$'%$/ +$/ %$. K+$ $- ,/++0
+$-$ $/# 6%0$-$/ $- +/#$/ :$/# $/ 0$%/$ ,%6$'$/
&$' ,/++0 +$,$- &%6$' 09&,9.
.2 JUMLAH PENDUDUK
"&$' ,/++0 $- *$:$' -+$0 --$, --$, /$/-$$
&/#$$& ,%6$'$/ -$, $$- 6$#$ $06$- -%$+/:$
0&$-$/ 0$'%$/ +$/ %$. T%$+/:$ %$ '$%
+,%'-/#0$/ +$$& $/$ +$-$ 0,/++0$/ 0$%/$ ,$+$C$&$/ &9+%/ +$0 $# +&,$ &$:$%$0$- -%--,.
"&$' ,/++0 +$,$- +,%9' +$% '$ / %>
$-$ 7$-$-$/ :$/# -%+$,$- + 0$/-9% *$:$'.
.3 DISTRIBUSI DAN STRUKTUR PENDUDUK
D-%6 ,/++0 +$,$- +/ 6%+$%0$/ 7%7%,/++0 &$/:$ &% / 0$&/ -/#0$- ,/++0$/ -/#0$-
9$ 09/9& ,0%$$/ +$/ $/$/.
S/$/ +-%6 ,/++0 +$% / 0$&/ &/-
#99/#$/ &% +$,$- +6$- #%$?0 :$/# &/##$&6$%0$/ -%0-%
,/++0 :$/# +0/$ +/#$/ ,%$&+$ ,/++0.
G$&6$%$/ ,%$&+$ ,/++0 -+$0 $&$ ,$+$ 6%6$#$
*$:$' 0$%/$ - 0-$ 0/$ 6%&$7$&&$7$& 6/-0 ,%$&+$,/++0. M$7$&&$7$& 6/-0 ,%$&+$ ,/++0 $+$$'
6$#$ 6%0-=
1. P%$&+$ 6%6/-0 ,9'9/ 7&$%$
2. P%$&+$ 6%6/-0 ,$#9+$
3. P%$&+$ 6%6/-0 9/7/#
4. P%$&+$ 6%6/-0 6$*$/#
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 4"
-
7/26/2019 Stat Kes
49/72
D$% 6/-0 ,%$&+$ ,/++0 +$,$- +0-$' -/-$/#
,%-&6'$/ ,/++0 -/#0$- 0&$-$/ -/#0$- 0$'%$/ %$-9
0-%#$/-/#$/ +$/ +$,$- ,$ +0-$' -/-$/# -/#0$- 0'$-$/
&$:$%$0$-/:$.;$%$ ,&6$-$/ ,%$&+$ ,/++0 '$% &/#- 0$+$'
0$+$' -%-/-. H$ / +$00$/ $#$% +$,$- +,%6$/+/#0$/
+/#$/ ,%$&+$ ,/++0 *$:$' $//:$. K-/-$//:$ $+$$'
6$#$ 6%0-=
$. P/++0 +/ +/#$/ /-%>$ &$ -$'/
6. S/$/ ,/++0 +&$ +$% &% &+$ :$/#
+-$00$/ +6$*$' 6$#$ $$ 0&+$/ +/ '/##$
#99/#$/ &%-$ -%-$0 +,/7$0 ,%$&+$.
7. A6 &/:$-$0$/ ,%/-$ -%'$+$, %' ,/++0
+. O%+/$- &/:$-$0$/ -%$-$ #99/#$/ &%
. M$/#&$/# / 0$&/ +#$&6$% -%/+%. L$0$0
+#$&6$% 6$' 0% +$/#0$/ *$/-$ +#$&6$% 6$'
0$/$/
. L6$% 6$-$/# '$% $&$ +$/ &/:$-$0$/ /-%>$ &%
;9/-9'=
G$&6$% .1 P%$&+$ ,/++0 $- *$:$'
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 4$
-
7/26/2019 Stat Kes
50/72
.3.1 P#r(& r'%+ !7' 8&r&
B/-0 ,%$&+$ ,/++0 :$# &%, 6/-0 ,9'9/ 7&$%$
+$,$- +&,$ +/#$%$ 6%0&6$/#. B/-0 ,9,$ / +6-
6$#$ ,9,$ &+$. G$&6$%$/ ,9,$ &+$ / &//00$/
$- ,9,$ +/#$/ -/#0$- 0$'%$/ :$/# -/## +0- +/#$/
-/#0$- 0&$-$/ :$/# -/## ,$. T%'$- ,%/-$ #99/#$/
,/++0 :$/# 6%$ +6$*$' 15 -$'/ -/##.
G$&6$% .2 P%$&+$ 6%6/-0 ,9'9/ 7&$%$
.3.2 P#r(& r'%+ !&*(&
B/-0 ,%$&+$ / -%+$,$- -/#0$- 0$'%$/ :$/# &$'
-/## +$/ -/#0$- 0&$-$/ :$/# %/+$'. G99/#$/ &% $
,%9+0- -%'$- 6' +0- / -%$+ $06$- $+$/:$ %$
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 5*
-
7/26/2019 Stat Kes
51/72
,/++0 0$% :$/# 70, 6$% &$/:$ /-0 &/7$%
,0%$$/ ++$%$' $/.
G$&6$% .3 P%$&+$ 6%6/-0 ,$#9+$
.3.3 P#r(& r'%+ )'8'*
P%$&+$ / &/##$&6$%0$/ 0$+$$/ ,/++0 + /#$%$
&$ +/#$/ +%$$- 0'$-$/ :$/# -/##. P$+$ #$&6$% ,%$&+$
/ -$&,$0 6$'*$ &$' ,/++0 $ $/- 70, 6$/:$0.
K$+$$/ / #$ &//00$/ 6$'*$ %$-$%$-$ '$%$,$/ '+, :$/#
-/## +/#$/ -/#0$- 0$'%$/ +$/ -/#0$- 0&$-$/ :$/# -+$0
-/## +$/ 09/-$/.
G$&6$% .4 P%$&+$ 6%6/-0 9/7/#
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 51
-
7/26/2019 Stat Kes
52/72
.3.4 P#r(& r'%+ &9&'*
G$&6$%$/ ,%$&+$ 6%6/-0 6$*$/# &//00$/
#$&6$%$/ ,9,$ +/#$/ -/#0$- 0$'%$/ :$/# %/+$' +0-
+/#$/ -/#0$- 0&$-$/ :$/# --$,. K$+$$/ / &//00$/
6$'*$ $'$ ,/#/+$$/ -%'$+$, +$0$/ ,/++0 -$'
6%'$.
G$&6$% .5 P%$&+$ 6%6/-0 6$*$/#
.4 PERTUMBUHAN PENDUDUK
S7$%$ +&9#%$? :$/# +&$0+ +/#$/ ,%-&6'$/
,/++0 $+$$' ,%6$'$/ &$' ,/++0. P%6$'$/ / +$,$-6%-$&6$' $-$ 6%0%$/# 6$ &$',/++0 6%-$&6$' +6-
,%-&6'$/ ,9- 6$0/:$ 6$ &$' ,/++0 6%0%$/#
+6- ,%-&6'$/ /#$-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 52
-
7/26/2019 Stat Kes
53/72
.5 PENGUKURAN PERUBAHAN JUMLAH PENDUDUK
B$ &$' ,/++0 $- *$:$' &/#$$& ,%-&6'$/
+/#$ %$- :$/# --$, -$, -$'/ &$0$ ,%-&6'$/ ,/++0
,% -$'/ +$,$- +'-/# +/#$/ %&=
1
2
P
P ( 1 % ) /
K-%$/#$/ = P1 &$' ,/++0 $*$
P2 &$' ,/++0 0&+$/
% %$- ,%-&6'$/ ,/++0 ,% -$'/
/ &$' -$'/ $/-$%$ P1 +$/P2
;9/-9' =
M$/:$ &$' ,/++0 ,$+$ / ,%-$&$ -$'/ XX1 $+$$'
3. *$ +$/#0$/ ,$+$ / 6%0-/:$ ,$+$ -$'/ XX11
$+$$' 4. &$0$ ,%/-$ ,%-$&6$'$/ ,/++0 ,%-$'/
$+$$'
***.3*
***.4* ( 1 % )1
9# 1.333 1 9# ( 1 % )
1 9# ( 1 % ) .124
9# ( 1 % ) .124
( 1 % ) 1 .124
% .2
% 2.
P%-$&6$'$/ ,/++0 :$/# -%$+ -$, -$'/ +$,$-
+'-/# &$' ,/++0 0$%$/# +-$&6$' +/#$/ ' $/-$%$
&$' 0$'%$/ +/#$/ 0&$-$/ :$/# +-$&6$' +/#$/ '
$/-$%$ &$' %$ 0+$$& +0%$/# +/#$/ &$' %$
0$%.
R&
P1 P ( B @ D ) ( M @ M )
K-%$/#$/ =
P1 &$' ,/++0 -$'/ 6%0-/:$P &$' ,/++0 -$'/ 0$%$/#
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 53
-
7/26/2019 Stat Kes
54/72
B &$' 0$'%$/ $&$ 1 -$'/
D &$' 0&$-$/ $&$ 1 -$'/
M &$' %$ 0+$$&
M &$' %$ 0$%
;9/-9'
M$/:$ +0-$' &$' ,/++0 $- *$:$' ,$+$
-$'/ XX11 $+$$' 32.45! *$ &$' 0$'%$/ ,$+$ -$'/
-%6- $+$$' 6$/:$0 83 *$ +$/ &$' 0&$-$/ 6$/:$0
524 9%$/# +$/#0$/ 9%$/# :$/# ,/+$' 0 +$%$' $/ 6$/:$0
32 9%$/# +$/ ,/+$-$/# 6$/:$0 ! 9%$/#.
M$0$ &$',/++0 ,$+$ -$'/ 6%0-/:$ $+$$'
P -$'/ XX12 32.45! 83 @ 524 ( ! @ 32 )
32.45! 2 @ 35
32.45! 244
32.
.6 RATIO KETERGANTUNGAN : DEPENDENC RATIO ;
Y$/# +&$0+ +/#$/ %$-9 0-%#$/-/#$/ $+$$'
,%6$/+/#$/ $/-$%$ &$' ,/++0 #99/#$/ &% @ 14 -$'/
+-$&6$' +/#$/ &$' ,/++0 +$-$ !4 -$'/ +/#$/ &$'
,/++0 #99/#$/ &% 15 @ !4 -$'/
R&&$' ,/++0 #99/#$/ &% @ 4 -$'/
&$' %$-9 ,/++0 +$-$ !4 -$'/0-%#$/-/#$/
&$' ,/++0 #99/#$/ &% 15 @ !4 -$'/
R$9 / &/:$-$0$/ 6$%/:$ 66$/ :$/# '$% +-$/##/#
9' ,/++0 #99/#$/ &% ,%9+0-. R$9 / &/##$&6$%0$/
0$+$$/ 09/9& &$:$%$0$- 7$%$ 0$$%.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 54
-
7/26/2019 Stat Kes
55/72
. KEPADATAN PENDUDUK
K,$+$-$/ ,/++0 $+$$' %$9 $/-$%$&$' ,/++0
+/#$/ $ -$/$' :$/# +'/ :$/# +/:$-$0$/ ,% 0&2.
R&
"&$' ,/++0 $- *$:$' +& ,%9+--/
K,$+$-$/ ,/++0 L$ -$/$' :$/# +'/ ,/++0 ,% 0&2.
"&$' ,/++0 -$, *$:$' -+$0 $&$. B$ &$'
,/++0 &$/#&$/# *$:$' +'-/# +$/ +6$# +/#$/
&$' ,/++0 %' /#$%$ +$,$- +'-/# ,%/-$ -$,*$:$' -%'$+$, &$' %' ,/++0. D$% ,%/-$ /
+$,$- +0-$' *$:$' &$/$ :$/# &&,/$: ,%/-$ -%-/##
+$/ -%/+$' '/##$ +$,$- +/ $- +-%6 &/%-
,%/-$ &$' ,/++0.
D/#$/ 0,$+$-$/ :$/# -/## &$0$ -&6 &$$$'
06-'$/ +$$% 0'+,$/ &$/$ :$- $/+$/# ,$/#$/
,%&$'$/ ,/++0$/ ,0%$$/ +$/ 0'$-$/. M$$$'0'$-$/ :$/# 6%0$-$/ +/#$/ 0,$+$-$/ ,/++0 $+$$'
,/:+$$/ ,%&$'$/ :$/# &&/' :$%$-:$%$- 0'$-$/
,/:+$$/ $% 6%' ,/:$0-,/:$0- :$/# ,/:6$%$//:$
&$ +$%$ +$/ $%.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 55
-
7/26/2019 Stat Kes
56/72
BAB VIII
STATISTIKA KEADAAN LINGKUNGAN
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -$--0$ 0$+$$/
/#0/#$/
Tujuan Instruksional khusus$. M/#-$' ,/#0%$/ 7$0,$/ ,/:+$$/ $% 6%'
6. M/#-$' ,/#0%$/ /#0/#$/ ?0
Pokok Bahasan
$. P/#0%$/ 7$0,$/ ,/:+$$/ $% 6%'
6. P/#0%$/ /#0/#$/ ?0
/.1 PENDAHULUAN
K$+$$/ /#0/#$/ &&,/:$ 0$-$/ :$/# $/#$- %$-
+/#$/ 0'$-$/ . M/%- -9% H/+%70 L.B99& +%$$-
0'$-$/ &$:$%$0$- +,/#$%' 9' &,$- $0-9% :$- $0-9%
/#0/#$/ ,%$0 ,$:$/$/ 0'$-$/ +$/ 0-%/$/.
L/#0/#$/ &&0 ,/#$%' :$/# -%6$% +$/-$%$ 0-#$ $0-9%
-%6- +0- 9' ,%$0 ,$:$/$/ 0'$-$/ +$/ 0-%/$/.
K&,$- $0-9% -%6- +$&,/# 6%,/#$%' $/#/# -%'$+$,
+%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$- #$ $/# 6%,/#$%' $- $&$
$//:$. S7$%$ %/#0$ +$,$- +'$- ,$+$ #$&6$% 8.1.
K'$-$/ /#0/#$/ ,$+$ '$00$-/:$ $+$$' $- 09/+
$-$ 0$+$$/ /#0/#$/ :$/# 9,-&& '/##$ 6%,/#$%'
,9- -%'$+$, -%*+/:$ -$- 0'$-$/ &$:$%$0$- :$/#
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 56
-
7/26/2019 Stat Kes
57/72
9,-&& ,$. R$/# /#0, 0'$-$/ /#0/#$/ &,-
,/:+$$/ $% 6%' $/-$ ($&6$/) ,%&$'$/ ,&6$/#$/
$&,$' ,&6$/#$/ $% &6$'. U$'$ 0'$-$/ /#0#$/ :$/#
+$00$/ $+$$' $- $'$ /-0 &&,%6$0 $-$&/#9,-&&0$/ /#0/#$/ '+, &$/$ '/##$ -%*+/:$
0'$-$/ :$/# 9,-&&.
I/+0$-9% 0'$-$/ /#0/#$/ &,- 7$0,$/ ,:+$$/ $%
6%' +$/ &$' ,/++0 :$/# &&0 $%$/$ $&6$/ 0$%#$
("$#$).
G$&6$% 8.1 FAKTOR FAKTOR YANG MEMPENGARUHI DERA"AT
KESEHATAN
MASYARAKAT MENURUT HENDRI;K L BLOOM
/.2 PENEDIAAN AIR BERSIH
A% &%,$0$/ 06-'$/ ,%&% 0$/#/#$/ '+, &$/$
0$%/$ - -%+$/:$ $% 6%' +$,$- +#/$$/ 6$#$ /+0$-9%
/-0 &/#0% -$%$ 0'$-$/ &$:$%0$-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 57
-
7/26/2019 Stat Kes
58/72
U0%$/ :$/# +#/$0$/ 6$#$ /+0$-9% 0'$-$/ $+$$'
,%/-$ ,/++0 :$/# &/+$,$-0$/ $% 6%'. D$$& 0%$/
/ +#/$0$ 0%-%$ -0'/0 :$- -%+$/:$ $% 6%' +$/ 0%-%$
9$ :$- 0$/7$%$/ -%+$/:$ $% 6%' :$/# &/70,06-'$/ &$:$%$0$-. H$ / ,/-/# /-0 +,%'$-0$/ 0$%/$
&0,/ -$' -%+$ $% 6%' --$, 6$ &$'/:$ -+$0
&/70, &$:$%$0$- $0$/ &/7$% &6% $/ :$/# -+$0
6%'. "&$' $% 6%' :$/# +$/##$, 70, $+$$' ! -%
,%'$% ,%0$,-$. S&6% $% 6%' :$/# +#/$0$/ &$:$%0$-
&,- $% PAM &% #$ &% ,9&,$ -$/#$/ &% $%-.
;$0,$/ $% 6%' +$$& &$:$%$0$- +'-/# +/#$/
&/#'-/# ,%/-$ &$' 0,$$ 0$%#$ (KK) :$/# -$'
&/+$,$-0$/ $% 6%' ,% %' KK :$/# $+$ + +$%$' -%6-.
R&
"& 0,$$ 0$%#$ (KK) :# &/+$,$-0$/ $%6%'
;$0,$/ $% 6%' S%' KK :$/# $+$ + +$%$' -%6-
/.3 PENGUKURAN LINGKUNGAN FISIK
Y$/# -%&$0 +$$& /#0/#$/ ?0 $/-$%$ $/ 06%'$/
%&$' ,/##/$$/ $&6$/ 0$%#$ -&,$- ,&6$/#$/
$&,$' ,&6$/#$/ $% &6$' +$/ 6$#$/:$.
U0%$/ /#0/#$/ ?0 :$/# +$,$- +#/$0$/ #6$#$
/+0$-9% 0'$-$/ $+$$' ,%/-$ ,/++0 (+$$& '$ /+'-/# ,% 0,$$ 0$%#$) :$/# &/##/$0$/ $&6$/ 0$%#$.
R&
"&$' KK :$/# -$' &&0 $&6$/ 0$%#$
S%' KK :$/# $+$ + +$%$' -%6-
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 5"
-
7/26/2019 Stat Kes
59/72
BAB IX
GIZI
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -/-$/# #C &$:$%$0$-
Tujuan Instruksional khusus$. M/#-$' #C &$:$%$0$-
6. M&$'$& -/-$/# ,/#0%$/ #C &$:$%$0$-
Pokok Bahasan$. GC &$:$%$0$-
6. P/#0%$/ #C &$:$%$0$-
0.1 PENDAHULUAN
D'$- +$% # $-/:$ & #C +6+$0$/ &/$+ +$
:$0/ #C :$/# 6%0$-$/ +/#$/ 0'$-$/ ,%9%$/#$/ :$/#
+6- #C 0'$-$/ ,%9%$/#$/ $-$ #C 0/0 +$/ #C :$/#
6%0$-$/ +/#$/ 0'$-$/ &$:$%$0$- :$/# +6- #C
0'$-$/ &$:$%$0$-. K+$ 7$6$/# & #C / +6+$0$/
6%+$$%0$/ '$00$- &$$$'/:$. GC 0/0 6%0$-$/ +/#$/
&$$$' #C ,$+$ /+>+ :$/# +$/# &/+%-$ #$/##$/0'$-$/ $06$- 00%$/#$/ $-$ 06'$/ #C. O' 6$6 -
$- +$% #C 0/0 $+$$' 6' &/-0 6%$-0$/ ,$+$ 0%$-
+$%,$+$ ,%>/- +$/ ,%9&9-/:$. S+$/#0$/ #C &$:$%$0$-
6%0$-$/ +/#$/ #$/##$/ #C ,$+$ 09&,90 &$:$%$0$- 9'
6$6 - $- +$% #C &$:$%$0$- 6%0$-$/ +/#$/#$/##$/ #C
,$+$ 09&,90 &$:$%$0$-. O' 6$6 - $- +$% #C
&$:$%$0$- 6' +-0$/0$/ ,$+$ ,/7#$'$/ +$/ ,%9&9-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 5$
-
7/26/2019 Stat Kes
60/72
M$$$' #C &$:$%$0$- 60$/ &/:$/#0- $,0 0'$-$/
$$ &$/0$/ $,0$,0 -%0$- $//:$ ,%- 09/9& 9$
6+$:$ ,/++0$/ 0,/++0$/. O' 6$6 - ,/$/#$/$/
$-$ ,%6$0$/ #C 6$#$ ,$:$ -%$, -+$0 '$/:$ +$%$'0$/,$+$ #$/##$/ #C $-$ 0'$-$/ $$ &$/0$/ #$ 0 $%$'
6+$/#6+$/# $//:$. M$/:$ ,/:$0- #C K%$/# K$9% P%9-/
(KKP) ,$+$ $/$0 6$-$ -+$0 70, '$/:$ +/#$/ ,&6%$/
&$0$/$/ -$&6$'$/ (PMT) $$ --$, #$ ,%6$0$/ 09/9&
0$%#$ ,//#0$-$/ ,/#-$'$/ +$/ 6$#$/:$.
0.2 PENGUKURAN STATUS GI$I MASARAKAT
P/#0%$/ -$- #C &$:$%$0$- -%-$&$ +-0$/ ,$+$
6$: +$/ 6$-$ 0$%/$ #99/#$/ / &%,$0$/ #99/#$/ :$/#
%/-$/ -%'$+$, ,%6$'$/ 0$+$$/ #C. I/+0$-9% -$- #C
&$:$%$0$- :$/# +$,$- +#/$0$/ /-0 &/#0% -$-
0'$-$/ +/#$/ ,/#0%$/ $/-'%9,9&-%.P/#0%$/
$/-'%9,9&-% &%,$0$/ 7$%$ :$/# ,$/# ,%$0- +$/ &+$'
+0%$0$/ 9' ,-#$ $,$/#$/.
D6$*$' / $0$/ +%$0$/ 4 &$7$& 7$%$ ,/#0%$/ :$/#
%/# +#/$0$/ + 6+$/# #C &$:$%$0$- =
0.2.1 Br&% &(&' !r ++r
U0%$/ / 6$/:$0 +#/$0$/ /-0 &//-0$/ ,%>$/
+$/ &&6$- 0$?0$ KKP + &$:$%$0$-. D I/+9/$ 0%$/
/ +#/$0$/ /-0 &&9/-9% -&6' 0&6$/# 6$-$ +$/
&/#0% -$- #C 6$-$ &$ K$%- M/ S'$- (KMS).
D$% 0$%- / +$,$- #%$ +0-$' -$- #C $/$0 :$/#
6%$/#0-$/ +$/ 6$ &$ 0$%- +0&,0$/ +$,$- +,%9'
+$-$ -/-$/# -$- #C %' 6$-$ + $- *$:$'. B$%/:$
,%/-$ #C 0%$/# +$,$- +#/$0$/ 6$#$ /+0$-9% /-0
&/#0% -$- #C &$:$%$0$-.
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 6*
-
7/26/2019 Stat Kes
61/72
U0%$/ 6%$- -%'$+$, &% -%-$&$ +-0$/ /-0
&/#-$' -%$+/:$ #C 0%$/# :$/# $0- '/##$ 6$
-%+$,$- $/$0 +/#$/ 0%$/ 6%$- -%'$+$, &% :$/# 6'
%/+$' +$% 6$-$ :$/# -$' +-/-0$/ +$,$- #%$ +$&6-/+$0$/ /-0 &/#$-$ +/#$/ 6%6$#$ /-%>/ $
+/#$/ 6%$- %/#$//:$ 00%$/#$/ ,%- ,/:'$/ #C
,&6%$/ &$0$/$/ -$&6$'$/ +$/ $/$/.
K&$'$/ +$% ,/$$/ / $+$$' -+$0 +$,$- &'$-
,%6+$$/ $/-$% KKP $0- +/#$/ KKP 0%9/. P$+$ KKP 0%9/
$0$/ &/#$06$-0$/ 0%$/#/:$ -/## 6$+$/ $06$- 00%$/#$/
#C +&$$ $&,$.
K$?0$ /-0 /#$%$/#$%$ +$/# 6%0&6$/#
&&/:$ &/##/$0$/ 0$?0$ H$%>$%+ (S-$/+$%- H$%>$%+).
K$?0$ H$%>$%+ :$/# +,$0$ + I/+9/$ $+$$' 6$#$
6%0- =
GC 6$0 $,$6$ 6%$- 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
8 S-$/+$%- H$%>$%+
GC 0%$/# $,$6$ 6%$- 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
!8 S-$/+$%- H$%>$%+
GC 6%0 $,$6$ 6%$- 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
Q! S-$/+$%- H$%>$%+
0.2.2 T#'**# &(&' '+r+% ++r
K$?0$ /-0 -/## 6$+$/ &/%- &% #$
&/##/$0$/ 0$?0$ H$%>$%+ (S-$/+$%- H$%>$%+) =
GC 6$0 $,$6$ -/## 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
8 S-$/+$%- H$%>$%+
GC 0%$/# $,$6$ -/## 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
!8 S-$/+$%- H$%>$%+
GC 6%0 $,$6$ -/## 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
Q! S-$/+$%- H$%>$%+
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 61
-
7/26/2019 Stat Kes
62/72
0.2.3 Br&% &(&' '+r+% %#'**# &(&'
P/#0%$/ 6%$- 6$+$/ &/%- -/## 6$+$/ #$
&/##/$0$/ 0$?0$ H$%>$%+ (S-$/+$%- H$%>$%+) =
GC 6$0 $,$6$ -/## 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
S-$/+$%- H$%>$%+
GC 0%$/# $,$6$ -/## 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
S-$/+$%- H$%>$%+
GC 6%0 $,$6$ -/## 6$+$/ 6$-$ &/%- &%
Q S-$/+$%- H$%>$%+
0.2.4 L#'*&r )'*&' &%&"
K$?0$ ,/#0%$/ -$- #C 6$-$ 6%+$$%0$/ /#0$%
/#$/ $-$ :$/# %/# +#/$0$/ &/#$7 0,$+$ -$/+$%-
-
7/26/2019 Stat Kes
63/72
T$6 .2 BERAT DAN TINGGI BADAN MENURUT UMUR (5
TAHUN) "ENIS KELAMIN TIDAK DIBEDAKAN
R& :$/# +#/$0$/ /-0 &/#-$' ,%/-$ $/$0
:$/# &/#$$& K%$/# E/%# P%9-/ (KEP) $+$$'
"&$' 6$-$ +/#$/ #C 0%$/# +$/ 6%0B$-$ KEP 1
"&$' &$ 6$-$
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 63
-
7/26/2019 Stat Kes
64/72
BAB X
DERAJAT KESEHATAN MASYARAKAT
Tujuan Instruksional Umum
A#$% &$'$*$ +$,$- &&$'$& -/-$/# +%$$- 0'$-$/
&$:$%$0$-
Tujuan Instruksional khusus$. M/#-$' -/-$/# +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$-
6. M/$0$/ -/-$/# ,/#0%$/ +%$$- 0'$-$/
&$:$%$0$-
7. M/#-$' -/-$/# ,%9? 0'$-$/ I/+9/$
Pokok Bahasan
$. D%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$-
6. P/#0%$/ +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$-
7. P%9? K'$-$/ I/+9/$
1.1PENDAHULUAN
D%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$- $+$$' $- 0$+$$/ $-$
0%$/ -/-$/# 0'$-$/ +$$& &$:$%$0$- ,$+$ $- $$- +$/
+6$/+/#0$/ +/#$/ $- 0$+$$/ 0'$-$/ &$:$%$0$- :$/#
+$/##$, -$/+$%-. P/#-$'$/ -/-$/# +%$$- 0'$-$/ $/#$-
,/-/# 6$# $+&/-%$-9% 0'$-$/ /-0 &/:/ %/7$/$
,%9#%$& 0'$-$/ +$$& %$/#0$ &//#0$-0$/ +%$$- 0'$-$/
&$:$%$0$-.
U/-0 &/#0% +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$- +6-'0$/
/+0$-9%/+0$-9% :$/# +$,$- +#/$0$/ /-0 &&6% /+0$
-/-$/# +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$-. D6$*$' / $0$/ +%$0$/
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 64
-
7/26/2019 Stat Kes
65/72
-/-$/# /+0$-9%/+0$-9% :$/# +$,$- +#/$0$/ /-0 &/#0%
+%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$-.
1.2 PENGUKURAN DERAJAT KESEHATAN MASARAKAT
P/#0%$/ +%$$- 0'$-$/ &$:$%$0$- :$/# +$0$/ +
+$/ &$:$%$0$-. U/-0 - +#/$0$/ /+0$-9% 0'$-$/
:$/# 09&,%'/. I/+0$-9% / -+$0 +$,$- +*$0 9' $-
/+0$-9% &$0$ /+0$-9 09&,%'/ -%% +$% 66%$,$/+0$-9% +$/ +-/$/# 9' /+0$-9% ,?0.
Y$/# -%&$0 /+0$-9% 09&,%'/ $+$$'
R$- 0&$-$/ 0$$%
P%9,9%-9/$ &9%-$-: %$-9
H$%$,$/ '+, &% $- -$'/.
Y$/# -%&$0 /+0$-9% ,?0 $+$$'
R$- 0&$-$/ 6$:
A/#0$ 0&$-$/ ,/++0 0$%/$ ,/:$0- &/$% ,%
1. ,/++0.
2. I/+0$-9% ,$:$/$/ 0'$-$/ -%+% +$%=
R$9 -/$#$ 0'$-$/ -%'$+$, ,/++0
D-%6 -/$#$ 0'$-$/
I/9%&$ -/-$/# 6$/:$0/:$ -&,$- -+% +%&$' $0-
+$/ $-$ :$/# -%+$ + %&$' $0-
I/9%&$ -/-$/# 6$/:$0/:$ %&$' $0- +$/ $%$/$
0'$-$/ $//:$.
3. I/+0$-9% /#0/#$/ ?0 -%+% +$%=
P%/-$ ,/++0 :$/# &/##/$0$/ $% 6%'
P%/-$ ,/++0 :$/# &/##/$0$/ $&6$/
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 65
-
7/26/2019 Stat Kes
66/72
I/+0$-9% $//:$ :$/# 6%'6/#$/ +/#$/ +%$$-
0'$-$/ &$:$%$0$- $+$$' /+0$-9% 9$ 09/9& :$/#
&,-=
R$- ,%-&6'$/ ,/++0
G%9 N$-9/$ ,%9+7- (GNP) :$- -/#0$- ,/+$,$-$/ %$-$
%$-$ ,/++0 ,%-$'/ ,%0$,-$. B$%/:$ GNP +$,$-
+#/$0$/ /-0 &/#0% -/#0$- 0$'-%$$/ &$:$%$0$-
7$%$ &&.
L-%$7: %$- :$- ,%/-$ ,/++0 6%&% 1 -$'/
0$-$ :$/# +$,$- 6$7$ - +$$& 6$'$$ $,$,/.
1.3 PROFIL KESEHATAN INDONESIA
1.3.1 "#%+&"# ++ (&' )#'*+'*&'
-
7/26/2019 Stat Kes
67/72
K,$+$-$/ ,/++0 I/+9/$ $+$$' 1 *$ ,% 0&2.
K,$+$-$/ -%-/## + ,$ "$*$ :$- 4 *$ ,% 0&2
+$/#0$/ $/:$ '$/:$ !.!5 +$% $ I/+9/$. K,$+$-$/
-%/+$' $+$ + M$0 +$/ I%$/ "$:$ 6$% *$ ,% 0&
2
.P%/-$ ,/++0 :$/# -/##$ + ,%09-$$/ 6$% 335
+$/#0$/ + ,+$$/ 6$% !!5.
A/#0$ 0$'%$/ 0$$% 6$% 2241 ,% 1 +$/ $/#0$
0&$-$/ 0$$% 6$% 51 ,% 1. S+$/#0$/ A/#0$ %--$
-9-$ 6$% 254 /-0 %$-$%$-$ &$' $/$0 :$/# +$'%0$/
'+, ,% *$/-$ $ 154 -$'/ $+$$' 6$% 184.
P/+$,$-$/ N$9/$ ,%0$,-$ ,$+$ -$'/ 1 6$% US
!21 / $' +6$*$' ,/+$,$-$/ 6& 0% 09/9& ,$+$
-$'/ 1! 6$% US 1.124. L-%$7: %$- I/+9/$ ,$+$ -$'/
1 $+$$' 8.
P&/'$/ 06-'$/ %&$' -$/##$ -%'$+$, $% 6%'
6%+$$%0$/ '$ SUSENAS -$'/ 1 51! %&$' -$/##$ -$'
&&0 $-$ $% 6%'. ;$0,$/ ,/++0 :$/# &&0
$&6$/ 6$% 5!.
1.3.2 SITUASI SUMBER DAA
R$-9 -/$#$ + /- 0'$-$/ +$%$' -%'$+$, 1. :$/#
-%6$% $+$$' DKI "$0$%-$ 6$% 538.1! +0- I%$/ "$:$ 45.24
+$/ DIY Y9#:$0$%-$ 35.82 +$/#0$/ :$/# -%07 $+$$'
S&$-%$ $-$/ 8.14 S&$-%$ B$%$- 6$% 11.31. R$-9
+90% ,0&$ :$/# 60%$ + ,0&$ 7$%$ /$9/$ $+$$'
1.8. Y$/# ,$/# -/## B$ 1.5 DIY Y9#:$ +$/ DKI "$:$ 1.8!. "0$
+'$- ,% ,%9,/ $+$ 15 ,%9,/ +6$*$' $/#0$ /$9/$ :$-
K$-& S S&- S- K$-/# DI A7' NTTB/#0 NTB
K$ S S-%$ K$6$% S&6$% I%$ +$/ M$0.
"&$' P0&$ -% &//#0$- :$/# 6%-$/ $#$%
,$:$/$/ 0'$-$/ +$,$- -%$/#0$ 9' &$:$%$0$- +$/ &%$-$
$&,$ ++$%$' -%,/7. M/%- 09/, *$:$' 0%$
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 67
-
7/26/2019 Stat Kes
68/72
P0&$ +&$/$ $$%$/ ,/++0 :$/# +$:$/ P0&$
%$-$%$-$ 3. ,/++0 ,% P0&$. "&$' ,0&$ ,%
1. ,/++0 ,$+$ -$'/ 1 7$%$ /$9/$ $+$$' 3.51.
P$/# %/+$' $+$$' "$*$ B$%$- 3.!2 P$/# -/## I%$/ "$:$ .53S&$-%$ B$%$- 4.45.
1.3.3 SITUASI UPAA KESEHATAN
P$:$/$/ $/- /$-$ &,- 5 T :$- = T&6$/# 6%$-
6$+$/ T/## 6$+$/ T0$/$/ +$%$' ,&6%$/ &/$ TT 0%
-/## /+ -% +$/ ,&6%$/ -$6- 6 -$6- $&$ &$$
0'$&$/. ;$0,$/ K1 7$%$ /$9/$ $+$$' 2.2 +/#$/
0$%$/ !1.35 + ,%9,/ M$0 +$/ 111.38 + DKI "$:$ B$
+6$/+/#0$/ -$%#- 7$%$ /$9/$ :$- 7$0,$/ -%6-
+$' &&/' -$%#-. ;$0,$/ K4 7$%$ /$9/$ $+$$' 5.!!
+/#$/ 0$%$/ 3.33 + ,%9,/ I%$/ "$:$ +$/ 8.! + NTB.
;$0,$/ ,%$/$/ 9' -/$#$ 0'$-$/ 7$%$ /$9/$
,$+$ -$'/ 1 $+$$' !!.3 +/#$/ 0$%$/ $/-$%$ 34.!! +
,%9,/ I%$/ "$:$ +$/ .13 + ,%9>/ B$. B$ +6$/+/#0$/
+/#$/ $$%$/ P-$ IV :$- 55 7$0,$/ -%6- -$'
&&/' -$%#-.
;$0,$/ I&/$ DPT1 +$-$ %-$ P99 +$/ ;$&,$0
+$-$ 8.
1.3.4 SITUASI DERAJAT KESEHATAN
A/#0$ 0&$-$/ B$: ,$+$ -$'/ 1 $+$$' 4! 6$: ,%
0$'%$/ '+,. A/#0$ 0&$-$/ B$-$ $+$$' ,$+$ -$'/ 1
$+$$' 5 ,% 1 0$'%$/ '+,. H$ SKRT 15 &//00$/
! ,/:$0- ,/:6$6 -$&$ 0&$-$/ -%6- $+$$' S-&
,%/$$$/(3.8) #$/##$/ ,%/$-$(21.!) +$%(15.3)
/0 +$/ ,$%$- (!.3) $%$(5.5) +$/ --$/(3.!).
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 6"
-
7/26/2019 Stat Kes
69/72
M/%- '$ SKRT 15 $/#0$ 0&$-$/ 6 6$% 33 ,%
1. 0$'%$/ '+,. A/#0$ 0&$-$/ 0$$% 6$% .51 ,%
1 ,/++0.
G$&6$%$/ ,/:$0- &/$% &$$%$ &$' &%,$0$/,/:$0- /+& + I/+9/$ 6%+$$%0$/ $//$ ,$%$- /+/
-$'/ 1 6$% .52 ,% 1 ,/++0. A/#0$ /+/
+&$& 6%+$%$' +/# 7$%$ /$9/$ $/#$- -/## :$- 1.1
,% 1. ,/++0. P$/# -/## $+$$' DKI "$0$%-$ $/#0$
/+/ 6$% 41.2! ,% 1. ,/++0 S&$-%$ B$%$- 2.1
,% 1. ,/++0 +$/#0$/ S$* T/##$%$ -+$0
-%+$,$- /+/ DBD.
K%$/# E/%# P%9-/ + I/+9/$ &$' 6& ,/'/:$
-%$-$. D$$& -$'/ 18 $+$ 4 ,%9,/ :$/# ,%>$/ KEP
+$-$ 1 '/##$ ,% ,%'$-$/ +$$ ,$:$
,/$/##$/#$//:$. Y$- ,%9,/ DI A7' 1.! S&$-%$ B$%$-
1. NTT 12.5 +$/ S$* S$-$/ 14.4. A/&$ #C 6
&$' &%,$0$/ &$$$' 0'$-$/ + I/+9/$. P%>$/
$/&$ #C 6 &$' +$-$ -$%#- 4. P%>$/ $/&$ #C
6 ,$+$ B$-$ 4.5 ,$+$ 6 '$& 5. 6 &/: 45.1.
1.3.5 PERBANDINGAN DENGAN NEGARA LAIN
S6$#$ ,%6$/+/#$/ +/#$/ /#$%$ $/ +$,$- +'$- ,$+$
#$&6$%#$&6$% 6%0- /=
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 6$
-
7/26/2019 Stat Kes
70/72
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 7*
-
7/26/2019 Stat Kes
71/72
Modul perkuliahan Pengantar Statistik Kesehatan 71
-
7/26/2019 Stat Kes
72/72