Sta je to magnituda a sta intenzitet zemljotresa ?
Za podrucje juznih Dinarida (Crna Gora i neposredno susjedne oblasti) utvrdjena je sledeca numericka veza izmedju intenziteta zemljotresa (I), magnitude (M) i rastojanja tacke posmatranja (D) i hipocentra (izrazenog u kilometrima):
I = 3.28 + 1.424*M 3.56* log(D) [MCS]
U gornjem izrazu, hipocentralno rastojanje D je zavisno od epicentralnog rastojanja (d) i dubine hipocentra (h), na sljedeci nacin: D^2=d^2+h^2,pri cemu oznaka ^2 indicira kvadrat (sve duzine su izrazene u kilometrima).
STEPEN EFEKAT ZEMLJOTRESA
I Ne osjecaju ga ljudi, registruju ga samo seizmografi.
II Reaguju samo vrlo osjetljive osobe u stanju mirovanja.
III Osjeti ga vise ljudi u unutrasnjosti zgrada.
IVU kucama ga osjeti veci dio stanovnika, a na otvorenom samo pojedinci. Posudjei prozori zveckaju. Pojedinci se bude iz sna.
VOsjete ga mnogi i na otvorenom prostoru. Predmeti koji slobodno vise, zanjisu se. Kod pojedinaca izaziva manju paniku.
VIOsjete ga sve osobe i bjeze iz kuca. Slike padaju sa zidova. Na slabije gradjenim.zgradama nastaju prva ostecenja.
VIINastaju rusenja djelova namjestaja u stanovima. Ostecenja se javljaju i na kvalitetnijim kucama: manje pukotine na zidovima. Ruse se dijelovi dimnjaka na kucama, padaju crjepovi. Na slabijim objektima su moguca veca ostecenja.
VIIIVecina ljudi otezano ostaje na nogama. Javljaju se ostecenja na 25% kuca, neke slabije se ruse. U vlaznom tlu i na padinama javljaju se manje pukotine.
IXOpsta panika. Oko 50% kuca znatno je osteceno, mnoge se ruse, a vecina jeneupotrebljiva za dalje stanovanje.
XTeska ostecenja javljaju se na oko 75% objekata, a vecina njih se rusi. U tlunastaju pukotine sirine do nekoliko centimetara; Sa padina se odronjavaju stijene, stvaraju se velika klizista u tlu.
XIRuse se sve zidane zgrade. U tlu nastaju siroke pukotine iz kojih prodire voda sa pijeskom i muljem. Javljaju se veliki odroni.
XIINijedan vjestacki objekat ne moze opstati. Tlo i reljef mijenjaju izgled, zarusavajuse jezera, dok rijeke mijenjaju svoja korita.
Link: http://www.seismo.cg.yu/6_3.html
Magnituda je relativna mjera oslobodjene energije u zemljotresu. To je neimenovan broj, a uobicajene vrijednosti magnitude nalaze se u
granicama 1 - 9, iako je skala magnitude otvorena i sa gornje i sa donje strane. Veoma slabi zemljotresi mogu imati i negativnu magnitudu (posto je
magnituda definisana logaritamskom funkcijom). Dakle, magnituda je ekvivalentna energetska mjera zemljotresa vezana za njegovo zariste, sto
znaci da ne zavisi od dubine hipocentra (zarista). U cast seizmologa Rihtera (Charls Richter), koji je 1935. godine matematicki definisao magnitudu
kao energetsku mjeru dogodjenog zemljotresa, ovaj parametar zemljotresa se naziva i Rihterova magnituda. Postoji vise vrsta magnitude - zavisno
od vrste seizmickih talasa koji se koriste pri njenom proracunu - na primjer Mb - magnituda definisana na osnovu amplitude zapreminskih
seizmickih talasa, zatim Ms - na osnovu povrsinskih talasa, ML - tzv. lokalna Rihetrova magnituda, utvrdjena na osnovu maksimalnih amplituda
transverzalnih sezmickih talasa registrovanih na standardnom Vud Andersonovom torzionom seizmografu, i td.
Intenzitet zemljotresa izrazava stepen povrsinskih efekata zemljotresa - na gradjevinskim objektima, tlu, ljudima. Izrazava se cjelobrojnim
skalama od I do XII stepeni za tzv. Merkalijevu (Mercali - Cancani - Siebergovu) skalu, ili kratko: MCS, kao i ekvivalentne, ali znatno detaljnije
skale: EMS-98 (Evropska Makroseizmicka Skala iz 1998. godine), odnosno MSK-64 (Medvedev - Sponhauer - Karnik skala definisana 1964.
godine). Skala intenziteta u opsegu I-IX stepeni je tzv. Japanska skala i td. Skale intenziteta su opisne i tekstualno izrazavaju efekte zemljotresa na
zemljinoj povrsi. U donjoj tabeli prikazani su osnovni elementi EMS-98 skale.
Intenzitet zemljotresa na zemljinoj povrsi znacajno zavisi od dubine zarista zemljotresa (dublji hipocentar sa istom magnitudom znaci manji
intenzitet na povrsi tla i obrnuto), ali i od rastojanja tacke posmatranja do epicentra. Povrsi koje u siroj oblasti epicentra obuhvataju zone sa istim
stepenom dogodjenog intenziteta nazivaju se izoseistama zemljotresa.
Sledeca tabela prikazuje skraceni oblik Evropske makroseizmicke skale (EMS-98).
