Sta je to magnituda a sta intenzitet zemljotresa ?

Za podrucje juznih Dinarida (Crna Gora i neposredno susjedne oblasti) utvrdjena je sledeca numericka veza izmedju intenziteta zemljotresa (I), magnitude (M) i rastojanja tacke posmatranja (D) i hipocentra (izrazenog u kilometrima):

I = 3.28 + 1.424*M 3.56* log(D) [MCS]

U gornjem izrazu, hipocentralno rastojanje D je zavisno od epicentralnog rastojanja (d) i dubine hipocentra (h), na sljedeci nacin: D^2=d^2+h^2,pri cemu oznaka ^2 indicira kvadrat (sve duzine su izrazene u kilometrima).

STEPEN EFEKAT ZEMLJOTRESA

I Ne osjecaju ga ljudi, registruju ga samo seizmografi.

II Reaguju samo vrlo osjetljive osobe u stanju mirovanja.

III Osjeti ga vise ljudi u unutrasnjosti zgrada.

IVU kucama ga osjeti veci dio stanovnika, a na otvorenom samo pojedinci. Posudjei prozori zveckaju. Pojedinci se bude iz sna.

VOsjete ga mnogi i na otvorenom prostoru. Predmeti koji slobodno vise, zanjisu se. Kod pojedinaca izaziva manju paniku.

VIOsjete ga sve osobe i bjeze iz kuca. Slike padaju sa zidova. Na slabije gradjenim.zgradama nastaju prva ostecenja.

VIINastaju rusenja djelova namjestaja u stanovima. Ostecenja se javljaju i na kvalitetnijim kucama: manje pukotine na zidovima. Ruse se dijelovi dimnjaka na kucama, padaju crjepovi. Na slabijim objektima su moguca veca ostecenja.

VIIIVecina ljudi otezano ostaje na nogama. Javljaju se ostecenja na 25% kuca, neke slabije se ruse. U vlaznom tlu i na padinama javljaju se manje pukotine.

IXOpsta panika. Oko 50% kuca znatno je osteceno, mnoge se ruse, a vecina jeneupotrebljiva za dalje stanovanje.

XTeska ostecenja javljaju se na oko 75% objekata, a vecina njih se rusi. U tlunastaju pukotine sirine do nekoliko centimetara; Sa padina se odronjavaju stijene, stvaraju se velika klizista u tlu.

XIRuse se sve zidane zgrade. U tlu nastaju siroke pukotine iz kojih prodire voda sa pijeskom i muljem. Javljaju se veliki odroni.

XIINijedan vjestacki objekat ne moze opstati. Tlo i reljef mijenjaju izgled, zarusavajuse jezera, dok rijeke mijenjaju svoja korita.

Link: http://www.seismo.cg.yu/6_3.html

Magnituda je relativna mjera oslobodjene energije u zemljotresu. To je neimenovan broj, a uobicajene vrijednosti magnitude nalaze se u

granicama 1 - 9, iako je skala magnitude otvorena i sa gornje i sa donje strane. Veoma slabi zemljotresi mogu imati i negativnu magnitudu (posto je

magnituda definisana logaritamskom funkcijom). Dakle, magnituda je ekvivalentna energetska mjera zemljotresa vezana za njegovo zariste, sto

znaci da ne zavisi od dubine hipocentra (zarista). U cast seizmologa Rihtera (Charls Richter), koji je 1935. godine matematicki definisao magnitudu

kao energetsku mjeru dogodjenog zemljotresa, ovaj parametar zemljotresa se naziva i Rihterova magnituda. Postoji vise vrsta magnitude - zavisno

od vrste seizmickih talasa koji se koriste pri njenom proracunu - na primjer Mb - magnituda definisana na osnovu amplitude zapreminskih

seizmickih talasa, zatim Ms - na osnovu povrsinskih talasa, ML - tzv. lokalna Rihetrova magnituda, utvrdjena na osnovu maksimalnih amplituda

transverzalnih sezmickih talasa registrovanih na standardnom Vud Andersonovom torzionom seizmografu, i td.

Intenzitet zemljotresa izrazava stepen povrsinskih efekata zemljotresa - na gradjevinskim objektima, tlu, ljudima. Izrazava se cjelobrojnim

skalama od I do XII stepeni za tzv. Merkalijevu (Mercali - Cancani - Siebergovu) skalu, ili kratko: MCS, kao i ekvivalentne, ali znatno detaljnije

skale: EMS-98 (Evropska Makroseizmicka Skala iz 1998. godine), odnosno MSK-64 (Medvedev - Sponhauer - Karnik skala definisana 1964.

godine). Skala intenziteta u opsegu I-IX stepeni je tzv. Japanska skala i td. Skale intenziteta su opisne i tekstualno izrazavaju efekte zemljotresa na

zemljinoj povrsi. U donjoj tabeli prikazani su osnovni elementi EMS-98 skale.

Intenzitet zemljotresa na zemljinoj povrsi znacajno zavisi od dubine zarista zemljotresa (dublji hipocentar sa istom magnitudom znaci manji

intenzitet na povrsi tla i obrnuto), ali i od rastojanja tacke posmatranja do epicentra. Povrsi koje u siroj oblasti epicentra obuhvataju zone sa istim

stepenom dogodjenog intenziteta nazivaju se izoseistama zemljotresa.

Sledeca tabela prikazuje skraceni oblik Evropske makroseizmicke skale (EMS-98).