Download - SETA Misir'Da Kim Kimdir
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
1/120
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
2/120
2
S E T A K M K M D R ?
Say: 2 | Ocak 2012
MISIRDA SYAS
AKTRLER, PARTLER, DNHAREKETLER VE MEDYA
setaKM KMDR?
2 0 1 2 Y a y n h a k l a r m a h f u z d u r
YAZARLAR
RAMAZAN YILDIRIM
TARIK ABDULCELL
S E T A | S Y A S E T , E K O N O M V E T O P L U M A R A T I R M A L A R I V A K F IN e n e h a t u n C a d d e s N o : 6 6
G O P a n k a y a 0 6 7 0 0 A n k a r a T R K Y ET e l : + 9 0 3 1 2 . 5 5 1 2 1 0 0 | F a k s : + 9 0 3 1 2 . 5 5 1 2 1 9 0w w w . s e t a v . o r g | n o @ s e t a v . o r g
S E T A | W a s h n g t o n D . C . O f f c e1 0 2 5 C o n n e c t c u t A v e n u e , N . W . , S u t e 1 1 0 6W a s h n g t o n , D . C . , 2 0 0 3 6T e l : 2 0 2 2 2 3 9 8 8 5 | F a k s : 2 0 2 2 2 3 6 0 9 9w w w . s e t a d c . o r g | n o @ s e t a d c . o r g
KATKIDA BULUNANLAR
SELN M. BLMEUFUK ULUTAFURKAN TORLAK
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
3/120
3
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
NDEKLER
GR | 9
BRNC BLM: SYAS AKTRLER | 13A. PART LDERLER | 14
SEYYD EL BEDEV EHATA | 14MAD ABDULGAFFUR | 15
MUHAMMED RIFAT EL SAD | 16
MECD AHMED HSEYN | 17
HAMDN SUBAH | 18
MUHAMMED MRS | 19
NECB ENES SAVRS | 20
EBUL ALA MAZ | 21
EYMEN ABDULAZZ NUR | 22
B. CUMHURBAKANLII MUHTEMEL ADAYLARI | 23
MUHAMMED EL BARADEY | 23
ABDULMUNM EBUL FUTUH | 24
MUHAMMED SELM EL AVVA | 26
AMR MUSA | 27
HAZIM SALAH EBU SMAL | 29
C. TOPLUMSAL KANAAT NDERLER | 30
MUHAMMED BED ABDULMECD SAM | 30
TARIK EL BR | 31
SAFFET HCAZI | 32
MEMDUH HAMZA | 33
MUHAMMED HASANEYN HEYKEL | 34
KNC BLM: SYAS PARTLER VE OLUUMLAR | 35A. GELENEKSEL SYAS PARTLER | 36
HZBUL-AMELL-SLAM / SLAM PARTS | 36
HZBUL-ARABYYUD-DEMOKRATYYUN-NASIR / ARAP DEMOKRAT
NASIRCI PART | 37
HZBUL-CEBHETD-DEMOKRATYYE / DEMOKRATK CEPHE PARTS | 38
HZBUT-TECEMMUL-VATANYYT-TAKADDUMYYL-VAHDEV / ULUSAL
LERLEMEC BRLETRC TOPLULUK PARTS | 39
HZBUL-AHRARL-TRAKYYNEL-MISR / MISIR ZGR SOSYALSTLER
PARTS | 40
HZBUL-VEFDL CEDD / YEN VEFD (DELEGASYON) PARTS | 41
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
4/120
4
S E T A K M K M D R ?
B. YEN SYAS PARTLER | 42HZBUL-HURRYYE VEL-ADALE / HRRYET VE ADALET PARTS | 42HZBUL-MISRYYNEL-AHRAR/ZGR MISIRLILAR PARTS | 46HZBUL-VASAT / VASAT PARTS | 47HZBUL-KERAME / ONUR PARTS | 48HZBUN-NUR / NUR PARTS | 49
HZBUL-ADL-CEDD / YEN YARIN PARTS | 50EL HZBUL-MISRYYUD-DEMOKRATYYUL-CTMA / | 51SOSYAL DEMOKRAT MISIR PARTS | 51
C. PART DII SYAS PLATFORMLAR | 52HAREKETU 6 APRL/6 NSAN GENLK HAREKET | 52HAREKETU KFAYE / KFAYE HAREKET | 53EL-CEMYYETUL-VATANYYE LT-TAYR / DEM N ULUSAL BRLK | 54TLAFU EBABUS-SEVRA / | 55DEVRM GENLER KOALSYONU | 55ET-TEHALUFUD-DEMOKRATYYU MN ECL MISR / MISIR N DEMOKRATKTTFAK | 56
EL-KTLETUL-MISRYYE / MISIR OLUUMU | 57TEHALUFU MISR FEVKEL-CEM / MISIR HERKESN STNDEDR TTFAKI | 58
NC BLM: DN AKIMLAR | 59A. CEMAATU HVAN-I MSLMN / MSLMAN KARDELER | 60B. SLAM CHAD | 64C. CEMAAT- SLAM | 65D. SELEF AKIMLAR | 67
EL-CEMYYETU-ERYYE/ ER CEMYET | 67CEMYYETU ENSARUS-SNNE / SNNET YANLILARI CEMYET | 68CEMAATUT-TEBL VED-DAVE / TEBL VE DAVET CEMAAT | 69
KURUMSALLAMAMI SELEF OLUUMLAR | 69E. TASAVVUF OLUUMLAR | 72
DRDNC BLM: MEDYA ORGANLARI | 73A. MISIR MEDYASININ KISA TARHES | 74B. RESM TELEVZYON KANALLARI | 75C. YARI RESM GAZETELER | 77
EL AHRAM GAZETES | 77EL AHBAR EL YEVM | 78EL TAHRR MATBUAT VE NERYAT EV | 78
D. ZEL TELEVZYON KANALLARI | 79
EL CEZRE HABER KANALI | 80DREAM KANALLARI GRUBU | 80
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
5/120
5
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
ORBT KANALLAR GRUBU | 81EL MHVER KANALI | 81EL HAYAT KANALLAR GRUBU | 81ON TV KANALI | 82EN NAS VE ER RAHME KANALLARI | 82MISIR 25 KANALI | 83
E. ZEL GAZETELER | 83EL VEFD GAZETES | 83HRRYET VE ADALET GAZETES | 84ONUR GAZETES | 84NASIRCI ARAP GAZETES | 84BUGN MISIRLI GAZETES | 84EL URUK GAZETES | 85GNLK ANAYASAL GAZETE | 85MLLETN SES GAZETES | 86
F. NTERNET STELER | 86AL YOUM AL SAB | 86
MISRAV | 86AL MISRYYUN | 87HVAN ONLNE | 87MISIRIN PENCERES STES | 87GZLEM EBEKES | 88
BENC BLM: DN KURUMLAR | 89A. EZHER EYHL | 90B. MISIR MFTL | 92C. KIPT PATRKL | 93
ALTINCI BLM: YARGI, ORDU BROKRASS VE PARLAMENTO | 95A. YARGI | 96B. ORDU | 98C. GEMTEN GNMZE MISIR HALK MECLS | 100
YEDNC BLM: SVL TOPLUM KURULULARI VE ARATIRMA MERKEZLER | 105A. SVL TOPLUM KURULULARININ TARHSEL ARKAPLANI | 106
MESLEK SENDKALARI | 107SOSYAL YARDIM DERNEKLER | 109NSAN HAKLARI RGTLER | 110ARATIRMA MERKEZLER | 112
SONU | 115
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
6/120
6
S E T A K M K M D R ?
SUNU
Kuzey Arika ve Ortadouda yaanan kkl siyasi ve toplumsal
deiimler, dnyann pek ok lkesinde olduu gibi Trkiyede de bu
blgelerin tarihi, kltrel, dini, siyasi ve ekonomik yaplarna ilgiyi belirgin ekilde artrd. Blgesel deiimlerin arka plannda yatan nedenleri
anlama, balca siyasi eilimleri ve akmlar kavrama, mevcut aktrler
arasndaki g dengelerini zmleme ve gelecee ilikin stratejik pro
jeksiyonlar gelitirme abalar doru ve gvenilir bilgilere ulalmasyla
mmkndr. Kuzey Arika ve Ortadoudaki gelimelere ilikin eitli
evrelerde yaplan aklama ve analizlerin yzeysellii, Trkiyede sz
konusu blgelerin siyasi, dini ve ekonomik yaplar ile d politikalar
ve uluslararas balantlarna ilikin yeterli ve derinlikli bilgi birikimininolmadn gstermitir.
Trkiyenin tarihi ve kltrel balantlar kadar, tad miras ve so
rumluluk ile iinde bulunduu siyasi coraya Kuzey Arika ve Ortado
u lkeleri ile yakn ilikiler kurmay zorunlu klmaktadr. Ancak blge
politikalarna ilikin isabetli kararlarn verilebilmesi d politika ve dip
lomasi deneyimi kadar, hatta ondan daha ok blgeye ilikin bilgiye
sahip olmay gerektirir. Ne yazk ki bugne kadar lkemizdeki niversiteler, aratrma kurumlar ve dnce kurulular karar vericilere k
tutacak yeterli dzeyde rnler ortaya koyamamtr. niversite ve
aratrma merkezlerinin says artmakla beraber stratejik bilgi retme
ve bu bilgi ile kamuoyunu, medyay, karar alclar, siyaset ve ekonomi
dnyasn aydnlatma hala balang aamasndadr.
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Aratrmalar Vak, Trkiyeyi yakndan
ilgilendiren gelimelerin daha iyi anlalabilmesi iin SETA Kim Kimdir
Serisini yaynlamaya balamtr. Bu seriden kan elinizdeki Msrda
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
7/120
7
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
Siyasi Aktrler, Partiler, Dini Hareketler ve Medya raporu konuya ilgi
duyan her kesim iin nemli bir kaynak olma zellii tamaktadr. Bu
kapsaml rapor Msrn mevcut siyasi haritasn karmakta, etkin aktr
ler ve siyasi partilerin grlerini betimlemekte, lkedeki dini hareket
lerin geliim izgilerini analiz etmekte, medya kurulular, ordu, yargve sivil toplum kurulular ile bunlarn siyaset ve toplum zerindeki et
kilerini deerlendirmekte, ksacas modern Msr hakknda derli toplu
bilgiler sunmaktadr. Raporun nemli bir boluu dolduracana, onu
okuyanlarn Msrdaki gelimeleri daha iyi anlayacana ve bilgiye da
yal analizler yapacana inanyoruz. Rapor, genel okuyucuya olduu
kadar siyaset ve ekonomi dnyasnn karar alclarna da yararlanabi
lecekleri veriler sunmakta, medya mensuplarnn derinlikli ve tutarl
tartmalar yrtmesine zemin hazrlamaktadr. te yandan akademikalmalar yapmak isteyenlere ve dnce kuruluu alanlarna Msr
anlama klavuzu sunmaktadr.
Msrda Siyasi Aktrler, Partiler, Dini Hareketler ve Medya raporu
nu hazrlayan Ramazan Yldrm, Tark Abdulcelil, Selin M. Blme, Uuk
Uluta ve Furkan Torlak bata olmak zere almann eitli aamala
rnda onlara yardmc olan SETA mensuplarna teekkr ederim.
Talip Kkcan
D Politika Direktr
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
8/120
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
9/120
GR
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
10/120
10
S E T A K M K M D R ?
2010 ylnn son aylarnda Arap dnyasnda gecikmi bir ke patlamasnn sonucu
balayan deiim hareketi kadim dinlerin, kltrlerin ve medeniyetlerin beii olan bu
corayay yeniden gndemin st sralarna tamtr. Etki ve nuz bakmndan Arap
dnyasnn kysndaki bir lke olan Tunus, beklenmedik ekilde ke birikiminin nn
deki korku ve endie duvarlarn paralayarak dalga dalga byyen halk hareketlerininilham kayna ve dinamosu olmutur. Muhammed Buazizinin kendisini yakmas zeri
ne Tunusta balayan olaylarn ardndan Zeynelabidin Bin Alinin sessiz sedasz lkesini
terk etmesi Arap Bahar olarak isimlendirilen sreci balatmtr.
25 Ocak 2011 tarihinde Msra srayan isyan dalgas, 18 gn boyunca Tahrirde gerek
letirilen protestolar sonucunda 1952 ylndan beri lkeyi yneten asker kkenli 4. Cum
hurbakan Hsn Mbareki devirmi ve Mbarek grevini Yksek Askeri Konseye dev
retmek zorunda kalmtr. Askeri Konsey bakan Mareal Muhammed Hseyin Tantav,
Cumhurbakanlnn yetkilerini devraldktan sonra Tahrir Meydanna scak mesajlarvererek halkn sempatisini kazanmay baarmtr. Ksa bir sre ierisinde reeranduma
giden halk %77lik bir ounlukla anayasa deiiklik paketini onaylayarak, siyasi parti
ler nndeki engelleri kaldrmtr. Ancak bir sre sonra lke iinde yeniden sorunlar
ba gstermeye balamtr. Askeri Konseyin Hsn Mbarek ve rejiminin aktrlerini
yarglamada isteksiz ve yava davranmas, cumhurbakanl seimlerinin ne zaman ya
placa konusunda bir tarih belirlemeyerek derin bir sessizlie brnmesi, sam ere
babakanlndaki hkmetin gzle grlr bir baar salayamamas ve Askeri Kon
seyin vesayet rejimini srdrme niyetinde olmas gibi konular halk arasnda rahatszlk
yaratrken, Tahrirde yeni protestolar zinciri balamtr.
Sa, sol, liberal ve slamc tm evrelerin hzl bir ekilde partileerek seimlere hazr
land, seimler iin ittiaklar kurduu, seim takviminin kesinlemesinden sonra da
adaylk bavurularnda bulunduu ve tm bu siyasi evrelerin sahaya inerek seim pro
pagandalarna balad bir dnemde, Geici Hkmetin Babakan Yardmcs Ali Silmi
nclnde hazrlanan Anayasal lkeler Bildirgesi1 askerin, idareyi sivil bir iktidara dev
retme niyetinde olmad ve Msr halkn oyalad konusundaki kanaatleri glendir
mitir. Askeri Konseye birok imtiyaz tanyarak ona lkedeki tek mutlak belirleyici bir
konum veren bu belge, yeni yaplacak bir anayasann zerinde kabul edilerek deiti
1. http://www.masrawy.com/news/egypt/poltcs/2011/november/2/4559080.aspx
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
11/120
11
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
rilmesi dahi tekli edilemeyen balayc baz hkmler de iermektedir. Toplumsal destekten yoksun olan baz siyasi partiler ile evreler bu belgeye imza atarak muhtemel bir
slamc iktidarn nne gemeyi hedeemitir.
Tm bu olumsuz gelimelere ramen 28 Kasm 2011 tarihinde Msrda aamal seim
sreci balamtr. Msr seim sistemine gre Msr seim blgesine ayrlm durum
dadr. Her seim blgesinde iki hata arayla parlamento, ardndan yine iki hata arayla
senato seimleri yaplacaktr. Seimlerin ilk etabnda halkn %60 sandk bana gitmi
tir.2 Bu seim srecinin 2012 ylnn Mart aynda tamamlanmas hedeenmektedir.
Msrda meydana gelen bu hzl deiim Trkiyedeki kamuoyu tarandan da yakndan
takip edilmektedir. Bu durum, yeni dnemdeki Msrn daha yakndan tannmas istei
doururken yaplacak olan yorum ve deerlendirmelerin salkl olabilmesi iin doru
bilgiye duyulan ihtiya da artmtr. Sz konusu ihtiyac karlamak zere hazrlanan,
Msrda Siyasi Aktrler, Partiler, Dini Hareketler ve Medya balkl bu almada, M
srdaki siyasi partiler, siyasal aktrler, dini kurumlar, dini cemaatler, medya organla
r hakknda bilgilere yer verilmitir. Kendi alannda bir ilk olan bu alma, bata Msr
olmak zere Arap dnyas zerine yaplacak aratrma ve yorumlarda ihtiya duyulan
temel bilginin salanmasnda bir rehber nitelii tamaktadr.
2. http://www.mddleeastonlne.com/?d=121703
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
12/120
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
13/120
BRNC BLM
SYAS AKTRLER
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
14/120
14
S E T A K M K M D R ?
A. PART LDERLER
SEYYD EL BEDEV EHATAEl Vefd Partisi Bakan
Seyyid El Bedevi, Bat Vilayetindeki Tanta kentinde
1950 senesinde dnyaya gelmitir. skenderiye ni
versitesi Eczaclk Fakltesi Blmnden 1973 yln
da mezun olmu, bilimsel uzmanlk alan gerei st
dzey grevlerde bulunmutur. la retim Firmas
SIGMA irketinin Ynetim Kurulu Bakanl ve Sa
nayi Odalar Birliinde la Sanayi Blm Bakan
l yapmtr. Birok Msrl i adam gibi medya alannda yatrm yapm, Msr El Hayat
televizyonunu kurmu ve bakanln yapmtr. Siyasi hayatna 1983 ylnda El VedPartisine katlarak balamtr. 2000 ylnda partinin genel sekreteri seilmi ve bu gre
vini 2005 ylna kadar yrtmtr. 28 Mays 2010 tarihinde, o dnem parti bakan olan
rakibi Mahmud Abazaya kar byk bir baar elde ederek El Ved Partisinin bakan
seilmitir. ehata, karmak ilikileri ynetmedeki baars ve ayn anda pek ok alterna
tii deerlendirerek hareket etmesiyle bilinmektedir. imdiye kadar kendisine kar pek
ok sulama yneltilmitir. Aka muhali bir partiye bakanlk etmesine ramen, gizli
ekilde eski Msr rejiminin adam olduu ynnde iddialar vardr. Bu noktada onu ele
tirenler, kendisinin bakanl dneminde El Dstur Gazetesinden Mbarek rejiminin
iddetli muhalierinden brahim sann grevinin sona erdirilmesini rnek gstermektedirler. Liberal ve Msr milliyetisi olarak bilinen ehata, Msrdaki en tannm siyasi
ahsiyetlerdendir. El Ved Partisinin bakan olmas ve Msrn en byk televizyon ala
rndan birine sahip olmas nedeniyle byk bir siyasi ve medyatik arl vardr. Bunun
la birlikte halk nezdinde sahip olduu destek konusunda, bu destek ancak kamuoyu
yoklamas, parlamento veya bakanlk seimleri gibi tarasz yntemlerle llebilece
inden ve uzun sre Msrda bu tr aratrmalarn yaplmamas yahut gerekleri yanst
mamas nedeniyle, kesin bir ey sylemek mmkn deildir. Yine de Msr siyasetinde
ve medyasndaki arlnn sahip olduu kiisel kamuoyu desteinden azla olduunu
sylemek mmkndr.3
3. Val Kandl, 23 Hazran 2011 tarhl Eluruk gazetes. http://www.shorouknews.com/columns/view.aspx?cdate=23072011&id=6c5a963e7b43b19b21d2664a6c3ab
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
15/120
15
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
MAD ABDULGAFFUR
mad Abdulgaur 1960 ylnda skenderiyede
dodu. skenderiye niversitesi Tp Fakltesindenmezun oldu. 1977 ylnda selei harekete katlpakti olarak bu akmn almalarnda bulundu vehareket iinde nemli bir kiilik haline geldi. skenderiyede gl dini bir akm olan seleiler, HsnMbarekin devrilmesinden sonra Msrda balayan hzl partileme srecinde bir partikurmaya karar vermiler ve kurduklar Nur Partisinin genel bakanlna mad Abdulgauru getirmilerdir. Nur Partisi, dier selei guruplarn da desteini kazanarak 28Kasm 2011 ylnda balayan seimlerde %20 civarnda oy almtr. Bu oy oran Nur Pati
si Genel Bakan mad Abdulgauru Msrn en nemli siyasi aktrlerinden biri halinegetirmitir. Abdulgaur medyada azla grnmemeye zen gstermi ve snrl saydarportaj vermitir. 31 Aralk 2011 tarihinde partinin dzenlemi olduu kongrede yapt konumasnda; Nur Partisinin Msrn slam kimliini korumak, slam eriatn hayatageirmek, Allahn kitabyla hkmetmek iin kurulduunu, istisna mahkemeler dneminin sona erdiini, her bireyin kendi hakkn alacan, hi kimsenin salk, eitim veonurlu bir yaam hakkndan mahrum braklmayacan dile getirmitir.4Turizm, bankaclk, kadn, d politika, Kptiler vb. konularda selei hareketin genel grleri hakknda srekli savunmac aklamalar yapmak zorunda kalan Abdulgaur,partisinin bu konudaki bak asn net bir ekilde ortaya koymada zorlanmaktadr. Bukonulardaki sorulara verdii cevaplarla bir taratan selei hareketi kstrmemeye alrken dier taratan da kamuoyunu tatmin etmekte baarl olamamaktadr. Kiiselacebook sayasnda bu konular hakknda yapt baz aklamalar selei hareket mensuplar tarandan ikna edici bulunmamaktadr.5 Mesela El Cezire televizyonunda ilk kezkatld bir canl yayn programnda ABD ile ilikiler ve Camp David anlamas hakkndanet iadeler kullanmaktan kanmtr. Nur Partisi olarak bu konular hakknda karar verirken Msrn milli menaatlerini koruyacaklarn ve Msr Arap dnyasnn lideri yapma
hususunda gayret gstereceklerini dile getirmitir.6
4. http://www.alnourparty.org/nodes/view/type:partyactivities/slug:TheidentityoIslamicEgypt
5. http://arar.acebook.com/dr.emad.oicial
6. http://www.youtube.com/watch?v=aLxlIn2woz8
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
16/120
16
S E T A K M K M D R ?
MUHAMMED RIFAT EL SAD
Ulusal lerlemeci Birletirici Topluluk
Partisi
11 Ekim 1932de Msr Deltasnn ortasndaki El
Dukhaliyye vilayetinde domutur. Almanyada
Sosyalist Hareketin tarihi konusunda doktora eitimini tamamlamtr. Msr ura Mec
lisine vekil olarak atanmtr. Msrdaki sosyalist hareket ierisinde 1970li yllara kadar
akti olarak bulunmutur. Hem Abdunnasr dneminde hem de Enver Sedat dnemin
de sosyalist hareket yesi kimliiyle yapm olduu muhaleetten dolay pek ok kez
tutuklanmtr. Buna karn, Rat El Said, Msrdaki muhalier ierisinde devrik Mbarek
rejimi ve gvenlik gleriyle gl ilikilere sahip olmakla sulanan sayl kiilerden bi
risidir. Msrn muhali saylan bir partinin bakan olmas bu durumu deitirmemitir.
Eski devlet bakan Hsn Mbarek kendi politikalarna muhaleet eden bir partinin
bakan olmasna ramen her seim dneminde onun Msr ura Meclisine tayinini ka
bul etmitir. Bundan dolay da eski Msr rejiminin siyasi arenay kendi karna kullan
mak iin oluturduu dekor amal muhaleetin bir paras olmakla sulanmtr. Msr
milliyetisi ve solcu kimliiyle ne kan Rat elSaidin kamuoyundaki imajnn genel
olarak olumsuz olduunu sylemek mmkndr.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
17/120
17
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
MECD AHMED HSEYN
i Partisi Bakan
Mecdi Hseyin 23 Haziran 1951de domutur.
Babas Ahmed Hseyin Gen Msr Partisinin ku
rucusu, amcas Adil Hseyin ise Msr Partisi Eski
Genel Sekreteri ve nl bir slami dnrdr. ktisadi ve dari Bilimler Fakltesinden
1971 ylnda mezun olmutur. slamda Siyasi Deiim Fkh, Surlar Arkasnn Gnl, Asrn Tautu Ame-
rika, Sivil taatsizlie slami Bak gibi birok eser kaleme alarak entelektel kiiliiyle n plana
kmtr. 19781990 yllar arasnda parlamento yelii yapmtr. 1999da Gazeteciler
Sendikas Ynetim Kurulu yesi ve zgrlk Komisyonu raportr olmutur. Halen Msr Halk Dergisi Genel Yayn Ynetmenidir. Hsn Mbarek rejimini en sert ve cesurca
eletirenlerden biridir. Eski rejime muhaleeti ve eletirilerinin sertlii ile Filistin halkyla
dayanmasndan tr pek ok kez tutuklanmtr. slamc bir kimlie sahip olan Mecdi
Ahmed Hseyinin grleri aydn kesim tarandan ilgiyle takip edilmektedir. Grle
rinden taviz vermeyen bir kiilie sahip olmas nedeniyle de slami eilimli evrelerde
etkili bir konuma sahiptir. Daha nce yaplan parlamento seimlerinde kazand baa
rs seimlerin ea olmamasna karn Msr kamuoyunda bir arl olduu kanaatini
uyandrmaktadr.7
7. http://www.el3amal.com/news/index.php
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
18/120
18
S E T A K M K M D R ?
HAMDN SUBAH
Onur Partisi Bakan
Hamdin Subahi, Msrn Kere eyh vilayetinin
Baltim kentinde 5 Haziran 1954 senesinde dn
yaya gelmitir. 1977de Kahire niversitesi letiim
Fakltesinden mezun olmutur. Arap Dnyasnda Basn konusunda hazrlad teziyle
yksek lisansn tamamlamtr. Kahire niversitesinde Nasrc dnce orumunu kur
mutur. 19751976da letiim Fakltesi renciler Birlii Bakanlna seilmitir. Daha
sonra da Kahire niversitesi renciler Birlii Bakan olmutur. 19751977de ise Msr
renciler Birlii Bakan Yardmclna seilmitir. ki dnem Msr parlamentosundamilletvekillii yapm; Nasrc Arap Partisinin kuruluuna katkda bulunmutur. Eski
Msr rejimine kar sert tutumlaryla bilinen olduka radikal muhalierdendir. Nasrc
milliyeti bir kimlie sahip olan Hamdin Subahi, zellikle seim blgesi olan Baltimde
gl bir kamuoyu desteine sahiptir. Ayrca arkl kesimler de onun pek ok tutumunu
desteklemektedir. Siyasi ve medyatik etkinliinin gl olduunu ve genel olarak halk
nezdinde kabul grdn sylemek mmkndr.8
8. http://www.moheet.com/2011/09/20/%d8%ad%d9%85%d8%a%d9%8a%d9%86%d8%b5%d8%a8%d8%a7%d8%ad%d9%8a/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
19/120
19
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
MUHAMMED MRS
Hrriyet ve Adalet Partisi Bakan
1951de el arkyye vilayetinde domutur. 1972de
Kahire niversitesi Mhendislik Fakltesinden me
zun olmutur. Yine Kahire niversitesinden yksek
lisansn, South Caliornia niversitesinde ise doktorasn tamamlamtr. Akademik ka
riyerini srdrerek Caliornia niversitesinde doent olmutur. El Zekazik niversitesi
Mhendislik Fakltesinde Malzeme Mhendislii Blm Bakanl yapmtr. Devrim
sonras kurulan zgrlk ve Adalet Partisi Bakanln yrten Muhammed Mrs, Ms
lman Kardeler Cemaati rad Brosu yesi ve cemaatin siyasi liderlerinden birisidir.2000 ylnda Mslman Kardelerin desteiyle parlamento yesi seilmi ve Mslman
Kardelerin meclis grubunun szcln yapmtr. Parlamentonun en alkan ye
lerinden biri olmu ve 20002005 yllar arasnda en iyi parlamenter seilmitir. 30 Nisan
2011de Mslman Kardeler ura Meclisi, onu cemaatin kurduu Hrriyet ve Adalet
Partisi Bakan semitir. Mrsi, Msr genelinde nemli bir siyasi ve medyatik arla
sahiptir. Zira Msrn en gl partisinin bakan konumundadr. Kendi vilayeti olan el
arkyyede gl bir halk destei vardr. Siyasi arlnn ve kamuoyu desteinin hem
kiisel aaliyetlerinden hem de Mslman Kardelerin destekledii bir partinin bakanolmasndan kaynaklandn sylemek mmkndr.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
20/120
20
S E T A K M K M D R ?
NECB ENES SAVRS
zgr Msrllar Partisi Kurucusu
17 Haziran 1955te Suhac vilayetinde domutur.
Makine Mhendislii alannda lisans eitimi gr
m, svire Kraliyet Teknoloji Enstitsnde yksek
lisans yapmtr. Msr devrimi ncesi siyasi bir mevkide bulunmamtr. Ancak sahip
olduu byk maddi ve medyatik g sayesinde perde arkasndan siyasi kulvarlarda
aaliyet gstermitir. ok pragmatik bir kiilie sahip olan Savirs, arkl lkelerde sahip
olduu inans ve medya irketleriyle bilinmektedir. Kendisi iin Msrn laikletirilmesi
iin alt ve her trl dindarlama grntsne kar sava at iddialar gndemegetirilmitir. sraille aka gl ekonomik ilikilere sahiptir. Kendisinin ve sahip olduu
cep teleonu irketinin, srail karlar iin istihbarat aaliyetleri yrtt gerekesi ile
soruturma geirmitir. Ancak Savirs tm bu sulamalar reddetmitir. Bilinen ilk siyasi
aaliyeti, laik arka plana sahip zgr Msrllar Partisinin kurulmas olmutur. Kimileri
bunu kapatlan eski iktidar partisini yeni bir yzle pazarlama abas olarak grmektedir.
Laik ve liberal bir kimlie sahip olan Necib Savirsin sahip olduu cep teleonu irmas,
slami ritellerle alay ettii gerekesiyle byk boykot kampanyalaryla kar karya kal
mtr. Irak igali srasnda Irakta ekonomik yatrmlara girimi ve Msr halknn genelinin tepkisini zerine ekmitir. Bu nedenle Msr halknn geneli nezrindeki imaj ok iyi
deildir, ancak Msrl Kptilerin ounluu tarandan destek grmektedir.9
9. http://www.acebook.com/topc.php?ud=203067832862&topc=12438
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
21/120
21
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
EBUL ALA MAZ
Yeni Vasat Partisi Bakan
Msrn gneyindeki el Minye kentinde 3 Nisan
1958de dnyaya gelmitir. El Minye niversitesi
Mhendislik Fakltesinden 1984te mezun olmu
tur. Ayrca 2008de Kahire niversitesinde hukuk dalnda lisans eitimini tamamlamtr.
Mslman Kardeler Cemaati eski liderlerindendir. Ancak daha sonra el Vasat Partisini
kurmak amacyla cemaatten ayrlmtr. Mslman Kardeler Cemaati, kurulacak olan
yeni partinin mracaatnn Msr Siyasi Partiler Kurulu tarandan kabul edilmeyeceini
ileri srerek bu siyasi giriime kar kmtr. Nitekim partinin kurulu bavurusu da reddedilmitir. 1995ten beri Uluslararas Aratrmalar Merkezi Mdrdr. Ayn zamanda
Msr Kltr ve Diyalog Cemiyeti Ynetim Kurulundadr. Ayrca MslmanHristiyan
Diyalogu Arap Grubu ve ArapAvrupa ve Amerika Diyalog Grubu yeliini srdrmek
tedir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
22/120
22
S E T A K M K M D R ?
EYMEN ABDULAZZ NUR
Yeni Yarn Partisi Bakan
5 Aralk 1964te el Dukhaliyyede domutur. Hu
kuk alannda lisans eitimi grm ve ayn alanda
doktora yapmtr. El Ved partisi eski yesidir. Yeni
Yarn Ghad Partisinin kurucusudur. Msr parlamentosunda deiik dnemlerde mil
letvekillii yapmtr. Hsn Mbarek rejiminin radikal muhalierindendir. Yeni Yarn
Partisinin kuruluundaki veklet ilemlerinde hile yapt gerekesiyle tutuklanmtr.
Kendisi bu sulamalar reddetmi ve bunlarn siyasi sulamalar olduunu savunmutur.
Daha nce tutuklanp hkm giydii iin hukuki yeterlilii olmamasna ramen cumhurbakanlna adayln aklamtr. Buna ramen memnu haklar iade edilmemitir.
Liberal kimliiyle bilinen Eymen Nur Msrda Krallk dneminin bitmesinden bu yana
dzenlenen ve arkl adaylara rsat tannan ilk cumhurbakanl seimlerinde, 2005te
Hsn Mbareke rakip olmutur. Mbarek lehine hile yapld bilinen bu seimlerde
bir milyondan azla oy almay baarmtr. Medyada ve siyasette byk bir etkinlii var
dr. Bununla birlikte cumhurbakanl seimlerinde ald oylarn bizzat onun kendi oy
lar m olduu yoksa Hsn Mbareke tepki oylar m olduunu tespit etmek mmkn
deildir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
23/120
23
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
B. CUMHURBAKANLII MUHTEMELADAYLARI
MUHAMMED EL BARADEY
17 Haziran 1942de Msrn el Cize vilayetinin el
Deki mahallesinde domutur. Babas Mustaa el
Baradey Msr Barosunda grev almtr. Kahire
niversitesi Hukuk Fakltesinden 1962de mezun
olmu, New York niversitesinde Uluslararas Hu
kuk alannda doktora yapmtr. Msr BM nezdinde New York ve Cenevrede temsil et
mitir. Eski Msr Dileri Bakan smail Fehminin 1974te yardmcln yapmtr. Ulus
lararas Atom Enerjisi Kurumu Bakanlna 1997de seilmi ve iki dnem bu kurumun
bakanln yrtmtr. 2005te Nobel Bar dlne layk grlmtr. Daha sonra
Msra dnerek siyasal aaliyetlere balam ve Deiim iin Ulusal Cemiyeti kurmutur.
Sakin, dengeli ve karizmatik bir kii olarak deerlendirilmektedir. Hayatnn ounu Ba
tda geirdii, dolaysyla Msr gerekliinden uzak kaldna dair eletirilerle kar kar
ya kalmaktadr. Muhalieri cumhurbakanl adaylnn arkasnda byk devletlerindestei olduunu ileri srmektedirler.
Ayrca baz evreler Baradeyi, birok gelimekte olan lkeyi nkleer silah elde etme
ryasndan mahrum brakt ve bunu kresel glerin karlar dorultusunda yapt
gerekesi ile iddetle eletirmekte, zellikle Irakta yrtlen nkleer almalarn kesil
mesine neden olmakla sulamaktadrlar. Ayrca Baradey, Msrn toplumsal deerleriyle
ve slami kimliiyle uyumad ileri srlen Batl liberal dnceye sahip olmakla ele
tirilmektedir.
Baradey, Msr Cumhurbakanl makamna aday olduktan sonra, Batdan nemli l
de destek gren liberal ve laik eilimlerinin, dindar Msr halk tarandan kabul gr
mediini grmtr. Bunun iin de siyasi sylemini deitirip, dindarlara yakn davran
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
24/120
24
S E T A K M K M D R ?
maya ve Msr semeninin kabuln kazanmaya almtr. Grece liberal ikirlere sahipolan Baradey, bu sulamalar karsnda bir cumhurbakan olarak Msrda var olan her
trl siyasi oluumla alabileceini gstermek adna u aklamay yapmtr: Top
lumsal bar olmaldr. Mslman Kardeler de siyasal srecin bir paras olmaldr. Msr
toplumu, her ekliyle, etnik ve mezhebi gruplaryla, Kptisiyle, Mslmanyla, Mslman
Kardeleriyle, laikleriyle temsil edilmelidir. Hepimiz bu vatann bir parasyz. Hepimiz
toplumsal ittiaklar ierisinde olmalyz. Ortak bir vizyon zerinde anlamal ve gelecee
birlikte yrmeliyiz.10
Liberal, laik, Msr milliyetisi bir kimlie sahip olan El Baradey, hem Msrda hem deuluslararas camiada eski grevleri ve Nobel Bar dl alm olmas dolaysyla nemli
bir destee ve zellikle genleri evresine eken bir karizmaya sahiptir.
ABDULMUNM EBUL FUTUH
15 Eyll 1951de Kahirede domutur. 1976da Ka
hire niversitesi Tp Fakltesinden mezun olmu,
yine Kahire niversitesinde hukuk alannda lisans
eitimi yapmtr. Hilvan niversitesi letme Fakltesinden Hastane Ynetimi alannda yksek lisans
derecesi almtr. 1973te Kasrul Ayni Tp Fakltesi Birlii Bakan seilmitir. Daha sonra
1975te Kahire niversitesi renciler Birlii Bakan ve Msr niversiteleri renciler
Birlii Basn Komisyonu Sekreteri olmutur. Ayrca Mslman Tabipler rgtleri Birlii
Genel Sekterlii yapmtr. 20 seneden daha uzun bir sre Mslman Kardeler Cema
ati rad Brosu yelii yapmtr. Msr Devriminden ksa bir sre nce gerekletirilen
rad Brosu seimlerinde brodan ayrlmtr. Devrim sonras, bu dnemde cumhur
bakanlna aday gstermeyeceini duyuran Mslman Kardelerin kararna ramen
10. http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D9%8A ; El Baradeye Halk Destei Facebook Sayas: http://www.acebook.com/group.php?gid=123551066565
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
25/120
25
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
cumhurbakanlna adayln ilan etmesi sonrasnda cemaatten istiaya zorlanmtr.u anda Arap Tabipler Birlii Genel Sekreterlii grevini yrtmektedir. Msr siyasi are
nasndaki tm taraara yakn durmaya zen gsteren EbulFutuh siyasi zeksyla bilin
mektedir.
Medya tarandan Msrdaki slami hareket, zellikle de ayrld Mslman Kardeler
ierisindeki yeniliki kanat yanls olarak nitelendirilmektedir. slamc ve bamsz kimli
iyle tannan EbulFutuh Msrn arkl baz elit kesimlerin yan sra Msrn gen kesim
leri nezdinde de kabul grmektedir. Cumhurbakanl seimini kazanmas durumun
da Msrn hem Trkiye hem ran hem de Krez lkeleriyle dengeli ilikiler kuracanaklam ve bu lkelerin tamamnn Ortadou blgesinin istikrar iin temel unsurlar
olduunu dile getirmitir.
Ebul Futuh, hlihazrda uzmanlardan oluan bir ekibin kendisi iin seim program ha
zrlamakta olduunu duyurmu, programn drt temel eksene odaklanacan syle
mitir. Birincisi, Msrda zgrlklerin glendirilmesidir. Bu, vatandalarn sendikalar
ve sivil toplum rgtleri kurma ve grlerini arkl aralarla iade etme haklarn kapsa
maktadr. kincisi, Msr toplumunda adalet tasnn ykseltilmesidir. Bu ise bamsz bir
yargnn kurulmas ve yarglarn onur ve bamszlklarn koruyabilecekleri bamszyarg kadrolarnn olumasyla mmkndr. ncs, eitim ve bilimsel aratrmaya
nem verilerek, desteklenmesidir. Drdncs ise Msrdaki yatrm olanaklarnn zel
olarak Arap lkelerine, genel olarak da tm yatrmclara almasdr.11 Muhalieri, onun
toplumda baz akmlar iin Kptiler, solcular, laikler ve liberaller kayg nedeni olan Ms
lman Kardelerdeki gemii nedeniyle Ebul Futuhun Cumhurbakanlnn toplumda
kutuplatrc bir rol oynayacan ileri srmektedirler.
11. Abdulmunm Ebul Futuhun resm web stes: http://www.abolotoh.net/20110408011450.html
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
26/120
26
S E T A K M K M D R ?
MUHAMMED SELM EL AVVA
22 Aralk 1942de dnyaya gelmitir. 1972de Londra niversitesinde Karlatrmal Hukuk alannda
doktorasn tamamlamtr. Uluslararas hukuk ve
slam hukuku alanlarnda slam dnyasndaki eit
li niversitelerde retim yesi olarak grev yap
mtr. Uluslararas Mslman limler Birlii eski Genel Sekreteridir. Msr Kltr ve Diya
log Cemiyeti Ynetim Kurulu Bakanl yapmtr. MslmanHristiyan Diyalogu Arap
Grubu, Arap Dili Topluluu yesidir. Msr Ba yarg Vekillii grevinde bulunmutur.
Krez lkeleri Arap Eitim Brosunun 1979 1980 yllar arasnda danmanln yapmtr. Dr. Muhammed Selim elAvva, cumhurbakanl seimlerinde rekabetin itibar
deil proje eksenli olmas gerektiini dile getirmektedir.
Cumhurbakanlna aday olduunu aklad basn toplantsnda tm Msrllar siyasi
aaliyetlere katlmaya armtr.12 slam dncesi konusunda ileri grll ve de
rinlikli analizleriyle bilinmektedir. Farkl toplumsal kesimler nezdinde kamuoyu destei
ne sahip olduu dnlmektedir.
12. Selm el Avvann resm web stes: http://www.el awa.com/new2/man.php?pg=ste_pages&act=bography
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
27/120
27
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
AMR MUSA
3 Eyll 1936da Kahirede dnyaya gelmitir.1957de Kahire niversitesinden hukuk alann
da mezun olmutur. Deneyimli bir politikacdr.
1990da Msrn BM Daimi Temsilcisi, 19912001
aras Msr Dileri Bakan, 20012011 aras Arap
Birlii Genel Sekreteri olarak grev yapmtr. Dileri Bakan olarak Msr halk nezdinde
destek ve kabul grmtr. Ancak Arap Birlii Genel Sekreterlii dnemindeki duruu
eletirilmi ve mevcut Arap rejimlerini destekleyen pozisyonu hem Msr halk ve hem
de Arap halklaryla arasndaki mesaenin artmasna yol amtr. zellikle Filistin davasna sahip kmamakla sulanmtr. Msr halk tarandan eski Msr rejiminin temel direk
lerinden biri olarak grlmektedir. Laik ve ulusalc kimliiyle ne kan Amr Musa, Msr
elitleri ve zellikle de laik kesim iinde etkili bir konuma ve medya desteine sahiptir.
Ancak eski rejimle olan balants nedeniyle halk zerinde etkinlii zaytr.
Amr Musa, adayln akladktan sonra gemi dnemin siyasi hatalarn gz nne
alarak toplumsal sorunlar zmek iin alacan sylemitir. Mslman Kardeleri
kmsenmeyecek bir g olarak nitelendirerek, cemaatin artk yasal olduunu ve ka
muoyu oluturmada etkili olduunu belirtmitir. Amr Musa, d politikann deitirilmesi, Msr vatandalarnn ieride ve dardaki imajnn iyiletirilmesi ve Msrn eksen
rolnn geri kazanlmas zerinde durmaktadr. Musa, Msrda bundan sonra seilecek
liderin sresi ka yl olursa olsun sadece bir kez bakanlk yapmas gerektiini ve bu s
rete bakann reorm ve deiim srecine liderlik etmesi, lkeyi istikrara kavuturmas
gerektiini savunmaktadr.13
Amr Musann muhalieri, onu eski rejimin adamlarndan bir olarak grmekte, uzun yl
lar Hsn Mbareke dileri bakanl yaptn, yerel ve uluslararas meselelerin z
13. http://ar.wkpeda.org/wk/%D8%B9%D9%85%D8%B1%D9%88_%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%89;http://www.moheet.com/2011/09/20/%d8%b9%d9%85%d8%b1%d9%88%d9%85%d9%88%d8%b3%d9%89/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
28/120
28
S E T A K M K M D R ?
mnde baarl olamadn sylemektedirler. Msrn rolnn onun dneminde iyiceazaldn savunan muhalieri, Arap Birlii Genel Sekreterlii dneminde de birliin en
dank ve pasi dnemini yaadn, karikatr bir oluum haline geldiini ve ciddi bir
etkinlik gstermediini dile getirmektedirler. Buna rnek olarak da, onun dneminde
Sudann blnmesine, Lbnan paralanmasna, Libya i savann kmasna, Yemenin
silahl i atmalarn eiine gelmesine ve srailin Gazzede katliam yapmasna karn
Amr Musann aklamada bulunmaktan baka bir ey yapamamasn gstermektedirler.
Bu nedenle muhalier tarandan Amr Musaya etkisiz bir sesten baka bir ey olmad
vurgusu ile elHancuri Boboaz lakab taklmtr. Ayrca Musann dnek olduu,balarda Mbarekin tekrar bakanla aday olmasn destekleyen ve oyunu ahsen M
bareke vereceini belirten aklamalarna karn devrimin baarsnn kesinlemesi ze
rine devrimi destekledii muhalierince dile getirilmektedir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
29/120
29
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HAZIM SALAH EBU SMAL
1961de Kahirede domutur. El Ezher ulemasndan ve Mslman Kardelerin nde gelen isim
lerinden eyh Salah Ebu smailin oludur. Kahire
niversitesi Hukuk Fakltesi mezunudur. Ebu s
mail, u ana kadar adayln ilan etmi en gen
cumhurbakan adaydr. Kendine zg karizmas ile bilinen slamc bir entelektel ve
kanaat nderidir. Hukuku kimliiyle ve slam dncesi, siyaset ve dier gncel dini
sorunlarla ilgili olarak halkn dikkatini eken ikirleriyle tannmaktadr. Mslman Kar
deler Tekilatnn Msrdaki eski tannm simalarndandr. Mslman Kardeler onu ikikez Msr parlamento seimlerinde aday gstermi ve her seerinde de adayl Hsn
Mbarek rejimi tarandan hileli bir ekilde veto edilmitir. Bamsz olarak eitli siyasi
aaliyetlere katlmtr. Msr Avukatlar Sendikasnda raportrlk grevinde bulunmu
tur. 2005te sendika meclisi yesi seilmitir. nsanlarla diyalog kurma ve onlar etkileme
konusunda yeteneklidir. Hem slami akmlar hem de halkn dier baz kesimleri taran
dan sevilmektedir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
30/120
30
S E T A K M K M D R ?
C. TOPLUMSAL KANAAT NDERLER
MUHAMMED BED
ABDULMECD SAM
Mslman Kardeler Cemaati Genel
Mridi
7 Austos 1943te Msr Deltasndaki Byk Mahalle kentinde domutur. Lisans dip
lomasn 1965 senesinde Kahire niversitesi Veterinerlik Fakltesinden almtr. Beni
Suvey niversitesi Veterinerlik Fakltesinde retim yesidir. Msr Enormasyon Ge
nel Kurulunun 1999da yaynlad Arap Bilim Ansiklopedisine gre yz byk Arap bi
lim adamndan birisidir. ki dnem boyunca Veteriner Hekimler Genel Sendikas Genel
Sekreterlii yapmtr. Yine bir dnemliine Salk Sendikalar Birlii Sand Sekreteri
olmutur. Mslman Kardeler rad Brosu eski yesidir. Daha sonra 16 Ocak 2010 y
lnda Mslman Kardeler Genel Mridi olarak seilmitir. Bedi, kurduu diyaloglar
da diplomatik diliyle ne kmaktadr. Ilml sylemleriyle evresindekileri kuatabilmegcne sahiptir. Mslman Kardelerin bakan konumunda olmas ona hem medya
hem de siyaset alannda dnya apnda byk bir bilinirlik ve etkinlik kazandrmaktadr.
Mslman Kardelerin hem devrim ncesi hem de devrim sonras byk bir halk deste
ine sahip olmas nedeniyle pek ok analist, cumhurbakan adaylarnn ancak Msl
man Kardeler ile uzlaarak baarl olabileceini ngrmektedir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
31/120
31
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
TARIK EL BR
Anayasa Deiiklii Komisyonu Bakan
1933 ylnda Kahirede domutur. Babas Msr
Temyiz Mahkemesi bakandr. Byk dedesi Ezher
eyhlii grevinde bulunmutur. 1953te Kahire
niversitesi Hukuk Fakltesinden mezun olmutur. Msr Devlet Konseyi Bakan eski
Bayardmcl ile Fetva ve Yasama Umumi Cemiyeti Bakanl grevlerinde bulun
mutur. Msrda Siyasi Hareket, Demokrasi ve Nasrclk, slam ve Arap Milliyetilii
gibi yaymlanm eserleriyle entelektel camiada tannm bir ahsiyettir. Yarglk g
revinde bulunmas nedeniyle siyasi aaliyetlerde bulunmamtr. 2011 yl ubat ayndaAskeri Yksek Konsey tarandan Msr devrimi sonras Msr anayasasn deitirmekle
sorumlu olan komisyona bakan olarak atanmtr. Ayn zamanda slamc bir dnr
olan Tark elBirinin Msr elitleri nezdinde byk bir saygnl vardr. Kamuoyunda
yksek dzeyde kabul grmektedir. slamc bir dnr olmasna ramen tm taraara
eit mesaede durmaya zen gstermektedir.14
14. http://www.acebook.com/ElBishry; http://www.tarkbishry.com/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
32/120
32
S E T A K M K M D R ?
SAFFET HCAZI
Muhafazakar Kanaat nderi
21 Nisan 1963te Keru eyh vilayetinde do
mutur. Babas Ezher niversitesinin tannm
limlerindendir. skenderiye niversitesi Edebiyat
Fakltesi mezunudur. Fransada Dijon niversitesinde Hadis ve Hadis limleri alannda
uzmanlk yapmtr. Yine ayn niversitede mimari planlama alannda yksek lisans, te
oloji ve karlatrmal dinler alannda doktora yapmtr. Msr Vakar Bakanlna bal
olarak imam hatiplik grevinde bulunmutur. Darul Ensar slami almalarnn Genel
Sekreteridir ve Kuran ve Snnet Aratrmalar lmi Topluluu yesidir. 25 Ocak devrimisrasnda yldz parlamtr. Tahrir Meydannda gsterilere katlm, protestolara ak
bir ekilde destek vermitir. Daha nce resmi olarak siyasi bir grevde bulunmadysa
da slamc kanaat nderi satyla siyasi aaliyetler yrtmektedir ve kamuoyu nezdinde
gl bir karizmas vardr ve medya desteine sahiptir. Msr halknn arkl kesimleri
tarandan kabul grmekle birlikte, liberal ve laik kesimler kendisine kar mesaelidir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
33/120
33
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
MEMDUH HAMZA
Siyasi Aktivist
1947de Dimyat vilayetinde domutur. 1970de
Mhendislik Fakltesinden mezun olmutur.
Londra niversitesi ve Wales niversitesinde ma
kine mhendislii alannda lisansst eitim almtr. Londrada uzman ve danman
mhendis olarak almtr. 1984te Svey niversitesi Mhendislik Fakltesine
retim yesi olarak atanm ve 1992de proesr olmutur. Siyasi aktivitelerinin ounu
devrim ncesinde ve niversite eitimi dneminde gerekletirmitir. 1968de Mhen
dislik Fakltesinin renciler Birlii Bakanln yapmtr. Yine ayn yl hkmetle mzakere iin parlamentoya giden heyete bakanlk etmitir. Laik ve liberal bir kimlie sa
hip olduu iin slamc eilime sahip olan evrelerle srekli bir tartma iindedir. Radi
kal laik eilimleri kamuoyunca ok azla desteklenmemekte ve taratar bulmamaktadr.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
34/120
34
S E T A K M K M D R ?
MUHAMMED HASANEYN
HEYKEL
Gazeteci-Yazar
21 Eyll 1923 ylnda Kahirede dnyaya gelmitir.
1970te Ulusal rad Bakan olarak atanmtr. Ayn
zamanda El Ahram Kurumu ve Gazetesi Ynetim Kurulu Bakanl grevini bu dnem
de dnemin Devlet Bakan Cemal Abdunnasrn kararyla korumutur. Nasrla ok
gl ilikilere sahip olmu ve Nasr tarandan kendisine tm resmi kurumlarn belge
lerine erime imkn tannmtr. Bu zelliinden dolay Hr Subaylar Devrimi sonras
Msr tarihinin kara kutusu olarak nitelendirilmektedir. Abdunnasr dnemi ideologu ve
gl savunucusu olarak da n yapmtr. Ayrca sahip olduu ayrcal kullanarak pek
ok kitap kaleme alm ve Arap dnyasnn yakn tarihi ile ilgili en ok eser veren yazarlar
arasna girmitir. Heykel, dnyadaki karar mekanizmalar ve liderleri nezdinde ok geni
bir iletiim ana sahiptir. Teli, yazma, belgeleme ve toplumsal iletiim kanallar kurma
konusundaki becerisi sayesinde bu gnk hretine sahip olmutur. Farkl eilimlere
sahip elitler nezdinde saygn bir yeri vardr. Mslman Kardelerin en azla bask, iken
ce ve tutuklamalara maruz kald Nasr dnemindeki konumu nedeniyle Mslman
Kardelerle ilikileri hep souk ve mesaeli olmutur.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
35/120
KNC BLM
SYAS PARTLER VEOLUUMLAR
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
36/120
36
S E T A K M K M D R ?
A. GELENEKSEL SYAS PARTLERMsrdaki siyasi partiler, kurulduklar tarihten 25 Ocak 2011 devrimine kadar geen sre
zarnda lke siyasetinde kayda deer bir rol oynamamlardr. 11 ubat 2011 tarihinde
Hsn Mbarek devrildikten sonra, bu geleneksel partilerden bazlar yeniden teki
latlanma ve siyaset yelpazesi iinde varlk gsterme abas iine girmilerdir. zellikle
yeni kurulan partiler gz nne alndnda sahip olduklar rgtl tekilat yaplarn
ve siyasi tecrbelerini bir avantaja evirerek Msr siyaseti iinde varlk gstermek iin
almaktadrlar. Bu partilerin en nemlilerinden bazlar unlardr.
HZBUL-AMELL-SLAM /SLAM PARTS
1978de Sosyalist bir parti olarak kurulup daha
sonra muhaazakar slami bir partiye dnmtr. 2000 yl Mays aynda parti bakanl konu
sundaki anlamazlklar nedeniyle parti aaliyetleri
dondurulmutur. Muhaazakr kimliiyle tannan
bu partinin en nemli ahsiyetleri arasnda Mec
di Hseyin gelmektedir. Hsn Mbarek rejimine
en sert muhaleet eden partidir. Muhaleetteki sertlii, mevcut lideri Mecdi Hseyinin
ahsndan kaynaklanmaktadr. Hseyin, Msr rejimi ve devrik liderini aka eletirmi;
Mbareki ibirlikilik ve vatana ihanetle sulamtr.
D politikada da kendine zg bir bak as gelitiren parti, sraili Msr ve Filistin
halknn ak dman olarak kabul etmektedir. Amerika ve Bat lkeleri ise slama ve
Mslmanlara komplo kuran dmanlar olarak grlmektedir. ranla ilikilere ise scak
baklmakta, bir slam devleti ve Ortadounun eksen lkelerinden birisi olmas nede
niyle olumlu ilikiler kurulmas gerektii savunulmaktadr. zellikle R. Tayyip Erdoan
dnemindeki Trkiyeye ynelik yaklamlar olduka pozititir. Devrim ncesinde var
olan bir parti olmas nedeniyle, rejimin bir paras olarak alglanmaktadr ve geni halk
kitlelerine ulaamad iin de kamuoyu zerindeki etkinlii zay kalmaktadr.15
15. http://elshaab.orghttp://elshaab.org
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
37/120
37
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HZBUL-ARABYYUD-
DEMOKRATYYUN-NASIR / ARAP
DEMOKRAT NASIRCI PART
Siyasi bir parti olarak yapt ilk kurulu bavuru
su Msr Siyasi Partiler Kurulu tarandan reddedil
mitir. Ancak daha sonra yaplan itiraz zerine Yksek dare Mahkemesinin 19 Nisan
1992de ald kararla kurulmutur. Msrdaki ulusalc Nasrc akm temsil etmektedir.
Samih Aur partinin nde gelen ahsiyetidir. Bununla birlikte, liderlik konusundaki tar
tmalardan dolay parti iinde kriz yaanmaktadr. zellikle baz kesimler tarandan
partinin mevcut bakan eski rejimin adamlarndan biri olarak grlmektedir.
Parti tarandan srail ile ilikilerde normalleme reddedilmekte ve srail, Msrn stra
tejik dman saylmaktadr. Amerika ve Batnn Ortadoudaki hegemonyalarna kar
klmasna ramen, bu duru sylemden teye gememektedir. ran ile ortak karlara
dayal doal ilikilerin gelitirilmesinin gerektiine inanlmaktadr. Mevcut Trkiye Cum
huriyeti hkmetinin Arap meselelerine verdii nem nedeniyle, parti genelinde Trki
ye hakknda olumlu bir kanaat hkimdir. Kamuoyundaki zay etkisine ramen medya
da ve siyasi arenadaki etkinlii daha azladr.16
16. http://www.al3araby.com/http://www.al3araby.com/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
38/120
38
S E T A K M K M D R ?
HZBUL-CEBHETD-
DEMOKRATYYE / DEMOKRATK
CEPHE PARTS
same el Gazali Harb tarandan Mays 2007de kurulmutur. deolojik olarak liberal bir
eilime sahiptir. Dr. same el Gazali Harb, partinin en nde gelen ahsiyetidir. Dr. Harb,
Uluslararas Politika Dergisi isimli bir yayn organna bakanlk yapmakta ve El Ahram
Siyasi ve Stratejik Aratrmalar Merkezinde uzman olarak almaktadr. Kendisi Hsn
Mbarek dneminde iktidar partisinde liderlik yapmtr. Ancak Mbarek dneminde,
kendi iadesine gre, partide hibir olumlu deiim salayamad gerekesiyle istia
etmitir. Laik ve liberal bir kimlie sahip olan Harb, muhaazalar slami siyasi kesimleri
sert ekilde eletirmekte ve onlarla sklkla siyasi tartmalarn iine girmektedir. Genel
bakanl braktktan sonra yerine eski Genel Sekreter Said Kamil gemi, kendisi de
partinin onursal bakan satn almtr. Partinin nde gelen ahsiyetlerinden dieri ra
dikal laiklik vurgusu yapan yazarlardan Sekine Fuaddr. Fuad, baz din evreleri km
seyen tavr nedeniyle kamuoyunun byk kesimi ve zellikle de muhaazalar slami
kesimlerin tepkisini ekmitir.
Demokratik Cephe Partisi, sraili devlet olarak tanmakla birlikte onu Ortadou bar
asndan tehdit kayna olarak grmekte; Filistinliler ve Filistin Devletine ilikin de Arap
dnyasndaki yaygn, geleneksel bak asn paylamaktadr. ABDyi dnyann tek kut
bu olarak grmekte, ranla ilikileri ise reddetmektedir. Trkiyenin Arap meselelerine
ilikin tavrn beenmekte ve Araplardan da benzer tavrlar gelitirmelerini istemekte
dir. Laikliberal eilimleri nedeniyle muhaazakar kamuoyunda byk bir arl yoktur.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
39/120
39
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HZBUT-TECEMMUL-
VATANYYT-TAKADDUMYYL-
VAHDEV / ULUSAL LERLEMEC
BRLETRC TOPLULUK PARTS
Halid Muhyiddin tarandan 1976da kurulmutur.
deolojik eilim olarak sosyalist bir kimlik tamak
tadr. Rat Said bu partinin nc ahsiyetidir. Hsn Mbarekin iktidarda kald sre
zarnda Msr rejimine yakn durmutur. Bu dnemde Parti Bakan, Msr ura Mecli
sinde grev almtr. Parti liderinin eski rejimi desteklemesi nedeniyle pek ok kii par
tiden istia etmitir. Parti sraili stratejik dman olarak grmektedir. Amerika ve Batyla
ortak karlara dayal ilikilerin gelitirilmesi gerektiini dile getirmekte ve bir bamllk
ilikisini kabul edilemez bulmaktadr. ran ile iiletirme politikalarna bavurmamasartyla ortak karlara dayal doal ilikiler kurulmas gerektiini savunmaktadr. Trki
yenin Arap meselelerine yaklam beeni ile karlanmaktadr.17
17. http://www.al3araby.com/homehttp://www.al3araby.com/home
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
40/120
40
S E T A K M K M D R ?
HZBUL-AHRARL-
TRAKYYNEL-MISR / MISIR
ZGR SOSYALSTLER PARTS
Msrda siyasi parti kuruluuna izin verilen ylda, 1977de kurulmutur. deolojik eili
mi itibariyle liberal sosyalist bir kimlik benimsemitir. Partinin genel sekreterliini Ab
dusselam el Vahati yapmaktadr. Msrda 1977de ilk muhaleet gazetesini karan parti
olarak bilinmektedir. Parti, 12den azla gazete ve dergi yaynlamtr. 1980lerde muha
azalar slami siyasi gruplar ile ittiaka girerek, parlamentoda 25 koltuk elde etmitir.
Parti Merkez Ynetim Kurulu, Msr devrimine bandan beri muhaleet etmi olan ve
kapatlan Devlet Gvenlik Kurumundan talimat almakla sulanan bakanlar Hilmi Sa
limi grevden almtr
Parti, sraili Msr ve Filistinlilerin dman olarak kabul etmektedir. Amerika ve Bat
dnyasnn lkelerin iilerine karmasna iddetle kar kmaktadr. ranla iyi ve ortak
karlar zerine kurulu doal ilikilerin kurulmas gerektiine inanmaktadr. Trkiye hak
knda da mevcut hkmetin Arap meselelerine verdii nem itibariyle olumlu kanaat
hkimdir. Kamuoyundaki etkinlii zaytr.18
18. Partinin Facebook Sayas: http://www.acebook.com/topic.php?uid=176629677208&topPartinin Facebook Sayas: http://www.acebook.com/topic.php?uid=176629677208&topic=19368
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
41/120
41
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HZBUL-VEFDL CEDD / YEN
VEFD (DELEGASYON) PARTS
Enver Sedat dneminde ok partili hayata geilme
siyle birlikte 4 ubat 1978de kurulmutur. Kraliyet
dneminde iktidarda bulunan eski Ved Partisinin
uzants olarak yaplanmtr. deolojik eilimi itiba
riyle liberal bir kimlik benimseyen partinin lideri Seyyid el Bedevidir. Dier partilerle
olumlu ilikileri vardr. Mslman Kardelere bal Hrriyet ve Adalet Partisiyle seim
ittiakna girmitir. Ancak daha sonralar baz gerekeler ileri srerek bu ittiaktan ay
rldn ilan etmitir. Parti isminin Msrn en kkl tarihsel partisiyle ayn olmasndan
dolay bilinirlii azladr.
Partinin nemli uluslararas meselelere bak ise yledir: srailin varlk hakkn tan
makla birlikte, srail tarandan Filistinlilerin devlet kurma hakknn tannmas talep
edilmektedir. ABD ve Bat ile Msrn iilere karmamas artyla dzeyli ve istikrarl
ilikilerin kurulabilecei savunulmaktadr. ranla iyi ve ortak karlar zemininde doal
ilikilerin kurulmasnn gerekliliine inanlmaktadr. Trkiyenin Arap meselelerine dair
ortaya koyduu politikalar takdirle karlanmaktadr. Kamuoyundaki arl zaytr an
cak medyada ve siyasi arenada etkinlii yksektir.
19
19. Partinin Facebook Sayas: http://arar.acebook.com/AlwadpartyPartinin Facebook Sayas: http://arar.acebook.com/Alwadparty
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
42/120
42
S E T A K M K M D R ?
B. YEN SYAS PARTLER
25 Ocak 2011 devrimi sonras arkl siyasidini aktr ve akmlar kimliklerini ve program
larn siyasi partiler yoluyla iade etmeye balamtr. Dini hareketler ve cemaatlerin
daha nceleri siyasal bir oluum halinde tekilatlanmasnn nndeki kat yasal engel
lerin ortadan kalkmasyla birlikte bu evreler hzl bir ekilde partileme srecine gir
milerdir. Msrdaki balca slami oluumlar Mslman Kardeler ve zellikle son 30 yl
iinde hzla ykselen ve halk arasnda yaylma istidad gsteren Selei gruplardr. Selei
gruplar Cemaati slamiyye olarak tannan akmn hinterland iinde yer almaktadrlar.
HZBUL-HURRYYE VEL-ADALE /HRRYET VE ADALET PARTS
6 Haziran 2011de kurulmutur. Partinin bakan
Muhammed Mursidir. Parti Genel Bakan Yardmcs olan sam el ryan Mslman Kardeler rad
Brosu eski yesi ve Msr Tabipler Sendikas Sek
reteridir. ryan, Msrda Mslman Kardelerin en
azla kabul gren isimlerindendir. Eski rejime mu
haleeti nedeniyle pek ok kez tutuklanmtr. Ilml Kpti bir dnr olan Dr. Reik Ha
bib, Partinin dier bakan yardmcsdr. slam Medeniyeti Projesinin en nemli savunu
cularndandr. Kpti olmasna ramen slam medeniyetini savunan onlarca eseri vardr.
Partinin Genel Sekreteri olan Dr. Muhammed Said el Ketatini rad Brosu eski yesidir
ve 2005te Mslman Kardelerin parlamento grubu bakanln yapmtr.
Hrriyet ve Adalet Partisi Mslman Kardelerin siyasi kolu olarak kabul edilmektedir.
Parti ynetimi de bu partinin kamuoyu tarandan Hrriyet ve Adalet isimlerini ta
yan baka partilerden kolayca ayrt edilmesi iin Mslman Kardeler Tekilatnn siyasi
kolu olarak tannmasn ve bilinmesini istemektedir. politikadaki tutumlar cemaatin
genel tarihsel tutumlaryla paralellik gstermektedir. Aamal reorm srecine inanmak
ta ve halklarn bilinlenmesiyle e zamanl olarak kkl reormlara gidilmesini savun
maktadr.
Partinin nemli uluslararas meselelere bakn ksaca yle zetlemek mmkndr: s
railin meruiyetini kabul etmemektedir. srailin Filistinlilere ynelik politikalarn srekli
olarak gndeminde tutarak eletirmektedir. ABD hegemonyasn ve Msrn iilerine
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
43/120
43
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
karmasn reddetmektedir. Bat dnyasnn Arap lkelerine zellikle de slam dnyasna ynelik izledikleri politikalara muhaleet etmektedir. Hrriyet ve Adalet Partisi, ran
Ortadouda eksen lkelerden biri olarak kabul etmekte ve taraarn ortak karlar ve
ibirliine dayal doal ilikileri savunmaktadr. rann direkt yahut dolayl olarak Arap
Dnyas ve Msra her trl hegemonya kurmasna kardr. randaki slami ynetim bi
imini ideal slami model olarak kabul etmemekte ve mesaeli durmaktadr.
Trkiyenin takip ettii d politikay genel anlamda beenmektedir. zellikle Babakan
Recep Tayyip Erdoann Arap dnyasna ilikin sylemleri byk kabul grmektedir.
Msrn Trkiye ile ortak din, medeniyet ve tarihi paylatna ve iki halkn dost olduuna inanlmaktadr. Parti, AK Partinin tm tutumlarn onaylamann zorunlu olmadn
dnmekte ve AK Parti tecrbesinin tm detaylaryla Msrda tatbik edilemeyeceini
vurgulamaktadr. Yeni kurulmu bir parti olmasna ramen Msrdaki en gl partidir.
Parti, Mslman Kardelerin seksen yl akn siyasi ve toplumsal tecrbesine dayand
iin geni bir halk desteine sahiptir.20
hvann seim program drt blmden olumaktadr. Acil meseleler olarak nitelendi
rilen ilk blmde lkenin iinde bulunduu zor koullara ksa vadede zm getirme
yi amalayan ncelikler belirlenmitir. Bunlardan ilki Msrn gvenlik yapsna yeni birvizyon getirmeyi amalayan gvenlik sektr reormudur. Gvenlik aygt ierisinde
bulunan ve ldrme, ikence, rvet gibi sulara bulat kantlanm personelin g
revine son verilmesi, bunlardan daha az ciddi sulara karm olanlarn kamuyla ilikisi
olmayan baka ilere kaydrlmas, haksz sebeplerle grevlerinden uzaklatrlm olan
yetkililere yeniden grev verilmesi ve bunun yan sra polis tekilatnn insan haklar ei
timinden geirilmesi gvenlik reormu kapsamnda ne kan balklardr.
Acil olarak zlmeyi bekleyen ikinci mesele, Msr ekonomisinin i ve d kaynak sorun
larn zecek bir vizyon gelitirmektir. Bu noktada en nemli ncelikler lkenin buday ve pamuk gibi stratejik rnlerde kendi kendine yetmesini salamak, KOBleri akti
hale getirmek, zekat sistemini canlandrmak ve sosyal yardm sistemini geniletmek,
zel onlar aktive etmek ve bunlar merkezi denetleme kurumumun gzetimine tabi
tutmak, u an 4 milyar Msr Cneyhine tekabl eden ihracat teviklerini yeniden d
zenlemek ve artrmak, petrol ve gaz ihracatn dzenleyen anlamalar yeniden dzen
lemek eklinde ne kmaktadr. Bunlarn yan sra zelletirmeler, rekabet kanununun
tekellemeye daha ar cezalar getirecek ekilde yeniden dzenlenmesi, cret dzenle
meleri de dier ekonomik dzenlemeler arasnda bulunmaktadr.
20. Partinin Resmi Sitesi:Partinin Resmi Sitesi: http://www.hurryh.com/, Partinin Facebook Sayas: http://arar.acebook.com/7oria.we.3adala
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
44/120
44
S E T A K M K M D R ?
ncelikli meseleler balnda ne kan dier bir konu ise yolsuzluktur. hvana greyolsuzlukla mcadelenin en etkili yolu bamsz, gl ve adil bir yarg sistemi kurmak,
insanlar yolsuzlukla mcadele konusunda bilinlendirmek, basn bu konunun stne
gidebilmesi iin zgr klmak, yerel dzeyde bilgi alma ve aratrma komiteleri kurarak
yerel yetkililerin hesap verebilirliinin salanmasdr.
Programn ikinci ksm siyasi reorm ve zgrlklere ayrlm durumdadr. hvann n
grd siyasi reorm, devletin karakteristii, siyasi sistemin yaps ve kendi program
larnda belirledikleri temel siyasi prensiplere dayanmaktadr. Bu noktada eri hukuku
reerans alan modern, demokratik ve sivil bir devlet ina etmek hvann en nemli siyasincelii olarak ortaya kmaktadr. AP eri ilkelere dayanan kanunlarn parlamento
tarandan yasalatrlmas gerektiini savunurken, bu kanunlarn anayasaya uygun
olup olmadn gzetecek bir anayasa mahkemesinin kurulmasnn nemine iaret
etmektedir. nan zgrlne zel bir nemin atedildii programda FJP Mslman
olmayanlarn dini ve ailevi konularda kendi kurallarn uygulamakta zgr olacaklarn
belirtmektedir. Bu konuda devlet tm vatandalarnn inan zgrln ve ibadet yer
lerinin gvenliini garanti altna almakla ykmldr. Hukukun stnl temelinde
hibir vatanda din, inan ve etnik arkllklar nedeniyle ayrmcla urayamaz.
Yasama, yrtme ve yarg erkleri arasnda gl bir kuvvetler ayrl ilkesini benimseyen
AP, Msr anayasal bir sivil devlet olarak nitelendirmektedir. Siyasi sistem parlamenter
sistemdir. Devletin ba devlet bakan olup, bu satla Msrn btnln temsil eder.
Babakan ise yrtmenin banda hkmetin ve parlamentonun ileyiinden sorumlu
dur. Bu noktada hvann siyasi sisteme ynelik temel ald prensipler yledir:
zgrlk, eitlik ve rsat eitlii dini zgrlkler, iade zgrl, siyasi parti ve sivil
toplum rgt kurma zgrl, toplanma ve gsteri zgrl, sendika yelii
zgrl vb.
Yargnn bamszl
Serbest ve adil seimler
Hesap sorulabilirlik
Vatandalarn haklarnn ve milli btnln korunmas
hvann hkmet programnn drdnc blmn sosyal adalet oluturmaktadr. Bu
anlamda yoksulluk ve isizlikle mcadele, enasyonun drlmesi, temel kamu hiz
metleri olan eitim, salk ve ulamn salanmas, ii ve kyllerin yaam standartla
rnn artrlmas, sokak ocuklar, dilenciler gibi sosyal problemlere pratik zmler bu
lunmas, emekli cretlerinin artrlmas, vergi sisteminin yeniden dzenlenmesi, zekt
ve vak gibi sosyal yardm sistemlerinin gelitirilmesi, yolsuzlukla mcadele edilmesi ve
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
45/120
45
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
milli kaynaklarn Msra ayda salayacak ekilde kullanlmas hvan yetkililerinin balcasosyal adalet politikasn oluturmaktadr.
nsani, ekonomik, kentsel ve retim kalknmas gibi drt ana unsurdan oluan enteg
re kalknma modeli, programn drdnc blmn oluturmaktadr. Piyasa ekono
misi modelini benimseyen hvan liderleri gl bir zel sektrn varlnn nemine
deinmektedirler. Geni bir zelletirme program hazrlayan hvan, ila, gda ve enerji
sanayi gibi stratejik nemi bulunan sektrlerin zelletirme dnda tutulmas gerekti
ini belirtmektedir. Bunun dnda zelletirmeler saydam ve kamu yarar esas tutula
rak gerekletirilecektir. Yerli giriimcilere ncelik verilecek olan zelletirme srecindehvann ngrd dier nemli reorm almas, rekabet kanununa ilikindir. Bunun
dnda ekonomi programnn dier nemli bir unsurunu tasarruar oluturmaktadr.
Bu anlamda devletin maddi deeri olan ve i adamlarna ya da yabanc glere deerin
den daha az bir cret karlnda tahsis edilen ya da satlan milli kaynaklarn kullanmn
dzenleyen kontratlar revize etmesi en nemli nceliktir.
Son olarak Msr d politikasnn anlatld beinci blmde Msrn blgesel bir g
olduu tezinden hareketle Arap devletleri, Arika devletleri, Mslman lkeler ve ulus
lararas ilikiler olmak zere drt ayr dzeyde lkenin d politika ncelikleri sralanmaktadr. Msrn blgede vuku bulan gelimelere kaytsz kalamayacan vurgulayan
program, lkenin akti bir diplomasiyle Arap ve Mslman dnyasnda eski sayg duyu
lan pozisyonunu yeniden kazanmas gerektiini belirtmektedir. srail iin Siyonist entite
iadesi kullanlrken, srail Msrn gvenliine en byk tehdit olarak gsterilmektedir.
srail ile Msr arasnda yaplm olan anlamalarn yeniden gzden geirilmesi gerektii
vurgulanmaktadr. Trkiye ile yeni dnemde yakn ilikiler gelitirilmesi ve Necmettin
Erbakan hkmeti dneminde kurulan D8in yeniden akti bir hale getirilmesi vurgusu
dier dikkat eken ncelikler arasnda yer almaktadr. Ayrca kendi kendine yeten ve dyardmlara baml olmayan bir Msr hedei, Amerika ile ilikilerin daha adil bir dzeyde
yrtlmek istendiini gstermektedir. Ancak bu Washington ile ilikileri kesmek an
lamnda yorumlanamaz. Nitekim hvan, Amerika ile ilikileri glendirmek istediklerini
programda aka vurgulamtr.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
46/120
46
S E T A K M K M D R ?
HZBUL-MISRYYNEL-AHRAR/
ZGR MISIRLILAR PARTS
Liberal ve laik eilimlere sahip olan iadam Necip
Savirs tarandan 2 Nisan 2011 tarihinde kurulmutur. Edebiyat Cemal el itani, air
Ahmed Fuad Necm, ynetmen Halid Yusu ve Faruk el Baz ABD Bostonda Uzay Ara
trmalar Mdr partinin nde gelen isimleri arasndadr. Laik yapnda bir devlet yap
sn dncesi yaymaya almaktadr. Partinin kurucusu, kurulu amalarndan birinin,
Mslman Kardelere kar mcadele etmek olduunu sylemektedir. Savirsin slam
retileri hakkndaki olumsuz iadelerinden dolay son zamanlarda birok kii partiden
istia etmitir. Savirs, demokratik de olsa slamclara yeni anayasann hazrlanma sre
cinde her hangi bir rol tanyacak her trl neriye iddetle kar kmaktadr. sraile kar
partinin belirli bir tutumu yoktur.
Partinin kurucusu ve bakan Savirs, Trkiyeyi Mslman laik bir ynetim modeli olarak
grmekte ve Mslman Kardeler iktidara geldiinde Trkiyedeki modele gre hareket
ederse, onlarn ynetimini kabul edeceini sylemektedir. Partinin gl bir halk des
tei bulunmamakla birlikte Msrl Kptilerin byk oranda desteine sahiptir. Bazlar
zgr Msrllar Partisini, Kptilerin siyasi yz olarak grmekte parti ise bu nitelendir
meleri reddetmektedir.21
21. Partinin resmi sitesi:Partinin resmi sitesi: http://almasreyeenalahrrar.org/, Partinin Facebook Sayas: http://www.acebook.com/almasreyeenalahrrar
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
47/120
47
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HZBUL-VASAT / VASAT PARTS
Kurulu dncesi 1970li yllardaki slamc ren
ci Hareketi liderlerinden bir grup ile slami akma
bal eitli sendika yneticilerine dayanmaktadr.ounluu Mslman Kardeler Cemaati yelerinden olan bu partinin lider ve kuru
cu kadrosu, 1996 ylnda Mslman Kardelerden ayrlarak bu siyasi oluumun iinde
yer almlardr. Partinin resmen kurulmas iin dealarca yaptklar mracaatlar Mba
rek iktidar tarandan reddedilmitir. Ancak devrim sonras, 19 ubat 2011de yaptk
lar mracaatn kabul edilmesinin ardndan parti resmen kurulmutur. Vasat Partisinin
bakan Ebul la Mazi Msr Mhendisler Sendikas eski liderlerindendir. slami Hareket
konusunda eitli eserleri vardr. Daha nceleri Mslman Kardeler iinde akti olarak
yer almtr. Ancak bugn Mslman Kardelerle anlamazlklar yaamakta ve cemaatle medya zerinden sklkla tartmalara girmektedir. Partinin dier bir ileri geleni olan
sam Sultan da Mslman Kardeler iinde nemli konumlarda yer almtr. Hukuk a
kltesi mezunudur ve Vasat Partisinin siyasi alma izni alma amacyla yrtt huku
ki mcadelenin ban ekmitir. Medyada gl bir etkinlii vardr.
slami bir vizyona gre siyasi aktivitelerini srdrdn dile getiren Vasat Partisi, baz
grleriyle laik kesimlere yakn olmakla beraber bu kesimin grlerinin bazlarna te
melden kardr. Mslman Kardeler ile arkllk ve ayrlklarn ne karma konusunda
aba gsteren parti liderlerinin cemaate kar yaptklar aklamalar Msr medyasndaoka yer bulmaktadr.
Parti ynetimi, Filistinlilerin srail igaline kar her trl yolla direniini desteklemekte
ve bakenti Kuds olan bamsz bir devlet kurma haklarnn olduunu savunmaktadr.
Vasat Partisi tarandan ABD ve Batyla ilikiler zorunlu grlmekte ancak Msrn ba
msz karar almas ve hibir eksene tabi olmamas savunulmaktadr. Msr kamuoyunda
geni bir destee sahip deildir. Bunun en byk nedenlerinden biri Hsn Mbarek
rejimi dneminde uygulanan siyasi basklar sonucu dier birok parti gibi kamuoyunda
taban oluturmaya rsat bulamam olmasdr.
22
22. Partinin resmi sitesi:Partinin resmi sitesi: http://www.alwasatparty.com/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
48/120
48
S E T A K M K M D R ?
HZBUL-KERAME / ONUR PARTS
Msr devrimi sonras 28 Austos 2011de kurul
mutur. Gemii 1997 ylna dayanmaktadr ancak
o tarihten rejim yklana kadar siyasi parti olmakiin yapm olduu tm bavurular reddedilmitir. Nasrc kimliiyle bilinen Hamdin
Subahi partinin genel bakandr. Parti, genel bakanla zdelemi bir yapdadr. Di
er partilerle iyi ilikilere sahiptir. Parti sraili Msr ve Filistinlilerin dman olarak gr
mektedir. ABD ve Batnn Msrn iilerine karmalarna kar kmaktadr. Trkiyenin
son dnemlerde uygulam olduu politikalardan memnun olduklarn belirtmilerdir.
Kamuoyundaki arl zaytr. Kurucu bakann kiisel etkinlii partinin kurumsal aali
yetlerinin nne gemitir.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
49/120
49
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HZBUN-NUR / NUR PARTS
Msrda son otuz yldan beri krsal kesim zerin
deki etkinlikleri artan ve kendilerini selei olarak
tanmlayan evrelerin nde gelen liderlerindenbirisi olan mad Abdulaar tarandan kurulmu
tur. Kendisini muhaazakr slamc olarak tanmlayan mad Abdulaar ayn zamanda
sz konusu evrenin kanaat nderidir. Daha nceleri hi bir siyasi aaliyetin ierisinde
yer almamtr. Hatta devrim ncesinde siyasi aaliyetleri haram, bidat ve vakit kayb
olarak deerlendirmitir. Devrim sonrasnda Selei akm yanllar tarandan kurulmu
olmasna ramen partinin seleilerin tm kesimlerini temsil ettiini sylemek zordur.
nk Selei akmlar baz ortak hususlar ve birbirine benzer dini sylemlere ramen
kendi aralarnda bir btnlk ierisinde deillerdir. Buna karn, Selei akmlara yaknolan ve onlar adna ortaya ktn syleyen ve kimi kurulu aamasnda olan baka
partiler de olmasna ramen Nur Partisi, tm selei guruplarn tevecchn kazanarak
Hrriyet ve Adalet Partisinden sonraki en byk parti olarak grlmektedir. Etkinlikleri
ounlukla muhaazakr dindar evrelerde younlamakla birlikte tabana yaylmakta
olan bir eilimi temsil etmektedir.
Nur Partisi, sraili ortadan kaldrlmas gereken bir dman olarak grmektedir. Bunun
iin de arkl bir strateji izlenmesi gerektiini sylemektedir. ABD ve Baty aydasndan
daha ok zarar olan bir aktrler olarak kabul etmektedirler. rann politikalarn iilikekseninde deerlendirerek iileri, mmkn olan tm yntemlerle mcadele edilme
si gereken bidatiler olarak grmektedirler. eriat benimsemekte, Trkiyenin laik bir
devlet ve laikliin de slamn kart olduunu sylemekte ancak Babakan Erdoann
Araplara ilikin tutumunu beeniyle karlamaktadrlar.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
50/120
50
S E T A K M K M D R ?
HZBUL-ADL-CEDD / YEN
YARIN PARTS
Siyasi bir parti olarak kurulu bavurusu Mbarek
dneminde Msr Siyasi Partiler Kurulu tarandan
pe pee dea reddedilmitir. Ancak Bat dnya
sndan gelen tepkiler yznden 27 Ekim 2004te resmi olarak kurulmasna izin verilmi
tir. Kendisini liberal ve laik olarak niteleyen Eymen Nur bu partinin genel bakandr.
Eymen Nur, 2005 ylnda gerekletirilen cumhurbakanl seimlerinde Hsn Mba
reke rakip olarak ortaya kmtr. Bundan dolay da parti n plana km ve Eymen Nur
bir milyondan azla oy alarak bu seimi ikinci srada tamamlamtr. Hsn Mbarek re
jimi bu partinin kendisi iin gerek bir rakibe dnmesinden endie ederek hukuk d
yntemlere bavurmu ve partiyi ierisinden kertmeye almtr. Bunun sonucundaparti ikiye blnm, rakip taraa yasallk verilirken, Eymen Nuru destekleyen partinin
dier kanadna partileme hakk tannmamtr. Eymen Nur, protesto srecinde etkin
ekilde yer almtr. Msr devriminin baarya ulamasndan sonra yeniden gerekli olan
hukuki izinleri alan parti aaliyetlerine balamtr.
Yeni Yarn Partisi, srailFilistin meselesinde 1967 snrlarnn esas alnmas gerektiini
sylemekte ve srailin varlk hakkn tanmakta, ancak onunla ilikilerin normalleme
sine bu aamada kar kmaktadr. ABD ve Bat dnyasyla iyi ilikilere sahip olmas
ve desteklenmesi nedeniyle parti bakan Eymen Nur, baz evrelerce ak bir ekildeAmerikann adam olmakla sulanmtr. Kendisi bu iddialar reddetmitir. Trkiyenin
Arap dnyasna ynelik ilgisi ve sorunlara yaklam tarz beenilmektedir. Kamuoyun
daki arl zaytr. Parti kurucusu olarak Eymen Nurun etkinlii, bakanln yapt
partinin etkinliinden ok daha azladr.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
51/120
51
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
EL HZBUL-MISRYYUD-
DEMOKRATYYUL-CTMA /
SOSYAL DEMOKRAT MISIR
PARTS
23 Mart 2011de Msr devrimi sonras kurulmutur.
deolojik eilim olarak liberal sosyalist bir kimlik benimsemitir. Partinin genel baka
n olan Muhammed Ebul ar uluslar aras dzeyde tannan bir tabiptir. Ayn zamanda
Deiim iin Ulusal Cephenin liderlerinden birisi ve 9 Mart Reorm Hareketinin kuru
cusudur. Tannm iktisat Hazm el Biblavi, BM eski Genel Sekreter vekili ve Sosyal ler
eski Bakan ve diplomat Miret el Tilavi partinin ileri gelen ahsiyetleridir. Kamuoyunda
partinin hissedilir bir arl yoktur ancak partinin Dr. Muhammed anim gibi ileri ge
len ahsiyetleri kamuoyunda saygnla ve kiisel destee sahiptirler.23
23. http://www.acebook.com/Egysdphttp://www.acebook.com/Egysdp
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
52/120
52
S E T A K M K M D R ?
C. PART DII SYAS PLATFORMLAR
HAREKETU 6 APRL/6 NSAN
GENLK HAREKET
Protestolarda ne kan 6 Nisan Hareketinin temelleri,
2007 sonunda Ahmed Mahir ve Ahmed Salah taran
dan bir sanayi blgesi olan elMahalle elKbradaki ii
lerin 6 Nisan 2008de yapmay planladklar greve destek
vermek amacyla Facebookta bir grup kurmalar ile atlmtr. Grubun iilere destek a
rs beklenenin zerinde bir karlk bulmu, 6 Nisan 2008de dzenlenen greve binlerce
kii katlrken dier muhali gruplarn da destei salanmtr. Hareket, grev ve ardndan
gelen gsteriler srasnda sosyoekonomik reorm taleplerinin yan sra siyasi deiim y
nndeki talepleri de gl ekilde dile getirerek dikkat ekmeyi baarmtr. lk dea Mbarekin devrilmesini talep eden pankartlar burada alm, o gn Mbarekin resimleri
yrtlm, kameralar nnde inenmitir. cretlerin artrlmas, salk, eitim, ulam gibi
kamu hizmetlerinin iyiletirilmesi, yolsuzluun, siyasi yozlamann, polis iddetinin, iken
cenin, keyi gz altlarn sona erdirilmesi ve adil bir yarg sisteminin kurulmas talepleri
hareketin temel gndemini oluturmutur.24 2008 grevi, grubun adn daha geni kitlelere
duyururken, destekilerinin artmas ile birlikte 6 Nisan Hareketi, greve giden iilere des
tek grubu olmaktan teye geerek siyasi taleplerin de dile getirildii muhali bir genlik
koalisyonuna dnmtr. Bununla birlikte grubun bir siyasi parti olmad, her hangi
bir siyasi partiyle de balants bulunmad, sadece Msrda zgrlk ve deiim isteyeninsanlarn topland bir platorm olduu, kurucular tarandan zellikle vurgulanmtr.25
6 Nisan Hareketi, Facebook zerinden 25 Ocak gn sokaklara kma ars yapan grup
larn banda gelmektedir. Hareketin ak bir ideolojik kimlii olmasa da sylemlerinde li
beral eilim arlk kazanmaktadr. Devrim sonrasnda hareket yeleri arasnda tartmalar
yaanm, baz yelerin ibirlikilikle ve yabanc inansman almakla sulanmas akabinde
hareketten kopmalar olmutur. 26
24. Marina Ottaway and Amr Hamzawy, Protest Movements and Political Change in the Arab World,Marina Ottaway and Amr Hamzawy, Protest Movements and Political Change in the Arab World,Policy Outlook Carnegie Endowment for International Peace, January 28, 2011, s.23.
25. Samantha M. Shapiro, Revolution, FacebookStyle,Samantha M. Shapiro, Revolution, FacebookStyle, New York Times, January 22, 2009.
26. http://shabab6april.wordpress.com/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
53/120
53
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
HAREKETU KFAYE / KFAYE
HAREKET
Hsn Mbarekin bir kez daha cumhurbakan
olmasn istemeyen, mevcut seim sisteminin ve
anayasann deimesini talep eden toplumun arkl kesimlerinden muhali hareketlerin
2004 yaznda birlemesi ile Kiaye Artk Yeter hareketi domutur. Kendini Deiim
Hareketi olarak tanmlayan hareketin yzden azla kurucusu ve yrtcs arasnda
her kesimden entelekteller, sosyalistler ve muhaazakarlar yer almtr. Protestolarn
rgtlenmesinde nemli rol oynayan Kiaye hareketi ile birlikte artk sokaklarda rejimi
dorudan eletiren sloganlar da duyulmaya balamtr. Kiaye Hareketi, kendi ikirlerini
iade etmek ve halkla bulumak iin Msrn deiik blgelerinde gsteriler dzenle
mitir 2005te Kiayenin gsterilerinde ilk dea bir tabu yklarak Hsn Mbarek istiayaarlmtr. Bu nedenle de srekli olarak devlet gvenlik birimleriyle sorun yaamlar
dr. Bu srete Kiaye Hareketi sadece Msrda deil, tm Arap dnyasnda zgrlklerin
korunmas, ekonomik sorunlar, yoksulluk ve yolsuzluk ile mcadele konularnda bir bi
lin olumasnda etkili olmu ve 2004ten itibaren tm lkeyi saran ii grevlerine des
tek vermitir. 25 Ocakta Facebooktan Twittera sosyal paylam alar zerinden Msr
halkn sokaa kmaya arrken, hareketin daha nceki protestolardan sahip olduu
tecrbe ve hali hazrda geni bir kitle tarandan takip ediliyor oluu gsterilerin baar
ya ulamasnda etkili olmutur.Daha sonralar Kiaye Hareketi ierisinde baz istialar ve blnmeler olsa da bu durum
hareketin niteliini etkileyecek dzeyde olmamtr. nk bu hareket bir rgtten
daha ok bir topluluk hareketi olma ve toplumla buluma hedeini gerekletirmeye
almtr. Ulusal medya dzeyinde etkinlikleri olmasna ramen, geni halk kitlelerine
ulama ve onlar arasnda gl bir etki salama konusunda yetersiz kalmlardr. Gste
rilerin baarsna ramen kamuoyundaki arl zaytr ve daha ok sekinler topluluu
olarak grlmektedir.27
27. http://www.egypty.com/top4/keaia_opposition.asphttp://www.egypty.com/top4/keaia_opposition.asp
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
54/120
54
S E T A K M K M D R ?
EL-CEMYYETUL-VATANYYE
LT-TAYR / DEM N
ULUSAL BRLK
Uluslararas Atom Enerjisi Kurumu eski Bakan Muhammed elBaradeyin, ubat 2010da
Msra gelerek otuz kadar muhali politikac, aydn ve aktivisti bir araya getirmesi ile ku
rulan liberal bir harekettir.28 Deiim iin Ulusal Birlik arkl ideolojik eilimlerden gelen
gruplarn olaanst halin kaldrlmas, iktidarda verasetin engellenmesi ve yarg ba
mszl gibi ortak taleplere odaklanmtr. Bu dnemde anayasa deimedii srece
2011deki cumhurbakanl seiminde aday olmayacan aklayan Baradey, halk bu
haliyle Mbarekin hkimiyetini devam ettirecek olan parlamento seimlerini protesto
etmeye armtr.29 Ancak birlik bu dnemde, hibir talebini gerekletirememi ve
Msr muhaleet evrelerinde elit bir hareket olarak kalmtr. Bu hareket, Nobel Bar
dl sahibi Dr. Muhammed el Baradeyle ilikilendirildii iin medya evrelerinde ge
ni yer bulmutur. Topluluun lideri ve koordinatr olan Dr. Mustaa Abdulcelilin yan
sra medya dnyasnn nde gelen simalarndan Hamdi Kandil, Yahya elCemel, Eymen
Nur ve Mslman Kardelerin akti mensuplarndan biri olan Dr. Said elKetatini, Dei
im iin Ulusal Birliin nde gelenleri arasnda yer almaktadrlar.30
28. Proile o Mohammed ElBaradeiProile o Mohammed ElBaradei Carnegie Guide to Egypts elections, http://egyptelections.carnegieendowment.org/2010/09/27/proileomohammedelbaradei
29. Christopher Dickey, One Man Versus the Mubaraks,Christopher Dickey, One Man Versus the Mubaraks, Newsweek, April 20, 2010.
30. http://www.taghyeer.net/http://www.taghyeer.net/
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
55/120
55
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
TLAFU EBABUS-SEVRA /
DEVRM GENLER KOALSYONU
Bu koalisyon 25 Ocak devrimi srasnda Kahiredeki
Tahrir Meydan gsterilerine katlanlar tarandan kurulmutur. erisinde 6 Nisan Hare
keti, Mslman Kardeler Genlii, Kiaye Genlii ve dier gruplar yer almtr. ttiak,
devrim srasnda Msrdaki medya kurumlaryla iyi ilikiler kurmu, bylece gn yzne
km ve medya etkinlii sayesinde de siyasi arenada nemli aktrlerden biri haline
gelmitir. Dier genlik ittiaklar gibi bu grup ierisinde de devrim sonrasnda bln
meler yaanm, yeler birbirlerine ve dardakiler de yelere eitli sulamalar ynelt
milerdir. Mslman Kardeler de kendilerini bu hareket ierisinde temsil eden yeleri
nin yeliine cemaatin kararlarna uymadklar gerekesiyle son vermitir.31 Son zaman
larda rol gittike azalmtr. Zira koalisyon liderleri arkl siyasi projeler iine girmitir.
31. http://www.acebook.com/Revolution.coalitionhttp://www.acebook.com/Revolution.coalition
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
56/120
56
S E T A K M K M D R ?
ET-TEHALUFUD-
DEMOKRATYYU MN ECL MISR /
MISIR N DEMOKRATK TTFAK
Devrim sonras Msrda kurulmu partiler aras bir ittiaktr. Balangta 18 siyasi parti,
gei srecine ilikin ak ortak bir vizyon oluturmak amacyla bu ittiaka katlmtr. lk
toplant Mslman Kardelerin Hrriyet ve Adalet Partisinin Genel Merkezinde yapl
m; Msr siyasi arenasnda etkin olan el Ved Partisi, el Tecemmu Partisi, Nasrc Parti,
Demokratik Cephe Partisi, Onur Partisi, Demokratik Nesil Partisi, zgr Msr Partisi, en
Nur Partisi, el ad Partisi, alma Partisi gibi nemli partiler bu toplantya katlmlardr.
ttiak, nemli noktalarda uzlam, yeni anayasa iin balayc olmasa da yol gsterici
nitelikli st ilkeler belirlemitir. Devletin sivillii, yargnn bamszl, toplumsal adalet,ekonomik istikrar, devletin toplumsal himaye ve gzetim roln yerine getirmesi, her
dzeyde Arap lkelerinin birbirleriyle ortak almasnn glendirilmesi, ortak karlar
ve ibirlii zerine kurulu Araplar aras ve uluslararas ilikiler yaklamnn benimsen
mesi, Nil Havzas lkelerine ayr bir nem verilmesi, ranTrkiye ile blgenin gelecei
konusunda geni apl grmeler yrtlmesi ve sraille bar srecinin gzden gei
rilmesi gibi hususlar zerinde uzla salanmtr.
ttiak, balangta gzle grlr bir gelime kaydetmi, pek ok parti bu ittiaka gir
mi, ancak seimlerin yaklamas ve aday belirleme srecinin balamasyla birlikte iddetli tartmalar yaanm, ittiak ierisinde blnmeler olmutur. Bu blnmelerin en
bilineni, el Ved partisi ile Nasrc partinin aday saysnda Hrriyet ve Adalet partisi ile
yaadklar anlamazlk sonucu ittiaktan ayrlmasdr. Dier partiler de bu ayrlmadan
etkilenmi, ittiak iinde blnme yaam ve selei eilime sahip olan Nur Partisi de
ittiaktan ayrlmtr.32
32. http://www.egarida.com/; http://www.aljazeera.net/NR/exeres/FDB01E91C9484D259E4EB173FFD3C044.htm; http://mcdialogue.org/vb/showthread.php?t=152486
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
57/120
57
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
EL-KTLETUL-MISRYYE / MISIR
OLUUMU
Msr Devrimi sonras kurulan bir dier siyasi partiler aras ittiaktr. 14 partiden olumak
tadr. 15 Austos 2011de kurulmutur. Bazlar bu ittiakn, Hrriyet ve Adalet Partisinin
ban ektii Msr iin Demokratik ttiaka kar kurulduunu savunmaktadr. Nitekim
Msr Oluumunun nde gelen isimlerinden birisi de laik zgr Msrllar Partisi ve kuru
cusu olan Kpti iadam Necip Savirsdir.
Bu oluum genel olarak slami eilimlere kar olan siyasi partileri ierisinde barndr
maktadr. zgr Msrllar Partisi, Tecemmu Partisi, Demokratik Cephe Partisi, Msr De
mokratik Toplumsal Partisi, zgr Msr Partisi gibi laik izgideki partiler bu oluumun
ierisinde yer almlardr. Ancak seim listelerinin hazrlanmaya balanmasyla birlikte
hzl bir ekilde bu oluumdan da kopmalar olmutur. Bu ittiak, Msr iin Demokratik
ttiaka gre daha zay grnt vermektedir.33
33. http://www.youm7.com/News.asp?NewsID=476711
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
58/120
58
S E T A K M K M D R ?
TEHALUFU MISR FEVKEL-CEM / MISIR HERKESN
STNDEDR TTFAKI
Seim listelerinde partilerin sahip olacaklar oranlara ilikin yaanan eitli anlamazlk
lar sonucu Msr iin Demokratik ttiak ierisinden km bir ittiaktr. u anda bu ittiak
ierisinde 15 siyasi parti ve hareket bulunmaktadr. Bunlardan bazlar el Vasat Partisi, el
Kerame Partisi, Modern Msr Partisi, mmet Partisi, Nasrc Parti, Demokratik Halk Par
tisi, Msr Arap Partisi, Toplumsal Bar Partisidir. Bu partilerin ounun bilinen bir top
lumsal taban yoktur. Seim ncesi yaplan seim ittiaklar iindeki en zay ittiak olarak
kabul edilmektedir. Bu oluum sadece bir seim ittiak olarak ortaya kmtr ve dier
oluumlar gibi siyasi olarak kurulup daha sonra bir seim ittiakna dnm deildir.34
34. http://digital.ahram.org.eg/Policy.aspx?Serial=668987.http://digital.ahram.org.eg/Policy.aspx?Serial=668987.
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
59/120
NC BLM
DN AKIMLAR
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
60/120
60
S E T A K M K M D R ?
A. CEMAATU HVANIMSLMN / MSLMANKARDELER
1. Tarihsel Arka Plan
Mslman Kardeler Cemaati 1924 ylnda Osmanl hilaetinin ilgasndan sonra slam
dnyasnda meydana gelen otorite boluunu doldurmaya ynelik olarak Hasan el
Benna tarandan 1928 ylnda Msrn smailiyye ehrinde kurulmutur. Bennann ta
nmyla, bir hayr cemiyeti olmad gibi snrl amalar olan bir siyasal parti ya da yerel
bir rgt de deildir. Msrdaki ahlaki yozlamaya kar slami ilkelere dayal, adil ve ah
laki bir toplum oluturmak amacyla yola km bir harekettir.35 Ksa srede halk iinde
destek bulan Mslman Kardelerin 1931 ylnda olan ube says, 1938e geldiindelke apnda 300e ulam ve Msrn nemli muhali gruplarndan biri haline gelmitir.
Bununla birlikte erken gelen bu gl konum ayn zamanda hareketin rejim tarandan
srekli bir tehdit olarak alglanp bastrlmaya allmasn da beraberinde getirmitir.
Bu dnemde Hasan elBenna dealarca tutuklanm, hareketin yaynlar toplatlm,
toplantlar yasaklanm ve gazetelere rgt hakknda yayn yapma yasa gelmitir.
Buna kar 1940lar boyunca bymeye devam eden hareketin ube says, 1948 ylnda
2000e ulam ye says ile bir milyonu amtr. Sava sonras yllarda Mslman Kar
delerin sosyal aaliyetleri daha geni kitlelere ulamaya balam, hareket, hastaneler,
klinikler, okullar ve kk imalathaneler kurmaya ynelmitir.36
1942 ylndan itibaren rdn ve Filistinin dou blgelerinde yaylmaya balayan ce
maatin organize ettii tugaylar Filistin topraklarnda 1948 ylna kadar akti olarak sa
vamtr. O dnem, Msrdaki partilerin ounun askeri kanad bulunmaktadr. hvan
Tugaylar, dnemin Arap ordular ierisinde baarl olan askeri birlikler olarak anlmak
tadr. Bu durum, byk devletleri zellikle de ngiltereyi tedirgin etmi, Msr ynetimi
ne yaplan basklar sonucunda Mslman Kardeler Cemaati dnemin Msr Babakan
Muhammed Fehmi Nukrai tarandan tm ubeleri ile birlikte kapatlmtr. Bu kararda
ngiltereden gelen basklar kadar sosyal aaliyetleri ile geni bir halk kitlesine ulaan h
35. Albert Hourani,Albert Hourani,Arap Halklar Tarihi, stanbul, letiim Yaynlar, 1997, s.406.; Cook, a.g.e,. s.43.
36. History o the Muslim Brotherhood in Egypt,History o the Muslim Brotherhood in Egypt, Ikhwan Web, http://www.ikhwanweb.com/article.php?id=799
-
7/31/2019 SETA Misir'Da Kim Kimdir
61/120
61
M I S I R D A S Y A S A K T R L E R , P A R T L E R , D N H A R E K E T L E R V E M E D YA
vann Msr iinde paralel bir devlet haline geldii dncesi de etkili olmutur.37 Babakan Nukrainin bir suikasta kurban gitmesinin ardndan hvan, bu suikasttan sorumlu
tutularak Filistin cephesinde savamakta olan birok mensubu dhil olmak zere geni
apl bir tutuklama ile kar karya kalmtr. Hasan el Benna 12 ubat 1949da urad
suikast sonucu hayatn kaybetmitir. O dnem halk arasnda, Kral Faruk bu olaydan
sorumlu tutulmu ve babakannn lmne bu ekilde karlk verdii yorumlar yapl
mtr.38
1952de Hr Subaylar darbesinin bandaki isimlerle yakn ilikide olan cemaat, bu s
recin baarl olmasna katk saladysa da devrimde dorudan rol oynamamtr. Dev
rim sonrasnda gcn paylamak istemeyen ordu, slami bir dzen isteyen MslmanKardelerle ksa sre iinde gr ayrlna dmtr. Mslman Kardeler 1954te
Nasra gerekletirilen bir suikast giriiminden sorumlu tutulmu ve Nasr ynetimi ta
randan sert nlemlerle bastrlmtr. Bu dnemde hareketin pek ok yesi hapse atl
m, toplama kamplarna gnderilmi, ikence grm ve dier lkelere snmlardr.
Enver Sedatn 1970de baa gemesi ile birlikte Mslman Kardeler zerindeki bask
greceli olarak azalmtr. Bu dnemde toplama kamplar kapatlarak, aamal olarak
tutuklu bulunan rgt yeleri serbest braklmaya balanmtr. Bununla birlikte Msl
man Kardelerin yasad konumu deitirilmemi, ancak varln srdrmesine de to
lerans gsterilmitir. Hareketin sistem iindeki bu pozisyonu Mbarek dnemi boyunca
da devam etmitir. Btn bu engellemelere karn hareket bu dnemde glenmi ve
ye saysn artrmtr.