Download - Podstawy zarządzania – materiał do ćwiczeń
Podstawy zarządzania – materiał do ćwiczeń
dr inż. Paweł Pietras
Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej
Formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej
Działalnością gospodarczą jest wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły działalność wytwórcza, handlowa, budowlana lub usługowaStatus przedsiębiorcy posiadają podmioty, które podejmują i wykonują działalność gospodarczą zawodowo i we własnym imieniu
Podstawy prawne działalności gospodarczej
Ustawa z 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczejUstawa z 2.07.2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalnościUstawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych
Wybór formy prawnej działalności
Zależy od:rodzaju działalnościskali
Wpływa na:zakres odpowiedzialności przedsiębiorcyzasady rozrachunków księgowo-podatkowych
Wybór formy prawnej działalności
W polskim prawie Przedsiębiorca ma do wyboru 3 podstawowe formy prawne:
jednoosobowej działalności gospodarczej osoby fizycznejhandlowej spółki osobowej (jawna, komandytowa, komandytowo- akcyjna, partnerska)
spółki kapitałowej (z o.o., S.A.)
Spółka cywilna nie posiada statusu przedsiębiorcy
Wybór formy prawnej działalności
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Przedsiębiorstwo w świetle prawa ma kilka znaczeńW znaczeniu funkcjonalnym oznacza stałą działalność zawodową, tzn. działalność gospodarczą (produkcję, handel, usługi)W tym znaczeniu Przedsiębiorstwo jest prawem podmiotowym bezwzględnym, chronionym przepisami K.c., ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji itd.
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
W znaczeniu przedmiotowym przedsiębiorstwo to zespół środków produkcji – kompleks majątkowy odpowiednio zorganizowany w celu prowadzenia działalności gospodarczejW tym znaczeniu występuje jako przedmiot czynności prawnej (sprzedaży, dzierżawy itp.) lub przedmiotu określonych praw (np. prawa własności)
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Wg K.c. przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych (nazwa, prawa majątkowe o charakterze niematerialnym, wierzytelności, prawa autorskie) i materialnych (nieruchomości, ruchomości) przeznaczony do prowadzenia działalnościPrzedsiębiorstwo posiada osobowość prawną lub zdolność do czynności prawnych
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Zakład jest jednostką organizacyjną stanowiącą całość pod względem technicznym, lokalizacyjnym i organizacyjnymZakład nie ma osobowości prawnej – wchodzi w skład jednostki posiadającej taką osobowośćOdrębność zakładu jest jedynie wewnętrzna, w odniesieniu do jednostki w skład której wchodzi
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Przedsiębiorca działa pod firmą – art. 432 K.c. obowiązujący od 2003 r.Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynkuFirma nie powinna wprowadzać w błąd w szczególności co do osoby, przedmiotu lub miejsca działalności
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Tzw. prawo firmowe wyróżnia 3 zasady:prawdziwości – nazwa przedsiębiorcy powinna odpowiadać rzeczywistemu przedmiotowi jego działalności i nie powinna wprowadzać w bładjedności – przedsiębiorstwo może mieć tylko jedną nazwęwyłączności – wyklucza się możliwość posługiwania się na terenie działalności danego przedsiębiorstwa tą samą nazwą przez inne przedsiębiorstwo
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko
nie wyklucza to włączenia do firmy dodatków wskazujących na przedmiot działalności, miejsce oraz innych dowolnie obranych określeń
Firmą osoby prawnej jest jej nazwapowinna zawierać określenie formy prawnejumieszczenie w firmie nazwiska lub pseudonimu osoby fizycznej wymaga jej zgody
Przedsiębiorstwo – Zakład – Firma
Firma nie może być zbytaPrzedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Rejestracja w Urzędzie Gminy w Rejestrze Działalności Gospodarczej a od 1/01/2006 również w Rejestrze Przedsiębiorców KRSDziałalność wykonywana i opodatkowana osobiście
Spółka jawnaNajprostsza ze spółek przewidzianych w KshSpółka osobowaSpółka działa pod nazwą handlowąPosiada zdolność do czynności prawnych (nabywanie nieruchomości, zaciąganie zobowiązań itp.)Nie posiada osobowości prawnej
Spółka jawna
Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem oraz solidarnieZawiązanie następuje poprzez spisanie umowy spółkiRejestracja w Rejestrze Przedsiębiorców KRS
Spółka partnerska
Adresowana jest do przedstawicieli tzw. „wolnych zawodów” (prawników, architektów, księgowi, biegli itp.)Spółka osobowa, w której każdy z „partnerów” wykonuje swój zawód pod wspólną firmąPartner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w wyniku działalności pozostałych wspólników
Spółka partnerska
Nie posiada osobowości prawnejPosiada zdolność do czynności prawnych (nabywanie nieruchomości, zaciąganie zobowiązań itp.)Zawiązanie następuje poprzez spisanie notarialne umowy spółkiRejestracja w Rejestrze Przedsiębiorców KRS, spółka powstaje w chwili wpisu
Spółka komandytowa
Spółka osobowa prowadząca działalność pod własną firmąDwa rodzaje wspólników:
komplementariusz – odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem – wspólnik aktywnykomandytariusz – odpowiada do wysokości sumy komandytowej – wspólnik pasywny
Spółka komandytowa
Nie posiada osobowości prawnejPosiada zdolność do czynności prawnych (nabywanie nieruchomości, zaciąganie zobowiązań itp.)Zawiązanie następuje poprzez notarialne spisanie umowy spółkiRejestracja w Rejestrze Przedsiębiorców KRS, spółka powstaje w chwili wpisu
Spółka komandytowo-akcyjna
Łączy typowe cechy spółek osobowych i kapitałowychCo najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia, a co najmniej jeden jest akcjonariuszemPosiada zdolność do czynności prawnych (nabywanie nieruchomości, zaciąganie zobowiązań itp.)
Spółka komandytowo-akcyjna
Zawiązanie następuje poprzez notarialne spisanie umowy spółki, sporządzenie Statutu i podpisanie go przez wszystkich komplementariuszyNie posiada osobowości prawnejRejestracja w Rejestrze Przedsiębiorców KRS, spółka powstaje w chwili wpisu
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka kapitałowa, posiadająca osobowość prawnąMinimalny kapitał zakładowy 50 tys. złDziałalność spółki opiera się na wykorzystaniu kapitału zakładowego, czyli wkładów pieniężnych lub rzeczowych wspólników
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Organy spółki:zgromadzenie wspólnikówzarządrada nadzorcza lub komisja rewizyjna (obligatoryjnie przy kapitale pow. 500 tys. PLN i pow. 25 wspólników)
Spółka odpowiada za swoje zobowiązania całym swoim majątkiem
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki do wysokości wniesionych przez nich wkładówUmowa spółki musi być sporządzona w formie aktu notarialnegoRejestracja w Rejestrze Przedsiębiorców KRS
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka powstaje po sporządzeniu aktu notarialnego lecz uzyskuje osobowość prawną po wpisie do KRSJednoosobowa spółka z o.o.:
wspólnik spółki wydziela część swojego majątku do spółki zapewniając ograniczenie swojej odpowiedzialności tylko do wysokości tego wkładu
Spółka akcyjna
Spółka kapitałowa, posiadająca osobowość prawnąDziałalność spółki opiera się na wykorzystaniu kapitału akcyjnego, czyli wkładów pieniężnych akcjonariuszyAkcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki
Spółka akcyjna
Rejestracja w Rejestrze Przedsiębiorców KRS, spółka osiąga osobowość prawną w chwili wpisuKonieczność uchwalenia statutu w formie aktu notarialnegoMinimalny kapitał zakładowy 500 tys. zł
Organizacja przedsiębiorstwa
Struktura liniowa Dyrektor generalny
Zaopatrzenie Produkcja Zbyt Badania i rozwój
Projekt A Projekt B
Struktura liniowa z osobą wspomagającą
Organizacja task-force (przywódcza)
Strukturamacierzowa Dyrektor generalny
M arketing
Uczestn ik"M arketing"
Produkcja Sprzedaż Finanse R & D
Uczestn ik"Produkcja”
Uczestn ik"Sprzedaż
Uczestn ik"R&D”
Szef projektuA
Uczestn ik"M arketing"
Uczestn ik"Finanse”
Szef projektuB
Szef projektuC
Uczestn ik"Finanse”
Uczestn ik"R&D”
Uczestn ik"Sprzedaż
Uczestn ik"Produkcja”
Finansowanie działalności
Sześć faktów dotyczących księgowości
Fakt 1Kapitał jest daną statyczną mierzoną w momencie t
Fakt 2Majątek + Należności = Kapitał + Zobowiązania (aktywa = pasywa)
Sześć faktów dotyczących księgowości
Fakt 3Aktywa sposób wykorzystania środkówPasywa pochodzenie środkówAktywa = Pasywa Wykorzystanie = zasoby
Fakt 4Rachunek zysków i strat przychody i koszty działalności w danym roku obrachunkowym
Sześć faktów dotyczących księgowościFakt 5
Bilans fotografia stanu w momencie tRachunek wyników film ukazujący działalność w zadanym okresie
Fakt 6Podwójne określanie wyniku w wyniku każdej operacji zachodzą przynajmniej dwie zmiany
UPROSZCZONY SCHEMAT BILANSU
Majątek trwały
Wartości niematerialne i prawne
Rzeczowy majątek trwały
Finansowy majątek trwały
Kapitał własny
Kapitał
Rezerwy
Wynik
Zobowiązania długoterminowe
Majątek obrotowy
Zapasy materiałów
Zapasy produktów gotowych
Należności z tytułu dostaw i usług
Inne należności
Papiery wartościowe do obrotu
Gotówka
Zobowiązania krótkoterminowe
Kredyty krótkoterminowe Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
Zobowiązania z tytułu podatków i świadczeń socjalnych
Inne zobowiązania
Aktywa ogółem
Pasywa ogółem
Pozycje bilansowe
Aktywa – wykorzystanie środków posiadanych przez firmę
Pasywa (zasoby) – pochodzenie środków posiadanych przez firmę
Rozliczenia międzyokresowe – „sztuczna wartość” niezbędna dla zapewnienia wyłączności okresu obrachunkowego
Rachunek zysków i strat
Odzwierciedla przychody i koszty danego okresu obrachunkowego
Jest dokumentem dynamicznym – przedstawia przepływ środków
Rachunek zysków i stratWynik na działalności operacyjnej:
Przychody operacyjne: obroty i dodatkowe przychody związane bezpośrednio z prowadzoną działalnościąKoszty operacyjne: wykorzystane zakupy, wynagrodzenia amortyzacja i pozostałe koszty związane bezpośrednio z prowadzoną działalnością
Rachunek zysków i stratWynik na działalności finansowej:
Przychody finansowe: uzyskane dywidendy, zyski z lokowania środków, dodatnie różnice kursoweKoszty finansowe: koszty finansowania kredytów, ujemne różnice kursowe
Wynik działań nadzwyczajnych obejmuje przychody i koszty, które nie powtarzają się i nie powinny pojawić się w latach przyszłych
Rachunek zysków i stratW ujęciu bilansowym wynik przedsiębiorstwa jest zmianą jaka wystąpiła pomiędzy pozycjami bilansowymi
Kapitał obrotowy
Kapitał własny (udziały lub akcje, zyski, rezerwy obowiązkowe)
+ Zobowiązania długoterminowe (kredyty, emisja obligacji itp.)
= Kapitał stały (środki pieniężne wprowadzone do firmy)
Kapitał obrotowy
Kapitał stały (środki pieniężne wprowadzone do firmy)
– Majątek trwały
= Kapitał obrotowy (środki pieniężne przeznaczone do finansowania bieżących zobowiązań handlowych)
Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy
Majątek obrotowy (związany z działalnością, np. zapasy, należności od klientów)
– Zobowiązania związane z działalnością (do dostawców, podatkowe, świadczenia socjalne)
= Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy (środki niezbędne do zrealizowania zobowiązań handlowych)
Środki płynne netto
Kapitał obrotowy (środki pieniężne przeznaczone do finansowania bieżących zobowiązań handlowych)
– Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy (środki niezbędne do zrealizowania zobowiązań handlowych)
= Środki płynne netto (wolne środki pieniężne, tzw. nadwyżka finansowa)
Kryzys rozrostu
Kryzys zarządzania
Zła polityka inwestycyjna
Kryzys opłacalności
Kryzys spadku działalności
Próg rentownościPodstawą określenia progu rentowności jest analiza CVP (cost-volume-profit, koszty-wolumen produkcji-zysk)Celem analizy CVP jest ustalenie co się stanie z wynikami finansowymi jeśli zmieni się rozmiar sprzedażyEfektem tej analizy jest określenie takich rozmiarów produkcji (obrotu handlowego), przy których nie występuje ani zysk ani strata
Próg rentowności
Założenia:produkcja jest równa sprzedażyzmiany w kosztach i przychodach są znane i liniowo zależne od rozmiarów produkcji (sprzedaży)wszystkie koszty można podzielić na stałe i zmiennekoszty zmienne są proporcjonalne do produkcji (sprzedaży)
Próg rentowności
Założenia:koszty stałe są niezależne od poziomu produkcji (sprzedaży)ceny sprzedaży oraz jednostkowe zużycie surowców pozostaje na jednakowym poziomie w okresie analizy
Próg rentowności
Definicje:marża brutto: wartość produkcji (sprzedaży), która pokrywa koszty stałe i zysk, tak więc w progu rentowności marża brutto = koszty stałemarża bezpieczeństwa: wskazuje o ile może spaść sprzedaż zanim przedsiębiorstwo zacznie ponosić straty
Próg rentowności
Idea metody:
Przychody ze sprzedaży (niewiadoma)- Koszty zmienne (dane)= Marża brutto (obliczamy)- Koszty stałe (dane)= Wynik finansowy = 0 (założenie)
Próg rentownościPróg rentowności w ujęciu ilościowym:
xo – próg rentowności ilościowyKS – koszty stałemb – marża brutto na jednostkę (cena – jednostkowy koszt zmienny)
mb
KSx 0
Próg rentownościPróg rentowności w ujęciu ilościowym:
xo – próg rentowności wartościowyKS – koszty stałep - cena jednostkowaa - jednostkowy koszt zmienny
pa
KSx
10
Próg rentownościPróg rentowności w ujęciu wartościowym:
zmiennekoszty - nettoprzychody
stalekoszty x nettoprzychody BEP
Efekt dźwigniJeśli rentowność kapitałów własnych jest wyższa od rentowności majątku (ROE>ROA) występuje zjawisko dźwigni kapitałowej, tj. efektywnego wykorzystania kapitałów obcych dla zwiększenia zyskowności kapitałów własnych
Efekt dźwigni wzmacnia dodatkowo tzw. „tarcza podatkowa” – odsetki od wykorzystania kapitału obcego pomniejszają podatek
Efekt dźwigni - przykład
Aktywa netto = 80.000
Kapitał własny = 80.000
Zysk brutto = 30.000
Stopa podatku = 20%
Zysk netto = 30.000 – 20%*30.000 = 24.000
ROA = 24.000/80.000 = 0,3
ROE = 0,3
Kapitał własny = 40.000Kapitał obcy = 40.000Odsetki = 10% rocznieZysk brutto = 30.000 – (10%*40.000) = 26.000Zysk netto = 26.000 – 20%*26.000 = 20.800ROA = 20.800/80.000 = 0,26ROE = 20.800/40.000 = 0,52