Download - sabun sektörü
-
8/13/2019 sabun sektr
1/30
-
8/13/2019 sabun sektr
2/30
2
1. SEKTRN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI1.1. SEKTRN TANIMI1.2. SEKTRN SINIFLANDIRILMASI
2. SEKTRN MEVCUT KAPAS!TES!VE KULLANIMI2.1. KAPAS!TE2.2. SEKTRDEK!KURULU"LAR2.3. SEKTRDEK!BA"LICA MARKALAR
3. RET!M TEKNOLOJ!S!3.1. SERG!SABUN RET!M!3.2. MAK!NE SABUN RET!M!
4. RET!M STANDARTLARI5. TRK!YEDE RET!M6. TKET!M7. !ST!HDAM8. DI"T!CARET
8.1. !HRACAT8.2. !THALAT
9. DNYA T!CARET!10.MEVCUT DURUM DE#ERLEND!R!LMES!
10.1.SEKTRDE ALINMASI GEREKEN TEDB!RLER10.2. SEKTRN ABYE UYUM ALI"MALARI10.3.
VIII. PLAN DNEM!GEL!"MELER!10.3.1. GENEL TEDB!RLER
10.3.2. TALEP PROJEKS!YONU11.EVRE VE !NSAN SA#LI#I12.D!#ER SEKTRLERLE !L!"K!LER13.SEKTRN SORUNLARI
-
8/13/2019 sabun sektr
3/30
3
1. SEKTRN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI1.1. SEKTRN TANIMIGeli!mi!toplumlarn gnlk ya!amlarnda en ok gereksinim
duyduklar maddelerin ba!nda temizlik maddeleri gelmektedir;
gnmzde bu maddelerin tketim seviyesi toplumun geli!mi!lik
seviyesini de gstermektedir.
Sabun vcut temizli"inden e!ya temizlenmesine kadar geni!
bir yelpazede kullanlan ilk ve en eski temizlik maddesidir. Ana
maddesi bitkisel ve/veya hayvansal ya"larn ve ya" asitlerinin
alkalilerle (NaOH, KOH, vb.) reaksiyonu sonucuyla retilmektedir.
Yakla!k 2300 yldr bilinen sabunu kimilerine gre ilk olarak
Fenikelilerin kimilerine greyse Galyallarn retti"i kabul
edilmektedir. Kullanlan ilk sabun, deniz kumu ya da odun
kllerinden sabunla!trlm! iya"ndan imal edilmi! ve daha ok
tbbi amalar iin kullanlm!tr. Daha sonralar zellikle Akdeniz
kylarnda, Romallar ve Msrllar temizlik amacyla aminyum
karbonatkullanm!lardr. Bu dnemlerde bazhayvansal ya"lar ve
zeytinya" sabun retiminde kullanlm!, ya"n alkali karbonatlarla
ntralize edilerek sabunla!mas sa"lanm!tr. Sodyum karbonat
kullanlarak sert, potasyum karbonat kullanlarak yumu!ak sabun
elde edilmi!tir.
Eski a"larda giysilerin ykanlp artlmasiin kullanlan ak
topra"n Latince ad sapo ve yine sabun retiminde kullanlan i
ya"nn Latincedeki ad sebum sabun (soap) kelimesinin
kkleridir. 7. yzyl ba!larnda Araplarn sabun retme
tekniklerinde ilerlemeler kaydetmeleriyle birlikte, bu szckler
sabun olarak Arapaya da gemi!tir.
-
8/13/2019 sabun sektr
4/30
4
Sabun ilk ba!larda odun ya da e!itli bitkilerin kllerinin
suyla kar!trldktan sonra elde edilen kar!ma ya" eklenmesi ve
kaynatlmas yoluyla elde edilmekte idi. Bu i!lem gnmzde ise
hayvansal ya"lar ya da hindistan cevizi ya", palmiye ya" ve
zeytinya" gibi bitkisel ya"larla ve e!itli kimyasal maddelerle
yaplmaktadr. 18. yzyln sonu ile 19. yzyln ba!larnda, sabun
hammaddelerinin daha modern metotlarla elde edilmesi ve tketici
bilincinin geli!mesi sabun retiminin artmasna ve sabun retim
metotlarnn geli!mesine sebep olmu!tur.
Bu geli!melere paralel olarak 1884 ylnda W.H. Lever
tarafndan ilk defa ambalajlsabunun piyasaya sunulmasyla modern
sabun sanayinin temeli atlm!tr. Bu tarihten sonra devamlgeli!en
ve teknolojik bakmdan kendini yenileyen sabun sanayii, bugn
milyonlarca ton retimiyle temizlik maddeleri sektrnde en nemli
yerlerden birine sahiptir.
Trkiyede sabun retimi 19. yzy
l
n ba!lar
na kadar ta!kazanlarda gerekle!tiriliyordu. Cumhuriyet dneminde ise
zeytinya"beldesi Ayvalkta sabunculuk geli!mi!tir. Trkiyede 20
yyn ortalarna kadar sabun retimi basit sergi sabunculu"u
!eklinde devam etmi!olup, bugn de hala zellikle kk yerle!im
birimlerinde bu tr retim yaygndr.
Trkiyede ilk sabun fabrikas ise Sabuncuzade Haci #akir
Bey tarafndan kurulmu!tur. Yzyln ortalarndan itibaren makine
sabunculu"u ba!lam!ve yaplan yatrmlarla bugn retimin bykbir ksm bu tr imalata dnm!tr. Gerek kapasite, gerekse kalite
olarak nemi tart!lmaz olan makine sabunculu"unun giderek
tmyle sergi sabunculu"unun yerini almasbeklenmektedir.
-
8/13/2019 sabun sektr
5/30
5
1.2. SEKTRN SINIFLANDIRILMASISabunlar kat ya da sv veya bitkisel ya"lardan elde edilen
ya" asitlerinin alkali madde (NaOH, KOH vb.) ile i!lenmesi yani
sabunla!trlmassonucu elde edilirler.
Sabunlar arap sabunu, tbbi ve dezenfektan sabunlar, tuvalet
sabunlarve di"er sabunlar olarak da trlere ayrlmaktadr.
Sabun sektr rnleri Gmrk Tarife $statistik
Poziyonlarna (GT$P) gre a!a"daki !ekilde snflandrlm!tr.
Ara!trmamzda da bu snflandrma esas alnm!tr.
34.01.20.10.00.00 Toz Granl sabun34.01.20.90.10.00 Arap sabunu vb. di"er yumu!ak sabunlar34.01.20.90.90.11 SvSabun34.01.20.90.90.19 Di"er Sabunlar
2. SEKTRN MEVCUT KAPAS!TES!VE KULLANIMI2.1. KAPAS!TETrkiye talebin ok zerinde sabun retim kapasitesine
sahiptir. Mevcut kurulu tesislerin kapasitelerinin byk olmas,
fakat yurtii talebin ve ihracatn yetersiz kalmas sebebi ile
sektrdeki firmalar d!k kapasite ile al!mak zorunda
kalmaktadr. Mevcut kapasite kullanm oranlarn arttrmak iin
ihracat arttrmak gerekmektedir. Son yllarda ise zellikle
ambalajlama ve verimlili"i arttrc yatrmlarda kapasite arttrc
yatrmlar yaplmaktadr.
Sabun sektr, temizlik rnleri pazarnn % 12siniolu!turmaktadr. Sabun sektrnn yllk ortalama kapasitesi
250.000 ton/yl olup, yakla!k 110 firma faaliyet gstermektedir.
Sektrn toplam kurulu kapasitesinin byk blmn (yakla!k %
70) 10 byk firma gerekle!tirmekte olup, geriye kalan retim ise
ok sayda kk firma tarafndan gerekle!tirilmektedir.
-
8/13/2019 sabun sektr
6/30
6
Sektrn toplam kapasitesinin yakla!k % 72sini 10 byk
firma gerekle!tirmektedir. Geriye kalan retim ise ok sayda
kk firma tarafndan gerekle!tirilmektedir. Modern teknoloji ile
retim yapan firmalar kapasitelerini nemli miktarda arttrarak i ve
d!talepleri kolaylkla kar!layabilecek duruma gelmi!lerdir.
2.2. SEKTRDEK!KURULU"LARTrkiyenin sabun sektr olduka geli!mi! bir sektrdr.
Sabun sektrnde faaliyet gsteren firmalarn hemen hemen tamam
yerli sermaye olup, yabanc sermaye ok azdr. Firmalar i talebi
kar!ladklargibi ihracat da yapmaktadrlar.
KAPAS!TELER!NE GRE SEKTRDE FAAL!YETGSTEREN BELL!BA"LI F!RMALAR
Firma Ad Kapasite (Takribi Ton/Yl)
Evyap Sabun Sanayii 200.000Colgate Haci #akir 50.000Dalan Kimya Sanayi 40.000 (5.000i sergi tipi)Komili A.#. 25.000Lever A.#. FasonPaksoy A.#. 15.000A.S.C 60.000Bilal Sabun 12.000elikbilek 12.000 (6.000 sergi)Emek 12.000Tat 18.000Gler 18.000Tari! 6.000Sunucu 4.000Kebap 2.500 (sergi tipi)Sokol 6.000Ayvalk 7.000(sergi tipi)
Kaynak : DPT
-
8/13/2019 sabun sektr
7/30
7
2.3. SEKTRDEK!BA"LICA MARKALARTrkiyede 2002 itibariyle 75 bin tonluk bir kat svsabun
pazar bulunmaktadr, bu pazarn parasal de"eri ise 155 milyon
dolardr. Sabun pazarnda tonaj ve ciro asndan Hac#akir marka
lideri, Duru ise 2. marka pozisyonundadr. Lux, Palmolive ve Dove
ise d!k pazar paylarna ra"men yksek ciro pay elde eden
markalardr. 2002de Hac#akir ve Duru toplam % 49 pazar payna
kar!
% 43 ciro pay
elde etmi!lerdir.Lux, Palmolive ve Doveda ortak bir zellik sadece sabun
de"il bir ok dalda gzellik maddeleri de retiyor olmalardr.
F!RMALAR VE RETT!KLER!MARKALAR
Firma Ad Marka
Evyap Duru, Fax, Elvan, Ava, Pamela,
Arko, Activex, SavoyColgate Haci "akir Hac#akir, Palmolive, Form, Protex, Fom
Dalan Kimya Sanayi Dalan, Alara, Cindy, Adalya, Diana
Komili A.". Komili, Caprice, Leaves, Kids, Ultra,Pam, Ebru, Karbeyaz
Lever A.". Lux, Rexona, Reward, Dove
Paksoy Paksoy, Dora, Paklar
Henkel Fa
Tari$ Tari!
Alemdar Kimya Dr.EA, Kent, Lucina, MonzaE. Beiresdorf Nivea
Johnson & Johnson Johnsons Baby
Kopa$ Dalin
-
8/13/2019 sabun sektr
8/30
8
SABUN Marka Ligi (%)
1. Duru 75.82. Hac#akir 74.13. Dove 24.94. Lux 15.55. Dalan 14.36. Fax 10.57. Komili 9.7
8. Palmolive 8.19. Elvan 6.510. Paksoy 2.1
Kaynak : Hrriyet Gazetesi
SABUN Marka Pazar Paylar(Kat, Sv)
Marka Tonaj (%) Ciro (%)1. Hac#akir 29 252. Duru 20 183. Lux 3 54. Palmolive 2 65. Dove 2 8
Kaynak :Hrriyet Gazetesi
-
8/13/2019 sabun sektr
9/30
9
3. RET!M TEKNOLOJ!S!lkemizde sabun retim yntemi 2 ana grupta incelenebilir.
3.1. SERG!SABUN RET!M!Bu retim tipinde ya" kar!mlar, alttan stmal veya
kapal/ak buhar kullanlarak, bilinen alkaliler yardm ile
sabunla!t
r
lmaktad
r. Elde edilen sabun hamuru sergi alanlar
nadkldkten sonra i!aretlenip, el veya basit kesme aletleriyle
kesilmekte ve sonunda elle ambalaj yaplarak mamul haline
getirilmektedir.
3.2. MAK!NE SABUN RET!M!Makinal sabun retiminde iki tr pi!irme yntemi
bulunmaktadr:
P$#$RME
Ak kazan usul pi!irmede pi!irme kazanna alnan uygun
ya"kar!mdirekt veya endirekt buhar kullanlarak bilinen alkaliler
yardm ile sabunla!trlmaktadr. retilecek sabun kalitesine gre
gerekli katk maddeleri eklenerek, belli periyotlarda tuzlu su ile
ykanarak sabun hamuru elde edilmektedir. Gliserin ve tuz ieren
kasan altsulargliserin fabrikasna gnderilmektedir.
Kontin sabunla!trma yntemi ya"larn kontin olaraksabunla!trlmas, sabun hamurunun yine kontin olarak gliserinli
sabun alt sularndan ayrlarak ykanmas ve santrifjlenmesidir.
Sistem $talyan Mazzoni firmasnca gerekle!tirilmi! olup, Avrupa
lkelerinde kullanlan modern bir teknolojidir.
-
8/13/2019 sabun sektr
10/30
10
Bu yntemde, ya"ve ya"asitlerinin, retilecek sabun cinsine
gre, uygun bir kar!m ile, su, uygun alkali ve tuz gibi maddeler
bir dobaj pompas ile 120 135 derecedeki bir otoklava verilir.
Otoklavda sabunla!mas tamamlanan hamur gliserin kar!m
otoklavdan dekantasyon tanklarna alnmaktadr. Seri halde birka
tane bulunan dekantasyon tanklarndan faz te!kili suretiyle sabun
gliserinden ayrlr. Ayrlan gliserin, gliserin fabrikasna gnderilir.
Kalan sabun hamuru ise ters akm prensibine gre ykanarak
santrifjle fazla su, tuz ve alkalisinden ayrlr ve bir tanktadepolanr.
#EK$LLEND$RME
Her iki usulde de elde edilen sabun hamuruna katk
maddeleri bir kar!trcda ilave edilmektedir. Bu hamur s
de"i!tirgete stlp kurutulduktan sonra istenilen rutubet derecesine
gre ayarlanarak parfm ve boya ilaveleri yaplmakta, ve ubuk
haline getirilen sabun baklar yardmile istenilen gram boyutlardaotomatik olarak kesilmektedir. Otomatik preslerde !ekillendirilen
sabun, ambalaj makinalarnda ambalajlanp kutulandktan sonra
piyasaya sunulur.
Kontin sabun retimi tm Bat lkelerinde kullanlan en
ekonomik retim yntemidir ve lkemizde de giderek
yaygnla!maktadr.
4. RET!M STANDARTLARISektrde TS 54 uygulanmakta olup, bu ayn zamanda
mecburi bir standarttr.
-
8/13/2019 sabun sektr
11/30
11
5. TRK!YEDE RET!Mlkemiz sabun sektr son yllarda srekli ilerleme
kaydederek genel ekonomik yapiinde n sralarda yer almakta ve
gerek teknoloji transferi, gerekse yeni i!sahalaramasbakmndan
lkemizin geli!me abasna byk katklarda bulunmaktadr. Bu
sektrn retmekte oldu"u rnler, gnlk ya!ammzn zorunlu
tketim maddeleri snfna girmekte olup hayatmzda ok nemli
bir yere sahiptir.
TRK!YEN!N SABUN RET!M!(TON)
1998 1999 2000 2001 2002*
Toplam Sabun 205.3 180.6 199.5 180.0 185.0* Tahmini
Kaynak : D!E
6. TKET!MGeli!mi!toplumlarn gnlk ya!amlarnda en ok gereksinim
duyduklar maddelerin ba!nda ykayc ve temizleyiciler gelmekte
olup, bu maddelerin tketim seviyesi ile toplumlarn geli!me
seviyesi do"ru orantl kabul edilmektedir. Bu sektrde retilen
rnler gnlk ya!ammzn zorunlu tketim maddeleri snfna
girmekte ve hayatmzda nemli bir yer almaktadr.
Trkiyede yo"un bir teknoloji birikimi olmasna ra"men
yurtii talep halen istenen dzeye gelmemi!tir. 1980li yllardanitibaren izlenmeye ba!lanan d!a alma politikalarnn da etkisiyle
temizlik ve ykama i!lerinde deterjan ve sabun kullanma
al!kanl"nda da art! gzlemlenmi!, retici firmalarn rn
e!itlerini arttrmalar ve tantm kampanyalar da bu geli!meyi
desteklemi!tir.
-
8/13/2019 sabun sektr
12/30
12
Trkiyede llebilir sabun tketimi 80 bin ton civarnda
olup, llemeyen tketimin de dahil edilmesi halinde tketim
miktarnn daha da ykselece"i tahmin edilmektedir.
Trkiyede ki!i ba!na d!en sabun tketimi ise 4 - 5 kg.
olup, tketim zellikle son yllarda ucuz sabunlara do"ru
kaymaktadr. Geli!mi! lke pazarlarnda yerini alm! kalp tipi
olmayan sabun trleri Trkiyede de olduka fazla kabul grmeye
ba!lam
!t
r.Yurtii talebin belirlenmesinde tketici kategorileri byk rol
oynamaktadr :
- Gelir dzeyi d!k olan kategorinin talebini belirleyen faktrncelikle fiyattr. Kalite ve ambalajdan ok fiyattaki
farkllklar bu tr talebi etkilemektedir. Standartlara uygun
sabun retiminde ithal girdi oranlarnn yksek olmas
rnlerin maliyetini, dolaysyla da fiyatn arttran bir
unsurdur. Bu tr rnlerin fiyatnn yksek olmas ve dvizkuru art!larna ba"l olarak belirlenmesi gelir dzeyi d!k
olan tketicilerin talebini olumsuz ynde etkilemekte ve
talebi standart d!, ambalajsz olarak satlan sergi sabun
trlerine yneltmektedir.
- Gelir dzeyi yksek olan kategorinin talebini belirleyenfaktr ise ncelikle rnn kalitesi ve ambalajdr. Fiyatlarda
olu!an de"i!meler bu kategorinin talebini fazla
etkilememektedir. Ayrca, byk al!veri! merkezlerinin dedevreye girmesi ok e!itli rnlerin tketicilere bir arada
sunulmasn sa"lamakta, bu da tercihlerin e!itlenmesinde
etkili olmaktadr.
-
8/13/2019 sabun sektr
13/30
13
TRK!YE SABUN TKET!M M!KTARI (TON)
1998 1999 2000 2001
Kalp Sabun 78.130 76.110 71.920 67.810
SvSabun 2.770 5.290 9.780 12.820
TOPLAM 80.900 81.400 81.700 80.630
Kaynak : Kimya Sanayi reticileri Derne"i
Kalp sabun, pazarn % 49unu te!kil ederken kalp olmayan
sabunlar pazarn % 47sini olu!turmaktadr. Sv sabunlar ise
pazarn % 4ne hakim durumdadr.
Sabunlarn toplam sat!larna bakld"nda ise sabunun en
fazla spermarketlerde satld"grlmektedir. Sabun sat!larnn %
59u spermarketlerde gerekle!irken % 35i bakkallarda, % 14
ise orta byklkteki marketlerde satlmaktadr. Sabunlarn % 0.3
eczanede satlrken % 0.1i parfmerilerde satlmaktadr.
7. !ST!HDAM$hracatn artmas ve taleplerin kalite ynnde st dzeyde
rekabete dayanan bir !ekilde olmas, st ve orta kademe
elemanlarnn artmasna ihtiya gstermi!tir.
Ayrca son yllarda artan i!gc maliyetleri dikkate alnm!
ve modernizasyon yolu ile vas
fs
z personel say
s
azalt
lm
!kalifiye eleman saysarttrlm!tr. Tahminlere gre sektrde st ve
orta kademede teknik eleman ve memur says1.500 ki!i, vasfli!i
says500 ki!i, vasfsz i!i saysise 3.000 ki!idir.
-
8/13/2019 sabun sektr
14/30
14
TRK!YEN!N SABUN SEKTRNDE !ST!HDAM(Yllk Ortalama)
1999 2000 2001 2002
al$an Says 3882 4077 3544 3742
Kaynak : D!E
8. DI"T!CARETDnyann en byk sabun retici, ihracat ve ithalatlar
AB lkeleridir. AB lkeleri dnya temizlik maddeleri ihracatnn
% 65ini, ithalatnn ise % 54n olu!turmaktadr. Trkiyenin
ithalatnn dnya toplamndaki pay % 0.6, ihracatnn pay ise
% 2.3dr.
TRK!YEN!N SABUN DI"T!CARET!(ABD Dolar)
1999 2000 2001 2002!hracat 24.947.567 19.020.502 20.718.264 23.895.946
!thalat 1.709.960 1.316.952 13.419.301 18.040.045
Hacim 36.657.527 20.337.454 34.137.564 41.935.991
Denge 23.237.607 17.703.550 7.298.963 5.852.901
Kaynak : D!E
8.1. !HRACATSon yllarda kom!u lkelerde meydana gelen politik ve
ekonomik de"i!imler, lkemiz sabun sektrn olumlu ynde
etkilemi!, gelen talepleri kar!lamak iin sektrde birok kurulu!
kapasite artrmna, yeni teknoloji kullanmna ve hatta yeni
yatrmlara ynelmi!tir.
-
8/13/2019 sabun sektr
15/30
15
Ancak 1998 ylnda dnyada ve zellikle nemli
pazarlarmzdan olan Rusyada ya!anan ekonomik kriz ihracatmz
olumsuz ynde etkilemi!tir.
Ayrca nemli pazarlar olarak nitelendirebilece"imiz
Libyaya ynelik ihracatmz da bu lke ile ya!anan siyasi
problemler yznden giderek azalm!tr. Sabun Rusya ve Trk
Cumhuriyetleri ba!ta olmak zere 100e yakn lkeye ihra
edilmektedir. $hracat
n nmzdeki y
llarda zellikle TrkCumhuriyetlerine artan bir !ekilde devam edece"i tahmin
edilmektedir.
Sabun sektrnde ihracat yaplan lkelere bakld"nda
ihracatn byk blmnn Ba"msz Devletler Toplulu"u, Orta
Do"u ve Do"u Avrupa lkelerine gerekle!tirildi"i grlmektedir.
Bu lkelerin istikrarl bir ekonomik geli!meye sahip olmamalar
nedeniyle ihracatmz dalgalbir seyir izlemektedir.
Bu durum sektrn gelece"i asndan sa"lkl de"ildir. Sonyllarda AB lkeleri de ihracat yaplan lkeler snfnda yer almaya
ba!lam! olmasna ve Gmrk Birli"ine girilmesine ra"men AB
pazarna yapt"mz ihracatta olumlu bir geli!me olmam!tr.
Sabun sektr retiminin % 66sn ihra etmektedir.
$hracatmz zellikle hedef pazarlarmzdaki ekonomik duruma gre
dalgalanmalar gstermektedir.
-
8/13/2019 sabun sektr
16/30
16
TRK!YEN!N SABUN !HRACATI
34.01.20.10. !nce Para, Pul, Granl veToz Halinde Olan Sabunlar (ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Polonya 915.472 12.870 - -Bulgaristan 908.087 596.327 399.891 152.681Makedonya 263.707 312.187 306.565 214.781
M
s
r 182.620 399.364 - 436.220zbekistan 103.109 130.681 11.400 127.655Grcistan 67.766 9.142 14.955 -Libya - 101.880 32.416 143.520Cezayir 1.480 117.428 192.013 182.406Srbistan 28.685 25.386 - -G. TOPLAM 2.964.855 2.029.176 1.479.162 1.712.422
*!lk 10 lke de"erleri alnm#tr. Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.
Kaynak : Devlet!statistik Enstits
34.01.20.90.00.00 Arap Sabunu vb. Yumu$ak Sabunlar(ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Romanya 67.763 35.580 105Bulgaristan 23.330 7.670 14.854Rusya 37.633 1.070 242 6.164Azerbaycan 15.250 5.052 18.906 6.292zbekistan 15.854 12.714 600ABD 11.956 543.958 349.350 78.498Trkmenistan 420 156.278 586
M
s
r - 158.606 - -Ukrayna - 1.102.421 4.571.734 4.125G. TOPLAM 277.828 2.565.142 5.358.440 569.151
*!lk 10 lke de"erleri alnm#tr. Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.
Kaynak : Devlet!statistik Enstits
-
8/13/2019 sabun sektr
17/30
17
34.01.20.90.90.19. Di%er Sabunlar
(ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Ukrayna 8.265.478 2.728.627 669.274 601.105
Trkmenistan 1.321.123 1.132.374 330.887 593.926
Azerbaycan 1.126.391 1.871.571 834.186 1.245.040
Rusya 1.013.340 1.476.399 375.642 74.510
Kazakistan 824.881 1.137.050 777.384 840.818
!ran 784.416 388.582 131.365 364.954
Romanya 384.025 469.014 484.087 711.445
Makedonya 369.535 86.762 113.195 80.845
Venezuela 307.470 209.621 233.240 260.470
Msr 241.997 230.884 784.774 387.383
!srail 229.303 177.866 389.847 357.345
Cezayir 204.247 32.032 241.151 66.387
Fas 185.720 307.568 - 23.093
!spanya 172.059 250.983 285.324 71.410
ABD 162.148 205.759 186.330 409.555
G. TOPLAM 21.019.394 13.947.813 12.962.905 17.589.041
*!lk 15 lke de"erleri alnm#tr. Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.
Kaynak : Devlet!statistik Enstits
-
8/13/2019 sabun sektr
18/30
18
34.01.20.90.90.11. SvSabunlar
(ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Ukrayna 36.972 1.971 10.811 134.911
Romanya 90.072 51.196 1.800 25.774
Azerbaycan 76.385 27.292 25.346 60.491
Kazakistan 45.054 2.379 96.552 375.827
ek Cum. 32.302 - 58 109.738
Polonya 29.212 8.964 14.980 336.525
!ran 11.574 356 2.946 1.787
Bulgaristan 16.954 99.351 20.876 49.686
Trkmenistan 6.809 20.770 8.009 11.896
zbekistan 7.450 - 7.792 290.036
Rusya 93.618 11.640 104.921 419.792
!ngiltere - - 75.141 142.713
ABD 4.228 8.732 77.850 618.297
Kanada - 285 4.042 208.659
Almanya 9.199 1.523 7.471 15.804
G. TOPLAM 685.490 478.371 917.757 4.025.302* $lk 15 lke de"erleri alnm!tr.
Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.Kaynak : Devlet $statistik Enstits
-
8/13/2019 sabun sektr
19/30
19
8.2. !THALATTrkiyenin sabun ithalat tuvalet sabunlar d!nda yok
denecek kadar az miktarda olup, daha ok hammadde ithal
edilmektedir. Sabun sektrnde ithal edilen en nemli maddeler
donya", bitkisel ya"lar, kostik soda, tuz, esans ve ambalaj
malzemeleridir. Donya" genellikle ABDden, koko ya" ve palm
trevleri Endonezya ve Malezyadan, esanslar AB ve EFTA
lkelerinden, kostik soda ise yurtii ve yurtd!fiyatlara ba"lolarak
AB lkelerinden ithal edilmektedir.
Trkiyenin sabun ithalatya!anan ekonomik krizin etkisiyle
yllar boyunca ini!li k!lbir seyir izlemi!tir.
Ba!lca ithalat yapt"mz lkeler Almanya, $talya, $spanya,
$ngiltere ve Hollandadr. Almanyann toplam ithalatmzdaki pay
% 37, $talyann % 12, $spanyann % 10 ve $ngilterenin % 9dur.
Mevzuat asndan sabun rnleri ihracat ve ithalatnda hibir
kstlama yoktur. 1.1.1996dan beri AB ile Gmrk Birli"ine girmi!oldu"umuzdan, AB ile ticarette gmrk vergisi bulunmamaktadr.
AB d! lkelerden yaplan ithalatta Ortak Gmrk Tarifesi
erevesinde ABnin uygulad" Gmrk Vergisi oranlar
uygulanmaktadr.
-
8/13/2019 sabun sektr
20/30
20
TRK!YEN!N SABUN !THALATI
34.01.20.10. !nce Para, Pul, Granl ve
Toz Halinde Olan Sabunlar (ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Fransa 113.073 8.845 111 -Belika 425.787 330.657 358.596 261.697
!ngiltere 91.590 73.934 988 849
Almanya - - 1.689 7.679
Kanada 4.604 - - -
Malezya - 9.601 - -
!srail 5.171 - - -
G. TOPLAM 640.225 422.937 382.093 367.439
Kaynak : Devlet!statistik Enstits
34.01.20.90.00.00 Arap Sabunu vb. Yumu$ak Sabunlar
(ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Almanya 93 - 3.546 7.102
Hollanda - - 37 7.953
!talya 3.687 - 920 -ABD 87 - 853 5.652
G. TOPLAM 3.867 - 2.656 20.707
Kaynak : Devlet!statistik Enstits
-
8/13/2019 sabun sektr
21/30
21
34.01.20.90.90.19. Di%er Sabunlar (ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Fransa 11.674 39.821 13.800 37.806
Hollanda 36.679 10.655
Almanya 290.342 278.849 170.671 218.914
!talya 19.990 21.347 15.371 3.552
!ngiltere 43.913 270.444 53.380 4.124
ABD 1.622 6.614 - -Afganistan 66.780 - - -
Hindistan 177.595 - - -
Malezya 255.547 41.520 - -
Msr - - 672.651 71.482
G. TOPLAM 1.023.895 687.993 12.962.905 17.589.041*!lk 10 lke de"erleri alnm#tr.
Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.Kaynak : Devlet!statistik Enstits
34.01.20.90.90.11. SvSabunlar (ABD Dolar)
LKE ADI 1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2
Almanya 8.474 3.461 - 2.210
!ngiltere 7.470 1.027 1.902 -
!rlanda 4.221 13.768 - -
!sve 7.131 65.638 49.426 38.966
Avusturya 2.314 223 359 -
ABD 11.536 118.456 17.711 11.395
G. TOPLAM 41.973 206.072 71.647 62.858*!lk 6 lke de"erleri alnm#tr.
Genel Toplamda tm lkelerin de"erleri yer almaktadr.Kaynak : Devlet!statistik Enstits
-
8/13/2019 sabun sektr
22/30
22
9. DNYA T!CARET!Dnyann en byk temizlik maddeleri retici, ihracat ve
ithalat lkeleri Avrupa Birli"i lkeleridir. AB lkeleri dnya
temizlik maddeleri ihracatnn % 65ini, ithalatnn ise % 54n
olu!turmaktadr.
Dnyada son yllarda daha ok nem kazanan evre faktr
temizlik maddeleri sanayisini evre kirlili"ine kar!duyarlrnlergeli!tirmeye ve bu rnleri tketici talebini kar!layacak trde ve
sisteme dnen tipte ambalajlarda satmaya yneltmektedir.
Bu erevede, son yllarda sv vcut sabunlar ve zellikle
do"al maddelerden retilen sabunlara olan talep daha artmaya
ba!lam!tr.
GENEL OLARAKDNYA SABUN T!CARET!
(SITC 5541)(Milyon ABD Dolar)
!HRACAT !THALAT
1996 1.915 1.392
1997 1.962 1.406
1998 2.145 1.519
1999 2.201 1.704
2000 2.168 1.703
Kaynak : ITC 2003
-
8/13/2019 sabun sektr
23/30
23
LKE BAZINDA DNYA SABUN T!CARET!(Milyon ABD Dolar)
!HRACATLKE 1997 1998 1999 2000ABD 144 139 132 138!ngiltere 77 131 161 167Fransa 85 111 173 134Kanada 105 111 125 128Almanya 91 117 113 107Rusya 81 59 24 27Japonya 52 41 41 63Hollanda 47 49 47 48!talya 40 48 42 37!spanya 25 30 39 37Yunanistan 20 22 37 48Brezilya 26 28 18 18in 19 15 12 10Avustralya 20 20 22 24Polonya 22 20 31 29
!THALAT
LKE 1997 1998 1999 2000ABD 144 139 132 138!ngiltere 77 131 161 167Fransa 85 111 173 134Kanada 105 111 125 128Almanya 91 117 113 107Rusya 81 59 24 27Japonya 52 41 41 63Hollanda 47 49 47 48!talya 40 48 42 37
Bel Lks 40 41 36 32!spanya 24 25 39 25in 19 18 25 31Meksika 20 17 17 22Endonezya 19 21 16 16Yeni Zelanda 14 12 12 9
Kaynak : ITC 2003
-
8/13/2019 sabun sektr
24/30
24
10.MEVCUT DURUMUN DE#ERLEND!R!LMES!Gnmzde sabun sektrnn mevcut durumu a!a"daki
ba!lklarla zetlenebilir :
- Modern retim teknolojisi kullanarak retim yapan kurulu!saysgiderek artmaktadr.
- Rekabete dahil olabilmek iin kalite ve fiyat n planakm!tr.
- $hracat nemli miktarda artm! olmasna ra"men kapasiteproblemi yoktur.
- $ pazarda ki!i ba!na tketim genelde seviyesini korumakta,i tketimin arttrlmas iin e"itim ve fiyat politikalarna
daha ciddi olarak e"ilinmelidir.
Sektrde son yllarda kurulmu! olan tesisler, AB ve EFTA
lkelerindeki tesislerle teknoloji ynnden e!de"erdir. Basit usulde
sergi sabunculu"u yapan tesisler ise giderek azalmakta olup
makinal sabunculu"a ynelme ba!lam!tr. Dolaysyla gerek
teknolojik adan gerekse lek nedeniyle yeni yatrmlara ihtiya
yoktur.
lkemizde mevcut bilgi birikimi ve insan gc, anahtar
teslimi yeni sabun tesisleri kurmaya ve i!letmeye yeterlidurumdadr; ayrca teknoloji transferi (know-how vb.) iin de yeterli
birikim mevcuttur.
Ancak bu tr giri!imlerin mevcut ve potansiyel pazarlarmza
olan ihracatmzolumsuz etkilememesine dikkat edilmelidir.
-
8/13/2019 sabun sektr
25/30
25
10.1.SEKTRDE ALINMASI GEREKEN TEDB!RLER! TS 54n mecburi standart olmasdolaysyla istisnasz btn
retici ve ihracatlarn bu standarda uymalarnn temini ve
gerekli kontrollerin yaplmas,
! Sektrde kullanlan hammaddelerin ithalatnda fon, kaynakkullanmvs. gibi maliyet arttrcunsurlarn bulunmamas,
! evre bilincinin yerle!mesi ve gerekli tedbirlerin alnmas,artma tesisi kurma zorunlulu"u getirilmesi,
! Enerji miktarn ve maliyetini d!rc sistemlerinkullanlabilmesi iin gerekli te!viklerin sa"lanmas,
! Sektr politikasnn devlet ile birlikte tespit edilmesi, uzunvadeli, belirgin ve organize !ekilde olmas,
! Sektr en yeni teknolojik geli!melere sahip oldu"undanyurtd!na tesis kurma konusunda imkanlarn ortaya konmas
ve gereken Eximbank kredilerinin kullanlabilmesi,
! Tketicinin korunmas iin kaliteli mamul reten firmalarnte!vik edilmesi ve piyasann kontrolnn sa"lanmas,
! reticilerin AR GEye pay ayrmalar, niversiteler ilei!birli"ine gitmeleri gelece"e ynelik rekabet ko!ullarnn
sa"lanmasasndan temel olu!turacaktr.
-
8/13/2019 sabun sektr
26/30
26
10.2.SEKTRN ABYE UYUM ALI"MALARITrkiyenin ABye aday konumuna gelmesi ile ilgili olarak
sabun sektrnde dikkate alnmasgereken hususlar !unlardr:
Sektrn ABye aday konumuna gelmesi iin ABye uyum
al!malarnn Sabun ve Deterjan Sanayicileri Derne"i, evre
Bakanl", Sa"lk Bakanl", Sanayi ve Ticaret Bakanl", TSE, DPT
ile birlikte yrtlmelidir.
ABye uyum al!malarnda ncelikle ele alnmas gerekenhusus direktiflerin gzden geirilmesi olacaktr ve bunlar !u
ba!lklarda toplanabilir :
- Tketicinin korunmas: birim fiyatve reklam- GLP (iyi laboratuar uygulamalar)- Do"u Avrupa lkeleri ile uyum- Gmrk ve vergiler- Ambalaj- evre : tehlikeli maddeler, katatklar, zararlkimyasallar- Rekabetin korunmas10.3.VIII. PLAN DNEM!GEL!"MELER!
10.3.1. GENEL TEDB!RLER
Sektr nmzdeki 5 yllk dnemde i ve d! piyasalarda
nemli atlmlar gerekle!tirebilecek gtedir. Ancak mevcut
potansiyelin yeterince kullanlabilmesi iin uzun vadeli, belirgin ve
tm kurulu!lar
n mutabakat halinde oldu"u devlet taraf
ndanynlendirilen bir sektr politikas olmamas ABye adaylk
dneminde sektre nemli darbeler vurabilir. $yi organize olmam!
ve yeterli koruyucu te!vikleri almam! bu sektr ihracat yapmakta
ve artan i ve d! rekabet nedeni ile i pazarda ve ihracatta
zorlanacaktr.
-
8/13/2019 sabun sektr
27/30
27
Tketicinin korunmas ve kaliteli rnlerin ciddi firmalarn
te!vik edilmesi iin TSE Belgesi alma zorunlulu"u getirilmelidir.
Sektrde kullanlan teknoloji, AB ve EFTA lkelerinde
kullanlan teknolojiden farkl de"ildir. Ancak sektrn maliyeti
azaltcmodernizasyon projelerine ihtiyacolacaktr.
Sektrde sabun ile ilgili tm teknik bilgiler mevcuttur. Sektr
elemanlar gerek yurtiinde gerekse yurtd!nda tesis kurma
konusunda ihtisas sahibidirler. Yurtd!nda kurulacak tesislerinlkemizden yaplacak ihracat engellemeyecek tr ve seviyelerde
olmas sa"lanmaldr. nemli ithal maddesi olan i ya" ve bitkisel
ya"n yurtii retimi te!vik edilmelidir.
10.3.2 TALEP PROJEKS!YONU
nmzdeki 5 yllk plan erevesinde yurtii talepleri ki!i
ba!na sabun tketimini arttracak ynde olmaldr. Halen d!me
trendi gsteren rakamlar tedbirler alnmad" takdirde yine d!me
trendi gsterebilir.
Sektrn ihracat potansiyeli hemen hemen tm dnya
lkelerinedir. Bunun muhafazasve miktarlarn arttrlabilmesi iin
de"i!ken olmayan politikalar uygulamal, fiyat ve kaliteye daha
fazla nem vererek d!pazar !emsiyesinin almassa"lanmaldr.
TALEP PROJEKS!YONU
(1000 ton) 2001 2002 2003 2004
Yurtii 122 124 126 128
!hracat 220 240 250 270
Kaynak : DPT
-
8/13/2019 sabun sektr
28/30
28
11.EVRE VE !NSAN SA#LI#ISabun, tabii hammaddelerden elde edilen do"al bir temizlik
maddesidir. Dolaysyla kendi retiminde kullanlan maddelerin de
do"aya zarar vermemesi iin gerekli nlemleri alnm!olmaldr.
Sektr gerek toplumda geli!en evre bilinci, gerekse
ekonomik zorlamalar neticesinde evre konusunda giderek
bilinlenmekte ve evreyi koruyucu gerekli tedbirler alnmaktadr.
Modern !ekilde retim yapan sabun fabrikalar
nda, ilgili tedbirlerintm alnm! durumdadr. Bunlarn tm sektre yaylmas ilgili
koruma tedbirlerinin alnmasnsa"layacaktr.
! Sabunla!trma projesi sonunda arta kalan sabun alt sularmodern sabun tesislerinde gliserin elde etmek iin hammadde
olarak kullanlmakta ve sonuta rn olarak teknik veya
farmastik gliserin, atk olarak ise kat metal sabunlar elde
edilmesi nedeniyle evre kirlili"i sz konusu olmamaktadr.
Gliserin tesisi olmayan fabrikalar
n bu tesisi kurmalar
veyasabun alt sularn gliserin tesisi olan fabrikalara vermeleri
iin gerekli yasal zorlamalar getirilmelidir.
! Atksu artma tesisi kurma zorunlulu"u getirilereksabunla!trma iin gerekli hammaddelerin ykanmas,
a"artlmas ve depolanmas esnasnda olu!an sularn artma
yntemleriyle ya"ndan arndrlmassa"lanmaldr.
! Enerji elde etmek iin kullanlan buhar kazanlarndan tamyanmaysa"laycsistemler kullanlmaszorunlu olmaldr.
-
8/13/2019 sabun sektr
29/30
29
12.D!#ER SEKTRLERLE !L!"K!LERSabun sektrnn yurtiinde temin etti"i nemli girdiler
donya", bitkisel ya"lar, kostik soda, tuz ve ambalaj malzemesidir.
Bu nedenle sektrn, ya" sanayii, petrokimya sanayii, tuzlalar,
basklambalaj sanayii ile girdi ili!kisi vardr. Bu girdiler iinde en
nemli paya sahip olan ambalaj rnleri sabun maliyetlerinin % 15-
20sini te!kil etmektedir. Ambalaj sektrnde olu!an tekeller
nedeniyle, kalite sorunlar, keyfi fiyat art!lar ve stok maliyetlerisabundaki maliyetleri nemli lde etkilemektedir.
Sabun sektr retti"i temizlik rnleriyle direkt olarak nihai
tketiciye hitap etmektedir. Ancak modern i!letmelerde yan rn
olarak kan teknik ve farmastik gliserin petrokimya sanayinde
katalizr, deterjan sanayinde ise kpk kesici olarak
kullanlmaktadr.
13. SEKTRN SORUNLARISektrn en nemli sorunlara!a"dadr :
- Taklit rnler : Tketicinin be"enisini kazanm! olanrnlerin, d! ambalajnn hemen hemen ayns hazrlanarak
retim formllerine uyulmadan, sa"lk, hijyen ve evre
standardna aykrrnler bir yandan sektr haksz rekabet
ile kar! kar!ya brakmakta, tketicileri de maddi ynden
zarara u"ratmakta ve insan ve evre sa"l" asndan da
tehlike yaratmaktadr.
- Hammadde asndan d!a ba"mllk : Hammadde asndand!a ba"mllk ve yksek maliyetler sektrn d!
pazarlardaki rekabet gcn zayflatarak atl kapasitenin tam
olarak de"erlendirilmesini engellemektedir.
-
8/13/2019 sabun sektr
30/30
30
- zellikle son yllarda ya!anan ekonomik krizler vesonucunda hzla ykselen dviz kurlarda maliyetleri arttran
en nemli etkenlerdir.