Kamu ZararıKavramı
veUygulanması
*Kent Eğitim Danışmanlık*
Türk mali sistemine köklü değişiklikler getiren
“5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Kanunu” ve bu çerçevede oluşturulan ikincil
mevzuat düzenlemelerinin en önemlilerinden birisi
“Kamu Zararları” konusudur.
Görevi Kötüye KullanmaGörevi Kötüye Kullanma
Kamu görevlisinin,görevinin gereklerine aykırı Kamu görevlisinin,görevinin gereklerine aykırı davranması,ihmal etmesi veya gecikme davranması,ihmal etmesi veya gecikme göstermesi gibi nedenlerle,………göstermesi gibi nedenlerle,………kamu kamu zararınazararına neden olmasıneden olması halinde,5237 sayılı halinde,5237 sayılı T.C.Kanununun 257.maddesinde yer alan bir T.C.Kanununun 257.maddesinde yer alan bir suçun oluşması söz konusudur.Yeni suçun oluşması söz konusudur.Yeni düzenlemeyle,Kamu zararının doğmasına neden düzenlemeyle,Kamu zararının doğmasına neden olunması veya haksız kazanca sebebiyet olunması veya haksız kazanca sebebiyet verilmesi bir ceza yaptırımını da verilmesi bir ceza yaptırımını da kapsayabilmektedir.kapsayabilmektedir.
Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan “Kamu
Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik”, 19/10/2006 tarihi
itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Bu Yönetmelik 5018 sayılı Kamu Mali
Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71.maddesi
uyarınca düzenlenmiştir.
Tespit edilen kamu zararlarının tahsiline ilişkin
usul ve esasların belirlenmesidir.
KONTROL
DENETİM
İNCELEME
KESİN HÜKME BAĞLAMA
YARGILAMA
TESPİT
AMAÇ:
KAMU GÖREVLİLERİNİN;
* kasıt, kusur veya ihmalleri
* mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri
nedeniyle
“kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye
neden” olunmasıdır.
KAMU ZARARI NEDİR ?
SORUMLU; “kamu görevlileri” dir.
“Kamu görevlileri; Kamu kaynaklarının etkili,
ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden,
yönetilmesinden, kullanılmasından, korunmasından, kötüye
kullanılmaması ve her an hizmete hazır bulundurulması için
gerekli önlemlerin alınmasından sorumludurlar.”
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 6/d.maddesinde kamu
görevlisi; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya
seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli,süreli veya
geçici olarak katılan kişi olarak tanımlanmıştır.
SORUMLU VE İLGİLİ KİMDİR ?
6085 sayılı Sayıştay Kanunu6085 sayılı Sayıştay Kanunu 7.maddenin (2) bendinde ; “7.maddenin (2) bendinde ; “Her türlü kamu kaynağının elde Her türlü kamu kaynağının elde
edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur. Kamu zararına sebep olunan durumlar söz sorumludur. Kamu zararına sebep olunan durumlar söz konusu ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama işlemi konusu ise bu zararın tazminine ilişkin hükme bağlama işlemi ile sonuçlandırılır” ile sonuçlandırılır”
düzenlemesi yer almaktadır. düzenlemesi yer almaktadır.
7.maddesinin (3) bendinde ise Sorumlular; “7.maddesinin (3) bendinde ise Sorumlular; “mevzuata aykırı mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan karar, işlem veya eylemleri ile illiyet bağı kurularak oluşturulan ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte ilamda yer alan kamu zararından tek başlarına veya birlikte tazmin ile yükümlüdürtazmin ile yükümlüdür.” .”
şeklinde açıklanmıştır.şeklinde açıklanmıştır.
İLGİLİ:
“Kendisine yersiz veya fazla
ödemenin yapıldığı ve kamu zararından
tek başına veya sorumlularla birlikte
sorumlu olan gerçek ve/veya tüzel kişi
ya da kişilerdir.”
“Zararın geri ödenmesi
sürecine kamu görevlileri ile birlikte
ilgililerin de dahil edilmesi,
sorumluluğun kapsamını yayma ve
zarara sebep olanların bütününe
ulaşma amacına yöneliktir.”
Yerine getirilmeyen yükümlülükler nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı ve para cezası gibi ek malî külfetlerin yüklenmesi -7-
İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması, -8-
Görevlilere teslim edilen taşınırların zarara uğratılması,-6-
Kamu idarelerine ait malların kiraya verilmesi, tahsisi, yönetimi, kullanımı ve elden çıkarılması gibi işlemlerin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,-5-
Transfer niteliğindeki giderlerde fazla veya yersiz ödemede bulunulması,-4-
İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödemede bulunulması,-3-
Mevzuatında belirlenen tutardan fazla ödeme veya rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması-2-
Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması -1-S
OR
UM
LU
LU
ĞU
N K
AP
SA
MI
“5018 Sayılı Kanuna göre gerçek dışı belge düzenleyenler
ile bu tür kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş,
imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza
Kanunu hükümlerinin uygulanacağı, ayrıca bu fiilleri
işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil
yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para
cezası verileceği” hüküm altına alınmış bulunmaktadır.”
Kontrol, denetim veya inceleme,
Sayıştay’ca kesin hükme bağlama,
Adli, idari veya askeri yargılama
KAMU ZARARI NASIL TESPİT
EDİLECEK ?
Tespit edilen kamu zararına ilişkin yazı, tutanak,
rapor, ilâm ve benzeri belgeler takiple ilgili kamu
idarelerine gönderilecektir.
Yargı kararları ve Sayıştay ilamları ile kontrol,
denetim veya inceleme sonucunda tespit edilerek
idareye bildirilen kamu zararı alacakları:
KAMU ZARARLARINDA TAKİBAT
Yönetmeliğin 4/ı maddesine göre,Yönetmelik üst yönetici/belediye başkanı tarafından uygulanacaktır.
Yönetmeliğin 4/ı maddesine göre,Yönetmelik üst yönetici/belediye başkanı tarafından uygulanacaktır.
KONTROL
DENETİM
İNCELEMETESPİT
DEĞERLENDİRMEDEĞERLENDİRME
Üst Yönetici/ Üst Yönetici/
Belediye Başkanı Belediye Başkanı
HARCAMA YETKİLİSİ
GÖRÜŞ
İlamın İdareye
Ulaştığı Tarih
KAMU ZARARININ MUHASEBE KAYDINA
ALINMASIKONTROL DENETİM İNCELEMESAYIŞTAY İLAMI MAHKEME İLAMI
Değerlendirmenin
Onaylandığı Tarih
5 İŞ GÜNÜ
Mali Hizmetler Müdürlüğü
Veya Takibe Yetkili Kılınan MakamMUHASEBE BİRİMİMUHASEBE BİRİMİ
KAMU ZARARLARININ TEBLİĞİ
Bilinen adrese imza karşılığı tebligat
Tebligat Kanunu hükümlerine göre
tebligat
Sayıştay Kanunu hükümlerine göre
tebligat Kontrol, denetim veya
inceleme sonucunda tespit edilen kamu zararı
alacaklarının sorumlulara ve/veya ilgililere tebliğ
işlemlerine,yapılacak değerlendirme sonucunda alınan onay
tarihinden itibaren 5 (beş) iş günü içerisinde başlanacaktır.
YAPILACAK TEBLİĞDE; - Borcun miktarı, - Borcun sebebi, - Borcun doğuş tarihi, - Faiz başlangıç tarihi, - Ödeme yeri, - İtiraz süresi (7 gün) - İtiraz mercii (it.kararı 10 gün)Bilgileri yer almalıdır.
ÖDEME SÜRESİ 1 AY
ÖDEME SÜRESİ 1 AY
Adli, idari ve askeri mahkemelerce
hükme bağlanan ve taraflara tebliğ
edilen kamu zararından doğan
alacaklara ilişkin kararın kesinleşmesi
beklenilmeksizin takip işlemlerine
başlanacaktır.
Yargılama sonucunda verilen tazmine ilişkin kararların takibi;
Mali Hizmetler Birimi
Mali Hizmetler Birimi
Hukuk İşleriMüdürlüğü Hukuk İşleriMüdürlüğü
) Avukat Stratejik
Planlama, Bütçe ve
Performans Programı Alt
Birimi
Kamu zararı alacaklarının yapılan tebligata
rağmen sorumlular ve/veya ilgililerce süresinde
rızaen ve sulhen ödenmemesi halinde ilgili alacak
takip dosyası, sürenin bitiminden itibaren 5 (beş) iş
günü içerisinde genel hükümlere göre takibat
yapılmak ve dava açılmak üzere;
Mali Hizmetler Müdürlüğü ve/veya Stratejik
Planlama, Bütçe ve Performans Programı Alt
Birimince
Belediye hukuk işleri müdürlüğü veya
belediye avukatlığına gönderilecek ve alacağın
hükmen tahsili sağlanacaktır.
KAMU ZARARLARININ TAHSİLİ
Kamu zararından doğan alacaklar,
sorumlulardan ve/veya ilgililerden, zararın
oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre
hesaplanacak faiziyle birlikte tahsil edilir.
Tahsil Şekilleri
1. Rızaen ve sulh yolu
2. Takas (Borçlar Kanunu hükümlerine göre)
3. Cebri İcra (İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre)
Rızaen ve Sulh Yoluyla TahsilatRızaen ve Sulh Yoluyla Tahsilat
Oluştuğu tarih itibarıyla asgarî ücretin bir aylık brüt
tutarının yarısını geçmeyen alacaklar,
Belediye Başkanı/Üst Yöneticinin izni,
Sorumlunun ve/veya ilgilinin kabul etmesi
şartıyla, tebliğ tarihini izleyen aybaşından (eğer alacak tutarı
asgarî ücretin bir aylık brüt tutarının yarısını geçiyor ise sulh işleminin
kesinleştiği tarihi izleyen aybaşından) itibaren aylığından kesilerek
rızaen tahsil edilecektir.
“Aylıklardan yapılacak kesinti
tutarı, sorumlulara ve/veya ilgililere
yapılan her türlü aylık, ödenek, zam,
tazminat dahil bir aylık net
ödemelerinin dörtte birinden az, üçte
birinden çok olamaz”
- Karşılıklı Alacak / Borç
-Alacak / Borcun nakit olması
-Alacak / Borcun vadesinin gelmesi
-Alacağın yazı ile talebi
-Borcun yazı ile beyanı
ALACAKLI
Kamu İdaresiBORÇLU
Sorumlu / İlgili
Takas Yoluyla Tahsilat için;
Borç ve alacaktan birisi şarta bağlı bulunuyorsa veya henüz vadesi
gelmemiş ise takas yapılamaz.
Sayıştay ve mahkeme ilâmları ile hüküm altına alındığı halde sorumluları ve/veya ilgilileri tarafından rızaen ödenmeyen kamu zararından doğan alacaklar, İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil edilecektir.
İcra Yoluyla Tahsilatİcra Yoluyla Tahsilat
Mali HizmetlerMüdürlüğü
Hukuk İşleri Müdürlüğü
Avukat
MALVARLIĞI ARAŞTIRMASI
- Tapu,
- Banka,
- Vergi dairesi,
- Trafik şubesi
- Sos. güv. Kur.
- Diğer .
İCRA TAKİBATIveya
TAKİPTEN VAZGEÇME ONAYI
“mahkemeye veya icraya intikal eden
alacakların takibinin hangi aşamada olduğunu
ilgili hukuk birimleri nezdinde izlemek ve icra
dairelerince tahsil edildiği bildirilen paraların
muhasebe birimine yatırılmasını ve borcun
mahsubunu sağlamak zorundadırlar.”
Alacağın takibinden sorumlu harcama yetkilileri;Alacağın takibinden sorumlu harcama yetkilileri;
Öngörülen şartların varlığı ve üst yönetici/belediye
başkanının gerekli görmesi hallerinde,
Mahkeme kararı veya Sayıştay ilâmı tebliğ edilinceye
kadar,
Yetkili mahkemeden karar alınarak,
Sorumluların ve ilgililerin mal, hak ve alacakları
üzerine
Kamu alacağının güvence altına alınması maksadıyla;
İHTİYATİHACİZ
İHTİYATİHACİZ
Kararın uygulanması için 10 gün içinde İcra Dairesine başvurulmalıdır.
KAMU ALACAĞININ TAKSİTLENDİRİLMESİ
Mutlaka Resen Borç Senedi ve Kafaletname alınacaktır.
YAZILI TALEP ONAY
ÖDEME PLANI-Taksitlendirmenin Süresi,-Taksit Sayısı,-Taksit Tutarları,-Ödeme Zamanları
Üst Yönetici
Belediye Başkanı
SORUMLU
ve / veya
İLGİLİ
İ L G İ L İ İ D A R E
Sorumlular ve/veya ilgililer, taksitlendirme
taleplerine ilişkin yetkili makamın onayı alınıncaya
kadar dilekçede belirtilen ilk taksit miktarını hemen,
takip eden taksitleri ise ödeme planına ve “resen
borç senedi ile kefaletname”ye uygun olarak
vadesinde ayrıca faiziyle birlikte muhasebe birimine
ödeyeceklerdir. AKSİ HALDE ;
Alacağın tamamı muaccel olacağından hükmen tahsil için gerekli işlemler başlatılacaktır.
Sayıştay, adli, idari ve askeri mahkeme ilamları ile tespit olunan kamu zararından doğan alacaklarda faiz başlangıç tarihi;
- İlamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarih,
- Hüküm yoksa karar tarihi olacaktır.
- Vezne ve ambar açıklarında, açığın meydana geldiği tarihte, bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte,
- İş, mal veya hizmet karşılığı olarak ilgili mevzuatında belirlenen veya mevzuatında öngörülen karar, onay ya da sözleşmesinde belirlenen tutardan fazla yapılan ödemeler ile transfer niteliğindeki giderlerde yapılan yersiz ve fazla ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte,
- Kayıtlı olsun veya olmasın, kamu idaresinin yönetim ve kullanımında olan ya da kullanıcılarına teslim edilen taşınırların kaybedilmesi, çalınması veya zarar görmesi hallerinde olayın meydana geldiği tarihte; bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte,
- İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan ya da mevzuatında öngörülmediği halde yapılan yersiz ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte,
- İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte,
- Hakedişlerden kesinti suretiyle yapılan gelir tahsilatının eksik yapılması hallerinde, tahsilat tutarının gelir kaydedilmesi gerektiği tarihte
Faiz Başlangıç Tarihi
KURAL : Zararın Oluştuğu tarih İSTİSNA : Sayıştay ve Mahkeme İlamları
KAMU ZARARINDAN DOĞAN ALACAKLARDA
ZAMANAŞIMI
Kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi 10 (on) yıldır.
Zamanaşımı süresi kamu zararının oluştuğu kabul edilen tarihi takip eden malî yılın başından işlemeye başlar ve onuncu yılın sonunda biter.
Borç aslı zamanaşımına uğramış olan kamu zararından doğan alacakların faizleri de zaman aşımına uğrayacaktır
Zamanaşımına uğramış olsa dahi sorumlular ve/veya ilgililer tarafından rızaen yapılan ödemeler kabul edilecektir.
KAMU ZARARINDAN DOĞAN ALACAKLARIN
SİLİNMESİ
Zorunlu ve MücbirSebeplerle Takip ve
Tahsil İmkanı Kalmayan Kamu Zararı Alacakları
YETKİMALİYE BAKANIYön.Mad
.21
İşleme Koyma
Üst Yönetici
ONAY
İLGİLİ MUHASEBE BİRİMİ
RESMİ YAZI
RESMİ YAZI
MHM
Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil
imkanı kalmayan kamu zararından doğan alacaklardan
dava veya icraya intikal etmiş olan alacak takip dosyaları;
Üst Yönetici/Belediye Başkanı tarafından verilen takipten vazgeçme onayı ertesinde Hukuk İşleri Müdürlüğünce/avukat tarafından işlem yapılmak üzere Mali Hizmetler Müdürlüğüne
gönderilir.
Alacağın tahsili için açılan davada idare aleyhine
karar verilmesi ve Yargıtay tarafından da hükmün
kesinleşmesi,
İdare için bir yarar görülmediğinden temyizden
yetkili mercinin onayı alınarak vazgeçilmesi hallerinde;
Yargıtay ilâmı veya temyizden vazgeçme onayı ile
buna ilişkin aleyhteki mahkeme kararı, Hukuk İşleri
Müdürlüğü veya Belediye avukatınca, takiple görevli
ilgili birime gönderilecek ve bu birimlerce de, ilgili
muhasebe birimine intikal ettirilerek alacağın kayıtlardan
çıkarılması sağlanacaktır.
UYGULAMADA
KARŞILAŞILAN
SORUNLAR
*Harcama Belgelerinde Eksiklik
*5393 sayılı Kanunda öngörülmeyen hususlarda ödeme
yapılması
*Belediye gelirlerinin takip edilmemesi nedeniyle alacak
kaybına uğratılması
*Hesaplama Hataları
*Mevzuat takibinin yapılmaması nedeniyle ihale
mevzuatına aykırı ödeme
Belge eksikliği nedeniyle tamamlanması için
iş ve zaman kayıpları yaşanmakta,
Borçlandırma yapılamamakta,
(Özellikle Muhasebe Birimleri / Saymanlıklar;
borçlandırma işlemlerini yapabilmek için T.C.
numarasına ihtiyaçları bulunmaktadır)
EKSİK BİLGİ VE BELGE NEDENİYLE;
Sorumluluk gerekleri yerine getirilememekte.
(Kontrollerin doğru ve eksiksiz olarak yerine
getirilebilmesi ancak konuya ilişkin bütün belgelerin
incelemesinden sonra yapılabilmektedir)
Eksik bilgi ve belge yanlış karar ve
uygulamalara yol açmakta.
EKSİK BİLGİ VE BELGE NEDENİYLE;